PORTAL IWIENIECKI SPIS ŻOŁNIERZY. Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

Transkrypt

1 WYDANIE II

2 PORTAL IWIENIECKI pod auspicjami TOWARZYSTWA RODU PLEWAKO SPIS ŻOŁNIERZY Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej którzy walczyli z Niemcami i partyzantką sowiecką na terenie przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego w Puszczy Kampinoskiej i jej otoczeniu, w Powstaniu Warszawskim oraz na Kielecczyźnie w okresie od do roku. W Częściach I IV zawiera dane 1955 żołnierzy, w tym: poległych 677 (817) WYDANIE II Opracowanie: Witold Grzybowski Konsultacje: Longin Kołosowski ISBN: Wydawca:Witold Grzybowski Ul. Mołdawska 4 m Warszawa tel WARSZAWA

3 SPIS TREŚCI WSTĘP do wydania II WSTĘP Skrót Historii Konstrukcja Spisu Podziękowania Źródła Objaśnienia Dowódcy Zgrupowania podstępnie aresztowani DOWÓDCY ZGRUPOWANIA Rozporządzenie bojowe SPIS ŻOŁNIERZY Część I Uwagi do Części I SPIS ŻOŁNIERZY Część II Uwagi do Części II SPIS ŻOŁNIERZY Część III Uwagi do Części III ANEKSY do Części III Aneks 1 polegli Aneks 2 wykaz miejscowości i dat Aneks 3 mapa obozu warownego Aneks 4 chronologiczny wykaz walk SPIS ŻOŁNIERZY Część IV ZAŁĄCZNIK nr Skorowidz nazwisk Podział na oddziały Historia Zgrupowania Zgrupowania S-N AK w Powstaniu Warszawskim Wykaz walk Grupy Kampinos AK Opinia kpt. Szymona Uroczysty pogrzeb A.Pilcha Spis żołnierzy 3 Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

4 WSTĘP do wydania II (elektronicznego). Decyzję o edycji SPISU w formie elektronicznej zawdzięczamy synowi oficera Armii Krajowej panu Stanisławowi J Plewako, który nie tylko przekonał nas do tej formy edycji, ale także zaoferował miejsce na dedykowanej Ziemi Iwienieckiej stronie internetowej Jesteśmy przekonani, że SPIS stanie się bardziej dostępny niż wydanie drukowane, którego wydanie I, z prozaicznych względów ekonomicznych, mogliśmy powielić w około 80 egzemplarzach. Biblioteki i instytucje, które otrzymały egzemplarze wydania I otrzymają SPIS na płycie CD. Dziesięcioletni okres po ukazaniu się SPISU przeznaczono na dodatkowe weryfikowanie zapisów na podstawie nowych źródeł, lektur, a przede wszystkim uwag i uzupełnień od kolegów Doliniaków, byłych żołnierzy Zgrupowania. Ostatnie uwagi wpłynęły w sierpniu 2014 roku i etap wprowadzania uzupełnień został ostatecznie zakończony. Zmiany polegają głównie na uzupełnianiu informacji w zapisach o: imię ojca, pseudonim, miejsce i datę urodzenia, udział w walkach na Kielecczyźnie. Na korekcie nazwisk lub imion, a także na dodaniu nowych wpisów osób pominiętych, o których informacji nie mieliśmy oraz na wyeliminowaniu zapisów dotyczących osób, które nie należały do Zgrupowania przed 26 lipca 1944 roku, to jest przed przekroczeniem Wisły (dojściem Zgrupowania do Dziekanowa Polskiego), a także zapisów tej samej osoby pod nazwiskiem i osobno pod pseudonimem. Dokonano korekty kilkunastu nazw miejscowości. Przy nazwach miejscowości, jakich nie znaleziono w >Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej...< wydanego w latach postawiono znak zapytania (?). Specjalną uwagę zwróciło kilku kolegów na wykazaną zbyt małą, ich zdaniem, liczbę 32 poległych w bitwach o Dworzec Gdański w dniach 21 i 22 sierpnia 1944 r., jaka została zawarta w ANEKSACH 1 i 2 do części III SPISU. Rzeczywiście, w porównaniu z zapisami spotykanymi w różnych wspomnieniach, określającymi liczbę poległych na 400 do 450 żołnierzy, jest to nieprawdopodobnie mało. Z analiz przedstawionych przez kolegów: Longina Kołosowskiego (170), Jana Pietraszkiewicza ( do końca Powstania), Józefa Załuskiego (170), Mariana Podgórecznego (600 łącznie z Żoliborzem) wynika, że najbardziej prawdopodobna liczba poległych żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego bliska jest 170. Reszta (230 do 280) to mogli być żołnierze oddziałów miejscowych, które dołączyły do "Grupy Kampinos" AK w pierwszej połowie sierpnia W jednym z pierwszych i najbliższym "Grupie Kampinos" AK opracowaniu, książce Józefa Krzyczkowskiego Szymona dowódcy VIII Rejonu Konspiracja i Powstanie w Kampinosie wydanej w 1961 roku, autor w liście poległych (niepełnej) wymienia 41 poległych na Dworcu Gdańskim, w tym tylko jedno nazwisko żołnierza Zgrupowania Stołpecko- Nalibockiego AK. W Wykazie walk (str. 519) podaje liczbę 450 poległych. Tak duże różnice trudno wyjaśnić. Można przypuszczać, że nie wszystkie przypadki śmierci na polu bitwy zostały zgłoszone, bo ci, którzy powrócili nie znali poległych lub nie wiedzieli o ich śmierci. Pewna liczba żołnierzy nalibockich, którzy nie wrócili do Puszczy może być zaliczona nie do poległych, a do pozostałych na Żoliborzu oraz do tych, którzy przedostali się na Stare Miasto i na Czerniaków. Dowódca oddziałów biorących udział w bitwie o Dworzec Gdański nie sporządził zestawienia strat ani listy poległych, rannych i zaginionych. Zapisy poległych, jakie powstały przed opracowaniem tego spisu i stały się jego podstawą, oparte były o przekazy kolegów. Uwzględniając odstęp czasowy, rozproszenie i śmierć wielu uczestników, a także naturalne zaniki pamięci zdających relacje, nie można dokonać bardziej szczegółowego zapisu. 4 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

