METODY WYKRYWANIA SKAśEŃ.

Transkrypt

1 PROWADZENIE CZĘŚCIOWYCH ZABIEGÓW SPECJALNYCH I SANITARNYCH PO SKAśENIU BOJOWYMI ŚRODKAMI CHEMICZNYMI I PROMIENIOTWÓRCZYMI. Środki biologiczne, chemiczne i promieniotwórcze powodują osłabienie organizmów Ŝywych, ich zachorowania i śmierć. Aby zmniejszyć negatywne skutki oddziaływania na ludzi i zwierzęta szkodliwych substancji, prowadzi się szybkie rozpoznanie jakiego rodzaju środki zagraŝają ludziom i środowisku oraz wykonuje się zabiegi specjalne, sanitarne i weterynaryjne. SkaŜenia promieniotwórcze. METODY WYKRYWANIA SKAśEŃ. Metoda fotograficzna opiera się na zjawisku zaczerniania się światłoczułej emulsji kliszy lub błony fotograficznej pod wpływem promieniowania jonizującego. Jest ona m. in. wykorzystana w zdjęciach rentgenowskich i przyrządach do kontroli napromieniowania. Metoda chemiczna - w tej metodzie korzysta się z faktu, iŝ niektóre substancje chemiczne zmieniają zabarwienie pod wpływem promieniowania. Ma ona zastosowanie w dozymetrach chemicznych uŝywanych w wojsku i obronie cywilnej. Metoda luminescencyjna ( scyntylacyjna) polega na wykorzystaniu zjawiska świecenia pewnych substancji chemicznych w wyniku napromieniowania. Metodę tę stosuje się w rentgenoradiometrach niektórych typów. Metoda jonizacyjna jest związana z pomiarem stopnia jonizacji atomów substancji, będących pod działaniem promieniowania jonizacyjnego. Metoda ta jest stosowana w rentgenoradiometrach ( pomiar mocy dawki ) oraz radiometrach ( pomiar stopnia skaŝenia ). Napromienienie to poddanie działaniu promieniowania jonizującego np. obiektów, Ŝywności, wody, a takŝe organizmów Ŝywych. Napromienienie moŝe być zewnętrzne lub wewnętrzne w zaleŝności od tego, gdzie znajduje się źródło promieniowania. SkaŜeniem promieniotwórczym nazywamy zanieczyszczenie terenu, wody, powietrza, Ŝywności, powierzchni róŝnego rodzaju przedmiotów i obiektów, a takŝe ludzkiego ciała substancjami promieniotwórczymi. SkaŜenia osobiste mogą być zewnętrzne, gdy występują na zewnętrznych powierzchniach ciała, i wewnętrzne, gdy powstają wskutek przedostania się substancji promieniotwórczych do wnętrza organizmu. Do oceny wielkości promieniowania słuŝą pojęcia : dawka i moc dawki. Dawka promieniowania jest zasadniczą ilościową charakterystyką raŝącego działania promieniowania przenikliwego w warunkach przebywania i działania w strefie wybuchu jądrowego lub w terenie skaŝonym substancjami promieniotwórczymi. Dawka ekspozycyjna jest miarą jonizacji powietrza pod wpływem promieniowania elektromagnetycznego X lub gamma. Jednostką dawki ekspozycyjnej w obecnie stosowanym układzie SI jest kulomb na kilogram ( C/kg). W starszych typach przyrządów dozymetrycznych do określenia dawki ekspozycyjnej słuŝy jednostka zwana rentgenem ( R). Bardziej uniwersalne jest pojęcie dawki pochłoniętej, która jest miarą ilości energii przekazanej danej materii przez promieniowanie jonizujące w przeliczeniu na jednostkę masy tej materii. Jednostką dawki pochłoniętej jest rad ( rd), w a układzie SI grej (Gy). Moc dawki promieniowania to dawka promieniowania w jednostce czasu, czyli stosunek dawki do czasu, w którym została otrzymana. W układzie SI jednostką mocy dawki ekspozycyjnej jest amper na kilogram ( A/kg). Jednostką mocy dawki pochłoniętej jest rad na godzinę( rd/h), a w układzie SI grey na sekundę ( GY/s) lub grey na godzinę (Gy/h). Gęstość skaŝenia promieniotwórczego to ilość substancji promieniotwórczej przypadającej na jednostkę powierzchni.

2 Aktywność to liczba rozpadów jąder zachodzących w jednostce czasu w jednorodnej substancji promieniotwórczej, mierzy się w bekerelach ( Bq). Przyrządy dozymetryczne: - sygnalizator EKO 1 - do wykrywania mocy dawki - sygnalizator promieniowania RS-70 - wskazuje w przybliŝeniu moc dawki promieniowania przez sygnalizację świetlną lub akustyczną, - rentgenoradiometr DP 75 - do pomiaru dawki promieniowania gamma od 0,5 mr/h do 500 R/h. - dawkomierz chemiczny DP 70 z kalorymetrem PK 56 - roztwór wskaźnikowy w dawkomierzu napromieniowany przez minut zmienia zabarwienie na bardziej lub mniej nasycone odcienie róŝu. Porównanie barwy roztworu z kompletem filtrów pozwala odczytać dawkę w kadłubie kolorymetru. - dawkomierz indywidualny DKP 50, dawkomierz DS zbudowane są z komory jonizacyjnej. Gaz wypełniający komorę jonizuje się i rozładowuje, wskazując dawkę na skali elektrometru. SkaŜenia chemiczne. Wykrywanie skaŝeń chemicznych ma na celu wskazanie rodzaju uŝytego BST i stopnia skaŝenia. StęŜenie określa siłę działania środka trującego na organizm Ŝywy. Mierzy się je w gramach na metr sześcienny ( g/m³) lub w miligramach na litr (mg/l), wskazuje zatem ilość środka trującego w objętości powietrza. Gęstość skaŝenia charakteryzuje ilość ciekłego środka trującego występującego na powierzchni przedmiotów. MoŜe być określana w gramach na metr kwadratowy ( g/m²) lub miligramach na centymetr kwadratowy ( mg/cm²). Do wykrywania skaŝeń chemicznych słuŝy przyrząd rozpoznania chemicznego - PChR 54M. MoŜna wykryć sarin, iperyt, kwas pruski, soman, V gazy. Papierek wskaźnikowy PWCh 1 wykrywa ciekły środek trujący umoczony koniec papierka w substancji po kilku sekundach zmienia zabarwienie. Porównując ją z wzorem znajdującym się w ksiąŝeczce, moŝna bardzo szybko określić rodzaj środka trującego. SkaŜenia biologiczne. Wykrywaniem skaŝeń biologicznych i określaniem ich rodzaju zajmują się słuŝby medyczne i weterynaryjne wykorzystujące specjalistyczną aparaturę.

