DZIERŻAWA NIERUCHOMOŚCI ZASOBU WŁASNOŚCI ROLNEJ SKARBU PAŃSTWA 1. ZASADY OGÓLNE

Transkrypt

1 DZIERŻAWA NIERUCHOMOŚCI ZASOBU WŁASNOŚCI ROLNEJ SKARBU PAŃSTWA ZASADY OGÓLNE Wydzierżawianie nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa prowadzone jest przez oddziały terenowe Agencji Nieruchomości Rolnych oraz ich filie, na zasadach określonych w Rozdziale 8 ustawy z dnia r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700, z późn. zm.) (zwana dalej ustawą) oraz rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania przetargów na dzierżawę nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 17, poz. 93) (zwanego dalej rozporządzeniem). W zakresie nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jak również ustawy szczególne z zakresu m.in. prawa budowlanego, ochrony środowiska, podatków, prawa wodnego, ubezpieczenia. Przedmiotem dzierżawy są grunty, budynki, budowle oraz urządzenia trwale z nimi związane, a także nasadzenia wieloletnie. Majątek obrotowy i ruchome środki trwałe związane z przedmiotem dzierżawy podlegają wykupowi. Zgodnie z ustawą, umowę dzierżawy nieruchomości rolnych Zasobu zawiera się po przeprowadzeniu przetargu. Od tej zasady ustawa przewiduje wyjątki. Przetargu nie stosuje się m.in., jeżeli: 1) nieruchomość jest wydzierżawiana jednoosobowej spółce utworzonej przez Agencję, 2) dotychczasowy dzierżawca, najpóźniej na 3 miesiące przed zakończeniem umowy, złożył Agencji oświadczenie o zamiarze dalszego dzierżawienia nieruchomości na nowych warunkach uzgodnionych z Agencją, z tym że czynsz nie może być niższy niż dotychczasowy, 3) nieruchomość, której użytkowanie wygasło na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy

2 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z dniem 31 grudnia 1993 r., jest wydzierżawiana spółdzielni produkcji rolnej nadal faktycznie władającej tą nieruchomością, 4) nieruchomość przeznaczona przez Agencję pod ogródek przydomowy jest wydzierżawiana osobie korzystającej dotychczas z takiego ogródka bez tytułu prawnego w związku z utratą mocy obowiązującej układu zbiorowego albo zakładowej umowy zbiorowej. Dla nieruchomości będących przedmiotem dzierżawy Agencja sporządza wykaz, ogłoszony w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości na okres 14 dni przed dniem ogłoszenia przetargu. W przypadku przetargu ograniczonego do rolników, wykaz podawany jest do publicznej wiadomości na co najmniej 42 dni przed przetargiem. W wykazie podaje się podstawowe informacje o nieruchomości, będącej przedmiotem przetargu, a w szczególności: oznaczenie i powierzchnię nieruchomości wg danych z ewidencji gruntów i budynków, rodzaj użytków i ich klasy, oznaczenie księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości albo informację, że księga nie jest prowadzona, opis budynków i innych składników majątkowych przeznaczonych do dzierżawy. Ogłoszenie przetargu podaje się do wiadomości publicznej w sposób zwyczajowo przyjęty w miejscowości, w której położona jest nieruchomość, co najmniej przez okres 14 dni przed dniem rozpoczęcia przetargu nieograniczonego i co najmniej na 21 dni przed dniem rozpoczęcia przetargu ograniczonego. Dla przetargu ograniczonego do rolników, ogłoszenie podawane jest do publicznej wiadomości co najmniej na 28 dni przed przetargiem. W ogłoszeniu przetargu zamieszcza się dodatkowo: 1) termin i miejsce przetargu, 2) okres dzierżawy, 3) wywoławczą wysokość czynszu, w wypadku przetargu ustnego dodatkowo minimalną wysokość postąpienia, 4) w wypadku przetargu ofert dodatkowe wymagania, jakim powinna odpowiadać oferta oraz termin i miejsce jej złożenia (zasadą jest, że oferty składane są u notariusza), 5) wysokość wadium, termin, miejsce i formę jego wniesienia, Warunkiem uczestniczenia w przetargu jest wpłacenie wadium w wysokości, miejscu, terminie i formie podanej w ogłoszeniu przetargu oraz, w wypadku przetargu ofert, złożenie oferty we wskazanym miejscu i terminie, zawierającej wszystkie dane wymagane w ogłoszeniu. Wadium wniesione przez uczestnika przetargu, który wygrał przetarg, zalicza się na poczet ceny nabycia majątku obrotowego i ruchomych środków trwałych podlegających wykupowi, które stanowią przynależności nieruchomości będącej 39

3 przedmiotem umowy dzierżawy, a w wypadku gdy nie ma takiego mienia zwraca się niezwłocznie po zawarciu umowy. Wadium nie podlega zwrotowi w wypadku, gdy: 1) żaden z uczestników przetargu ustnego nie zgłosi postąpienia ponad wywoławczą wysokość czynszu albo żaden z uczestników przetargu ofert nie zaoferuje co najmniej wywoławczej wysokości czynszu, 2) uczestnik przetargu, który wygrał przetarg, uchyli się od zawarcia umowy, np. nie przedłoży uzgodnionego z właściwym konserwatorem zabytków programu użytkowego obiektu wchodzącego w skład przedmiotu dzierżawy. 2. POWOŁANIE KOMISJI PRZETARGOWEJ Przetarg przeprowadza powołana przez organizatora przetargu komisja, składająca się z trzech do siedmiu członków, w tym przewodniczącego. Organizatorem przetargu jest jednostka organizacyjna Agencji. Pracami komisji kieruje jej przewodniczący, wyznaczony przez organizatora przetargu. Członkiem komisji nie powinna być osoba: 1) która uczestniczy w przetargu jako oferent, 2) której małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia włącznie uczestniczy w przetargu jako oferent, 3) która jest wspólnikiem lub przedstawicielem oferenta, 4) która jest pracownikiem oferenta albo uczestniczy we władzach osoby prawnej, będącej oferentem. Jeśli zachodzą wątpliwości co do bezstronności członka komisji, w szczególności w związku ze stosunkiem osobistym, służbowym lub majątkowym łączącym go z uczestnikiem przetargu, członek ten powinien zrezygnować z udziału komisji lub może być odwołany przez organizatora przetargu. 3. PRZETARG USTNY NIEOGRANICZONY Publiczny przetarg ustny przeprowadzany jest w odniesieniu do nieruchomości, z którymi niezwiązany jest majątek obrotowy i ruchome środki trwałe podlegające wykupowi, a także gdy wydzierżawiana nieruchomość nie stanowi jednostki zorganizowanej zatrudniającej pracowników, gdyż tylko w takich wypadkach można przyjąć wyłącznie jedno kryterium wyboru, jakim jest wysokość czynszu. W publicznym przetargu ustnym uczestniczą osoby, które we wskazanym terminie i we właściwy sposób wniosły wadium. Przetarg przeprowadza się, jeżeli stawi się chociażby jeden uczestnik przetargu. Przewodniczący komisji rozpoczyna przetarg od stwierdzenia prawidłowości ogłoszenia przetargu, prostuje ewentualne błędy (drobne, nie oznaczające, że ulega zmianie przedmiot lub warunki przetargu), a następnie przekazuje uczest 40