5 Wnioski kolegów dotyczące większych strat niż wykazane w bitwach o Dworzec Gdański zostały uwzględnione w ogólnym zestawieniu przez podwyższenie o 140 (170-30) liczby poległych żołnierzy Zgrupowania. Jednakże wskazanie imienne poległych już nie jest możliwe. Te same uwarunkowania dotyczą bitwy pod Jaktorowem. Polegli wykazani w SPISIE, których należy zaliczyć do bitwy to: Jaktorów 73, nad rzeką Utrata 3, Żyrardów 6, Sochaczew 1 i Błonie - 1. Razem 84. A na cmentarzu tylko w Budach Zosinych są 133 groby. W tym aż 56 z napisem NIEZNANY ŻOŁNIERZ ARMII KRAJOWEJ. Pochowani są tam także żołnierze nie należący do ZS-N AK. Dowódca VIII Rejonu kpt. Józef Krzyczkowski w książce Konspiracja i Powstanie w Kampinosie wymienia liczbę 150 poległych. Ogólne zestawienie poległych żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego AK ma postać: Polegli i zamordowani z części I Polegli i zamordowani z części II Polegli z części III Razem 677 Polegli na Dworcu Gdańskim - uzupełnienie Razem 817 SPIS uzupełniono o Załącznik 1, w którym zapisano dane 78 żołnierzy włączonych do oddziałów Zgrupowania po r. na terenie Puszczy Kampinoskiej, w tym 16 poległych. Część żołnierzy ZS-N AK (256 osób) po wojnie nawiązała kontakt z kombatanckim Środowiskiem "Grupa Kampinos" AK, które prowadziło ewidencję członków i gromadziło dokumenty w postaci ankiet, zaświadczeń, wspomnień, wniosków awansowych i t.p. W 2008 roku dokumenty te, włożone do indywidualnych teczek, zostały przekazane do Archiwum Akt Nowych (AAN) gdzie nadano im cyfrowe sygnatury w zbiorze "Grupa Kampinos". W części III SPISU zamieszczono te sygnatury w kolumnie Sygn.AAN. Uzupełnieniem, krótko przedstawionej w wydaniu I historii Zgrupowania, jest informacja o jego składzie osobowym. Żołnierzami byli, w ponad 95 procentach, mieszkańcy terenów, na których oddział powstał i działał. Byli to Polacy i Białorusini, katolicy i prawosławni. W okresie początkowym było kilku Żydów, z których jeden, ceniony lekarz Antoni Banis Kleszczyk, pozostał aż do stycznia 1945 r. Inni przeszli do partyzantki sowieckiej oficjalnie w okresie współpracy. 4 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

6 WSTĘP Celem opracowania jest zachowanie pamięci o mieszkańcach przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego, którzy w trudnych, wojennych czasach zdecydowali się na walkę z Niemcami, a następnie z drugim wrogiem, jakim była partyzantka sowiecka, o zachowanie polskości swych ziem oraz życia i mienia zamieszkałych tam Polaków. Zgrupowani w oddziale partyzanckim przez blisko 20 miesięcy walczyli: na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej, w Powstaniu Warszawskim i Puszczy Kampinoskiej oraz w lasach Kielecczyzny. Było ich ponad Stoczyli ponad 230 walk i potyczek. Poległo około 800. Wielu przeszło przez więzienia i obozy sowieckie i niemieckie. Pozostali nie mogli wrócić w rodzinne strony. Rozproszeni w Polsce i na wszystkich kontynentach, zapomniani odchodzą na Wieczną Wartę. Ze względu na utrudnienia w dokumentowaniu działalności AK, w długim okresie po zakończeniu wojny, ilość informacji miejscami ogranicza się tylko do nazwiska, imienia lub pseudonimu. Szczególnie mało informacji mamy o poległych. Uważamy jednak, że praca ta musi być wykonana, gdyż pozostawienie śladu jest naszym obowiązkiem. Zgrupowanie, którego żołnierzy dotyczy Spis, powstało jako Polski Oddział Partyzancki (POP) im. T. Kościuszki. Na terenie działania, na Kresach, znany był jako Legiony, batalion Stołpecki, batalion 331, Zgrupowanie Stołpeckie AK. Pod tą nazwą osiągnął największą siłę bojową. W literaturze powojennej, ze względu na działanie na terenie Puszczy Nalibockiej, przyjęto nazwę Zgrupowanie Stołpecko Nalibockie AK. Ta nazwa jest obecnie najczęściej używana i dlatego została w Spisie zastosowana, dla wszystkich okresów od powstania do rozwiązania Zgrupowania. SKRÓT HISTORII Polski Oddział Partyzancki (POP) im. Tadeusza Kościuszki powstał na początku czerwca 1943 roku w majątku Kul na terenie Ośrodka AK Stołpce SŁUP w Okręgu Nowogródzkim AK NÓW. Zadaniem Oddziału była dywersja i walka z Niemcami. Po zwiększeniu liczebności wiosną 1944 roku Oddział przemianowano na Zgrupowanie Stołpeckie AK. Formacjom piechoty nadano numeracje 78 pp, a kawalerii 27 p.uł. oraz 23 p.uł. Oddział w 1943 r. dwukrotnie był rozbity niemal całkowicie. Najpierw przez Niemców w czasie trwającej od 13 lipca do 8 sierpnia 1943 r. operacji pacyfikacyjnej Herman obejmującej Puszczę Nalibocką i jej otoczenie. Ponownie Oddział został zniszczony przez partyzantkę sowiecką, z którą przez 5 miesięcy współdziałano w walce z Niemcami. Oficerów Oddziału (wykaz w załączeniu str.11), zaproszonych na naradę do sztabu partyzantki sowieckiej, w dniu 1 grudnia 1943 r. podstępnie aresztowano, a żołnierzy, którym nie udało się zbiec, rozbrojono i wcielono do oddziałów partyzantki sowieckiej, a stawiających opór rozstrzelano Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 6

7 Władze sowieckie, uważały tereny II Rzeczypospolitej zajęte w 1939 r. za własne, a działające na nich polskie oddziały partyzanckie traktowały jako wroga. Sowieci konsekwentnie działali w celu zniszczenia śladów polskości na tych ziemiach, a polskiej partyzantki w szczególności. Bezwzględność tych działań doskonale ilustruje Rozporządzenie bojowe załączone do spisu (str. 14). W dniu wymarszu na zachód 29 czerwca 1944 r. odbudowane i dobrze uzbrojone Zgrupowanie liczyło ponad 900 żołnierzy. Dotarło do Dziekanowa Polskiego 26 lipca 1944 r. Po paru dniach zostało przez Komendę Główna AK skierowane na tereny VII Obwodu Obroża, do 8 Rejonu w Puszczy Kampinoskiej. Tu, dobrze uzbrojone i zorganizowane, zaprawione w walkach partyzanckich Zgrupowanie Stołpecko-Nalibockie AK stało się trzonem sił bojowych Rejonu. Po połączeniu Zgrupowania z oddziałami lokalnymi, sformowano pułk Palmiry-Młociny, a następnie Grupę Kampinos AK. W czasie trwania Powstania Warszawskiego żołnierze Zgrupowania brali udział w ponad 40 bitwach z Niemcami. Z wyjątkiem bitwy o Lotnisko Bielańskie (2-8-44) i dwóch natarć na Dworzec Gdański (20/21 i ) walki Grupy Kampinos były zwycięskie, a stosunek poległych Niemców do poległych Polaków przekraczał 8:1. W tym okresie zaopatrywano Powstańców Warszawy w broń, amunicję, środki opatrunkowe i żywność. Przyjmowano zrzuty alianckie. Blokowano Niemcom dostęp do Warszawy od północy i północnego-zachodu. Obszar Puszczy Kampinoskiej i wielu wsi niedostępny dla Niemców otrzymał nazwę Niepodległej Rzeczypospolitej Kampinoskiej. Pod koniec Powstania Warszawskiego, w ostatniej dekadzie września, Niemcy zgromadzili znaczne siły, w tym: artylerię, ciężkie czołgi i lotnictwo, w celu zniszczenia polskich oddziałów w Puszczy Kampinoskiej. Wobec braku możliwości obrony przed jednoczesnymi atakami dużych sił z północy i południa dowódca mjr A. Kotowski Okoń wydał rozkaz przemarszu Grupy Kampinos w lasy świętokrzyskie. W dniu r., otoczona pod Jaktorowem przez przeważające siły niemieckie, Grupa Kampinos została rozbita. Po bitwie pod Jaktorowem część żołnierzy Zgrupowania przedarła się w lasy kielecko-radomskie. Tam walczyli w składzie 25-go p.p. Ziemi Piotrkowsko- Opoczyńskiej AK, jako jego 3 batalion, a od 12 listopada 1944 r. do 17 stycznia 1945 r. jako Samodzielny Szwadron Ułanów Doliny. W okresie 20 blisko miesięcy od powstania do rozwiązania, Zgrupowanie brało udział w ponad 230 bitwach i potyczkach z wrogami. Straty osobowe ujęte w SPISIE to ponad 800 zabitych. Liczby te świadczą o aktywności, żywotności i woli walki. Uwzględniając działania na różnych terenach, odległych o kilkaset kilometrów, jest to ewenement nie mający precedensu w wojnie partyzanckiej. Było to możliwe dzięki patriotyzmowi i dyscyplinie żołnierzy oraz doskonałemu dowodzeniu oddziałem przez jego ostatniego dowódcę cichociemnego por. Adolfa Pilcha Górę-Dolinę. KONSTRUKCJA SPISU SPIS powstał jako scalenie informacji zawartych w istniejących dotychczas materiałach wymienionych w Źródłach. Opracowany w układzie alfabetycznym na komputerze w programie Excel 2000 umożliwiającym przejrzyste uporządkowanie danych oraz ich sortowanie dla celów analitycznych. Zainteresowani mogą otrzymać SPIS nagrany na dysk CD. SPIS podzielono na 4 części. Podstawą podziału były: okres i charakter walk Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 7

