Uchwała Nr V/15/2015. Rady Miejskiej w Łaszczowie. z dnia 26 lutego 2015 roku

Transkrypt

1 Uchwała Nr V/15/2015 Rady Miejskiej w Łaszczowie z dnia 26 lutego 2015 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Łaszczów na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.), art. 176 pkt 1 i art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 135 ze zm.) Rada Miejska uchwala, co następuje: Przyjmuje się Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Łaszczów na lata w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały. 1 2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Łaszczowa. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 3 Przewodniczący Rady Mariusz Hawrylak

2 Załącznik do Uchwały Nr V/15/2015 Rady Miejskiej w Łaszczowie z dnia 26 lutego 2015 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA Łaszczów, luty 2015 roku

3 Spis treści I. Wstęp... 4 II. Podstawa prawna... 5 III. Diagnoza sytuacji demograficznej i społecznej w Gminie Łaszczów... 5 IV. Analiza SWOT Lokalnego Systemu Wsparcia Rodziny i Opieki nad Dzieckiem... 7 V. Cele programu... 9 VI. Adresaci programu VII. Źródła finansowania VIII. Realizatorzy i partnerzy programu IX. Monitoring i ewaluacja programu X. Podsumowanie... 12

4 "Dziecko chce być dobre, Jeżeli nie umie - naucz, Jeżeli nie wie - wytłumacz Jeżeli nie może - pomóż" - Janusz Korczak I. Wstęp Niniejszy dokument został opracowany zgodnie z art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 135 ze zm.) o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, który obliguje radę gminy do uchwalania programów wspierających rodzinę. Fundamentem tego Programu jest przede wszystkim dobro dzieci, które potrzebują szczególnej troski i pomocy ze strony dorosłych. Rodzina jest pierwszym, najważniejszym środowiskiem w życiu dziecka. Dlatego tak ważne jest zachowanie poprawnych relacji między jej członkami. Rodzina oddziałuje w sposób świadomy i nieświadomy na osobowość dziecka, przekazuje mu swój system wartości, tradycje, ukierunkowuje jego aktywność i wpływa na postępowanie w dalszym życiu. Rodzina szczególnie wpływa na osobowość dziecka, przekazując mu swój system wartości, tradycji, ukierunkowując jego aktywność i postępowanie na całe życie. Może skutecznie przeciwdziałać niekorzystnym zjawiskom zarówno w okresie dzieciństwa jak i w okresie dojrzewania młodzieży. Jednak nie wszystkie rodziny prawidłowo realizują zadania opiekuńcze, wychowawcze, socjalizacyjne i ekonomiczne. W dysfunkcyjnych rodzinach występują problemy, które zakłócają ich funkcjonowanie oraz zaburzają prawidłowy rozwój dziecka i proces wychowawczy. Trudności w rodzinie mogą być spowodowane: - czynnikami zewnętrznymi takimi jak np. bezrobocie, długotrwała choroba, - czynnikami tkwiącymi w samej rodzinie tj. uzależnienia, przestępczość, przemoc w rodzinie, brak umiejętności wychowawczych, zaniedbywanie obowiązków. Skuteczna ochrona dzieci i pomoc dla nich może być osiągnięta we współpracy ze środowiskiem lokalnym, w tym sąsiedzkim, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, Kościołem i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami pozarządowymi. Organizując różnorodne formy wsparcia na rzecz rodziny wieloproblemowej, należy doceniać i konsekwentnie realizować zasadę podstawowej roli opiekuńczej i wychowawczej rodziny w rozwoju dziecka. Zamiast zastępować rodzinę w jej funkcji opiekuńczo-wychowawczej, należy ją wspierać i wspomagać tak, aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie. Wsparcie rodziny powinno być w miarę możliwości wczesne

5 i mieć charakter profilaktyczny. Priorytetem wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju dzieci, młodzieży oraz kształtowania wartości i norm związanych z jej wychowaniem. Wszelkie działania powinny być prowadzone za zgoda rodziny i jej aktywnym zaangażowaniem, uwzględniając zasadę pomocniczości. Program będzie miał zatem charakter zróżnicowany, zarówno profilaktyczny jaki i interwencyjny w zależności od celów i poszczególnych zadań prowadzących do ich realizacji. II. Podstawa prawna Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 135 ze zm.), Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 163), Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz ze zm.), Ustawa z dnia z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2013 r. poz. 124 ze zm.), Ustawa z dnia 25 luty 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( t. j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788), Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ( t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 382 ) Ustawa z dnia 26 październik 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.), III. Diagnoza sytuacji demograficznej i społecznej w Gminie Łaszczów Punktem wyjścia do określenia zadań Gminnego Programu Wspierania Rodziny jest analiza danych o osobach i rodzinach objętych wsparciem Ośrodka Pomocy Społecznej w Łaszczowie. Dla potrzeb programu opracowano Kartę Diagnostyczną zawierającą informacje dotyczące liczby mieszkańców, liczby dzieci i młodzieży, ilości dzieci z terenu gminy Łaszczów umieszczonych w pieczy zastępczej, liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych oraz funduszu alimentacyjnego.

6 Tabela 1. Karta Diagnostyczna Gminnego Programu Wspierania Rodziny WYSZCZEGÓLNIENIE ROK 2013 Liczba mieszkańców Gminy Łaszczów 6542 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej Liczba osób uprawnionych do świadczeń rodzinnych Liczba osób uprawnionych do pobierania funduszu alimentacyjnego Liczba dzieci i młodzieży zamieszkujących w Gminie Łaszczów w wieku 0-17 Liczba dzieci z terenu Gminy Łaszczów umieszczonych w pieczy zastępczej Według danych statystycznych w gminie Łaszczów liczba mieszkańców w 2013 roku wynosiła W tym wieku 0 17 było 541 dzieci/ młodzieży, co stanowi 8,27 % ogółu mieszkańców. Z analizy danych OPS Łaszczów za 2013 rok wynika, że 6,14 % stanowią mieszkańcy korzystający z różnych form wsparcia pomocy społecznej realizowanych przez Ośrodek. Natomiast uprawnionych do świadczeń rodzinnych oraz funduszu alimentacyjnego było 367 osób. Zjawisko pieczy zastępczej na terenie naszej gminy występuje w niewielkich rozmiarach i wynikało z bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych w 2013 roku w różnorodnych formach pieczy zastępczej przebywało 6 dzieci co stanowi 1,1 % grupy wiekowej od 0 17 roku życia. W śród osób ubiegających się o wsparcie w ramach ustawy o pomocy społecznej, bezrobocie pozostaje jednym z głównych powodów. W 2013 roku wśród 402 osób korzystających z pomocy społecznej, kwestia bezrobocia dotyczyła 121 rodzin (416 osób). Inne powody to m.in. ubóstwo, długotrwała choroba, niepełnosprawność itp. (tabela 2).

7 Tabela 2. Przyczyny i nasilenie trudnych sytuacji życiowych rodzin w Gminie Łaszczów w 2013 r. Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie Ubóstwo Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała lub ciężka choroba Bezradność Alkoholizm 9 24 Narkomania - - Bezdomność 1 1 Opuszczenie zakładu karnego 1 5 Przemoc w rodzinie 5 23 Źródła danych: - Ośrodek Pomocy Społecznej w Łaszczowie, - Urząd Miejski w Łaszczowie IV. Mocne strony: Analiza SWOT Lokalnego Systemu Wsparcia Rodziny i Opieki nad Dzieckiem Kompetentna i stale doskonaląca swoje umiejętności kadra pomocy społecznej, Aktywna współpraca instytucji działających na rzecz rodziny, Dobre rozeznanie środowiska lokalnego m.in. przez pracowników służb pomocy społecznej, pedagogów szkolnych, Funkcjonowanie placówek służby zdrowia na terenie gminy, Funkcjonowanie placówek oświatowych na terenie gminy, Zajęcia pozalekcyjne oferowane przez szkoły, Funkcjonowanie na terenie gminy Gminnego Ośrodka Kultury i świetlic wiejskich,

