POLSKA AKADEMIA N A U K. Tom XHI Warszawa 30 III 1967 Nr 15. Mszyce ( H om optera, A phidoidea) Niziny W ielkopolsko-kujawskiej

Transkrypt

1 POLSKA AKADEMIA N A U K I N S T Y T U T F R A G M E N T A Z O O L O G I C Z N Y F A U N I S T I C A Tom XHI Warszawa 30 III 1967 Nr 15 Jerzy A ch r e m o w ic z Mszyce ( H om optera, A phidoidea) Niziny W ielkopolsko-kujawskiej T a n (H om optera, A phidoidea) BejiHKonojibCKO-KysmcKOH h i o m c h h o c t h Die Blattlause (H om optera, A phidoidea) der Grosspolnisch-Kujawischen Niederung W śród regionów geograficzno-fannistycznych Polski była Nizina Wielko - polsko-kujawska do niedaw na jednym z najlepiej poznanych pod względem fauny mszyc. Niemniej jednak stopień poznania mszyc tej krainy jest nadal niew ystarczający. Do roku 1939 wykazano z tego obszaru, głównie w pracach zoocecydiologicznych i z zakresu ochrony roślin, zaledwie 106 gatunków mszyc. Duże zasługi na tym polu położyli S z u l c z e w s k i (1928, 1931, 1933, 1950, 1953) oraz U r b a ń s k i (1935). Po wojnie intensywne i szerokie badania, głównie w okolicach Bydgoszczy, podjął S z e l e g ie w ic z (1958a, 1958b, 1959, 1961a, 1961b, 1962, 1963, 1964a, 1964b, 1965, 1966), który uzupełnił listę gatunków mszyc omawianego terenu o dalsze 147 gatunków. W pracach Q u e d n a u a (1954), S ie m a sz k o (1957), K r z y w ie c (1957, 1961, 1965), G a b r ie l a (1961), S t a c h e r s- k i e j (1963), G a b r ie l a, N uoicow sk ieg o i W is ł o c k ie j (1964), J a s i e ń s k i e j - O b r ę b s k l e j (1964) i A c h r e m o w ic z a (1964) znajdujem y pierwsze dane o dalszych 13 gatunkach. Tak więc do roku 1966 wykazano z Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej 267 gatunków mszyc. Porównując tę liczbę z w ykazam i gatunków terenów sąsiednich, sądzić można, że jest to liczba niew ystarczająca do scharakteryzow ania fauny mszyc tego regionu. Przygotow yw any obecnie do druku katalog mszyc Polski obejm uje praw ie 600 gatunków. F auna mszyc krajów sąsiadujących z Polską opracowana jest bardziej dokładnie: Czechosłowacja 800, A ustria 550, N RD 600, Szwecja 480 gatunków (S z e l e g ie w ic z, 1964b). O słabym stopniu poznania fau n y m szyc om awianego regionu i o potrzebie dalszych badań w tej dziedzinie, świadczy fakt, że autor niniejszej pracy uzupełnia listę mszyc tego obszaru o następnych 76 gatunków (w tym 14 nowych dla Polski).

2 262 J. Aohremowicz 2 Granice Niziny W ielkop olsko- K u j aw,sklej przyjęte w niniejszym opracowaniu zostały oparte na regionizacji ustalonej w wydawnictwie K atalog fauny Polski. Nizina W ielkopolsko-k ujaw ska.jest w ty m ujęciu największym regionem faunistycznym Polski i obejm uje bez m ała całe województwo zielonogórskie i poznańskie, praw ie połowę w ojew ództw a bydgoskiego oraz znaczne obszary w o jew ództw wrocławskiego i łódzkiego. N a północy sięga do krańców Kotliny Gorzowskiej i Doliny N adnoteckiej, na północnym wschodzie i wschodzie rozciąga się po Pojezierze Chełmińskie i Dobrzyńskie aż do ujścia rzeki Skrwy między D obrzyniem i Płockiem oraz do początków W ysoczyzny Piotrkowskiej pod Łodzią. O d południowego wschodu i południa ograniczona jest przez W yżynę Krakowsko-Częstochowską, W zgórza Trzebnickie i Nizinę Śląską. Szczegółowe opracowanie granic i morfologii omawianego obszaru znaleźó można w pracy K r y g o w s k ie g o (1958). M ateriał do niniejszej p racy zbierałem w la ta c h n a obszarze wojew ództw poznańskiego, zielonogórskiego i bydgoskiego, głównie w okolicach Poznania, Miłosławia, K órnika i W ąsowa, pow. Nowy Tomyśl. Otrzym ywałem też m ateriały zebrane przez in n e osoby, co w każdym p rzy p ad k u zostało zaznaczone w wykazie gatunków przez podanie nazwiska zbieracza. G atuki nowe dla Polski zostały oznaczone gwiazdką. Okazy dowodowe przechowywane są w zbiorach L a b o rato riu m Entom ologii IO E w Poznaniu. Pragnę nadmienić, że rozszerzenie zakresu badań umożliwiła mi dotacja Wydz. V PAN. Dane o rozmieszozeniu mszyc w Polsce zaczerpnąłem z maszynopisu pracy dra Henryka S z e l e g i e w i c z a przygotowanej do Katalogu fauny Polski, za której udostępnienie składam Mu serdeczne podziękowanie. Chciałbym również podziękować wszystkim osobom, które przyczyniły się do powstania niniejszej pracy, a przede wszystkim Panu Prof. Drowi Władysławowi W ę g o r k o w i, który zachęcił mnie do pracy nad fauną mszyc, Panu Drowi Henrykowi S z e l e g i e w i c z o w i za życzliwą pomoc przy sprawdzaniu i oznaczaniu trudniejszych gatunków oraz Panu Prof. Drowi Fritzowi Paulowi M u l l e r o w i za oznaczenie niektórych gatunków. WYKAZ ZEBRANYCH GATUNKÓW P hylloxeridae Adelginae 1. Adelges tardtis ( D r e y f.). Poznań-Jeżyce, 30 V I 1965, w wyroślach na końcach pędów Picea excelsa (L a m.) L k. larw y pokolenia celares. Gatunek znany z prawie całej Polski. Z Niziny Wiełkopolsko-Kujawskiej podawany przez S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1953), K ń l e r a (1935), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1958b, 1959). 2. SaccMphantes abietis (L.). Poznań-Jeżyce, 19 V I 1965, w wyroślach u podstaw y m łodych pędów Picea excelsa (L a m.) L k. larwy pokolenia celares.

3 3 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej 263 Gatunek pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez T r z e b i ń s k i e g o (1916a), S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1953), R u s z k o w s k i e g o (1933), K ń l e r a (1935), U r b a ń s k i e g o (1935) i S z e l e g i e w i c z a (1958b). Phylloxerinae 3. Phylloxera coccinea H e y d. Poznań-Grunwald, 20 V I I I 1962, na dolnej stronie liści Quereus sessilis E h r h. samice, samce, nimfy, larwy i jaja. Gatunek znany w Polsce z Pojezierza Pomorskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z u l c z e w s k i, 1933; U r b a ń s k i, 1935; S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Niziny Mazowieckiej. A phididae Lachninae 4. Protolachnus agilis (K a l t.). Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 6 V I 1962, czerpakiem uskrzydlona dzieworódka; Poznań-Grunwald, 20 V I I I 1962, strząsane z igieł P in u s silvestris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Znany u nas z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1961b), Niziny Mazowieckiej i Tatr. 5. Schizolachnus pineti (F.). Poznań-G runw ald, 26 V I I I 1962; Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 6 V I 1962; Sielinko k. Opalenicy, pow. Nowy Tomyśl, 18 V 1964 wszystkie na igłach P inus silvestris L., liczne bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Pomorskiego, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( R u s z k o w s k i, 1933; K ń l e r, 1935; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Tatr. 6. Cinara boerneri H. E. L. Poznań-Jeżyce, 28 V I 1965, strząsane z gałęzi L a rix decidua M il l. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. U nas znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej i Gór Świętokrzyskich. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 7. Cinara costata ( Z e t t.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 25 V I 1965, n a Picea excelsa (L a m.) L k. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. U nas znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej i Kotliny Nowotarskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 8. Cinara juniperi (D e G e e r ). Poznań-Jeżyce, 19 V I 1965, na gałązkach Ju n ip eru s sabina L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki, masowo. Znany w Polsce z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Lubelskiej i Kotliny Nowotarskiej. Nowy dla Niziny W ielkopolsko-kujawskiej. 9. Cinara juniperina (M o r d v.). Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na gałązkach Thuja sp. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki.

4 Aehremowicz 4 W Polsce znany zaledwie z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1962) i Niziny Mazowieckiej. 10. Cinara laricis (W a l k.). Poznań-Jeżyce, 28 V I 1965, strząsane z gałęzi L a rix decidua M il l. bezskrzydłe dzieworódki. U nas znany dotąd jedynie z Gór Świętokrzyskich i Kotliny Nowotarskiej. Nowy dla Niziny W ielkopolsko-kujawskiej. 11. Cinara pilicornis (H t g.). Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, 12 Y I 1964, n a gałązce Picea excelsa (L am.) L k. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany w Polsce z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, Sudetów Zachodnich i Kotliny Nowotarskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 12. Cinara p in i (L.). Poznań-G runw ald,.10 V III 1962, na pędach Pinus silvestris L. bezskrzydłe dzieworódki; Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 10 V I I 1962, na P. silvestris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; Poznań-Jeżyce, 30 V I 1965, n a gałązkach P. strobus L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; W ielkopolski P a rk Narodowy, koło m ostu do Rogalina, 20 V I 1965, na pędach P. silvestris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany u nas z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Mazurskiego, Niziny W ielkopolsko-kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej, W yżyny Lubelskiej i Beskidu Wschodniego. 13. Lachnus roboris (L.). Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 10 V I I I 1962, na gałązkach Quercus robur L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; brzeg Jeziora Kam ieńskiego, pow. M urowana Goślina, 10 V I 1964, na gałązkach Quercus sp. larw y; Poznań-G runw ald, 10 V I 1964, na gałązce Bosa sp. (!), tam że, 20 V I I I 1964, n a Q. robur L. uskrzydlone i bezskrzydłe dzieworódki; W ielkopolski P ark Narodowy, Jeziory, 17 V I 1965, na gałązkach Q. sessilis E h r h. bezskrzydłe dzieworódki. W Polsce znany z Pojezierza Pomorskiego, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 14. Protrama flavescens ( K o ch.). Poznań-G runw ald, 29 V I 1965, n a korzeniach A rtem isia vulgaris L. jed n a uskrzydlona dziew oródka i dwie larwy. Znany dotąd tylko z Niziny Mazowieckiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Protrama longitarsus (P e e r.). Poznań-G runw ald, 7 V I I I , wewnątrz w ypróchniałego korzenia Artem isia campestris L. bezskrzydłe i jed n a uskrzydlona dziew oródka. Gatunek wykazany w Polsce z Pojezierza Pomorskiego i W yżyny Małopolskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.