8 W części I przedstawiono poległych w walkach z Niemcami, lub zamordowanych przez Niemców na terenach byłego województwa nowogródzkiego, w okresie od uformowania się Oddziału do dotarcia do Puszczy Kampinoskiej. W części II przedstawiono poległych w walkach obronnych z partyzantką sowiecką, lub zamordowanych przez Sowietów, w okresie od r., gdy partyzantka sowiecka podstępnie rozbiła Oddział, do czasu wymarszu Zgrupowania na zachód w końcu czerwca 1944 r. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wielu członków AK poniosło śmierć nie na polu walki, lecz w wyniku obław i pacyfikacji przeprowadzanych w miejscach zamieszkania członków polskich oddziałów. Zachowania te dotyczą w równej mierze obu wrogów: Niemców i sowieckie oddziały partyzanckie. W części III przedstawiono stan osobowy Zgrupowania Stołpecko- Nalibockiego AK w dniu 26 lipca 1944 r., po osiągnięciu Dziekanowa Polskiego. W kolumnach Data śmierci i Gdzie zginął podano informacje dotyczące poległych w bitwach stoczonych z Niemcami w Puszczy Kampinoskiej i terenach przyległych, w Warszawie w czasie trwania Powstania Warszawskiego, w bitwie pod Jaktorowem w dniu r. podczas wycofywania się oddziału z Puszczy Kampinoskiej w kierunku Gór Świętokrzyskich oraz poległych na terenie Kielecczyzny. Tą część SPISU uzupełniono Aneksem ilustrującym wysiłek zbrojny Zgrupowania. W części IV umieszczono spis żołnierzy Zgrupowania, którzy nie dotarli do Puszczy Kampinoskiej i nie posiadamy informacji, że polegli w walce z Niemcami lub partyzantką sowiecką lub zostali zamordowani. PODZIĘKOWANIA Wyrażamy podziękowanie Wszystkim, którzy kiedykolwiek i w dowolnej formie dokumentowali działalność Zgrupowania i jego Żołnierzy. Szczególne podziękowania kierujemy do zamieszkałego w USA kolegi Franciszka Kosowicza, który był inicjatorem i twórcą pierwszego spisu oraz do pani Marii Wierszyłłowskiej za olbrzymi nakład pracy włożony w zestawienie wykazu ponad 1700 nazwisk, zawierającego wiele informacji szczegółowych. Równie cenny i wnikliwie opracowany spis udostępnił nam kolega Jerzy Mejsner. Panu Kazimierzowi Krajewskiemu dziękujemy za udostępnienie materiałów archiwalnych. Historyk dr Henryk Piskunowicz pozwolił na wykorzystanie wykazu ponad 640 poległych. Pan Bernard Gwiaździński wzbogacił informacje o nazwiska i numery obozowe żołnierzy wziętych do niewoli i przetrzymywanych w obozach jenieckich. W wielu przypadkach weryfikację danych ułatwiły opisy zawarte w książce kolegi Mariana Podgórecznego DOLINIACY Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 8

9 ŹRÓDŁA Wszystkich Wykonawców niżej wymienionych Źródeł uważamy za autorów SPISU. To Oni stworzyli dokumenty, które umożliwiły nam wykonanie tej pracy. Dziękujemy. Przy opracowaniu spisu korzystano z niżej wymienionych materiałów. 1. Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko Nalibockiego Armii Krajowej. opracowany przez kolegów: Longina Kołosowskiego i Jerzego Mejsnera. (masz.). 2. Wykaz pani Marii Wierszyłowskiej (rękopis ) opracowany bardzo wnikliwie. 3. Książka Adolfa Pilcha PARTYZANCI TRZECH PUSZCZ. 4. Wykaz poległych udostępniony przez historyka pana dr. Henryka Piskunowicza (masz.) 5. Książka Mariana Podgórecznego DOLINIACY. 6. Książka Józefa Krzyczkowskiego KONSPIRACJA I POWSTANIE W KAMPINOSIE. 7. Spis żołnierzy Grupy Kampinos AK opracowany przez kolegę Mieczysława Groblewskiego. (masz.) 8. Praca magisterska pana Tomasza Karwata p.t. Zgrupowanie Stołpeckie AK w okresie czerwiec 1943 r. lipiec 1944 r. (masz.). 9. Informacja Bernarda Gwiaździńskiego, dotycząca żołnierzy Zgrupowania, którzy wzięci przez Niemców do niewoli byli więzieni w obozach jenieckich. 10. Fragmentaryczny wykaz Józefa Kuźmińskiego (rękopis). 11. Książka Zygmunta Boradyna NIEMEN RZEKA NIEZGODY. 12. Książka Kazimierza Krajewskiego NA ZIEMI NOWOGRÓDZKIEJ. 13. Materiały archiwalne o symbolach AWIH III/39/2 i AWIH III/39/6 zawierające część oryginalnej dokumentacji Zgrupowania. 14. Książka Jerzego Koszady GRUPA KAMPINOS" AK. 15. Ewidencja Środowiska Grupa Kampinos AK. 16. Opracowanie Edwarda Bonarowskiego ps. Ostromir W BÓJ BEZ BRONI Wspomnienia powstańcze. 17. Książka Kazimierza Krajewskiego Nowogródzki Okręg AK w dokumentach wydana w serii DOPALANIE KRESÓW. SPIS opracowywano z największą starannością. Prosimy jednak o wybaczenie jeśli pominięto, dodano lub zniekształcono jakieś nazwisko, zapisano inną datę, nazwę miejscowości lub stopień. Weryfikacja i uzupełnienie danych po 60-ciu latach, jakie minęły, są bardzo trudne, a czasami już niemożliwe. Puste miejsca w SPISIE są tego dowodem. Szczególnie dużo pustych miejsc jest w zapisach poległych. Najczęściej rozbieżności mogą dotyczyć stopnia wojskowego. Awanse w czasie wojny były liczne, lecz stopień nie jest najważniejszym elementem identyfikacji uczestnika. W kolumnie Miejsce urodzenia (szczególnie przy braku daty urodzenia) może zamiennie występować nazwa miejscowości zamieszkania lub dołączenia do Oddziału. W większości posiadanych Źródeł informacje te z reguły nie były różnicowane Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 9

