WSPÓŁCZESNE ZDUŃSTWO I INSTALACJE KOMINKOWE OBSŁUGI KOMINKÓW I PIECÓW AKUMULACYJNYCH OPALANYCH DREWNEM.

Transkrypt

1 ciepło 2014 Współczesne zduństwo i instalacje kominkowe VOL.1, s. 10 Lidia KOKOSZKA Jarosław KOKOSZKA PPH Kokoszka Lotz, Boguszyn 77A, Kłodzko WSPÓŁCZESNE ZDUŃSTWO I INSTALACJE KOMINKOWE W KONTEKŚCIE PRZEGLĄDÓW, KONSERWACJI, OBSŁUGI KOMINKÓW I PIECÓW AKUMULACYJNYCH OPALANYCH DREWNEM. Słowa kluczowe: kominki, piece akumulacyjne, paleniska ceramiczne, paleniska stalowe, paleniska żeliwne, kanały akumulacyjne, kominki i automatyka, akumulacja Streszczenie: 1. Wstęp do tematu: rodzaje stosowanych wkładów i palenisk, podział na piece pojemnościowe i konwekcyjne. Zalety i wady wkładów żeliwnych, stalowych i ceramicznych. 2. Nowe zduństwo. Współczesne technologie i materiały akumulacyjne zasady konstruowania palenisk i mas akumulacyjnych. 3. Nowoczesne kompaktowe systemy akumulacyjne rodzaje, zastosowanie i ich bieżąca konserwacja. 4. Sprawność palenisk i kultura palenia jako gwarancja spalania całkowitego i zupełnego. 5. Istota prawidłowego instruktażu użytkowników urządzeń grzewczych opalanych drewnem typu piec i kominek w zakresie: - przygotowania i zabezpieczenia odpowiedniego opału, - konserwacji i przeglądów urządzeń grzewczych, kanałów akumulacyjnych i dymowych - konserwacji i przeglądów przewodów kominowych i wentylacyjnych. 6. Konsekwencje złego użytkowania kominków i pieców w kontekście zanieczyszczenia kanałów akumulacyjnych i przewodów dymowych - pożary kominów, wybuchy gazów drzewnych. W szczególności jakość opału, a zanieczyszczenie przewodów dymowych. 7. Zastosowanie automatyki procesów spalania w nowoczesnych kominkach i piecach akumulacyjnych, 8. Regulacje prawne dotyczące kominków, a nowoczesne systemy grzewcze.

2 L. Kokoszka, J. Kokoszka 2 Ciepło Wstęp do tematu: rodzaje stosowanych wkładów i palenisk, podział na piece pojemnościowe i konwekcyjne. Zalety i wady wkładów żeliwnych, stalowych i ceramicznych. Zdecydowana większość współcześnie wznoszonych budynków zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej, oprócz niezbędnych dla ich prawidłowego działania instalacji, wyposażona jest w mniej lub bardziej rozbudowany dodatkowy system grzewczy pieco - kominkowy. Różnorodność obecnie dostępnych na polskim rynku urządzeń, tj. pieców wolnostojących, pieców grzewczych, akumulacyjnych i wkładów kominkowych, wymaga usystematyzowania ich zarówno pod względem konstrukcji, materiału użytego do ich produkcji, jak również zastosowanych dodatkowych elementów wspomagających cały system grzewczy. Ważne jest również rozróżnienie ich walorów użytkowych w kontekście wyżej wymienionych czynników Biorąc pod uwagę materiał i konstrukcję rozróżniamy kominki i piece, a mówiąc ogólnie paleniska: żeliwne stalowe z wyłożeniem wermikulitowym, szamotowym i bez wyłożenia ceramiczne Paleniska żeliwne posiadają doskonałą przewodność cieplną co jest przyczyną bardzo szybkiego wypromieniowania wytworzonej w palenisku energii. Stalowe paleniska dostępne jako spawane konstrukcje wyposażane przez niektórych producentów w 2,5 3 cm wykładziny z materiałów o różnych właściwościach: wermikulit mający właściwości izolacyjne, betony żaroodporne lub szamot mające właściwości akumulacyjne. [Wermikulit surowy - skała naturalna o odporności na wysokie temperatury do 1350 C...wermikulit dzięki niskiej gęstości, małej przewodności cieplnej i wysokim właściwościom termicznym stał się obiecującym materiałem, wykorzystywanym jako izolacja termiczna i wypełniacz przy konstrukcji zabudowań, składnik produktów ogniotrwałych i termoizolacyjnych]1 [Betony żaroodporne ze względu na swój skład (domieszka wermikulitu, perlitu, kruszywa lekkiego lub szamotowego) charakteryzują się niską lub średnią 2 przewodnością cieplną] szamot - najstarszy ceramiczny materiał ogniotrwały, glina ogniotrwała lub rumor szamotowy tzw. palonka o niskiej przewodności cieplnej i dużej wytrzymałości temperaturowej. Wyłożenia wytworzone z wyżej wymienionych materiałów mają za zadanie obniżenie przewodności cieplnej, podwyższenie temperatury spalania w palenisku oraz zabezpieczenie stalowego lub żeliwnego korpusu urządzenia. Ze względu na niewielką grubość zastosowanych wyłożeń ceramicznych, paleniska te charakteryzują się stosunkowo szybkim wypromieniowaniem wyprodukowanej w nich energii. Paleniska ceramiczne zbudowane są z cegły lub kształtki szamotowej oraz ze zduńskich betonów żaroodpornych. Materiały te charakteryzują się niską przewodnością cieplną przez co posiadają dużą zdolność akumulacji wytworzonej w palenisku energii. Ich zaletą jest