5 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Trama troglodytes H e y d. Poznań-G runw ald, 7 V I I I 1962, na korzeniach Artem isia campestris L. larwy i bezskrzydłe dzieworódki; tam że, 8 V I I 1965 na korzeniach Arctium tomentosum M i l l. larwy i bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-D ębina, 3 V II 1965, na korzeniach Centaurea sp. bezkrzydłe dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 8 V II 1965, na korzeniach Sonchus oleraceus L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. U nas znany z Pojezierza Pomorskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e - w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, Śląska Górnego, W yżyny Małopolskiej, W yżyny Lubelskiej i Tatr. Pemphiginae 17. Eriosoma (Eriosoma) lanigerum (H a u s m.). Poznań-M arcelin, 21 X 1965, bezskrzydłe dzieworódki n a gałązce M alus domestica B o b r. Gatunek znany prawie z całej Polski. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podany przez T r z e b i ń s k i e g o (1916a, 1916b), M i n k i e w i c z a (1922, 1935a, 1935b), S t r a w i ń s k i e g o (1931), R u s z k o w s k i e g o (1933), S z u l c z e w s k i e g o (1933), U r b a ń s k i e g o (1935) i Z a w a d z k ą (1962). 18. Eriosoma (Schizoneura) lanuginosum (H t g.). Poznań-Grunwald, 12 V II 1962, w żółto zabarwionych wyroślach na liściach Ulmus campestris L. uskrzydlone dzieworódki. Gatunek pospolity w Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez Hier o n y m u s a (1890), S z u l c z e w s k i e g o (1928, 1931, 1953), R u s z k o w s k i e g o (1933, 1935b), U r b a ń s k i e g o (1935) i N a w o j s k ą (1957). 19. Eriosoma (Schizoneura) ulm i (L.). P ozn ań-r ataje, 1 V I I 1965, w w y roślach na Ulmus campestris L. uskrzydlone dzieworódki. Pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez H i e r o - n y m u s a (1890), H e l l w i g a (1897), T r z e b i ń s k i e g o (1916a, 1916b), S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1933, 1953), R u s z k o w s k i e g o (1933), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e - w i c z a (1961b). 20. Ealtenbachiella pallida (H a l id a y ). Kórnik, pow. Śrem, 15 V I I 1965, w w yroślu na liściu Ulmus campestris L. larw y i nim fy. Gatunek rozmieszczony w całym kraju, lecz dość rzadki. Wykazany z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, Puszczy Białowieskiej, Śląska Górnego i W yżyny Małopolskiej. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z u l c z e w s k i e g o (1928, 1931, 1953), U r b a ń s k i e g o (1935) i N a w o j s k ą (1957). 21. Tetraneura ulm i (L.). Poznań-Grunwald, 12 V I I 1962, w wyroślach na Ulmus campestris L. nim fy i uskrzydlone dzieworódki; tam że, 19 V I 1965, na kłączach Agropyron repens P. B. bezskrzydłe dzieworódki. W roku 1965 obserwowałem masowy pojaw tego gatunku na wiązach w Poznaniu i w Kórniku, pow. Śrem.

6 266 J. Aohremowioz 6 Gatunek pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez H i e r o n y m u s a (1890), T r z e b i ń s k i e g o (1916a), S z u l c z e w s k i e g o (1928, 1931, 1953) S t r a w i ń s k i e g o (1931), R u s z k o w s k i e g o (1933, 1935b), U r b a ń s k i e g o (1935), K ń l e r a (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1958b). 22. A siphum varsoviensis (M o r d v.). K órnik, pow. Śrem, 15 V I I 1965, n a zniekształconych liściach Populus alba L. nim fy i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek występujący sporadycznie w Europie (Polska, Niemcy, Węgry) oraz na Zakaukaziu i w Syberii Zachodniej. U nas znany jedynie z Warszawy. Nowy dla Niziny W ielkopolsko - Ku j awskie j. 23. Prociphilus (Stagona) xylostei (D e G e e r ). Wąsowo, pow. Ko wy Tomyśl, 13 V I I 1965, na gałązkach Lonicera xylosteum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki. U nas znany z Niziny Mazowieckiej, Puszozy Białowieskiej, W yżyny Krakowsko-Wieluńskiej i Kotliny Nowotarskiej. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podany przez S z u l - c z e w s k i e g o (1928), R u s z k o w s k i e g o (1933), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1964a). 24. Pemphigus bursarius (L.). Poznań-G runw ald, 12 V I I 1962, na liściach Lacłuca saliva L. uskrzydlone dzieworódki; Turek, 5 V I I 1965, w wyroślach n a ogonkach liściowych Populus italica M n c h. nim fy i uskrzydlone dzieworódki. Pospolity w oałej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez H i e r o n y m u s a (1890), S z u l c z e w s k i e g o (1928, 1931, 1953), K ń l e r a (1935), R u s z k o w s k i e g o (1935a), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1961b). *25. Pemphigus phenax B o r n, et B l u n c k. Poznań-G runw ald, 15 V I 1963, na łodydze Solanum lycopersicum L. uskrzydlona dzieworódka. Gatunek występujący na korzeniach marchwi prawdopodobnie w całej Europie; do niedawna m ylony z Pemphigus filaginis (B. d e F.). Nowy dla fauny Polski. 26. Pemphigus spirothecae P a s s. Turek, 5 V I 1961, w wyroślach na ogonku liściowym Populus italica M n c h. założycielki, bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 28 V I 1965 wyrośla n a ogonkach liściowych Populus nigra L. Pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany już wielokrotnie ( T r z e b i ń s k i, 1916a; S z u l c z e w s k i, 1931, 1950, 1953; R u s z k o w s k i, 1933, 1935b; U r b a ń s k i, 1935; N a w o j s k a, 1957; S z e l e g i e w i c z, 1958b). Thelaxinae 27. M indarus abietinus K o c h. Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na szpilkach Abies concolor E n g e l m. i A bies sp. uskrzydlone dzieworódki. U nas znany z Pobrzeża Bałtyku, Podlasia, Puszczy Białowieskiej i Tatr. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.

7 7 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Anoecia corni (F.) s. 1. Poznań-Grunwald, 27 IX 1962, na dolnej stronie liści Cornus sanguinea L. uskrzydlone sexupara; tam że, 17 X 1962, sexuales. Znany u nas z Niziny Mazowieckiej, Puszczy Białowieskiej, W yżyny Lubelskiej, Sudetów Zachodnich i Beskidu Wschodniego. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazał go S z e l e g i e w i c z (1958b). 29. Glyphina betulae (K a l t.). Poznań-Grunwald, 1 V I 1963, na końcach m łodych pędów Betula verrucosa E h r h. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Wielkopolski P ark N arodowy; brzeg W arty koło m ostu do Kogalina, 20 V I 1965, n a B. verrucosa E h r h. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. W Polsce znany z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej w y kazany przez S z e l e g i e w i c z a (1958b) Thelaxes dryophila (S c h r k.). Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 6 Y I I 1962, na liściach Quercus sp. bezskrzydłe dzieworódki; tam że, 17 Y II 1962 uskrzydlone dzieworódki; Kórnik, pow. Śrem, 2 Y I 1963, na Q. robur L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-M alta, 6 V I , na Q. robur L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek znany u nas z Pojezierza Pomorskiego, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Callaphidinae 31. Symydobius oblongus (H e y d.). Poznań-Grunwald, 20 V I I 1962 bezskrzydłe dzieworódki; 20 V I I I 1962 uskrzydlona dzieworódka; 22 V I 1963 bezskrzydłe dzieworódki. W szystkie na zdrewniałych gałązkach Betula verrucosa E h r h. Gatunek wykazany w Polsce z Pojezierza Pomorskiego, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej, W yżyny Lubelskiej i Sudetów Zachodnich. 32. Euceraphis punctipennis (Z e t t.). Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 23 V i 17 V I I 1962, n a dolnej stronie liści Betula verrucosa E r h r. uskrzydlone dzieworódki; Poznań-G runw ald, 20 V I I I 1962, 1 V I 1963 i 30 V 1965, n a B. verrucosa E r h r. uskrzydlone dzieworódki. W ykazany w Polsce z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny W ielkopolsko-kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1963, 1964a) i Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej oraz z Sudetów Zaohodnioh. 33. Phyllaphis fagi (L.). K órnik, pow. Śrem, 2 V I 1963 jedna uskrzydlona dzieworódka na dębie; Sielinko, pow. Nowy Tomyśl, 12 V I 1964, na liściach Fagus silvatica L. bezskrzydłe dzieworódki; Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, na obu stro n ach liści F. silvatica L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki.

8 2 6 8 J. Aohremowicz 8 W Polsce znany prawie wszędzie. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z u l c z e w s k i e g o (1928, 1953), R u s z k o w s k i e g o (1933), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1964a). 34. Callipterinella tuberculata (H e y d.). Poznań-G runw ald, 6 V I 1964, na m łodych liściach Betula verrucosa E r h r. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki oraz nim fy; W ielkopolski P ark Narodowy, nad W artą koło m ostu do Rogalina, 20 V I 1965, na B. verrucosa E h r h. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki. Znany u nas z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny W ielkopolsko-kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Mazowieckiej oraz z W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej. 35. Calaphis flava M o r d v. Poznań-G runw ald, 2 0 V I I I 1965, na liściach Betula verrucosa E h r h. uskrzydlone i bezskrzydłe dzieworódki oraz nim fy; K órnik-a rboretum, pow. Śrem, 15 V I I 1965, na liściach B.papyrifera M a r s h. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; W ielkopolski P ark Narodowy, brzeg W arty koło m ostu do Rogalina, 2 0 V I 1965, na B. verrucosa E h r h. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej oraz Kotliny Nowotarskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej M onaphis antennata (K a l t.). Poznań-G runw ald, 20 V I I I , na liściach Betula verrucosa E h r h. uskrzydlone dzieworódki i nim fy; Kórnik, pow. Śrem, 15 V I I , na liściach B. papyrifera M a r s h. nimfy. Gatunek znany u nas dotąd tylko z Niziny Mazowieckiej i W yżyny Małopolskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 37. Drepanosiphum aceris K o c h. Poznań-M alta, 6 V I 1965, na liściach Acer campestre L. uskrzydlone dzieworódki. W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1964) i Niziny Mazowieckiej. 38. Drepanosiphum platanoidis (S c h r k.). Poznań-G runw ald, 2 1 V I 1962, na Acer rubrum L. uskrzydlone dzieworódki; 1 3 X sexuales; tam że, 17 V I 1964, na A. platanoides L. uskrzydlone dzieworódki, masowo. Znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Mazowieckiej, W yżyny Lubelskiej oraz Kotliny Nowotarskiej. 39. Callaphis juglandis (G o e t z e ). Poznań-Jeżyce, 2 V I I 1962, na Juglans regia L., M. N o w ic k i leg. uskrzydlone dzieworódki i nim fy; Wąsowo, pow. N ow y T om yśl, 12 V I 1964, n a J. negia L. uskrzydlone dziew oródki; K órnik

9 9 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej 269 p o w. Ś rem, 15 Y I I 1965, n a liścia c h J. regia L. n im fy i u sk r zy d lo n e d zie- w oród k i. Gatunek znany w Polsce z Niziny Mazowieckiej, Śląska Dolnego, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 40. Ghromaphis juglandicola (K a l t.). Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, 12 VI 1964, na dolnej stronie liścia Juglans regia L. dwie uskrzydlone dzieworódki. Znany prawie z całej Polski. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podał go S z e l e g i e - w i c z (1964a). 41. Eucallipterus tiliae (L.). P o zn a ń -G r u n w a ld, 20 V I I 1962, n a liścia c h Tilia cordata M i l l. n im fy i u sk r zy d lo n e d ziew o ró d k i; K ó r n ik -A r b o r etu m, p ow. Ś rem, 2 V I 1963, n a liściu Quercus sp. je d n a zb łą k a n a d ziew o ródka. Znany prawie z całej Polski i miejscami pospolity. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazał go S z e l e g i e w i c z (1958b). 42. Myzocallis coryli (G o e t z e). Poznań-Grunwald, 12 V I I 1962, na dolnej stronie liści Gorylus avellana L. nim fy i uskrzydlone dzieworódki; Poznań- M alta, 6 V I 1965, n a G. avellana L. uskrzydlone dzieworódki. W Polsce znany z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej oraz Kotliny Nowotarskiej. 43. Tuberculoides annulatus (H t g.). Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 17 V II 1962, na spodniej stronie liści Quercus robur L. i Q. rubra L. nim fy i uskrzydlone dzieworódki obu odm ian barw nych; K órnik, pow. Śrem, 2 V I 1962 uskrzydlone dziew oródki; Poznań-M alta, 6 V I 1965 uskrzydlone dzieworódki. Znany prawie z całej Polski, z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazał go S z e l e g i e w i c z (1958b). 44. Tinocallis płatani (K a l t.). Poznań-G runw ald, 11 V I I I 1962, na dolnej stronie liści Ulmus laevis P o l l. uskrzydlone dzieworódki; Pam iątkow o, pow. Szam otuły, 10 V I 1964, n a U. laevis P o ll. uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany w Polsce z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej. 45. Tuberculatus guerceus (K a l t.). Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 6 i 17 V II 1962, na liściach Quercus robur L. uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany u nas dotąd jedynie z Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 46. Pterocallis alni (D e G e e r ). W ielkopolski P ark Narodowy, nad Jeziorem Góreckim, 26 V III 1962, na dolnej stronie liści A lnus glutinosa (L.) G a e r t n.

