liczba pojedyncza r.m. miękkotematowe nieżywotne r.n. r.ż.

Transkrypt

1 ТЕМА 7. МОЯ СІМ Я. TEMAT 7. MOJA RODZINA ТЕОРЕТИЧНІ ВІДОМОСТІ. WIADOMOŚCI TEORETYCZNE РОДОВИЙ ВІДМІНОК. DOPEŁNIACZ Якщо у стверджувальному висловлюванні дієслово вимагає знахідного відмінка іменника (напр. Ja mam (kogo? co?) siostrę. Ola ma (kogo? co?) koleżankę), то при запереченні знахідний відмінок замінюється на родовий (Ja nie mam (kogo?czego?) siostry. Ola nie ma (kogo?czego?) koleżanki). Як і всі інші, родовий відмінок має власні відмінкові закінчення для всіх родів. При тому, для чоловічого роду в однині істотною є різниця між твердою та м якою групою, а також між істотами та неістотами. kogo? czego? liczba pojedyncza r.m. miękkotematowe nieżywotne r.n. ; żywotne, rzeczownik -a -u -a -y/-i przymiotnik -ego -ej zaimek Tutaj nie ma wielkiego psa. Ela nie ma dziadka. Nie kupiłem sobie nowego parasola. Nie widzę naszego autobusu. Nie mam czerwonego długopisu. Nie chcę takiego auta. Nie słyszę żadnego słowa. Nie znam tej miłej dziewczyny. Nie widzę tu twojej córki. kogo? czego? liczba mnoga r.m. m/tematowe t/tematowe rzeczownik -y/i -ów 0 -y/i 0 przymiotni k r.ż r.n. r.ż. m/tematowe t/tematowe zaimek -ych/ich Nie znam polskich pisarzy. Nie zgubiłem tych parasoli. Nie mam czerwonych długopisów. Nie słyszę żadnych słówo. Nie pamiętam tych twarzy. Nie mam czarnych torebeko. Крім заперечних конструкцій, родовий відмінок однини та множини вживаємо із прийменниками z, do. Jestem z (kogo? czego?) Polski. Jedziemy do (kogo?czego?) Europy. ГРУПИ ВІДМІНЮВАННЯ ДІЄСЛІВ. 1 ГРУПА PRACOWAĆ. KONIUGACJE CZASOWNIKÓW. I KONIUGACJA PRACOWAĆ Ми розглянули, як відмінюються в теперішньому часі дієслова mieć, nazywać się і з'ясували, що вони змінюються за одним зразком, шляхом додавання до основи типових особових закінчень. Це відбувається тому, що названі дієслова належать до однієї групи відмінювання. Це так звана 3 група відмінювання дієслів (III koniugacja). У польській граматиці дієслова теперішнього часу відмінюються за 4 зразками, тобто належать до чотирьох груп відмінювання. Дієслово pracować є типовим прикладом відмінювання дієслів 1 групи. Запам'ятаємо її закінчення: liczba liczba mnoga pojedyncza pracuję I -ę pracujesz esz pracuje _ e 1. pracujemy -emy pracujecie ecie pracują До першої групи належить багато дієслів, зокрема ті, що мають в неозначеній формі суфікс -owa-, який в особових формах змінюється на -uj-: malować maluję, kupować kupujemy, budować budują. ЗБІРНІ ЧИСЛІВНИКИ. LICZEBNIKI ZBIOROWE Польські числівники, подібно до українських, поділяються на кількісні, порядкові та збірні. Збірні числівники у польській мові вживаються у наступних випадках: 1. Разом з назвами недорослих осіб: dwoje dzieci, pięcioro kurcząt. 2. Якщо мова йде про різностатеву групу осіб: czworo uczniów (uczniowie і uczennice), troje studentów (studenci i studentki)

