MAŁOPOLSKA. Dla dzieci

Transkrypt

1 MAŁOPOLSKA Dla dzieci

2 Tallin Sztokholm RUS EST Ryga D B Paryż Praga Monako San Marino MC Tekst Iwona Baturo, Krzysztof Bzowski RSM I V SK Bratysława MD Budapeszt Kiszyniów H RO Bukareszt Belgrad BIH fot. istockphoto.com SRB Sarajewo MNE Rzym Podgorica RKS Tirana Sofia Priština Skopje BG MK AL Zdjęcia K. Bańkowski, A. Brożonowicz, P. Dębski, P. Droździk, P. Fabijański, S. Gacek, J. Gorlach, A. Klimkowski, R. Korzeniowski, GR P. Mierniczak, J. Mysiński, M. Rauer, K. Syga, P. Witosławski, M. Zaręba, D. Zaród, archiwum MOT, J. Gawron archiwum UMWM Realizacja wydawnicza wznowienia: Virtual 3D Realizacja wydawnicza Amistad Sp. z o.o. Program ul. Stolarska 13/7, tel./faks: M biuro@polskaturystyczna.pl, Wydawca Kierownictwo produkcji: Agnieszka Błaszczak, Małgorzata Czopik, Ewelina Wolna Departament Turystyki, Sportu i Promocji Redakcja: Aurelia Hołubowska, Teresa Lachowska Korekta: Agnieszka Szmuc Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Projekt okładki, koncepcja graficzna: PART SA Zespół ds. Regionalnego Systemu Informacji Wykonanie map: Wydawnictwo Kartograficzne Daunpol sp. z o.o. Turystycznej Skład, przygotowanie druku: Michał Tincel ul. Basztowa 22,do Druk: Alnus, Ateny msit@malopolska.mw.gov.pl, , ISBN Autorzy i wydawcy publikacji starali się, aby jej tekst był rzetelny, nie mogą jednak wziąć odpowiedzialności za ewentualne zmiany, Tekst po terminie opracowywania materiałów przez wydawnictwo. Materiały przygotowane na dzień 31 marca 2015 r. zaistniałe Iwona Baturo Wydanie II, 2015, wznowione Małopolska Organizacja Turystyczna Rynek Kleparski 4/13, biuro@mot.krakow.pl, Koordynacja projektu: Adelina Antoszewska Realizacja wydawnicza Amistad Sp. z o.o. Program ul. Stolarska 13/7, tel./faks: biuro@polskaturystyczna.pl, Kierownictwo produkcji: Agnieszka Błaszczak, Małgorzata Czopik Koordynacja projektu: Katarzyna Thor Koncepcja wydawnicza: Anna Niedźwieńska, kierownik projektu MSIT Redakcja: Aurelia Hołubowska Korekta: Agnieszka Szmuc Projekt okładki, koncepcja graficzna: PART SA Wykonanie map: Wydawnictwo Kartograficzne Daunpol sp. z o.o. Skład, przygotowanie do druku: Michał Tincel Realizacja wydawnicza wznowienia: K. Syga, Virtual 3D Powroźnik UA Zagrzeb HR Dla dzieci Kijów KRAKÓW Wydanie I, 2010 CZ Departament Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Zespół ds. Regionalnego Systemu Informacji Turystycznej F Wiedeń FL ul. Basztowa 22, Berno Vaduz msit@malopolska.mw.gov.pl A CH Koncepcja wydawnicza: Anna Niedźwieńska, kierownik projektu MSIT Lublana SLO Koordynacja projektu: Katarzyna Thor Wydanie IV, 2015 wznowione Małopolska Organizacja Turystyczna AND PRynek KleparskiE4/13, Andora biuro@mot.krakow.pl Lizbona Madryt Koordynacja projektu: Adelina Antoszewska PL M L Luksemburg MAŁOPOLSKA Bukowina Tatrzańska Mińsk Kwiatoń RUS NL Londyn BY Stolica regionu: Amsterdam Berlin Warszawa Bruksela Większe miasta: Tarnów, Nowy Sącz, Oświęcim PL D Powierzchnia: km2 (ok. 5% powierzchni Polski) B Kijów Liczba mieszkańców: 3,35 mln osób L Praga KRAKÓW Paryż UA Luksemburg (ok. 8% ludności Polski) CZ Krajobraz: SK najwyższy szczyt Rysy: 2499 m n.p.m. Bratysława F Wiedeń FL MD góry Tatry, Beskidy, Pieniny, Gorce Berno Vaduz Budapeszt A CH pogórza Pogórze Karpackie Kiszyniów FINH Helsinki S SLO Lublana N Oslo wyżyny Wyżyna Krakowsko-Częstochowska RO niziny dolina Wisły Tallin Sztokholm Zagrzeb San Bukareszt HR główne rzeki Wisła, Dunajec, Poprad, Raba, Marino Monako AND BIH RUS BelgradEST RSM Skawa, Biała P MC E Andora SRB Sarajewo Czorsztyński, Rożnowski, I zbiorniki wodne Lizbona Madryt Ryga Sofia BG MNE Czchowski, Dobczycki, Klimkówka Priština Podgorica RKS Skopje Rzym LV Dublin najczystsze jeziora Morskie Oko, najwyżej położone, DK V MK Tirana Czarny Staw, jeziora IRLDoliny Pięciu Stawów Polskich LT Kopenhaga AL największa i najgłębsza jaskinia Jaskinia Wielka Wilno Śnieżna: ponad 22 km korytarzy, GB RUS GR TR Mińsk 824 m głębokości NL Londyn BY Ateny Amsterdam Więcej na: Berlin Warszawa Bruksela Owczary GB Wilno Brunary Wyżne LT Kopenhaga Wysowa-Zdrój LV DK IRL Ochotnica Górna Dublin Małopolska MAŁOPOLSKA Rejkiawik IS SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ Autorzy i wydawcy publikacji starali się, aby jej tekst był rzetelny, nie mogą jednak wziąć odpowiedzialności za ewentualne zmiany, zaistniałe po terminie opracowywania materiałów do wydawnictwa. Materiały przygotowywane na dzień: 31 lipca TR W eekend z dziećmi w górach? Niezapomniana wizyta w skansenie lub muzeum? Wodne zabawy, sportowe wyzwania albo zwiedzanie fascynujących zamków? To tylko wycinek z bogatej listy małopolskich atrakcji dla dzieci. Znajdą tu coś dla siebie zarówno przedszkolaki, jak i uczniowie, a także sami rodzice. Oferta jest naprawdę zróżnicowana: oprócz niezaprzeczalnych walorów krajoznawczych i kulturowych regionu, w Małopolsce odwiedzić można m.in. parki rozrywki, poza tym ciekawe i niepowtarzalne są również tutejsze wydarzenia i imprezy, a większość muzeów organizuje dla najmłodszych edukacyjne warsztaty i zajęcia. Cieszą się one dużym zainteresowaniem, ponieważ gwarantują dobrą zabawę i mnóstwo wrażeń, a przy okazji wiele uczą. W małopolskich skansenach można zobaczyć pracujących rzemieślników i poznać zanikające już zawodyw, a w licznych zamkach dzieci mogą dowiedzieć się, jak wyglądało życie w średniowieczu, jakie wówczas panowały zwyczaje, a także obejrzeć turnieje rycerskie. Dla małego turysty ożywione zabytkowe obiekty mają zupełnie inną wartość, taka wizyta na długo zapada w pamięć. Przy dłuższych wyprawach trzeba wziąć pod uwagę to, że dzieci Stolica regionu: mają własne tempo zwiedzania, zwykle też szybko się męczą lub Większe miasta: Tarnów, Nowy Sącz, Oświęcim nudzą. Najlepiej przewidzieć dnia dwu-, trzygodzinną Powierzchnia: km2 (ok. 5%w środku powierzchni Polski) Liczba mieszkańców: 3,28 mln osób 8% ludności Polski) z dala od przerwę na obiad w karczmie czy(ok. restauracji. Jedzenie Krajobraz: domu, często w niepowtarzalnych wnętrzach, zazwyczaj smaku najwyższy szczyt Rysy: 2499 m n.p.m. góry Tatry, Beskidy, Pieniny, Gorce wyjątkowo, a odpoczynek stole pozwala naładować aku Pogórze Karpackie przy wyżyny Wyżyna Krakowsko-Częstochowska jepogórza przedwisły kolejnymi wyzwaniami. wartopoprad, też odmawiać niziny dolina rzeki Wisła,Nie Dunajec, Raba, Skawa, mulatory główne Biała Czorsztyński, Rożnowski, Czchowski, Dobczycki, zbiorniki dzieciom wizytywodne w kioskach z pamiątkami, to część ich świata, a kuklimkówka najwyżej położone, najczystsze jeziora Morskie Oko, Czarny piony drobiazg przez długi czas przypomina im wspólną wyprawę. Staw, jeziora Doliny Pięciu Stawów Polskich największa i najgłębsza jaskinia MAŁOPOLSKA Jaskinia Wielka Śnieżna: ponad 22 km korytarzy, 824 m głębokości 3 Więcej na:

3 Park Miniatur, fot. M. Zaręba Krainy dziecięcych szaleństw Zabawa i rozrywka Park Miniatur Świat Marzeń, Park Rozrywki Dinolandia, Inwałd 4+ Podróż dookoła świata w ciągu jednego dnia: oto propozycja inwałdzkiego parku miniatur. Ustawiono tu wiele modeli najsławniejszych zabytków architektury. Są m.in. Koloseum, Krzywa Wieża, Statua Wolności Jest też ekspozycja najciekawszych polskich zabytków. Obok Parku znajduje się średniowieczna Warownia. Na terenie parku działa kilka punktów gastronomicznych, a w pobliskim hotelu znajduje się restauracja. W Dinolandii mieszka ponad 50 różnej wielkości prehistorycznych stworzeń. Pod czujnym okiem gadów można zagrać w pétanque (czyli w kule) lub minigolfa, zaliczyć ścianę wspinaczkową lub zjazd na linach. Park Miniatur Świat Marzeń, ul. Wadowicka 169, Inwałd, \ , = Rabkoland, Rabka-Zdrój 3+ Rabkoland, fot. J. Gorlach Są tu różnego rodzaju karuzele, tor dla gokartów i samochodzików, ślizgawki, dwupoziomowa kolejka górska Można obejrzeć piramidę Azteków, pośmiać się w gabinecie luster, a na odważnych czeka pałac strachów. Po zabawie, w ramach odpoczynku i edukacji, można odwiedzić Muzeum Orderu Uśmiechu oraz Muzeum Rekordów i Osobliwości. Rabkoland Rodzinny Park Rozrywki, Rynek, Rabka-Zdrój, \ , = Energylandia, fot. K. Syga Zatorland, Zator 4+ Zatorland, fot. M. Zaręba Sunący Triceratops, rozglądający się na boki T. rex i mnóstwo innych dinozaurów kłapiących paszczą, machających łapskami lub ogonami Park w Zatorze pozwala zobaczyć ponad 90 przedstawicieli prehistorycznych gadów. Każdy model, w skali prawie 1:1, starannie opisano. Spragnieni dodatkowej wiedzy mogą wejść do muzeum, w którym wystawiono m.in. ogromny szkielet jangczuanozaura oraz liczne okazy skał i minerałów. Inne atrakcje to tor quadowy i gokartowy, karuzele oraz kino 5DExtreme (płatne osobno). Na głodnych czekają punkty małej gastronomi i karczma. DinoZatorland, ul. Parkowa 7, Zator, \ , = Rodzinny Park Rozrywki Energylandia, Zator 4+ Energylandia to pierwszy prawdziwy Park Rozrywki. Park jest wyjątkowym miejscem, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Jest to potężny kompleks, w którym na ogromnej przestrzeni 26 hektarów znajduje się ponad 30 różnego rodzaju nowoczesnych i zaawansowanych urządzeń i atrakcji, poczynając od ekstremalnych, poprzez rodzinne, a kończąc na tych dla najmłodszych. Wszystkie one prezentowane są w tematycznych, stylizowanych dekoracjach i aranżacjach. Rodzinny Park Rozrywki Energylandia, al. 3 Maja 2, Zator, = \ ,

4 Ogród botaniczny, fot. M. Zaręba ZOO, fot. M. Zaręba Wioska indiańska, fot. M. Włodarczyk Rekreacyjnie i sportowo Ogród Botaniczny, Wioska Indiańska, Szczyrzyc 5+ W starym sadzie kryją się malowane tipi, szałas pary, czyli indiańska sauna, oraz warlodge, specjalny namiot wojenny. W Szczyrzycu jest wszystko, co kojarzy się z Indianami: rękodzieło, wierne repliki strojów sprzed 200 lat, tomahawki, torby z surowej skóry Chętni mogą postrzelać do tarczy z indiańskiego łuku, zagrać w oryginalne gry oraz posłuchać o indiańskich wierzeniach, zwyczajach i życiu. Założony w XVIII w. krakowski ogród botaniczny jest świetnym miejscem na spacer pomiędzy rabatami, alpinarium czy arboretum. Dzieci będą zachwycone barwnymi kwiatami i pluskającymi w stawie rybami. A gdy na dworze plucha, warto zajrzeć do szklarni. Ogród Botaniczny, ul. Kopernika 27,, \ , = Wioska Indiańska, Szczyrzyc-Pogorzany 8, \ lub , = Wioska Świata Park Edukacji Globalnej 7+ Na ok. 3 ha powstały zabudowania charakterystyczne dla różnych regionów świata, wyposażone w przedmioty codziennego użytku. W każdej z chat są eksponaty, zdjęcia i materiały multimedialne, dzięki którym dzieci poszerzają swoją wiedzę na temat różnorodności kulturowej i społecznej świata. Wioska Świata Park Edukacji Globalnej, ul. Tyniecka 39, , \ , = ZOO, Las Wolski, Las Wolski jest największą zieloną enklawą Krakowa. Położony na wzgórzach, znajduje się w zachodniej części miasta, 8 km od centrum. Poprowadzono tędy kilka pięknych tras spacerowych i rowerowych, choć dla dzieci największą atrakcją będzie zapewne tutejszy ogród zoologiczny. Zadrzewiony teren stał się domem dla prawie 1500 zwierząt, przedstawicieli blisko 300 gatunków. Przed wejściem do zoo działa kilka punktów gastronomicznych. Zoo, ul. Kasy Oszczędności Miasta Krakowa 14,, \ , , = 6 7