10 270 J. Aohremowicz 10 larw y i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-K iekrz, 7 V I 1964, na A. glutinosa (L.) G a e r t n. bezskrzydle i uskrzydlone dzieworódki. W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e - g i e w i c z, 1958b), W yżyny Małopolskiej. 47. Pterocallis maculata (H e y d.). Poznań-K iekrz, 7 V I 1964, na Alnus glutinosa (L.) G a e r t n. uskrzydlona dzieworódka; Poznań-Jeżyce, 29 V I 1965, n a liściach A. glutinosa (L.) G a e r t n. bezskrzydle i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany u nas z Pojezierza Pomorskiego, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej i W yżyny Małopolskiej. *48. Therioaphis luteola B ó r n. Poznań-G runw ald, 16 V I I 1962, na Trifolium pratense L. bezskrzydle dzieworódki (F. P. Mu l l e r det.); Trzcielin, pow. Poznań, 21 IX 1963, czerpakiem z T. pratense L. bezskrzydle dzieworódki i samice am figoniczne; W ysogotowo, pow. Poznań, 21 1X 1963 jak wyżej; W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 2 V I 1964, czerpakiem bezskrzydle i uskrzydlone dzieworódki; Troszczyn, pow. Nowy Tomyśl, 2 V I 1964 jak w yżej; Bolechowo, pow. Poznań, 13 V I 1964 jak w yżej; Chrustowo, pow. Chodzież, 29 V I I I 1964, czerpakiem z T. pratense L. bezskrzydle dzieworódki; Lipie, pow. Gostyń, 6 V I I I 1964 jak w yżej; Kościelna Wieś, pow. Kalisz, 21 V I I I 1964 jak w yżej; Pleszew, 21 V I I I 1964 jak wyżej. W ystępuje prawdopodobnie w całej Europie, ale był dotąd stale mylony z T. subalba B ó r n. Pewne stanowiska znane są z Holandii, Belgii, Niemiec, Austrii i Czechosłowaoji. Nowy dla fauny Polski. 49. Therioaphis trifolii (M o n e l l ). Dopiewo, pow. Poznań, 21 I X 1963, czerpakiem na Medicago sativa L. bezskrzydle i uskrzydlone dzieworódki oraz samice am figoniczne; Gądki, pow. Środa, 22 IX 1963 jak wyżej; Baborówko, pow. Szam otuły, 2 5 I X 1963 jak wyżej; Trzcielin, pow. Poznań, 2 1 IX 1963, czerpakiem na Trifolium pratense L. bezskrzydle i uskrzydlone dzieworódki oraz samice am figoniczne; Kąsinowo, pow. Szam otuły, 25 I X 1963, czerpakiem na T. repens L. ja k w yżej; Nagradowice, pow. Środa, 18 V I 1964, czerpakiem na Medicago sativa L. bezskrzydle i uskrzydlone dziew oródki; A ntoniny, pow. Leszno, 6 V I I I 1964 jak w yżej; Szelejewo, pow. Gostyń, 6 V I I I 1964 jak w yżej; W łostowo, pow. Środa; K lęka, pow. Jarocin, 21 V III 1964 ja k wyżej. W Polsce znany dotąd z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( J a s i e ń s k a - O b r ę b s k a, ; A c h r e m o w i c z, ) i W yżyny Małopolskiej. 50. Therioaphis riehmi (B ó r n.). Poznań-G runw ald, 16 V III 1962, na Melilotus albus M ed. uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany w Polsce z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i W yżyny Małopolskiej.

11 11 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej 271 *51. Subsaltusaphis ornata (T h e o b.). Poznań-Grunwald, 6 V I.1964 i 22 V I , czerpakiem na turzycach uskrzydlone i bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Strzeszynek, 2 4 V I ja k wyżej. Gatunek notowany dotąd wyłącznie w Europie Zachodniej. Nowy dla fauny Polski. 52. Saltusaphis iberica (B o r n.) S z e l e g. Poznań-G runw ald, 14 V 1964, 15 V I 1964 i 19 V III 1964, czerpakiem na Carex hirta L. larwy i bezskrzydłe dziew oródki oraz nieliczne uskrzydlone m orfy. Gatunek wykazywany w Polsce z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Niziny Mazowieckiej. Chaitophorinae 53. Periphyllus testudinaceus (F e r n.) ( =? villosus H t g.). Poznań-Grunwald, 21 V 1962, na Acer rubrum L. założycielki i larw y; 13 V I I I 1962, na liściach A. saecharinum L. diapauzujące larw y; 13 X 1962, jak wyżej pokolenie płciowe. Gatunek znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( s z e l e g i e w i c z, 1963) i Mazowieckiej, Śląska Dolnego i W yżyny Lubelskiej. 54. Chaitophorus capreae (M o sl.). Zalesie, pow. Szubin, 28 V 1964, na dolnej stronie liści Sa lix capreae L. bezskrzydłe dzieworódki. Znany w kraju z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e - g i e w i c z, 1958b, 1961a,), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej. 55. Chaitophorus leucomelas K o ch. Poznań-G runw ald, 12 V I I 1962, n a liściach i końcach pędów Populus nigra L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 17 V I I 1962 jak wyżej; Poznań- Grunwald, 2 V I I I 1963, na P. tremula L. bezskrzydłe dzieworódki. Znany w Polsce z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b, 1961a), Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej. 56. Chaitophorus niger (M o r d y.). Poznań-Grunwald, 10 V I I 1963, na Salix fragilis L. bezskrzydłe dziew oródki; Poznań-Jeżyce, 19 V I 1965, ja k wyżej. Gatunek wykazany w Polsce z Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 57. Chaitophorus populeti (P a n z.). Nadleśn. Potasze; pow. Poznań, 17 V III 1962, n a pędach i liściach P opulus alba L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-K iekrz, 30 V I 1963, na P. tremula L. jak wyżej; Zalesie, pow. Szubin, 28 V 1964 ja k wyżej. U nas znany z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej oraz Kotliny Nowotarskiej.

12 272 J. Achremowicz Ghaitophorus populialbae (B. d e F.). Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 17 V I I 1962, na Populus alba L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; K órnik, pow. Śrem, 2 V I 1963 jak wyżej; Poznań-G runw ald, 22 V I 1963, na P. tremula L. i P. alba L. bezskrzydłe dzieworódki. W ykazany w Polsce z Pojezierza Pomorskiego, Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej. 59. Ghaitophorus salicti (S c h e k.). W ielkopolski P ark Narodowy, nad Jeziorem Góreckim, 17 V I 1965, n a Salix cinerea L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek wykazany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b, 1961a), Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej. 60. Ghaitophorus truncatus ( H a u s m.). W ielkopolski P ark Narodowy, nad Jez. Góreckim, 26 V I I I 1962, na Salix purpurea L. bezskrzydłe dzieworódki. Znany u nas z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1961a, 1961b), Niziny Mazowieckiej i Kotliny Nowotarskiej. 61. Ghaitophorus vitellinae (S c h e k.). Poznań-G runw ald, 19 V III 1964, na S a lix fragilis L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. W Polsce wykazany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej i W yżyny Małopolskiej. 62. Bungsia kurdjum ovi (M o e d v.). Poznań-G runw ald, 12 V I I 1962 i 14 V 1965 czerpakiem, bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany u nas z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Niziny Mazowieckiej. 63. Sipha glyeeriae ( K a l t.). Poznań-G runw ald, 22 V I 1965; Poznań-Strzeszynek, 24 V I 1965 bezskrzydłe dziew oródki, czerpakiem. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b, 1963), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej. 64. Garicosipha paniculatae B ó e n. Poznań-Jeżyce, 19 V I 1965, na Garex divulsa S t o k e s i Garex sp. bezskrzydłe dziew oródki; W inna G óra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 21 V I 1966, na Juncus effusus L. larwa. U nas znany dotąd tylko z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Niziny Mazowieckiej. 65. Atheroides serrulatus H a l. Poznań-G runw ald, 14 V 1964 i 22 V I 1965; Poznań-S trzeszynek, 24 V I 1965 bezskrzydłe dziew oródki złowione czerpakiem. Gatunek wykazany w Polsce z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieokiej i K otliny Nowotarskiej.

13 13 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Laingia psammae T h e o b. Poznań-G runw ald, 12 V I I 1962, odłowiona w żółte szalki (H. T r o ja n o w sk i leg.) uskrzydlona dzieworódka. Gatunek wykazany w Polsce dotąd jedynie z Pobrzeża Bałtyku i Niziny Mazowieckiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Aphidinae 67. Pterocomma populeum (K a l t.). Poznań-Grunwald, 31 V 1962, na Populus nigra L. bezskrzydła dziew oródka. Gatunek znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Lubelskiej i Kotliny Nowotarskiej. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazał go S z e l e g i e w i c z (1958b, 1961b). 68. Pterocomma konoi H o e i sensu S z e l e g. Poznań-Grunwald, 27 V I 1963, na Salix fragilis L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-R ataje, 14 V I 1964, n a 8. purpurea L. ja k wyżej. Pospolity w całym kraju; z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z e l e - g i e w i o z a (1965). 69. Pterocomma salicis (L.). Poznań-Junikowo, 9 V II 1963, na gałązkach Salix vim inalis L. (B. S t a c h e e s k a leg.) bezskrzydłe dzieworódki; K órnik - -Arboretum, pow. Śrem, 15 V I I 1965, na 8. pentandra L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek wykazany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej. 70. Pterocomma steinheili (M o e d v.). Sielinko, k. Opalenicy, pow. Nowy Tomyśl, 12 V 1964, na Salix sp. uskrzydlona dzieworódka; Poznań-Grunwald, 19 V I I I 1964, n a 8alix fragilis L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek wykazany w Polsce z Pobrzeża Bałtyku i Niziny Mazowieckiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 71. Hyalopterus pruni (G e o f f.). Poznań-K iekrz, 24 V I i 24 V II 1962, na Phragmites communis T e i n. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań- Jeżyce, 2 V T I1962, na Prunus insititia J u s t e e. (M. N o w ic k i leg.) bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Złotniki, pow. Poznań, 20 V I 1962, na Prunus domestica L. jak wyżej; W oźniki, pow. Nowy Tomyśl, 12 V I 1964 jak wyżej. Gatunek pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez SZU LC ZEW SK IEG O, U R B A Ń SK IE G O, M IN K IE W IC Z A, R U SZ K O W SK IE G O, R U SZK O W SK IE G O i ST RA - w g ń s k i e g o o r a z S z e l e g i e w i c z a.

14 274 J. Achremowicz Rhopalosiphum insertum ( W a lk.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 V I 1964, na M alus domestica B o r b. uskrzydlone dzieworódki; Poznań-M alta, 6 V I 1965, na Sorbus aucuparia L. jak w yżej; Poznań-M arcelin, 21 X 1965, n a M alus domestica B o r b. uskrzydlone sexuparae. Gatunek znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z u l c z e w s k i, 1928, 1930; U r b a ń s k i, 1935), W yżyny Lubelskiej, Śląska Dolnego i Sudetów Zaebodnich. 73. Rhopalosiphum nymphaeae (L.). Poznań-D ębina, 3 V I I 1965, na liś c ia c h Hydrocharis morsus-ranae L. (B. S t o p a le g.). bezskrzydłe dzieworódki; P oznań-g runw ald, 14 V II 1965, n a A lism a plantago-aguatica L. ja k wyżej. Gatunek znany w kraju z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej (M i n k i e w i c z, 1935b; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, Puszczy Białowieskiej i W yżyny Lubelskiej. 74. Rhopalosiphum padi (L.). Poznań-G runw ald, 1 X 1962, na Zea mays L. (B. S t a c h e r s k a leg.) bezskrzydłe dzieworódki i nim fy; Pam iątkow o, pow. Szam otuły, 10 V I 1964, na Dactylis glomerata L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-M alta, 30 V 1965, na Padus avium M i l l. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 16 V I 1965 jak wyżej. Gatunek pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez T a s c h e n b e r g a (1865), S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1933, 1950, 1953), R u s z k o w s k i e g o (1933), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1964a). 75. Schizaphis graminum ( B o n d.) s. 1. Poznań-G runw ald, 22 V I 1965, czerpakiem z tra w bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazywany z Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko - Kuj awskiej. 76. A phis acanthi S c h r k. Poznań-G runw ald, 17 V I I I 1962, u nasady ro zetki liściowej Garduus acanthoides L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek wątpliwy, być może jest to tylko jedna z form A. fabae Scop. lub A. solanella T h e o b. U nas wykazany tylko z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1963). 77. A phis acetosae L. Poznań-G runw ald, 22 V I I I 1962, 7 V I i 16 V I I 1963, n a R um ex acetosa L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. U nas znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z u l c z e w s k i, 1933, 1953; U r b a ń s k i, 1935; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, Śląska Górnego i W yżyny Małopolskiej. *78. A phis althaeae X e v s k y se n su B ó r n. P o z n a ń -J e ż y c e, 11 V I , n a ło d y d z e i m ło d y c h liś c ia c h Althaea narbonensis P o u r r. lic z n e b ezsk r zy d łe i n ie lic z n e u sk r z y d lo n e d zie w o r ó d k i o d w ie d z a n e p rzez m rów k i. Gatunek rozmieszczony w całej Europie; nowy dla fauny Polski.