3 Współczesne zduństwo i instalacje kominkowe... 3 Ciepło 2014 również duża odporność temperaturowa Biorąc pod uwagę konstrukcję i materiał, z którego wykonane jest palenisko możemy określić jego pojemność cieplną, a co jest z tym związane również jego przeznaczenie oraz funkcjonalność. Tabela.1. podział urządzeń i ich zastosowanie Rodzaj paleniska Przewodność Pojemność cieplna cieplna 1. żeliwne duża 2. stalowo żeliwne 3. stalowe z wyłożeniem wermikulitem Zastosowanie w systemach grzewczych bezpojemnościowe konwekcja 4. stalowe i żeliwne z wysoka wyłożeniem szamotowym 5. stalowe i żeliwne z wyłożeniem betonowym niska konwekcja + akumulacja przy zastosowaniu dodatkowych elementów akumulacji (krążki, kształtki, kanały) 6. ceramiczne duża akumulacja, hipokausta niska 7. stalowe z wymiennikiem duża wodnym 8. stalowe z wymiennikiem wysoka wodnym + wyłożenie szamotowe bezpojemnościowe Akumulacja w wodzie + konwekcja niska Akumulacja w wodzie + konwekcja Dystrybucja energii cieplnej wytworzonej w palenisku odbywa się przez konwekcję, radiację i przenikanie. W zależności od oczekiwań użytkownika projektuje się systemy grzewcze mające właściwości wykorzystujące konwekcję lub akumulację. Ze względu na obszerność tematu w niniejszym opracowaniu zostały pominięte paleniska z wymiennikiem wodnym. Paleniska o dużej przewodności i niskiej pojemności cieplnej stosuje się zwykle do instalacji o mniejszej wydajności, bazujących na oddawaniu energii przez konwekcję. Paleniska takie montowane są w przeważającej większości w zimnych zabudowach tj. takich, które konstruowane są z płyt izolacyjnych co powoduje, że na powierzchni użytkowej są zimne. Zabudowy takich palenisk aby spełnić wymogi odpowiedniego przewietrzania, szczególnie przy piecach większej mocy mogą być skonfigurowane z instalacjami dystrybuującymi ciepłe powietrze potocznie zwanymi DGP. Podstawową zaletą ale też i wadą takich rozwiązań konwekcyjnych jest mała bezwładność wkład szybko się rozgrzewa, ale też szybko stygnie, a ciepło jest tylko wtedy, kiedy pali się w piecu. Aby wydłużyć procesy spalania użytkownicy zazwyczaj tłumią dopływ powietrza co skutkuje nieefektywnym spalaniem.

4 4 L. Kokoszka, J. Kokoszka Ciepło Ciepło W celu zwiększenia możliwości grzewczych kominków żeliwnych i stalowych, część producentów zdecydowało się wprowadzić ceramikę tj. szamot lub beton żaroodporny w postaci okładzin wewnętrznych i zewnętrznych jako elementów zwiększających pojemność systemu. Często tego typu paleniska zabudowywane są w tak zwane ciepłe zabudowy czyli takie, które przewodzą ciepło. Ciepłe zabudowy wykonane są z płyt ceramicznych o grubości 2-3 cm, których głównym zadaniem jest wypromieniowanie zgromadzonej wewnątrz obudowy energii (fot. 3). Możliwe jest również szczątkowe przewietrzanie takiego systemu. Jednak kratki i przewody rozprowadzające mają przekroje ograniczone w taki sposób aby zabudowa miała możliwość nagrzania się. Najbardziej wydajnymi są systemy grzewcze bazujące na akumulacji. W tego typu systemach stosowane są paleniska ceramiczne mające dużą pojemność cieplną, które można jako uzupełnienie systemu skonfigurować z masami akumulacyjnymi w postaci dodatkowych kształtek. Taki układ charakteryzuje się dużą bezwładnością cieplną spowodowaną odkładaniem się nadmiaru energii w masie ceramicznej. Fot.1. ceramiczne kształtki akumulacyjne Akumulacyjny system grzewczy składa się z palenisk o dużej pojemności grzewczej oraz

5 Współczesne zduństwo i instalacje kominkowe... 5 Ciepło 2014 zabudów, z ceramicznych powłok cienkościennych mających zdolność oddawania ciepła na zewnątrz. Wspomniany wyżej układ charakteryzuje się wysoką sprawnością, oraz higieną użytkowania związaną z temperaturą powierzchniową stosowanych palenisk. Na urządzeniach ceramicznych nie dochodzi do tak intensywnego spalania kurzu ponieważ temperatura korpusu pieca jest zdecydowanie niższa niż w piecach stalowych i żeliwnych. Promieniowanie podczerwone jest najstarszym i najzdrowszym sposobem ogrzewania pomieszczeń. 2. Nowe zduństwo. Współczesne technologie i materiały akumulacyjne zasady konstruowania palenisk i mas akumulacyjnych. Nowoczesna filozofia zduństwa znacznie odbiega od tradycyjnie stosowanych rozwiązań. W starych piecach palenisko i kanały dymowe były ściśle związane z zewnętrzną powłoką pieca. Wewnętrzna ściana paleniska stanowiła jedność z kaflowa zabudową. Elementy takie jak cegły szamotowe, rumor szamotowo kaflowy stanowiący wypełnienie oraz kafle pod wpływem temperatury rozszerzały się i kurczyły w sposób od siebie odmienny. Funkcje dylatacji pełniły spoiny, które z upływem krotności cykli rozszerzania kurczenia ulegały stopniowej degradacji. Wykruszanie się zapraw i rozszczelnienie układów powodowały konieczność ponownej przebudowy urządzenia grzewczego. Aby uniknąć tych cyklicznych niedogodności współczesne zduństwo ukierunkowało się na niezależną pracę poszczególnych elementów układu grzewczego. Komora spalania została oddzielona od zewnętrznej dekoracyjnej skorupy. Zabieg ten pozwolił na zwiększenie żywotności pieców i był podwaliną współczesnych trendów w europejskim zduństwie. Nowością w stosunku do tradycyjnego zduństwa są zmiany konstrukcyjne stosowanych obecnie palenisk. Hermetyczna komora spalania, która polega na doprowadzeniu powietrza niezbędnego do prawidłowo przebiegających procesów spalania z zewnątrz budynku jest już standardowym rozwiązaniem stosowanym w większości palenisk. [W czasie spalania 1 kg drewna zużywane jest 3-4m 3 powietrza, które będzie wyssane z ogrzewanego pomieszczenia, gdzie znajduje się kominek... W temperaturze powietrza 22 0C, w ciągu godziny, 1 człowiek wydziela ok.50 g pary wodnej... W skutek tego wzrasta wilgotność powietrza i pojawia się nieprzyjemne uczucie duszności. Wysoka wilgotność sprzyja też rozwojowi mikroorganizmów (grzybów, bakterii).]3 W dobie domów energooszczędnych, pasywnych i rekuperacji takie rozwiązanie pozwala na zachowanie właściwego bilansu powietrza, a co z tego wynika dobrego samopoczucia użytkowników. Właściwemu spalaniu sprzyja również podwójne przeszklenie paleniska, które powoduje mniejszą emisję energii poza komorę spalania, a to z kolei sprawia podwyższenie temperatury wewnątrz paleniska. [Przeprowadzone badania, dotyczące spalania drewna, pokazały, że efekty pirolizy drewna (rozkład termiczny - przyp. autora) zależą od temperatury. Szybka piroliza drewna przebiegająca w temperaturze powyżej 2800C, charakteryzuje się wytworzeniem niewielkiej masy węgla drzewnego, która wynosi około 20% początkowej masy drewna. Powstają duże ilości smoły drzewnej oraz wysoce łatwopalne gazy.]4 Odpowiednio wysoka temperatura komory spalania pozwala na wypalanie substancji będących odpadem w produkcji energii, a zalegających na ścianach i przeszkleniu paleniska. Osadzający się w komorze spalania kreozot pełni role izolatora i utrudnia prawidłowe

