WYBRANE WSKAŹNIKI JAKOŚCI WODY POWIERZCHNIOWEJ LITORALU JEZIOR LEŻĄCYCH NA SZLAKU TURYSTYCZNYM WIELKICH JEZIOR MAZURSKICH

Transkrypt

1 jeziora, litoral, chemizm wód, ryby Karolina KACAPER, Monika KOWALSKA-GÓRALSKA, Magdalena SENZE * WYBRANE WSKAŹNIKI JAKOŚCI WODY POWIERZCHNIOWEJ LITORALU JEZIOR LEŻĄCYCH NA SZLAKU TURYSTYCZNYM WIELKICH JEZIOR MAZURSKICH Badaniami objęto wody strefy litoralnej 15 jezior na najbardziej uczęszczanym przez żeglarzy i turystów szlaku wodnym: Bełdany, Boczne, Dargin, Jagodne, Kisajno, Kirsajty, Kotek, Mamry, Mikołajskie, Niegocin, Roś, Szymon, Śniardwy, Tałty, Tałtowisko. Próbki wody do badań pobrano w okresie stagnacji letniej ( r.). Na każdym stanowisku oznaczono 14 parametrów jakości wody. W badanych próbkach wody stwierdzono bardzo niskie zawartości tlenu w wodzie strefy litoralnej jezior (w zakresie od 0,4 mg O 2 /dm 3 do 3,9 mg O 2 /dm 3 ), stanowiące duże zagrożenie dla miejsc rozrodu ryb i przebywania narybku. Niskie zawartości soli pokarmowych świadczą o masowym wyczerpywaniu ich przez bujnie rozwijające się mikro i makrofity. Przewodnictwo elektrolityczne w zakresie od 283,0 µs do 410,0 µs wskazuje na średnie zasolenie wody. Odczyn wody był alkaliczny w zakresie od ph=8,47 do ph=8,90. Wartości metali w wodzie strefy litoralnej wybranych Jezior Mazurskich byłły małe. Pierwiastkiem, którego stężenia były największe był cynk, a najmniejsze kadm. 1. WSTĘP Wielkie Jeziora Mazurskie stanowią jeden z najatrakcyjniejszych krajobrazowo i turystycznie regionów naszego kraju. Jest to największy w Polsce zespół jezior połączonych kanałami, które tworzą pełen uroku szlak wodny. Różnorodność krajobrazów i bogactwo przyrody sprawiają, że Kraina Wielkich Jezior Mazurskich jest, co roku latem tłumnie odwiedzana przez miłośników żeglarstwa, kajakarstwa i sportów motorowodnych. Rozbudowana baza turystyczna, dobrze wyposażone porty i przystanie rozmieszczone są w miarę równomiernie na całym szlaku żeglarskim. Wiele ciekawych imprez (regaty, szanty) przyciągają w ten region naszego kraju wielu żeglarzy. Wydawała się rzeczą inte- * Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Biologii, Zakład Hydrobiologii i Akwakultury, ul. Chełmońskiego 38c, Wrocław.