15 15 J. Aohremowioz Aphis chloris K o c h. Poznań-Grunwald, 11 V III.1962, na Hypericum perforatum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy (lla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, oraz W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej. 80. A phis confusa W a l k. Poznań-G runw ald, 25 V I 1963, na łodydze i liściach K nautia arvensis (L.) C otjlt. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany w kraju z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej 81. A phis corniella H. B. L. Poznań-Grunwald, 9 V I 1962, na końcach pędów Cornus sanguinea L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki (P. P. Mu l l e r det.). Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, dopiero niedawno wykazany z Polski. 82. A phis craccae L. Poznań-Jeżyce, 16 V I 1965, na V id a cracea L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek d o ś ć pospolity w Polsce, z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazał g o S z e l e - g i e w i c z (1958b). 83. A phis craccivora K o ch. Poznań-G runw ald, 1 V I I I 1962, na Lupinus angustifolius L.; 2 V I I I , na Robinia pseudacacia L.; 21 V I I I , na Melilotus albus M e d.; 29 V I 1963, na V id a angustifolia L.; 20 V I I 1965, na Trifolium campestreh. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; Poznań-M alta, 6 VI 1965, na Lotus corniculatus L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 24 VI ; na Medicago lupulina L. jak wyżej; Nowa Wieś, pow. Chodzież, 27 IX 1964, na Lupinus angustifolius L. jak wyżej. Gatunek m ylony do niedawna z innymi (między innymi z Aphis fabae S c o p.) i prawdopodobnie dlatego nie wykazywany dotąd z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. 84. A phis euphorbiae K a l t. W ielkopolski P ark Narodowy, koło m ostu do Bogalina, 20 V I 1965, na Euphorbia cyparissias L. (B. S t o p a leg.) bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany z Pojezierza Pomorskiego i W yżyny Małopolskiej. 85. A phis fabae S c o p. Zbierałem ten gatunek w Poznaniu na Beta vulgaris L., Philadelphus coronarius L., M atricaria discoidea DC. i Galium mollugo L. Gatunek pospolity w całym kraju A phis farinosa G m e l. Nadleśn. Potasze, pow. Poznań, 6 V II 1962, na Sa lix sp. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; K órnik, pow. Śrem, 2 V I

16 276 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej , na Sdlix purpurea L. jak wyżej; Poznań-K iekrz, 17 V I I 1963, na S. cinerea L. bezskrzydłe dziew oródki. Gatunek pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez S z e l e g i e w i c z a (1958b). 87. A phis forbesi W e e d. Poznań-D ębiec, 1 5 V I , u nasady pędów Fragaria vesca L. (K. S z c z e p a ń s k a leg.) bezskrzydłe dzieworódki (P. P. Mu l l e r det.). Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Poza tym znany u nas tylko z Beskidu Zachodniego. 88. A phis frangulae K a l t. Złotniki, pow. Poznań, 9 V II i 23 V I I 1962, na Solanum tuberosum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Pospolity w całym kraju; z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podany przez N a w o j s k ą (1957), G a b r i e l a (1961), G a b r i e l a, N u c k o w s k i e g o i W i s ł o c k ą (1964). 89. A phis galiiscabri S c h r k. Poznań-G runw ald, 16 VI 1962, na zniekształconych pędach Galium mollugo L. bezskrzydłe dziew oródki (F. P. Mu l l e r det.). Gatunek wykazany u nas z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( H i e r o n y m u s, 1890, H e l l w i g, 1897; U r b a ń s k i, 1935), Śląska Dolnego, Śląska Górnego, W yżyny Lubelskiej i Sudetów Zachodnich. 90. A phis gossypii G l o v. Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na Salvia nutans L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany u nas z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( R u s z k o w s k i, 1933; S z e l e - g i e w i c z, 1958b) i W yżyny Lubelskiej. 91. A phis grossulariae K a l t. Poznań-Luboń, 11 V I I 1962, na Bibes vulgare L a m. (M. ISTo w ic k i leg.) bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-G runw ald, 10 V I 1964, n a B. aureum P u r s c h. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Pospolity w całym kraju; z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez M i n k i e w i c z a (1935b), U r b a ń s k i e g o (1935) i S z e l e g i e w i c z a (1958b). 92. A phis hieracii S c h r k. Poznań-Jeżyce, 16 V I 1965, na Hieracium aurantiacum L. i H. Lanchenalii Gm e l. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. U nas znany z Pobrzeża Bałtyku i Pojezierza Mazurskiego. Nowy dla Niziny W ielkopolsko - Kuj awskiej. 93. A phis idaei v a n d e r G o o t. Poznań-G runw ald, 19 V II 1962, na Bubus idaeus L. bezskrzydłe dziew oródki. Gatunek pospolity, znany prawie z całej Polski. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z e l e g i e w i c z a (1964b).

17 17 J. Acbremowicz A phis intybi K o ch. W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 2 VI , na Oichorium intybus L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-K uj awskiej. Znany u nas dotąd z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej i W yżyny Małopolskiej. 95. A phis jacobaeae S c h r k. Pam iątkow o, pow. Szamotuły, 19 V I I 1965, na Senecio jacobaea L. bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany dotąd z Pojezierza Mazurskiego, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej. *96. A phis lamiorum ( B o r n.). Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, 17 V II 1965, na L am ium purpureum L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek rozmieszczony w Europie. Nowy dla fauny Polski. 97. A phis nasturtii K a l t. Złotniki, pow. Poznań, 26 V I 1962, na Solanum tuberosum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-Grunwald, 20 V I I I 1962, n a Polygonum am phibium L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek wykazany prawie z całej Polski. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1933, 1950), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957), S z e l e - g i e w i c z a (1958b), G a b r i e l a (1961) oraz G a b r i e l a, N u c k o w s k i e g o i W i s ł o c k ą (1964), 98. A phis picridis (B o r n.). Poznań-Grunwald, 3 V I I 1965, na Picris hieracioides L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. U nas znany dotąd tylko z jednego stanowiska na W yżynie Małopolskiej. 99. A phis plantaginis G o e t z e. Glinki k. Torunia, 19 V I 1963, na Plantago media L. bezskrzydłe dzieworódki i samice amfigoniczne; Poznań-Grunwald, 19 V I 1965, na szyjce korzeniowej P. maior L. bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej i W yżyny Małopolskiej A phis pom i D-e G e e r. Poznań-Jeżyce, 5 V I 1962, na Malus domestica B o r b. (A. S t u d z iń s k i leg.) bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań- Grunwald, 2 V I I I 1962 i 7 V I 1965, na Crataegus oxyacantha L. jak wyżej. Gatunek pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazywany wielokrotnie przez S z u l c z e w s k i e g o (1933), R u s z k o w s k i e g o (1933, 1935b), U r b a ń s k i e g o (1935) i M i n k i e w i c z a (1935a, 1935b) oraz S z e l e g i e w i c z a (1958b) A phis praeterita W a l k. Poznań-Dębiec, 27 V I 1965, na Chamaenerion angustifolium S c o p. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego i Kotliny Nowotarskiej.

18 278 Mszyce Niziny Wielkopolsko- Kujawfckiej A phis sambuci L. Poznań-G runw ald, 22 Y 1962, na Sambucus nigra L. bezskrzydłe dziew oródki; Poznań-Sołacz, 23 V I 1965 jak wyżej. Gatunek pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez U r b a ń s k i e g o ( ) i S z e l e g i e w i c z a (1964a) Aphis schneideri B ó r n. Poznań-D ębiec, 15 V I I 1962, na Ribes rubrum L. (K. S z c z e p a ń s k i leg.) bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 3 Y II 1962 (M. N o w ic k i leg.) jak wyżej. Pospolity w całym kraju i do niedawna mylony z Aphis grossulariae K a l t. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany wielokrotnie ( S z u l c z e w s k i, 1931, 1933, 1953; U r b a ń s k i, 1935; M i n k i e w i c z, 1935b; K r a s u c k i, 1937; N a w o j s k a, 1957; S z e l e g i e w i c z, 1964a) A phis sedi K a l t. Poznań-Jeżyce, 16 V I 1965, na Sedum kamtschaticum F is c h i S. m iddendorfianum M a x im. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany w kraju z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( U r b a ń s k i, 1935; N a w o j s k a, 1957), Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej A phis spiraephaga Mu l l e r. Poznań-Strzeszynek, 23 Y II 1962, na m łodych pędach Spiraea vanhoutteni Z a b e l bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-G runw ald, 22 V I 1964 jak w yżej; Poznań-Jeżyce, 30 V I 1965, na S. vanhoutteni Z a b e l bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek niedawno opisany z Niemiec i rozmieszczony prawdopodobnie w całej Europie. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podała zoocecydium tego prawdopodobnie gatunku N a w o j s k a (1957); poza tym znany u nas tylko z Niziny Mazowieckiej A phis taraxacicola (B ó r n.) Kazimierz Biskupi, pow. Konin, u nasady liści Taraxacum officinale W e b. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-G runw ald, 29 V I 1965 jak wyżej. Gatunek znany u nas z Pojezierza Mazurskiego i Pomorskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Mazowieckiej oraz W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej A phis thalictri K o ch. Poznań-Jeżyce, 16 V I 1965, na Thalictrum m in u s L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany u nas z Pojezierza Pomorskiego Mazurskiego oraz z K otliny Nowotarskiej A phis umbrella B ó r n. Poznań-Jeżyce, na spodniej stronie charakterystycznie zdeform ow anych Mści M alva alcea L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki. W całej Polsce dość pospolity. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z u l c z e w s k i e g o (1933, 1950, 1953), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1958b).

19 1 9 J. Aehremowicz A phis urticata P. Poznań-Grunwald, 31 V i 20 V III 1962, na TJrtica dioica L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 2 V I 1964 jak wyżej. Gatunek nowy dla fauny Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Małopolskiej i Lubelskiej Aphis vandergooti ( B ó k n.). Strzelce Krajeńskie, 4 V I I I 1962, na szyjce korzeniowej M atricaria chamomilla L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek do niedawna mylony z A. plantaginis (S c h r k.). W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej A phis verbasci S c h r k. Lednogóra-Ostrów Lednicki, pow. Gniezno, 4 V I I 1965, na liściu Verbascum thapsiforme S c h r a d. uskrzydlona dzieworódka. Gatunek znany u nas dotąd z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1961b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej. *112. A phis verbenae N e v s k y. Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na m łodych pędach Verbena urticifolia L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-Sołacz, 23 V I 1965, n a V. officinalis L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek rozmieszczony głównie w Europie Południowej i Azji; sporadycznie występuje również w Europie Środkowej. Nowy dla fauny Polski A phis viburni S c o p. Poznań-Grunwald, 13 V I I 1963 i 17 V 1965, na Viburnum opulus L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek pospolity w kraju, z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z u l - c z e w s k i e g o (1928, 1931, 1953), R u s z k o w s k i e g o (1933, 1935b), U r b a ń s k i e g o (1935) i N a - w o j s k ą (1957) Protaphis judenkoi (S z e l e g.). Poznań-Grunwald, 2 1 V I I I 1962, na końcach pędów Artem isia campestris L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek opisany po raz pierwszy z Polski. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1959, 1961b) i Niziny Mazowieokiej Cryptosiphum artemisiae B u c k t. Poznań-D ębiec, 27 V I 1965, w czerw onych w yroślach na A rtem isia vulgaris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez H i e r o n y m u s a (1890), H e l l w i g a (1897), S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1933, 1953), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1958b).

20 280 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Ceruraphis eriophori (W a l k.) Poznań-G runw ald, 13 X I 1962, na liściach V iburnum opulus L. sexuales. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej; znany poza tym tylko z Pojezierza Mazurskiego Dysaphis lauberti ( B o r n.). Poznań-Jeżyce, 24 VI 1965, w pochwie liściowej Heracleum sp. dwie bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany dotąd tylko z Niziny Mazowieckiej Dysaphis crataegi (K a lt.). Poznań-G runw ald, 18 V I I I 1962, na korzeniu Daucus carota L. nim fy i bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Górczyn, 9 V I I 1963, na korzeniu Pteroselinum sativum H o f f m. (A. S t u d z iń s k i leg.) bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek podawany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1961) i Mazowieckiej oraz z W yżyny Lubelskiej Dysaphis plantaginea (P a s s.). Poznań-G runw ald,.10 V 1965, na M alus domestica B o r b. założycielka rodu; Rosnowo, pow. Poznań, 4.VI 1964, na M. domestica B o r b. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany prawie w całej Polsce jako szkodnik jabłoni. Z Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej wykazywany już wielokrotnie (S z u l c z e w s k i, 1931; M i n k i e w i c z, 1935b, 1937; N a w o j s k a, 1957) Dysaphis p yri (B. d e F.). Poznań-M arcelin, 13 V II 1965, w charakterystycznie zdeform ow anych liściach P iru s comm unis L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek ten znany jest u nas z Pojezierza Mazurskiego i Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z u l c z e w s k i, 1953) Dysaphis sorbi ( K a l t.). Poznań-M alta, 6 VI 1965, na Sorbus aucuparia L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek dość pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1933, 1953), U r b a ń s k i e g o, (1935) i N a w o j s k ą (1957) Anuraphis farfarae ( K o c h.). Poznań-M arcelin, 21 X 1965, na Pirus comm unis L. uskrzydlone sexuparae. Gatunek ten znany jest w kraju z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( R u s z k o w s k i, 1933; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej, W yżyny Lubelskiej i Tatr. *123. Brachycaudus amygdalinus S c h o u t. Poznań-Jeżyce, 8 V II 1965, na liściach Polygonum persicaria L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek rozmieszczony głównie w Europie Południowej i w Azji. Nowy dla fauny Polski.

21 21,1. Achremowicz BracTiycaudus cardui cardui (L.). Poznań-G runw ald, 2 V I I I 1962, na Anchusa officinalis L. bezskrzydłe dzieworódki; 9 Y I I 1963, na Garduus acanthoides L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; 10 Y II 1963, na Senecio jacobaea L. i Arctium lappa L. jak w yżej; 30 V I 1963, na Matricaria discoidea DC jak w yżej; W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 VI 1964, na Anthemis arvensis L. bezskrzydłe dzieworódki; Dakowy Mokre, pow. Yowy Tomyśl, 12 V I 1964 jak wyżej; Poznań-Grunwald, 21 V I 1964, na P runus domestica L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podany był przez S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1933, 1953), U r b a ń s k i e g o (1935) i S z e l e g i e w i c z a (1958b) Brachycaudus cardui lateralis (W a l k.). Poznań-Grunwald, 7 V I I I 1962, na Alatricaria discoidea DC. bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Podgatunek ten do niedawna nie był odróżniany od podgatunku nominatywnego i znany jest w Polsce tylko z Pojezierza Mazurskiego i W yżyny Małopolskiej Brachycaudus helichrysi (K a l t.). W Poznaniu gatunek ten jest bardzo pospolity i znajdowałem go na Erigeron canadensis L., Artemisia vulgaris L., Senecio vulgaris Ł. a naw et na Bosa canina L. Poza tym zbierałem go w N agradowicach, pow. Środa na Erigeron canadensis L. i w Winnej Górze, pow. W rześnia na Centaurea cyanus L. Gatunek pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany był wielokrotnie (S z u l c z e w s k i, 1950, 1953; S z e l e g i e w i c z, 1961b) Brachycaudus lychnidis (L.). Poznań-Grunwald, 9 V I 1962 i 1 V I 1963; Sarbia, pow. Międzychód, 18 V I I 1962; Strzelce Krajeńskie, 4 V I I I 1962 wszystkie próbki zebrane z Melandrium album (M il l.) Ga k c k e ; Poznań-Antoninek, 19 V I 1965, na Silene inflata (S a l is b.) S m. (B. S t o p a leg.) bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Mazowieckiej oraz W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej Brachycaudus rumexicolens P a t c h. Yadleśn. Potasze, pow. Poznań, 23 V , n a B um ex acetosella Ł. uskrzydlona dziew oródka; P oznań-g runwald, 22 V , ja k wyżej bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany u nas z Pobrzeża Bałtyku, Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej Brachycaudus spiraeae (O e s t l.). A rboretum w Kórniku, pow. Śrem, 15 V I I 1965, n a Spiraea ulm ifolia S c o p. bezskrzydłe dzieworódki. Pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany wielokrotnie ( H i e r o n y m u s, 1890; H e l l w i g, 1897; S z u l c z e w s k i, 1931, 1933; U r b a ń s k i, 1935; Na- WOJSKA, 1957).

22 282 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej 130. Brachycaudus tragopogonis ( K a l t.). Poznań-G runw ald, 2 1 V I I 1962, n a Tragopogon sp. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany w kraju z Pojezierza Pomorskiego, Niziny Mazowieckiej i W yżyny Lubelskiej Holcaphis freguens (W a l k.). Poznań-G runw ald, 21 V I , w rurkow ato zw iniętych liściach Agropyron repens (L.) P. B. bezskrzydłe dzieworódki. Znany u nas dotąd zaledwie z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1961) i Kotliny Nowotarskiej Hayhurstia atriplicis (L.). Poznań-G runw ald, 21 V 1963, w zwiniętych liściach Chenopodium album L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Pospolity w oałym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez H i e r o - n y m u s a (1890), H e l l w i g a (1897), S z u l c z e w s k i e g o (1931, 1933, 1953), U r b a ń s k i e g o (1935), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1958b) Brevicoryne brassicae (L.). Poznań-G runw ald, 1 V I I I 1962 na Brassica oleracea L. var. capitata; 10 V II 1963, na B. napus L. var. oleifera; Kłodawa, pow. Koło, 6 V I 1963, jak w yżej; Wąsowo, pow. Kowy Tomyśl, 13 V I I 1965, n a Descurainia sophia (L.) W e b b bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany dotąd przez T a s c h e n b e r g a (1865), R u s z k o w s k i e g o (1933), R u s z k o w s k i e g o i S t r a w i ń s k i e g o (1935) oraz S z e l e g i e w i c z a (1964a) Spatulophorus incanae Mu l l e r. Poznań-G runw ald, 8 V I I 1965, w kw iata c h Berteroa incana (L.) DC. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej; znany u nas dotąd wyłącznie z Niziny Mazowieokiej. * 135. Bmiela fusca M o r b v. Poznań-G runw ald, 14 V I I 1965, na pędach Berteroa incana (L.) DC. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla fauny Polski. Znany dotąd jedynie z południa europejskiej części ZSRR, Bułgarii i Słowacji Lipaphis erysimi (K a l t.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 V I 1964, na Gapsella bursa-pastoris (L.) M e d. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-G runw ald, 3 V I I 1965 ja k wyżej. Gatunek znany w Polsce z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( N a w o j s k a, 1957; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieokiej i W yżyny Małopolskiej SemiapMs dauci (F.). Poznań-G runw ald, 18 V III 1962, na Daucus carota L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki.

23 23 J. Achremowioz 283 Nowy dla Niziny Wielkopolsko - Kuj awskiej. Znany w kraju z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Mazowieokiej i W yżyny Małopolskiej Hyadaphis foeniculi (P a s s.). Poznań-G runw ald, 8 V I I 1965 na Chaerop hyllum bulbosum L. bezskrzydłe dzieworódki. W Polsce znany z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( U r b a ń s k i, 1935; N a w o j s k a, 1957; S z e l e g i e w i c z, 1964a), Śląska Dolnego oraz z W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej Hyadaphis polonica S z e l e g. Poznań-Grunwald, 20 Y I I 1962, odłowiona w żółte szalki (H. T r o ja n o w s k i leg.) uskrzydlona dzieworódka. Gatunek opisany niedawno z Polski i znany dotąd wyłącznie z Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, , b ) Hyadaphis tataricae (A j z e n b.). Poznań-Grunwald, 9 V I 1962, na Lonicera tatarica L. bezskrzydłe dzieworódki; 21 V I I 1962, na L. tatarica L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany u nas z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1961b; K k z y w i e c, 1961), Niziny Mazowieckiej, Śląska Dolnego i W yżyny Krakowsko-Wieluńskiej Hyalopteroides humulis (W a l k.). Poznań-Grunwald, 20 V , czerpakiem z Dactylis glomerata L. bezskrzydłe dzieworódki; W inna Góra, pow. W rześnia, 6 V I , bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce gatunek ten znany był dotychczas jedynie z Niziny Mazowieckiej. *142. Chondrillobium blattnyi (P i n t e k a ). Poznań-G runw ald, 5 V II i 30 V II 1966 na Ghondrilla juncea L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki oraz liczne larw y. Gatunek nowy dla fauny Polski. Znany dotąd z Ukrainy, Bułgarii i Słowacji Goloradoa artemisiae (D e l Gtj.). Poznań-G runw ald, 4 V I I 1965, na A rtem isia vulgaris L. i A. absinthium L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce notowany dotąd z Pobrzeża Bałtyku i Pojezierza Mazurskiego Goloradoa campestris (B ó r n.). Poznań-Grunwald, 13 V T II1962, 6 V I 1964, 15 V I 1964, na Artemisia campestris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek wykazany niedawno z Polski z Pobrzeża Bałtyku. N ow y dla Niziny W ielkopolsko - Kuj awskiej Goloradoa tanacetina (W a l k.). Poznań-G runw ald, 14 V I I 1965, na Tanacetum vulgare L. bezskrzydłe dzieworódki.

24 2 84 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej 24 Znany u nas z Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z. 1958b), Niziny Mazowieckiej i W yżyny Małopolskiej Longicaudus trirhodus (W a l k.). Poznań-G runw ald, 7 i 21 V I 1965, na Rosa canina L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 16 VI 1965, na Thalictrum m inus L. bezskrzydłe dziew oródki; Poznań-Edwardowo, 16 V III 1965, na Aquilegia vulgaris L. (A. S t u d z iń s k i leg.) jak wyżej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej; znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Lubelskiej i Kotliny Nowotarskiej M yzaphis rosarum (K a l t.). Poznań-G runw ald, 27 VI 1963 i 11 V II 1963, na Rosa canina L. bezskrzydłe dzieworódki; 21 VI 1965, na Potentilla fruticosa L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. N ow y dla Niziny W ielkopolsko-kujawskiej; znany dotąd jedynie z Niziny Mazowieckiej Chaetosiphon tetrarhodus (W a l k.). Poznań-G runw ald, 2 V I I I 1962 i 27 V I 1965, na Rosa canina L. bezskrzydłe dzieworódki; 21 V I 1965, na R. canina L. i R. rugosa T h u n b. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego, W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej Liosomaphis berberidis ( K a l t.). Poznań-G runw ald, 8 V I I 1962 i 27 VI 1963, na Berberis vulgaris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany w Polsce z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z u l c z e w s k i, 1933; U r b a ń s k i, 1935; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W y żyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej Cavariella aegopodii (S c o p.). Poznań-G runw ald, 18 V I I I 1962, na Anethurn graveolens L. i Daucus carota L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań- Kiekrz, 30 V I 1963, na Heracleum sp. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-Sołacz, 23 V I 1965, na Archangelica officinalis H o f f m. i Levisticum officinale K och oraz M yrrhis odorata (L.) S c o p. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 25 V I 1965, na Aegopodium podagr aria L. ja k wyżej. Gatunek znany u nas z Pojezierza Mazurskiego i Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) Cavariella archangelicae (S c o p.). Poznań-G runw ald, 22 V I 1963, na Salix vim inalis L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-Sołacz, 23 V I 1965, na Arcbangelica officinalis H o ffm. uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany dotąd tylko z Niziny Mazowieckiej i Tatr.