6 6 L. Kokoszka, J. Kokoszka Ciepło Ciepło przekazywanie energii. Kolejną nowością coraz częściej stosowaną jest automatyczne sterowanie procesami spalania, mające na celu najlepsze wykorzystanie podanej porcji opału oraz jego całkowite i zupełne spalenie. Fot.2. niezależne palenisko i kanały opadowo- wznoszące W ujęciu ogólnym wszystkie te zabiegi mają na celu lepszą kontrolę nad procesami spalania zachodzącymi w palenisku, optymalne wykorzystanie wytworzonej w urządzeniu

7 Współczesne zduństwo i instalacje kominkowe... 7 Ciepło 2014 energii oraz podniesienie komfortu obsługi i bezpieczeństwa użytkowników. 3. Nowoczesne kompaktowe systemy akumulacyjne rodzaje, zastosowanie i ich bieżąca konserwacja. Coraz większą popularnością cieszą się akumulacyjne systemy grzewcze z kominków i pieców opalanych drewnem. Niewątpliwą zaletą takich układów jest zrównoważone oddawanie energii w przeciwieństwie do systemów konwekcyjnych, w których ciepłota pomieszczeń jest równoznaczna z ciągłym paleniem. Fot.3. masy akumulacyjne w ciepłych zabudowach

8 8 L. Kokoszka, J. Kokoszka Ciepło Ciepło W układach akumulacyjnych nadmiar energii odkładany jest w masach akumulacyjnych i zużywany wtedy, kiedy jest zapotrzebowanie na ciepło. Taki schemat pacy instalacji nie wymaga stałego dokładania opału, jest bardziej zrównoważony, a temperatura wydalanego ciepła stabilna. Producenci oferują wiele rozwiązań pozwalających na magazynowanie energii. Tutaj zostaną omówione te najczęściej stosowane. Paleniska ceramiczne, pojemnościowe stanowią urządzenie wytwarzające energie i masę akumulacyjną w jednym. Ciężkie, ważące od kg i więcej konstrukcje, konstruowane zazwyczaj z prefabrykowanych kształtek ceramicznych. Cechują się dużą zdolnością akumulacyjną przy stosunkowo małej powierzchni zabudowy. I choć przypominają tradycyjne paleniska, technicznie są już daleko bardziej zaawansowane. Istotne różnice to hermetyczne komory spalania, bezrusztowe konstrukcje, podwójne również duże przeszklenia oraz automatyzacja procesów spalania. Kształtki ceramiczne, z których buduje się niezależne od paleniska kanały opadowo - wznoszące mogą stanowić magazyn energii dla urządzeń bezpojemnościowych i pojemnościowych. Kształt kanału dymowego w ceramicznym elemencie jest zaprojektowany tak, aby przepływ gazów odbywał się w nich ruchem laminarnym (ruch warstwowy). Uporządkowany warstwowy przepływ, a co jest z tym związane brak turbulencji powodujących niekiedy ruch przeciwny do oczekiwanego, powoduje spokojne przekazywanie energii do materiału akumulacyjnego. Długość kanałów akumulacyjnych powinna być dobierana w taki sposób, aby w przypadku zbyt małej ilości nie tracić ulatującej do komina energii, a w przeciwnej sytuacji nie schłodzić dymu do takiej wartości, że nie będzie ciągu w kominie. Opisane kanały wyposażone są w otwory rewizyjne pozwalające na regularną kontrolę i ich czyszczenie. Nakładki akumulacyjne montowane na korpusie i rurach dymowych paleniska przeważnie w formie kształtek, krążków i okładzin to taka częściowa akumulacja wspomagająca przeważnie paleniska bezpojemnościowe. 4. Sprawność palenisk i kultura palenia jako gwarancja spalania całkowitego i zupełnego. Stale doskonalone konstrukcje palenisk oraz możliwość automatycznej kontroli nad procesami spalania czyni współcześnie produkowane kominki i piece urządzeniami coraz bardziej wydajnymi. Odpowiedni kształt komory spalania, ilość dostarczanego powietrza oraz prawidłowy obieg spalin decydują o sprawności kominka lub pieca. [ prawność kotła wyrażana jest ilością energii możliwej do przekazania z kotła do układu grzewczego w stosunku do ilości energii w nim wytworzonej. Sprawność 0,75 oznacza, że 75% energii kocioł może przekazać do układu grzewczego, natomiast 25% energii jest tracone.]5 O ile parametr sprawności urządzenia jest bardzo ważny, jednak to jakość spalanego opału ma kluczowe znaczenie dla osiągania najwyższych wartości energii wytworzonej w palenisku. [ Paliwo stałe składa się z substancji palnych (P), popiołu (A), i wody (W). Skład paliwa

9 Współczesne zduństwo i instalacje kominkowe... 9 Ciepło 2014 można wyrazić zapisem P+A+W=1 [kg/kg]... Balastem paliwa są jego składniki, które nie są źródłem ciepła w procesie spalania. Niepożądanymi składnikami paliwa są woda i popiół. Tabela.2. Wartości średnie zawartości substancji palnych, wody i popiołu w drewnie i niektórych paliwach mineralnych Paliwo Drewno (po eksploatacji) Drewno (powietrznosuche) Pelety z masy drzewnej Węgiel kamienny Węgiel brunatny Lignit (ksylit) Substancje palne [%] Woda [%] Popiół [%] , , Wartość opałowa paliwa zdefiniowana jest jako ciepło, które uwalnia się ze spalania całkowitego i zupełnego z 1 kg paliwa]6 Definicje tych parametrów są priorytetem dla osiągnięcia celu spalania maksymalnego. [ Spalanie całkowite jest to spalanie, przy którym 100% paliwa przeznaczonego do spalania ulega spaleniu. Spalanie zupełne, przy którym w spalinach nie występują gazy palne. Węgiel z paliwa spala się na dwutlenek węgla.]7 Przyjmuje się, że uśredniona, dla drewna powietrznosuchego wartość opałowa to 4,2-4,4 kw, a dla brykietów ze względu na ich niską wilgotność ok. 5 kw. Wartości te mogą być osiągalne przy zapewnieniu w przypadku drewna sezonowanego opału. Świadomość użytkownika co do jakości opału, jego sposobu spalania oraz wszystkich następstw tego procesu nazywamy kulturą palenia. 5. Istota prawidłowego instruktażu użytkowników urządzeń grzewczych takich jak piec i kominek w zakresie: - przygotowania i zabezpieczenia odpowiedniego opału, - konserwacji i przeglądów urządzeń grzewczych, kanałów akumulacyjnych i dymowych - konserwacji i przeglądów przewodów kominowych i wentylacyjnych. Bezpieczeństwo przeciwpożarowe użytkowników, konstrukcji budowlanych, a także bezpieczeństwo systemów kominowych jest ściśle związane z poziomem wiedzy i kulturą obsługi użytkowników urządzeń grzewczych. Przeszkolenie użytkownika przed przystąpieniem do eksploatacji urządzenia grzewczego powinno być jednym z etapów usługi świadczonej przez firmę wykonawczą budującą piec, czy kominek. Właściwie przeprowadzony instruktarz powinien zaznajomić i uwrażliwić użytkownika na zagadnienia związane z prawidłowym przygotowaniem opału, a w szczególności z jego pozyskaniem, sezonowaniem i przechowywaniem. Wiedza ta jest niezbędna dla prawidłowej eksploatacji urządzenia grzewczego, a także bezpieczeństwa i komfortu użytkowania. Użytkownik powinien zostać poinformowany również o konieczności przeprowadzania konserwacji i przeglądów samego paleniska, a także kanałów akumulacyjnych i dymowych będących