2 246 K. KACAPER i in. resującą próba ustalenia rozmiaru presji znacznej rzeszy turystów i żeglarzy na przyrodnicze i środowiskowe walory jezior szczególnie na właściwości fizyczne i chemiczne jezior. Antropopresja znacznej rzeszy turystów i żeglarzy przebywających w strefie przybrzeżnej jezior może wpływać na jakość wody litoralu. Litoral to strefa najpłytsza i najbliższa brzegu. Jego szerokość określa się zwykle jako przestrzeń zawartą pomiędzy lądem a pelagialem (otwartą tonią wodną) [5]. Rola strefy litoralnej jest wieloraka. Litoral jest środowiskiem tarła większości ryb, a także bytowania i żerowania ich narybku. Tu także bywają płazy i gady oraz wiele ptaków. Jest też litoral swoistą strefą barierową, ochronną zatrzymującą spływ substancji zanieczyszczających z lądu do zbiornika. Pomimo tak licznych, ważnych funkcji tej strefy dla ekosystemów wodnych jezior, znaczna większość badań prowadzonych w obrębie kompleksu Wielkich Jezior Mazurskich dotyczy pelagialu i profundalu (strefa głębinowa jezior). Z tych względów celem badań było poznanie wybranych wskaźników jakości wody w obrębie litoralu na szlaku turystycznym Wielkich Jezior Mazurskich. 2. MATERIAŁ I METODY 2.1. TEREN BADAŃ Teren badań obejmował 15 jezior na terenie Pojezierza Mazurskiego, ukształtowanego w wyniku zmian polodowcowych około lat temu. Ten unikatowy w naszym kraju region odznacza się największą powierzchnią wodną, gdzie zajezierzenie przekracza 15 %. Jest to teren zawierający ponad 10% sumarycznej powierzchni jezior w Polsce. Wszystkie jeziora mazurskiego kompleksu utrzymują się na zbliżonym poziomie zwierciadła wody około 116 m.n.p.m. [3]. Jeziora te łączą się pomiędzy sobą naturalnie lub sztucznie poprzez kanały żeglugi. Do badań wybrane zostały jeziora leżące na jednym z najpopularniejszych wśród żeglarzy i turystów szlaku wodnym wiodącym przez jeziora: Bełdany (940,6 ha; gł. max: 46 m), Boczne (183,3 ha; gł max.: 17 m), Dargin (3030,0 ha; gł. max.: 37,6 m), Jagodne (942,7 ha; gł. max.: 37,4 m), Kisajno (1896 ha; gł. max.: 25 m), Kirsajty (207 ha; gł max.: 5,8 m), Kotek (19,1 ha; gł. max.: 3,2 m), Mamry (2504 ha; gł. max.: 43,8 m), Mikołajskie (497,9 ha; gł. max.: 25,9 m), Niegocin (2600 ha; gł. max.: 7,3 m), Roś (188,7 ha; gł. max.: 31,8 m), Szymon (154 ha; gł. max.: 2,9 m), Śniardwy (11340,4 ha gł. max.: 23,4 m), Tałty (1160,4 ha; gł. max.: 44,7 m), Tałtowisko (326,9 ha; gł. max.: 39,5 m) [3]. Stanowiska poboru prób usytuowane były w strefie litoralnej jezior w pobliżu portów w obrębie miejscowości szczególnie popularnych turystycznie.

3 Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku METODYKA BADAŃ Próbki wody do badań pobrano w początkowym okresie stagnacji letniej ze strefy litoralnej jezior w terminie Próbki wody pobierano cm pod powierzchnią lustra wody. Bezpośrednio na miejscu poboru próbek wody oznaczono: - temperaturę wody (termometrem elektronicznym), - aktualną zawartość tlenu w wodzie (sondą tlenową firmy HANNA HI 91-34), - odczyn wody (ph-metrem PH 232), - przewodnictwo elektrolityczne (konduktometrem KD 241). Badania analityczne przeprowadzono w laboratorium Zakładu Hydrobiologii i Akwakultury, w wodzie nie sączonej oznaczono: - azot azotynowy metodą absorpcyjnej spektrometrii cząstkowej PN EN 26777, - azot azotanowy metodą absorpcyjnej spektrometrii cząstkowej PN EN 82/C , - fosforany metodą PN EN 1198, - zawartość metali (miedzi (Cu), kadmu (Cd), niklu (Ni), ołowiu (Pb), cynku (Zn)) za pomocą spektrofotometru absorpcji atomowej przy pomocy aparatu Spectr AA 220 