25 25 J. Achremowicz Gavariella pastinacae (L.). Poznań-K iekrz, 30 V I 1963, na Heracleum sp. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 25 V I 1965 jak wyżej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce wykazany z Pojezierza P o morskiego, Niziny Mazowieckiej, Śląska Dolnego, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej oraz z Kotliny Nowotarskiej Gavariella theobaldi (G il l, et B e a g g ). Poznań-Grunwald, 17 V I 1 963, na Levisticum officinale K och ; 14 V II 1965, na Pastinaca saliva L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-K iekrz, 3 0 V I 1963, na Heracleum sp. jak wyżej; Poznań-Jeżyce, 19 VI , na Heracleum lanatum M i c h x. jak wyżej; W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 25 V I 1965, na Heracleum sp. jak w yżej; Poznań-D ębina, 3 V I I , na Salix purpurea L. jak wyżej. Gatunek pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z e l e g i e w i c z a (I958b) Ovatus crataegarius (W a l k.). Poznań-G runw ald, 22 V I I I 1962, na Mentha piperita L. bezskrzydłe dzieworódki; 7 V I 1965, na Crataegus oxyacantha L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-D ębina, 3 V I I 1965, na M entha aquatica L. ja k wyżej. Gatunek znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b), Śląska Dolnego i W yżyny Lubelskiej Phorodon cannabis P a s s. Poznań-G runw ald, 25 V I 1963, na Cannabis sativa L. bezskrzydłe dziew oródki; X , jak wyżej bezskrzydłe 1 uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany w kraju z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b), Puszczy Białowieskiej i W yżyny Lubelskiej Phorodon humuli (S chrk.). W oźniki, pow. Xowy Tomyśl, 12 V I 1964, na Prunus domestica L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-M alta, 6 V I 1965, na P. spinosa L. nimfy i bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Sołacz, 23 VI.1965, na H um ulus lupulus L. uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej ( T a s c h e n b e r g, 1865; S z u l c z e w s k i, 1933, 1950, 1953; R u s z k o w s k i, 1933, 1935, 1937; S t r a w i ń s k i, 1931; U r b a ń s k i, 1935; M i n k i e w i c z, 1935b, 1937; S z e l e g i e w i c z, 1964), Niziny Mazowieckiej, Podlasia, W yżyny Lubelskiej, Beskidu Zachodniego i Kotliny Nowotarskiej Rhopalomyzus lonicerae (Sieb.). A rboretum w K órniku, pow. Śrem, 2 V I 1965, na Lonicera xylosteum L. uskrzydlona dzieworódka; Wąsowo, pow. Now y Tom yśl, 13 V II 1965, ja k wyżej bezskrzydłe dzieworódki. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z u l c z e w s k i, 1933, 1953; U r b a ń s k i, 1935; N a w o j s k a, 1957; S z e l e g i e w i c z, 1964a), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Krakowsko-Wieluńskiej i W yżyny Lubelskiej.

26 286 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej M yzus cerasi F. Rosnowo, pow. Poznań, 4 V I 1964, na Gerasus avium (L.) M o e n c h bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, 13 V I I 1965, na Galium aparine L. jak wyżej; K am ionna, pow. M iędzychód, 18 V I I 1962, na Gerasus avium (L.) M o en c h ja k wyżej. Gatunek pospolity w całym kraju, znany jako szkodnik wiśni i czereśni M yzus ligustri (M o sl.). Poznań-M arcelin, 20 V I I 1962, na Ligustrum vulgare L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek pospolity w kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany był już wielokrotnie ( S z u l c z e w s k i, 1931, 1933, 1953; U r b a ń s k i, 1935; K ń l e i i, 1935; S z e l e g i e - w i c z, 1961b) M yzus lythri (S c h r k.). Poznań-G runw ald, 24 V I I 1962, na Gerasus mahaleb (L.) M il l e r bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z u l c z e w s k i, 1933, 1950, 1953; U r b a ń s k i, 1935), Niziny Mazowieckiej oraz z W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej M yzus persicae (S tjlz.). Poznań-G runw ald, 16 V I I 1962, na Asparagus officinalis L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; 1 V I I I 1962, na Brassica oleracea L. var. capitata uskrzydlone dzieworódki; 3 V I I 1965, na Gapsella bursa-pastoris (L.) M ed. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; 14 V II 1965 na Senecio vulgaris L. bezskrzydłe dzieworódki; Złotniki, pow. Poznań, 23 V I I 1962, na liściach Solanum tuberosum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki. Gatunek pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podany byl wielokrotnie (M i n k i e w i c z, 1935b, 1937; R u s z k o w s k i, 1933, 1935a; S z e l e g i e w i c z, 1958b; G a b r i e l, 1961; G a b r i e l, N u c k o w s k i i W i s ł o c k a, 1964) Gapitophorus carduinus (W a l k.). Poznań-G runw ald, 1 1 V I I I 1962, n a Carduus acanthoides L. bezskrzydłe dzieworódki. Znany u nas z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) i W yżyny Małopolskiej Gapitophorus hipophaes (W a l k.). Poznań-G runw ald, 2 1 V 1962, na Hippophae rhomnoides L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki, 23 X i 13 X I 1962, jak wyżej sam ice i samce. W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b), W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej Gapitophorus horni gynoxanthae H. R. L. Poznań-G runw ald, 12 X I 1962, n a Cirsium arvense (L.) S c o p. bezskrzydłe dzieworódki. Podgatunek ten znany był w Polsce dotąd tylko z Pojezierza Mazurskiego i W yżyny Małopolskiej. Nowy dla Niziny W ielkopolsko-kujawskiej.

27 27 J. Achremowioz Capitophorus sim ilis (v a n d e k G o o t). Poznań-K iekrz, 22 VI 1965, n a Tussilago farfara L. bezskrzydłe dzieworódki. W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e - g i e w i c z, 1958b) i W yżyny Małopolskiej Capitophorus vandergooti H. E. L. Poznań-Jeżyce, 24 V I 1965, na Inula helenium L. bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej; znany u nas dotąd tylko z Bieszozad (S Z E L E G IE W IC Z, ) Cryptomyzus alboapicalis (T h e o b.). Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, 13 V I I 1965, na L am ium purpureum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. U nas znany dotąd wyłącznie z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b) Cryptomyzus galeopsidis (K a l t.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 25 V I 1965, na liściach Oaleopsis tetrahit L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek pospolity prawie w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podany przez S z u l c z e w s k i e g o (1933), N a w o j s k ą (1957) i S z e l e g i e w i c z a (1958b) Cryptomyzus leonuri B o zh k o. W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 2 V I 1964 na Leonurus cardiaca L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Pam iątkow o, pow. Szam otuły, 10 V I 1964 jak wyżej; Wąsowo, pow. Nowy Tom yśl, 13 V I I 1965 jak wyżej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego oraz z W yżyny Małopolskiej, skąd podany został przez S z e l e g i e w i c z a (1964c) pod nazwą C. galeopsidis ( K a l t.) Cryptomyzus ribis (L.). Poznań-Dębiec, 15 V I 1962, na Bibes vulgare L a m. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-G runw ald, 8 V I I I 1962, jak wyżej nim fy i uskrzydlone dzieworódki; Chyby, pow. Poznań, 1 V I 1962, jak wyżej bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek pospolity w całej Polsce, znany jako szkodnik porzeczki. Z Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej podawany już wielokrotnie ( H e l l w i g, 1897; S z u l c z e w s k i, 1828, 1931, 1933, 1953; R u s z k o w s k i, 1933; M i n k i e w i c z, 1935a, 1935b; K b a s u c k i, 1937; U r b a ń s k i, 1935; N a w o j s k a, 1957; S z e l e g i e w i c z, 1964a) Nasonovia ribisnigri (M o sl.). Poznań-M alta, 6 V I 1965, na Hieracium pilosella L. bezskrzydłe dziew oródki; Poznań-Jeżyce, 16 V I 1965 ja k w y żej; Poznań-G runw ald, 12 V I I 1965, na Veronica arvensis L. jak wyżej. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z u l c z e w s k i, 1933, 1950; S z e l e g i e w i c z, 1958b, 1963), Niziny Mazowieckiej, Podlasia, Śląska Górnego, W yżyny Lubelskiej, Kotliny Nowotarskiej i Tatr.

28 288 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Hyperomyzus lactucae (L.). P o z nań- Gru n w ald, 22 V 1962, na Eibes nigrum L. bezskrzydłe dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 8 Y I I 1965, na Sonchus oleraceus L. ja k wyżej. Pospolity w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany przez S z e l e - g i e w i c z a (1958b) Hyperomyzus lampsanae ( B ó r n.). Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, 12 VI 1964, na dolnej stronie liści Lapsana com m unis L. bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany dotąd tylko z Pobrzeża Bałtyku i Niziny Mazowieckiej (S z e l e g i e w i c z, 1966) Hyperomyzus picridis ( B ó r n.). Poznań-G runw ald, 22 V II i 6 V I I I 1962 oraz 10 V I I 1963, na czubkach pędów i szypułkach kwiatow ych Picris hieracioides L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Dopiero ostatnio wykazany u nas z Pienin i Pojezierza Mazurskiego. *175. Rhopalosiphoninus staphylaeae ( K o c h). Poznań-G runw ald, 22 V I 1965, czerpakiem uskrzydlona dziew oródka. Gatunek rozmieszczony głównie na południu Europy. Nowy dla fauny Polski Rhopalosiphoninus latysiphon D a v i d s. Poznań-G runw ald, 7 V I I 1965 na kiełkach Solanum tuberosum L. w piwnicy bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S i e m a s z k o, 1957; G a b r i e l, 1961), Niziny Mazowieckiej, Śląska Górnego, W yżyny Krakowsko-Wieluńskiej i W yżyny Lubelskiej M icrolophium carnosum (B tjckt.). Złotniki, pow. Poznań, 26 V I 1962, na Solanum tuberosum L. uskrzydlona dzieworódka; Poznań-G runw ald, 10 V I I I 1962, na Urtica urens L. nim fy i uskrzydlona dzieworódka. U nas znany dotąd tylko z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b) i Śląska Dolnego Microlophium evansi (T h e o b.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 V I 1964, n a Urtica dioica L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; W ielkopolski P ark Narodowy, Jeziory, 17 V I 1965 jak wyżej. W Polsce znany z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, Mazowieckiej, W yżyny Lubelskiej i K otliny Nowotarskiej. 1958b), Niziny 179. Aulacorthum solani (K a l t.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 VI 1964, na Lam ium album L. i Geum urbanum L. bezskrzydłe i uskrzydlone

29 29 J. Acliremowicz 289 dzieworódki; Poznań-Jeżyce, 16 V I 1965, na Potentilla sp. jak wyżej; Poznań-Cirunwald, 8 V I I 1965, na Potentilla argentea L. bezskrzydłe dzieworódki. Pospolity w całym kraju, znany jako szkodnik ziemniaków i roślin szklarniowych. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podał go T a s c h e n b e r g (1865), G a b r i e l (1961) oraz G a b r i e l, N u c k o w s k i i W i s ł o c k a (1964) Acyrthosiphon caraganae (Ch o l.). Poznań-R ataje, 1 V I I 1965, na Caragana arborescens L am. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Znany u nas z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z u l c z e w s k i, 1933; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, Puszczy Białowieskiej, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej Acyrthosiphon pisum (H a r r is ). Wszędzie pospolity, zbierałem go w Poznaniu, w W ielkopolskim P arku Narodowym, Rosnówku, pow. Poznań, Baborówku, pow. Szam otuły, W innej Górze, pow. W rześnia, Nagrado wicach, pow. Środa, Trzcielinie i W ysogotowie, pow. Poznań, Troszczynie, pow. Nowy Tomyśl, Bolechowie, pow. Poznań, Kąsinowie, pow. Szamotuły, Dakowach Mokrych, pow. Now y Tom yśl oraz Owińskach, pow. P oznań n a następujących roślinach: Trifolium repem L., T. pratense L., Pisum sativum L., Robinia pseudacacia L., Medicago lupulina L. i M. saliva L. Pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazywany już wielokrotnie ( T a s c h e n b e r g, 1865; R u s z k o w s k i, 1933, 1937; S z e l e g i e w i c z, 1958b; J a s i e ń s k a - O b r ę b s k a, 1964) Metopolophium dirhodum (W a l k.). Poznań-Grunwald, 14 V I I I 1962, na Zea mays L. bezskrzydłe dziew oródki; 7 V I 1965, na Rosa sp. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Mazowieckiej, W yżyny Lubelskiej i Kotliny Nowotarskiej. *183. Rhodobium porosum (S a n d e r s o n ). Poznań-Grunwald, 27 VI 1963, n a Rosa canina L. bezskrzydłe dzieworódki; 11 V I I 1963, jak wyżej uskrzydlona dzieworódka; 22 V I , na R. rugosa H u m b. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. W szystkie okazy znalazłem w odległości m od szklarni. Nowy dla fauny Polski. Gatunek kosmopolityczny, pochodzenia subtropikalnego, występujący w Europie tylko w szklarniach i ich bliskim sąsiedztwie Corylobium avellanae (S c h r k.). Wąsowo, pow. Nowy Tomyśl, 12 VI 1964, na Corylus avellana L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; Poznań- M alta, 6 V I 1965 jak wyżej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. U nas notowany dotąd tylko z Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej.

