PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO DLA KLAS IV-VI

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO DLA KLAS IV-VI opracowała mgr Katarzyna Marchowiecka

2 PODSTAWA PRAWNA USTAWĄ z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, Rozdział 3a (Dz. U. z 2015 r. poz. 357) 7. Rozporządzeniem MEN z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. 8. Rozporządzeniem MEN z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu matura

3 Spis treści: I II III IV Kontrakt z uczniami i rodzicami. Narzędzia, czas pomiaru i obserwacji ucznia. Obszary aktywności. Kryteria oceny semestralnej i rocznej. V Dostosowania edukacyjne VI Informacja zwrotna ( nauczyciel uczeń, nauczyciel rodzic, nauczyciel wychowawca klasy pedagog). VII Ewaluacja przedmiotowego systemu oceniania.

4 I. KONTRAKT Z UCZNIEM I RODZICAMI Każdy uczeń: prowadzi zeszyt przedmiotowy (60 kartkowy w kratkę) w razie nieobecności ma obowiązek uzupełniać go systematycznie posiada zestaw podręczników do historii (podręcznik i zeszyt ćwiczeń) uczeń ma obowiązek czytania tematu w podręczniku systematycznie wykonuje zadania domowe brak zadania zgłasza przed lekcją Braki oznacza się w dzienniku elektronicznym znakiem minus. Znaki te mają wpływ na ocenę końcową, jeśli ich liczba przekroczy trzy w ciągu każdego semestru będą sprawdziany i niezapowiedziane kartkówki nawiązujące do problematyki działu lub kilku ostatnich lekcji uczniowie oceniani będą za: odpowiedzi ustne, znajomość zagadnień z podręcznika i spoza niego, prace pisemne, zadania dodatkowe, aktywność na lekcji i pracę w grupach wszyscy mają prawo do poprawienia ocen poniżej oceny dobrej ze sprawdzianów i kartkówek w terminie ustalonym przez nauczyciela, poprawiona ocena jest wstawiana zamiast poprawionej, szczególne osiągnięcia, np. konkursy itp. mają wpływ na ocenę celującą wszyscy uczniowie zobowiązani są dbać o to, by poznawać najważniejsze wydarzenia z historii Polski i rozumieć ich znaczenie dla przyszłości naszego kraju uczniowie potrafią korzystać z mapy i czytać ją.

5 II. NARZĘDZIA, CZAS POMIARU I OBSERWACJI UCZNIA Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą takich narzędzi jak: zapowiedziane (z tygodniowym wyprzedzeniem) prace klasowe, sprawdziany i klasówki obejmujące materiał działu lub jego części (czas oceny i poprawy wyznacza nauczyciel),testy diagnostyczne na początek i koniec roku szkolnego prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń niezapowiedziane kartkówki (materiał z 3 ostatnich lekcji, ocenione w ciągu tygodnia) odpowiedzi ustne zadania domowe pisemne i ustne (prace krótko- i długoterminowe) samodzielne i grupowe prace na lekcji aktywność podczas lekcji uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji bez konsekwencji, raz w semestrze na zajęciach odbywających się w raz w tygodniu; 2 razy w semestrze na pozostałych zajęciach uczeń, który nie zgłosił nieprzygotowania otrzymuje ocenę niedostateczną na lekcjach powtórkowych i sprawdzianie nie można zgłaszać nieprzygotowania Rodzaj pracy pisemnej W ciągu dnia W ciągu tygodnia Praca klasowa/sprawdzian 1 2 Kartkówka Bez ograniczeń Bez ograniczeń zadanie domowe powinno być dla wszystkich uczniów formą ćwiczenia wiadomości i umiejętności zdobytych na lekcji (zasady sprawdzania: na każdej lekcji wyrywkowo, 2-3 w semestrze całościowo, brak zadania oznacza się znakiem kółka lub kreski, zadanie wykonane oznacza się krzyżykiem lub oceną) wszelkie plagiaty karane są oceną niedostateczną

6 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa dla klas IV-VI uczeń, który nie odrabia zadania domowego otrzymuje ocenę niedostateczną po dwóch nie odrobionych zadaniach w semestrze (oceny niedostateczne za brak zadania domowego mają wpływ na oceną śródroczną lub roczną) obserwacja ucznia: - przygotowanie do lekcji - systematyczność i pilność - samodzielność - prezentacja własnej pracy - chęć do podejmowania zadań dodatkowych - zachowanie i praca podczas lekcji O planowanych formach pomiaru uczniowie będą odpowiednio wcześniej informowani, podobnie jak o sposobie i czasie poprawiania ocen niedostatecznych. Z regulaminowym wyprzedzeniem uczniowie zagrożeni oceną niedostateczną zostaną, podobnie jak ich rodzice poinformowani. Uczeń oceniany będzie ocena kształtującą raz w semestrze w formie pisemnej lub ustnej. III. OBSZARY AKTYWNOŚCI Każdy uczeń ma możliwość wykazania się wiadomościami i umiejętnościami podczas następujących czynności: podczas lekcji: - ćwiczenia w operowaniu pojęciami historycznymi - sprawdziany i kartkówki - odpowiedzi ustne - znajomość problematyki lekcji - przygotowanie zadań i tematów dodatkowych - posługiwanie się mapą - rozwiązywanie zadań w zeszycie ćwiczeń - gromadzenie dodatkowych materiałów, wycinków prasowych itp. poza lekcją: - przygotowanie zadania domowego - prace samodzielne krótsze i długoterminowe - przygotowanie do lekcji - projekty edukacyjne