3 ZABIEGI SPECJALNE. Zabiegami specjalnymi nazywamy zespół czynności polegających na usuwaniu pyłów promieniotwórczych, substancji chemicznych i biologicznych z powierzchni otaczających człowieka. - częściowe zabiegi specjalne jedynie zmniejszają szkodliwe działanie substancji na zdrowie człowieka. - Całkowite zabiegi specjalne to dezaktywacja, odkaŝanie i dezynfekcja, polegające na dokładnym i pełnym usunięciu lub neutralizacji substancji szkodliwych. W ramach tych zabiegów wykonuje się równieŝ deratyzację i dezynsekcję. Dezaktywacja - polega na zmniejszaniu szkodliwości opadu radioaktywnego. Zabiegi dezaktywacyjne usuwają pył promieniotwórczy, ale nie zmniejszają stopnia napromieniowania przedmiotów i materiałów. Dezaktywację przeprowadza się dwoma sposobami: - mechanicznym, który polega na zmiataniu, trzepaniu, zdejmowaniu lub zeskrobywaniu warstwy skaŝonej z niewielkiej powierzchni, na przykład: ścian, podłóg, sprzętu domowego i mebli, firanek, fragmentów asfaltu itp.: niewielkie powierzchnie gruntu moŝemy odizolować od czystego środowiska, przykrywając z zewnątrz warstwą ziemi: - fizykochemicznym, polegającym na myciu rozpuszczalnikami lub roztworami piorącymi, na przykład: odzieŝ trzepiemy lub omiatamy, a następnie pierzemy w środkach detergentowych lub chemicznych: zatłuszczone i pokryte farbą olejną powierzchnie zmywamy benzyną lub naftą: smar myjemy wodą ze środkiem myjącym lub piorącym: powierzchnie gładkie zmywamy silnym strumieniem wody: powierzchnie asfaltowe lub wyłoŝone kostką, takŝe budynki, z zewnątrz zmywamy, uŝywając sprzętu straŝackiego: maszyny, samochody i inne urządzenia zmywamy wodą z dodatkiem detergentu. W praktyce nie da się zdezaktywować wszystkich miejsc. Pola, lasy łąki i drogi muszą same poddać się powolnemu, samoczynnemu wytrąceniu promieniotwórczości. NaleŜy unikać miejsc, w których znajdują się substancje aktywne promieniotwórczo, oczekujące na samoczynny rozpad. OdkaŜanie - związane jest z usuwaniem lub neutralizacją substancji chemicznych, znajdujących się na powierzchni przedmiotów i materiałów. MoŜe się ono odbywać w sposób mechaniczny, fizykochemiczny i chemiczny. Sposób mechaniczny polega na usuwaniu BST przez zmiatanie, ścieranie lub odizolowanie, to znaczy zdjęcie warstwy wierzchniej lub jej przykrycie. W ten sposób odkaŝamy tylko niewielkie powierzchnie. Pola, lasy, łąki pozostawione działaniu promieniowania słonecznego będą podlegać samoczynnej neutralizacji BST. Z powierzchni szklanych zdejmuje się środek chemiczny kawałkiem materiału, a potem poddaje się je spłukiwaniu odkaŝalnikiem. Na sprzęt nakłada się warstwę odkaŝalnika, na przykład wapna chlorowanego. Urządzenia precyzyjne przemywa się spirytusem lub benzyną. Powierzchnie drewniane spłukuje się dwukrotnie odkaŝalnikami, a potem jeszcze raz wodą. Za pomocą odkaŝalników usuwa się BST ze sprzętu metalowego. Przedmioty pokryte smarem oczyszcza się rozpuszczalnikami organicznymi. Z powierzchni skórzanych ściera się BST, potem kilkakrotnie przemywa odkaŝalnikami, a po wywietrzeniu wskazana jest konserwacja wazeliną. Postępowanie z odzieŝą zaleŝy od środka skaŝającego oraz materiału, z jakiego jest wykonana. Przy skaŝeniu środkami paralityczno drgawkowymi stosuje się proszek silikaŝelowy lub ubranie pierze się i gotuje z dodatkiem roztworu węglanu sodu. KaŜdy rodzaj odzieŝy moŝna poddawać praniu w benzynie ekstrakcyjnej.

4 Chemiczny sposób odkaŝania polega na stosowaniu odkaŝalników, wchodzących w reakcje z BST i neutralizujących je. UŜywa się najczęściej chloraminy B, podchlorynu wapnia, wapna chlorowanego, sody kaustycznej, dwuchloraminy B lub T. Sposób fizykochemiczny polega na zmywaniu BST środkami odkaŝającymi i chemicznymi. Jako rozpuszczalniki stosujemy: ropę naftową, aceton, alkohol etylowy, czterochlorek węgla. Do odkaŝania sarinu uŝywa się gliny, wapna gaszonego i niegaszonego, popiołów pochodzenia organicznego. Iperyt neutralizuje się torfem, glinkami, glinami, wapnem gaszonym, popiołami. Luizyt reaguje z popiołami węgla i drewna. Dezynfekcja jest to usuwanie lub neutralizacja drobnoustrojów chorobotwórczych, wywołujących zakaŝenia. Wykonując je sposobem chemicznym przy uŝyciu roztworów dezynfekujących, takich jak formaldechyd, lizol, naftalizol, fenol. W terenie skaŝonym moŝna posypywać odkaŝalnikiem przedmioty i następnie polewać je wodą, aby substancja odkaŝająca rozpuściła się i wniknęła do środka. Zaleca się łączenie sposobu chemicznego z fizycznym. Sposób fizyczny obejmuje naświetlanie promieniami ultrafioletowymi: działanie wysokich temperatur, czasem nawet, jak w autoklawie, z wykorzystaniem pary wodnej pod wysokim ciśnieniem. Stosowanie wysokiej temperatury polega na wygotowywaniu przedmiotów, poddaniu ich działaniu ognia i pary wodnej, prasowaniu. Dezynsekcja i deratyzacja są zabiegami specjalnymi, stosowanymi do likwidacji środków biologicznych, ale niekoniecznie uŝytych w celu ataku. W czasie pokoju przeprowadza się te zabiegi w zakładach gastronomicznych, w magazynach Ŝywności itp. Dezynsekcja polega na niszczeniu insektów. Deratyzacją nazywamy zabiegi związane z tępieniem myszy i szczurów. Zabiegi te muszą być wykonywane, gdyŝ owady i gryzonie roznoszą choroby zakaźne.

5 ZABIEGI SANITARNE. Zabieg sanitarny - zespół czynności mających na celu usunięcie środków skaŝających, zakaŝających i promieniotwórczych z powierzchni ciała człowieka. Mogą być częściowe lub całkowite. Częściowe zabiegi sanitarne. Częściowe zabiegi sanitarne mają na celu jak najszybsze usunięcie z odkrytych części ciała substancji promieniotwórczych, środków trujących i biologicznych. DłuŜsze utrzymanie ich na ciele spowoduje bowiem wchłonięcie ich przez drogi oddechowe, błony śluzowe, skórę, oczy, a w konsekwencji poraŝenie wewnętrzne, owrzodzenia, rany, utratę wzroku. Przeprowadza się je jak najszybciej po stwierdzeniu skaŝenia, a więc jeszcze na terenie skaŝonym lub natychmiast po jego opuszczeniu. Zabiegi sanitarne naleŝy poprzedzić częściową dezaktywacją ubrania przez strzepanie pyłu promieniotwórczego. MoŜna go teŝ usunąć z ubrania za pomocą miotełki zmoczonej w wodzie lub płynie dezaktywacyjnym, przemyć nieskaŝoną wodą odsłonięte powierzchnie rąk i szyi, część twarzową maski przeciwgazowej, a po zdjęciu maski umyć twarz i przepłukać jamę ustną. W razie skaŝenia trwałymi środkami trującymi konieczne jest szybkie odkaŝanie odsłoniętych części ciała, obuwia, ubrania, maski. Przy braku wody skaŝone miejsca oczyszcza się tamponem z waty lub gazy zwilŝonym płynem z indywidualnego pakietu przeciwchemicznego (IPP ). Płynu tego nie wolno stosować do przemywania oczu, nosa i ust. W przypadku skaŝenia środkami biologicznymi postępujemy jak po skaŝeniu substancjami promieniotwórczymi. Zawsze usuwa się z powierzchni ciała i odzieŝy najpierw środki trujące, a potem substancje promieniotwórcze i środki biologiczne. Całkowite zabiegi sanitarne. Całkowite zabiegi sanitarne polegają na zupełnym usunięciu z powierzchni ciała substancji promieniotwórczych, środków trujących i biologicznych oraz środków odkaŝających. Przeprowadza się je w łaźniach lub specjalnie zorganizowanych zespołach urządzeń specjalnych, w których działają punkty zabiegów sanitarnych ( PZSan. ) i punkty odkaŝania odzieŝy ( POO ). Miejsce zabiegów w PZSan. dzieli się na część brudną i czystą. W części brudnej znajduje się rozbieralnia, w której odbywa się kontrola dozymetryczna oraz sortowanie i przygotowanie do dezynfekcji ubrań i bielizny. Stąd przesyła się je do POO. Osoby poddane zabiegom, dwu- lub trzykrotnie myją wodą ( letnią lub chłodną ) i mydłem kolejno : ręce, głowę, twarz, szyję oraz pozostałe części ciała, przechodzą do czystej części zespołu urządzeń specjalnych i po ponownej kontroli dozymetrycznej otrzymują odkaŝoną ( dezaktywowaną ) odzieŝ. Kąpiel w pozycji leŝącej cięŝko rannych lub chorych przeprowadza personel sanitarny. Jednorazowe mycie, choć dokładne, nie zawsze daje oczekiwany efekt. Czasami dopiero kilkakrotne umycie całego ciała powoduje znaczny spadek stopnia skaŝenia. Po wykonaniu zabiegów i otrzymaniu ubrania w części czystej osoby, które uległy skaŝeniu, powinny poddać się kontroli lekarskiej.

6 Indywidualny pakiet przeciwchemiczny (IPP ) - słuŝy do wykonywania częściowych zabiegów sanitarnych. W opakowaniu znajdują się tampony z gazy, waciki, ampułki i naczyńka. W wypadku skaŝenia powierzchni ciała kroplami BST naleŝy delikatnie je usunąć wacikiem ruchem zbierającym. Następnie przekłuć małe ciemne naczyńko i nasączyć gazik jego zawartością. Przecierać powierzchnie ciała do 2 minut. Po tym zabiegu wyjąć jasne naczyńko. W środku znajduje się płyn, w którym pływa szklana ampułka z proszkiem. Po jej stłuczeniu ( np. obcasem ) wsypać proszek do naczyńka z płynem. Wykonać 15 do 20 ruchów, wstrząsając naczyńkiem w celu zmieszania substancji. Nasączyć płynem gazik i przetrzeć skaŝoną powierzchnię skóry, a resztę płynu zuŝyć do odkaŝania sprzętu. W momencie wystąpienia duszności, trudności w oddychaniu, ból gardła, nosa czy klatki piersiowej naleŝy przełamać szklaną fiolkę, nie wyjmując jej z jedwabnego pokrowca, w wąchać do momentu ustąpienia dolegliwości. Fiolki mogą być wkładane do wnętrza maski przeciwgazowej osób poraŝonych chemicznie. Indywidualny pakiet radioochronny ( IPR ) - słuŝy do pomocy osobom skaŝonym promieniotwórczo i powinien być uŝywany zgodnie z instrukcją znajdującą się wewnątrz w terenie skaŝonym radioaktywnie lub po wyjściu z niego. Dwie tabletki cystaminy oznakowane numerem 1 naleŝy zaŝyć przed spodziewanym napromieniowaniem większym niŝ 200 R (rentgenów). Pozostając w strefie skaŝonej, połykać po 2 tabletki co 6 godzin. Jedną tabletkę jodku potasu oznakowanego numerem 2 powinno się zaŝyć tak jak cystaminę. Przy napromieniowaniu przekraczającym 200 R i wystąpieniu nudności naleŝy przyjmować co 6 godzin po 2 tabletki fenactilu z numerem 4.Przy odczuwaniu niepokoju i lęku stosować co 6 godzin relanium oznakowane numerem 5. Cztery tabletki oxyterracyny z numerem 6 połknąć po ataku chemicznym, biologicznym i w wypadku zranienia lub oparzenia. Ampułki natrium chlorati numer 7 wstrzyknąć domięśniowo przez ubranie po ataku chemicznym, gdy wystąpią duszności i zwęŝenie źrenic. Ampułkę z numerem 8 wstrzyknąć w razie silnego bólu w ten sam sposób. ZABIEGI WETERYNARYJNE. Zwierzęta gospodarskie w wypadku skaŝenia poddaje się zabiegom weterynaryjnym. Mogą to być zabiegi całkowite lub częściowe. Częściowe zabiegi weterynaryjne przeprowadza się w terenie skaŝonym bezpośrednio po dostaniu się substancji szkodliwych na powierzchnię ciała