Organizacja i finansowanie wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w 2016 r.

Transkrypt

1 Warszawa, 5 kwietnia 2016 r. Organizacja i finansowanie wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w 2016 r. Od 1997 r. kwestie wypoczynku regulowały przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U. Nr 12, poz. 67, z późn. zm.). W 2016 r. wypoczynek dzieci i młodzieży organizowany będzie na podstawie zmienionych przepisów, tj. ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. poz. 1629) oraz na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży, które zostało podpisane przez Ministra Edukacji Narodowej 30 marca 2016 r. Obecnie oczekuje na publikację. Przepisy ww. ustawy weszły w życie 1 kwietnia 2016 r. Natomiast przepisy rozporządzenia wejdą w życie w następnym dniu po dacie publikacji. Zaproponowane rozwiązania przyczynią się do zwiększenia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży podczas wypoczynku, usprawnią nadzór nad organizacją wypoczynku oraz nad kursami na kierownika i wychowawcę wypoczynku. W przepisach, dotyczących organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży, zaprojektowane zmiany, dotyczą m.in. definicji wypoczynku podlegającego obowiązkowi zgłoszenia do kuratora oświaty, zasad nadzoru kuratora oświaty nad wypoczynkiem organizowanym w kraju, zasad nadzoru nad wypoczynkiem organizowanym za granicą.

2 Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie do ww. ustawy sankcji dla nierzetelnych organizatorów wypoczynku (rozdz. 9a ww. ustawy) w postaci kary grzywny za: a) za organizację tzw. dzikich wypoczynków, które nie zostały zgłoszone przez organizatorów; b) za niepoinformowanie kuratora oświaty o zmianach okoliczności objętych zgłoszeniem wypoczynku, co w szczególnych przypadkach może skutkować brakiem możliwości skutecznego przeprowadzenia kontroli (zmiana terminu wypoczynku, adresu, kadry wypoczynku i jej kwalifikacji). Planuje się, że powyższa zmiana spowoduje ograniczenie liczby organizatorów wypoczynku niezgłoszonego w kuratoriach oświaty, tj. prowadzonego bez nadzoru i kontroli. Obecnie, trwają również prace (etap końcowy) nad modernizacją funkcjonalności bazy wypoczynku, co umożliwi osobom zainteresowanym, w tym rodzicom szerszy dostęp do informacji w niej zawartych oraz usprawni organizatorom rejestrowanie wypoczynku w bazie wypoczynku. I. Działania kuratorów oświaty W 2016 r. w ramach trwających przygotowań do letniego wypoczynku, kuratorzy oświaty, wzorem lat ubiegłych podejmują działania, które mają na celu, przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży uczestniczących w wypoczynku oraz wsparcie organizatorów podczas całego etapu przygotowań do wypoczynku, w tym m.in.: 1. Na dedykowanej stronie oraz upowszechniane są istotne informacje dotyczące wypoczynku i jego bezpieczeństwa. Informacja o obowiązku zgłoszenia wypoczynku do kuratora oświaty jest informacją stale prezentowana i aktualizowana na bieżąco. Informacje dotyczą obowiązujących przepisów z zakresu wypoczynku dzieci i młodzieży, zasad jego organizowania, w tym kwalifikacji kierownika i wychowawców wypoczynku, procedur obowiązujących podczas kontroli, itp. 2

3 2. Przed rozpoczęciem ferii letnich urzędy wojewódzkie i kuratoria oświaty organizują spotkania ze służbami uczestniczącymi bezpośrednio w nadzorze nad wypoczynkiem dzieci i młodzieży Kuratorzy oświaty organizują również spotkania informacyjne dla organizatorów wypoczynku, w tym dla organizatorów wypoczynku, którzy ubiegają się o dofinansowanie wypoczynku dzieci i młodzieży ze środków pozostających w dyspozycji wojewodów. Spotkania te mają również istotny wpływ na przepływ informacji oraz umożliwiają organizatorom wypoczynku zdobycie niezbędnej i ważnej wiedzy pomocnej w sprawnym przejściu procedur związanych ze zgłoszeniem wypoczynku. 4. Ważnym działaniem podejmowanym przez kuratorów oświaty przed rozpoczęciem ferii letnich jest opracowywanie, publikowanie i upowszechnianie własnych materiałów informacyjnych w Internecie oraz za pośrednictwem lokalnych mediów. Działania te mają na celu popularyzację dobrych praktyk oraz zasad prawidłowego organizowania wypoczynku dla dzieci i młodzieży. 5. Kuratorzy oświaty upowszechniają również informacje, otrzymane z innych resortów, najczęściej związane z bezpieczeństwem dzieci i młodzieży. Jednym z takich działań jest prowadzona, od trzech lat z inicjatywy Ministerstwa Sportu i Turystyki, akcja informacyjno-edukacyjna pn. Bezpieczna woda. Przekazane przez Ministerstwo Sportu i Turystyki materiały dotyczące akcji Bezpieczna woda zamieszczane są na stronach internetowych kuratoriów oświaty, które są dalej upowszechniane wśród dyrektorów szkół i placówek, na terenie poszczególnych województw. 6. Duże znaczenie mają szkolenia organizowane dla pracowników delegatur kuratoriów oświaty, zajmujących się wypoczynkiem dzieci i młodzieży. Pracownicy zajmujący się problematyką wypoczynku prowadzą prelekcje oraz uczestniczą w szkoleniach, naradach i konferencjach, organizowanych 1 Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną, Komendantem Straży Pożarnej, Centrum Kryzysowym i Wydziałem Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich, Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratowniczym, Wydziałem Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji, Wydziałem Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji, Wojewódzkim Inspektorem Nadzoru Budowlanego, Izbami Turystyki, Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym (Grupa Jurajska i Grupa Beskidzka), służbą celną. 3