8 Funkcjonowanie na terenie gminy organizacji pozarządowych oraz Kół Gospodyń Wiejskich, Funkcjonowanie na terenie gminy Zespołu interdyscyplinarnego i grup roboczych, Działalność Warsztatu Terapii Zajęciowej w Muratynie, Dostępność usług opiekuńczych, Baza sportowa i rekreacyjna. Słabe strony: Wysoki poziom bezrobocia, Wysoki wskaźnik ubóstwa, Mała świadomość i gotowość społeczna w zakresie wspierania rodziny i pieczy zastępczej, Niewystarczająca ilość propozycji spędzania czasu wolnego dla młodzieży zagrożonej demoralizacją, Brak mieszkań chronionych i socjalnych, Bierna postawa rodziców wobec problemów występujących w rodzinie, Brak grup wsparcia i grup samopomocowych, Brak punktów konsultacyjnych, Brak instytucji sprawujących opiekę nad dzieckiem do 3 go roku życia, Bezradność rodziców w sprawach opiekuńczo wychowawczych, Niedostosowanie budynków użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych, Słabo rozwinięta sieć komunikacyjna, Szanse: Polityka państwa przyjazna rodzinom, Pozyskiwanie środków europejskich na aktywizację zawodową i społeczną osób w rodzinach zagrożonych wykluczeniem społecznym, Powołanie asystenta rodziny (pomoc rodzinom przeżywającym trudności w pełnieniu funkcji opiekuńczo wychowawczych), Powstanie mieszkań chronionych i socjalnych, Edukacja rodziców, Zwiększenie i zróżnicowanie ofert kulturalnych, Realizowanie programów profilaktycznych promujących zdrowy styl życia, Wzmocnienie współpracy pomiędzy instytucjami wspierającymi rodzinę, Stworzenie Samorządowego Programu Wspierania Rodziny (Karta Dużej Rodziny),

9 Utworzenie punktu opieki nad dzieckiem do lat 3, Utworzenie świetlicy środowiskowej na terenie gminy Łaszczów, Pozyskanie środków na dostosowanie budynków użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zagrożenia: Ubożenie społeczeństwa, Osłabienie funkcji opiekuńczej rodziny, Uzależnienie rodzin od pomocy społecznej oraz zjawisko dziedziczenia biedy, Rozszerzenie zjawisk patologicznych (przemoc, alkoholizm), Zaniedbywanie obowiązków opiekuńczo wychowawczych przez rodziców, Wzrost kosztów utrzymania rodziny, Rozszerzenie kręgów ubóstwa ( m.in. wśród osób pracujących), Brak świadomości problemu i umiejętności szukania pomocy przez rodziny dysfunkcyjne, Brak perspektyw kształcenia adekwatnego do późniejszych możliwości zatrudnienia, Zanik więzi, tradycji rodzinnych, pęd życia, Demotywacyjny charakter przyznawania świadczeń społecznych, Brak środków finansowych na realizację zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, Wzrost liczby zadań zleconych samorządom gminnym. V. Cele programu CEL GŁÓWNY: Wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych w procesie przywracania ich zdolności do prawidłowego funkcjonowania. CELE SZCZEGÓŁOWE: 1. Diagnozowanie i analiza środowisk rodzinnych poprzez: a) Wywiad środowiskowy w rodzinie przeżywającej trudności, b) Praca z rodziną poprzez prowadzenie pracy socjalnej przez pracowników socjalnych Ośrodka Pomocy Społecznej, c) Współpraca z instytucjami, podmiotami działającymi w środowisku lokalnym, w szczególności ze szkołami, policją, placówkami służby zdrowia w celu

10 poprawy sytuacji rodzinnej pod względem zdrowotnym, materialnym, społecznym i edukacyjnym, 2. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecka i rodziny poprzez: a) Objęcie dożywianiem uczniów przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, b) Zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych rodzinom tego wymagającym, c) Monitorowanie zagrożeń dotyczących sytuacji zdrowotnej dzieci poprzez kontakt i współprace z placówkami służby zdrowia, d) Zapewnienie pomocy materialnej i rzeczowej ubogim rodzinom w ramach ustawy o pomocy społecznej, 3. Rozwijanie umiejętności opiekuńczo wychowawczych rodziny, zapewnienie jej specjalistycznego poradnictwa i wsparcia poprzez: a) Umożliwienie rodzinom korzystania z pomocy asystenta rodziny, którego zadaniem jest organizowanie pracy z rodziną w miejscu zamieszkania bądź w miejscu wskazanym przez rodzinę, b) Umożliwienie dzieciom z rodzin przeżywającym trudności korzystania z pomocy świetlicy środowiskowej, która pomaga w opiece i wychowaniu dzieci, c) Pomoc w dostępie rodzinom przeżywającym trudności do konsultacji i specjalistycznego poradnictwa psychologicznego, pedagogicznego i terapeutycznego, d) Pomoc w dostępie rodzinom do poradnictwa prawnego, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego, 4. Zapobieganie powstaniu sytuacji kryzysowych wymagających interwencji oraz rozwiązywania już istniejących poprzez: a) Rozwój i wykorzystywanie gminnej bazy sportowej w celach aktywności ruchowej i rekreacyjnej, b) Motywowanie członków rodziny do podejmowania działań na rzecz ograniczenia bądź niwelowania własnych dysfunkcji np. podjęcie terapii leczenia uzależnień współpraca z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Punktem Konsultacyjnym, Policją oraz Zespołem Interdyscyplinarnym,

