Cotygodniowe czytanie Tory 20. Parsza Tecawe (Rozkażesz) Szemot 27;20-30;10

Transkrypt

1 Cotygodniowe czytanie Tory 20. Parsza Tecawe (Rozkażesz) Szemot 27;20-30;10 Streszczenie parszy: Tecaveh jest czasownikiem niedokonanym rodzaju męskiego w 2. osobie od tzavah, co oznacza "polecać" (micwa), i to czytanie zaczyna się gdy Bóg mówił do Mojżesza by przekazał polecenie synom Izraela, aby przynosili czystą oliwę z oliwek do podtrzymywania "wiecznego ognia" w Menorze. W tej części Tory opisane są szczegółowo także szaty kapłańskie, noszone przez Kohanim (kapłanów) podczas ich służby w Przybytku. Parsza zaczyna się słowami: Polecisz synom Izraela, aby ci dostarczali czystej oliwy wytłoczonej z oliwek do świecznika (menorah), by stale podtrzymywać płomień. (Exodus 27:20) Według tradycji żydowskiej, tylko kilka pierwszych kropel Szemen (oliwy) wyciskanych z oliwek (zayit) mogły być wykorzystywane do Menorah, gdyż te zostały uznane za "pierwsze owoce" z oliwek, a także dawały oliwę która paliła się najjaśniejszym, nie kopcącym się płomieniem. Menorę zapalano każdego popołudnia by paliła się przez całą noc. Codziennie rano kohen (kapłan), wchodził do kodesz czyli świętej części miszkanu opróżniał z popiołu lampki (kaganki) i wstawiał nowe knoty. Jeden midrasz mówi, że najbardziej skrajne zachodnie światło - ner ma'aravi pozostawało zapalone, by służyło następnie do zapalenia światła pozostałych sześciu lamp (podobnie jak świeca szamasz jest używana do zapalania innych świec na Chanuka). Dopiero po zapaleniu drugiej lampki mógł zdmuchnąć płomień ner ma'arivi, oczyścić z popiołów, i powtórnie zapalić go. Tak naprawdę to menora nie była świecznikiem, i nigdy nie palono w niej świec, ale był to stojak (kandelabr) na kaganki czyli lampki oliwne. Bigdei Kehuna - szaty kapłańskie Tylko potomkom Aarona wolno nosić szaty kapłańskie (Lewita lub zwykły Izraelita nie mógł tego robić), i to tylko podczas wykonywania Awoda (usługi) w Miszkan. Zwykli kapłani (kohen hedyot) mieli cztery wymagane części stroju, podczas gdy Najwyższy Kapłan (kohen Gadol) miał ich aż osiem. Wszyscy Kohanim (zwykli kapłani) nosili: 1) ketonet - pełnej długości płaszcz lub długa koszula, tunika 2) michnasajim - krótkie spodnie, 3) migba'at zwój białego płótna, który zawijano w turban, oraz 4 ) Avnet - bardzo długa szarfa, zawiązywana powyżej pasa. Avnet miało ponad 40 metrów długości! Oprócz tego, Kohen Gadol (Arcykapłan) miał na sobie: 5) efod, fartuch zakładany na ubiór (związywany z przodu) z niebieskiej, fioletowej i czerwonej wełny, lnu i wyszywany złotą nicią, 6) Choszen miszpat, napierśnik z etui, na którym znajdowało się dwanaście szlachetnych kamieni na których wyryto imiona dwunastu pokoleń Izraela, (w etui znajdowały się Urim i Tumim) 7) me'il niebieska szata, prawdopodobnie z wełny ze złotymi dzwonkami i ozdobami w kształcie owoców granatów przyszytymi na dolnym brzegu, 8) tzitz - złoty diadem z napisem kodesz la-jhwh - "Święty dla JHWH".

