STANOWISKO NR 4 KONWENTU MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RP z dnia 2 sierpnia 2016 roku

Transkrypt

1 Stanowisko przygotowane przez Województwo Śląskie STANOWISKO NR 4 KONWENTU MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RP z dnia 2 sierpnia 2016 roku w sprawie projektu ustawy z dnia 8 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw W związku z opublikowaniem Projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw z dnia 8 lipca 2016 roku Konwent Marszałków Województw Rzeczypospolitej Polskiej apeluje o przyjęcie następujących uwag w sprawie ww. projektu: 1. Pozostawić przepisy w zakresie ochrony terenów zieleni i zadrzewień (art. 83 do art. 90) w aktualnym brzmieniu z poniższych względów: W przypadku przekazania kompetencji w sprawie regulacji dot. ochrony zadrzewień i zakrzewień w zakresie uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów - radom gmin, w odniesieniu do nieruchomości będących w posiadaniu gminy, istnieje niebezpieczeństwo utraty jakiejkolwiek kontroli nad zasobami zieleni na tych nieruchomościach. Gminy zapewne nie będą zainteresowane wprowadzeniem obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów na terenach będących w ich posiadaniu. Może to doprowadzić do zubożenia zasobów przyrodniczych na terenach gminnych. Dotyczy to w dużej mierze pasów drogowych oraz zieleni śródmiejskiej. Niekontrolowana wycinka drzew i krzewów może powodować utratę gatunków chronionych, gdyż projekt ustawy nie zakłada obowiązku przeprowadzania oględzin przed ewentualnym wydaniem zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów pominięto art. 83 c. Dotyczy to w szczególności gatunków rzadkich, zagrożonych bądź endemicznych. Nowe przepisy nie zakładają konieczności zajmowania stanowiska przez RDOŚ, który jest organem odpowiedzialnym za ochronę gatunkową. Obecnie w kwestii dot. przepisów z zakresu ochrony terenów zieleni i zadrzewień Marszałek jest organem właściwym do wydawania decyzji zezwalających na usuwanie drzew lub krzewów z terenów miast na prawach powiatu z wyjątkiem nieruchomości będących w użytkowaniu wieczystym innego podmiotu. Wpływy z opłat i kar nie są przeznaczane na wydawanie

2 tych decyzji. Zgodnie z zapisami art. 402 ust. 5 POŚ wpływy z tytułu opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz kar nakładanych przez marszałka województwa, o których mowa w art. 82a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody stanowią w 35% przychód Narodowego Funduszu i w 65 % Wojewódzkiego Funduszu. Zgodnie z art. 402 ust. 2a wpływy z opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych (w przypadku usuwania drzew i krzewów są to tylko kary) zarząd województwa pomniejsza o 1,5% albo 3%. Kwotę uzyskaną z tytułu pomniejszenia przeznacza się na tworzenie i modyfikację baz danych zawierających informacje o podmiotach korzystających ze środowiska oraz na zatrudnianie osób zajmujących się kontrolą i windykacją opłat za korzystanie ze środowiska. Z tych wpływów nie jest finansowana obsługa postępowań prowadzonych przez urzędy marszałkowskie. Powyższe nie ma związku z wydawaniem decyzji zezwalających na usuwanie drzew i krzewów. A zatem niewłaściwe są informacje podawane w tabeli na stronie 29. Niewłaściwe jest założenie, że zmiany w przedmiotowej ustawie przekazujące kompetencje radom gmin będą się wiązały ze zmniejszeniem zatrudnienia w urzędzie marszałkowskim w zakresie wydawania decyzji dot. ochrony drzew i krzewów. Jeżeli rady gmin będą ustalały w drodze uchwał stanowiących akty prawa miejscowego obowiązek i sposób uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów, samodzielnie ustalając ponadto przypadki, w których będzie ponoszona bądź nie ponoszona opłata, będzie to rodziło konieczność znajomości i stosowania takich aktów prawnych z wszystkich miast na prawach powiatu. Obecnie marszałek jest organem właściwym w odniesieniu do nieruchomości będących własnością miast na prawach powiatu. Po wejściu w życie projektowanych zmian np. art. 90 ust 1, oprócz wyżej wskazanego zakresu, marszałek województwa będzie organem właściwym dla drzew znajdujących się na nieruchomościach których miasto na prawach powiatu nie jest właścicielem, ale jest posiadaczem (np. użytkowanie wieczyste, trwały zarząd, dzierżawa). W związku ze specyficzną strukturą Województwa Śląskiego, w którym funkcjonuje 19 miast na prawach powiatu koniecznym stanie się stosowanie przez Marszałka 19 różnych aktów prawa miejscowego. Tym samym w związku z art. 90 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody oraz różnymi regulacjami kwestii zadrzewień i zakrzewień w ramach aktów prawa miejscowego poszczególnych gmin, nie można wykluczyć konieczności zwiększenia obsady stanowisk osób zajmujących się tymi kwestiami. W tabeli pod tytułem Ocena skutków regulacji (pkt. 7 str. 33) podano, że rady gminy będą mogły znacząco zmniejszyć wymagania dot. uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów z wyłączeniem pasa drogowego dróg publicznych oraz nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków. Jednakże w projekcie zmian ustawy nie ma żadnego odniesie-