2 3. Разом з назвами парних предметів: dwoje okularów, pięcioro drzwi Запам'ятаємо форми збірних числівників: 2 dwoje 11 jedenaścioro 20 dwadzieścioro 3 troje 12 dwanaścioro 30 trzydzieścioro 4 czworo 13 trzynaścioro 40 czterdzieścioro 5 pięcioro 14 cztemaścioro 50 pięćdziesięcioro 6 sześcioro 15 piętnaścioro 60 sześćdziesięcioro 7 siedmioro 16 szesnaścioro 70 siedemdziesięcioro 8 ośmioro 17 siedemnaścioro 80 osiemdziesięcioro 9 dziewięcioro 90 dziewięćdziesięcioro 18 osiemnaścioro 19 dziewiętnaścioro 10 dziesięcioro Збірні числівники, як і кількісні від 5 і далі (крім тих, які закінчуються на 2, 3, 4), вимагають біля себе іменника в одовому відмінку: troje nożyczek, czworo uczestników. Виняток становить давальний відмінок: trojgu dzieciom, czworgu uczestnikom (див. граматичні таблиці). МОВНА ПРАКТИКА. KONWERSATORIUM 1. MOJA RODZINA Liczebniki główne dwa, osiem, siedemnaście Liczebniki porządkowe drugi, ósmy, siedemnasty dwoje, ośmioro, Liczebniki zbiorowe siedemnaścioro est twoja rodzina? Moja rodzina jest wielka i zgodna. bliższa rodzina mąż/małżonek żona/małżonka małżeństwo ojciec/tata matka/mama rodzice syn córka dzieci brat siostra rodzeństwo dziadek babcia dziadkowie wnuk wnuczka wnukowie dalsza rodzina wujek ciocia wujostwo stryjek stryj ostwo siostrzeniec siostrzenica bratanek bratanica kuzyn kuzynka kuzynostwo teść teściowa teściowie szwagier szwagierka szwagrowie przybrani rodzice (macoha, ojczym), pasierb, pasierbica; rodzina zastępcza, adoptowane dziecko Czy masz brata albo siostrę? Tak, mam brata i siostrę. Niestety, nie mam ani brata, ani siostry. Пе osób liczy twoja rodzina? Moja rodzina liczy cztery osoby, a twoja liczy osiem osób. Wiesz, ta kobieta ma dziewięcioro dzieci! No coś ty! Nie do wiary! Czy ta dziewczyna ma rodzeństwo? Wydaje mi się, że ma dwóch braci i jedną małą siostrzyczkę. dwoje rodzina troje krewny czworo dzieci krewniak mieć rodzeństw pięcioro a członek sześcioro rodziny siedmioro... domownik Czy twój brat jest wciąż kawalerem? Tak, rozstał się ze swoją narzeczoną i jest nieżonaty. Jedna moja koleżanka od dwu tygodni jest mężatką i bardzo się z tego cieszy. Wszystkie moje siostry są niezamężne. chłopiec nieżonaty, kawaler dziewczyna niezamężna, panna

3 kobieta zamężna (jaka?), mężczyzna żonaty mężatka (kto?) Historia ich miłości jest zwykła: poznali się na imprezie sylwestrowej. Najpierw on się w niej zakochał, potem ona w nim. Ożenili się we wrześniu i dotychczas się nie rozwiedli. zakochać się ożenić się wyjść za mąż rozwieść się (w kim?) (z kim?) (za kogo?) (z kim?) ВПРАВИ. ĆWICZENIA 1. Odpowiedz na pytania. Wzór: To jest mój brat. Czy masz brata? Tak, mam brata. Wzór: To są moi bracia. Czy masz braci? Tak, mam braci. To jest nasz ojciec.... To jest moja ciotka.... To jest nasz dziadek.... To jest nasze dziecko.... To jest mój szwagier.... To jest wasza teściowa.... To jest jej bratanica.... To jest jego kuzyn Odpowiedz na pytania. Wzór: To nie jest moja siostra. Czy masz siostrę? Nie, ja nie mam siostry. Wzór: To nie są moje siostry. Czy macie siostry? Nie, nie mamy sióstr. - To nie jest nasza kuzynka To nie jest moja siostrzenica To nie jest jej dziadek To nie jest jego wnuk To nie jest nasz syn To nie jest jej córka Uzupełnij tabelę. Rodzice to matka i ojciec Dziadkowie to i to brat i siostra Dzieci to i to teść i teściowa Małżeństwo to i 4. Ułóż zdania. Wzór: Nazywać się, Katarzyna, Jabłońska. Nazywam się Katarzyna Jabłońska. Ja, być, studentka.... Ja, mieć, 19, rok.... Ja, być, wesoła, dziewczyna.... Ja, mieć, duża, rodzina.... Najpierw, to, być, mój, rodzice, matka, i, ojciec.... Ja, mieć, również, rodzeństwo.... To, być, brat, i, dwa, siostra.... Mój, brat, mieć, tylko, 13, rok, i, być, nastolatek.... Obydwa, moja, siostra, mieć, 25, rok.... One, być, bliźniaczka.... One, być, mężatka.... Połącz części zdania. Wzór: Wujek kocha - swoją żonę. Andrzej poznał Helena zakochała się Mój brat ożenił się Ten pan rozwiódł się