zwierzęcia, uŝywając środków odkaŝających lub wody. Całkowite zabiegi weterynaryjne są wykonywane w punktach zabiegów weterynaryjnych ( PZWet.). Zwierzęta gospodarcze poddaje się dokładnemu myciu z dodatkiem środka dezynfekującego, koniecznie od łba w kierunku kończyn. Owce naleŝy wcześniej ostrzyc. Przed umyciem zwierząt moŝna dokonać próby usunięcia pyłu promieniotwórczego na sucho przez zastosowanie urządzeń ssących. Powierzchnię ciała zwierzęcia zmywa się teŝ odkaŝalnikami, które są potem spłukiwane wodą. Usunięcie środków skaŝających u zwierząt polega równieŝ na podaniu leków przeczyszczających w celu wydalenia substancji znajdujących się wewnątrz układu pokarmowego. Czasami, gdy jest to niezbędne, stosuje się odtrutki. ZakaŜone biologicznie zwierzęta gromadzi się po umyciu w wydzielonym miejscu i poddaje leczeniu lub obserwacji. Mięso zwierząt skaŝonych i zakaŝonych nie nadaje się do spoŝycia.

7 BEZPIECZEŃSTWO PRZY ZABIEGACH SPECJALNYCH, SANITARNYCH I WETERYNARYJNYCH. Wszystkie osoby zajmujące się tymi czynnościami muszą być ubrane w odzieŝ ochronną, a po zakończeniu prac poddane całkowitym zabiegom sanitarnym. Przy wykonywaniu zadań nie wolno zdejmować odzieŝy ochronnej. NaleŜy postępować jak w terenie skaŝonym promieniotwórczo lub chemicznie: nie wolno wzniecać kurzu, rozpryskiwać substancji trujących, pić, jeść, palić papierosów i dotykać rękawicami nieosłoniętych części ciała. SkaŜona woda powinna być odprowadzana do specjalnych rowów, a wszystkie zuŝyte w czasie prac materiały składowane w jednym miejscu i następnie zakopać we wcześniej przygotowanych dołach.

8 ORGANIZACJA LIKWIDACJI SKUTKÓW UśYCIA ŚRODKÓW BIOLOGICZNYCH, CHEMICZNYCH I PROMIENIOTWÓRCZYCH. I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I ORGANIZACJA DEKONTAMINACJI (DEZAKTYWACJA, ODKAśANIE). Dekontaminacja ( dezaktywacja, odkaŝanie) - polega na usuwaniu z powierzchni ciała ludzkiego, błon śluzowych oczu, nosa i ust substancji promieniotwórczych, środków trujących i biologicznych. Celem dekontaminacji jest zmniejszenie absorbcji trucizn przez osoby poszkodowane oraz zapobieganie wtórnemu skaŝeniu słuŝb ratowniczych. Rejon poraŝenia dzielimy na strefy: 1. Strefa CZERWONA ( GORĄCA ) otacza bezpośrednie miejsce zdarzenia gdzie dochodzi do skaŝenia pierwotnego. W niej nie wykonuje się Ŝadnych zabiegów dekontaminacji oprócz ewakuacji. 2. Strefa śółta ( CIEPŁA ) - w której przeprowadza się dekontaminację oraz proste zabiegi medyczne np. udroŝnienia dróg oddechowych, załoŝenie duŝego wkłucia itp. 3. Strefa ZIELONA ( ZIMNA ) - w której zlokalizowane są źródła pomocy m. in. pełne zabiegi medyczne. II. ORGANIZACJA DEKONTAMINACJI OSÓB PORAśONYCH. Etap I. - zdjąć z poszkodowanego odzieŝ, biŝuterię i buty; - rzeczy zabezpieczyć w specjalnych workach i pozostawić w strefie skaŝenia zgodnie z procedurą przewidzianą dla substancji niebezpiecznych; - zanieczyszczeń stałych nie wolno usuwać przy pomocy szczotek lub innych narzędzi; - zanieczyszczenia w postaci cieczy moŝna próbować delikatnie usunąć za pomocą tamponu, chusteczki itp. Etap II. - miejsce skaŝone umyć duŝą ilością letniej wody pod łagodnym ciśnieniem ( zwrócić szczególną uwagę na fałdy skóry, okolice pach, pachwin i na stopy, zmywać wodą od głowy w kierunku stóp; - w przypadku substancji nieznanych lub substancji nierozpuszczalnych w wodzie moŝna uŝyć delikatnych detergentów ( mydło szare); - nie uŝywać Ŝadnych substancji chemicznych do dekontaminacji skóry błon śluzowych; - w przypadku podejrzenia skaŝenia oczu naleŝy ewentualnie usunąć szkła kontaktowe i przemywać oczy wodą.

9 UWAGA: 1. Przy skaŝeniu środkami chemicznymi jak: - paraliŝujące ( pary ), związki cyjanowe, środki uszkadzające płuca: naleŝy zdjąć ubranie, a do mycia stosować 0,5 % roztwór podchlorynu wapnia: - paraliŝujące ( płyny ), parzące: postąpić jak wyŝej, dodatkowo usunąć mechanicznie skaŝenia; - łzawiące: do mycia stosować mydło szare i wodę. 2. Przy skaŝeniu środkami biologicznymi stosować standardowe mycie ciała; przy skaŝeniu radiologicznym stosować mycie mydłem i wodą całego ciała. III. OGÓLNE ZASADY DEKONTAMINACJI. 1. Opóźnienie dekontaminacji moŝe mieć większe znaczenie niŝ długość jej przeprowadzania; 2. Spłukiwanie 15 ofiar, po rozebraniu wszystkich elementów garderoby przeznaczając 1 minutę dla osoby jest lepszym rozwiązaniem niŝ niŝ spłukiwanie 1 osoby poszkodowanej przez 15 minut, bowiem większość substancji płynnych i stałych usuwanych jest w czasie krótkiej dekontaminacji; 3. często wymagana jest obecność toksykologa klinicznego; 4. naleŝy wziąć pod uwagę toksyczność uŝytego środka; 5. odpowiednia dekontaminacja zapobiega skaŝeniom wtórnym, co ma szczególne znaczenie dla pracowników słuŝby zdrowia, które będą miały kontakt z osobami poszkodowanymi; 6. układ oddechowy: - przerwać naraŝenie; - zapewnić odpowiednią wentylację ( podawać tlen ); 7. Skóra: - dekontaminacja w przypadku naraŝenia na gazy nie jest konieczna; - odzieŝ moŝe być źródłem skaŝenia wtórnego; - nieuszkodzona skóra jest barierą dla wielu, ale nie wszystkich rodzajów trucizn; - absorpcja przez skórę wzrasta w przypadku jej uszkodzenia i w wysokiej temperaturze; - pewne części ciała są bardziej podatne na absorpcję substancji chemicznej niŝ inne. np. okolice genitaliów absorbują substancje chemiczne o wiele szybciej niŝ ręce i stopy; 8. substancje chemiczne rozpuszczalne w tłuszczach są zwykle łatwo absorbowane przez nie uszkodzoną skórę; 9. naraŝenie na gazy duszące nie wymaga specjalnej dekontaminacji skóry i błon śluzowych; 10. naraŝenie na gazy draŝniące i Ŝrące wymaga dekontaminacji przy pomocy wody; 11. skaŝenie substancjami stałymi lub cieczami wymaga dekontaminacji w strefie ciepłej ( Ŝółtej ).