11 c) Angażowanie i motywowanie rodzin oraz pomoc w dostępie do korzystania ze specjalistycznego wsparcia dla rodziców w celu podniesienia umiejętności opiekuńczo wychowawczych, wzmocnienia poczucia odpowiedzialności za własną sytuację życiową dostarczenia wiedzy na temat prawidłowego wypełniania obowiązków rodzicielskich, d) Wspieranie i propagowanie różnych form aktywności społecznej działającej na rzecz wspomagania rodzin oraz umacniania w nich więzi rodzinnych. 5. Wspieranie rodzin dysfunkcyjnych w celu umożliwienia powrotu dzieci z pieczy zastępczej do rodziny naturalnej poprzez: a) Utrzymywanie osobistych kontaktów dzieci z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów, b) Pomoc rodzinie, z której dzieci zostały umieszczone w pieczy zastępczej w odbudowaniu odpowiedniego środowiska wychowawczego z poprawnymi relacjami i rolami, pozwalającymi na powrót dzieci do rodziny naturalnej, przywracanie prawidłowego funkcjonowania rodzin, poprzez wsparcie asystenta rodziny. VI. Adresaci programu Adresatami Programu Wspierania Rodziny w Gminie Łaszczów na lata są rodziny wychowujące dzieci dotknięte przemocą, problemem uzależnień, zagrożone ubóstwem, przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych oraz rodziny, w których dzieci umieszczone zostały w pieczy zastępczej. VII. Źródła finansowania Środki na realizację Programu: budżet Gminy Łaszczów, fundusze Unii Europejskiej, programy rządowe przeznaczone na wspieranie rodziny i inne.

12 VIII. Realizatorzy i partnerzy programu Podmioty realizujące zadania w obszarze wspierania rodziny oraz inne partnerskie instytucje i organizacje wspomagające: Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół Interdyscyplinarny, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Posterunek Policji, Placówki Służby Zdrowia, Placówki Oświatowe, Gminny Ośrodek Kultury, Organizacje pozarządowe, Parafie z terenu Gminy, W realizacji swoich zadań w/w podmioty powinny kierować się dobrem rodziny, a jej wspieranie traktować jako priorytet, także wówczas gdy nie stanowi ono ich podstawowej misji. IX. Monitoring i ewaluacja programu Gminny Program Wspierania Rodziny jest dokumentem otwartym i długofalowym. Będzie podlegał ewaluacji w zależności od występujących potrzeb rozpoznawanych i ustalanych przez podmioty zajmujące się sprawami rodziny. Monitoring będzie polegał na pozyskiwaniu informacji i danych od podmiotów realizujących poszczególne zadania, co umożliwi wgląd w zakresie podejmowanych działań, ich analizę oraz ocenę skuteczności. Analiza i ocena zebranych informacji pozwoli na planowanie dalszych działań oraz doskonalenie działań dotychczas ustalonych. Zgodnie z art. 179 ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej w terminie do dnia 31 marca każdego roku Radzie Miejskiej będzie przedstawiane sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz potrzeby związane z realizacją Programu. Koordynatorem w zakresie realizacji Programu jest Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Łaszczowie. X. Podsumowanie Program zakłada tworzenie optymalnych warunków dla prawidłowego funkcjonowania rodzin na terenie Gminy Łaszczów oraz poprawy stylu i jakości ich życia. Ważnym

13 elementem powodzenia w zakresie realizacji programu jest ścisła współpraca podmiotów zajmujących się sprawami rodziny i podejmowanie interdyscyplinarnych działań. Spodziewanym efektem realizacji Programu ma być polepszenie sytuacji dziecka i rodziny, poczucie bezpieczeństwa socjalnego, ograniczenie patologii społecznej, zminimalizowanie negatywnych zachowań oraz stworzenie skutecznego systemu wsparcia. Program jest zobowiązaniem samorządu gminy i jego jednostek do realizacji przyjętych celów, a także ma za zadanie stymulować do ukierunkowanych działań na rzecz dziecka i rodziny.