Rozproszone i obiektowe systemy baz danych

Transkrypt

1 Rozproszone i obiektowe systemy baz danych Dr inż. Robert Wójcik Wykład 1. Charakterystyka kursu 1.1. Cele i treści programowe przedmiotu 1.2. Opis zadania projektowego realizowanego w ramach laboratorium 1.3. Przykłady opisu założeń wstępnych do projektu 1.4. Strona tytułowa opisu projektu 1.5. Przykładowy spis treści opisu projektu

2 1.1. Cele i treści programowe przedmiotu KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rozproszone i obiektowe systemy baz danych Nazwa w języku angielskim: Distributed and Object Database Systems Kierunek studiów: Informatyka Specjalność: Inżynieria systemów informatycznych (INS) Stopień studiów i forma: II stopień, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: INEU00205WL Forma zaliczenia: egzamin Liczba punktów ECTS (6) WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE: WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI Znajomość podstaw działania baz danych, systemów i sieci komputerowych, systemów operacyjnych. Znajomość języków programowania obiektowego (Java, C++, innych) oraz programowania baz danych i aplikacji internetowych (SQL, JavaScript, innych). Znajomość podstaw inżynierii oprogramowania, metod specyfikacji wymagań oraz projektowania aplikacji (UML, DFD, BPM, ERD). 2

3 CELE PRZEDMIOTU C1. Nabycie wiedzy dotyczącej pojęć, metod, algorytmów, protokołów, a także technologii i narzędzi wykorzystywanych do projektowania rozproszonych, relacyjnych i obiektowych systemów baz danych. C2. Nabycie wiedzy dotyczącej projektowania efektywnie działających i bezpiecznych aplikacji rozproszonych w oparciu o wybrane mechanizmy komunikacji sieciowej (klient/serwer, przesyłanie wiadomości), a także dystrybucji i rozproszonego przetwarzania danych (fragmentacja, replikacja, transakcje rozproszone) w relacyjnych i obiektowych bazach danych. C3. Nabycie umiejętności praktycznych z zakresu projektowania oraz implementacji rozproszonych systemów baz danych z wykorzystaniem relacyjnych i obiektowych baz danych, a także metod i narzędzi inżynierii oprogramowania. C4. Nabycie umiejętności implementacji mechanizmów bezpieczeństwa w rozproszonych systemach baz danych. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Uzyskiwane kompetencje: Znajomość podstawowych własności oraz mechanizmów działania rozproszonych, relacyjnych i obiektowych systemów baz danych, umożliwiająca zaprojektowanie efektywnie działających i bezpiecznych aplikacji; Umiejętność projektowania rozproszonych systemów baz danych z wykorzystaniem odpowiednich mechanizmów przetwarzania danych i protokołów komunikacji sieciowej, stosując wybrane technologie i narzędzia inżynierii oprogramowania. 3

4 TREŚCI PROGRAMOWE WYKŁADU W1. Wprowadzenie, zasady zaliczania przedmiotu. Charakterystyka systemów rozproszonych. Podstawowe własności systemów i metody ich realizacji. W2. Problem spójności w systemach rozproszonych. Spójność stanu w warunkach współbieżnego dostępu do zasobów. Spójność replikacji, pamięci cache, awarii, interfejsu oraz czasu. W3, W4. Koordynacja rozproszona. Zegary fizyczne i logiczne. Porządkowanie zdarzeń. Zastosowanie znaczników czasowych: wzajemne wykluczanie procesów w dostępie do wspólnych zasobów, sterowanie operacjami w bazach danych, protokoły bezpiecznego dostępu do baz danych i usług (Needham-Shroeder, Kerberos). W5. Własności rozproszonych, relacyjnych oraz obiektowych baz danych. Przeźroczystość i jej rodzaje. Problem heterogeniczności i jego konsekwencje. Komunikacja klient/serwer (RPC, RMI), przekazywanie działań. Klasyfikacja modeli przetwarzania danych w zależności od rodzaju zadań realizowanych po stronie serwera i klienta. Klasyfikacja serwerów. W6. Wielowarstwowe architektury komunikacji. Serwery aplikacji i usługi sieciowe. Wymagania stawiane komunikacji międzyprocesowej. Komunikacja synchroniczna i asynchroniczna. Komunikacja grupowa: multicasting i broadcasting. W7. System zarządzania rozproszoną bazą danych. Architektury rozproszonych baz danych. Metody projektowania rozproszonych baz danych: od góry do dołu i od dołu do góry. Metody rozpraszania danych. Rodzaje fragmentacji. Podstawowe architektury i rodzaje replikacji. W8. Mechanizmy przetwarzania rozproszonego w wybranych środowiskach bazodanowych (Oracle, MS SQL Server). Architektury aplikacji rozproszonych. Budowa warstwowa, moduły i komponenty, frameworki, modele aplikacji (np. MVC). W9. Obiektowe, rozproszone bazy danych. Obiektowy model zarządzania dostępem do zasobów. Architektura obiektowej bazy danych. Własności systemu zarządzania bazą obiektów. 4