30 290 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Macrosiphum cholodkovskyi (M ordv.). Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na F ilipendula ulmaria (L.) M a x im. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podał go Tas c h e n b e r g (1865) i S z u l c z e w s k i (1950) M acrosiphum euphorbiae (T h o m a s). Poznań-G runw ald, 2 0 I V , w szklarni na Solanum tuberosum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; 1 4 Y , na Euphorbia cyparissias L. bezskrzydłe dzieworódki; 20 V II.1965, na Solanum lycopersicum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki odm iany różowej. Gatunek pospolity prawie w całej Polsce. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podał go S z e l e g i e w i c z (1958b) oraz G a b r i e l, N u c k o w s k i i W i s ł o c k a (1964) M acrosiphum gei (K o c h.). Pam iątkow o, pow. Szam otuły, 10 V I 1964, na Geum urbanum L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Wielkopolski P a rk Karo do wy, nad Jeziorem Góreckim, 17 V I 1965 jak wyżej. U nas notowany z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( T a s c h e n b e r g, 1865; U r b a ń s k i, 1935) i Mazowieckiej oraz z Kotliny Nowotarskiej Macrosiphum: rosae (L.). Pospolity ten gatunek zbierałem w Poznaniu n a Rosa canina L. i K nautia arvensis (L.) C o u l t. W Polsce wszędzie pospolity. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podany przez R u s z k o w s k i e g o (1933), K ń l e r a (1935), R u s z k o w s k i e g o i S t r a w i ń s k i e g o (1935) oraz S z e l e - g i e w i c z a (1958b) Sitobion avenae (F.). Strzelce K rajeńskie, 3 V I I I 1962, na Zea mays L. i Secale cereale L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; Sielinko k. O palenicy, pow. Ko wy Tom yśl, 12 V I 1964, n a A ren a sativa L. bezskrzydłe dzieworódki; Złotniki, pow. Poznań, 9 V I I I 1962, na liściach Zea mays L. jak w yżej; K agradow ice, pow. Środa, 18 V I 1964, n a Hordeum vulgare L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-G runw ald, 9 V I I I 1962, na Zea mays L. ja k w yżej; 15 V I I 1965, na Eąuisetum arvense L. bezskrzydłe dziew oródki. Pospolity w kraju szkodnik zbóż. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej podawany przez T a s c h e n b e r g a (1865), R u s z k o w s k i e g o (1933), P r u f f e r a (1937) i S z e l e g i e w i c z a (1958b) Sitobion fragariae (W a l k.). Kadleśn. Potasze, pow. Poznań, 17 V II 1962, czerpakiem uskrzydlona dziew oródka. U nas wykazany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g ie w i c z, 1958b) i Kotliny Nowotarskiej.

31 31 J. Achremowicz Titanosiphon artemisiae ( K och.). Poznań-Grunwald, 13 V I I I 1962, 30 V I i 2 V I I I 1963, n a Artem isia campestris L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek notowany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b) i W yżyny Małopolskiej Pleotrichophorus glandulosus (K a l t.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 V I , na Artemisia vulgaris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-G runw ald, 21 V I 1965, na A. vulgaris L. bezskrzydłe dzieworódki. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej. *193. Pleotrichophorus helichrysi B o zh k o. Poznań-Grunwald, 22 V I 1965, na dolnej stronie liści H elichrysum arenarium (L.) M o en c h bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla fauny Polski. Znany dotąd jedynie z europejskiej części ZSRR i Czechosłowacji Pleotrichophorus persimilis B o r n. Poznań-G runw ald, 9 V I i 19 V I I 1962 oraz 19 V I 1963, n a A rtem isia campestris L. bezskrzydłe dzieworódki. U nas znany dotąd jedynie z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b) Dactynotus (Lambersius) erigeronensis (T h o m a s). Poznań-Grunwald, 8 V I I I 1962, n a pędach Erigeron canadensis L. bezskrzydłe dzieworódki. W Polsce notowany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1964a) i Niziny Mazowieckiej Dactynotus (Dactynotus) chondrillae (N e v s.). Poznań, 18 V I na Ghondrilla juncea L. bezskrzydłe dzieworódki. U nas znany dotąd tylko z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (Bydgoszcz i Poznań), skąd wykazany był przez S z e l e g i e w i c z a (1964a) Dactynotus (Dactynotus) cichorii (K o ch). Jabłonowo, pow. Międzychód, 18 V I I 1962, na Cichorium intybus L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Wąsowo, pow. Nowy Tom yśl, 12 V I 1964, n a Lapsana communis L. bezskrzydłe dzieworódki; W ielkopolski P ark Narodowy, Jeziory, 17 V I 1964 ja k wyżej. Notowany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b, 1961b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej, W yżyny Lubelskiej i K otliny Nowotarskiej Dactynotus (Dactynotus) cirsii (L.). Poznań-W ilda, 7 V II 1965, na C irsium arvense (L.) S co p. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany w Polsce z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, b ), Śląska Dolnego i Sudetów Zachodnich.

32 292 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej 32 *199. Dactynotus (Dactynotus) jaceacola H. R. L. Poznań-G runw ald, 14 V III 1962, n a Zea mays L., przypadkow o uskrzydlona dziew oródka. Gatunek ten żyje na chabrach i rozmieszczony jest głównie w Europie Południowej- Nowy dla fauny Polski Dactynotus (Dactynotus) obscurus ( K o c h). Poznań-G runw ald, 21 V III 1962 i 5 V I I 1965, n a H ieracium pilosella L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na Hieracium sp. bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany dotąd jedynie z Pohrzeża Bałtyku Dactynotus (Dactynotus) picridis (P.). Poznań-G runw ald, 6 V I I I 1962, n a pędach kw iatow ych Picris hieracioides L. bezskrzydłe dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Z Polski wykazany niedawno z Pojezierza Mazurskiego Dactynotus (Dactynotus) sonchi (G e o f f r.). Poznań-W ilda, 7 V I I 1965, na Sonchus oleraceus L. larw y ; Poznań-Jeżyce, 8 Y I I 1965, na 8. oleraceus L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki. Gatunek prawdopodobnie pospolity w całej Polsce. Znany jednak dotąd tylko z P o jezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i f.w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej Dactynotus (Dactynotus) tussilaginis (W a l k.). Poznań-D ębina, 3 Y II 1965, na Tussilago farfara L. larw y i bezskrzydłe dzieworódki; Wąsowo, pow. K ow y Tom yśl, 13 V I I 1965, na T. farfara L. uskrzydlone dzieworódki. U nas notowany z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e - g i e w i c z, 1958b, 1963), W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej Dactynotus ( Uromelan) aeneus H. R. L. Poznań-G runw ald, 19 Y II 1962 i 6 V I I I 1962, n a Carduus acanthoides L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek w Polsce prawdopodobnie pospolity, jednak wykazany zaledwie z Niziny W ielkopolsko-kujawskiej ( S z e i.e g ie w ic z, 1958b) i W yżyny Małopolskiej Dactynotus ( Uromelan) jaceae reticulatus H. R. L. Poznań-G runw ald, 8 V I I I 1962, na Centaurea rhenena B o r. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. U nas znany dotąd tylko z Pojezierza Mazurskiego.

33 33 J. Achremowioz Dactynotus (Uromelan) nigrocampanulae (T h e o b.). Poznań-Sołacz, 23 V I 1965, na Campanula rapunculoides L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Znany w Polsce dotąd tylko z W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej Macrosiphoniella absinthii (L.) Poznań-Grunwald, 8 V I I I 1962, 10 V II 1963 i 14 V I I 1965, na Artemisia absinthium L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek notowany w kraju z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, b ), Niziny Mazowieokiej, W yżyny Małopolskiej i Kotliny Nowotarskiej Macrosiphoniella artemisiae (B. b e P.). Poznań-Grunwald, 20 V II 1962 i 21 V I 1965, n a A rtem isia vulgaris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; 14 V I I 1965, na A. absinthium L. jak wyżej; W ielkopolski P ark N arodow y, Jeziory, 17 V I 1965, na A. vulgaris L. bezskrzydłe dzieworódki. Znany w Polsoe z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej i Kotliny Nowotarskiej. *209. Macrosiphoniella chamomillae H. R. L. Poznań-Grunwald, 14 V I I 1965, na Anthemis arvensis L. larw y i bezskrzydłe dzieworódki; 24 V I I 1965, na M atricaria discoidea DO. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek występujący w oałej Europie. Nowry dla fauny Polski Macrosiphoniella fasciata (d e l Gtr.). Poznań-G runw ald, 9 V I i 13 V III 1962, 24 V I 1963 i 19 V I I I 1964, na Artemisia campestris L. bezskrzydłe dzieworódki. Gatunek notowany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b) i W yżyny Małopolskiej Macrosiphoniella millefolii (D e Ge e r ). Poznań-Grunwald, 6 V I I I 1962, na Achillea millefolium L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań- Sołacz, 23 V I 1965, n a Chrysanthemum parthenium B e r n h. ja k wyżej. Gatunek znany w Polsce z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko- Kujawskiej (S z e l e g i e w i c z, 1958b, 1963) i Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej oraz z Kotliny Nowotarskiej Macrosiphoniella oblonga (M o r d v.). W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 V I 1964, na Artemisia vulgaris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; Poznań-G runw ald, 5 V I I 1965 ja k wyżej. Znany u nas z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej.

34 294 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Macrosiphoniella subaegualis B ó r n. Poznań-G runw ald, 19 Y II i 13 V III 1962, n a A rtem isia campestris L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsoe znany dotąd tylko z Pojezierza Mazurskiego i W yżyny Małopolskiej Macrosiphoniella tanacetaria (K a l t.). Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na Tanacetum vulgare L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki; Poznań-Sołacz, 23 V I 1965 jak wyżej. Gatunek znany w Polsoe z Pojezierza Pomorskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej oraz z Kotliny Nowotarskiej Macrosiphoniella tapuskae ( E o t t. etf R is.). Poznań-G runw ald, 13 V III 1962, n a A rtem isia campestris L., przypadkow o uskrzydlona dziew oródka. Notowany u nas dotąd jedynie z Pojezierza Mazurskiego i Niziny W ielkopolsko-kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, ) Macrosiphoniella medvedevi ( B o zh k o). Poznań-G runw ald, 2 V I I I 1963, n a E elichrysum arenarium (L.) M o e n c ii bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany u nas z Pojezierza Mazurskiego i Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1958a) Metopeurum fuscoviride S t r o y a n. Poznań-D ębina, 3 V I I 1965, na Tanacetum vulgare L. bezskrzydłe i uskrzydlone dziew oródki; W ielkopolski P a rk Narodowy, nad W artą, 20 V I 1965 jak wyżej. Gatunek notowany w Polsce z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z u l c z e w s k i, 1933; S z e l e g i e w i c z, 1958b), Niziny Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i W yżyny Lubelskiej Amphorophora gei B ó r n. W inna Góra k. Miłosławia, pow. W rześnia, 4 V I 1964, n a Oeum urbanum L. bezskrzydłe dzieworódki; Pam iątkow o, pow. Szam otuły, 10 V I 1964 ja k wyżej. Nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W Polsce znany dotąd jedynie z W yżyny Małopolskiej Amphorophora rubi (K a l t.). W ielkopolski P a rk Narodowy, nad Jez. Góreckim, 17 V I 1965, n a R ubus idaeus L. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek pospolity w całym kraju. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej notowany przez SZULCZEWSKIEGO (1933) i URBAŃSKIEGO (1935).