SF firmy Varian. Wyniki analiz zawartości metali w wodzie weryfikowane były przy pomocy certyfikowanego materiału odniesienia Trace Metals RT Corporation Lamie, USA. 3. WYNIKI BADAŃ I ICH OMÓWIENIE 3.1. TEMPERATURA WODY Zakres temperatur wody powierzchniowej litoralu w badanych jeziorach mieścił się w przedziale od 19 C w wodzie z jeziora Mamry do 23,6 C w wodzie z jeziora Bełdany (tab. 1). Zanotowane podczas badań temperatury charakterystyczne były dla uwarstwienia prostego letniego jezior przy dobrym nasłonecznieniu [8] AKTUALNA ZAWARTOŚĆ TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODZIE Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie mieściła się w zakresie wartości od 0,4 mg O 2 /dm 3 w wodzie z jeziora Mamry do 3,9 mg O 2 /dm 3 w wodzie z jeziora Bełdany (tab. 1), są to bardzo niskie zawartości tlenu w wodzie. Przyczyny tak małych zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie powierzchniowej strefy litoralnej jezior można tłumaczyć wczesnymi godzinami przedpołudniowymi poboru próbek wody. Rośliny w godzinach rannych dopiero rozpoczynają proces fotosyntezy sprzyjający wzbogacaniu wody w tlen. Natomiast całą dobę trwają procesy rozkładu materii orga-

4 248 K. KACAPER i in. nicznej dopływającej z otaczającej jezioro zlewni, które zużywają tlen rozpuszczony w wodzie. W wodach zagrożonych procesem eutrofizacji, mimo bardzo intensywnej fotosyntetycznej produkcji tlenu w ciągu dnia, jego zużycie nocą (na rozkład bardzo dużej ilości materii organicznej oraz procesy oddechowe wszystkich oddychających tlenem organizmów żyjących w wodzie) jest tak znaczne, że może doprowadzić okresowo do całkowitego ubytku tlenu z wody. Stwierdzone małe zawartości tlenu są bardzo niepokojącym przejawem zmian w środowisku przybrzeżnej strefy wody jezior gdyż litoral jest miejscem żerowania, rozmnażania i dorastania licznych gatunków ryb, w tym cennych gospodarczo i przyrodniczo. Konsekwencją deficytów tlenowych w wodach Jezior Mazurskich są zmiany w stosunkach dominacji pomiędzy zespołami ryb. Ustępują ryby łososiowate (sieja, sielawa) szczupakowate (szczupaki) a zaczynają dominować mało cenne ryby karpiowate (leszcze, płocie) [5]. Tabela 1. Skład fizykochemiczny próbek wody w warstwie powierzchniowej strefy litoralnej w okresie stagnacji letniej ( ) Jezioro Temperatura, C Tlen Odczyn, mg O 2 /dm 3 ph Strefa litoralna stagnacja letnia Przewodnictwo elektrolityczne, µs Fosforany, mg PO 4 /dm 3 Azotyny, Azotany, mg N NO2 /dm 3 mg N NO3 /dm 3 Bełdany 23,6 3,9 8,74 309,7 0,18 0,0001 0,050 Boczne 22,9 2,1 8,80 385,9 0,18 0,0000 0,060 Dargin 21,0 0,5 8,62 305,4 0,17 0,0001 0,480 Jagodne 22,9 3,4 8,77 364,6 0,22 0,0001 0,440 Kisajno 20,6 0,7 8,87 311,0 0,20 0,0001 0,005 Kirsajty 19,9 1,0 8,65 283,0 0,17 0,0000 0,040 Kotek 22,7 0,8 8,47 410,0 0,24 0,0010 1,100 Mamry 19,0 0,4 8,47 284,0 0,22 0,0000 0,030 Mikołajskie 22,7 3,5 8,80 338,4 0,17 0,0000 0,040 Niegocin 22,0 0,6 8,70 385,3 0,34 0,0001 0,410 Roś 22,8 0,4 8,80 337,4 0,17 0,0009 0,040 Szymon 22,7 2,1 8,56 339,0 0,28 0,0004 0,034 Śniardwy 21,9 1,0 8,90 332,8 0,22 0,0000 0,060 Tałty 23,5 3,1 8,75 377,9 0,17 0,0001 0,590 Tałtowisko 23,5 1,3 8,84 402,4 0,20 0,0001 0,060 Zakres wartości 19,0 23,6 0,4 3,9 8,47 8,90 283,0 410,0 0,17 0,34 0,0000 0,0010 0,005 1,1