5 Park Jordana w Krakowie, fot. A. Błaszczak Zarabie, fot. arch. UMIG w Myślenicach Park Jordana, Park Jordana jest jednym z najpopularniejszych miejsc spacerowych i rekreacyjnych w Krakowie. Znajdują się tu boiska do siatkówki, koszykówki i piłki nożnej, skate park, mały staw, po którym można pływać rowerami wodnymi, a dla najmłodszych ogromny plac zabaw oraz wypożyczalnia samochodów elektrycznych. Zimą dzieciaki mogą pozjeżdżać z górki na sankach. Na kawę i małe co nieco zaprasza jordanowska kawiarnia. Park Jordana, między ul. Reymonta a al. 3 Maja, tuż przy Błoniach, Park Linowy Szara Sowa, Zawada Szara Sowa rozwinęła skrzydła w 2010 roku. Park oferuje atrakcje zapewniające dobrą zabawę, aktywny wypoczynek i relaks na świeżym powietrzu. Goście przeżyją niezapomnianą przygodę w koronach drzew oraz, pełen adrenaliny lot na wysokości 30m. Można również trenować celność, strzelając do tarcz z łuku lub z replik broni (ASG). Park Rozrywki Szara Sowa, to również doskonałe miejsce na imprezę plenerową. Zarabie Strefa Wolnego Czasu, Myślenice Położona w malowniczej dolinie Raby rekreacyjna dzielnica Myślenic kusi wieloma atrakcjami. Latem można tu doskonale wypocząć na basenie lub kąpieliskach Górnym i Dolnym Jazie, zimą pojeździć na nartach na Górze Chełm. Jest tu całe zaplecze noclegowo-gastronomiczne i sportowe, powstałe z myślą o tych, którzy chcieliby spędzić na Zarabiu kilka dni. Miejsce jest również przyjazne dzieciom: oprócz wody, czekają na nich liczne place zabaw. Na Górę Chełm można wjechać kolejką, a później wdrapać się jeszcze na wieżę widokową. Spod karczmy ulokowanej na szczycie góry prowadzą popularne trasy rowerowe i downhillowe oraz trasy spacerowe i turystyczne. Zarabie Strefa Wolnego Czasu, Myślenice, = Park linowy Szara Sowa, Zawada 137f, Tarnowiec, \ , , = 8 9

6 ABlandia, fot. J. Gorlach Centrum Borek, fot. D. Zaród Skate park Olkusz, fot. MOSiR Olkusz ABlandia, Krościenko i Rytro Parki linowe ABlandia oferują trasy zróżnicowane tak pod względem wysokości, jak i trudności. Atrakcją parku w Rytrze jest BigSwing, czyli Piekielne Wahadło, gdzie odważni są wciągani na wysokość 16 m, a potem szybują nad urwiskiem po torze wahadła. Park w Krościenku proponuje m.in. Wieżę Mocy: 18-metrową konstrukcję z zamontowanymi różnego rodzaju atrakcjami (wisząca drabina, zjazd tyrolski, tor przeszkód). ABlandia, Rytro, Roztoka Wielka (obok hotelu Perła Południa), \ ; Krościenko nad Dunajcem, ul. Jagiellońska 100a, w starym parku miejskim, \ ; = www. ablandia.pl Centrum Aktywnego Wypoczynku Borek W części rekreacyjnej kompleksu znajdują się m.in. strzeżone kąpielisko, tor gokartowy i quadowy, ściana wspinaczkowa, stadnina koni, boiska sportowe, place zabaw i minizoo. Niezwykłą atrakcją jest edukacyjny park rozrywki Świat Solnych Skał (od 5 lat). Dzieciaki mogą tu zobaczyć miniaturę kopalni soli w Bochni, zamek magnacki, górniczą wioskę i wiele innych budowli z czasów, gdy sól była cenna jak złoto. Centrum Aktywnego Wypoczynku Borek, Borek 302, \ , = Park Rekreacyjno Krajobrazowy w Olkuszu Silver Park Olkuski Silver Park przy ul. Głowackiego to niezwykła atrakcja dla miłośników jazdy na rowerach, rolkach i deskorolkach. Na terenie parku znajduje się profesjonalna skateplaza oraz cztery sekcje trialowe. Dużym zainteresowaniem cieszą się tory ziemne do jazdy na rowerach i alejka do nauki jazdy na rolkach i wrotkach. Park jest miejscem wypoczynku ze zbiornikiem wodnym, altankami i placem zabaw dla dzieci. Wyjątkową atrakcją dla najmłodszych są maszyny górnicze, które pracowały w kopalniach rud cynku i ołowiu. Park Rekreacyjno-Krajobrazowy Silver Park, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Wiejska 1a, \ , mosir@mosir.olkusz.pl, = Tor kartingowy Daytona, Tarnów Największy tor w Małopolsce Powierzchnia hali : 3000 m2 Długość toru : 500 m Szerokość toru : 6 m Nawierzchnia toru : Asfalt. Tor zaprojektowany przy współpracy z Mistrzem Europy w kartingu Sewerynem Tobiaszem Szczepanikiem. Tor oferuje wiele możliwości spędzenia w sposób aktywny wolnego czasu. Obsługa gwarantuje wyścigową rywalizację i super zabawę dla każdego. Podczas czasu spędzonego na naszym obiekcie nikt nie będzie się nudził. Tor Kartingowy Daytona, ul. Kochanowskiego 39, Tarnów, \ , , =

7 Na tratwie, fot. A. Niedźwieńska Krajoznawczo i poznawczo Rejsy i spływy Spływ Dunajcem, fot. J. Gorlach Ośrodek rekreacyjny Molo, Osiek k/oświęcimia Dzieci, fot arch restauracja MOLO Molo, fot arch restauracja MOLO Wszystkie dzieci wraz z rodzicami zapraszamy na Molo. W naszej ofercie znajduje się wypożyczalnia sprzętu wodnego - rowerki wodne, łódki, kajaki. Dla miłośników jazdy na rolkach i rowerach oferujemy ścieżkę o długości 2,5 km. która otacza zalew. W najbliższym czasie zostanie otwarty basen kąpielowy, zewnętrzny ze zjeżdżalnią i brodzikiem dla dzieci oraz kolorowy plac zabaw. Po fantastycznej zabawie na Molo zapraszamy do restauracji na pyszny obiad oraz deser przygotowany specjalnie dla naszych pociech. Atrakcje dla dzieci dostępne: - wypożyczalnia rowerów wodnych, kajaków i łódek - na około zalewu ścieżka asfaltowa - możliwość jazdy na rolkach, na rowerach - basen zewnętrzny ze zjeżdżalnią i brodzikiem dla dzieci - plac zabaw Spływ Dunajcem 7+ Przepływając przez Pieniny Właściwe, Dunajec wije się szerokimi meandrami w głębokiej dolinie, której skalne ściany sięgają 300 m wysokości. Spływ rozpoczyna się z przystani w Kątach (Sromowce Wyżne). W ciągu 2 3 godzin pokonuje się 18-kilometrową trasę do Szczawnicy lub 23-kilometrową do Krościenka. Spływ Dunajcem, Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich, ul. Kąty 14, Sromowce Wyżne-Kąty, \ , = Spływ Popradem 6+ Uchodzący do Dunajca w pobliżu Starego Sącza Poprad wije się w malowniczych meandrach pomiędzy pasmami Radziejowej i Jaworzyny. Trasę (10 km) między Piwniczną-Zdrojem a Rytrem pokonuje się w ciągu 1,5 2 godz. na płaskiej łodzi sterowanej drewnianymi żerdziami przez dwóch flisaków. W Rytrze znajdują się ruiny zamku, można więc po spływie wdrapać się na wzgórze, by je zwiedzić. Ośrodek rekreacyjny Molo, ul. Główna 231 A, Osiek \ , = Spływ Popradem, przystań przy ul. Gąsiorowskiego, Piwniczna-Zdrój, \ , , =

8 Statkiem po Wiśle, Jezioro Czorsztyńskie, fot. J. Gorlach Podczas wycieczki statkiem można podziwiać m.in. Wzgórze Wawelskie, klasztor Norbertanek czy kopiec Kościuszki. Dla chętnych są także dłuższe rejsy (3 godz.) do Tyńca. Skorzystać można także z tramwaju wodnego, kursującego z dzielnicy Salwator m.in. do Tyńca. Statek Legenda, przystań blisko ul. Bernardyńskiej, \ , = Statek Nimfa, przystań Wawel, \ , = Tramwaj wodny, przystań: ul. Flisacka, = pl/pl/zarzadzanie-obiektami-sportowymi Statkiem po Jeziorze Czorsztyńskim i kajakiem po Dunajcu Z wody można podziwiać nie tylko malownicze góry, ale też ruiny czorsztyńskiego zamku i odrestaurowaną rezydencję w Niedzicy. Trasa kajakowa z Jurkowa do mostu w Zakliczynie - spokojna, malownicza trasa, idealna do rekreacyjnego spływu, znakomicie nadaje się do spływu rodziców z dziećmi albo po prostu dla osób szukających relaksu z nutką przygody w tle. Dystans: 10 km Szacowany czas spływu: 1,5-2 godziny Rejsy spacerowe: przystań u stóp zamku Dunajec w Niedzicy, \ , = Rejsy między zamkami: przystanie u stóp zamku w Niedzicy i w Czorsztynie. Spływy rzekami Dunajec, Poprad, Raba, Biała, Wisła, = Na Babiej Górze, fot. D. Zaród W parkach narodowych Babiogórski Park Narodowy 8+ Widokowa, dobra dla początkujących piechurów trasa na najwyższy i najczęściej odwiedzany szczyt parku Diablak wiedzie spod schroniska na Markowych Szczawinach polsko-słowacką ścieżką edukacyjną (trasa pokrywa się ze szlakiem czerwonym). W siedzibie dyrekcji Parku w Zawoi można zobaczyć ciekawą ekspozycję dotyczącą przyrody i kultury regionu. Przed budynkiem urządzono Ogród Roślin Babiogórskich, gdzie poszczególne kwatery odwzorowują naturalny charakter pięter roślinnych. Babiogórski Park Narodowy, = Gorczański Park Narodowy 5+ Niezbyt wysokie Gorce są bardzo atrakcyjne krajobrazowo. Z mniejszymi dziećmi, które nie są jeszcze dobrymi piechurami, najlepiej wyruszyć na jedną z wielu ścieżek edukacyjnych. Z nieco starszymi dziećmi warto wybrać się na popularny Turbacz, najwyższy szczyt Gorców. Pod Turbaczem działa schronisko, w którym można podreperować siły pysznymi pierogami. Gorczański Park Narodowy, =

9 Magórski Park Narodowy, fot. D. Zaród Zamek w Ojcowie, fot. M. Zaręba Rezerwat Biała Woda, fot. J. Gorlach Magurski Park Narodowy 6+ Magurski Park Narodowy to prawdziwa oaza spokoju. Wyróżniają go łagodne grzbiety górskie i piękne zabytki kultury: łemkowskie cerkwie (m.in. w Krempnej, Kotani, Bartnem oraz Świątkowej Wielkiej i Małej). Najdogodniejszymi punktami wypadowymi na wycieczkę po Parku są wsie Krempna, Folusz i Bartne. Z przyrodniczych ciekawostek na uwagę zasługują: pomnik przyrody Diabli Kamień, rezerwat skalny Kornuty i niewielki Wodospad Magurski w pobliżu Folusza. Pieniński Park Narodowy 8+ W Pieninach najczęściej zdobywa się Sokolicę i masyw Trzech Koron, ale wyprawa tam to propozycja dla starszych dzieci. Z malowniczej Szczawnicy z XIX-wieczną drewnianą zabudową w części zdrojowej można wybrać się kolejką linową na Palenicę. Blisko Szczawnicy, w Jaworkach, warto odwiedzić przepiękne rezerwaty Wąwóz Homole i Biała Woda. Największą atrakcją Pienin jest jednak spływ tratwami przez przełom Dunajca. Magurski Park Narodowy, = Pieniński Park Narodowy, = Ojcowski Park Narodowy 6+ Bajkowość jurajskiego krajobrazu zrobi wrażenie na każdym dziecku. Starsze zapewne zainteresuje działające w Ojcowie nowoczesne centrum edukacyjno-muzealne (Ojców 9), a wszystkim spodobają się ruiny średniowiecznego zamku. Dobrym pomysłem jest spacer z Ojcowa w górę doliny Prądnika, do gotycko-renesansowego zamku w Pieskowej Skale. Obejrzeć można też dwie jaskinie: Grotę Łokietka, gdzie podobno przed wiekami ukrywał się późniejszy król Polski i Jaskinię Ciemną. Ojcowski Park Narodowy, = Tatrzański Park Narodowy 7+ Śnieżne Góry, jak nazywano niegdyś Tatry, budzą zachwyt i respekt. Już w samym Zakopanem dzieci będą miały mnóstwo uciechy, spacerując główną ulicą Krupówkami czy robiąc sobie zdjęcie z misiem. Można również wjechać kolejką na Gubałówkę lub Kasprowy Wierch, a potem spędzić miłe chwile w tutejszym Aqua Parku. Morskie Oko, Czarny Staw, doliny Strążyska i Chochołowska oraz wodospady Siklawa i Wodogrzmoty Mickiewicza to jedne z najłatwiejszych i najpopularniejszych tras w Tatrach. Bardzo ciekawa dla dzieci jest też Dolina Kościeliska. Tatrzański Park Narodowy, =