10 10 L. Kokoszka, J. Kokoszka Ciepło Ciepło składową urządzenia grzewczego. Instruktaż powinien także uświadomić posiadaczowi kominka lub pieca o konieczności przeprowadzania regularnych przeglądów przewodów dymowych i wentylacyjnych. Ważne, aby użytkownik wiedział, że wszelkie prace związane z wyżej wymienionymi czynnościami powinny być prowadzone przez uprawnione firmy kominiarskie, a nie jak to jest popularne we własnym zakresie. Oprócz prawidłowo szkolenia przeprowadzonego przez instalatora, każde urządzenie grzewcze powinno posiadać instrukcję obsługi w języku użytkownika, w której znajdują się wszystkie niezbędne informacje. 6. Konsekwencje nieprawidłowego użytkowania kominków i pieców opalanych drewnem w kontekście zanieczyszczenia kanałów akumulacyjnych i przewodów dymowych (wykwity, pożary kominów, wybuchy gazów drzewnych). 6.1 Jakość opału. Wbrew powszechnej opinii, o jakości drewna nie świadczy jego gęstość lecz jego wilgotność. Dobrym opałem są zarówno szczapy drewna liściastego, iglastego, jak i owocowego. Zdecydowanie lepszym opałem jest suche drewno gruszy, niż świeżo ścięty grab, czy brzoza. Kilogram każdego suchego drewna (bez względu na jego gęstość nie mylić z objętością), po uwzględnieniu strat na odparowanie wody i sprawność urządzenia grzewczego, w procesach spalania wydziela z siebie ok. 3,5 kw mocy. Jedynym, właściwym opałem jest drewno powietrzno-suche, składowane w przewiewnym i zadaszonym miejscu przez około 3 lata. Należy zaznaczyć, że drewno jako opał pozyskane z zimowych cięć w lasach zdecydowanie szybciej wyschnie, niż drewno z cięć letnich (diametralnie różna zawartość wody w drewnie). Wilgotność drewna jest determinantą prawidłowego przebiegu procesów spalania, sprawności i komfortu obsługi urządzeń grzewczych oraz zagrożeń wynikających z używania drewna jako opału. 6.2 Powietrze do spalania. Obok właściwie przygotowanego opału, niezbędnym czynnikiem w procesach prawidłowego spalania drewna jest odpowiednia wielkość i czas dostarczenia powietrza do komory paleniska. Zarówno nadmiar, jak również deficyt powietrza wpływają negatywnie na spalanie. W uproszczeniu, nadmiar powietrza zbytnio wychładza palenisko, natomiast jego niedobór powoduje brudne spalanie, czego efektem jest duży przyrost popiołu, a także zabrudzenie sadzą rur i przewodów dymowych. 6.3 Niewłaściwa temperatura spalania. Drewno jako paliwo stałe powinno spalać się w wysokich temperaturach. Właściwa temperatura spalania drewna mieści się w przedziale st. C. Osiągnięcie tych wartości jest możliwe dzięki spełnieniu wspomnianych powyżej parametrów oraz przy założeniu, że spalanie odbywać będzie się we właściwie skonstruowanej komorze spalania. Konsekwencją spalania drewna w zbyt niskich temperaturach są zabrudzone sadzą przyłącza i przewody dymowe. Należy podkreślić, że właściwa temperatura podnosi komfort użytkowania urządzenia tj. niewielki przyrost popiołu i czystą szybę paleniska. 7. Zastosowanie automatyki procesów spalania w nowoczesnych kominkach i piecach akumulacyjnych.

11 Współczesne zduństwo i instalacje kominkowe Ciepło 2014 Zdecydowana większość użytkowników kominków lub pieców opalanych drewnem jest przekonana, że przydławienie powietrza do spalania zapewnia długotrwały (kilkugodzinny), czyli także ekonomiczny proces spalania drewna. Użytkownik nie musi co chwilę podkładać drewna do paleniska, co z jego punktu widzenia jest niezmiernie istotne, zwłaszcza w nocy. Takie myślenie jest błędne. Jak wspomniano w poprzednich punktach prezentacji, odpowiednia ilość powietrza do spalania, prawidłowa konstrukcja komory spalania oraz właściwie przygotowany opał, stanowią podstawę całkowitego i zupełnego, czyli optymalnego spalania drewna. Nawet bardzo świadomy użytkownik nie jest w stanie określić zapotrzebowania na powietrze w danej chwili procesu spalania, a tym bardziej zapewnić doprowadzenie jego w odpowiedniej ilości do paleniska. Funkcję tę z powodzeniem przejmują elektroniczne sterowniki, które na podstawie przyrostu, bądź spadku temperatury gazów spalinowych w funkcji czasu, odpowiednio ustawiając przepustnicę, zapewniają właściwy dopływ powietrza do komory paleniska. Starsze generacje sterowników działały według ściśle określonego algorytmu, który dla danego przedziału temperatury gazów spalinowych, utrzymywał przepustnicę powietrza w pewnej, stałej pozycji. Zamiana pozycji przepustnicy następowała w momencie uzyskania przez gazy spalinowe kolejnego, zaprogramowanego przedziału temperatury. Nowoczesne sterowniki w sposób aktywny odnotowują spadek, bądź przyrost temperatury gazów i natychmiast reagują zmianą położenia (otwarcia/ przymknięcia) przepustnicy powietrza. Gwarantuje to optymalne spalanie opału w każdej fazie spalania od rozpalania, po fazę żaru. Kolejną zaletą sterowników elektronicznych jest możliwość całkowitego zamknięcia przepustnicy powietrza po ustaniu procesów spalania, czyli w fazie żaru. Dzięki temu zgromadzona w palenisku i w dodatkowych masach akumulacyjnych (kanałach akumulacyjno-dymowych) energia, jeszcze przez następnych kilkanaście, kilkadziesiąt godzin po zakończonym spalaniu wypromieniowywana będzie przez kominek lub piec, a w przypadku zastosowania ogrzewania powietrznego, ogrzewać będzie powietrze. Procesy te zachodzą niezależnie od użytkownika. Bez względu na to co aktualnie posiadacz urządzenia robi, praca pieca będzie przebiegać w sposób prawidłowy. Parametry pracy sterowników ustawiane są w taki sposób, aby spalić optymalnie zarówno brykiet z trocin, jak i szczapy drewna. Dodać należy, że sterowniki umożliwiają użytkownikowi zmianę parametrów otwarcia, przymknięcia przepustnicy w poszczególnych fazach spalania. Gwarantuje to możliwość konfiguracji sterownika dla odmiennych warunków, jak wysokość komina, wielkość szczap i rodzaj drewna, a także rodzaj i wielkość samego paleniska kominka lub pieca. 8. Regulacje prawne dotyczące kominków, a nowoczesne systemy grzewcze. Obowiązujące obecnie uregulowania prawne dotyczące kominków i pieców nie zaspokajają potrzeb wynikających ze współczesnych rozwiązań stosowanych w budownictwie. W wielu przypadkach niespójność przepisów nie pozwala na właściwe użytkowanie zamontowanych urządzeń. Za najbardziej pilne do ustanowienia są przepisy regulujące współdziałanie kominków z systemami odzysku ciepła, jak również odpowiednich zapisów ograniczających stosowane urządzeń nie posiadających hermetycznych komór spalania Zamontowanie w pomieszczeniu mieszkalnym kominka lub pieca opalanego paliwem

12 12 L. Kokoszka, J. Kokoszka Ciepło Ciepło stałym wymaga wyposażenia tego pomieszczenia w sprawnie działającą wentylacją grawitacyjną, co z punku widzenia rekuperacji jest postrzegane jako nieszczelność systemu. Obecny stan prawny nie uwzględnia takiej sytuacji i nie określa jednoznacznych wytycznych rozwiązujących łączenie wspomnianych systemów Jak już wspomniano w poprzednich rozdziałach, do prawidłowo przebiegających procesów spalania potrzebna jest duża ilość powietrza. Brak uregulowań, a co jest z tym związane dowolność instalatorów w podłączaniu urządzeń do czerpni powietrza powoduje, że użytkownik posiada możliwość manipulacji i ograniczania dopływu świeżego powietrza do pomieszczenia. Przepisy zabraniające stosowanie palenisk bez dolotu powietrza z pewnością podniosłyby poziom bezpieczeństwa użytkowników. Niniejszy referat nie jest opracowaniem kompletnym. Każdy z poruszonych tematów wymaga osobnego, szerszego omówienia ze względu na złożoność poruszanych zagadnień. Bibliografia [1] Europejska Grupa Wermikulitowa, [2] Zakład Materiałów Ogniotrwałych Górbet Sp. z o.o. www,gorbet.com.pl [3] Juliszewski T. Ogrzewanie biomasą, Poznań, PWRiL, 2009, str. 12 [4] Opracowanie zbiorowe, Drewno jako materiał energetyczny, Warszawa, SGGW, 2007 str. 58 [5] Juliszewski T. Ogrzewanie biomasą, Poznań, PWRiL, 2009, str. 31 [6] Opracowanie zbiorwe 2007: Drewno jako materiał energetyczny,, Warszawa, SGGW str. 21 [7] tamże str. 39