10 OBJAŚNIENIA A. Dla ułatwienia wyszukiwania informacji spis sporządzono w formie tabeli. B. Wszelkie dane uzupełniające, nie mieszczące się w tabeli, zapisano w uwagach dołączonych bezpośrednio za tabelą. W tabeli w kolumnie Uwagi podano tylko numery uwag.. C. W UWAGACH do części I, II i III spisu, przy każdej uwadze podano pozycje spisu, których dotyczy uwaga, z wyjątkiem uwag dotyczących wielu pozycji.. WAŻNE! - Przy posługiwaniu się wykazem i cytowaniu wybranych informacji prosimy o uzupełnianie ich o treść zawartą w uwagach. D. Zastosowane skróty: P = Puszcza np. P-Nalibocka = Puszcza Nalibocka Dw = dworzec np. Dw-Gdański = dworzec Gdański GK = Grupa Kampinos AK PW = Powstanie Warszawskie Lotn. = lotnisko np. Lotn.Bielańskie = lotnisko Bielańskie leśn. = leśniczówka np. leśn. Huta = leśniczówka Huta k.1/78 = 1 kompania 78 pp (podobnie 2/ i 3/ kompania) Pułku Piechoty Strzelców Słuckich z Baranowicz, s.1/27 = 1 szwadron 27 p.uł. (podobnie 2/, 3/ i 4/ szwadron) Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego z Nieświeża, s.ckm = szwadron CKM 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich z Postaw, D = Dow. = dowództwo kwat. = kwatermistrzostwo, szp. = szp.pol. = szpital polowy. ZS-N AK = Zgrupowanie Stołpecko Nalibockie AK Żand. = żandarmeria. UB = powojenny Urząd Bezpieczeństwa Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 10

11 Dowódcy Zgrupowania podstępnie aresztowani przez partyzantkę sowiecką w dniu Lp 1 Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Funkcja w oddziale Data ur Miejsce urodz. UWAGI 1 Pełka Wacław Antoni Wacław mjr d-ca Zgrupowania Warszawa 2 Bobrownicki Julian Aleksander Klin por. ofic. Łączności 1905 Warszawa Przetransportowani do Moskwy. 3 Łoś Ezechiel Gracjan Ikwa por d-ca k.1/ x Zaśmieszków Więzieni na Łubiance, a następnie w 4 Miłaszewski Kasper Adolf Lewald por adiutant Bryniczewo łagrach. Do Polski wrócili w 1948 r. 5 Rydzewski Lech Bolesław Grom ppor. d-ca k.2/ Lwów 6 Parchimowicz Walenty Michał Waldan por. ofic. Informac Żołnierkowicze Zamordowany w puszczy 7 Szaniawski Klemens Stanisław Zator pchor. k.1/ Warszawa 8 Borkowski Józef Franciszek Junosza por. k.2/78 9 Kryński Witold Sibisz ppor. lekarz weter. 10 Wierszyłowski Ludwik Ludek por.inż.. kwatermistrz Niemiercze 11 Mejsner Michał Michał Mazur ppor.inż. kwat Szewno Nie odnaleźli się nigdy 12 Howorko Sergiusz Konstanty Jaszczołd st.wachm Żerdż 13 Migacz Tadeusz Michał Mita pchor Nowy Sącz 14 Skrodzki Władysław Jan plut Skrodczyzna 15 Lewin Ryszard Jakub Luźny uł Iwieniec Uciekł i dołączył do Zgrupowania Zaproszonych na naradę do sztabu partyzantki sowieckiej kilkunastu oficerów i żołnierzy POP rankiem 1 grudnia 1943 r. zatrzymali partyzanci sowieccy w drodze. Rozbrojonych przewieziono do obozu sowieckiego i tam więziono. Specjalna grupa śledcza w sztabie partyzantki sowieckiej sporządziła akt oskarżenia, w którym zapisano: "... wszystkich ich, jako organizatorów i bezpośrednich uczestników kontrrewolucyjno-nacjonalistycznej organizacji podziemnej, którzy sankcjonowali szereg akcji dywersyjno-terrorystycznych, mających na celu zniszczenie partyzantki sowieckiej, oraz kierowali przygotowaniami do powstania zbrojnego przeciwko Armii Czerwonej w chwili jej dojścia do byłych granic polsko-sowieckich, w celu restauracji obszarniczej Polski - należy rozstrzelać,..." Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego AK 11

12 DOWÓDCY ZGRUPOWANIA STOŁPECKPO NALIBOCKIEGO AK Zgrupowaniem dowodzili kolejno: do ppor. inż. Walenty Parchimowicz Waldan, do ppor. Kasper Miłaszewski, do p.o. ppor. Adolf Pilch Góra, do mjr Wacław Pełka Wacław, do por. Adolf Pilch Góra, Dolina. (Od do d-ca pułku Palmiry-Młociny ). I baon piechoty 78 p.p. Strzelców Słuckich z Baranowicz. Dowódca: do por.pil. Witold Pełczyński Dźwig, Witold. II baon piechoty 78 p.p. Strzelców Słuckich z Baranowicz. (nowo utworzony) Dowódca: do por. Witold Lenczewski Strzała. 1 kompania. Kolejni dowódcy: do 8.43 ppor. Olgierd Woyno Lech, do ppor. Lech Rydzewski Grom, do ppor. Ezechiel Łoś Ikwa, do por.pil. Witold Pełczyński Dźwig, do plut. z cenz. Józef Zujewski Mak, do por Franciszek NN Dan, do ppor. Zygmunt Sokołowski Zetes, do st.sierż.. Walerian Żuchowicz Opończa (w 7. komp.iii. bat. 25 p.p. AK). 2 kompania. Kolejni dowódcy: do por. Jarosław Gąsiewski Jar, do ppor. Lech Rydzewski Grom, do ppor. Stanisław Pilarski Zew, do por. Witold Lenczewski Strzała, do por. Henryk Czerwiec Jaskólski. 3 kompania. Kolejni dowódcy: do 8.43 st.sierż. Stefan Poznański Szary, do ppor. Jerzy Piestrzyński Helski, do sierż. Walerian Żuchowicz Opończa. Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 12