2 Zauważ, że ani zwykli Kohanim ani Kohen Gadol nie nosili butów ani kapci! Innymi słowy, służyli w miszkan (a później w świątyni) zupełnie boso! Według tradycji żydowskiej, dzwonki były noszone przez Najwyższego Kapłana na płaszczu, aby "odstraszyć" świętych aniołów, kiedy służył w części kodesz w miszkan (widocznie Bóg nie chciał by aniołowie krytykowali Arcykapłana, kiedy wykonywał swoje obowiązki). Inna tradycja mówi, że dzwonki były używane, aby Izraelici pamiętali o modlitwie za Arcykapłana, który służył w ich imieniu. Choszen lub napierśnik Najwyższego Kapłana jest także opisany w tej części Tory. Na święte szaty był nakładany na ramiona (lniany fartuch) z pektorałem, który zawierał dwa specjalne kamienie zwane Urim v'tummin ("światłość i doskonałość". Wj. 28:30;. Kapł. 8:8; Liczb. 27:21;. Pwt. 33:8). Te kamienie były używane do rozeznania woli Bożej w niektórych przypadkach (1 Sam 14:41;. 28,6;. Ezd 2:63;. Neh 7:65). Niektórzy twierdzą, że Szechina powodowała, iż Urim i Tummim oświetlały swym blaskiem avnei choszen (12 kamieni na choszen reprezentujące 12 plemion Izraela). Ponieważ każdy kamień miał inskrypcje z nazwą plemienia Izraela, podświetlane litery na choszen dawały odpowiedzi na pytania postawione przez Najwyższego Kapłana. Avnei Choszen napierśnik Choszen zostało zorganizowane w cztery rzędy po trzy kamienie. Na każdym kamieniu zostały wyryte litery reprezentujące nazwę plemienia Izraela (w sumie 51 liter niektóre powtarzały się parokrotnie, innych nie było wcale, więc nie był to kompletny alfabet hebrajski). 1. Rząd 1: Reuben (rubin), Symeon (topaz), Levi (szmaragd) 2. Rząd 2: Juda (granat), Isachar (szafir), Zabulon (perła) 3. Rząd 3: Dan (hiacynt), Neftali (agat), Gad (kryształ ametyst); 4. Rząd 4: Aszer (chryzolit), Józef (onyks), i Benjamin (yaszneh- nieznany współcześnie kamień). Według Gemara (Sota), "Szamir" był to cudowny robak, tak mały jak ziarno jęczmienia, który został użyty do grawerowania nazw plemion na kamieniach. Wierzący w Mesjasza Jeszua są również wyznaczeni by być królestwem kapłanów ( 1 Piotra 2:9 ) mają też bezpośredni dostęp do Ruach Hakodesz (Ducha Świętego), aby rozeznać wolę Bożą. Robimy to przez wiarę, w modlitwie prosząc Boga o mądrość, i ufając w Jego światło i doskonałość, które nas wprowadza w całą prawdę ( Ew. Jana 16:3 ).