35 35 J, Achremowicz Megoura viciae B u c k t. łfadleśn. Potasze, pow. Poznań, 10 Y I I I 1962, czerpakiem uskrzydlona dzieworódka. U nas notowany z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( T a s c h e n b e r g, 1865) i Mazowieckiej, W yżyny Małopolskiej i Lubelskiej oraz Kotliny Nowotarskiej Delphiniobium junaehianum (K a r s c h ). Poznań-Jeżyce, 18 V I 1965, na D elphinium sp. bezskrzydłe i uskrzydlone dzieworódki. Gatunek znany w Polsce z Pojezierza Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej ( S z e l e g i e w i c z, 1964a), Niziny Mazowieckiej, Śląska Dolnego, W yżyny Lubelskiej i Kotliny Nowotarskiej. PIŚMIENNICTWO A c h r e m o w i c z J Zdobniczka lucernowa (Therioaphis maculata B u c k t.) jako szkodnik lucerny. Biul. inform. IOE, Poznań, 4(6)', pp G a b r i e l W Znaczenie niektórych gatunków mszyc w rozprzestrzenianiu ohorób wirusowych ziemniaka. Eoczn. Nauk roln., Warszawa, 8 3 : G a b r i e l W., N u c k o w s k i S., W i s ł o c k a M Badania nad mszycami na plantacjach ziemniaka. Pol. Pismo ent. (B), Wrocław, (33-34): H e l l w i g T Zoocecidien (Gallen) und andere Bildungsabweichungen aus der Umgebung von Wengierki. Z. bot. Abt., Posen, 4: H i e r o n y m u s G Beitrage zur Kenntniss der europaischen Zoocecidien und der Verbreitung derselben. Jb. schles. Ges. vaterl. Kul. bot. Sect., Erganzungsheft, Breslau, 68: J a s i e ń s k a -O b r ę b s k a E Występowanie mszyc na lucernie w świetle badań własnych. Biul. IOE, Poznań, 26: K ź l e r S Szkodniki drzew i krzewów leśnych i ozdobnych obserwowanych przez polskie stacje ochrony roślin w roku Eocz. Ochr. Eośl. (B), Warszawa, 2 : K r a s u c k i A Szkodniki krzewów owocowych obserwowane w Polsce w r Eocz. Ochr. Eośl., Warszawa, 3: K r y g o w s k i B Krajobraz Wielkopolski. Poznań, 166 pp. K r z y w ie c D Eozprzestrzenianie się mszycy HyadapMs tataricae A j z e n b. Przyr. Pol. zach., Poznań, 5: K r z y w i e c D A New Species o f Tubereuloides v. d. G o o t from Poland (Homoptera, ApM dina). Bull. Acad. poi. Sci., Cl. II, Varsovie, 13: K r z y w i e c - E a j s k a D Paraprociphilus uerainensis M a m o n t o v a, 1955 (Homoptera, ApM dina) w Polsce. Spraw. Pozn. TPN, Poznań, 1/46: M i n k i e w i c z S Przyczynek do rozsiedlenia mszycy wełnistej (8cMzoneura lanigerum H a u s m.) w b. Kongresówce, Pam. PINGW, Puławy, 2 : M i n k i e w i c z S. 1935a. Szkodniki sadów obserwowane w Polsce w r Eocz. Ochr. Eośl. (B), Warszawa, 2: M i n k i e w i c z S. 1935b. Szkodniki sadów obserwowane w Polsce w r Eocz. Ochr. Eośl. (B), Warszawa, 2: M i n k i e w i c z S Szkodniki sadów obserwowane w Polsce w r Eocz. Ochr. Eośl., Warszawa, 3 : N a w o j s k a H Materiały do zoocecidiologii Torunia i jego okolic. Stud. Soc. Sci. tor. (D), Toruń, 2:

36 296 Mszyce Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej 36 P r u f f e r J Szkodniki traw zbożowych zaobserwowanych w Polsce w 1934 roku. Rocz. Ochr. Rośl., Warszawa, 3: Q u e d n a u W Monographie der mitteleuropaischen Callaphididae [Zierlause (Eomoptera, Aphidina)] unter besonderer Beriicksichtigung des ersten Jugendstadiums. I. Mitt. biol. Zentralanst., Berlin-Dahlem, 78: R u s z k o w s k i J. W W yniki badań nad szkodliwą fauną Polski na podstawie m ateriałów z lat Rocz. Ochr. Rośl. (B), Warszawa, 1: R u s z k o w s k i J. W a. Szkodniki roślin polnych i warzywnych obserwowane w r , i Rocz. Ochr. Rośl. (B), Warszawa, 2: R u s z k o w s k i J. W. 1935b. Szkodniki drzew leśnych obserwowane przez polskie Stacje Ochrony Roślin w roku Rocz. Ochr. Rośl. (B), Warszawa, 2: R u s z k o w s k i J. W., S t r a w i ń s k i K Rośliny ozdobne i lekarskie obserwowane w Polsce w latach Rocz, Ochr. Rośl. (B), Warszawa, 2: S i e m i a s z k o J W ystąpienie w Polsce nowego szkodnika ziemniaków mszycy piwnicznej. Nowe Roln., Warszawa, 6: S t a c h u r s k a B Mszyca tropikalna Rhopalosiphum maidis F i t c h w Polsce. Biul. IOR, Poznań, 19: S t r a w i ń s k i K O szkodnikach obserwowanyoh na terenie województwa łódzkiego od czerwca do grudnia roku Chor. Rośl., Warszawa, 1: S z e l e g i e w i c z H a. Nowy gatunek z rodzaju Macrosiphoniella u. Gu. (Homoptera, Aphididae) z Polski. Ann. zool., Warszawa, 17: S z e l e g i e w i c z H. 1958b. Mszyce (Eomoptera, Aphidina) okolic Bydgoszczy. Pragm. faun., Warszawa, 8: S z e l e g i e w i c z H Dwa nowe gatunki mszyc (Eomoptera. Aphididae) z Polski. Ann. zool., Warszawa, 18: S z e l e g i e w i c z H. 1961a. D ie polnischen Arten der Gattung Chaitophorus K o c h. s. lat. (Eomoptera, Aphididae). Ann. zool., Warszawa, 19: S z e l e g i e w i c z H. 1961b. Mszyce (Eomoptera, Aphidina) okolic Bydgoszozy II. Pragm. faun., Warszawa, 9: S z e l e g i e w i c z H Materiały do poznania mszyc (Eomoptera, Aphididae) Polski I. Podrodzina Lachninae. Fragm. faun., Warszawa, 10: S z e l e g i e w i c z H Materiały do fauny mszyc Polski (Eomoptera, Aphididae). Pragm. faun., Warszawa, 10: S z e l e g i e w i c z H. 1964a. Mszyce (Eomoptera, Aphidina) okolio Bydgoszczy III. Pragm. faun., Warszawa, 11: S z e l e g i e w i c z H. 1964b. Faunistyczne badania nad mszycami Polski. Biul. IOR, Poznań, 26: S z e l e g i e w i c z H. 1964c. Mszyce (Eomoptera, Aphididae) Doliny Nidy. Pragm. faun., Warszawa, 11: S z e l e g i e w i c z H Mszyce (Eomoptera, Aphididae) nowe dla fauny Polski. Pragm. faun., Warszawa, 12: S z e l e g i e w i c z H Uzupełnienia do fauny mszyo (Eomoptera, Aphididae) Polski. Fragm. faun., Warszawa, 12: S z u l c z e w s k i J. W Zoocecidia Wielkopolski. Kosmos (A), Lwów, 52: S z u l c z e w s k i J. W Zoocecidia Torunia i okolicy. Pr. Kom. mat.-przyr. Pozn. TPN (B), Poznań, 5: S z u l c z e w s k i J. W Uzupełnienia spisu zoooeoidiów Wielkopolski. Pr. Kom. mat.- przyr. Pozn. TPN (B), Poznań, 6: S z u l c z e w s k i J. W Wyrośle Wielkopolskiego Parku Narodowego. Pr. monogr. Przyr. wielkop. Parku nar., Poznań, 2: S z u l c z e w s k i J. W Wyrośle (zoocecidia) Gorzowa w Ziemi Lubuskiej. Pr. Kom. biol. Pozn. TPN, Poznań, 14: 1-39.

37 37 J. Achremowioz 297 T a s c h e n b e r g E. L Naturgesohiohte der wirbellosen Thiere, die in Deutschland sowie in den Provinzen Preussen und Posen den Feld-, Wiesen- und Weidenpflanzen schadlich werden. Leipzig, 288 pp. T r z e b i ń s k i J. 1916a. Zoooeoidia zebrane w Królestwie Polskiem. Pam. f iz jo g r., Warszawa, 23: T r z e b i ń s k i J. 1916b. Choroby i szkodniki roślin zebrane w Królestwie Polskiem. Pam. fizjogr., Warszawa, 23: (1-106). U r b a ń s k i J Wyrośla Ludwikowa i terenów przyległych. Pr. monogr. Przyr. wielkop. Parku nar., Poznań, 1: Z a w a d z k a B Badania nad JEriosoma lanigerum H a u s m. i jej pasożytem Aphelinus mali H a l d. w Polsce. Ekologia poi. (A), Warszawa, 10: PE3IOME B pa6ot e paccm at pub ak nca pe3yju>tatbi HccnenoBaHHH <j>ayhbi TJieft BejiHKonojib- CKO-KyHBCKOH HH3MCHHOCTH npobeflehbix HO CHX UOp pa3h bim H BBTOpaMH & TaKHCe IIpH- b o h h tc h co h co k b h h o b H3 M atepuanob abtopa co6pahhbix b r r. b s to m paiłoh e Ilojibm H. C d h co k conepacht 221 b h hob. H 3 h h x 14 [Pemphigus phenax B o r n. & B lu n c k, Therioaphis luteola B o r n., Subsaltusaphis ornata (T h eo b.), Aphis altheae N evs. A. lamiorum (B ó rn.), A. verbenae N e v s., Brachycaudus amygdalinus S c h o u t., Smiela fusca M o r d v., Chondrillobium blattnyi (P in t.) Rhopalosiphoninus staphylaeae (K o c h ), Rhodobium porosum (S a n d.), Pleotrichophorus helichrysi B o z h k o, Dactynotus jaceicola H. R. L., Macrosiphoniella chamomillae H. R. L.] HBjiaeTca Heii3BecTHbiMH h o chx n o p H3 HoHblUH a 76 HOBbIMH HHH BeHHKOHOHbCKO-KyaBCKOH HH3MeHHOCTH. ZUSAMMENFASSUNG In der vorliegenden A rbeit bespricht der Yerfasser die bisherigen Ergebnisse der faunistischen Untersuchungen in der Grosspolnisch-Kujawischer Niederung und gibt eine Zusammenstellung der Axten, welche von ihn aus diesem Gebiete in den Ja b re n gesammelt worden sind. Dieses Yerzeichniss um fasst 221 A rten, von denen 14 [Pemphigus phenax B ó r n. & B l u n c k, Therioaphis luteola B ó r n ; Subsaltusaphis ornata (T h e o b.), Aphis altheae N e v s, A. lamiorum ( B ó r n ), A. verbenae N e v s, Brachycaudus amygdalinus S c h o u t, Smiela fusca M o r d v, Chondrillobium blattnyi ( P i n t.) Rhopalosiphoninus staphyleae (K o c h ), Rhodobium porosum (S a n d.), Pleotrichophorus helichrysi B o z h k o, Dactynotus jaceicola H. R. L, Macrosiphoniella chamomillae H. R. L.] bisher von Polen nicht nachgewiesen worden sind, und 76 Arten, welche fiir das u ntersuchte Gebiet E rstnachw eise darstellen.

38 Bedaktor pracy dr H. Szełegiewicz Państw ow e W ydaw nictw o Naukow e W arszaw a 1967 N akład egz. A rk. w yd. 3, d ru k. 2 /,. P apier druk. sat. kl. I I I 80 g B I. Cena zł N r zam. 263/66 W rocław ska D rukarnia N aukow a D-2

39

40