Powojenne losy Biblioteki Muzeum Narodowego w Szczecinie jako jedno ze świadectw perturbacji poniemieckich księgozbiorów na Ziemiach Odzyskanych.

Transkrypt

1 Powojenne losy Biblioteki Muzeum Narodowego w Szczecinie jako jedno ze świadectw perturbacji poniemieckich księgozbiorów na Ziemiach Odzyskanych. Marta Kurzyńska Biblioteka Muzeum Narodowego w Szczecinie

2

3

4

5 szczecińskie muzea przed 1945 r.

6 1857 Towarzystwo Sztuk Pięknych Pomorza zakłada Muzeum Sztuki Miasta Szczecina. W wynajmowanych salach na terenie miasta prezentowane są m.in. prywatne kolekcje założycieli Muzeum. Zbiory: sztuka nowożytna i współczesna, głównie malarstwo i grafika Towarzystwo Entomologiczne zakłada Muzeum Pomorskie (Pommersches Museum), które również nie posiada stałej siedziby. Zbiory: sztuka regionalna, muzealia archeologiczne, geologiczne i przyrodnicze.

7 1913 Kolekcje miejskie scalone od 1887 w Muzeum Miejskim (Museum der Stadt Stettin) zostają umieszczone w reprezentacyjnym gmachu na Tarasach Hakena (Hakenterrase, obecnie Wały Chrobrego). Zbiory: kolekcja sztuki antycznej, malarstwo nowożytne, sztuka regionalna, sztuka współczesna, muzealia archeologiczne, przyrodnicze i geologiczne Powstaje Prowincjonalne Muzeum Starożytności Pomorskich (Provinzialmuseum Pommerscher Altertümer Stettin) ugruntowane na zbiorach Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza (Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde). Od 1934 przyjęło ono nazwę Pomorskie Muzeum Krajowe (Pommersches Landesmuseum). Jego siedzibą stał się Pałac Sejmu Senatów przy Louisenstrasse (ul. Staromłyńska 27). Zbiory: sztuka regionalna, muzealia archeologiczne.

8 Muzeum Miasta, Hakenterrase Museum der Stadt Stettin Muzeum Narodowe w Szczecinie - Gmach Główny, Wały Chrobrego

9 Pomorskie Muzeum Krajowe, Louisenstrasse 28 Pommersches Landesmuseum Muzeum Narodowe w Szczecinie Galeria Sztuki Dawnej, Staromłyńska 27

10 muzealne biblioteki przed 1945 r.

11 1866 Przy Muzeum Pomorskim (Pommersches Museum) powstaje biblioteka. Działy księgozbioru: A - pomorzoznawczy, B - nauki przyrodnicze, C - medycyna, D - prawo, E - filozofia i psychologia, F - teologia i pedagogika, G - filologia, H - starożytność, I - sztuka, K - historia, L - biografie, M - geografia, N - handel i rzemiosło.

12 1913 Na gruncie wyselekcjonowanego księgozbioru Biblioteki Muzeum Pomorskiego oraz księgozbiorów innych stowarzyszeń i osób prywatnych powstaje biblioteka w Muzeum Miejskim (Museum der Stadt Stettin). Czytelnicy mogą korzystać z: gabinetów z kolekcją starych druków oraz księgozbiorem przyrodniczym; biblioteki wraz z czytelnią udostępniającą publikacje i periodyki głównie z zakresu sztuki. Czytelnia Biblioteki w Muzeum Miasta, Fot. Biedermann. Z Archiwum Fot. MNS.

13 1928 Przy Pomorskim Muzeum Krajowym (Pommersches Landesmuseum) działa biblioteka podręczna utworzona z fragmentu księgozbioru Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza. Podręczna Biblioteka Muzeum Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza. Handbliothek des Museums den Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde in Stettin.

14 szczecińskie muzea po 1945 r.

15 1945 W gmachu Pommersches Landesmuseum powstaje Muzeum Miejskie Na Wałach Chrobrego powstaje Muzeum Morskie Następuje połączenie Muzeum Miejskiego i Muzeum Morskiego w Muzeum Pomorza Zachodniego Muzeum Pomorza Zachodniego uzyskuje status Muzeum Narodowego.

16 księgozbiory muzealne w Szczecinie po 1945 r.