3 nia do usuwania drzew i krzewów na ww. nieruchomościach. A zatem czy należy rozumieć, że rada gminy będzie samodzielnie decydować o konieczności uzyskania zezwolenia na tych terenach? Uchylenie art. 83b - projekt ustawy nie zawiera wpisu dot. zawartości wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów. Uchylenie art powoduje, że nie ma określonego postępowania ze złomami i wywrotami, nasadzeniami zastępczymi. Różne regulacje w ramach aktów prawa miejscowego mogą powodować, że procedury zamiast stawać się prostymi i przyjaznymi dla wnioskodawców staną się bardziej złożone i będą rodzić problemy w sytuacjach gdy drzewa lub krzewy rosną na granicy i tym samym w kompetencji różnych organów. Umożliwienie radom gmin samodzielnego ustalania wysokości opłat za usuwanie drzew i krzewów może prowadzić do nadmiernego obciążania finansowego obywateli, w tym przedsiębiorców, jako że wpływy z opłat i kar będą stanowić w całości dochód budżetu gminy. Zapis, że Rada Gminy może wprowadzić akt prawa miejscowego regulujący sprawy obowiązku uzyskania zezwolenia w zakresie usuwania drzew i krzewów jest niezgodny z art. 4 obowiązującej ustawy: Art Obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym. 2. Organy administracji publicznej są obowiązane do zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony przyrody. 3. Obowiązkiem organów administracji publicznej, instytucji naukowych i oświatowych, a także publicznych środków masowego przekazu jest prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody. Jeżeli organy są obowiązane to nie mogą uregulowań odnośnie drzew wprowadzać lub nie wprowadzać w postaci prawa miejscowego. Zniesienie przepisów dot. ochrony drzew i zakrzewień na szczeblu krajowym i przeniesienie ich na szczebel lokalny (gminny) - przy ich fakultatywności - będzie oznaczało w rzeczywistości zniesienie obowiązku uzyskiwania decyzji na wycinkę drzew na znacznym obszarze kraju. Dopuszczenie możliwości wprowadzania obowiązku uzyskiwania decyzji w tym zakresie na poziomie gminy będzie w praktyce przepisem martwym. Skutkiem tego będzie samowolna wycinka drzew na niespotykaną skalę, co znacząco negatywnie odbije się na krajobrazie oraz związanej z zadrzewieniami florze i faunie. Problem ogromnej i nieuzasadnionej presji na wycinkę drzew już w chwili obecnej jest odczuwalny na terenach miejskich i w pasach drogowych. Drzewa postrzegane są niejednokrotnie przez pryzmat utrudnień w procesach inwestycyjnych, a nie pełnione funkcje - wpływ na różnorodność biologiczną, kra-