4 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa nikom przetargu informacje, m.in. na temat oznaczenia, powierzchni i opisu nieruchomości, okresu dzierżawy, wywoławczej wysokości czynszu, minimalnej wysokości postąpienia, wymienia wypadki, kiedy wadium nie podlega zwrotowi, odczytuje listę uczestników przetargu, sprawdza ich tożsamość oraz sprawdza, czy wadia zostały wniesione we właściwym terminie, miejscu i formie. W razie konieczności uzupełnienia składu komisji, jeżeli zachodzą wątpliwości co do bezstronności któregokolwiek członka komisji lub jego rezygnacją przewodniczący zawiesza przetarg i informuje uczestników przetargu o terminie i miejscu wznowienia przetargu. Jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające wstrzymanie przetargu, przewodniczący komisji wywołuje licytację, ogłaszając wywoławczą wysokość czynszu dzierżawnego, i wzywa uczestników przetargu do zgłaszania postąpień. Jeżeli mimo trzykrotnego ogłoszenia wywoławczej wysokości czynszu żaden z uczestników nie zgłosił postąpienia, przewodniczący zamyka przetarg. W przeciwnym wypadku przewodniczący komisji ogłasza kolejne postąpienia zgłaszane ustnie przez uczestników przetargu, dopóty, dopóki, mimo trzykrotnego ogłoszenia tej samej wysokości czynszu, nie ma dalszego postąpienia. W wypadku braku dalszych postąpień przewodniczący komisji informuje uczestników przetargu, że po trzecim wywołaniu najwyższej zaoferowanej wysokości czynszu dalsze postąpienia nie zostaną przyjęte, po czym wywołuje trzykrotnie ostatnią, najwyższą wysokość czynszu i zamyka licytację. Przewodniczący komisji ogłasza imię i nazwisko albo nazwę (firmę) uczestnika przetargu, który wygrał licytację. 4. PRZETARG OFERT NIEOGRANICZONY Przetarg ofert składa się z części jawnej i niejawnej. Przeprowadza się go, chociażby wpłynęła tylko jedna oferta spełniająca warunki określone w ogłoszeniu przetargu. Przetarg uważa się za nierozstrzygnięty, jeżeli nie wpłynęła żadna oferta. Przed rozpoczęciem przetargu organizator przetargu może odstąpić od jego przeprowadzenia bez podania przyczyn. W pracach komisji w charakterze osoby zaufania publicznego uczestniczy notariusz, co najmniej do momentu otwarcia wszystkich ofert i parafowania każdej ich strony Część jawna Przewodniczący komisji rozpoczyna przetarg od stwierdzenia prawidłowości ogłoszenia przetargu, a następnie przekazuje uczestnikom przetargu informacje m.in. na temat: 1) oznaczenia, powierzchni i opisu nieruchomości, 2) okresu dzierżawy, 3) wywoławczej wysokości czynszu, 41

5 4) liczby złożonych ofert oraz: 1) sprawdza, czy wadia zostały wniesione we wskazanym terminie, miejscu i formie, 2) nformuje o wypadkach, w jakich wadium nie podlega zwrotowi, 3) otwiera koperty z ofertami złożone w terminie i miejscu wskazanym w ogłoszeniu przetargu. Komisja odrzuca ofertę, jeżeli: 1) została złożona po wyznaczonym terminie, w niewłaściwym miejscu lub przez osobę, która nie wniosła wadium, 2) nie zawiera danych wymienionych w ogłoszeniu przetargu, lub dane te są niekompletne, nieczytelne lub budzi inną wątpliwość, zaś złożenie wyjaśnień mogłoby prowadzić do uznania jej za nową ofertę. 3) uczestnik przetargu nie zaoferował co najmniej wywoławczej wysokości czynszu. O odrzuceniu oferty organizator przetargu zawiadamia niezwłocznie oferenta. Jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające wstrzymanie przetargu, następuje część niejawna przetargu, w której uczestniczą wyłącznie członkowie komisji Część niejawna Oferty, które nie zostały odrzucone, komisja szczegółowo analizuje. W razie złożenia więcej niż jednej oferty, komisja dokonuje wyboru oferty najkorzystniejszej, biorąc pod uwagę zaoferowaną wysokość czynszu oraz inne kryteria (jednakowe dla wszystkich oferentów) wpływające na wybór najkorzystniejszej oferty, ustalone w warunkach przetargu Komisja może wezwać oferenta do złożenia dodatkowych wyjaśnień. Komisja może uwzględnić dodatkowe wyjaśnienia oferenta dotyczące oferty, jeżeli nie prowadzą one do zmiany oferowanej wysokości czynszu, warunków wykupu przynależności oraz deklarowanego poziomu zatrudnienia pracowników. Nie może być uznana za najkorzystniejszą oferta, w której przedstawiona sytuacja finansowa uczestnika przetargu nie gwarantuje należytego prowadzenia działalności gospodarczej na nieruchomości będącej przedmiotem przetargu. W wypadkach uzasadnionych np. znaczną wartością przedmiotu przetargu lub gdy dane zawarte w ofercie są niekompletne lub budzą wątpliwości, komisja może zasięgać u oferentów dodatkowych informacji potwierdzających ich sytuację finansową, w szczególności: opinii banku prowadzącego rachunek bieżący, zaświadczenia o pełnej wysokości zadłużenia i terminowości jego spłaty (dokumenty banków kredytujących), wykazu wierzycieli i dłużników, informacji o wysokości posiadanych środków własnych wyciągu z rachunku bankowego lub innych źródeł, 42

6 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami, dodatkowych zabezpieczeń, innych dokumentów potwierdzających sytuację finansową oferenta (np. karty podatkowej, księgi przychodów i rozchodów, zaświadczenia urzędu skarbowego o wysokości dochodów i obrotów osiąganych w ostatnich dwóch latach podatkowych, sprawozdania finansowego na koniec ostatniego roku, kwartału lub półrocza). Po analizie komisja zamieszcza w protokóle przetargu wniosek w sprawie wyboru najkorzystniejszej oferty wraz z uzasadnieniem lub stwierdza, że nie wybrano żadnej z ofert. Komisja podejmuje rozstrzygnięcie w drodze głosowania. W wypadku równej liczny głosów decyduje głos przewodniczącego komisji. W razie zgłoszenia kilku równorzędnych ofert pierwszeństwo ma osoba podlegająca przepisom o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz pracownik i spółka pracowników zlikwidowanego państwowego przedsiębiorstwa gospodarki rolnej, wydzierżawiający nieruchomość rolną w celu powiększenia albo utworzenia gospodarstwa rolnego. Jeżeli więcej niż jednemu z oferentów przysługuje pierwszeństwo, dzierżawcę ustala się, dokonując wyboru tego spośród oferentów, który daje najlepszą gwarancję należytego prowadzenia gospodarstwa, z zastrzeżeniem, że jeżeli z nieruchomością będącą przedmiotem przetargu związane są miejsca pracy na terenie gminy uznanej na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za zagrożoną szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, w razie zgłoszenia równorzędnych ofert dzierżawcę ustala się, dokonując wyboru tego spośród oferentów, który gwarantuje największą liczbę miejsc pracy i utrzymanie ich przez okres co najmniej pięciu lat. Jeżeli ze względu na równorzędność ofert w dalszym ciągu wybór jest utrudniony, komisja przeprowadza dodatkowy przetarg ustny ograniczony do oferentów, którzy złożyli równorzędne oferty, z tym że przedmiotem przetargu w tym wypadku jest jedynie poziom dodatkowego czynszu. Komisja zawiadamia równorzędnych oferentów o terminie i miejscu przetargu ustnego. W trakcie przetargu oferenci zgłaszają ustnie kolejne postąpienia wysokości czynszu powyżej najwyżej zaoferowanego, dopóki mimo trzykrotnego wywołania nie ma dalszych postąpień. Wniosek komisji w sprawie wyboru najkorzystniejszej oferty podlega zatwierdzeniu przez organizatora przetargu. W razie niezatwierdzenia wniosku organizator przetargu niezwłocznie zwraca wadium. 5. PRZETARG USTNY OGRANICZONY Przetarg ograniczony przeprowadza się, jeżeli w ogłoszeniu przetargu zostanie zastrzeżone, że mogą w nim uczestniczyć wszystkie albo niektóre kategorie osób, o których mowa w art. 29 ust. 3b ustawy, a więc: 1) osoby fizyczne spełniające warunki określone w przepisach o kształtowaniu 43

7 44 ustroju rolnego, zamierzające utworzyć lub powiększyć gospodarstwo rodzinne w rozumieniu tych przepisów, które są: a) rolnikami posiadającymi gospodarstwo rolne w gminie, na której obszarze położona jest nieruchomość wystawiana do przetargu, oraz zamierzającymi powiększyć to gospodarstwo, lub b) pracownikami zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej zamierzającymi utworzyć gospodarstwo, lub c) rolnikami, którzy po dniu 31 grudnia 1991 r. sprzedali Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne, lub d) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych postawionych w stan likwidacji lub upadłości, 2) osoby spełniające warunki do objęcia programem osadnictwa rolniczego, 3) repatrianci w rozumieniu przepisów o obywatelstwie polskim przybyli do Rzeczypospolitej Polskiej nie wcześniej niż 6 lat przed dniem przetargu, 4) spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Do przetargu ustnego stosuje się odpowiednio przepisy ogólne o przetargu oraz o przetargu ustnym nieograniczonym (rozdział 3), z tym że: 1) w ogłoszeniu podaje się warunki zakwalifikowania do uczestnictwa w przetargu, 2) w ogłoszeniu zamieszczana jest również informacja, że: dokumenty potwierdzające spełnienie warunków podanych w ogłoszeniu należy składać w określonym miejscu, w terminie najpóźniej na 14 dni przed dniem przetargu oraz, że wzory oświadczeń publikowane są na stronie internetowej oraz dostępne w siedzibie Oddziału, Filii. lista osób spełniających wszystkie warunki zakwalifikowania do uczestnictwa w przetargu zostanie wywieszona w dniu... (nie później niż na 12 dni przed przetargiem), osoby, które nie złożyły do wskazanego wyżej dnia, wszystkich wymaganych dokumentów, będą mogły je uzupełnić w terminie najpóźniej na 7 dni przed przetargiem. Lista tych osób powinna zawierać również wykaz brakujących dokumentów, 3) komisja sprawdza dowody, o których mowa w pkt 2, kwalifikujące do uczestnictwa w przetargu, wywieszając w miejscu podanym w ogłoszeniu przetargu nie później niż na 2 dni przed wyznaczonym terminem przetargu listę osób zakwalifikowanych, 4) przetarg może się odbyć w wypadku, gdy zakwalifikowano do przetargu przynajmniej jednego oferenta spełniającego warunki przetargu. Przetarg ograniczony do tej samej kategorii uczestników może być przeprowadzony tylko jeden raz. Przetarg ustny ograniczony przeprowadza się, jeżeli w ogłoszeniu przetargu zostanie zastrzeżone, że mogą w nim uczestniczyć wszystkie, niektóre albo jedna z ka

8 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa tegorii osób, o których mowa w art. 29 ust. 3b ww. ustawy. Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia r. o kształtowaniu ustroju rolnego: 1) za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną, która: jest właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej 300 ha, prowadzi osobiście gospodarstwo rolne, tj. podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie, posiada kwalifikacje rolnicze, tj.: a) uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze lub wykształcenie średnie lub wyższe, lub b) osobiście prowadziła gospodarstwo rolne lub pracowała w gospodarstwie rolnym przez okres co najmniej 5 lat, ma miejsce zamieszkania w gminie, na której obszarze położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład powiększanego gospodarstwa, 2) za gospodarstwo rodzinne uważa się gospodarstwo rolne prowadzone przez rolnika indywidualnego, określonego w pkt 1, 3) przez gospodarstwo rolne należy rozumieć gospodarstwo rolne w rozumieniu kodeksu cywilnego o obszarze nie mniejszym niż 1 ha użytków rolnych, 4) przez nieruchomość rolną należy rozumieć nieruchomość rolną w rozumieniu kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne, 5) przez prowadzenie działalności rolniczej należy rozumieć prowadzenie działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej, 6) użytkami rolnymi są grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami. W wypadku ogłoszenia przetargu ograniczonego do: 1) rolników zamierzających powiększyć posiadane gospodarstwo rolne w gminie, na której obszarze położona jest nieruchomość wystawiana do przetargu warunkiem zakwalifikowania do przetargu jest przedłożenie przez zainteresowanego rolnika: a) oświadczenia, poświadczonego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), o osobistym prowadzeniu gospodarstwa rolnego o określonej powierzchni użytków rolnych, b) oświadczenia o łącznej powierzchni użytków rolnych własnych lub dzierżawionych, c) oświadczenia, poświadczonego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), o łącznej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie rodzinnym, które zamierza on powiększyć, d) dowodu potwierdzającego kwalifikacje rolnicze, tj.: 45

9 46 świadectwa lub dyplomu ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodowym albo dyplomu uzyskania tytułu zawodowego lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w wypadku uzyskania wykształcenia rolniczego co najmniej zasadniczego lub wykształcenia średniego bądź wyższego, oświadczenia poświadczonego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub świadectwa pracy w wypadku osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym przez okres co najmniej 5 lat, e) dowodu potwierdzającego zamieszkanie, tj. dokumentu określającego zameldowanie na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych zaświadczenie wydane przez urząd gminy. Uwaga! Rolnik posiadający gospodarstwo rodzinne, położone na terenie więcej niż jednej gminy, zobowiązany jest do złożenia oświadczeń o osobistym prowadzeniu gospodarstwa rolnego o określonej powierzchni użytków rolnych oraz oświadczeń o łącznej powierzchni użytków rolnych w tym gospodarstwie poświadczonych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) każdej z gmin, na terenie której położone są nieruchomości wchodzące w skład posiadanego gospodarstwa. 2) pracowników zlikwidowanego ppgr, to jest osób, które były zatrudnione w ppgr na podstawie umowy o pracę lub powołania w rozumieniu przepisów kodeksu pracy warunkiem zakwalifikowania do przetargu jest przedłożenie przez zainteresowanego: dowodu zatrudnienia w ppgr (np. świadectwa pracy albo zaświadczenia o zatrudnieniu), dowodu potwierdzającego zamieszkanie (patrz pkt 1 lit.e), dowodu potwierdzającego kwalifikacje, w wypadku gdy okres zatrudnienia w ppgr był krótszy niż 5 lat (patrz pkt 1 lit. d), oświadczenia o nieposiadaniu gospodarstwa rolnego, 3) rolników, którzy sprzedali Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne warunkiem zakwalifikowania do przetargu jest przedłożenie przez osobę zainteresowaną: umowy sprzedaży, z której wynikać będzie, że sprzedaż nastąpiła po dniu r. oraz: dowodów, na podstawie których możliwe będzie ustalenie, że w dniu sprzedaży nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa posiadała status rolnika, dowodu potwierdzającego zamieszkanie (patrz pkt 1lit. e), dowodu potwierdzającego kwalifikacje (patrz pkt 1 lit. d), oświadczenia o nieposiadaniu gospodarstwa rolnego, a w wypadku posiadania takiego gospodarstwa dodatkowo oświadczenia, o którym mowa w pkt 1 lit. a-c, 4) członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej warunkiem zakwalifikowania do przetargu jest przedłożenie przez osobę zainteresowaną:

10 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa dowodu członkostwa w rsp postawionej w stan likwidacji albo upadłości, dowodu potwierdzającego zamieszkanie (patrz pkt 1lit.e), dowodu potwierdzającego kwalifikacje, w wypadku gdy okres zatrudnienia w rsp był krótszy niż 5 lat (patrz pkt 1 lit. d), oświadczenia o nieposiadaniu gospodarstwa rolnego, a w wypadku posiadania takiego gospodarstwa dodatkowo oświadczenia, o którym mowa w pkt 1 lit. a-c, 5) osadników należy wymagać przedłożenia dowodów spełnienia warunków określonych programem osadnictwa, 6) repatriantów - należy wymagać przedłożenia wizy repatriacyjnej wydanej nie wcześniej niż 6 lat przed dniem przetargu, 7) spółek utworzonych przez pracowników warunkiem zakwalifikowania do przetargu ograniczonego jest przedłożenie umowy spółki, aktualnego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego oraz np. świadectwa pracy (zaświadczenia o zatrudnieniu) założycieli spółki na dowód zatrudnienia w zlikwidowanych ppgr. 6. PRZETARG OFERT OGRANICZONY Przetarg ofert ograniczony przeprowadza się, jeżeli w ogłoszeniu przetargu zostanie zastrzeżone, że mogą w nim uczestniczyć wszystkie, niektóre albo jedna z kategorii osób uprawnionych. Do przetargu ofert ograniczonego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przetargu ofert nieograniczonego oraz przetargu ustnego ograniczonego. 7. OKRES DZIERŻAWY Umowy dzierżawy z zasady zawierane są na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 30 lat. Długość okresu, na jaki zawierane mają być umowy, zależy od charakteru i przeznaczenia nieruchomości. W przypadku, jeśli okres dzierżawy ma być dłuższy niż 10 lat, wprowadzane jest do umowy postanowienie, że Agencja raz na 10 lat zastrzega sobie prawo podwyższenia wysokości czynszu dzierżawnego, nie więcej jednak niż o 25%, i że o fakcie tym, w drodze jednostronnego oświadczenia woli, powiadomi dzierżawcę na piśmie w określonym w umowie terminie, poprzedzającym kolejny termin płatności czynszu dzierżawnego. W terminie jednego miesiąca od daty otrzymania takiego powiadomienia dzierżawcy przysługuje prawo wypowiedzenia umowy dzierżawy. Wypowiedzenie takie powinno zostać złożone na piśmie co najmniej na 3 miesiące przed terminem rozwiązania umowy i przekazania przedmiotu dzierżawy. 47

11 8. CZYNSZ DZIERŻAWNY Wylicytowany lub określony w najkorzystniejszej ofercie czynsz dzierżawny ustala się w umowie jako sumę pieniężną albo jako równowartość pieniężną odpowiedniej ilości pszenicy. Czynsz ten płatny jest za okres półrocza roku kalendarzowego z dołu w terminach określonych w umowie, tj. za pierwsze półrocze do 30 września (31 października lub 15 listopada) danego roku i za drugie półrocze do 28 lutego (31 marca) następnego roku. Waloryzację czynszu oraz sposób ustalania ceny pszenicy określa art. 39a ustawy. Naliczanie czynszu rozpoczyna się od dnia podpisania umowy dzierżawy, chyba że sama umowa stanowi inaczej. 9. SPOSÓB ROZLICZANIA REMONTÓW I INWESTYCJI 9.1. Remonty Dzierżawca ma obowiązek dokonywania napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym. Należy przez to rozumieć nie tylko koszty bieżącej konserwacji, ale i remonty obiektów i ich części składowych wchodzących w skład nieruchomości będącej przedmiotem dzierżawy niezależnie od tego, do której grupy środków trwałych są one zaliczane, z częstotliwością, która leży w granicach działań dobrego gospodarza. Za remont uznaje się wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na przywróceniu wartości użytkowej, utraconej lub zmniejszonej na skutek jego użytkowania, nawet gdy użyto materiałów innych niż te, których użyto w stanie pierwotnym, tj. w momencie wybudowania obiektu. Koszty związane z remontem ponosi dzierżawca. Na wykonanie tych prac nie jest wymagana zgoda Agencji Inwestycje Inwestycją jest budowa, a także ulepszenie obiektu budowlanego. Budowa to wykonanie obiektu budowlanego w określonym miejscu. Natomiast ulepszeniem obiektu budowlanego jest: 1) rozbudowa, nadbudowa czyli powiększenie (rozszerzenie, podwyższenie) obiektu, 2) przebudowa czyli zmiana (poprawienie) istniejącego stanu obiektu na inny, 3) modernizacja czyli unowocześnienie obiektu (może ona również polegać na adaptacji, przystosowaniu obiektu do wykorzystywania go w innym celu albo nadaniu mu innych cech użytkowych). Jeżeli dzierżawca zamierza prowadzić inwestycję, powinien uzyskać na to zgodę Agencji. Inwestycje mogą być prowadzone na koszt dzierżawcy, Agencji lub na wspólny koszt dzierżawcy i Agencji. W wypadku uczestniczenia w inwestycji Agencji, 48

12 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa należy uwzględnić przepisy dotyczące zamówień publicznych. W wypadku realizacji inwestycji przez dzierżawcę na jego koszt, Agencja w umowie inwestycyjnej zapewni dzierżawcę, że zatrzyma ulepszenie za zapłatą sumy odpowiadającej jego wartości rynkowej w chwili zwrotu przedmiotu dzierżawy. W miarę posiadanych środków Agencja uczestniczy w inwestycjach ulepszających obiekty budowlane znajdujące się na przedmiocie dzierżawy ze środków własnych lub wspólnie z dzierżawcą, zwłaszcza związanych tworzeniem nowych miejsc pracy w wyniku wykonania tej inwestycji bądź gdy inwestycje te dotyczą ochrony środowiska lub służących poprawie bhp i ppoż. u dzierżawcy. W uzasadnionych wypadkach, np. jeśli inwestycja związana jest z wprowadzaniem nowoczesnych technologii, finansowane ze środków Agencji mogą być także środki trwałe, które stanowią pierwsze wyposażenie obiektu budowlanego objętego inwestycją. Chodzi o takie środki trwałe, które nie są częściami składowymi obiektu budowlanego, ale są jednak czasowo powiązane konstrukcyjnie z obiektem, np. poprzez fundament, podpory, konstrukcje wsporcze lub w inny sposób zamontowane. Pierwsze wyposażenie powinno być związane na stałe z funkcją danego obiektu, np. w budynku kotłowni kotły, w budynku chłodni urządzenia i aparaty chłodnicze nieprzenośne. Mogą być nim również maszyny, urządzenia i aparaty wchodzące w skład linii obróbczych przemysłu rolnego, powiązane w ciągi technologiczne (np. linie ubojowe, linie obróbki ziarna, zestawy sortujące, przenośniki), maszyny i urządzenia do chowu i hodowli zwierząt (np. dojarnie mechaniczne, rurociągowe, oziębiacze, schładzarki mleka), zestawy do karmienia i pojenia (np. do zadawania pasz), inkubatory oraz urządzenia przeciwpożarowe. W wypadku finansowania inwestycji przez Agencję na podstawie umowy ustala się nowy czynsz dzierżawny w stosunku rocznym (który będzie naliczany najczęściej po roku od ich zakończenia), obliczony zgodnie z formułą, gdzie: N czd = D czd + M psz /T + Z N czd nowy czynsz dzierżawny od ulepszonego obiektu (dt pszenicy), D czd dotychczasowy czynsz dzierżawny od obiektu przed ulepszeniem (dt pszenicy ), M psz nakład inwestycyjny w dt pszenicy (wartość z kosztorysu powykonawczego przyjętego przez Agencję, przeliczona według średniej arytmetycznej cen skupu pszenicy, publikowanych przez GUS za dwa półrocza poprzedzające faktyczny termin odebrania inwestycji - rozliczenia), T okres zwrotu inwestycji w latach, który nie powinien być dłuższy niż wynikający z odpisów amortyzacyjnych, Z zysk Agencji wyrażony w dt pszenicy, ustalony procentowo od 49

13 50 wysokości nakładów inwestycyjnych Agencji wyrażonych w dt pszenicy, gdzie: Z = X %. M psz (X nie może być niższy niż 0,4). Wyżej podane zasady stosuje się także w razie finansowania przez Agencję inwestycji polegających na zakupie środków trwałych. Jeśli inwestycja ma być prowadzona na wspólny koszt, nowy czynsz dzierżawny ustala się proporcjonalnie do udziału Agencji w kosztach inwestycji, zgodnie z powyższą zasadą. Wykonanie inwestycji przez dzierżawcę bez pisemnej zgody Agencji, skutkujące zmianą przeznaczenia części lub całości przedmiotu dzierżawy, może stanowić podstawę do rozwiązania umowy dzierżawy przez jednostronne oświadczenie woli ze skutkiem natychmiastowym i obciążenia dzierżawcy kosztami przywrócenia stanu poprzedniego. W wyjątkowych wypadkach Agencja może zatrzymać budowę lub ulepszenie, na których wykonanie nie wyraziła zgody, za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości rynkowej w chwili zwrotu przedmiotu dzierżawy, chyba że zachodzą przesłanki do dokonania rozbiórki w myśl przepisów prawa budowlanego. Jeżeli okres zwrotu inwestycji ustalony z dzierżawcą w umowie o wykonanie inwestycji byłby dłuższy niż czas trwania umowy dzierżawy, istnieje możliwość jej przedłużenia. Wnioski dzierżawców o zgodę na inwestycje rozpatruje powołana przez dyrektora oddziału terenowego Agencji komisja, z udziałem osoby z uprawnieniami budowlanymi lub rzeczoznawcy majątkowego. Zgodę wyraża się w formie pisemnej umowy o wykonanie inwestycji. Jeżeli dzierżawca zamierza wykonać inwestycję, powinien wystąpić do oddziału terenowego Agencji z pisemnym wnioskiem i przedłożyć wymagane dokumenty. 10. LIKWIDACJA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH Do likwidacji mogą być przeznaczane obiekty budowlane, które nie nadają się do prowadzenia w nich racjonalnej gospodarki rolniczej (zużyte w znacznym stopniu technicznie, funkcjonalnie lub środowiskowo). W celu dokonania rozbiórki obiektu budowlanego, który zdaniem dzierżawcy nie nadaje się do dalszego użytkowania, może on zwrócić się ze stosownym wnioskiem do dyrektora właściwego oddziału terenowego Agencji. W wypadkach wątpliwych co do celowości dokonania rozbiórki decyzja podejmowana jest po uzyskaniu ekspertyzy sporządzonej przez rzeczoznawcę, dotycząca oceny stanu technicznego, wartości materiałów porozbiórkowych i kosztów rozbiórki. Likwidacja obiektu stanowi podstawę do podpisania aneksu do umowy dzierżawy, wyłączającego zlikwidowany obiekt budowlany z przedmiotu dzierżawy. Aneks ten powinien zwierać datę zaprzestania naliczania przez Agencję czynszu i podpisywany jest po przedstawieniu przez dzierżawcę dokumentów stwierdzających faktyczne zakończenie prac rozbiórkowych. Obniżenie czynszu następuje

14 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w wysokości ustalonej dla danego obiektu, przy uwzględnieniu wyliczeń zawartych w stosownym załączniku do umowy dzierżawy. Należy zwrócić uwagę, że dokonując rozbiórki, dzierżawca zobowiązany jest do przestrzegania obowiązujących przepisów prawa budowlanego w zakresie: 1) zgłoszenia właściwemu organowi zamiaru dokonania rozbiórki lub uzyskania pozwolenia na rozbiórkę, 2) wykonywania robót budowlanych związanych z rozbiórką w sposób zgodny z ustaleniami i warunkami określonymi w przepisach, pozwoleniu na rozbiórkę bądź zgłoszeniu rozbiórki, 3) objęcia kierownictwa rozbiórki oraz nadzoru nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności, 4) zawiadamiania właściwego organu przez inwestora o zmianie kierownika robót oraz inspektora nadzoru inwestorskiego, 5) prowadzenia dziennika rozbiórki, 6) zaniechania prowadzenia rozbiórki wykonywanej bez wymaganego pozwolenia albo zgłoszenia lub wykonywania jej w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska w wypadku, gdy właściwy organ wstrzymał postanowieniem prowadzenie robót rozbiórkowych, 7) dokonania odpowiednich czynności w przypadku katastrofy budowlanej takich jak: zorganizowanie doraźnej pomocy poszkodowanym i przeciwdziałanie rozszerzaniu się skutków katastrofy, zabezpieczenie miejsca katastrofy, niezwłoczne zawiadomienie właściwych organów i innych jednostek organizacyjnych oraz podjęcie działań niezbędnych do usunięcia skutków katastrofy budowlanej, 8) tosowania się do wydanych na podstawie ustawy decyzji właściwych organów, 9) innych przepisów wynikających np. z ustawy o odpadach, prawa geologicznego, kartograficznego, bezpieczeństwa i higieny pracy. Niestosowanie się przez dzierżawcę do obowiązków wymienionych w pkt. 1) - 5) grozi karą grzywny, w pkt. 6) karą pozbawienia wolności do 2 lat lub karą ograniczenia wolności albo karą grzywny, w pkt. 7) karą aresztu albo karą ograniczenia wolności lub karą grzywny, w pkt. 8) taką samą karą jak w pkt. 7) w przypadku, gdy właściwy organ zastosował wcześniej bezskutecznie środki egzekucji administracyjnej. 11. OBCIĄŻENIA PUBLICZNO-PRAWNE Oprócz zapłaty czynszu dzierżawca zobowiązany jest do ponoszenia obciążeń publiczno-prawnych związanych z przedmiotem dzierżawy, a obciążających, zgodnie z obowiązującymi przepisami, właściciela lub posiadacza nieruchomości, w tym podatku od nieruchomości, podatku rolnego i leśnego, opłat melioracyjnych oraz innych obciążeń związanych z jego posiadaniem, w tym kosztów ubezpieczenia. 51

15 52 Zgodnie z przepisami podatkowymi obowiązek podatkowy w wypadku dzierżawy nieruchomości rolnych powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku (tj. dana osoba stała się dzierżawcą gruntów). Natomiast ustanie tego obowiązku następuje ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek (nastąpiło rozwiązanie umowy dzierżawy). Obowiązki w zakresie obciążeń publiczno-prawnych zawarte są we wzorze umowy dzierżawy i nie są objęte przetargiem. 12. ZOBOWIĄZANIA WOBEC PRACOWNIKÓW W wypadku wydzierżawienia majątku stanowiącego całość albo zorganizowaną część gospodarstwa, stanowiącą zakład pracy, dzierżawca z mocy samego prawa staje się stroną w stosunkach pracy z pracownikami tam zatrudnionymi. W umowach dzierżawy mogą znaleźć się postanowienia dotyczące: 1) sposobu rozliczenia między dzierżawcą a Agencją ewentualnych udokumentowanych roszczeń pracowniczych, powstałych przed wydzierżawieniem, które ujawniły się już po przejęciu przez dzierżawcę pracowników, 2) zobowiązania się dzierżawcy do utrzymania określonej liczby miejsc pracy przez umówiony okres, stosownie do jego zobowiązania ustalonego w przetargu. 13. SPOSÓB WYCENY MAJĄTKU OBROTOWEGO I RUCHOMYCH ŚRODKÓW TRWAŁYCH Za wydzierżawione nieruchomości dzierżawca płaci czynsz dzierżawny, zaś majątek obrotowy (inwentarz żywy, zapasy, produkcję w toku) i ruchome środki trwałe (maszyny, urządzenia) podlegają wykupowi. Wyceny dokonuje się w odniesieniu do: 1) plantacji kultur wieloletnich oraz upraw i zasiewów według zasad stosowanych przy wywłaszczaniu nieruchomości, 2) maszyn i urządzeń według cen rynkowych albo według wartości ich odtworzenia pomniejszonych o stopień zużycia, a w wypadku likwidacji według wartości złomu, 3) zapasów i inwentarza żywego według aktualnych cen rynkowych. 14. ZABEZPIECZENIE NALEŻNOŚCI AGENCJI 1. Agencja stosuje zabezpieczenia przewidziane prawem cywilnym, wekslowym oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie krajowym, a mianowicie : 1) gwarancję bankową, 2) poręczenie według prawa cywilnego,

16 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa 3) weksel własny in blanco, 4) poręczenie wekslowe, 5) przewłaszczenie na zabezpieczenie, 6) zastaw rejestrowy, 7) hipotekę, 8) przelew wierzytelności, 9) blokadę środków pieniężnych na rachunku bankowym wraz z pełnomocnictwem do dysponowania środkami zgromadzonymi na tym rachunku, 10) pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym, 11) przystąpienie do długu, 12) kaucję, 13) zlecenie przekazania środków z tytułu płatności obszarowych. Ustanowienie prawnego zabezpieczenia stanowi warunek zawarcia umowy. Formę zabezpieczenia ustala oddział terenowy w porozumieniu z kandydatem na dzierżawcę, biorąc pod uwagę: wysokość czynszu dzierżawnego, okres dzierżawy, sytuację finansową i majątkową kandydata, prawidłowość wywiązywania się z dotychczasowych zobowiązań, wynikających z umów zawartych z Agencją, w tym z płatności rat czynszu i należności z tytułu sprzedaży rozłożonej na raty oraz zobowiązań o charakterze publiczno-prawnym, ryzyko związane ze spłatą czynszu dzierżawnego, cechy danego zabezpieczenia, wynikające z dotyczących go przepisów prawnych oraz umowy o ustanowienie zabezpieczenia, możliwości zaspokojenia z przyjętego zabezpieczenia roszczeń Agencji w najkrótszym czasie. 2. Czynności prawne, przekraczające zakres zwykłego zarządu osób, pozostających w małżeńskiej wspólności majątkowej, związane z ustanowieniem zabezpieczeń przez te osoby, wymagają pisemnego potwierdzenia przez ich małżonków. 3. W przypadku spółek prawa handlowego rozporządzanie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. 4. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego zaciągnięcie zobowiązania związanego z ustanowieniem zabezpieczeń - wymaga zgody skarbnika. 5. W odniesieniu do pozostałych osób prawnych i jednostek organizacyjnych, przy zaciąganiu przez nich zobowiązania związanego z ustanowieniem zabezpieczeń stosuje się wymogi stosownie do przepisów prawa. 53

17 15. OBNIŻANIE CZYNSZU DZIERŻAWNEGO Zgodnie z art. 700 kodeksu cywilnego Jeżeli wskutek okoliczności, za które dzierżawca odpowiedzialności nie ponosi i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu, dzierżawca może żądać obniżenia czynszu przypadającego za dany okres gospodarczy. Stosownie do wymienionego przepisu do okoliczności uzasadniających roszczenie o obniżenie czynszu należą zdarzenia, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby. Są to przede wszystkim zdarzenia wynikające z negatywnego działania sił przyrody, na które dzierżawca przy dołożeniu należytej staranności nie mógł mieć wpływu, takie jak: huragan, gradobicie, pożar albo którym nie mógł w żaden sposób zapobiec np. powódź, susza, wymarznięcie. Zgodnie z zasadami (opracowanymi w Agencji, które funkcjonują od szeregu lat) dotyczącymi rozpatrywania wniosków dzierżawców - obniżenie czynszu dzierżawnego za rok gospodarczy przysługuje dzierżawcy, jeżeli powierzchnia upraw na której wystąpiły straty, stanowi co najmniej 5% użytków rolnych a straty te wyrażają się w spadku plonów większym niż 15% (w odniesieniu do danej uprawy) w porównaniu do średnich plonów z lat poprzednich. W odniesieniu natomiast do produkcji zwierzęcej, gdzie zmienność produkcji w niewielkim stopniu zależy od czynników zewnętrznych, za znaczne zmniejszenie zwykłego przychodu należy uznać sytuację, gdy straty w inwentarzu produkcyjnym przekroczą 5% i zostały spowodowane chorobami zwalczanymi w ramach odpowiedniego programu na poziomie wspólnotowym, krajowym albo regionalnym. Straty w inwentarzu stanowią podstawę do obniżenia ustalonego czynszu od budynków i budowli w których nastąpiły te straty. Czynsz dzierżawny za budynki, budowle i urządzenia może być również obniżony w związku z czasowym zaprzestaniem wykorzystywania obiektu, z powodu zniszczeń powstałych na skutek np. pożaru, trąby powietrznej, huraganu. Przy rozpatrywaniu wniosków o obniżenie czynszu, Agencja ustala poziom plonów uzyskanych z przedmiotu dzierżawy na podstawie dokumentacji z gospodarstwa. Jeśli dzierżawcy nie prowadzą takiej dokumentacji, posługuje się wówczas danymi z urzędu gminy albo ODR. Jeśli wymienione podmioty nie posiadają takich informacji, do porównań mogą być przyjmowane przedłożone przez organizacje i związki dzierżawców informacje o poziomie plonów z gospodarstw z danego terenu, dzierżawionych przez członków tych organizacji i związków, prowadzących sprawozdawczość. Przy ocenie, czy istotnie zwykły przychód uległ znacznemu zmniejszeniu bierze się pod uwagę również okoliczności, które mogą mieć wpływ na wyrównanie normalnych przychodów z dzierżawy, jak np. odszkodowania czy dotacje. Łączna suma pomocy jaką otrzyma dzierżawca w postaci odszkodowania i obniżenia czynszu dzierżawnego, w związku z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk przyrodniczych, nie może przekroczyć 100% poniesionych strat. 54

18 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa Obniżenie czynszu dzierżawnego na podstawie art. 700 K.c. może nastąpić wyłącznie na uzasadniony i udokumentowany wniosek kontrahenta. Wniosek dzierżawcy o udzielenie pomocy powinien być złożony w formie pisemnej, odpowiednio uzasadniony i udokumentowany (zał.2). Wniosek o udzielenie pomocy powinien być złożony w terminie, umożliwiającym jego rozpatrzenie przed terminem płatności drugiej raty czynszu. Pomoc udzielana dzierżawcom na powyższych zasadach, w myśl przepisów Wspólnoty Europejskiej, stanowi pomoc publiczną w rolnictwie i podlega ograniczeniom kwotowym w ramach pomocy de minimis w rolnictwie. Zgodnie z zasadą de minimis w rolnictwie, łączna pomoc państwa udzielona jednemu producentowi rolnemu, nie może przekroczyć kwoty 7,5 tys. Euro w okresie trzech lat. W związku z tym, rolnik ubiegając się w Agencji o pomoc, do wniosku o udzielenie tej pomocy, powinien załączyć zaświadczenia o pomocy de minimis w rolnictwie, jakie otrzymał w wymienionym okresie albo oświadczenie, iż nie otrzymał takiej pomocy. 16. PIERWSZEŃSTWO NABYCIA NIERUCHOMOŚCI Pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości przysługuje: 1) byłemu właścicielowi zbywanej nieruchomości lub jego spadkobiercom, jeżeli nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu Państwa przed dniem 1 stycznia 1992 r., 2) spółdzielni produkcji rolnej władającej faktycznie zbywaną nieruchomością, do której użytkowanie ustanowione na rzecz tej spółdzielni wygasło z dniem 31 grudnia 1993 r., 3) dzierżawcy zbywanej nieruchomości, jeżeli dzierżawa ta faktycznie trwała przez okres co najmniej trzech lat. 4) zarządzającemu specjalną strefą ekonomiczną w odniesieniu do nieruchomości położonych w granicach specjalnych stref ekonomicznych. O przeznaczeniu do sprzedaży nieruchomości, do której nabycia przysługuje pierwszeństwo, Agencja zawiadamia na piśmie tę osobę, podając cenę nieruchomości oraz termin złożenia wniosku o nabyciu na warunkach podanych w zawiadomieniu, z tym że termin ten nie może być krótszy niż 21 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia. W razie zbiegu uprawnień do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości zgodnie z ustawą stosuje się kolejność przedstawioną wyżej. 17. PRZEDŁUŻANIE OKRESU DZIERŻAWY Umowy dzierżawy Agencja może przedłużyć, na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy, na nowych warunkach uzgodnionych z dzierżawcą, z tym że czynsz nie może być niższy od dotychczasowego. Dlatego też, przy określaniu nowych warunków dzierżawy, Agencja porównuje wysokość dotychczasowego czynszu z ta 55

19 kim czynszem, jaki najprawdopodobniej uzyskany byłby na przetargu, gdyby umowa dzierżawy nie była przedłużona. Warunkiem przedłużenia umowy jest w szczególności: złożenie przez dzierżawcę stosownego wniosku, najpóźniej na 3 miesiące, przed zakończeniem umowy dzierżawy, prawidłowość wywiązywania się dzierżawcy z zobowiązań wynikających z umowy dzierżawy (w tym prowadzenia przez dzierżawcę racjonalnej gospodarki rolnej na wydzierżawionej nieruchomości), wywiązywanie się dzierżawcy z zobowiązań finansowych zarówno wobec Agencji jak i innych zobowiązań publiczno-prawnych, W szczególności, na moment przedłużania umowy dzierżawy dzierżawca winien mieć uregulowane wszystkie wymagalne zobowiązania wobec Agencji z tytułu wszystkich zawartych umów, wiarygodność finansową dzierżawcy. Przy podejmowaniu decyzji o dalszym wydzierżawianiu nieruchomości Agencja analizuje także zasadność wyłączenia do odrębnego zagospodarowania części dzierżawionej nieruchomości, z uwagi na zapotrzebowanie okolicznych rolników na grunty w celu powiększenia gospodarstw rodzinnych, zgłoszone roszczenia, przeznaczenie gruntów na cele nierolne. W razie nie złożenia przez dzierżawcę oświadczenia, o którym mowa wyżej i nie uzgodnienia nowych warunków dzierżawy w terminie miesiąca od złożenia tego oświadczenia umowa dzierżawy wygasa, w myśl art. 39 ust. 4 pt DZIERŻAWA STAWÓW I JEZIOR STOJĄCYCH Stawy rybne typu karpiowego Wydzierżawianiu podlegają całe obiekty stawowe (kompleksy) usytuowane w jednej zlewni, zaopatrywane w wodę z jednego cieku. Przedmiotem dzierżawy są grunty pod stawami, inne grunty wchodzące w skład obiektu stawowego, budowle ziemne, urządzenia do piętrzenia wody oraz, w uzasadnionych wypadkach, materiał obsadowy. Pozostałe mienie podlega wykupowi na warunkach ogólnie stosowanych przy sprzedaży majątku obrotowego i ruchomych środków trwałych Stawy rybne typu pstrągowego Wydzierżawieniu podlegają całe obiekty (kompleksy) stawowe zasilane wodą z tego samego ujęcia. Przedmiotem dzierżawy są powierzchnie gruntów pod obiektem stawowym, baseny stawowe wraz z urządzeniami do regulacji wody, budowle hydrotechniczne, budynki i budowle związane bezpośrednio z produkcją oraz, w uzasadnionych wypadkach, materiał obsadowy tj: narybek jednoroczny, selekty i tarlaki. 56

20 Dzierżawa Nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa Czynsz dzierżawny płatny jest dwa razy wg zasad i w terminach takich jak w wypadku dzierżawy gospodarstw rolnych. Pozostałe mienie podlega wykupowi na warunkach ogólnie stosowanych przy sprzedaży majątku obrotowego i ruchomych środków trwałych Jeziora stojące Do końca 2005 roku, w odniesieniu do tzw. jezior płynących stanowiących własność Skarbu Państwa, Agencja wydzierżawiała prawo ich rybackiego użytkowania. Po tym terminie w miejsce Agencji wstąpili dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Obecnie, uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa, Agencja wykonuje w stosunku do wód stojących, tj. m.in. do jezior, które nie są objęte obwodami rybackimi. Jeziora te ( stojące ), ze względu na możliwość ich racjonalnego zagospodarowania można podzielić na trzy grupy: 1. Jeziora wchodzące w skład większych obszarowo nieruchomości rolnych, stanowiące oczka wodne, służące potrzebom związanym z prowadzeniem produkcji roślinnej (regulacji stosunków wodnych na potrzeby dzierżawcy) lub produkcji zwierzęcej (np. pojenie zwierząt, prowadzenie chowu ptactwa wodnego). Wywoławczy czynsz dzierżawny ustalany jest na poziomie zbliżonym do czynszu od sąsiednich działek. Dzierżawca zobowiązany jest do utrzymania takich jezior zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów prawa wodnego, a w szczególności do niedopuszczenia do wystąpienia możliwego do uniknięcia pogorszenia ekologicznych funkcji wód oraz pogorszenia stanów ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio zależnych od tych wód. 2. Jeziora, które mogą być przeznaczone na cele komercyjne, np. na rekreację lub wypoczynek, na których utworzone zostały obręby hodowlane - przy których mogą być utworzone np. pola biwakowe, obsługa gastronomiczna, hotele itp. Wywoławczy czynsz dzierżawny ustalany jest w wysokości 10 dt pszenicy za 1 hektar tak jak od gruntów nie będących gruntami rolnymi w rozumieniu Kodeksu cywilnego i lasami w rozumieniu przepisów o lasach. 3. Jeziora z przeznaczeniem typowo do użytkowania rybackiego, nie posiadające cech komercyjnych, np. zarośnięte lub o brzegach zamulonych lub graniczące z gruntami rolnymi nieatrakcyjnymi. Wywoławczy czynsz ustalany jest w zależności od wielkości naturalnego potencjału produkcyjnego ustalonego przez eksperta z zakresu rybactwa śródlądowego i średniej ważonej ceny zbytu poszczególnych gatunków ryb w roku kalendarzowym poprzedzającym ogłoszenie wykazu oraz od wartości sumy opłat ponoszonych przez wędkarzy za udostępnianie jeziora do amatorskiego połowu ryb w roku kalendarzowym poprzedzającym ogłoszenie wykazu. W przypadku wątpliwości przy zakwalifikowaniu jeziora do jednej z wymienio 57

21 58 nych grup, Agencja zasięga opinii w tym zakresie odpowiednio: regionalnego zarządu gospodarki wodnej, marszałka województwa, wójta, starosty lub innej zainteresowanej jednostki np. Lasów Państwowych. 19. DZIERŻAWA NIERUCHOMOŚCI POD ELEKTROWNIE WIATROWE Do dzierżawy pod budowę i eksploatację elektrowni wiatrowych przygotowywane są nieruchomości, które w miejscowym planie zagospodarowania lub w studium przeznaczone są pod lokalizację elektrowni wiatrowych. Umowa dzierżawy zawierana jest z podmiotem wyłonionym w drodze przetargu, na okres 6 miesięcy do roku. Po przedłożeniu przez dzierżawcę pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych, okres dzierżawy, na wniosek dzierżawcy zostanie przedłużony do 30 lat. Czynsz dzierżawny jest naliczany odrębnie za nieruchomość rolną, odrębnie za tę część gruntów, która zajęta będzie pod lokalizację poszczególnych elektrowni. Z przedmiotu dzierżawy mogą zostać wyłączone m.in. te grunty, które nie będą zabudowane elektrownią wiatrową wraz z infrastrukturą. Po zakończeniu lub rozwiązaniu umowy, dzierżawca zobowiązuje się do usunięcia z przedmiotu dzierżawy części składowych siłowni wiatrowych fundamentów, masztów rurowych, wirników, instalacji i innych oraz rekultywacji terenu na własny koszt. W celu zabezpieczenia kosztów rekultywacji, dzierżawca złoży zabezpieczenie. 20. ROZWIĄZYWANIE UMÓW DZIERŻAWY Umowa dzierżawy rozwiązuje się z upływem okresu, na jaki została zawarta. Przed tym terminem umowa może zostać rozwiązana na wniosek dzierżawcy w drodze porozumienia stron lub jednostronnie przez Agencję w związku z niedotrzymaniem przez dzierżawcę warunków umowy Na wniosek dzierżawcy W wypadku gdy dzierżawca zorganizowanych nieruchomości rolnych zwróci się do Agencji o rozwiązanie w części lub w całości umowy dzierżawy przed okresem, na jaki została ona zawarta, zgoda na rozwiązanie umowy powinna być poprzedzona stosowną lustracją i uzależniona jest od zawarcia z dzierżawcą pisemnego porozumienia, dotyczącego w szczególności przedmiotu rozwiązania umowy, terminu oraz sposobu rozliczenia wzajemnych zobowiązań W związku z niedotrzymaniem przez dzierżawcę warunków umowy Rozwiązanie umowy dzierżawy przez jednostronne oświadczenie woli przez Agencję (wydzier-żawiającego) może nastąpić jedynie z przyczyn wymienionych w umowie.