5 Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku ODCZYN WODY Odczyn wody litoralu wybranych Jezior Mazurskich mieścił się w przedziale od ph=8,47 w jeziorze Kotek do ph=8,90 w jeziorze Śniardwy (tab. 1). Optymalny dla życia ryb zakres ph w wodach słodkich mieści się w przedziale ph=6,5 8,5. Zmierzone wartości ph oscylowały w górnej granicy tolerancji organizmów wodnych lub nieznacznie przekraczały barierę tolerancji [7]. Porównując wyniki obecnie prezentowanych badań, z wynikami badań prowadzonych w latach 80-tych, wynika, że wartości ph są zbliżone, z lekką tendencją wzrostową. Zasadowy odczyn wykazany został we wszystkich próbkach wody z jezior w strefie litoralnej Jezior Mazurskich. Może być powodowany działaniami ludzi takimi jak: mycie się w wodzie jezior z użyciem mydeł, szamponów, mycie naczyń z detergentami oraz pranie odzieży w proszkach i wylewanie wody po praniu do jeziora. Środki myjące i piorące mają odczyn zazwyczaj silnie zasadowy i zawierają aktywowane w wodzie enzymy PRZEWODNICTWO ELEKTROLITYCZNE Przewodnictwo elektrolityczne w próbkach wody pobranych wzdłuż całego szlaku turystycznego, mieściło się w zakresie wartości 283,0 µs w jeziorze Kirsajty do 410 µs w jeziorze Kotek (tab. 1) [2]. Zmierzone wartości przewodnictwa w próbkach wody pobranych w strefie litoralnej na popularnym szlaku turystycznym Jezior Mazurskich nie odbiegały znacząco od wartości prawidłowych dla wód powierzchniowych stojących i wolno płynących. Na przestrzeni 25 lat stwierdzono wzrost przewodnictwa występującego w zakresie 270,0-350,0 µs [3] do wartości uzyskanych z pomiarów wykonanych w tych samych jeziorach w 2010 roku (283,0-410,0 µs) FOSFORANY Zawartości fosforanów w próbkach wody z badanych jezior mieściły się w zakresie wartości od 0,17 mg PO 4 /dm 3 w wodzie z jezior, Dargin, Kirsajty, Mikołajskie, Roś i Tałty do 0,34 mg PO 4 /dm 3 w wodzie z jeziora Niegocin. W okresie letnim, kiedy mineralne formy fosforu są intensywnie wykorzystywane przez fitoplankton i roślinność wyższą stężenie fosforanów może spadać aż do wyczerpania. W wodach nie zanieczyszczonych zawartości fosforanów mieszczą się w przedziale od 0,01 mg PO 4 /dm 3 do 0,10 mg PO 4 /dm 3 (tab. 1) [9]. Zmierzone wartości fosforanów w próbkach wody pobranej ze strefy litoralu Jezior Mazurskich były i wyższe wskazują na podatność tych jezior na proces eutrofizacji [5].

6 250 K. KACAPER i in ZWIĄZKI AZOTU (AZOTYNY, AZOTANY) W wodzie jezior: Boczne, Kirsajty, Mamry, Mikołajskie, Śniardwy nie stwierdzono obecności azotynów. Maksymalna zawartość azotynów spośród wszystkich stanowisk zanotowana została w jeziorze Kotek 0,0010 mg N NO2 /dm 3. W badanych próbach wody pobranych ze strefy litoralnej jezior, stężenia azotanów kształtowały się następująco: najmniej azotanów stwierdzono w wodzie litoralu z jeziora Kisajno (0,005 mg N NO3 /dm 3 ), a najwięcej w wodzie z jeziora Kotek (1,1 mg N NO3 /dm 3 ) (tab. 1). Niskie wartości tlenu w wodzie z jezior oraz małe stężenia azotynów (niestałej formy azotu występującej w wodzie), niewielkie azotanów (przypuszczalnie ulegających biochemicznym procesom utlenienia do formy wolnego azotu), mogą świadczyć o postępującym procesie denitryfikacji w badanych zbiornikach wodnych [4] METALE CIĘŻKIE Wartości metali ciężkich w wodzie z badanych jezior mieściły się w zakresie: miedź od 0,0021 mg Cu/dm3 w jeziorze Bełdany i Dargin do 0,0055 mg Cu/dm 3 w wodzie z jeziora Śniardwy; kadm od 0,0001 mg Cd/dm 3 w wodzie z jeziora Szymon do 0,0015 mg Cd/dm 3 w wodzie z jeziora Jagodno; nikiel od 0,0026 mg Ni/dm 3 w wodzie z jeziora Roś do 0,0097 mg Ni/dm 3 w wodzie z jeziora Kotek; ołów od 0,0008 mg Pb/dm 3 w wodzie z jeziora Dargin do 0,0054 mg Pb/dm 3 w wodzie z jeziora Jagodne; cynk od 0,0013 mg Zn/dm 3 w wodzie z jeziora Bełdany do 0,0507 mg Zn/dm 