13 27 pułk ułanów im Króla Stefana Batorego z Nieświeża. Kolejni dowódcy: do 2.44 Zwiad konny chor. Zdzisław Nurkiewicz Noc, Nieczaj, 2.44 do Dywizjon kawalerii chor. Zdzisław Nurkiewicz Noc, Nieczaj, do Samodzielny szwadron por. Zygmunt Koc Dąbrowa. Dowódcy szwadronów kawalerii: I szwadron: do wachm. Jan Jakubowski Wołodyjowski, Dąb. II szwadron: do wachm. Józef Niedźwiedzki Szary, Lawina. III szwadron: do wachm. pchor. Narcyz Kulikowski Sum, Narcyz. IV szwadron: do por. Aleksander Pietrucki Jawor. 23 pułk ułanów grodzieńskich z Postaw do 2.44 jako Zwiad konny 2 kompanii. Od marca 1944 do jako Szwadron CKM. Dowódca: do por. Jarosław Gąsiewski Jar, Grot. Po bitwie pod Jaktorowem z żołnierzy Zgrupowania, którzy wyszli z okrążenia, zostały odbudowane: kompania piechoty 78 p.p. dowodzona przez st.sierż. Waleriana Żuchowicza Opończę i samodzielny szwadron kawalerii pod dowództwem ppor. Zygmunta Koca Dąbrowy. Z obu jednostek utworzono dowodzony przez por. Adolfa Pilcha Dolinę batalion Kampinoski. Został on włączony do 25. p.p. AK Ziemi Piotrkowsko Opoczyńskiej jako III batalion Kampinoski w składzie: 7. kompania i szwadron kawalerii. Po rozwiązaniu 25 p.p. AK, którym dowodził mjr Rudolf Majewski Leśniak, zdemobilizowano kompanię piechoty. Samodzielny szwadron 27 pułku ułanów, pod dowództwem por. Adolfa Pilcha Doliny nadal walczył z Niemcami w powiecie Opoczno i na lewym brzegu Pilicy od do , to jest do wkroczenia na te tereny Armii Czerwonej. Pewna liczba żołnierzy Zgrupowania na terenie Kielecczyzny dołączyła do oddziału AK, którym dowodził por. Antoni Heda Szary. Kilku, nie znalazłszy wcześniej kontaktu, dotarło aż na Podhale i dołączyło do oddziału Ognia. Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 13

14 Podany niżej tekst jest tłumaczeniem oryginalnego 9-go egzemplarza rozkazu skierowanego do sowieckiego oddziału partyzanckiego im. Ryżaka brygady im. Stalina Ściśle tajne Egzemplarz nr 9 Ujawnienie w czasie trwania operacji będzie karane. R0ZPORZĄDZENIE BOJOWE Do dowódcy i komisarza oddziału partyzanckiego im. Ryżaka brygady im. Stalina, 30 listopada 1943 roku, godzina W celu wykonania rozkazu szefa Centralnego Sztabu Ruchu Partyzanckiego przy Kwaterze Głównej Dowództwa Armii Czerwonej generala-lejtnanta Ponomarienko i pełnomocnika Centralnego Sztabu Ruchu Partyzanckiego przy Kwaterze Głównego Dowództwa i KC KP(b)B na obwód baranowicki generała-majora Płatona, 1 grudnia 1943 roku, punktualnie o godzinie 7 rano we wszystkich miejscowościach rejonów przystąpić do rozbrajania polskich legionistów partyzantów. Odebraną broń i dokumenty zarejestrować, a wszystkich legionistów razem z odebraną bronią dostarczyć do polskiego obozu Miłaszewskiego w rejonie wsi Niestorowicze w rejonie Iwienieckim. Jeżeli podczas rozbrajania legioniści będą stawiać opór, należy użyć siły aż do rozstrzelania. W przypadku użycia broni przez polskich legionistów partyzantów rozstrzeliwać na miejscu. Z chwilą otrzymania niniejszego rozkazu natychmiast roześlijcie go ściśle poufnymi listami do dyspozycji w rejony operacyjne wszystkich grup, plutonów, kompanii z poleceniem wykonania. Rozkaz należy trzymać w ścisłej tajemnicy. Za ujawnienie rozkazu przez jakąkolwiek grupę będą osobiście odpowiadać dowódcy oddziałów. Dowódca Brygady im. Stalina Komisarz Brygady im. Stalina ( - ) płk Gulewicz ( - ) ppłk Muraszow Szef Sztabu Brygady ( - ) ppłk Karpow Odbito 10 egz. egz. nr 1 do akt, egz nr 2-3 do oddziału Bolszewik, egz. nr 4-5 do oddziału im. Suworowa, egz. nr 6-7 do oddziału im. Czapajewa, egz. nr 8 do oddziału im. Budionnego, egz. nr 9 do oddziału im. Ryżaka, egz. nr 10 do oddziału...(brak wpisu) listopada 1943 r. Sztab Zgrupowania Iwienieckiego (sowieckiej partyzantki) zaprosił wszystkich polskich oficerów na naradę 1 grudnia rano. Jadących na naradę aresztowano i rozbrojono. Brygady im Stalina i Frunzego otoczyły i rozbroiły, pozbawiony dowódców, oddział partyzancki AK w miejscu zakwaterowania Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 14

15 SPIS ŻOŁNIERZY Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej którzy walczyli z Niemcami i partyzantką sowiecką na terenie przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego oraz w Warszawie, w Puszczy Kampinoskiej i na Kielecczyźnie w okresie od do roku. Część I obejmująca walki z Niemcami na terenie Puszczy Nalibockiej i województwa nowogródzkiego w okresie od do roku. Zawiera dane 206 żołnierzy. Z tego: poległo w walkach 167 (81%), zostało zamordowanych 36 (17,5%), zaginął 1, więzieni 2. W tej części spisu zamieszczone są nazwiska żołnierzy, którzy polegli w walkach z Niemcami i formacjami będącymi na służbie niemieckiej (policja białoruska, Białoruska Narodowa Samopomoc i oddziały RONA) lub zostali zamordowani po aresztowaniu lub wzięciu do niewoli. Wszelkie dane uzupełniające, nie mieszczące się w tabeli, zapisano w uwagach dołączonych bezpośrednio za tabelą. W tabeli w kolumnie Uwagi podano tylko numery uwag. WAŻNE! - Przy posługiwaniu się spisem i cytowaniu wybranych informacji prosimy o uzupełnianie ich o treść zawartą w uwagach. WARSZAWA

16 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego Armii Krajowej - Część - I Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 1 Adamczuk Czesław Dzik strz Nieśwież Puszcza Nalibocka 2 2 Aleksandrowicz Antoni Tolek strz. k.1/78 Iwieniec Iwieniec 4 3 Aleksandrowicz Feliks strz Puszcza Nalibocka 1 4 Amilianowicz Kazimierz strz Smiejno Budy 1 5 Amiljanowicz Rafał (Edwin) strz Smiejno Budy 1 6 Barancewicz Michał Mucha strz Mir 7 Baszura Stanisław strz /8 Puszcza Nalibocka 1 8 Belkin Jakub lekarz szp.pol Rubieżewicze Puszcza Nalibocka 1 9 Bieć Józef strz. k.1/78 Rusaki /8 Puszcza Nalibocka 1 10 Biedrowski Narcyz strz. k.1/78 Rusaki /8 Puszcza Nalibocka 1 11 Bogdanowicz Marian Wincenty Chudy st.uł. s.ckm Bryniczewo Smiejno Budy 1 12 Bornaszewicz Zbigniew 1943 Rubieżewicze 3 13 Bożko Stanisław Łastojańce Bunk Jan strz Puszcza Nalibocka 1 15 Buraczewski Onufry strz sanit Lucyna 1944 Puszcza Nalibocka Burak Helena Hela łączn Iwieniec Iwieniec Iwieniec 3 17 Burak Michalina gosp. kwat. Iwieniec Puszcza Nalibocka 1 18 Burak Stanisława strz. kwat. Iwieniec Puszcza Nalibocka 1 19 Byczkiewicz Kazimierz strz Puszcza Nalibocka 20 Byczkiewicz Bolesław Klon strz Podlaskowo Smiejno Budy 1 21 Ciaszkiewicz Julian strz /8 Puszcza Nalibocka 1 22 Cierniowski Edward strz /8 Puszcza Nalibocka 1 23 Cimachowicz Jan strz. k.1/78 Bielica Puszcza Nalibocka 1 24 Ciszewicz Witold strz /8 Puszcza Nalibocka 1 25 Cywiński Stanisław Zybul strz Kondratowszczyzna Puszcza Nalibocka 1 26 Czujko Antoni Wallenrod strz. k.1/ Pietryłowicze Chotów 27 Czujko Józef uł. Łubień /8 Puszcza Nalibocka 1 28 Czujko Michał strz Chotówka 29 Czujko Stanisław uł /8 Puszcza Nalibocka 1 30 Dalidowicz Jan strz /8 Puszcza Nalibocka 1 31 Dobrowolski Bronisław uł. s.1/ Józefino Połoneczka 7 32 Doszczeczko Zenon strz Smiejno Budy 1 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od do

17 Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 33 Downar Aleksander strz. k.1/78 Bryniczewo Terebejna 1 34 Downar-Zapolski Aleksander Alek strz Terebejna 1 35 Downar-Zapolski Emil k.1/78 Borowikowszczyzna Puszcza Nalibocka 1 36 Downar-Zapolski Herman Napoleon st.ogn. k.1/78 Borowikowszczyzna Terebejna 1 37 Downar-Zapolski Witold strz Puszcza Nalibocka 1 38 Dracz Michał Kaziuk strz Kanał Szubiński 1 39 Drozdowski Ryszard Kowalski strz. k.1/78 Stołpce Kołdyczew Drucko-Podbereska Halina Księżniczka łączn Terebejna 3 41 Dzierżyńska Łucja Iwieniec Dzierżyński Kazimierz Iwieniec Grygorcewicz Jan Bohun plut. k.1/78 Suprośna-Słoboda Puszcza Nalibocka 1 44 Grzelewski Zdzisław strz.z cenz Stołpce 45 Halc Henryk Wir strz. k.1/78 Derewna /8 Puszcza Nalibocka 1 46 Halc Marian strz Puszcza Nalibocka 1 47 Hasiuk Dominik strz. k.1/ Rugajce 1 48 Hasiuk Kacper strz. k.1/ Rugajce 1 49 Hasiuk Wincenty Bartosz strz. Derewna /8 Puszcza Nalibocka 1 50 Hodyl Antoni Jastrząb plut. Naliboki Smiejno Budy 1 51 Hodyl Kazimierz strz /8 Puszcza Nalibocka 1 52 Hołowacz Czesław strz Smiejno Budy 1 53 Hołub Aleksander Pietryłowicze 1 54 Horelik Kazimierz strz. k.1/78 Iwieniec Terebejna 3 55 Hubarz Józef strz /8 Puszcza Nalibocka 1 56 Ilner Paweł Litwin kpr. k.1/78 Iwieniec Terebejna 1 57 Jankowski Antoni strz. k.1/78 Charytonowo Puszcza Nalibocka 1 58 Jarmułkiewicz Stanisław strz. k.1/78 Zajamno Żebrowszczyzna 1 59 Jarocki Antoni Tońko kpr. k.1/78 Iwieniec Oświęcim Jastrzębski Stefan pchor. k.1/78 Iwieniec /8 Puszcza Nalibocka 1 61 Jucewicz Antoni kpr. s.1/27 Ciesnowa Puszcza Nalibocka 1 62 Juchniewicz Arnold strz. k.1/78 Dajnowa Stołpce 3 63 Juncewicz Antoni strz. k.1/78 Nowiki /8 Puszcza Nalibocka 1 64 Juncewicz Nikodem strz. k.1/78 Nowiki Puszcza Nalibocka 1 65 Jurewicz Edward strz Puszcza Nalibocka 1 66 Juryno Piotr strz. k.3/ Skroplewo? Połoneczka 67 Kałaczyk Bronisław strz. k.1/78 Ugły Puszcza Nalibocka Kamień 3 68 Kałaczyk Stanisław strz. k.1/ Siwica Kamień Kamień 1 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od do

18 Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 69 Karpiński Roman Romek st.strz Rudnia Nalibocka Iwieniec 1 70 Karwecki(Karwacki) Jan + rodzina k.1/ Worniany Kasperowicz Antoni strz Puszcza Nalibocka 3 72 Kaszewski Michał łączn. k.1/ Sołowija Osowo 3 73 Kilczowski Alfons łączn Iwieniec Iwieniec 3 74 Kletko Aleksander Olek strz. k.1/ Iwieniec Iwieniec 3 75 Klimko Stanisław strz Puszcza Nalibocka Iwieniec 1 76 Klimko Wacław strz. k.1/ Puszcza Nalibocka Iwieniec 1 77 Kołodko Aleksander Olek strz. k.1/ Stołpce 78 Komar Mikołaj strz. k.1/78 Podlaskowo 1943 Kołdyczew Komejsza Franciszek st.sierż. Sierkule Puszcza Nalibocka 1 80 Kort Jan łączn Mińsk 3 81 Korwecki Jan strz. k.1/78 Giliki Waliki 1 82 Korzenko Stanisław plut.pch /8 Puszcza Nalibocka 1 83 Kruhliński Bronisław strz. k.1/ Puszcza Nalibocka Iwieniec 1 84 Kurczewska Stanisława Stasia łączn. Raków Iwieniec Raków 3 85 Kutnik Antonina Tania łączn Iwieniec Iwieniec 3 86 Kutnik Natalia łączn /8 Puszcza Nalibocka 3 87 Kwacz Michał strz /8 Puszcza Nalibocka 1 88 Kwacz Witold strz Puszcza Nalibocka 1 89 Lisowski Adam strz /8 Terebejna 1 90 Lisowski Stanisław kpr. Stołpce Stołpce 3 91 Litwiniuk Jerzy Ryś strz Smiejno Budy 1 92 Łojko Antoni Duch strz Raków 93 Łotysz Antoni strz. k.1/78 Iwieniec Stołpce 3 94 Łukaszewicz N kpr /8 Puszcza Nalibocka 1 95 Makaś Antoni strz /8 Smiejno Budy 1 96 Makaś Edward strz /8 Smiejno Budy 1 97 Makaś Henryk Narcyz strz. Naliboki Smiejno Budy 1 98 Makowski Stanisław Błysk strz. Naliboki Smiejno Budy 1 99 Malec Piotr strz /8 Puszcza Nalibocka Marcinkiewicz N strz /8 Puszcza Nalibocka Martycz Wiktor strz. k.1/78 Stołpce Stołpce Mikłaszewski Wacław strz Puszcza Nalibocka Mikucki Aleksander strz. k.1/78 Iwieniec /8 Puszcza Nalibocka Mikucki Franciszek strz. k.1/ Iwieniec Rudnia Nalibocka Iwieniec Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od do

19 Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 105 Mikucki Józef strz Puszcza Nalibocka Mikucki Stefan strz Iwieniec Iwieniec Iwieniec 107 Mikucki Wacław strz Iwieniec Siwica Iwieniec Milanowicz Czesław strz. k.1/78 Derewna Puszcza Nalibocka Milewska Janina łączn /8 Słoboda Milewski Jan strz /8 Słoboda Miłaszewski Stanisław strz Puszcza Nalibocka Misiaczek Jan Miś plut. Dzienisy Zamościany Miszczuk Zenon Mak strz Smiejno Budy Miszkiewicz Józef Ł Mieszyce Miszuk vel Miczuk Michał strz Puszcza Nalibocka Mołczanowicz Jan strz. k.1/78 Rubieżewicze Iwieniec Iwieniec 117 Mołczanowicz Norbert strz. k.1/78 Rubieżewicze Iwieniec Iwieniec Mołczanowicz Stanisław strz. k.1/78 Rubieżewicze Iwieniec Iwieniec Mozolewski Stanisław strz. k.1/ Siwica/Rudnia /8 Puszcza Nalibocka Najdzion Ryszard strz /8 Puszcza Nalibocka Niedżwiecki Jan Janek kpr. k.1/ Iwieniec Iwieniec Iwieniec 4, NN Bocian Smiejno Budy NN Chmura strz Smiejno Budy NN Cis strz Szczekuckie Błota NN Grom kpr Terebejna NN Kajak /8 Puszcza Nalibocka NN Kot strz /8 Puszcza Nalibocka NN Miś strz /8 Błota Szczukockie NN Orzeł /8 Puszcza Nalibocka 1, NN Pan strz /8 Puszcza Nalibocka NN Szalski strz /8 Puszcza Nalibocka NN Zgiełk strz /8 Puszcza Nalibocka Nowak Edward strz Kleciszcze Nowak Stanisław Jurand strz. Kleciszcze /8 Mir Nowakowski Bolesław plut. k.1/ Łubień Smiejno Budy Iwieniec 1, Nowicki Stanisław strz Skrzenszczyzna Puszcza Nalibocka Januszewicze Ogiejko Stanisław strz /8 Kanał Szczukocki Okulicz Jan Lis strz Smiejno Budy Olaszkiewicz Jerzy Alek+Wicher strz Mir Olchowik Stanisław plut. k.1/78 Bryniczewo /8 Puszcza Nalibocka 1 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od do

20 Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 141 Pachucki Ludwik st.strz. Łódź Puszcza Nalibocka Pietraszkiewicz Witold strz Puszcza Nalibocka Pietrucki Albert strz Puszcza Nalibocka Pilarska Janina Janka łączn Brzozowiec Iwieniec Iwieniec Pilarski Bolesław pchor. Brzozowiec Puszcza Nalibocka Polanica Adolf strz Rugajce Polanica Anna łączn. Derewna Rugajce Połańska Jadwiga łączn Nowiki Puchacewicz Stanisław strz /8 Puszcza Nalibocka Purowski Jan Prymera kpr. s.2/27 Humienowszczyzna Połoneczka Raczkiewicz N Płomień por /8 Terebejna 1, Raczyński Tadeusz strz /8 Puszcza Nalibocka Radziwił Józef Konrad strz /8 Puszcza Nalibocka Radziwon Karol strz /8 Błota Szczukockie Rybałtowski Ignacy Kresowiak ppor Smiejno Budy Rymsza Jan kpr Suła Połoneczka Saczyński Wacław strz Chotów Samson Hipolit kpr. k.1/78 Stołpce Stołpce 159 Sienkiewicz Henryk Stołpczanin łączn. Baranowicze Baranowicze Sieńko Stanisław ppor. k.1/78 Chotów /8 Nowa Mysz Sieńko-Szostak Jadwiga łączn. k.1/78 Chotów /8 Nowa Mysz Siniakiewicz Michał kpr. k.1/ Puszcza Nalibocka Skrodzki Edward strz. k.1/ Bielica Skrodzki Jerzy strz. k.1/ Bielica Skrundz Stanisław strz Iwieniec Iwieniec Smólski Witold strz. k.1/78 Padzierno Iwieniec Iwieniec 167 Sobolewski Antoni Wyrwa plut. Stołpce Smiejno Budy Soból Antoni plut /8 Błota Szczukockie Sosnowski Józef strz. k.1/78 Iwieniec Siwica Stecki Jan st.sierż. k.1/78 Iwieniec Puszcza Nalibocka Stefanowicz N strz. k.1/78 Słoboda Kamieńska Półdroże Stocki Jan st.uł. s.1/ Puszcza Nalibocka Stonko Włodzimierz strz Puszcza Nalibocka Strzaszyński N strz Sudnik Edward uł Stołpce Stołpce 3, Syczewski Antoni strz. k.1/ Węglińszczyzna Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od do

21 Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 177 Szabłonowicz Kazimierz uł Szabunia Antoni uł /8 Terebejna Szabunia Piotr Duch strz Raków Szalski N strz /8 Puszcza Nalibocka Szemiot Kazimierz Jordan strz. Kleciszcze Smiejno Budy Szugan Edward strz Puszcza Nalibocka Szunejko Feliks strz. k.1/78 Naliboki 1943 Puszcza Nalibocka Szunejko Witold Wir strz /8 Puszcza Nalibocka Szychor Jan kpr. k.1/78 Giliki Iwieniec Iwieniec 186 Toczko Ludwik st.strz Obóz Kołdyczew Trubisz Augustyn strz. k.1/78 Pietryłowicze Iwieniec 188 Trubisz Bronisław strz Pietryłowicze Trubisz Edward strz. Pietryłowicze Iwieniec Trubisz Józef Ziuk strz. Rubieżewicze Pietryłowicze Wakor Józef/Wincenty strz. k.1/78 Iwieniec Iwieniec Warakomski Aleksander Świr por. Stołpce Lida 3, Werakso Piotr strz. k.1/ Stołpce Puszcza Nalibocka Wieremiej Kazimierz strz /8 Puszcza Nalibocka Wiśniewski Jan 1943 Puszcza Nalibocka 196 Wojnarowicz Jan uł /8 Puszcza Nalibocka Wojtkiewicz Sylwester strz. k.1/78 Zabrodzie /8 Puszcza Nalibocka Wołczek Jan /8 Kamień 199 Wołłot Ryszard strz. Iwieniec /8 Puszcza Nalibocka Woyno Olgierd Lech ppor. k.1/ Piotrowo Terebejna 1, Zacharzewski Jan strz. k.1/ Rudnia Puszcza Nalibocka Zagórski Stanisław strz Puszcza Nalibocka Zienkiewicz Stanisław strz /8 Błota Szczukockie Zubowicz Stanisław strz. k.1/ Wołma Puszcza Nalibocka Żuchowicz Jan Czarny strz Puszcza Nalibocka Żybul Stanisław strz. k.1/ Kondratowszczyzna 1943 Puszcza Nalibocka 1 Pozycji Stron - 7 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od do

22 Uwagi do "Części I" spisu żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego AK NR uwagi 1 Poległ w Puszczy Nalibockiej w czasie niemieckiej akcji antypartyzanckiej "Hermann", trwającej od 13 lipca do 8 sierpnia 1943 r. Poległ na szosie Wołosień - Kromań w zasadce na kolumnę niemieckich 2 samochodów. 3 Zamordowany(a) przez Niemców. 4 Poległ w czasie akcji rozbicia garnizonu niemieckiego w Iwieńcu r Odznaczony Krzyżem Walecznych Poległ w starciu z policją białoruską organizowaną przez Niemców Zginął w walce z oddziałem RONA. Pochowany w lesie pod Połoneczką Komendant Obwodu AK "Słup" - Stołpce Inż. architekt - brat prezydenta RP Wł. Raczkiewicza Dowódca kompanii Zamordowany przez Niemców w obozie Kołdyczew Zaginął Zwolniony z oddziału przeszedł do konspiracji. Zamordowany przez Niemców Wzięty do niewoli przez partyzantów sowieckich. Uciekł. Zginął w walce z Niemcami. 15 Więziony w Oświęcimiu 16 Treść uwagi Zamordowana r. za wspódziałanie z AK. Żona Kazimierza, z pochodzenia Niemka, pracowała jako tłumacz w niemieckiej żandarmerii. Dotyczy pozycji "Części I" spisu 17 Zamordowany r. za wspódziałanie z AK Ogółem = 206 Poległo w walkach = 167 (81%) Zamordowani po aresztowaniu = 36 (17,5%) Więziony w obozie = 1 Zaginęli = 2 Uwagi do "Części I" spisu żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 22

