Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. w Bydgoszczy

Transkrypt

1 Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. w Bydgoszczy Informacja na temat środków bezpieczeństwa i sposobów postępowania na wypadek wystąpienia poważnej awarii na terenie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. - przygotowana na podstawie art. 261 ust. 5 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. 2008, nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami, oraz art.1 Ustawy z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z dnia 20 sierpnia 2010 r.). Bydgoszcz, marzec 2012 r. Strona 1 z 8

2 1. Oznaczenie prowadzącego zakład oraz adres zakładu. Nazwa zakładu: Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. Adres: ul. Wojska Polskiego 65A, Bydgoszcz Prezes Zarządu, Dyrektor Naczelny: Tomasz Ptaszyński Kontakt: tel , fax: Oświadczenie, że zakład podlega przepisom dotyczącym zakładów dużego ryzyka wystąpienia awarii. Zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (tj. Dz. U. 2008, nr 25, poz. 150 z późn. zm.) i Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym albo o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. nr 58, poz. 535 z późn.zm.) Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. zostały zaliczone do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Zgodnie z obowiązkami wynikającymi z ww. przepisów dla Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. zostały opracowane dokumenty: Zgłoszenie Zakładu, Program Zapobiegania Awariom, Raport o Bezpieczeństwie, Wewnętrzny Plan Operacyjno-Ratowniczy. 3. Środki zapobiegawcze i działania, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii. W Zakładach Chemicznych NITRO-CHEM S.A. ze względu na istniejący profil produkcji, mogą wystąpić potencjalne zagrożenia wybuchowe, pożarowe oraz uwolnienie substancji toksycznych, utleniających i niebezpiecznych dla ludzi i środowiska, wynikające z zaistniałej sytuacji awaryjnej np. uwolnienie substancji chemicznej z instalacji technologicznych lub zbiorników magazynowych. Potencjalnym realnym zagrożeniem, które może wyjść poza teren zakładu uznaje się rozprzestrzenianie chmury tlenków siarki wskutek rozszczelnienia rurociągu oleum. Zasięg awarii, zgodnie z obliczeniami zawartymi w Wewnętrznym planie operacyjno-ratowniczym zakładu obejmuje zakłady zlokalizowane w obrębie terenu przemysłowego (dawny teren Organika-Zachem) przy ulicy Wojska Polskiego 65 i 65A w Bydgoszczy. W obszarze, który może być objęty skutkami awarii, nie znajdują się osoby prywatne oraz obiekty użyteczności publicznej. Strona 2 z 8

3 3.1. Organizacyjne środki zapobiegania awariom. W Spółce istnieją szczególne zasady doboru kadr, zapewniające przyjmowanie do pracy osób odpowiednio przygotowanych i odpowiedzialnych. Pracownicy mający dostęp do materiałów wybuchowych przechodzą badania psychiatryczne i psychologiczne oraz muszą uzyskać pozytywną opinią komendanta policji. Stosowany jest odpowiedni system szkolenia załogi, zakończony sprawdzeniem wiedzy, co zapewnia przygotowanie do pracy na określonym stanowisku. System szkoleń w bardzo szerokim zakresie uwzględnia zagadnienia bezpieczeństwa i zapobiegania zagrożeniom dla środowiska. Wszyscy pracownicy mają szczegółowo określone (w regulaminie pracy, zakresach obowiązków i uprawnień oraz instrukcjach) obowiązki, w tym związane z zagadnieniami bezpieczeństwa. W Spółce funkcjonuje Dział Bezpieczeństwa Technicznego. Dokonywane są systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa; sporządzane protokoły z wnioskami i poleceniami pokontrolnymi zatwierdzanymi przez Prezesa Zarządu. Działania te wynikają z zakresu obowiązków pracowników Działu Bezpieczeństwa Technicznego. Przed wznowieniem produkcji materiałów wybuchowych, dokonywany jest przegląd instalacji i dokumentacji przez specjalnie w tym celu powołaną komisję. Decyzję o uruchomieniu produkcji podejmuje Dyrektor ds. Techniczno-Produkcyjnych. Procesy produkcyjne są prowadzone zgodnie ze szczegółowo opracowanymi instrukcjami, zawierającymi opisy bezpiecznej pracy oraz postępowania na wypadek wystąpienia zaburzeń lub odchyleń od założonego przebiegu procesu produkcyjnego. Prace remontowe z użyciem ognia lub narzędzi mogących spowodować zagrożenie prowadzone są wyłącznie na podstawie pisemnego zezwolenia wydanego na podstawie Instrukcji w sprawie organizowania i prowadzenia prac szczególnie niebezpiecznych oraz są odpowiednio nadzorowane. W celu zapobiegania pożarom, w okresie letnim wprowadzany jest zakaz wstępu do lasu (za wyjątkiem służb zajmujących się gospodarką leśną). W zakładzie stosowane są odpowiednie środki organizacyjne mające na celu zapobieganie i minimalizację skutków awarii takie jak: - określone zadania dla poszczególnych służb i osób w celu likwidacji awarii i ograniczenia jej skutków; określony system alarmowania, - ogrodzenie zewnętrzne Zakładu oraz ogrodzenia wewnętrzne obiektów z materiałami wybuchowymi ograniczające dostęp osobom postronnym, - stała obecność i kontrola ruchu osobowego i towarowego, a także kontrola terenu Zakładu przez Służbę Ochrony, której pracownicy zobowiązani są do określonego działania w razie awarii, - nieprzerwane dyżury przeszkolonych pracowników produkcji nad zbiornikami z substancjami niebezpiecznymi, - określone normatywy ilości materiałów wybuchowych oraz ilości osób pracujących w poszczególnych obiektach produkcyjnych i magazynowych, - stosowanie zasady utrzymywania zbiornika rezerwowego, co umożliwia przetłoczenie niebezpiecznych substancji w razie wystąpienia nieszczelności, - współpraca z Zakładami Chemicznymi ZACHEM S.A. w zakresie informowania o zagrożeniach i awariach oraz pomocy przy jej likwidacji. Zastosowane środki organizacyjne pozwalają na wyeliminowanie potencjalnych przyczyn awarii lub minimalizację jej skutków. Strona 3 z 8

4 3.2. Techniczne środki zapobiegania awariom. Instalacje produkcyjne oraz obiekty magazynowe, w których są stosowane, produkowane i przechowywane substancje niebezpieczne (w tym materiały wybuchowe) są zaprojektowane i wykonane z uwzględnieniem występujących zagrożeń. Dotyczy to zarówno konstrukcji obiektów budowlanych jak i urządzeń produkcyjnych. Obiekty zagrożone wybuchem, wyposażone są w instalacje elektryczne w wykonaniu odpowiednim do istniejących zagrożeń. Obiekty posiadają sprawne instalacje odgromowe; stosowane są systemy zapobiegające gromadzeniu ładunków elektrycznych. Maszyny używane do szczególnie niebezpiecznych operacji z użyciem materiałów wybuchowych są izolowane w kabinach o konstrukcji zabezpieczającej przed skutkami ewentualnego wybuchu. Podczas wykonywania niebezpiecznych operacji produkcyjnych pracownicy pozostają poza strefą zagrożenia. Instalacje do syntezy materiałów wybuchowych wyposażone są w zespoły sygnalizacji przekroczeń parametrów procesu, automatyczne blokady dopływu surowców, automatyczne spusty zawartości aparatów do kadzi bezpieczeństwa. Instalacje syntezy oraz krystalizacji materiałów wybuchowych wyposażone są w automatyczne doprowadzenie środka gaśniczego do aparatów (sprężony CO 2) i wodne systemy zraszaczowej. W celu zapobiegania i minimalizacji skutków awarii stosowane są następujące środki techniczne: - wyposażenie obiektów w stałe urządzenia gaśnicze CO 2, urządzenia zraszaczowe, hydranty wewnętrzne oraz w zewnętrzną sieć hydrantów, - posadowienie zbiorników z substancjami niebezpiecznymi w zamkniętych tacach ograniczających zagrożenie dla środowiska, - odpowiednie środki umożliwiające neutralizację substancji niebezpiecznych w razie wycieku, - odpowiedni sprzęt ochrony osobistej pracowników. Zastosowane środki techniczne pozwalają na wyeliminowanie przyczyn potencjalnej awarii lub minimalizację jej skutków Sposób zawiadamiania o wystąpieniu awarii. W przypadku wystąpienia awarii chemicznej na terenie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A., w zależności od zakresu i kierunku zaistniałego zagrożenia ogłaszane są awarie o zasięgu lokalnym i awarie o zasięgu ogólnozakładowym. Sposób alarmowania uzależniony jest od skali awarii. Wszystkie awarie, ze względu na ich zasięg oraz skutki podzielono na dwie grupy: Awarie chemiczne o zasięgu lokalnym: - niebezpieczne pary nie opuściły pomieszczenia lub budynku, - uwolniona ciecz niebezpieczna nie wylała się poza tacę, - nie ma zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, Do ogłoszenie alarmu chemicznego o zakresie lokalnym ma prawo: - mistrz zmianowy, - brygadzista-koordynator, Strona 4 z 8

5 - pracownik, który zauważył zagrożenie. Poważna awaria (o zasięgu ogólnozakładowym) Zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego lub potencjalnego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, skażenia środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Do ogłoszenia alarmu chemicznego o zakresie ogólnozakładowym ma prawo: - Prezes Spółki, - Dyrektor ds. Techniczno-Produkcyjnych, - Kierownik Wydziału Produkcji, - Dyspozytor. Alarm dla pracowników Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. ogłasza się w przypadku wystąpienia poważnej awarii (o zasięgu ogólnozakładowym), natomiast alarm dla poszczególnych obiektów ogłasza się w przypadku awarii chemicznej o zasięgu lokalnym. Pracownicy zakładu są alarmowani o zagrożeniu za pomocą: - dźwięku syren alarmowych, - telefonicznie przez dyspozytora zakładu. Sposób odwoływania Sposób ogłaszania alarmu Lp. Rodzaj alarmu alarmu za pomocą syreny inny sposób za pomocą syreny O klęsce żywiołowej i zagrożeniu środowiska (powódź, pożar, inne) O skażeniu awaria chemiczna Dźwięk ciągły trwający 3 minuty Dźwięk trwający 10 sekund powtarzany przez 3 minuty, czas trwania przerwy między dźwiękami wynosi sekund Głos, telefon Głos, telefon Dźwięk ciągły trwający 3 minuty Dźwięk ciągły trwający 3 minuty Pracownik, który zauważył lub stwierdził źródło wydostawania się substancji toksycznych na terenie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. jest zobowiązany do natychmiastowego powiadomienia dyspozytora zakładu (nr telefonu 914) przekazując następujące informacje: - dokładny adres występowania źródła awarii chemicznej, - swoje imię i nazwisko, z jakiego jest wydziału, - numer telefonu, z którego dzwoni, - udziela dodatkowych wyjaśnień dyspozytorowi. Do przeprowadzenia sprawnej i szybkiej ewakuacji pracowników z zagrożonych obszarów zostaną uruchomione wszelkie środki transportowe należące do osób prawnych jak i fizycznych. Środki transportu, które będą Strona 5 z 8

6 wykorzystane do ewakuacji pracowników z zagrożonych rejonów, zostaną rozdysponowane przez kierującego akcją ratowniczą. Każdy pracownik zatrudniony w Zakładzie Chemicznym NITRO-CHEM S.A. w Bydgoszczy jest wyposażony w maskę przeciwgazową wraz z pochłaniaczem wielogazowym, co umożliwia bezpieczną ewakuację pracowników z zagrożonych budynków lub obszarów. W przypadku awarii stwarzającej zagrożenie dla załogi już w momencie ogłoszenia alarmu, koordynator lub osoba go zastępująca nie czekając na decyzję mistrza produkcji po wykonaniu zadań polegających na zabezpieczeniu produkcji zarządza ewakuację załogi Ogólne zasady postępowania dla pozazakładowej strefy oddziaływania awarii. Zgodnie z wykonaną analizą oraz wyliczonym zasięgiem potencjalnej awarii wyznaczono jako prawdopodobne zagrożenie, które może wyjść poza teren zakładu, rozprzestrzenianie się chmury tlenków siarki wskutek rozszczelnienia rurociągu oleum. Informacja o wystąpieniu awarii i ewentualnej konieczności ewakuacji będzie przekazywana telefonicznie podmiotom znajdującym się w zasięgu oddziaływania awarii przez Dyspozytora, a podczas jego nieobecności przez Kierownika Zmiany Wewnętrznej Służby Ochrony. Wykaz firm mogących znaleźć się w zasięgu strefy oddziaływania awarii wraz z numerami kontaktowymi znajduje się na stanowisku Dyspozytora i jest na bieżąco aktualizowany. Do ogłoszenia awarii wychodzącej poza teren zakładu ma prawo: - Prezes Spółki, - Dyrektor ds. Techniczno-Produkcyjnych, - Kierownik Wydziału, - Dyspozytor. Po uzyskaniu informacji o awarii i/lub konieczności ewakuacji wskazane jest uruchomienie wewnętrznych procedury związanych z postępowaniem w takiej sytuacji. Zaleca się m.in. bezpieczne zatrzymanie procesów produkcyjnych, zamknięcie okien w pomieszczeniach i na korytarzach, ewentualne wyłączenie nawiewu powietrza z zewnątrz (np.: wentylacji, klimatyzacji), zabezpieczenie dróg oddechowych, opuszczenie zagrożonego terenu w przypadku informacji o ewakuacji, dostosowanie się do zmienionej organizacji ruchu oraz nie spożywanie żywności i nie picie płynów, które mogły ulec skażeniu. Zabrania się również palenia papierosów Działania, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii. W przypadku powstania poważnej awarii miejsce jej zaistnienia zostaje właściwie zabezpieczone, zarówno w czasie trwania bezpośredniej akcji jak i prowadzonych w okresie późniejszym działań związanych z usuwaniem skutków ekologicznych. Zakres działań zabezpieczających obejmuje: Strona 6 z 8

7 - oznakowanie rejonu awarii znakami ostrzegawczymi zakazującymi wstępu osobom niepowołanym na teren objęty awarią (znaki umieszczone powinny być w odpowiedniej odległości od centrum awarii, poza rejonem zagrożenia), - dodatkowe oznaczenie odblaskową taśmą ostrzegawczą skażonych obiektów oraz elementów instalacji stwarzających potencjalne niebezpieczeństwo, - wstrzymanie ruchu pojazdów na drogach biegnących w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca awarii oraz usunięcie z tego rejonu pojazdów nie biorących udziału w akcji ratowniczej lub usuwaniu skutków awarii, - umożliwienie wjazdu w rejon miejsca awarii tylko i wyłącznie pojazdom uczestniczącym w akcji ratowniczej, - zorganizowanie objazdów i obejść w przypadku konieczności poruszania się pojazdów i ludzi, umieszczając właściwe znaki informujące o zmianie kierunku ruchu, - poinformowanie wszystkich pracowników i innych osób przebywających na terenie Zakładu o zakazie wstępu na teren powstałej awarii oraz o zmianach w organizacji ruchu. Niezbędny sprzęt (znaki ostrzegawcze, taśmy) znajdują się w wyznaczonych miejscach na terenie zakładu i w razie potrzeby rozkładane są przez mistrza produkcji lub w razie jego nieobecności przez koordynatora albo wyznaczonego przez nich pracownika Metody i środki usuwania skutków awarii. Postępowanie poawaryjne uzależnione jest od zaistniałej sytuacji, miejsca jej powstania, udziału substancji niebezpiecznych oraz wielkości zdarzenia. Miejsca i sposoby neutralizacji substancji niebezpiecznych oraz sposoby odkażania terenu zostaną określone przez komendanta Państwowej Straży Pożarnej w porozumieniu z Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska po uzyskaniu szczegółowych informacji na temat rodzaju występującego zagrożenia, niebezpiecznych substancji uwolnionych z terenu zakładu oraz zasięgu skażenia. Skażenie głębokich warstw gruntu będzie rozpoznane przez analizę w głębokich wykopach (do głębokości warstwy wodonośnej) na głównych kierunkach spływu wód powierzchniowych od miejsca rozlewu. Po stwierdzeniu głębokości skażenia: - przy płytkich skażeniach będzie przeprowadzona rekultywacja gruntu przez jego wymianę lub przez zastosowanie odpowiednich kultur biologicznych (bioremediacja); - przy skażeniach głębokich rekultywacja będzie zlecona wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom. Informacja o wytworzonych odpady w wyniku awarii i sposobie gospodarowania nimi, zgodnie z ustawą o odpadach, zostanie przedłożona staroście właściwemu ze względu na miejsce powstania, bez względu na ich ilość, w terminie 30 dni od dnia wystąpienia awarii. Szczegółowe informacje odnośnie podjętych działań w zakresie likwidacji skutków awarii będą przekazywane Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska, Wojewódzkiemu Komendantowi Państwowej Straży Pożarnej i Wydziałowi Zarządzania Kryzysowego. Strona 7 z 8

8 4. Sposoby ostrzegania zagrożonej ludności oraz informowania jej w razie awarii. W przypadku awarii, która spowodowałaby zagrożenie dla mieszkańców, osób i obiektów użyteczności publicznej znajdujących się na terenach zagrożonych awarią system alarmowania opiera się na systemie alarmowania obrony cywilnej wykorzystującym syreny alarmowe oraz sprzęt nagłaśniający służb biorących udział w akcji ratowniczej. W przypadku zaistnienia zagrożenia na terenie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. w zależności od stopnia zagrożenia, realizowane są zasady i sposoby alarmowania opisane w pkt i 3.4. Szczegółowe informacje co do sytuacji oraz podjętych działań ratowniczych podczas awarii i w czasie likwidacji ich skutków, przekazywane będą również za pośrednictwem rzecznika prasowego Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej oraz lokalnych mediów. 5. Wykaz substancji kwalifikujących zakład do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia awarii. - materiały wybuchowe, - dintrotoluen, - oleum 25% - toluen, - kwas azotowy stężony, - nitroza (mieszanina kwasu azotowego i siarkowego), - urotropina, - aceton, - metanol. Strona 8 z 8