3 w wodzie z jeziora Śniardwy. Zawartości metali w próbkach wody z jezior kształtowały się w następującej kolejności od najmniejszych do największych wartości: Cd<Pb<Cu<Ni<Zn (tab. 2). Przedostające się do wód powierzchniowych metale ciężkie, ulegają sorpcji, wytrąceniu, sedymentacji i rozcieńczeniu. Sorpcja i sedymentacja prowadzą do okresowego unieruchomienia metali w osadach dennych, niejednokrotnie na długie lata. Może się jednak zdarzyć, że w określonych (sprzyjających) warunkach zostaną one z powrotem włączone do obiegu. Utrzymywaniu się metali w wodzie sprzyja między innymi mała pojemność sorpcyjna osadów dennych, niska wartość ph oraz obecność substancji kompleksujących [8]. Cynk i miedź to metale uznawane za niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmów inne natomiast, na przykład kadm, ołów, nikiel są silnymi toksykantami. Nawet metale uznawane za niezbędne do życia organizmom żywym, po przekroczeniu określonych stężeń mogą oddziaływać silnie toksycznie [1].

7 Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku 251 Tabela 2. Stężenia metali ciężkich (mg/dm 3 ) w warstwie wody powierzchniowej strefy litoralnej w okresie stagnacji letniej (2010) Jezioro Strefa litoralna stagnacja letnia Cu, mg Cu/dm 3 Cd, mg Cd/dm 3 Ni, mg Ni/dm 3 Pb, mg Pb/dm 3 Zn, mg Zn/dm 3 Bełdany 0,0021 0,0009 0,0043 0,0022 0,0013 Boczne 0,0025 0,0013 0,0038 0,0028 0,0016 Dargin 0,0021 0,0013 0,0047 0,0008 0,0018 Jagodne 0,0029 0,0015 0,0059 0,0054 0,0118 Kisajno 0,0030 0,0010 0,0054 0,0014 0,0058 Kirsajty 0,0039 0,0011 0,0035 0,0022 0,0148 Kotek 0,0033 0,0007 0,0097 0,0031 0,0069 Mamry 0,0047 0,0014 0,0054 0,0030 0,0224 Mikołajskie 0,0033 0,0010 0,0053 0,0026 0,0092 Niegocin 0,0022 0,0011 0,0039 0,0009 0,0022 Roś 0,0028 0,0009 0,0026 0,0019 0,0427 Szymon 0,0022 0,0001 0,0049 0,0041 0,0070 Śniardwy 0,0055 0,0013 0,0058 0,0042 0,0507 Tałty 0,0027 0,0011 0,0034 0,0020 0,0044 Tałtowisko 0,0028 0,0011 0,0042 0,0016 0,0109 Zakres wahań 0,0021 0,0055 0,0001 0,0015 0,0026 0,0097 0,0008 0,0054 0,0013 0, WNIOSKI - Wody strefy litoralnej w pobliżu miejscowości turystycznych, portów żeglarskich charakteryzują się bardzo niską zawartością tlenu rozpuszczonego w wodzie (od 0,4 mg O 2 /dm 3 do 3,9 mg O 2 /dm 3 ). - Odczyn wody był alkaliczny (w zakresie od ph=8,47 do ph=8,90). - Przewodnictwo elektrolityczne wód wskazuje na ich średnie zasolenie. - Zawartość fosforanów (powyżej 0,10 mg PO 4 /dm 3 ) w strefie litoralnej jezior świadczy o podatności wód jeziorowych w strefie litoralu na proces eutrofizacji. - Zawartość związków azotowych (azotynów, azotanów) przy zanotowanych deficytach tlenowych w pobranych próbkach wody z badanych jezior wskazuje na zachodzenie procesu denitryfikacji w strefie litoralnej. - Wartości metali (kadm, ołów, miedź, nikiel i cynk) były małe. - W świetle przeprowadzonych badań wydaje się, że ruch turystyczny w dość istotny sposób wpływa na strukturę biocenotyczną i funkcjonowanie jeziornych stref litoralnych poprzez eutrofizację mikrosiedlisk i degradowanie specyficznych struktur biocenoz wodnych (np. niszczenie zbiorowisk makrofitów i eli-