7 IV. KRYTERIA OCENY SEMESTRALNEJ I ROCZNEJ 1. Ocenę semestralną ( roczną) wystawia nauczyciel najpóźniej na tydzień przed terminem klasyfikacji semestralnej ( rocznej). 2. O zagrożeniu oceną niedostateczną, na miesiąc przed klasyfikacją, nauczyciel informuje ucznia oraz wychowawcę klasy, który powiadamia zainteresowanych rodziców. 3. Wszystkie formy aktywności ucznia oceniane są w skali stopniowej od 1 do Punkty uzyskane z prac klasowych i sprawdzianów przeliczane są na stopnie wg następującej skali: % OCENA 100+ wiedza wykraczająca Celujący Bardzo dobry Dobry Dostateczny Dopuszczający 29-0 Niedostateczny 5. Ocena semestralna wynika z zaliczenia większości obszarów aktywności na danym poziomie edukacyjnym i nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. 6. Ocenę roczną wystawia się na podstawie uzyskanych ocen w ciągu całego roku szkolnego z uwzględnieniem rozwoju ucznia. 7. Podczas wystawiania oceny semestralnej i rocznej brane będzie pod uwagę zaangażowanie ucznia w przyswajaniu wiedzy i nabywaniu umiejętności, a także systematyczna praca ucznia i dodatkowo ocena za I semestr przy ocenie rocznej. 8. Pod koniec etapu edukacyjnego jest wystawiana ocena, która jest sumą osiągnięć ucznia i uwzględnia jego rozwój. V. Dla uczniów z deficytami fragmentarycznymi, posiadającymi opinie PPP o konieczności dostosowania form i metod nauczania i oceniania, wzięto pod uwagę możliwość występowania następujących problemów: 1. wolne tempo czytania, 2. trudności z zapamiętywaniem i rozumieniem czytanego tekstu, 3. niechęć do czytania długich tekstów i grubych książek, 4. nieprawidłowa pisownia (z dominacją błędów ortograficznych), 5. popełnianie błędów gramatyczno-logicznych,

8 6. problemy z zapamiętaniem nazw i danych stanowiących sekwencje, 7. trudności w posługiwaniu się słownikami i wydawnictwami encyklopedycznymi, 8. problemy w analizowaniu tekstów, 9. trudności w tworzeniu i ocenie poprawności własnych tekstów, 10. kłopoty z planowaniem, organizacją i zarządzaniem czasem, materiałami oraz zadaniami, 11. problemy z orientacją przestrzenną, 12. trudności z orientacją na mapach historycznych, 13. trudności z zapamiętaniem nazw, nazwisk, dat, pojęć, 14. problemy ze zrozumieniem tekstów źródłowych (szczególnie posługujących się językiem archaicznym), 15. problemy ze zrozumieniem i wykorzystywaniem tekstów normatywnych, 16. zła orientacja w czasie historycznym, 17. kłopoty z wykorzystaniem wykresów, zestawień statystycznych, zestawień tabelarycznych, tablic poglądowych, 18. problemy ze zrozumieniem i wykorzystaniem przekazów medialnych, 19. trudności w gromadzeniu, selekcjonowaniu i korzystaniu z różnych źródeł informacji, trudności z orientacją na mapie administracyjnej Kryteria ocen w klasie czwartej STOPIEŃ NIEDOSTATECZNY otrzymuje uczeń, który: nie opanował treści przewidzianych do realizacji w klasie czwartej wymienianych poniżej w wymaganiach koniecznych, i któremu braki w wiadomościach, rozumieniu i umiejętnościach uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy i umiejętności z przedmiotu historia i społeczeństwo. STOPIEŃ DOPUSZCZAJĄCY (wymagania konieczne) otrzymuje uczeń, który: posiada umiejętność przedstawiania siebie i swojej rodziny wiedzę dotyczącą pochodzenia swego imienia i nazwiska opisuje swoje zainteresowania wiedzę dotyczącą cech wyróżniających człowieka wśród innych istot zamieszkujących naszą planetę rozumie na czym polegają różnice w rozwoju człowieka na poszczególnych etapach jego życia rozumie funkcję rodziny i zadań poszczególnych jej członków umie opisać stopnie pokrewieństwa i powinowactwa w swojej rodzinie posiada wiedzę dotyczącą tradycji rodzinnych umie zbudować proste drzewo genealogiczne własnej rodziny (pokrewieństwo proste i boczne) wskazuje na mapie Polski, Kołobrzeg jako miejsce swego zamieszkania zna nazwy swojego województwa