3 Mizbeach Haketoret złoty ołtarz kadzenia Ołtarz kadzenia (mizbeach haketoret) był drugim ołtarzem w miszkan (pierwszy był duży i miedziany Mizbeach Ha'olah lub ołtarz ofiarny do spalania zwierząt na zewnętrznym dziedzińcu). Ten drugi był wykonany z drewna pokrytego (okutego) czystym złotem i umieszczony w strefie kodesz Przybytku (obok Menorah i Szulchan, być może tuż przed parochet (kurtyna), która oddzielała Miejsce Święte kodesz od Najświętszego (kodesz hakodeszim). Dwa razy dziennie, rano i ponownie po południu, kapłan palił ketoret (kadzidło) na tym ołtarzu, jako przypomnienie wstawienniczej modlitwy do Boga za Izraela. Jeden midrasz mówi, że ołtarz kadzenia wykonany był w całości z drewna sittim i pokryty był tylko bardzo cienką warstwą złota, ale mimo to drewno nigdy nie było spalone przez ogień. Dlaczego Potomkowie Aarona a nie Mojżesza? W związku z Awoda (usługi) w miszkan, może powstać pytanie, dlaczego to potomkowie Arona zostali wybrani, aby tam służyć, a nie Mojżesza. Innymi słowy, dlaczego Mojżesz nie był wybrany na Kohen Gadol dla Izraela? Raszi twierdzi, że Bóg najpierw chciał Mojżesza na Kohen Gadol, ale ponieważ nie chciał wyprowadzić Izraela po incydencie z krzewem gorejącym, Bóg wybrał jego brata (i jego synów) na Kohanim, podczas gdy Mojżesz (i jego potomkowie byli w zamian lewitami (asystentami kapłanów). Proroczo, nawet sam Mojżesz był typem (lub obrazem) na Mesjasza Jeszuę, nie był w stanie wejść do Ziemi Obiecanej, a cały system opierający się na kapłaństwie w miszkan (i później w Świątyni) był przeznaczony do zastąpienia przez większe kapłaństwo według porządku Malki-Tzedek ( Hbr 7 ). Słownictwo związane z Miszkin

4 Mędrcy porównują symbolikę miszkan do samego Stworzenia. Tak jak Bóg stworzył człowieka jako najważniejszy aspekt Jego stworzenia, więc dał instrukcję oświetlenia menora i palenia ketoret (kadzidło) w miszkan który został postawiony. Ludzkość została ostatecznie stworzona, aby wielbić JHWH, Boga Izraela. Mesjasz Jeszua jest Wielkim Arcykapłanem (i Królem) z królewskiego pokolenia Judy. Jego kapłaństwo jest w porządku Malki-Tzedek, w oparciu o niezmienne obietnice samego Boga ( Ps 110,4 ) i odróżnia się od kapłaństwa lewickiego jak rzeczywistość różni się od cienia ( Hbr. 10:1, 13:10 ). Niemniej jednak zapowiedź miszkan nie była dana Izraelowi na próżno, i (jak menorah i ketoret) naszego życia powinna świecić światłem prawdy dla innych ( Mat. 5:16 ) i przywoływać smak nieba gdziekolwiek pójdziemy ( 2 Kor. 2,14-16 ). Zauważ, że pierwszy werset parszy zawiera wyrażenie veyikhu eleykha Szemen zayit... "weźmiesz dla siebie oliwy z oliwek..." Implikacją przykazania jest nie tyle dać Bogu, ile ma mieć dla całego życia, co należy już do Boga. Ten akt powrotu do Boga jest nienaruszalny: stworzenie życia w odpowiedniej kolejności daje błogosławieństwo teraz i w przyszłym świecie. Czytanie haftara Jechezkel/Ezekiel 43:10-27): Haftara z Parszy Tecawe podaje szczegóły dotyczące budowy ołtarza w tajemniczej świątyni niebiańskiej Masziach i poświęcenia tej świątyni w erze mesjańskiej. Istnieją dyskusje wśród ortodoksyjnych Żydów, czy ta świątynia jest zbudowana przez samego Boga (i zejdzie na ziemię) lub, czy może będzie zbudowana przez Mesjasza w czasach mesjańskich. Wierzący w Mesjasza Jeszue opowiadają się zdecydowanie za ta drugą opcją. Prorok Ezekiel zapowiedział zniszczenie Świątyni i powrót ludu żydowskiego do swojej ziemi. Odmalował również odbudowę Świątyni, której piękno i świętość będą wspanialsze niż kiedykolwiek