17 W latach część zachowanych księgozbiorów muzealnych zostaje przekazanych instytucjom naukowym na terenie Polski: 1945 Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie: książek naukowych wraz z eksponatami przyrodniczymi; 1946 Państwowemu Muzeum Zoologicznemu w Warszawie: 300 tomów książek i czasopism, w tym Stettiner Entomologische Zeitung wraz z eksponatami zoologicznymi; Zakładowi Botaniki Uniwersytetu Warszawskiego: 400 tek zielników oraz tomów książek botanicznych.

18 W latach Muzeum Miasta stało się jedną z terenowych placówek Wojewódzkiej Komisji Opieki nad Książkami w Szczecinie (lato maj 1947), przekształconej następnie w Zbiornicę Księgozbiorów Zabezpieczonych w Szczecinie (maj marzec 1950).

19 W latach księgozbiór historyczny Muzeum oraz zasób uzyskany z różnych źródeł staje się przedmiotem wymiany z instytucjami Polski i Szczecina. Księgozbiór zostaje przekazany m.in.: 1947 Zbiornicy Ksiąg Zabezpieczonych w Szczecinie: zbiory wyselekcjonowane; 1948 Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Bibliotece Uniwersytetu w Poznaniu: inkunabuły, stare druki; 1959 /1963 Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie: wol. w tym stare druki z Kościoła Mariackiego w Stargardzie.

20 W latach biblioteka muzealna wzbogaca swoje zasoby dzięki: 1945/1946 Wojewódzkiej Komisji Opieki nad Książkami w Szczecinie: księgozbiór Kościoła Mariackiego w Stargardzie; 1947 Zbiornicy Ksiąg Zabezpieczonych w Szczecinie: 123 wol. z zakresu historii sztuki; Akcji zabezpieczania zabytków na terenie woj. szczecińskiego: m. in. stare druki, fachowe czasopisma; 1948 Wojewódzkiej Składnicy Książek Poniemieckich w Stargardzie; Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Bibliotece Uniwersytetu w Poznaniu: polskie książki dotyczące historii sztuki;

21 1949 Towarzystwu Naukowemu w Warszawie, Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie: polskie książki z zakresu archeologii i prehistorii (?); Zbiornicy Ksiąg Zabezpieczonych w Szczecinie: książki z zakresu prehistorii, nauk przyrodniczych, historii, sztuki i innych dziedzin; 1955/1956 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie (wniosek dyrektora Muzeum Władysława Filipowiaka): wol. z różnych źródeł, m.in. Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie oraz bibliotek szczecińskich Liceów nr 1 i 2, a także Liceum nr 1 w Stargardzie Szczecińskim (dawne Kolegium Gröninga).

22 Biblioteka Muzeum Narodowego w Szczecinie

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32 proweniencje muzealne w księgozbiorze poniemieckim BMNS (wybór)

33 Pommersches Museum Muzeum Pomorskie

34 Museum Stettin Muzeum Szczecin

35 Provinzialmuseum Pommerscher Altertümer Prowincjonalne Muzeum Starożytności Pomorskich

36 Handbliothek des Museums den Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde in Stettin Podręczna Biblioteka Muzeum Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza w Szczecinie

37 Pommersches Landesmuseum in Stettin Pomorskie Muzeum Krajowe w Szczecinie

38 Ornitologischer Verein Stettin Stowarzyszenie Ornitologiczne w Szczecinie

39 Handbibliothek der Städtische Kupferstich-Sammlung zu Stettin Podręczna Biblioteka Miejskiego Zbioru Miedziorytów Szczecina

40 Bibliothek der Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde in Stettin Biblioteka Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza w Szczecinie

41 proweniencje pozamuzealne w księgozbiorze poniemieckim BMNS (wybór)

42 Szczecin

43 Aus der Stadt Bibliothek Stettin Z Biblioteki Miejskiej, Szczecin

44 Bibliothek des Stadtgymnasiums, Stettin / F. Karow Biblioteka Gimnazjum Miejskiego, Szczecin / [Księgozbiór F. Karowa]

45 Bibliothek des Stadtgymnasiums, Stettin / Städtische Höhere Lehranstalt Stettin Biblioteka Gimnazjum Miejskiego, Szczecin / Miejskie Stowarzyszenie Uczonych, Szczecin

46 Bucherei Staatliche Seefahrtschule, Stettin Biblioteka Państwowej Szkoły Morskiej, Szczecin

47 Eigentum des Stadtgemeindte, Stettin Własność Miasta Szczecin

48 Eigentum des Stadtgemeinde, Stettin / Arndt Schule Stettin Własność Miasta Szczecin / Szkoła Arndta, Szczecin

49 Eigentum des Stadtgemeinde Stettin / Gesenius Wegener Lyzeum Stettin Własność Miasta Szczecin / Liceum Geseniusa Wegnera, Szczecin

50 Ex Bibliothec Gymnasii Paleo-Sedinensis Z biblioteki Pedagogium Szczecińskiego

51 Gesamt-Kirchen-Biliothek zu Stettin Zbiorcza Biblioteka Kościelna, Szczecin

52 proweniencje pozamuzealne w księgozbiorze poniemieckim BMNS Stargard Szczeciński (wybór)

53 Biliotheca Reg & Groening Stragard Biblioteka Królewskiego Gimnazjum Gröninga, Stargard

54 Bibliothek des Königlisches und Gröningschen Gymnasiums zu Stargard in Pommern Biblioteka Królewskiego Gimnazjum Gröninga, Stargard na Pomorzu

55 Schülerbibliothek des Königlichsches Gymansiums Stargard in Pommern Biblioteka Szkolna Królewskiego Gimnazjum, Stargard na Pomorzu

56 Schülerbibliothek des Königlichsches und Gröningschen Gymnasiumszu Stargard in Pommern Biblioteka Szkolna Królewskiego Gimnazjum Gröninga, Stargard na Pomorzu

57 Bibliothek des Staatlichen und Gröningschen Gymnasiums zu Stargard in Pommern Biblioteka Państwowego Gimnazjum Gröninga, Stargard na Pomorzu

58 Hilfsbücherei des Staatlischen und Gröningschen Gymnasiums zu Stargard in Pommern Biblioteka Pomocnicza Państwowego Gimnazjum Gröninga, Stargard na Pomorzu

59 Schülerbibliothek des Staatlliches Gymansiums Stargard in Pommern Biblioteka Szkolna Państwowego Gimnazjum, Stargard na Pomorzu

60 Städtische Volksbücherei Stargard in Pommern Biblioteka Ludowa, Stargard na Pomorzu

61 Bibliothek der Mädchen Volksschule zu Stargard in Pommern Biblioteka Szkoły Powszechnej dla Dziewcząt, Stargard na Pomorzu

62 proweniencje pozamuzealne w księgozbiorze poniemieckim BMNS Białogard

63 Kreisheimatmuseum Belgard / Persante Muzeum Regionalne, Białogard nad Parsętą

64 Belgarder Verein für Geschichte und Heimatkunde. E.V. Towarzystwo Historyczno - Krajoznawcze, Białogard

65 Städtische Volksbücherei, Belgard Biblioteka Ludowa, Białogard

66 Lehrerbücherei die Oberschule für Mädchen Belgard auf Persante Biblioteka Szkoły Średniej dla Dziewcząt, Białogard nad Parsętą

67 Bibliothek des Gymnasiums zu Belgard Biblioteka Gimnazjum, Białogard

68 proweniencje pozamuzealne w księgozbiorze poniemieckim BMNS Koszalin (wybór)

69 Biliothek Provinzial Taubstummen Anstalt Köslin Biblioteka Prowincjonalnego Instytutu Głuchoniemych, Koszalin

70 Cöslin Ober Landes Gericht Wyższy Sąd Krajowy, Koszalin

71 Gemeindeschule Köslin Szkoła Gminna, Koszalin

72 proweniencje pozamuzealne w księgozbiorze poniemieckim BMNS inne miejscowości Pomorza Zachodniego (wybór)

73 Mark. Provinzional Museum Stadt Bernstien Prowincjonalne Muzeum Miejskie, Pełczyce

74 Königlichsches Semminar Biliothek zu Pyritz Biblioteka Królewskiego Seminarium, Pyrzyce

75 Prezentacja do referatu: Powojenne losy Biblioteki Muzeum Narodowego w Szczecinie jako jedno ze świadectw perturbacji poniemieckich księgozbiorów na Ziemiach Odzyskanych. scenariusz: Marta Kurzyńska realizacja: Bartosz Pniewski