10 Przyrodnicze osobliwości Dolinki podkrakowskie 5+ W Dolinie Bolechowickiej, fot. A Błaszczak Tereny położone na północny zachód od Krakowa to kraina dolin i wąwozów, którymi płyną malownicze rzeki, oraz królestwo skalnych ostańców, jaskiń i wywierzysk. Tereny te idealnie nadają się na jednodniowe rodzinne wycieczki, które na pewno uradują dzieci. Spacer lub przejażdżka rowerowa arcyciekawymi dolinami, np. Będkowską (imponująca skała Sokolica, wodospad, wywierzysko, Jaskinia Nietoperzowa zob. s. 17), Kobylańską (mnóstwo fantazyjnych skał tworzących bramy, turnie i mury skalne) czy Kluczwody (Zamkowa Skała z ruiną strażnicy rycerskiej, Jaskinią Wierzchowską Górną) na długo pozostaną w pamięci. Koniecznie trzeba odwiedzić mającą jedynie 1,5 km długości Dolinę Bolechowicką mały cud natury. Ogromne wrażenie robi tu potężna skalna brama strzegąca wejścia do doliny. Urzekająco przedstawia się także Dolina Mnikowska krasowy wąwóz, fragment doliny Sanki. Swą niezwykłość zawdzięcza przepięknym ostańcom o oryginalnych kształtach, które ciągną się prawie nieprzerwanie po obu jego stronach. Dolinki podkrakowskie. Doskonałym punktem wypadowym w doliny Bolechowicką i Kluczwody jest wieś Bolechowice. Wylot Doliny Bolechowickiej znajduje się zaledwie kilkaset metrów od centrum miejscowości (w pobliżu parking). Chcąc zwiedzić Dolinę Kluczwody, samochód można zostawić też na końcu drogi w osadzie Gacki. W Dolinę Kobylańską najlepiej wyruszyć z Kobylan, a w Dolinę Będkowską z Będkowic. Do Doliny Mnikowskiej najłatwiej dojść z przysiółka Mnikowa Skałki (parking dla samochodów). Jaskinia Nietoperzowa, fot. M. Zaręba Jaskinia Nietoperzowa 6+ Usytuowana w grupie skał górnej części Doliny Będkowskiej, jaskinia wywodzi swą nazwę od nietoperzy, które jeszcze niedawno w ogromnej liczbie zimowały w jej wnętrzu. Na uwagę zasługuje wodospad naciekowy w początkowej części jaskini oraz liczne kotły wirowe na stropie w głębszych jej częściach. 300-metrową jaskinię, własność prywatną, zwiedza się z przewodnikiem dyżurującym przy jej wejściu. Jaskinia Nietoperzowa, \ , , Dojazd z drogi Olkusz (nr 94): należy zjechać w we wsi Jerzmanowice. W pobliżu jaskini parking. Jaskinia Wierzchowska Górna 5+ Ta największa jaskinia Jury Krakowsko-Częstochowskiej znajduje się w Dolinie Kluczwody, koło wsi Wierzchowie. Uznana za pomnik przyrody, ma prawie kilometr długości, z czego do zwiedzania udostępniono 700 m. Podziemna trasa wiedzie przez piękne komory i korytarze, gdzie poza szatą naciekową można obejrzeć ekspozycję skamieniałości jurajskich i kości zwierząt jaskiniowych. Zwiedzanie tylko z przewodnikiem. Jaskinia Wierzchowska Górna, Do jaskini dojeżdża się drogą nr 94: we wsi Biały Kościół należy zjechać w kierunku Zabierzowa, następnie w pierwszą w prawo asfaltową drogą do wsi Wierzchowie, gdzie znajduje się parking. Stąd pieszo za znakami (10 min)

11 Imprezy, które spodobają się dzieciom Impreza Termin Miejsce Strona www Festiwal Teatrów dla Dzieci Góralski Karnawał Konkurs Palm i Rękodzieła Artystycznego Tradycyjne Święto Rękawki Festyn Archeologiczny Festiwal Piosen ki Dziecięcej Kolorowe Nutki styczeń/luty luty marzec/ kwiecień marzec/ kwiecień maj maj Bukowina Tatrzańska Lipnica Murowana - Branice Noc Muzeów maj Małopolska Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego Parada Smoków Przemarsz Lajkonika Święto Zabawki Ludowej Otwarty Szlak Architektury Drewnianej Jarmark Mikołajski Święto Miasta Krakowa Wianki i Jarmark Świętojański Krakowska Noc Teatrów maj maj maj/czerwiec maj/czerwiec maj wrzesień czerwiec czerwiec czerwiec czerwiec Małopolska Stryszawa Małopolska Chrzanów www. ma.krakow.pl chrzanow.pl krakow.pl Małopolski Piknik Lotniczy Święto Dzieci Gór Turniej Rycerski Wakacyjny Festiwal Bajek Redyk Mistrzostwa Polski w Dmuchaniu Balonu z Gumy do Żucia Sabałowe Bajania Zlot Wiedźm i Czarownic na Zamku Lipowieckim Festiwal Pierogów Parada Jamników Turniej Rycerski o Złoty Warkocz Tarłówny Małopolska Noc Naukowców Ogólnopolski Festiwal Piosenki Dzieci i Młodzieży Tęczowe Piosenki (finał) Konkurs i Wystawa Szopek Krakowskich Anioł w Miasteczku czerwiec lipiec lipiec lipiec sierpień sierpień sierpień sierpień sierpień sierpień wrzesień wrzesień wrzesień listopad Nowy Sącz Rabsztyn Rabka-Zdrój Jaworki k. Szczawnicy Rabka-Zdrój Bukowina Tatrzańska Babice Dębno, Nowy Sącz, Tarnów malopolska.pl -jw.pl grudzień grudzień Lanckorona

12 Nauka przez zabawę Muzeum Archeologiczne, fot. M. Zaręba Muzeum Etnograficzne, fot. arch. Muzeum Etnograficzne Muzeum Inżynierii Miejskiej, fot. M. Zaręba Muzeum Inżynierii Miejskiej, ul. św. Wawrzyńca 15,, \ , Muzeum Archeologiczne, 8+ W tej najstarszej archeologicznej placówce w Polsce jest co oglądać. Młodych turystów zainteresuje na pewno wystawa Bogowie starożytnego Egiptu, z sarkofagami i mumiami. Muzeum Archeologiczne, ul. Senacka 3 (wejście od ul. Poselskiej 3),, \ , = Muzeum Etnograficzne, 8+ Zwiedzanie tego muzeum pozwala odbyć swoistą podróż w przeszłość małopolskiej wsi. Odtworzono tu wnętrza wiejskich chat, ciekawe są też warsztaty rzemieślników. Muzeum Etnograficzne w Krakowie, pl. Wolnica 1,, \ , = Muzeum Inżynierii Miejskiej, 5+ Takie muzeum musi zainteresować wszystkich chłopców. Stare polskie samochody i motocykle, historyczne wozy tramwajowe Część wystaw ma charakter interaktywny: można dotknąć eksponatów i poeksperymentować. Muzeum Historii Fotografii, 9+ Placówka pozwala poznać arkana fotografii, zobaczyć zdjęcia sprzed ponad 100 lat i aparaty, których używali nasi pradziadkowie. Nieco starsi zwiedzający z przyjemnością prześledzą historię rozwoju sztuki fotograficznej. Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, ul. Józefitów 16,, \ , = Muzeum Historyczne Miasta Krakowa 8+ W głównym oddziale MHK Pałacu Krzysztofory można poznać historię Krakowa, zobaczyć jak miasto wyglądało przed wiekami i jakie zbroje przywdziewali jego obrońcy. Kolorami i pomysłowością swych twórców zadziwiają szopki krakowskie nawiązujące kształtem do charakterystycznych budowli Krakowa. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa Pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35,, \ , = Muzeum Lotnictwa Polskiego, 8+ Historyczne samoloty, szybowce, helikoptery, wielka kolekcja silników lotniczych wszystko to zgromadzono 22 23

13 Ogród Doświadczeń, fot. arch. Muzeum Lotnictwa Polskiego, fot. M. Zaręba w muzeum zajmującym hangary dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny, utworzonego w 1912 r. Muzeum Lotnictwa Polskiego, al. Jana Pawła II 39,, \ , = Muzeum Narodowe, 4+ Krakowskie muzeum ma niezwykle bogate zbiory sztuki polskiej, europejskiej i pozaeuropejskiej. Z myślą o najmłodszych w gmachu głównym stworzono salę edukacyjną, w której prowadzone są m.in. niedzielne warsztaty. Muzeum Narodowe Gmach Główny, al. 3 Maja 1,, \ , = Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, 9+ Zgromadzona tu ogromna kolekcja sztuki japońskiej liczy 6,5 tys. eksponatów. Są to m.in. grafiki drzeworytnicze największych japońskich mistrzów i samurajskie zbroje wraz z hełmami i maskami. Manggha to też aktywne centrum kultury, popularyzujące wiedzę o Japonii. Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, ul. Konopnickiej 26,, \ , = Ogród Doświadczeń im. Stanisława Lema, 4+ Krakowski ogród doświadczeń to ponad 50 interaktywnych instalacji prezentujących wybrane zjawiska przyrody. Można wywoływać wir wodny albo nadać i odebrać wiadomość z użyciem telegrafu akustycznego Ogród Doświadczeń im. Stanisława Lema, al. Pokoju , \ , = Muzeum Tatrzańskie, Zakopane 7+ Muzeum Tatrzańskie to miejsce, które warto odwiedzać i wykorzystywać w pracy z uczniami, studentami i słuchaczami. W ofercie znajdują się lekcje muzealne dla szkół i przedszkoli, wykłady dla studentów oraz zajęcia dla dorosłych na wystawach stałych. Muzeum dysponuje filmami edukacyjnymi o historii regionu tatrzańskiego i wybitnych postaciach z nim związanych. Można zamówić tu seans filmowy. Istnieje możliwość oprowadzania grup i zwiedzających indywidualnie przez przewodnika. Muzeum Tatrzańskie im. Dr T. Chałubińskiego, ul. Krupówki 10, Zakopane, \ = Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 5+ Już sama siedziba muzeum spodoba się dzieciom: to prawdziwy średniowieczny zamek żupny. Można tu zobaczyć m.in. bogaty zbiór solniczek, a w podziemnej ekspozycji maszyny i przyrządy górnicze. Muzeum Żup Krakowskich, ul. Zamkowa 8, Wieliczka, \ , = obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. Kopalnia soli w Wieliczce 5+ Dwukilometrowa trasa turystyczna (na głębokości od 64 do 135 m) pozwala zobaczyć podziemne komory, malownicze jeziorka i niezwykłe kaplice

14 Muzeum Pszczelarstwa, fot. arch. UMWM Kopalnia Soli w Wieliczce, fot. arch. UMWM Kopalnia Soli w Bochni, fot. M. Zaręba Kopalnia Soli Wieliczka, ul. Daniłowicza 10, Wieliczka, \ , , = obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. Kopalnia soli w Bochni 5+ Początki tej kopalni sięgają aż 1248 r. Zwiedza się tu ekspozycje dawnych maszyn górniczych, piękne kaplice, stajnię Mysiur Atrakcją jest podróż podziemną kolejką oraz zjazd ze 140-metrowej zjeżdżalni. Uzdrowisko Kopalnia Soli Bochnia, ul. Solna 2, Bochnia, \ , = obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. Muzeum Miejskie w Wadowicach Muzeum od samego początku ma charakter historyczno- -regionalny. Gromadzone zbiory dotyczą historii Wadowic i najbliższych okolic. W zbiorach muzeum miejskiego na szczególną uwagę zasługują: kolekcja kart pocztowych z widokami miasta z okresu galicyjskiego i międzywojennego, obrazy i rzeźby twórców związanych z Wadowicami, dzieła twórców ludowych m. in. Wowry oraz prace młodych, wadowickich artystów. Ponadto gromadzone są dokumenty, fotografie, pieczęcie, książki, numizmaty i mapy związane z miastem. Muzeum Miejskie, ul. Kościelna 4, Wadowice, \ , = muzeum@ wck.wadowice.pl Muzeum Pszczelarstwa, Stróże 4+ Ten niewielki skansen to kopalnia wiedzy o pszczołach i miodzie. Dla dzieci przygotowano plac zabaw Pszczela wioska i malusieńki zwierzyniec do obejrzenia (żyją w nim m.in. strusie i konie huculskie). Jest też karczma Bartna Chata i sklepik z tutejszymi wyrobami. Muzeum Pszczelarstwa, Stróże 235, \ , = Nadwiślański Park Etnograficzny, Wygiełzów 5+ Dzieci z przyjemnością zwiedzają otoczone zielenią pięknie zrekonstruowane przykłady budownictwa wiejskiego i małomiasteczkowego. Nad skansenem górują malownicze ruiny średniowiecznego zamku Lipowiec. Nadwiślański Park Etnograficzny, ul. Podzamcze 1, Wygiełzów, \ , = Orawski Park Etnograficzny, Zubrzyca Górna 6+ Na rozległym terenie, który przypomina park krajobrazowy, pokazano różnorodne przykłady orawskiego budownictwa. W większości budynków urządzono wystawy tematyczne przybliżające orawską codzienność. Orawski Park Etnograficzny, Zubrzyca Górna, \ , =