4 przez podmioty zewnętrzne, a także udzielają wyjaśnień telefonicznie, za pośrednictwem poczty elektronicznej oraz osobiście, przyjmując interesariuszy. II. Działania Ministra Edukacji Narodowej W 2016 r. w efekcie wprowadzonych zmian w przepisach dotyczących wypoczynku dzieci i młodzieży Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło szereg dodatkowych działań związanych z bezproblemową ich implementacją. Ich celem jest usprawnienie organizacji wypoczynku, ze szczególnym uwzględnieniem zachowania norm bezpieczeństwa uczestników wypoczynku. 1. Na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, w zakładce Wypoczynek zamieszczane są istotne informacje dotyczące organizacji wypoczynku oraz różnych form turystyki i krajoznawstwa, w tym również wypoczynku organizowanego poza granicami kraju. Informacje na stronie jeszcze przed rozpoczęciem ferii letnich będą sukcesywnie uzupełniane. 2. Ministerstwo Edukacji Narodowej podejmuje również współpracę i włącza się do akcji informacyjnych w zakresie bezpiecznego wypoczynku, organizowanych przez: Ministerstwo Sportu i Turystyki w zakresie bezpieczeństwa nad wodą i w górach, Straż Graniczną w zakresie priorytetowego traktowania zorganizowanych grup dzieci i młodzieży na przejściach granicznych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych w zakresie bezpiecznych podróży zagranicznych, opieki medycznej za granicą, ubezpieczeniem uczestników wypoczynku oraz zasad zachowania obowiązujących w różnych krajach świata. 3. Na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej są również stosowne odesłania do stron ministerstw i podmiotów (GOPR, TOPR, WOPR itp.) realizujących projekty na rzecz bezpieczeństwa, m.in.: zakładka Ostrzeżenia dla podróżnych, poradnik pn. Polak za granicą, zakładka Bezpieczne Wakacje, Bezpieczny Autobus, 4

5 rejestracja wyjazdu za granicę poprzez serwis Odyseusz. 4. W 2016 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej, w związku z modernizacją bazy wypoczynku oraz wejściem w życie nowych przepisów ustawy o systemie oświaty i rozporządzenia w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży, zaplanowało szkolenie dla pracowników kuratoriów oświaty. Podczas szkolenia podjęte zostaną kwestie dotyczące funkcjonalności nowej bazy wypoczynku oraz jej obsługi, znowelizowanych przepisów z zakresu wypoczynku dzieci i młodzieży. Wydana zostanie również instrukcja obsługi nowej bazy wypoczynku. 5. Ministerstwo Edukacji Narodowej kończy aktualizację Poradnika pn. Bezpieczny wypoczynek, którego 80 egzemplarzy zostanie przekazanych do kuratoriów oświaty, GIS, Straży Pożarnej, a wersję elektroniczną zamieści się na stronie internetowej MEN nieodpłatnie do pobrania przez osoby zainteresowane. 6. Tradycyjnie, jak przed każdą akcją letnią, Ministerstwo Edukacji Narodowej zwróci się do kuratorów oświaty z prośbą o podjęcie stosownych działań informacyjnych i prewencyjnych, w tym w zakresie nadzoru nad organizacją wypoczynku. W związku z możliwością wystąpienia zagrożeń zamachami terrorystycznymi w wielu krajach na świecie, w tym także w krajach europejskich MEN przypomni o potrzebie przekazania ważnych informacji związanych z pobytem na terenie danego kraju, w tym o zasadach zachowania i postępowania w przypadku zaistnienia zagrożenia oraz o konieczności współpracy z właściwymi służbami kryzysowymi. Dzięki podjętym działaniom, niezbędne informacje o sposobach zapewnienia polskim obywatelom bezpiecznego pobytu za granicą dotrą bezpośrednio nie tylko do organizatorów tych wyjazdów, ale także do dyrektorów szkół i placówek, rodziców, nauczycieli, wychowawców uczestników wypoczynku zagranicznego lub wycieczek zagranicznych, w tym w formach tzw. międzynarodowej wymiany młodzieży ze szkół i placówek systemu oświaty. Ponadto, Ministerstwo Edukacji Narodowej zarekomenduje, aby organizatorzy wypoczynku oraz kadra wypoczynku wyjeżdżając za granicę dysponowała adresami polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych wraz z telefonami kontaktowymi (dyżurnymi). 5

