Prawo cywilne. Pojęcie. Istota Osoby prawne Ułomne osoby prawne Podmioty szczególne

Transkrypt

1 Prawo cywilne Osoby prawne Ułomne osoby prawne Podmioty szczególne Pojęcie Jednostka organizacyjna Wyposażona przez ustawę w cechę normatywną jaką jest osobowość prawna Będąca podmiotem stosunków cywilnoprawnych Istota Teoria fikcji (Savigny) Majątek celowy (Brinz) Interes (Ihering) Własność kolektywna (Planiol) Czysta konstrukcja prawnicza (Kelsen, Jaworski Realny byt społeczny (Michoud, Gierke) 1

2 Powstanie osób prawnych Metoda określenia cech ogólnych Wskazanie elementów istotnych Posiadanie cech ustawowych decyduje o osobowości prawnej Metoda normatywna Ustawa nie określa cech charakterystycznych osoby prawnej Przepis ustawy decyduje, czy x jest osobą prawną Systemy powstawania osób prawnych System aktów organów państwa: przedsiębiorstwa państwowe państwowe szkoły wyższe System koncesyjny OZZ System normatywny Spółki z o.o. i akcyjne, spółdzielnie Fundacje, stowarzyszenia Początek i koniec osoby prawnej Powstanie Wpis do rejestru Chwila określona w akcie normatywnym Ustanie Szczególna procedura likwidacji Wykreślenie z rejestru Uchylenie aktu normatywnego Osoba prawna in statu nascendi 2

3 Cechy charakterystyczne Posiadanie majątku Struktura organizacyjna Organy Osobowość prawna Zdolność prawna Początek i koniec Od powstania do ustania bytu prawnego Niektóre osoby prawne mają zdolność prawną przed rejestracją Zakres Jak osoby fizyczne Ograniczenia: natura stosunku prawnego Ograniczenia statutowe: skutek wewnętrzny. Zdolność do czynności prawnych Zakres nieograniczony Działanie przez organy Piastun organu (człowiek, wyjątek OFE) Skarb Państwa szczególna reprezentacja Organ rzekomy art 39 kc Skutki działania organu wiązane są bezpośrednio z daną osobą prawną Przedstawiciel: nie jest organem 3

4 Dobra osobiste osoby prawnej Stosujemy odpowiednio przepisy o osobach fizycznych Spór o tożsamość dóbr osobistych osób fizycznych i prawnych Inny katalog dóbr Firma oznaczenie przedsiębiorcy nie jest dobrem osobistym, choć jest chroniona podobnie Rodzaje osób prawnych kryterium substratu Korporacyjne: substratem są członkowie korporacji Spółki z o.o., spółdzielnie, stowarzyszenia Fundacyjne: substratem jest majątek Fundacje Przedsiębiorstwa państwowe Szkoły wyższe Kryterium własnościowe Skarb Państwa, państwowe i samorządowe osoby prawne Gospodarcze osoby prawne Kościelne osoby prawne 4

5 Skarb Państwa Państwo w stosunkach cywilnoprawnych Jedyna osoba prawna uregulowana w KC Nie ma organów za Skarb Państwa działają: Minister właściwy ds. Skarbu Państwa Kierownicy jednostek organizacyjnych Państwowe osoby prawne Realizują cele publiczne i gospodarcze Państwo ma w nich wyłączny udział Rodzaje Agencje Przedsiębiorstwa państwowe Fundacje publicznoprawne Instytuty naukowo badawcze Państwowe szkoły wyższe Samorządowe osoby prawne Jednostki samorządu terytorialnego Gmina Powiat Województwo Związki międzygminne Stowarzyszenia samorządowe Sp. z o.o. i SA kontrolowane przez jednostki samorządu terytorialnego 5

6 Ułomne osoby prawne Historycznie: jednostki organizacyjne samodzielnie funkcjonujące w obrocie, pozbawione zdolności prawnej Dziś: jednostki organizacyjne wyposażone przez ustawodawcę w zdolność prawną, ale pozbawione osobowości prawnej Przyczyna istnienia: podatki Powstanie i cechy Cechy charakterystyczne czy normatywne? Korporacje czy zakłady? Stosujemy odpowiednio przepisy o osobach prawnych Za zobowiązania posiłkowo odpowiadają udziałowcy Czy nowa kategoria podmiotów? Podmioty szczególne Konsument Osoba fizyczna Dokonująca czynności prawnej Nie związanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową Przedsiębiorca Podmiot prawa cywilnego Prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową 6

7 FINIS 7