8 252 K. KACAPER i in. minowanie szlachetnych gatunków ryb). Dlatego też strefy litoralu Wielkich Jezior Mazurskich powinny podlegać szczególnej ochronie oraz powinny odgrywać wiodącą rolę w planowaniu kształtowania krajobrazów jeziornych. LITERATURA [1] DOBICKI W., Biodostępność metali ciężkich w środowisku jezior Suwalskiego Parku Krajobrazowego, Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu NR 54, Wrocław [2] GOMÓŁKA E., SZAYNOK A., Chemia wody i powietrza, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław [3] JAŃCZAK J., Atlas jezior Polski tom I i III Jeziora Pojezierza Mazurskiego i Polski południowej, pod red. JAŃCZAK J., Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C., Poznań [4] JARA Z., CHODYNIECKI A., Ichtiopatologia, Wyd. AR Wrocław [5] KAJAK Z., Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych, PWN, Warszawa [6] KORYCKA A., Charakterystyka składu chemicznego wody w jeziorach północnej Polski, Rocznik Nauk Rolniczych, H, 102, 3. [7] MICKIEWICZ M., Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych, Wyd. IRS, Olsztyn [8] STARMACH K., WRÓBEL S., PASTERNAK K., Hydrobiologia, PWN. Warszawa [9] ZDANOWSKI B., Czystość jezior a możliwości rybackiego wykorzystania, Wyd. IRS, Olsztyn PHYSICO-CHEMICAL COMPOSITION OF SURFACE LITTORAL WATER OF LAKES LYING ON THE TOURIST TRAIL OF THE GREAT MASURIAN LAKES Masurian Lake District is characterized by the highest share of surface water (over 15% of water). Lakes of this complex are connected to each other naturally or artificially shipping channels, persisting for nearly the same level of water table - about 116 m above sea level. It is the largest complex of lakes in Poland. It covers about 10% of the total area of lakes in the country. The composition of this complex consists of four systems lakeside: Mamry lake system, the system of lakes and canals Niegocin - Tałty, ribbon lakes system Rytańskie-Tałty-Mikołajskie-Bełdany, the system of lakes Śniardwy-Roś. This area has great tourist attractions. The condition for the rational management of water resources of lakes is a detailed, based on repeated assays to analyze and evaluate their quality, in line with the direction of water use (fishing, fishing, drinking water source for residents of the region, maintaining biodiversity, recreational and tourist destination). The study littoral area sixteen water lakes in the most frequented by sailors and tourists water route of the Great Masurian Lakes: Roś, Śniardwy, Bełdany, Mikołajskie, Talty, Tałtowisko, Kotek, Szymon, Jagodno, Boczne, Niegocin, Kisajno, Dargin, Kirsajty, Mamry. Water samples were taken in the summer stagnation period from 07/04/2010 to 07/10/2010. Marked at each following 13 water quality parameters: water temperature, oxygen content present in water, water ph, electrolytic conductivity, nitrite nitrogen, nitrate nitrogen, phosphates, metal content: copper (Cu), cadmium (Cd), lead (Pb), zinc (Zn), nickel (Ni). The study showed: very low oxygen content in the water zone of lakes littoral (mean 1.6 mg O2/dm3) indicates intensive processes of decomposition of organic matter and probably the dilution of oxygen-depleted water runoff from the catchment, water reaction (ph) was strongly alkaline average value of 8.71 ph - ph of water no more than 9.0 ph is not harmful to fish, but may increase the toxicity of other parameters, low values indicate dietary salt depletion of the intense

9 Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku 253 mass-developing micro-and macrophytes, high conductivity values (mean value µs/dm3) indicate the average salinity of the water; the metals copper, nickel, cadmium, lead, zinc were low - the lowest concentrations of cadmium occurred (average mg Cd/dm3) of water and the highest zinc ( mg Zn/dm3). A small content of oxygen in the waters of Masurian Lakes littoral a major threat to the breeding grounds and the residence of juvenile fry of valuable fish species.