6 Natomiast rodzice uczestników wypoczynku poinformowani zostaną o możliwości korzystania z indywidualnej formy rejestracji każdego wyjazdu za granicę poprzez serwis Odyseusz oraz o dostępności serwisu przez stronę internetową Ministerstwa Spraw Zagranicznych: Tym bardziej, że rejestracja i korzystanie z portalu są dobrowolne i bezpłatne. Rejestracja każdej osoby wyjeżdżającej za granicę w powyższym systemie, w tym również dzieci i młodzieży, spowoduje, że placówka dyplomatyczna lub konsularna będzie posiadała informację o pobycie tych osób na terenie danego państwa (co pozwoli służbom konsularnym na nawiązanie z nimi w razie konieczności szybkiego kontaktu, umożliwi także udzielenie w razie potrzeby skutecznej pomocy). III. Dofinansowanie wypoczynku ze środków budżetów wojewodów W 2016 r. wysokość środków zaplanowanych w budżecie państwa pozostających w dyspozycji wojewodów na finansowanie lub dofinansowanie letniego wypoczynku wynosi łącznie zł. Tabela 1. Dane o środkach finansowych zaplanowanych w budżetach wojewodów na organizację wypoczynku w 2016 r. (w tys. zł), zgodnie z ustawą o budżecie państwa.* Województwo Wysokość środków wg ustawy budżetowej (w tys. zł) Dolnośląskie Kujawsko- Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie 436 Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie 708 6

7 Warmińsko - Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Razem: * Ustawa z dnia 16 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy budżetowej na rok 2015 (Dz. U. poz. 2195). W kuratoriach oświaty wszczęte zostały procedury związane z przeprowadzeniem otwartych konkursów ofert na organizację wypoczynku dzieci i młodzieży szkolnej, w formie wsparcia realizacji zadania publicznego 2 lub w trybie przetargu na usługi zorganizowania wypoczynku letniego 3. Zgodnie z art. 92b ustawy o systemie oświaty 4 pierwszeństwo w korzystaniu z wypoczynku finansowanego ze środków pozostających w dyspozycji wojewody mają dzieci: 1) objęte pieczą zastępczą, 2) pochodzące z rodzin żyjących w trudnych warunkach materialnych, w tym: z rodzin wychowujących troje lub więcej dzieci, samotnie wychowywane, o których mowa w art. 20b pkt 2 ustawy o systemie oświaty 5, 3) z zaburzeniami somatycznymi potwierdzonymi zaświadczeniem lekarskim i zamieszkujące w środowisku ekologicznie zagrożonym. Przez rodziny żyjące w trudnych warunkach materialnych, należy rozumieć rodziny, w których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego określonego w art. 5 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Minister Edukacji Narodowej rekomendował kuratorom oświaty (pismo z 23 marca 2016 r. Nr DWKI-WWR EZ-S), aby podczas organizacji wypoczynku letniego organizowanego dla dzieci i młodzieży w 2016 r. priorytetowo traktowany był wypoczynek: 2 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2014 r. poz. 1118, z późn. zm.). 3 Ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z późn. zm.). 4 Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156, z późn. zm.). 5 art. 20b pkt 2 - samotne wychowywanie dziecka - oznacza to wychowywanie dziecka przez pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że osoba taka wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem. 7

