Tobie, Polsko, ta kropla krwi wrzącej, Tobie, Polsko, tych serc naszych bicie, Tobie każdy cień myśli gorącej Tobie wszystko, na śmierć i życie!

Transkrypt

1 Tobie, Polsko, ta kropla krwi wrzącej, Tobie, Polsko, tych serc naszych bicie, Tobie każdy cień myśli gorącej Tobie wszystko, na śmierć i życie! (Roman Wilkanowicz "Krople wrzącej krwi")

2 Powstanie Wielkopolskie to przeciwstawienie się polskich mieszkańców Prowincji Poznańskiej przeciwko Niemcom. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość.

3 27 grudzień 1918 r. Przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania początkiem wybuchu powstania.

4 Szturm powstańców na siedzibę główną (prezydium) policji w Poznaniu oraz śmierć pierwszego powstańca - Franciszka Ratajczaka to symboliczny początek powstania. Prezydium w Poznaniu Pomnik Franciszka Ratajczaka

5 Wiadomość o rozpoczęciu działań zbrojnych w Poznaniu rozeszła się w ciągu kilku godzin po całej Wielkopolsce. Zaczęły zbroić się oddziały ochotników na terenie całej Wielkopolski, również na terenie obecnego powiatu gostyńskiego.

6 2 styczeń 1919 r. Gostyń przyłącza się do powstania. Wtedy to Komisarz Straży Ludowej - Edward Potworowski zwołał zebranie w gostyńskiej Strzelnicy. Sokoli uformowali z pośród siebie 150- osobowy oddział. Edward Potworowski

7 Walki zakończyły się 16 lutego 1919 roku. Powstańcy odnieśli sukces, przyłączając Prowincję Poznańską do Polski.

8 Po powstańcach pozostała wdzięczna pamięć, zamknięta w rozlicznych pomnikach i tablicach pamiątkowych. Pozostały również po nich żołnierskie groby rozsiane po całej Wielkopolsce. Wiele jednak z tych grobów zatarł czas i niechętni im ludzie.

9 Powiat gostyński nie zapomniał o swoich bohaterach. Powstańcom ufundowano wiele pomników, obelisk oraz tablic.

10 Zacznijmy od Gostynia, bo to tutaj wszystko się zaczęło.

11 Przy ul. Strzeleckiej 28, przed budynkiem Szkoły Muzycznej znajduje się obelisk upamiętniający wymarsz z Gostynia batalionu powstańcówochotników. Na metalowej tablicy widnieje napis: Stąd wyszli 7-I-1919 roku do walki o wolność i niepodległość powstańcy wielkopolscy z Gostynia i okolicy. Obelisk stanął z inicjatywy miejscowych kombatantów. Z okazji 90. rocznicy wymarszu gostynian.

12 W Gostyniu znajduje się również ulica poświęcona Powstańcom Wielkopolskim oraz Bernardowi Śliwińskiemu.

13 Przy ulicy Poznańskiej znajduje się Zespół Szkół Zawodowych im. Powstańców Wlkp.

14 Kolejnym miastem które odwiedzimy, jest Poniec.

15 W tym właśnie rejonie stoczono najwięcej krwawych walk i to tutaj poległo najwięcej powstańców. Mieszkańcy Ponieca nie zapomnieli jednak o swoich bohaterach i upamiętnili ich czyny.

16 Na ścianie budynku posterunku policji przy ul. Polnej umieszczona jest tablica informująca, iż: W tym domu mieściła się w czasie zwycięskiego powstania wlkp komenda frontu Grupy Leszno i odcinka ponieckiego pod dowództwem syna Ponieca pułk. dr Bernarda Śliwińskiego. Tablicę zawieszono z inicjatywy ówczesnego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację koło Poniec w roku 1966.

17 Na cmentarzu parafialnym znajduje się wspólna mogiła 3 powstańców wielkopolskich: Jana Drożdżyńskiego, Józefa Kusza i Andrzeja Piosika, którzy polegli w okolicach Ponieca w roku Na grobie okazały pomnik odbudowany z inicjatywy społeczeństwa Ponieca w roku 1946 (pierwszy został wzniesiony w 1923 roku, a zniszczony przez hitlerowców w 1940 roku). Na pomniku widnieje napis: Za wolność bohaterom.

18 W latach 2001 i 2003 przeszedł kolejne renowacje. Pomnik ma charakter nagrobka. Na poziomej płycie znajduje się krzyż powstańczy, natomiast na pionowej stelli wygrawerowane zostały nazwiska poległych. Całość zwieńczona jest figurą orła.

19 Przed budynkiem posterunku policji od roku 1966 stoi kamień z tablicą, na której wyryto napis: W hołdzie powstańcom wlkp Kamień ustawiono z inicjatywy ówczesnego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację koło Poniec.

20 W roku 2002 na ścianie gmachu Gimnazjum w Poniecu umieszczono tablicę ku czci Bernarda Śliwińskiego. Wyryty na niej napis głosi: Ppłk dr Bernardowi Śliwińskiemu dowódcy oddziału Grupy Leszno w powstaniu wlkp. 1918/19 społeczność gimnazjum. Bernard Śliwiński

21 Tablica poświęcona żołnierzom Powstania Wielkopolskiego, znajduje się na frontowej ścianie ratusza.

22 Przy drodze polnej z Janiszewa do Waszkowa stoi duży kamień polny, upamiętniający śmierć powstańca Józefa Kusza. Postawiono go tutaj w roku 1946 z inicjatywy ówczesnego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację koło Poniec.

23 Głaz z tablicą pamiątkową ku czci Jana Drożdżyńskiego, powstańca wielkopolskiego, obelisk znajduje się przy drodze Poniec Miechcin.

24 Tablica pamiątkowa poświęcona poległym w walkach o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej w latach i , znajduje się na terenie przykościelnym w Żytowiecku.

25 Krobia kolejne miasto biorące udział w Powstaniu Wielkopolskim.

26 Na cmentarzu katolickim w Krobi znajduje się zbiorowa mogiła 5 powstańców wielkopolskich poległych w 1919 roku w walkach pod Kąkolewem. Spoczywają tu: Stanisław Dolata, Stanisław Konarski, Antoni Kubacki, Wiktor Minta i Julian Nowakowski. Mogiłę zdobi okazały pomnik, który powstał z inicjatywy Związku Powstańców Wielkopolskich w 1939 roku. Odrestaurowano go w roku 1945.

27 Na południowej ścianie ratusza 6 stycznia 1959 roku odsłonięto tablicę ufundowaną przez społeczeństwo Krobi i okolicy w hołdzie powstańcom wielkopolskim. Napis głosi: W hołdzie uczestnikom krobskiej kompanii powstańców wielkopolskich 1918/19 społeczeństwo miasta Krobi i okolicy.

28 W Krobi nazwano również ulicę im. Powstańców Wielkopolskich.

29 Kolejną miejscowością, po której was oprowadzę, jest Pępowo.

30 Przy skrzyżowaniu ulic Powstańców Wlkp. i St. Nadstawek w roku 1970 odsłonięto pomnik poświęcony powstańcom wielkopolskim, walczącym z hitlerowcami w latach i ofiarom wojny. Wzniesiono go z inicjatywy Gromadzkiej Rady Narodowej w Pępowie i miejscowego społeczeństwa. Napis głosi: Bohaterskim powstańcom wielkopolskim , męczennikom i bojownikom z faszyzmem społeczeństwo Ziemi Pępowskiej.

31 Na budynku tzw. szpitalika przy ul. Powstańców Wlkp. umieszczona jest tablica głosząca: W tym domu zorganizowano ruch wyzwoleńczy spod jarzma pruskiego w Powstaniu Wielkopolskim 1918/19. Tablicę ufundowaną przez Gminną Radę Narodową w Pępowie i miejscową Radę Sołecką odsłonięto 11 stycznia 1959 roku.

32 Również w Pępowie znajduje się ulica Powstańców Wielkopolskich.

33 Następnym miastem jest Pogorzela.

34 Na budynku mieszkalnym przy ul. Kotkowiaka 12 umieszczona jest tablica upamiętniająca wymarsz kompanii pogorzelskiej powstańców wielkopolskich. Tekst głosi: 3 stycznia 1919 roku z tego domu wyruszyła kompania Powstańców Wielkopolskich do boju o wolność Ojczyzny. Tablicę odsłonięto 19 stycznia 1959 roku. Ufundowało ją społeczeństwo miasta i gminy Pogorzela oraz miejscowi kombatanci.

35 Pomnik ku czci powstańców wielkopolskich. Na żeliwnej tablicy widnieje napis: Na cześć i chwałę bohaterskim uczestnikom Powstania Wielkopolskiego za wolność i ojczyznę. Pomnik usytuowany jest w południowo-wschodniej części rynku. Wzniesiony przez społeczeństwo miasta i gminy Pogorzela. Uroczystego odsłonięcia dokonano 9 maja 1990 roku. W latach w tym miejscu stał okazały pomnik, który został zniszczony w pierwszych tygodniach okupacji przez hitlerowców.

36 Na cmentarzu parafialnym znajduje się zbiorowa mogiła powstańców wielkopolskich i poległych w wojnie polsko-bolszewickiej. Na tablicy widnieją nazwiska 15 osób: Stanisława Kotkowiaka, Stanisława Kulskiego, Stanisława Walczaka, Czesława Pelińskiego, Ludwika Nowaka, Michała Szynalskiego, Wacława Roszczaka, Mieczysława Foltynowicza, Bronisława Krystkowiaka, Józefa Sierszulskiego, Jana Jendrka, Władysława Matyklasińskiego, Józefa Andrzejaka, Tomasza Jańczaka, Czesława Figaszewskiego.

37 We wsi Strzelce Wielkie, na cmentarzu parafialnym znajduje się zbiorowa mogiła 7 powstańców wielkopolskich poległych pod Lesznem w 1919 roku. Na płycie widnieją nazwiska: Stanisława Rybackiego, Antoniego Wielgosza, Władysława Cybulskiego, Ignacego Komorniczaka, Walentego Kaźmierczaka, Franciszka Busza i Walentego Gały.

38 W parku przed wejściem głównym do pałacu w Kosowie odsłonięto 13 kwietnia 1987 roku obelisk ku czci prof. Stanisława Helsztyńskiego. Fundatorami kamienia byli Zespół Szkół Rolniczych w Grabonogu i Szkoła Rolnicza w Kosowie. Pałac w Kosowie

39 Teraz wybierzemy się do Borku Wielkopolskiego.

40 Tablica wbudowana w ścianę ratusza, upamiętniająca udział mieszkańców w Powstaniu Wielkopolskim.

41 Tablica upamiętniająca wymarsz pod Leszno ( r.) oddziału Powstańców Wielkopolskich, również wmurowana w południową ścianę ratusza w Borku Wlkp. W hołdzie Powstańcom Wielkopolskim, którzy dnia 5 stycznia 1919 rok u wyruszyli z Borku pod Leszno, do walki o wyzwolenie Ojczyzny: 1918 Cześć Ich pamięci Po 125 latach niewoli (zaborów), , odzyskaliśmy niepodległość, drogą wywalczoną i okupioną krwią najlepszych synów.

42 Zespół Szkół w Borku Wlkp. im. Powstańców Wlkp.

43 10 stycznia każdego roku szkoła obchodzi Dzień Patrona. Dzień ten ustanowiono na pamiątkę śmierci pierwszego z boreckich powstańców, Stanisława Gogulskiego. Na jednej z głównych ścian szkoły znajduje się gablota poświęcona patronowi.

44 Mundur powstańca wielkopolskiego

45

46 W Borku Wlkp. nazwano ulicę Powstańców Wlkp.

47 Teraz odwiedzimy Piaski.

48 W Piaskach, jak na gminę powiatu gostyńskiego przystało, również znajduje się ul. im. Powstańców Wlkp.

49 W hołdzie gostyńskim powstańcom powstało kilka krótkich projekcji filmowych pt. Tak rodziła się wolność. Premiera filmu odbyła się 17 lutego 2009r. W filmie zagrali mieszkańcy Gostynia i okolic.

50 Na cześć powstańców zorganizowano w październiku tego roku rajd rowerowy Szlakiem Powstania Wielkopolskiego.

51 W dniu 7 stycznia 2013 r. odbył się happening Dnia Pamięci o Powstańcach Wielkopolskich.

52 Wiele jest miejsc upamiętniających naszych powstańców. Nikt bardziej niż oni nie zasłużył sobie na taki hołd.

53 Byli powstańcy gostyńscy zawsze z honorem pełnili swą patriotyczną służbę. Po zakończeniu wojny w 1920 r. część z nich brała udział w III powstaniu śląskim, a w 1939r. wielu z nich stanęło w obronie Rzeczypospolitej.

54 Losy powstańców gostyńskich, ich poświęcenie i heroizm podobne są do losów innych powstańców, z różnych regionów.

55 Obchody wybuchu Powstania Wielkopolskiego corocznie dają możliwość znalezienia w losach tamtych pokoleń źródła siły do stawienia czoła problemom i trudnościom dnia dzisiejszego naszej Ojczyzny.

56 Fragment wiersza, napisanego przez jedna z uczennic gostyńskich szkół, w 20-stą rcznicę wyzwolenia Gostynia. Mamy Gostyń od dawna już polski i wolny, I każde dziecko, jak kwiatuszek polny. Inaczej to było przed wolności erą, Dnia styczniowego dziewiętnastego roku. Gdy cały Gostyń pogrążony był w mroku. W strzelnicy Bractwa Kurkowego Sali, Przedstawiciele Polaków się zebrali. Cichutko strzegąc się przed każdym okrzykiem, Radzili długo z Śliwińskim porucznikiem. I postanowili, że chłopcy ruszą Gdy czterokrotny głos trąbki usłyszą. Pod zagrożony przez Niemców Poniec By dla ojczyzny walczyć i może... polec (...) W walkach o rzeczkę, Polskim Rowem zwaną, Dużo krwi dzielnych powstańców przelano. Lecz Ci co w bojach przy życiu zostali, Ziemię Gostyńską ojczyźnie oddali.(...)

57 Pierdek Komisarek St. Stęszewski Bąk W. Konieczny Jan Jankowiak PAMIĘTAJMY O NASZYCH BOHATERACH! I. Tarczy B. Sobański Franc Musielak I. Włodarczak

58 Pomysł i realizacja Bartosz Kaźmierczak Gimnazjum nr 1 w Gostyniu Klasa III c

59 Muzyka Marsylianka Wielkopolska - Hej za broń powstańcy! ". Czas Honoru Bartosz Hajdecki. Źródła I Literatura Ziemia Gostyńska w Powstaniu Wielkopolskim 1918 / 1919 Stefan Jankowiak, Piotr Bauer. Pierwsze dni powstania w Gostyniu Franciszek Polaszek Powstanie Wielkopolskie Bernard Śliwiński Spotkanie z przeszłością Gostyń i okolice Grzegorz Skorupski Gostyń w dniach listopadowo-grudniowego przełomu 1918 roku Robert Czub Muzeum w Gostyniu