4 Wujek kocha Koleżanka wyszła za mąż w nowym sąsiedzie. miłą dziewczynę, ze swoją żoną., za znanego sportowca, z twoją nauczycielką, swoją żonę. jako urzędniczka. 2. NAZWY ZAWODÓW Kim jest twój ojciec? Tata jest architektem. Mój ojciec pracuje jako dziennikarz. Kim jesteś z zawodu? Z zawodu jestem nauczycielką, ale pracuję aktor, aktorka kelner, kelnerka piekarz architekt kierowca pielęgniarka bibliotekarz, kierownik pisarz, pisarka bibliotekarka krawcowa policjant, policjantka dentysta, dentystka księgowy, księgowa prawnik, prawniczka dziennikarz, dziennikarka lekarz, lekarka robotnik, robotnica ekonomista, ekonomistka malarz, malarka sekretarz, sekretarka gospodyni domowa murarz sprzedawca, hydraulik nauczyciel, sprzedawczyni informatyk nauczycielka strażnik inżynier ochroniarz tłumacz, tłumaczka ВПРАВИ. ĆWICZENIA 1. Dopisz odpowiednie nazwy. Wzór: Projektuje domy architekt. 1. Leczy ludzi Uczy dzieci Maluje obrazy Pisze książki Podaje jedzenie Umie tłumaczyć Szyje ubrania Ułóż zdania wykorzystując słowa z ramki. Wzór: Ojciec - architekt Mój ojciec jest architektem. Mój ojciec pracuje jako architekt Sąsiad, mama, znajomy, siostra, Kierowca, dentystka, hydraulik, dziadek, wujek, ja, pan. inżynier, policjant, sekretarka, strażnik, dziennikarka. Odpowiedz na pytania: Wzór: Kim chciałbyś być? Chciałbym być inżynierem. Kim chciałabyś zostać? Chciałabym zostać księgową. Kim chciałbyś być?... Kim chciałabyś zostać?... MOJA RODZINA Nazywam się Katarzyna Podolska. Jestem studentką pierwszego roku polonistyki na Narodowym Uniwersytecie w Chmielnickim. Chcę opowiedzieć o mojej rodzinie. Moja rodzina nie jest duża. Ona liczy siedem osób. To są moi rodzice matka i ojciec, moi dziadkowie babcia i dziadek, rodzeństwo moja siostra i mój brat i ja. Mój tata ma na imię Jarosław. On ma czterdzieści osiem lat. Jest wysoki i szczupły. Ma zielone oczy, ciemne włosy i nosi okulary. Tata jest lekarzem. Moja mama ma na imię Oksana. Ona ma czterdzieści sześć lat. Mama jest miła, ma niebieskie oczy i jasne włosy. Ona jest nauczycielką języka i literatury ukraińskiej. Moi dziadkowie są już emerytami. Babcia ma na imię Anna i ma sześćdziesiąt osiem lat. Ona bardzo lubi haftować. Dziadek ma na imię Iwan. On ma siedemdziesiąt lat. Lubi oglądać telewizję i czytać gazety.

5 Moja siostra Irena jest starsza ode mnie. Ona ma dwadzieścia trzy lata i jest już mężatką. Siostra jest nauczycielką, jak i mama. One pracują w jednej szkole. Irena jest wysoka i ładna. Ona ma niebieskie oczy i jest blondynką. Mój brat ma na imię Oleg. On jest uczniem dziesiątej klasy i ma szesnaście lat. Moja rodzina jest wesoła i zgodna. My lubimy spędzać razem wolny czas. Ja bardzo kocham swoją rodzinę. Słowniczek