wcześniej. Dlaczego nadzieja na Świątynię dominuje w wyobraźni żydowskiej? Dlaczego Żydzi modlą się o jej odbudowę dzień w dzień przez setki lat? Dlaczego, nawet teraz, ludzie studiują architekturę budynku i prawa dotyczące składania ofiar? Świątynia jest mikrokosmosem świata, który buduje judaizm. Ten budynek był poświęcony życiu. Wewnątrz nie można było walczyć. Śmierć, zwłoki, a nawet osoba, która dotykała zmarłego, nie miały wstępu do środka (Bamidbar/Liczb 19). Żaden głód ani nędza nie mogły dotknąć tego budynku. Bogatsi byli zobowiązani do tego, by zapraszać wdowy, sieroty, przybyszów i lewitów na swoje święta i celebracje (Dewarim/Powtórzonego Prawa 16:14ff). Świątynia była miejscem moralnej czystości. Każdy, kto wchodził do środka, był pytany: "Kto powinien wstąpić na świętą górę Boga? Kto powinien być dopuszczony na święty obszar przed oblicze Boga?" (Psalm 24:3). Wchodzący powinien odpowiedzieć: "Ten, który ma czyste ręce i czyste serce, który nie przysięgał fałszywie ani nie dawał fałszywego świadectwa" (ibid.). Przed udzieleniem odpowiedzi osoba powinna naprawić wszystko, co stoi w sprzeczności z tymi słowami lub stanąć na wprost oczyszczającego ognia boskiej sprawiedliwości - aby móc znaleźć się na najświętszym miejscu na ziemi, w obecności Boga. Oczywiście, Żydzi nie zawsze dorastali do tych oczekiwań. A Świątynia wciąż przypominała o modelu lepszego świata, o miejscu, w którym każdy staje się lepszy i wznosi się coraz wyżej dzięki obecności Boga. Niezależnie od tego, jak dalece zaszła w "kompromisach" etycznych osoba w dotychczasowym życiu, powinna powrócić do Świątyni po moralną odnowę, aby ujrzeć świat, jakim powinien i może być - świat sprawiedliwości i pokoju. Lata i wieki opresji i prześladowań spadły na Żydów, lecz sen o odrodzeniu i zbudowaniu wspólnoty na nowo nie zniknął. Tak długo, jak ludzi potrafią marzyć o lepszym świecie, nie pogodzą się z niesprawiedliwością w świecie istniejącym. Tak długo, jak ludzie potrafią sobie wyobrazić wyzwolenie od kłamstw i małostkowości, będą starali się dotrzeć do swej lepszej cząstki. Świątynia jest teraz i w przyszłości tym miejscem, gdzie każda osoba, wszyscy ludzie i cały świat mogą się odrodzić.

5 Czytanie z Brit Chadasza Hebr. 13;10-17: Czytanie z Nowego Przymierza dotyczy duchowej świątyni i naszej relacji do świątyni zarządzanej przez Jeszuę jako nasz Gadol Kohen według porządku Malki-Tzedek. Frazą kluczową jest tu " Mamy ołtarz, z którego nie mają prawa spożywać ci, którzy służą przybytkowi." (Hbr 13:10), co wskazuje, że ołtarz Mesjasza nie jest dostępny dla tych, którzy próbują znaleźć zasługi ( (ז כוּת przez system Lewitów (tj. rytuałów i obrzędów dodanych wyraz z Przymierzem na Synaju do Prawa Mojżesza). Wzmianki o cierpieniu Jeszui "poza obozem" odnoszą się do ofiar za grzech (chatat i Aszam), które były potrzebne do odkupienia.(כּ פּ ר ה) Te ofiary musiały być składane przez namaszczonego Arcykapłana który pokropił krwią ofiary siedem razy wewnątrz Świątyni na złoty ołtarz naprzeciw zasłony przed Najświętszym.(פּ רכ ת) Chelev (ח ל ב) czyli tłuszcz, który był spalany na ołtarzu, ale w przeciwieństwie do innych ofiar, pozostałe części zwierząt (ich skóry, mięso i wszystkie części ciała) były wynoszone "poza obóz" i spalenie w ogniu. Wyznawcy Jeszui są również wezwani, by wyjść "poza obóz" znieść zarzuty tych, którzy wciąż trzymają się rytuałów Starego Przymierza, jak napisano: Wyjdźmy więc do Niego poza obóz, niosąc Jego pohańbienie. (Hbr 13:13). Błogosławieństwo po studiowania Tory: