ZAPRASZAM 1 czerwca w Zespole Szkół nr.12 im. Jana III Sobieskiego

Transkrypt

1 ZAPRASZAM 1 czerwca w Zespole Szkół nr.12 im. Jana III Sobieskiego

2 WYSTAWA OWADÓW EGZOTYCZNYCH

3 O wystawie Organizowana przez Kajetana Bielickiego (kl. 1B) oraz Panią Karolinę Kościukiewicz wystawa owadów egzotycznych przedstawia niemal 130 żywych stawonogów z 4 rzędów: modliszkowatych, straszykowatych, chrząszczy oraz prostoskrzydłych. Prezentując ponad 20 gatunków z różnych stron świata chcemy przybliżyć uczniom i ich rodzicom świat tych niezwykłych stworzeń, pełen niespodzianek i tajemnic. Dzięki eksponowanym zwierzętom można podziwiać ich różnorodność, niepowtarzalny wygląd, a także przystosowania do życia we wszystkich środowiskach. Poza żywymi zwierzętami obejrzeć można także szkielety zewnętrzne, bezkręgowce spreparowane lub zakonserwowane w przezroczystym tworzywie sztucznym.

4 Owady ( Insecta ) ciekawostki Najliczniejsza grupa zwierząt na świecie, licząca ok. 1 mln odkrytych i opisanych gatunków (szacuje się, iż ok mln wciąż czeka na odkrycie). Pierwsi przedstawiciele tej grupy zwierząt pojawili się na Ziemi ok. 400 mln lat temu. Owady były pierwszymi stworzeniami, które opanowały umiejętność aktywnego lotu. Najmniejszym owadem świata jest błonkówka Dicopomorpha echmepterygis ( 0,13 mm ), Najdłuższym jest patyczak Phobaeticus chani (56,7cm), Najcięższym w stadium larwy chrząszcz Goliathus goliatus ( 115 g ) a w stadium imago pasikonik Deinacrida heteracantha ( 76g ). Nauka o owadach to entomologia.

5 Najstarszy owad świata Rhyniognatha hirsti

6 Najmniejszy owad świata Dicopomorpha echmeptyregis

7 Najdłuższy owad świata Phobaeticus chani

8 Najcięższe owady świata Goliathus goliatus i Deinacrida heteracantha (po prawej: D. heteracantha, po lewej: larwa G. goliatus)

9 Owady naszej wystawy Modliszki (Mantodea) 10 gatunków Straszyki (Phasmatodea) 9 gatunków Chrząszcze (Coleoptera) 4 gatunki Prostoskrzydłe (Orthoptera) 3 gatunki

10 Modliszki ( Mantodea )

11 Modliszki zawdzięczają swą nazwę charakterystycznej pozycji, przypominającej osobę z rękami złożonymi do modlitwy. Te mięsożerne owady najliczniej występują w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Obecnie opisano ok gatunków z 15 rodzin. Modliszki prezentowane na wystawie to: Sphodromantis baccetti, Polyspilota griffinii, Hierodula majuscula Gongyllus gongylodes, Phyllocrania paradoxa, Miomantis binotata, Tarachomantis alaotrana, Blepharopsis mendica, Creobroter gemmatus, Prohierodula picta.

12 Sphodromantis baccetti Duża, Afrykańska modliszka o agresywnym temperamencie. Najczęściej przybierają barwę zieloną lub brązową. Samice osiągają ok. 9 cm długości, samce zaś 7-8 cm długości. Z uwagi na swe pokaźne rozmiary, owad atakuje nie tylko owady, ale i drobne kręgowce, takie jak jaszczurki czy myszy.

13 Hierodula majuscula Turkusowo-zielona, ciepłolubna modliszka. Zamieszkuje ona australijskie lasy. Owad ten jest gatunkiem agresywnym, u którego nierzadko występuje kanibalizm. Zaniepokojony osobnik prezentuje jaskrawoczerwoną, wewnętrzną część odnóży chwytnych.

14 Phyllocrania parodoxa Nazywana jest nierzadko modliszką liściogłową, z uwagi na występujący tylko u niej liściopodobny wyrostek na głowie. Średniej wielkości gatunek, osiągający ok. 6 cm długości. Żyje w Afryce oraz na Madagaskarze. Jest świetnie zakamuflowanym drapieżnikiem, polującym gł. na owady latające.

15 Tarachomantis alaotrana Gatunek też zamieszkuje wyłącznie Madagaskar. Jest gatunkiem sucholubnym, spędzającym dzień głównie w wyschniętej wysokiej trawie lub niewysokich krzewach. Poluje zarówno na owady biegające (karaczany, świerszcze itd.) jak i latające (motyle, ćmy itd.). Samice są większe i masywniejsze od samców, jednak tylko samce potrafią latać.

16 Creobroter gemmatus Mała, osiągająca 4-5 cm długości modliszka o unikalnym ubarwieniu. Owad ma dwie pary skrzydeł jedną zieloną z charakterystycznymi żółtymi,,oczami (stąd polska nazwa: modliszka oczkowa), drugie zaś są czarno-czerwone lub różowe. Łacińskie słowo,,gemma (drugi człon nazwy) oznacza dosłownie klejnot.

17 Polyspilota griffinii Duża, żarłoczna modliszka z obszarów Afryki Środkowej. Zarówno samce jak i samice posiadają świetnie wykształcone skrzydła, lecz jedynie samce są wystarczająco lekkie by aktywnie latać. Osiągają maksymalnie 10 cm długości. Modliszki niezwykle agresywne, zdolne do zabicia nawet przedstawiciela własnego gatunku.

18 Gongylus gongylodes Modliszka o delikatnej budowie ciała. Na jej ciele znajduje się wiele wyrostków, nadających jej kształt obumarłego pędu. W przeciwieństwie do innych modliszek, ten gatunek może żyć w grupach. Żywi się gł. motylami i muchami.

19 Miomantis binotata Osiągająca zaledwie 3 cm długości modliszka nadrzewna. Zwierzę to preferuje obszary o wysokiej temperaturze (ok. 28 C) i niskiej wilgotności. Cechą rozpoznawalną u tej modliszki są białe paski na odnóżach i skrzydełkach (stąd potoczna nazwa: modliszka zebra).

20 Blepharopsis mendica Owad z Afryki Północnej, spotykany w Egipcie, Tunezji oraz Maroku. Zwierzę zamieszkuje rejony stepowe, gdzie temperatura przekracza 40 C. Samce są mniejsze od samic, mają pierzaste czułki i większe skrzydła. Modliszka ma charakterystyczne, okrągłe przedplecze z ząbkowaniem na krawędziach.

21 Prohierodula picta Dorastająca do 8 cm modliszka o pięknych, wielobarwnych skrzydłach, pojawiających się po 8-9 wylince. Młode osobniki są czarne, imitują mrówki. Rozdrażniony owad prezentuje swe skrzydła oraz odnóża chwytne z wyraźnymi czarnymi plamami. Spotkać ją można tylko w Afryce.

22 Straszyki ( Phasmatodea )

23 Straszyki to rząd, obejmujący ok. 3 tys. gatunków dużych owadów roślinożernych. Należą do stworzeń świetnie upodabniających się do otoczenia. Z uwagi na ich wygląd, wyróżniamy trzy typy: liśćce, straszyki i patyczaki. Straszyki prezentowane na wystawie to: Carausius morosus, Extatosoma tiaratum, Medauroidea extradentata, Heteropteryx dilatata, Phaenopharos khaoyaiensis, Acrophylla wuelfingi, Sipyloidea sipylus, Eurycantha calcarata. Phyllium jacobsoni,

24 Carausius morosus Bezskrzydły patyczak, uznawany za najczęściej spotykanego w hodowlach. Zamieszkuje on Indyjskie lasy. Dorosłe samice osiągają 8 cm długości. Zwierzę to rozmnaża się wyłącznie przez partenogenezę (dzieworództwo), gdyż populacja owadów składa się jedynie z samic.

25 Medauroidea extradentata Nazywany jest patyczakiem rogatym, z uwagi na charakterystyczną parę szpiczastych wyrostków nad oczami. Osiąga ponad 10 cm długości. Najczęściej występuje w odcieniach brązu, jednak zdarzają się osobniki zielonkawe. Zwierzę zamieszkuje lasy Wietnamu.

26 Phaenopharos khaoyaiensis Zwierzę posiada intensywnie czerwone mikro-skrzydełka, służące do odstraszania oraz duże żółte oczy. Owad dysponuje długimi czułkami, ułatwiającymi mu orientację w terenie. Są stworzeniami aktywnymi głównie nocą, dzień spędzają w stanie katalepsji (odrętwienia).

27 Sipyloidea sipylus Patyczak ten posiada dobrze rozwinięte skrzydła, umożliwiające mu odbywanie niedalekich lotów. Zaniepokojony owad potrafi wydzielać ciecz nieprzyjemnym zapachu. Owad ten składa jaja w interesujący sposób zamiast rozrzucać je po podłożu jak większość innych gatunków, przykleja je do liści, gałęzi, a w hodowlach nawet do szyb. Zamieszkuje Madagaskarskie lasy.

28 Phyllium jacobsoni Odkryty w 1933r, niewielki gatunek liśćca, osiągający ok. 6 cm długości. Jest on soczyście zielony, niekiedy nakrapiany, z brązowymi przebarwieniami na obrzeżach odwłoka i na odnóżach. Ciekawe jest to, iż jaja tego owada pod wpływem wilgoci rozkładają wiele rzędów włosków. Ułatwiają one utrzymanie odpowiedniej wilgotności na powierzchni jaja.

29 Extatosoma tiaratum Australijski gatunek masywnego straszyka. W naturalnym środowisku żywi się eukaliptusem, w hodowlach zaś jeżyną, maliną, dębem itd. Samice osiągają ok cm długości i wagę ponad 20g. Na ich ciele znajdują się liczne wyrostki i kolce, upodabniające owada do uschniętego pędu. Samce są gładkie, smuklejsze, umieją latać.

30 Heteropteryx dlilatata Z uwagi na swe rozmiary nadano mu polską nazwę straszyk olbrzymi. Występuje w Malezyjskich dżunglach. U owada występuje wyraźny dymorfizm płciowy samica jest większa, zielona a samiec - brązowy. Rozdrażniona samica przybiera nietypową postawę obronną podpiera się dwiema pierwszymi parami odnóży, a tylną parą kopie napastnika.

31 Acrophylla wuelfingi Straszyk osiągający niekiedy ponad 20 cm długości. Aby osiągnąć takie rozmiary owad sześciokrotnie zrzuca stary oskórek (linieje). Jego ciało pokryte jest niewielkimi kolcami. Zarówno samice jak i samce posiadają okazałe, czarne skrzydła. Żyje jedynie w Australii.

32 Eurycantha calcarata Owad posiadający gruby, twardy oskórek, chroniący przed urazami. Płeć najłatwiej odróżnić na podstawie tylnych odnóży samica ma je pokryte drobnymi wyrostkami a samce ponad centymetrowy kolec, służący do obrony. Na podstawie drugiego członu nazwy,,calcar oznaczającego ostrogę można wnioskować, iż odkrywca odnalazł początkowo samca.

33 Chrząszcze ( Coleoptera )

34 Chrząszcze to jeden z najliczniejszych rzędów owadów, obejmujący ponad 400 tys. gatunków. Są to zwierzęta zamieszkujące najróżniejsze środowiska, zarówno ląd jak i wodę. Mogą być one mięsożerne, padlinożerne, roślinożerne jak i wszystkożerne. Chrząszcze przechodzą przeobrażenie zupełne, a w ich cyklu życiowym występuje stadium larwy. Chrząszcze prezentowane na wystawie to: Melolontha melolontha, Pachnoda fissipuncta, Oryctes nasicornis, Dytiscus marginalis.