9 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa dla klas IV-VI zna legendy związane z Polską zna epizody z przeszłości Kołobrzegu zna różnorodnych źródeł wiedzy o przeszłości i sposobów jej przedstawiania posiada wiedzę o zmianach, jakie zachodzą w miejscu zamieszkania posługuje się pojęciami związanymi z następstwem czasu umieszczania poznane wydarzenia w przedziałach wiekowych dostrzega związki między środowiskiem przyrodniczym a działalnością człowieka zna symbole narodowe, nazwę państwa, stolice (dawne i obecną) Wyżej wymienione osiągnięcia uczeń realizuje przy bardzo dużej pomocy nauczyciela, ma problemy ze sformułowaniem jasnej wypowiedzi, zaś do pracy włącza się po uwagach nauczyciela STOPIEŃ DOSTATECZNY otrzymuje uczeń, który opanował wymagania konieczne, zaś treści podstawowe przekazuje przy pomocy nauczyciela. Ponadto: rozumie znaczenie tradycji przekazywanych w rodzinie umie zbudować drzewo genealogiczne własnej rodziny (wraz z powinowatymi) zna nazwy sąsiednich powiatów i województw umie opowiedzieć legendę związaną z Polską i Kołobrzegiem zna dzieje Poznania potrafi wymienić zabytki swojej miejscowości sprawnie posługuje się osią czasu (wydarzenia naszej ery) sporządzania przy pomocy nauczyciela streszczenia wyznaczonych partii materiału zna pojęcie Unia Europejska i wie, ze od maja 2004 roku Polska jest jej członkiem STOPIEŃ DOBRY otrzymuje uczeń, który opanował wymagania wymienione powyżej. Ponadto uczeń posiadł następujące osiągnięcia: umiejętność przedstawiania sylwetek wybranych postaci historycznych dostrzega różnice rozwojowe w zakresie potrzeb podstawowych, intelektualnych i innych umiejętność opisania i porównania historycznego i współczesnego modelu rodziny umiejętność samodzielnego formułowania wypowiedzi i dobra ich argumentacja próbuje samodzielnie wiązać wydarzenia w łańcuch przyczynowo skutkowy umiejętność przedstawiania treści w postaci graficznej, np. rysunki lub postaci plastycznej np. makiety zna i umie opowiedzieć wybrane legendy polskie zna organizacje zajmujące się ochroną praw dziecka i niosące pomoc dzieciom STOPIEŃ BARDZO DOBRY otrzymuje uczeń, który opanował treści wymienione wyżej i potrafi twórczo przetworzyć posiadane wiadomości w sytuacjach problemowych. Ponadto uczeń :

10 poszukuje innych, niż zaproponowane w podręczniku, rozwiązania np. sytuacji konfliktowych samodzielnie analizuje i interpretuje ilustracje, tworzy na ich podstawie np. opowiadanie historyczne samodzielnie definiuje pojęcia na podstawie wiedzy własnej lub innych źródeł i konfrontuje z umieszczanymi w podręczniku sprawnie posługuje się osią czasu (wydarzenia p.n.e. i n.e.) wykazuje inicjatywę porównuje sytuację dzieci w przeszłości i obecnie zna symbole Unii Europejskiej STOPIEŃ CELUJĄCY otrzymuje ten uczeń, który posiadł wiedzę i umiejętności objęte program nauczania, proponuje twórcze rozwiązania problemów z programu nauczania, zna i umie łączyć wydarzenia historyczne w łańcuch przyczynowo -skutkowy, zna i umie opowiedzieć o wydarzeniach i postaciach historycznych poznanych w czasie realizacji programu nauczania historii i społeczeństwa. Kryteria ocen w klasie piątej STOPIEŃ NIEDOSTATECZNY otrzymuje uczeń, który nie opanował treści przewidzianych do realizacji w klasie piątej wymienionych w wymaganiach koniecznych, któremu braki w wiadomościach, rozumieniu i umiejętnościach uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy i umiejętności z historii i społeczeństwa. STOPIEŃ DOPUSZCZAJĄCY (wymagania konieczne) otrzymuje uczeń, który: zna pojęcia daty chrztu Polski i zjazdu gnieźnieńskiego wyjaśnia terminy: plemię, gród, drużyna, książę rozumie szczególne znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego w dziejach państwa polskiego zna legendy o Lechu, Czech i Rusie, o Popielu oraz o Piaście rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I podaje cechy idealnego rycerza wyjaśnia znaczenie terminu mieszczanie opisuje średniowieczny klasztor i tryb życia mnichów, używając wyrazów: zakon, reguła, ubóstwo charakteryzuje postać św. Franciszka z Asyżu zna datę bitwy pod Grunwaldem tłumaczy, dlaczego królowi Kazimierzowi nadano przydomek Wielki wskazuje na mapie Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie wymienia zasługi Królowej Jadwigi dla kultury polskiej rozumie przełomowe znaczenie roku 1492 w dziejach Europy i świata