8 1) uwzględniający zainteresowania tematyką historyczną i patriotyczną, z możliwością pobytu w miejscach historycznych w regionie wypoczynku, 2) promujący wychowanie do wartości społecznych i kulturowych, które zainspiruje uczestników do kierowania się tymi wartościami w codziennym życiu, 3) z udziałem dzieci i młodzieży niepełnosprawnej włączający w relacje społeczne przez zajęcia integrujące. Ponadto, Ministerstwo Edukacji Narodowej przedstawiło w ww. piśmie prośbę, aby wypoczynek organizowany w czasie nadchodzących ferii letnich uwzględniał działania mające wpływ na prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży, w tym dotyczące zdrowego stylu życia, rozwijające zainteresowania i kompetencje społeczne, ale również związane z wychowaniem przez poznawaną historię najbliższego otoczenia. Zajęcia organizowane w ramach tych programów pozwolą na aktywizację edukacyjną, sportową, kulturalną i społeczną dzieci i młodzieży z uboższych środowisk. Inwestowanie w wychowanie i edukację dzieci oraz młodzieży jest sprawdzoną metodą aktywnej polityki społecznej i oświatowej. Dąży się, aby pobyt dzieci na wypoczynku był przedłużeniem całorocznego procesu wychowawczego oraz edukacji pozaformalnej. Otrzymane środki z budżetu państwa, pozwolą organizatorom wypoczynku zapewnić wyżywienie, dowóz uczestników, zakwaterowanie, realizację programu kulturalno-oświatowego, sportowo-rekreacyjnego, turystycznokrajoznawczego, edukacyjnego, itp. Nabór dzieci, wzorem lat ubiegłych, będzie odbywał się przy współpracy z powiatowymi centrami pomocy rodzinie, gminnymi ośrodkami pomocy społecznej oraz organizacjami pożytku publicznego. Tabela 2. Wysokość środków zaplanowanych i wydatkowanych przez kuratorów oświaty na organizację letniego wypoczynku w 2015 r. (dane ze sprawozdań KO). Województwo Wysokość środków zaplanowanych* (w zł) Wysokość środków wydatkowanych (w zł) Liczba uczestników wypoczynku Dolnośląskie , , Kujawsko-Pomorskie , , Lubelskie , , Lubuskie , ,

9 Łódzkie , , Małopolskie , , Mazowieckie , , Opolskie , , Podkarpackie , , Podlaskie , , Pomorskie , , Śląskie , , Świętokrzyskie , , Warmińsko- Mazurskie , , Wielkopolskie , , Zachodniopomorskie , , Razem: , , * w budżetach wojewodów część 85, dział 854, rozdział 85412, zgodnie z ustawą budżetową państwa Tabela 3. Wysokość środków na dofinansowanie wypoczynku dzieci i młodzieży w latach z budżetu państwa. Rok Wysokość zaplanowanych środków w budżetach wojewodów, zgodnie z ustawą budżetową państwa (w zł) Liczba uczestników wypoczynku , , , , , ,00 w czasie realizacji IV. Nadzór kuratorów oświaty nad wypoczynkiem dzieci i młodzieży Z informacji przekazywanych w ubiegłych latach przez kuratorów oświaty wynika, że w czasie ferii letnich kuratorzy oświaty, prowadzą od 10% do 30 % kontroli zgłoszonych wypoczynków. Na podstawie liczby zgłoszeń wypoczynków, odpowiednio w poszczególnych województwach, kuratorzy oświaty opracują plan kontroli wypoczynku, arkusze kontroli oraz protokoły z przeprowadzonych kontroli wypoczynków. Ponadto, w ramach sprawowanego nadzoru nad wypoczynkiem zostaną uruchomione telefony interwencyjne (w niektórych województwach całodobowe), których numery będą dostępne 9

10 na stronach internetowych kuratoriów oświaty. Minister Edukacji Narodowej również, każdego roku zwraca się do kuratorów oświaty z apelem o zwrócenie szczególnej uwagi na kwestie dotyczące nadzoru nad bezpieczeństwem dzieci i młodzieży podczas wypoczynku. Poniższe dane wskazują na tendencję wzrostową w liczbie kontroli wypoczynku letniego. Tabela 4. Liczba przeprowadzonych kontroli wypoczynku letniego w latach (dane ze sprawozdań KO). województwo Liczba przeprowadzonych kontroli w: 2011 r r r r r. Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko- Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Razem:

11 Tabela 5. Liczba zaakceptowanych przez kuratorów oświaty zgłoszeń wypoczynku letniego zorganizowanego w kraju i za granicą w 2015 r. oraz liczba uczestników*. Liczba Województwo zarejestrowanych zgłoszeń wypoczynku uczestników wypoczynku w kraju za granicą w kraju za granicą Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko- Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Razem: *dane wg publicznej bazy wypoczynku (stan na r.) 11

12 Tabela 6. Liczba zaakceptowanych przez kuratorów oświaty zgłoszeń wypoczynku letniego zorganizowanego w kraju i za granicą w latach oraz liczba uczestników*. Liczba zarejestrowanych wypoczynków rok kraj zagranica łącznie Liczba uczestników wypoczynku rok kraj zagranica łącznie *dane wg publicznej bazy wypoczynku (stan na r.) Opracowano w: Departamencie Wychowania i Kształcenia Integracyjnego 12