35 Melolontha melolontha Chrząszcz z rodziny poświętnikowatych. Osiąga maksymalnie 3,5 cm. Jest zwierzęciem roślinożernym, żywiącym się liśćmi różnych drzew liściastych. Zwierzęta te znaczną część życia spędzają w glebie jako kilkucentymetrowe larwy. Cechą charakterystyczną gatunku jest składający się z 6-7 blaszek wachlarzyk na końcu czułków. Spotykany jest w całej Azji oraz Europie.

36 Pachnoda fissipuncta Jest to średniej wielkości kruszczyca występująca na terenach Ugandy. Owad żywi się słodkimi owocami, takimi jak banany. W naturalnym środowisku, jakie stanowią lasy odgrywają ważną rolę, gdyż usuwają opadłe owoce z ściółki, zapobiegając ich pleśnieniu. Zwierzęta te niekiedy spotykane są w niewielkich grupkach.

37 Oryctes nasicornis Duży, osiągający nawet 5-6 cm długości chrząszcz. Z uwagi na charakterystyczny wyrostek na głowie występujący jedynie u samca, owad został nazwany rohatyńcem nosorożcem. Ciało ma kasztanowobrązowe lub czarno-brązowe, po spodniej części pokryte rudymi włoskami. Gatunek żyje w Europie, Azji środkowej oraz Afryce Północnej.

38 Dytiscus marginalis Masywny chrząszcz wodny. Jako osobnik dorosły dorasta do ok. 40 mm długości, jednak larwa osiąga ponad 60 mm. Jest on drapieżnikiem wyspecjalizowanym w chwytaniu innych owadów, ślimaków, kijanek, żab a nawet drobnych ryb. Owad dzięki tylnym odnóżom zaopatrzonym w specjalne włoski może szybko i sprawnie poruszać się pod wodą.

39 Prostoskrzydłe ( Orthoptera )

40 Prostoskrzydłe to rząd obejmujący ok. 20 tys. gatunków średniej wielkości owadów uskrzydlonych prezentujących ciepło- i słońcolubnych żyjących na całym świecie. W większości są to spokojne owady roślinożerne. Zwierzęta te znane są z wydawanych dzięki aparatom strydulacyjnym dźwięków (ptocznie: cykanie). Prostoskrzydłe prezentowane na wystawie to: Gryllus bimaculatus Gryllodes sigillatus, Gryllus campestris.

41 Gryllus bimaculatus Gatunek świerszcza dorastający do ponad 3 cm. Jego ciało jest najczęściej czarne, z żółtymi plamami u podstawy skrzydeł oraz czerwonymi na udach tylnych odnóży. Owad zaniepokojony niekiedy wydziela nieprzyjemną woń. Zwierzę głośno cyka, co da się usłyszeć gł. wieczorem.

42 Gryllodes sigillatus Niewielki gatunek świerszcza. Cechą charakterystyczną zwierzęcia są niezwykle długie czułki (nawet dwukrotnie dłuższe niż ciało owada) i krótkie skrzydełka u samców. Jest on skoczny i bardzo szybki. Stworzenie to dorasta do 20 mm.

43 Gryllus campestris Stworzenie to zamieszkuje Azję, Europę oraz północną część Afryki. Choć nie skacze on zbyt dobrze potrafi szybko się przemieszczać oraz mocno ugryźć. U samców tego gatunku występuję terytorializm wyznaczają one sobie odpowiednie terytorium, którego potrafią zaciekle bronić.

44 Zachęcamy do obejrzenia naszych okazów! Więcej informacji o wymienionych gatunkach udziela Kajetan Bielicki.