15 Punkty Informacji Turystycznej Skansen Taboru Kolejowego, fot. J. Gorlach Sądecki Park Etnograficzny, Nowy Sącz 6+ Sądecki skansen jest jednym z najładniejszych w Polsce. Tutejsze obiekty reprezentują budownictwo i kulturę wszystkich grup etnicznych zamieszkujących niegdyś teren Sądecczyzny. Sądecki Park Etnograficzny, wejścia: ul. Wieniawy Długoszowskiego 83b, ul. Lwowska 226, Nowy Sącz, \ = Skansen Taboru Kolejowego, Chabówka 4+ Skansen kolejowy, który powstał na terenie XIX-wiecznej parowozowni w Chabówce, jest największą tego typu placówką w Polsce. Ekspozycja obejmuje kilkadziesiąt zabytkowych parowozów, lokomotyw oraz wagonów. Dla chętnych skansen organizuje przejazdy pociągami retro. Skansen Taboru Kolejowego, Chabówka, \ = Skansen Wsi Pogórzańskiej, Szymbark 5+ W niewielkim szymbarskim skansenie oprócz chałup i zabudowań gospodarskich są też kuźnia, wiatraki do mielenia zboża czy piec do wypalania naczyń. Przy odrobinie szczęścia można trafić na pokazy pracy rzemieślników. Skansen Wsi Pogórzańskiej, Szymbark, \ = -wsi-pogorzanskiej Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego, ul. Powiśle 11, \ it.krakow@msit.malopolska.pl, Info, ul. św. Jana 2, \ , jana@infokrakow.pl Info, ul. Józefa 7, \ , jozefa@infokrakow.pl Info Sukiennice, Rynek Główny 1/3, \ , sukiennice@infokrakow.pl Info, ul. Szpitalna 25, \ , szpitalna@infokrakow.pl Info Pawilon Wyspiańskiego pl. Wszystkich Świętych 2, \ , wyspianski@infokrakow.pl Info Międzynarodowy Port Lotniczy w Balicach, Balice \ , balice@infokrakow.pl Myślenice Rynek 27, Myślenice \ it.myslenice@msit.malopolska.pl Dobczyce ul. Podgórska 1, Dobczyce \ it.dobczyce@msit.malopolska.pl Wiśniowa Wiśniowa 301, Wiśniowa \ it.wisniowa@msit.malopolska.pl, Olkusz ul. Floriańska 8, Olkusz \ it.olkusz@msit.malopolska.pl, Miechów Plac Kościuszki 1A, Miechów \ it.miechow@msit.malopolska.pl Wieliczka ul. Dembowskiego 2A, Wieliczka \ it.wieliczka@msit.malopolska.pl, Zakopane ul. Kościeliska 7, Zakopane \ it.zakopane@msit.malopolska.pl, Nowy Targ Rynek 1, Nowy Targ \ it.nowy-targ@msit.malopolska.pl, Poronin ul. Józefa Piłsudskiego 2, Poronin \ it.poronin@msit.malopolska.p, Rabka-Zdrój ul. Parkowa 2, Rabka-Zdrój \ it.rabka-zdroj@msit.malopolska.pl Białka Tatrzańska ul. Środkowa 179A, Białka Tatrzańska \ it.bialka-tatrzanska@msit.malopolska.pl ugbukowinatatrzanska.pl Biały Dunajec ul. Jana Pawła II 363, Biały Dunajec \ it.bialy-dunajec@msit.malopolska.pl, Witów Witów 239A, Witów \ it.witow@msit.malopolska.pl, Bukowina Tatrzańska ul. Sportowa 22, Bukowina Tatrzańska \ it.bukowina-tatrzanska@msit.malopolska.pl Ochotnica Górna Osiedle Ustrzyk 388, Ochotnica Górna \ it.ochotnica-dolna@msit.malopolska.pl Niedzica ul. Widokowa 3, Niedzica \ Tarnów Rynek 7, Tarnów \ it.tarnow@msit.malopolska.pl, Dąbrowa Tarnowska ul. Polna 13, Dąbrowa Tarnowska \ it.dabrowatarnowska@msit.malopolska.pl Tuchów ul. Chopina 10, Tuchów \ it.tuchow@msit.malopolska.pl, Bochnia ul. Solna 2, Bochnia \ it.bochnia@msit.malopolska.pl, Oświęcim ul. St. Leszczyńskiej 12, Oświęcim \ it.oswiecim@msit.malopolska.pl Chrzanów Aleja Henryka 40, Chrzanów \ it.chrzanow@msit.malopolska.pl Trzebinia ul. Kościuszki 74, Trzebinia \ it.trzebinia@msit.malopolska.pl Wygiełzów ul. Podzamcze 1, Babice \ (czynny tylko w sezonie) info@powiat-chrzanowski.pl Nowy Sącz ul. Szwedzka 2, Nowy Sącz \ cit@nowysacz.pl, Krynica-Zdrój ul. Zdrojowa 4/2, Krynica-Zdrój \ it.krynica-zdroj@msit.malopolska.pl Limanowa Rynek 25, Limanowa \ it.limanowa@msit.malopolska.pl, Biecz Rynek 1, Biecz \ it.biecz@msit.malopolska.pl, Sękowa Siary 19, Sękowa \ it.sekowa@msit.malopolska.pl, Wadowice ul. Kościelna 4, Wadowice \ it.wadowice@msit.malopolska.pl, Andrychów Rynek 27, Andrychów \ it.andrychow@msit.malopolska.pl, Sucha Beskidzka ul. Zamkowa 1, Sucha Beskidzka \ it.sucha-beskidzka@msit.malopolska.pl it@sucha-beskidzka.pl Kalwaria Zebrzydowska ul. Mickiewicza Kalwaria Zebrzydowska \ it.kalwaria-zebrzydowska@msit.malopolska.pl

16 Tallin Sztokholm RUS EST Ryga LV DK D B Paryż Praga Monako San Marino MC Tekst Iwona Baturo, Krzysztof Bzowski RSM Powroźnik SK MD Budapeszt Kiszyniów H RO Bukareszt Belgrad BIH SRB Sarajewo MNE Rzym UA Bratysława Zagrzeb HR I V Kijów KRAKÓW Wydanie I, 2010 CZ Departament Turystyki, Sportu i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Zespół ds. Regionalnego Systemu Informacji Turystycznej F Wiedeń FL ul. Basztowa 22, Berno Vaduz msit@malopolska.mw.gov.pl A CH Koncepcja wydawnicza: Anna Niedźwieńska, kierownik projektu MSIT Lublana SLO Koordynacja projektu: Katarzyna Thor Wydanie IV, 2015 wznowione Małopolska Organizacja Turystyczna AND PRynek KleparskiE4/13, Andora biuro@mot.krakow.pl Lizbona Madryt Koordynacja projektu: Adelina Antoszewska PL M L Luksemburg Bukowina Tatrzańska Mińsk Kwiatoń RUS NL Londyn BY Stolica regionu: Amsterdam Berlin Warszawa Bruksela Większe miasta: Tarnów, Nowy Sącz, Oświęcim PL D Powierzchnia: km2 (ok. 5% powierzchni Polski) B Kijów Liczba mieszkańców: 3,35 mln osób L Praga KRAKÓW Paryż UA Luksemburg (ok. 8% ludności Polski) CZ Krajobraz: SK najwyższy szczyt Rysy: 2499 m n.p.m. Bratysława F Wiedeń FL MD góry Tatry, Beskidy, Pieniny, Gorce Berno Vaduz Budapeszt A CH pogórza Pogórze Karpackie Kiszyniów FINH Helsinki S SLO Lublana N Oslo wyżyny Wyżyna Krakowsko-Częstochowska RO niziny dolina Wisły Tallin Sztokholm Zagrzeb San Bukareszt HR główne rzeki Wisła, Dunajec, Poprad, Raba, Marino Monako AND BIH RUS BelgradEST RSM Skawa, Biała P MC E Andora SRB Sarajewo Czorsztyński, Rożnowski, I zbiorniki wodne Lizbona Madryt Ryga Sofia BG MNE Czchowski, Dobczycki, Klimkówka Priština Podgorica RKS Skopje Rzym LV Dublin najczystsze jeziora Morskie Oko, najwyżej położone, DK V MK Tirana Czarny Staw, jeziora IRLDoliny Pięciu Stawów Polskich LT Kopenhaga AL największa i najgłębsza jaskinia Jaskinia Wielka Wilno Śnieżna: ponad 22 km korytarzy, GB RUS GR TR Mińsk 824 m głębokości NL Londyn BY Ateny Amsterdam Więcej na: Berlin Warszawa Bruksela Owczary notatki GB Wilno Wysowa-Zdrój LT Kopenhaga Brunary Wyżne IRL Ochotnica Górna Dublin Małopolska MAŁOPOLSKA Rejkiawik IS SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ Podgorica RKS Tirana Sofia BG Priština Skopje MK AL Zdjęcia K. Bańkowski, A. Brożonowicz, P. Dębski, P. Droździk, P. Fabijański, S. Gacek, J. Gorlach, A. Klimkowski, R. Korzeniowski, GR P. Mierniczak, J. Mysiński, M. Rauer, K. Syga, P. Witosławski, M. Zaręba, D. Zaród, archiwum MOT, J. Gawron archiwum UMWM Realizacja wydawnicza wznowienia: Virtual 3D Realizacja wydawnicza Amistad Sp. z o.o. Program ul. Stolarska 13/7, tel./faks: M biuro@polskaturystyczna.pl, Wydawca Kierownictwo produkcji: Agnieszka Błaszczak, Małgorzata Czopik, Ewelina Wolna Departament Turystyki, Sportu i Promocji Redakcja: Aurelia Hołubowska, Teresa Lachowska Korekta: Agnieszka Szmuc Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Projekt okładki, koncepcja graficzna: PART SA Zespół ds. Regionalnego Systemu Informacji Wykonanie map: Wydawnictwo Kartograficzne Daunpol sp. z o.o. Turystycznej Skład, przygotowanie druku: Michał Tincel ul. Basztowa 22,do Druk: Alnus, TR Ateny msit@malopolska.mw.gov.pl, , ISBN Autorzy i wydawcy publikacji starali się, aby jej tekst był rzetelny, nie mogą jednak wziąć odpowiedzialności za ewentualne zmiany, Tekst po terminie opracowywania materiałów przez wydawnictwo. Materiały przygotowane na dzień 31 marca 2015 r. zaistniałe Iwona Baturo Wydanie II, 2015, wznowione Małopolska Organizacja Turystyczna Rynek Kleparski 4/13, biuro@mot.krakow.pl, Koordynacja projektu: Adelina Antoszewska Realizacja wydawnicza Amistad Sp. z o.o. Program ul. Stolarska 13/7, tel./faks: biuro@polskaturystyczna.pl, Kierownictwo produkcji: Agnieszka Błaszczak, Małgorzata Czopik Koordynacja projektu: Katarzyna Thor Koncepcja wydawnicza: Anna Niedźwieńska, kierownik projektu MSIT Redakcja: Aurelia Hołubowska Korekta: Agnieszka Szmuc Projekt okładki, koncepcja graficzna: PART SA Wykonanie map: Wydawnictwo Kartograficzne Daunpol sp. z o.o. Skład, przygotowanie do druku: Michał Tincel Realizacja wydawnicza wznowienia: K. Syga, Virtual 3D Autorzy i wydawcy publikacji starali się, aby jej tekst był rzetelny, nie mogą jednak wziąć odpowiedzialności za ewentualne zmiany, zaistniałe po terminie opracowywania materiałów do wydawnictwa. Materiały przygotowywane na dzień: 31 lipca MAŁOPOLSKA Stolica regionu: Większe miasta: Tarnów, Nowy Sącz, Oświęcim Powierzchnia: km2 (ok. 5% powierzchni Polski) Liczba mieszkańców: 3,28 mln osób (ok. 8% ludności Polski) Krajobraz: najwyższy szczyt Rysy: 2499 m n.p.m. góry Tatry, Beskidy, Pieniny, Gorce pogórza Pogórze Karpackie wyżyny Wyżyna Krakowsko-Częstochowska niziny dolina Wisły główne rzeki Wisła, Dunajec, Poprad, Raba, Skawa, Biała zbiorniki wodne Czorsztyński, Rożnowski, Czchowski, Dobczycki, Klimkówka najwyżej położone, najczystsze jeziora Morskie Oko, Czarny Staw, jeziora Doliny Pięciu Stawów Polskich największa i najgłębsza jaskinia Jaskinia Wielka Śnieżna: ponad 22 km korytarzy, 824 m głębokości Więcej na:

17 ŚWIATOWE DNI MŁODZIEŻY Projekt sfinansowany z budżetu Województwa Małopolskiego