11 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa dla klas IV-VI wie, jaka rolę w okresie wielkich odkryć geograficznych odegrał Krzysztof Kolumb tłumaczy na czym polegało przełomowe odkrycie Mikołaja Kopernika i tłumaczy powiedzenie Wstrzymał słonce ruszył ziemię. umieszcza na linii chronologicznej datę odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba pokazuje na mapie trasę pierwszej wyprawy dalekomorskiej Krzysztofa Kolumba wyjaśnia znaczenie terminów: dwór, paź, komnata, arras wie, którzy władcy panowali w okresie rozkwitu polskiej kultury wie, jakie znaczenie miał spływ wiślany dla rozwoju handlu zbożem w XVI wieku podaje najważniejsze przyczyny i skutki unii lubelskiej zna datę pierwszej elekcji rozumie znaczenie terminu :potop szwedzki; wyjaśnia na czym polegała wojna podjazdowa podaje najważniejsze postanowienia unii lubelskiej wskazuje na mapie terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów i miejsce zawarcia unii polsko-litewskiej w 1569 roku pokazuje na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku zna daty: elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski, I rozbioru Rzeczypospolitej, utworzenia Komisji Edukacji Narodowej wie, czym były obiady czwartkowe i kto w nich uczestniczył zna datę uchwalenia Konstytucji 3 maja podaje daty: obrad Sejmu Wielkiego, wojny prowadzonej w obronie Konstytucji 3 maja, II rozbioru Polski wymienia dokonania Tadeusza Kościuszki przed wybuchem powstania w 1794 roku wie, jaką rolę odegrali w trakcie powstania kościuszkowskiego Jan Henryk Dąbrowski i Jan Kiliński wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku I, II i III rozbioru wymienia reformy wprowadzone w polskim systemie oświaty za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego STOPIEŃ DOSTATECZNY otrzymuje uczeń, który opanował wymagania konieczne, a ponadto: wymienia zajęcia mieszkańców średniowiecznego Gniezna omawia okoliczności, w jakich doszło do ślubu Mieszka I z Dobrawą zna podstawowe fakty z życia świętego Wojciecha umieszcza na linii chronologicznej datę chrztu Polski opisuje budowę średniowiecznego grodu na przykładzie Gniezna wskazuje na mapie granice państwa Mieszka I zaznacza na linii chronologicznej daty śmierci biskupa Wojciecha, zjazdu gnieźnieńskiego oraz koronacji Bolesława Chrobrego

12 przedstawia historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie świętego Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Ottona III wyjaśnia znaczenie terminów: klasztor, post, skryptorium, kopista, kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek wie, jak duży wpływ na życie ludzi w średniowieczu miała religia wymienia zabudowania tworzące średniowieczny klasztor rozumie, jaką funkcję pełniły zamki w średniowieczu wymienia główne elementy rycerskiego wyposażenia wymienia grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście wymienia prace polowe wykonywane w epoce średniowiecza rozpoznaje charakterystyczne elementy zamku opisuje średniowieczne miasto wskazuje różnice między losem chłopa a życiem rycerza lub mieszczanina wymienia najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, w tym założenie Akademii Krakowskiej tłumaczy, w jakich okolicznościach doszło do ślubu Jadwigi i Jagiełły podaje przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim wskazuje na mapie: Pomorze Gdańskie, Małopolskę, Wielkopolskę, Kujawy, Mazowsze, Śląsk umieszcza na linii chronologicznej daty: koronacji Kazimierza Wielkiego, założenia Akademii Krakowskiej, wygaśnięcia dynastii Piastów w państwie polskim wskazuje na mapie Kraków oraz obszar Królestwa Polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego wyjaśnia sens powiedzenia: Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną przedstawia okoliczności objęcia polskiego tronu przez Jadwigę podaje przyczyny odkryć geograficznych w XV i XVI stuleciu wyjaśnia znaczenie terminów: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna, konkwistador tłumaczy, na czym polegało przełomowe odkrycie Mikołaja Kopernika opowiada, co wydarzyło się w roku 1492, używając terminów: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używając wyrażeń: uczony, astronom, odkrycie naukowe wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego renesansu tłumaczy, dlaczego rycerstwo przekształciło się w szlachtę rozumie znaczenie terminu demokracja szlachecka omawia funkcje poszczególnych zabudowań gospodarczych wchodzących w skład folwarku szlacheckiego omawia przyczyny i skutki zawarcia unii lubelskiej wie, jak nazywał się pierwszy polski władca elekcyjny wymienia postanowienia Artykułów henrykowskich zna przyczyny kryzysu państwa polsko-litewskiego w XVII wieku ocenia znaczenie hołdu pruskiego w dziejach Rzeczypospolitej potrafi opisać wygląd tradycyjnego stroju szlacheckiego ocenia znaczenie unii lubelskiej omawia przebieg wolnej elekcji

13 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa dla klas IV-VI wyjaśnia, jakie znaczenie miała obrona klasztoru na Jasnej Górze dla Polaków walczących z najeźdźcą podczas potopu szwedzkiego wyjaśnia, dlaczego Ignacy Krasicki zaliczany jest do czołowych postaci polskiej kultury w XVIII wieku wyjaśnia znaczenie terminu konstytucja zna przyczyny i skutki uchwalenia Konstytucji 3 maja wie, kim byli Stanisław Małachowski i Hugo Kołłątaj wyjaśnia znaczenie terminów: barok, oświecenie, klasycyzm wymienia charakterystyczne cechy sztuki barokowej i klasycystycznej podaje przykłady budowli barokowych i klasycystycznych z uwzględnieniem regionu, w którym mieszka wie, jakie funkcje pełniła sztuka barokowa w Kościele katolickim określa, jakie znaczenie dla Rzeczypospolitej miało utworzenie Komisji Edukacji Narodowej omawia reformy Sejmu Wielkiego opowiada o wydarzeniach, które rozegrały się podczas powstania kościuszkowskiego, używając wyrażeń: naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy podaje przyczyny i skutki wybuchu powstania w 1794 roku opisuje przebieg insurekcji kościuszkowskiej STOPIEŃ DOBRY otrzymuje uczeń, który opanował wymagania wymienione powyżej, a ponadto: wymienia narzędzia rolnicze używane przez Słowian podaje lata panowania Mieszka I tłumaczy, jakie były przyczyny i skutki chrztu Polski wie, jaką rolę pełnili duchowni w państwie Mieszka I omawia następstwa misji i męczeńskiej śmierci biskupa Wojciecha wskazuje na mapie ziemie polskie zamieszkiwane przez najważniejsze plemiona słowiańskie w X wieku opowiada o powstaniu i początkach państwa polskiego omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Polskę wskazuje na mapie granice państwa polskiego w czasach Bolesława Chrobrego omawia przejawy średniowiecznej pobożności wie, jaką drogę musiał przejść chłopiec, aby zostać rycerzem wyjaśnia, czym były turnieje rycerskie wie, jaką rolę odgrywali w średniowiecznym mieście burmistrz i członkowie ławy miejskiej tłumaczy, jaki wpływ na poprawę wydajności pracy chłopów w średniowieczu miało zastosowanie młyna i pługa wie, jak odżywiali się mieszkańcy średniowiecznej wsi potrafi wskazać różnice między stylami romańskim i gotyckim charakteryzuje grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście opowiada, kim był Mikołaj Wierzynek opowiada o uczcie u Wierzynka ocenia, czy ostatniemu władcy z dynastii Piastów słusznie nadano przydomek Wielki umieszcza na linii chronologicznej daty: zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie, bitwy pod Grunwaldem, podpisania I i II pokoju toruńskiego podaje przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie

14 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa dla klas IV-VI omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem wymienia najważniejsze dokonania Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka zna najważniejsze dokonania Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Magellana wymienia skutki odkryć geograficznych dla mieszkańców Europy i Ameryki wie, dlaczego Leonarda da Vinci zalicza się do czołowych postaci epoki renesansu wyjaśnia znaczenie terminów renesans i humanizm wskazuje na mapie lądy odkryte w XV i XVI wieku przez Europejczyków oraz trasy wypraw odkrywczych podjętych przez Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamę i Ferdynanda Magellana wyjaśnia, dlaczego Kolumb nazwał mieszkańców Ameryki Indianami omawia różnice w postrzeganiu ludzkiego życia w średniowieczu i renesansie rozpoznaje charakterystyczne cechy budowli renesansowych zna datę hołdu pruskiego wie, dlaczego Mikołaj Rej i Jan Kochanowski należą do najważniejszych twórców w historii literatury polskiej omawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju kultury polskiej wie, na czym polegała uprzywilejowana pozycja szlachty w Rzeczypospolitej wymienia prawa i obowiązki szlachty wymienia narodowości żyjące na terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów tłumaczy, jaką rolę pełnił Gdańsk w XVI-wiecznym handlu zbożem wymienia przywileje szlacheckie ograniczające wolność osobistą chłopów zna prawa, które konfederacja warszawska gwarantowała szlachcie tłumaczy, czym była reformacja wie, dlaczego Stefana Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego uznaje się za bohaterów narodowych podaje najważniejsze przyczyny i skutki wojen polsko-szwedzkich i polsko-tureckich w XVII wieku wskazuje na mapie porty rzeczne leżące na szlaku spławu wiślanego oraz rzeki, którymi spławiano towary opowiada o rozwoju Gdańska w XVI i XVII wieku porównuje wolną elekcję z wyborami prezydenckimi we współczesnej Polsce wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojska polskie w XVII stuleciu analizuje zamieszczony w podręczniku tekst źródłowy na temat zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem i formułuje wnioski na jego podstawie omawia okoliczności, w jakich zawiązano konfederację targowicką, i wymienia jej następstwa zna okoliczności ustanowienia Orderu Virtuti Militari przez Stanisława Augusta Poniatowskiego wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest obecnie świętem narodowym wymienia najważniejsze wynalazki epoki oświecenia tłumaczy, czym była Wielka encyklopedia francuska ocenia decyzję króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o przystąpieniu do konfederacji targowickiej omawia rolę chłopów w powstaniu kościuszkowskim STOPIEŃ BARDZO DOBRY

15 otrzymuje uczeń, który opanował wyżej wymienione wymagania, potrafi twórczo przetworzyć posiadane wiadomości w sytuacjach problemowych, a ponadto: podaje autorów średniowiecznych kronik, które zawierają legendy o początkach państwa polskiego wie, na czym polegał słowiański obrzęd postrzyżyn omawia zachowane ślady pogańskich wierzeń Słowian wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego wyjaśnia znaczenie terminów: relikwie, koronacja tłumaczy, czym był Szczerbiec wie, kiedy Orzeł Biały stał się symbolem państwa polskiego charakteryzuje wierzenia mieszkańców ziem polskich przed przyjęciem chrztu przez Mieszka potrafi określić przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I ocenia znaczenie bitwy pod Cedynią pokazuje na mapie Gdańsk i ziemie zamieszkiwane przez Prusów przekazuje relację z pobytu Ottona III w Gnieźnie w 1000 roku na podstawie fragmentów kroniki Galla Anonima charakteryzuje politykę zewnętrzną i wewnętrzną Bolesława Chrobrego tłumaczy, na czym polegała praca zakonników w średniowiecznym skryptorium wie, skąd wzięło się powiedzenie polegać na kimś jak na Zawiszy i co ono oznacza wymienia elementy kultury rycerskiej i dworskiej podaje przykłady miejsc w Polsce, w których znajdują się obecnie zamki wzniesione w średniowieczu bądź ich ruiny rozumie pochodzenie nazw współczesnych ulic, na przykład: Szewska, Garncarska, Tkacka wie, czym była lokacja wyjaśnia znaczenie związku frazeologicznego benedyktyńska praca i tłumaczy, skąd wywodzi się to wyrażenie opisuje wygląd średniowiecznej twierdzy opowiada o roli karczmy w średniowieczu na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia znaczenie terminu unia określa na podstawie drzewa genealogicznego pokrewieństwo łączące przedstawicieli dynastii Piastów i Andegawenów umieszcza na linii chronologicznej daty: zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie, bitwy pod Grunwaldem, podpisania I i II pokoju toruńskiego tłumaczy, jakie znaczenie miało dla Polski odzyskanie Pomorza Gdańskiego w 1466 roku zna datę wynalezienia ruchomej czcionki przez Jana Gutenberga rozumie myśl Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce podaje przykłady najważniejszych dzieł renesansowych tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób Krzysztof Kolumb zdobył zaufanie Indian opisuje wygląd XV-wiecznego okrętu charakteryzuje życie na statku w XV wieku wyjaśnia, jak średniowieczni mieszkańcy Europy wyobrażali sobie świat tłumaczy, jaki wpływ miały odkrycia geograficzne na wyobrażenia ludzi o świecie podaje przykłady budowli renesansowych w Polsce wyjaśnia, w jaki sposób obradował sejm walny dostrzega wpływ nadawania szlachcie kolejnych przywilejów na pozycję tej grupy w państwie oraz osłabienie władzy królewskiej

16 zna datę zatwierdzenia uchwały nihil novi wymienia elementy, z których składał się herb szlachecki wie, na czym polegała tolerancja religijna w XVI-wiecznej Rzeczypospolitej wyjaśnia znaczenie terminów: elekcja, pole elekcyjne, koronacja zna główne przyczyny i skutki wojen polsko-moskiewskich w XVII stuleciu charakteryzuje życie dworskie na Zamku Królewskim na Wawelu odnajduje w różnych źródłach utwory Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego opisuje wygląd dworu szlacheckiego porównuje szlachecki sejm walny ze współczesnym polskim parlamentem porównuje na przykładzie Gdańska funkcjonowanie portów morskich w XVI oraz XXI wieku porównuje postanowienia unii lubelskiej z ustaleniami unii w Krewie porównuje wygląd świątyń poszczególnych grup wyznaniowych zamieszkujących obszar dawnej Rzeczypospolitej wskazuje różnice między pacta conventa i Artykułami henrykowskimi ocenia, jaką rolę odegrał Stefan Czarniecki podczas wojny ze Szwecją w latach opisuje uzbrojenie husarza na podstawie ilustracji omawia przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII wieku porównuje terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów z obszarem współczesnej Polski podaje datę wybuchu powstania kościuszkowskiego dostrzega związek między wykształceniem obywateli a ich poczuciem odpowiedzialności za państwo umieszcza na linii chronologicznej daty: 1788, 1791, 1792, 1793 wyjaśnia, dlaczego Tadeusz Kościuszko wydał uniwersał połaniecki ocenia dokonania Tadeusza Kościuszki STOPIEŃ CELUJĄCY otrzymuje ten uczeń, który posiadł wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, twórczo rozwiązuje problemy z tego programu, zna i potrafi przekazać w formie pisemnej i ustnej wiadomości o wydarzeniach i postaciach, które były omawiane w czasie realizacji programu nauczania historii i społeczeństwa w klasie piątej. Kryteria ocen w klasie szóstej STOPIEŃ NIEDOSTATECZNY Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych w wymaganiach koniecznych do uzyskania oceny dopuszczającej. STOPIEŃ DOPUSZCZAJĄCY (wymagania konieczne) aby otrzymać ocenę dopuszczającą, uczeń powinien posiąść następujące wiadomości i umiejętności: Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, romantyzm, pozytywizm, faszyzm, zimna wojna, stan wojenny, demokracja.

17 Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie państwo polskie po I i II wojnie światowej. Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, wybuch II wojny światowej, powstanie Solidarności, okrągły stół, III Rzeczpospolita. Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni. Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, pozytywizm, naród, konstytucja, bolszewicy, republika, faszyzm, okupacja, holocaust, zimna wojna, stan wojenny, demokracja. Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie zmiany terytorialne po I i II wojnie światowej. Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r. powstanie warszawskie, skutki II wojny światowej (podział na bloki), powstanie PRL, powstanie Solidarności, stan wojenny, okrągły stół, III Rzeczpospolita. Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, inteligencja, pozytywizm, naród, konstytucja, partia polityczna, parlament, bolszewicy, republika, faszyzm, rasizm, dyktator, okupacja, holocaust, zimna wojna, stan wojenny, demokracja, samorząd, budżet, terroryzm. Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, państwo polskie po I i II wojnie światowej. - Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: Księstwo Warszawskie, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, dojście do władzy A. Hitlera, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r. powstanie warszawskie, skutki - Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, inteligencja, pozytywizm, naród, konstytucja, partia polityczna, parlament, bolszewicy, republika, faszyzm, rasizm, dyktator, okupacja, holocaust, żelazna kurtyna, zimna wojna, stan wojenny, demokracja, samorząd, terroryzm. Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, państwo polskie po I i II wojnie światowej. - Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: Księstwo Warszawskie, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, dojście do władzy A. Hitlera, dyktatura J. Stalina, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r., polskie Wymienia przynajmniej trzech sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR. Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. - Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. Charakteryzuje formy oporu Polaków.

18 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa dla klas IV-VI Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. Zna symbole i cel istnienia Unii Europejskiej. STOPIEŃ DOSTATECZNY Aby otrzymać ocenę dostateczną, uczeń powinien posiąść wszystkie wiadomości i umiejętności wymienione powyżej, a ponadto uczeń: Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, pozytywizm, naród, konstytucja, bolszewicy, republika, faszyzm, okupacja, holocaust, zimna wojna, stan wojenny, demokracja. Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie zmiany terytorialne po I i II wojnie światowej. Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r. powstanie warszawskie, skutki II wojny światowej (podział na bloki), powstanie PRL, powstanie Solidarności, stan wojenny, okrągły stół, III Rzeczpospolita. Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. Opowiada o życiu codziennym wsi i miasta w XIX wieku. Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni, reforma walutowa. - Wymienia sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR. Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. Opisuje formy walki Polaków. Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. Charakteryzuje formy oporu Polaków. Opisuje uzależnienie Polski od ZSRR po II wojnie światowej. Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. Zna symbole, siedzibę, cel istnienia i państwa członkowskie Unii Europejskiej. STOPIEŃ DOBRY Aby otrzymać ocenę dobrą, uczeń powinien posiąść wszystkie wiadomości i umiejętności wymienione powyżej, a ponadto uczeń: Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, inteligencja, pozytywizm, naród, konstytucja, partia polityczna, parlament, bolszewicy, republika, faszyzm, rasizm, dyktator, okupacja, holocaust, zimna wojna, stan wojenny, demokracja, samorząd, budżet, terroryzm. Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, państwo polskie po I i II wojnie światowej. Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: Księstwo Warszawskie, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, dojście do władzy A. Hitlera, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17

19 września 1939 r. powstanie warszawskie, skutki II wojny światowej (podział na bloki), powstanie PRL, powstanie Solidarności, stan wojenny, okrągły stół, III Rzeczpospolita. Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. - Opowiada o życiu codziennym wsi i miasta w XIX wieku. - Wyjaśnia, jak kształtowały się granice Polski po I wojnie światowej. Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni, reforma walutowa. - Wymienia sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR. Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. Opisuje formy walki Polaków. - Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. - Charakteryzuje formy oporu Polaków. Opisuje los Żydów w czasie II wojny światowej. Wskazuje następstwa II wojny światowej. Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. Zna symbole, siedzibę, cel istnienia Unii Europejskiej. STOPIEŃ BARDZO DOBRY Aby otrzymać ocenę bardzo dobrą, uczeń powinien posiąść wszystkie wiadomości i umiejętności wymienione powyżej, a ponadto uczeń: Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, inteligencja, pozytywizm, naród, konstytucja, partia polityczna, parlament, bolszewicy, republika, faszyzm, rasizm, dyktator, okupacja, holocaust, żelazna kurtyna, zimna wojna, stan wojenny, demokracja, samorząd, terroryzm. Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, państwo polskie po I i II wojnie światowej. Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: Księstwo Warszawskie, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, dojście do władzy A. Hitlera, dyktatura J. Stalina, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r., polskie państwo podziemne, powstanie warszawskie, skutki II wojny światowej (podział na bloki), powstanie PRL, powstanie Solidarności, stan wojenny, okrągły stół, III Rzeczpospolita. Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. Opowiada o życiu codziennym wsi i miasta w XIX wieku. Wyjaśnia, jak kształtowały się granice Polski po I wojnie światowej. Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. Omawia ustrój II Rzeczypospolitej wybory parlamentarne i prezydenckie. W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni, reforma walutowa. Wymienia sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR.

20 Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. Opisuje formy walki Polaków. Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. Charakteryzuje formy oporu Polaków. Opisuje los Żydów w czasie II wojny światowej. Wskazuje następstwa II wojny światowej. Objaśnia okoliczności odzyskania suwerenności i powstania III Rzeczypospolitej. Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. Zna symbole, siedzibę, cel istnienia i państwa członkowskie Unii Europejskiej. - Wskazuje wybrane problemy, przed którymi stoi ludzkość w XXI wieku. STOPIEŃ CELUJĄCY Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który posiadł wszystkie wymienione powyżej wiadomości i umiejętności oraz wykazuje wiedzę i umiejętności z programu nauczania klasy szóstej. Samodzielnie i twórczo rozwiązuje złożone problemy i zagadnienia. Biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami. Proponuje nietypowe rozwiązania, które potrafi w sposób atrakcyjny zaprezentować. Osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych VI. INFORMACJA ZWROTNA Do gromadzenia informacji o uczniu służą: dziennik elektroniczny opinie komentarze przekazywane o pracy ucznia w zeszycie ucznia, na kartach prac klasowych, kartkówkach. NAUCZYCIEL UCZEŃ Nauczyciel informuje o wymaganiach i kryteriach oceniania uczniów na początku każdego roku szkolnego zarówno z przedmiotów edukacyjnych, jak i zachowania Nauczyciel przekazuje komentarz w miarę możliwości do każdej wystawionej oceny.

21 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa dla klas IV-VI Uczeń ma możliwość uzyskania dodatkowych wyjaśnień dotyczących wystawionej oceny. Nauczyciel poprzez ocenę motywuje do dalszej pracy. Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel udostępnia sprawdzone i ocenione prace pisemne: uczeń w szkole, rodzic w szkole lub poza nią na pisemny wniosek. Prace przechowywane są do 31 sierpnia danego roku szkolnego. Warunki i tryb uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych zawiera & 21 WSO ; Egzamin klasyfikacyjny & 22 WSO; Egzamin sprawdzający &23 WSO; Egzamin poprawkowy &25 WSO NAUCZYCIEL- RODZICE Podczas wywiadówek i konsultacji nauczyciel przekazuje rodzicom/opiekunom: kalendarz spotkań na cały rok szkolny, informacje o postępach dziecka w nauce ( w dzienniczku lub na odrębnych kartkach), informacje o trudnościach w nauce ucznia, informacje o uzdolnieniach ucznia, wskazówki do pracy z dzieckiem. Rodzice są zobowiązani do podpisywania ocen ucznia, które to oceny są dla wymienionych podmiotów jawne

22 NAUCZYCIEL - WYCHOWAWCA KLASY- PEDAGOG SZKOLNY 1. Nauczyciel wpisuje oceny do dziennika. 2. Nauczyciel informuje wychowawcę klasy o aktualnych osiągnięciach i zachowaniu ucznia. 3. Nauczyciel informuje pedagoga o sytuacjach wymagających jego interwencji. VII. EWALUACJA PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA 1. Przedmiotowy system oceniania podlega ewaluacji po każdym roku szkolnym lub w ciągu roku szkolnego, jeśli zajdzie taka potrzeba. 2. Nauczyciel zbiera informacje od nauczycieli, rodziców oraz uczniów na temat działającego przedmiotowego systemu oceniania. 3. Ewentualne zmiany muszą być zgodne z innymi dokumentami dotyczącymi oceniania w szkole (zmiany w WSO skutkują zmianami w PSO). UWAGA: Pozostałe sytuacje rozpatrzone są w WSO.