23 SPIS ŻOŁNIERZY Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej którzy walczyli z Niemcami i partyzantką sowiecką na terenie przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego oraz w Warszawie, w Puszczy Kampinoskiej i na Kielecczyźnie w okresie od do roku. Część II obejmująca walki z partyzantką sowiecką na terenie Puszczy Nalibockiej i województwa nowogródzkiego w okresie od do roku. Zawiera dane 231 żołnierzy. Z tego: poległo w walkach 85 (36,8%), zostało zamordowanych 140 (60,6%), więzionych 5, zaginął. 1. W dniu r. partyzantka sowiecka dokonała zdradzieckiego rozbrojenia POP. Od tego dnia rozpoczęły się obronne walki z partyzantami sowieckimi. W tej części spisu zamieszczone są nazwiska żołnierzy poległych w walkach, wziętych do niewoli i zamordowanych przez sowiecką partyzantkę, która miała za zadanie między innymi zniszczenie polskich oddziałów partyzanckich na terenach Zachodniej Białorusi, należących przed wrześniem 1939 roku do Polski. Ze względu na całkowity brak informacji o żołnierzach wziętych do niewoli sowieckiej należy traktować ich jako zamordowanych w nieznanym miejscu i czasie. Wszelkie dane uzupełniające, nie mieszczące się w tabeli, zapisano w uwagach dołączonych bezpośrednio za tabelą. W tabeli w kolumnie Uwagi podano tylko numery uwag. WAŻNE! - Przy posługiwaniu się spisem i cytowaniu wybranych informacji prosimy o uzupełnianie ich o treść zawartą w uwagach. WARSZAWA

24 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego Armii Krajowej - Część - II. Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 1 Adaszkiewicz Ignacy uł. s.1/ Józefów Wielkie Sioło Starzynki 2 Akatow Michał P.Nalibocka 2 3 Andruszkiewicz Adam Sęp kpr. żand Stołpce Kowszewo Starzynki Babicz Benedykt st.uł. s.2/ Lichacze Borowiki 5 Baranowski Eugeniusz strz P.Nalibocka 6 Baranowski Onufry strz. k.2/78 Padzierno P.Nalibocka 7 Bistrom Robert P.Nalibocka 1 8 Bobowicz Antoni P.Nalibocka 1 9 Bobrownicki Julian Aleksander Klin por Warszawa 6, 7 10 Bogdanowicz Bogusław Łubień 11 Bogdanowicz Władysław Władek+Bodo st.uł. k.1/ Raków Łubień Raków 12 Bohdan Julian strz Pilnica Kamień 13 Bohusz (Bekesz) Witold Bohun kpr. s.ckm Szczelinka Górna Kamień 14 Borkowski Józef Izydor Junosza por. k.1/ Mchów P.Nalibocka 4, 6 15 Borysewicz Longin Lonek strz. k.1/ Kleciszcze 4 16 Borysewicz Zenon strz. k.3/ Kisielewszczyzna Mińsk 3 17 Bożko Józef Jaryno Jan strz. k.2/78 Borek Teleszewicze Rubieżewicze 18 Broczek strz. Iwieniec Derewna 19 Bryczkowski Edward uł Bryczkowski Józef Mszar kpr.pchor. k.1/ Izbicko Kamień Kamień 4, 5, Bryczkowski Mieczysław strz. k.1/ Osowo Kamień 22 Budnik Stanisław strz Derewna Derewna 23 Buńczuk Sergiusz 1919 Kamień P.Nalibocka 1 24 Burak Kasper Kasper st.strz. k.1/ Rusaki Kamień Kamień 25 Chimorodo Jan P.Nalibocka 1 26 Ciechanowicz Franciszek strz Teleszewicze Rubieżewicze 27 Ciechanowicz Witold Edward strz. k.3/ Pomorszczyzna Dźwiniacze Raków 28 Cimachowicz Franciszek kpr. k.1/ Starzynki Teleszewicze Raków 29 Czaińska Maria Sosna łączn Borek P.Nalibocka 2 30 Czaiński Eugeniusz uł. Padzierno 1 31 Czaiński Henryk strz Hudy Starzynki 32 Czaiński Jan kpr. s.1/ Padzierno Wołma-Mińsk 3 Część II Polegli i wzięci do niewoli w walkach z partyzantką sowiecką w okresie od do r. 24

25 Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 33 Czujko Bolesław strz. k.3/ Pietryłowicze P.Nalibocka 1 34 Czujko Bronisław Bronek kpr Pietryłowicze Łukasze Łukasze 35 Dałkowski Leopold strz Kamień Kamień 36 Daszkiewicz Piotr P.Nalibocka 1 37 Dąbkowski Bronisław kpr.pchor P.Nalibocka 1 38 Dąbkowski Kazimierz pchor P.Nalibocka 39 Dąbkowski Tadeusz uł P.Nalibocka 4 40 Dębowski Edward 1922 Stołpce 1 41 Dołżyk Kazimierz P.Nalibocka 1 42 Downar Edward strz P.Nalibocka 1 43 Downar-Zapolski Henryk st.strz. k.1/78 Downary nn P.Nalibocka Draczyńska Stanisława Ewa łączn Rudnia Pilańska 4 45 Drużniewski Aloizy Żbik plut P.Nalibocka 1, 9 46 Dubicki Antoni st.strz. 1/ Kul 47 Dziawgo Piotr strz P.Nalibocka 1 48 Dziemianko Bronisław strz Zarzecze 49 Filianowicz Antoni Gniewosz Derewna 1, Franckiewicz Jan P.Nalibocka 2 51 Frołow Halina 1918 Kamień P.Nalibocka 8 52 Frołow Sergiusz strz. k.1/ P.Nalibocka 4, Gajski Romuald 1 54 Galakiewicz Bronisław 1 55 Gąsiewski Bronisław Świerk uł. s.ckm Karolin Kamień 11, Giewojno Edward st.strz. k.1/ Zieniewicze 15/ Zieniewicze Kamień 57 Gilewicz Jan 1 58 Górski Jerzy Jurek, Góra st.uł. s.ckm Bokacze Kamień 59 Grygorcewicz Henryk strz P.Nalibocka 4 60 Grzyb Antoni strz Ciesnowa P.Nalibocka 1 61 Grzyb Kazimierz strz. k.1/ Zaborze Kamień Kamień 62 Hałaburda Józef P.Nalibocka 1 63 Hałkowski Leopold strz. k.1/ Mińsk-Zahajno Zieniewicze Kamień 64 Hańko Piotr uł P.Nalibocka 4 65 Hołowacz Albert strz Zaborze Kamień Kamień 66 Horoszko Adam strz P.Nalibocka 4 67 Horoszko Stanisław strz Delatycze 2 68 Howorko Sergiusz Konstanty Jaszczołd st.wachm Żerdź Rudnia Nalibocka 1 Część II Polegli i wzięci do niewoli w walkach z partyzantką sowiecką w okresie od do r. 25