4 jobraz, klimat i powietrze oraz zdrowie i warunki życia ludzi. Istnieje niebezpieczeństwo usuwania drzew na zapas, na wypadek przywrócenia aktualnych przepisów. Nawet krótkotrwałe obowiązywanie proponowanych przepisów może więc spowodować znaczące ubytki w zadrzewieniach i istotne straty w krajowej przyrodzie. Należy podkreślić, że scedowanie i to w dodatku fakultatywne obowiązku ochrony drzew na organy gminy stoi w sprzeczności z art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, który stanowi, że to państwo zapewnia ochronę środowiska. 2. Zaniechać wprowadzenia zmian (art. 126: ust. 5a oraz ust. 6 pkt 2 lit. d) i e) Proponowane przepisy wymuszają rozwiązywanie problemów w zakresie konfliktowych gatunków chronionych poprzez uzyskiwanie zezwoleń na wykonanie czynności podlegających zakazom i ich faktyczne wykonanie. Oznacza to w rzeczywistości znaczne zagrożenie dla populacji chronionych gatunków zwierząt, poprzez bytowanie lub odżywianie przynoszących straty gospodarcze, ponieważ będą one powszechniej niż dotychczas zabijane. Nakładanie na obywateli obowiązku zabezpieczania się przed ewentualnymi szkodami powodowanymi przez gatunki chronione poprzez m.in. wnioskowanie o odstępstwa od zakazów i warunkowanie wypłaty odszkodowań realizacją takich odstępstw buduje negatywny wizerunek gatunków chronionych, nie jako waloru przyrodniczego, a jako szkodników, które należy tępić. Proponowany ust. 5a zmusza regionalnych dyrektorów środowiska i dyrektorów parków narodowych do promowania wnioskowania o uzyskiwanie odstępstw od zakazów, ustanowionych przecież dla ochrony gatunków chronionych. 3. Art. 1 pkt 27ppkt a oraz b - zmodyfikować zaproponowany punkt 1b Członkami regionalnej rady ochrony przyrody powinni być też dyrektorzy albo wicedyrektorzy departamentów do spraw ochrony środowiska urzędów marszałkowskich; oraz wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska albo ich zastępcy, w szczególności z uwagi na pozostawanie pewnych zadań wymienionych w ustawie z zakresu ochrony przyrody w kompetencji marszałków województw. 4. Pozostawić art. 13 ust.3b w aktualnym brzmieniu dot. art. 1 pkt. 6 Ograniczanie działań gospodarczych w otulinie rezerwatu przyrody ma zabezpieczać gatunki i siedliska stanowiące przedmiot ochrony rezerwatu przed wpływami z zewnątrz. Uchylenie obowiązku uzgadniania planów urządzenia lasu, uproszczonych planów urządzenia lasu i zadania z zakresu gospodarki leśnej z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska oznacza w praktyce zdecydowaną utratę kontroli nad niekorzystnymi oddziaływaniami, które mogą wynikać z prowadzonych działań gospodarczych i dalszą marginalizację roli otulin rezerwatów

5 przyrody. Likwidowanie mechanizmów, które mogą mieć pozytywny wpływ na ochronę otulin, a tym samym rezerwatów przyrody, będzie sprawiało, że ustanawianie otulin lub utrzymanie istniejących przestanie mieć znaczenie. Należy podkreślić ponadto, że samo istnienie procedury uzgodnienia może pozytywnie wpływać na kształt projektów urządzenia lasów, uproszczonych projektów urządzenia lasów i zadań z zakresu gospodarki leśnej. 5. Pozostawić art. 15 ust. 1 pkt 25 w aktualnym brzmieniu dot. art. 1. pkt.7 ppkt a) tiret 2 Proponowany zapis całkowicie zakazuje wprowadzania gatunków na teren parku narodowego i rezerwatu. Uniemożliwia więc podjęcie działań z zakresu czynnej ochrony przyrody polegających na zasilaniu populacji zagrożonych wyginięciem gatunków czy reintrodukcji gatunków, które zaniknęły. Zapis ten może także stać w sprzeczności z proponowanym w art. 1 pkt 7 ppkt b dopuszczeniem wykonywania zadań z zakresu obronności kraju i inwestycji liniowych celu publicznego przy zachowaniu kompensacji przyrodniczej, która może wiązać się z koniecznością wprowadzenia gatunków na teren parku narodowego lub rezerwatu przyrody.