5 W10. Rozproszone, federacyjne bazy danych. Problemy i metody integracji systemów heterogenicznych: perspektywy, mediatory, osłony. Mechanizm perspektyw w środowisku Oracle. W11. Systemy rozproszonych obiektów. Problemy komunikacji międzyobiektowej: zdalne wywołania, migracja i lokalizacja obiektów. Dostęp do relacyjnych i obiektowych baz danych z poziomu obiektów. W12. Transakcje w bazach danych. Transakcje zagnieżdżone. Blokowanie dostępu do danych. Strategie zarządzania współbieżnymi transakcjami. Impas i zagłodzenie. Logi transakcji, zatwierdzanie i wycofywanie transakcji. W13. Transakcje rozproszone. Protokoły zarządzania transakcjami w systemach scentralizowanych (2PL) i rozproszonych (2PC). Współbieżność transakcji rozproszonych. Impasy rozproszone. W14. Ochrona danych: poufność i integralność. Uwierzytelnianie, uprawnienia użytkowników, grupy użytkowników. Bezpieczeństwo dostępu zdalnego, protokoły bezpieczeństwa, kanały VPN. Metody i protokoły uwierzytelniania, autoryzacji użytkowników w rozproszonych systemach baz danych. W15. Charakterystyka wybranych systemów zarządzania relacyjnymi i obiektowymi bazami danych: Oracle, MS SQL Server, PostgreSQL, MySQL, Db4o, ObjectStore. Przykłady aplikacji rozproszonych. 5

6 TREŚCI PROGRAMOWE LABORATORIUM L1. Szkolenie stanowiskowe BHP. Sprawy organizacyjne. Wprowadzenie. L2. Wstępne sformułowanie tematu i celu zadania projektowego realizowanego w ramach laboratorium, ustalenie składu grup projektowych. Uwzględnienie tematów związanych z zastosowaniami przemysłowymi i potrzebami firm. L3, L4. Pisemna specyfikacja wymagań i założeń do realizowanego zadania projektowego: idea działania, funkcjonalności, architektura rozproszonego systemu baz danych, wykorzystywane narzędzia i metody projektowania, technologie oraz narzędzia implementacji, bibliografia i źródła informacji. Dyskusja ze studentami, omówienie i ocena propozycji. Przesłanie wersji elektronicznej specyfikacji założeń do prowadzącego zajęcia. L5, L6. Prezentacja planu pracy oraz wstępnego spisu treści dokumentacji projektowej. Dyskusja ze studentami i omówienie propozycji. L7, L8. Projektowanie rozproszonego systemu baz danych z wykorzystaniem wybranych narzędzi i diagramów inżynierii oprogramowania (UML, BPM, DFD, ERD, CDM, PDM) w oparciu o narzędzia oraz systemy dostępne w laboratorium, lub własny sprzęt i oprogramowanie. Dyskusja ze studentami i omówienie propozycji. L9, L10. Realizacja rozproszonej bazy danych, mechanizmów przetwarzania danych oraz warstw aplikacji bazodanowej z wykorzystaniem wybranych narzędzi i technologii programowania. Dyskusja ze studentami i omówienie rozwiązań. L11, L12. Prezentacja i testowanie zrealizowanych elementów rozproszonego systemu baz danych. Analiza poprawności rozwiązań. L13, L14. Prezentacja końcowej wersji aplikacji. Złożenie dokumentacji projektowej w postaci pisemnego sprawozdania. Przesłanie wersji elektronicznej sprawozdania z projektu do prowadzącego zajęcia. L15. Omówienie i ocena zrealizowanych zadań projektowych. 6

7 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE 1. Wykład tradycyjny z wykorzystaniem wideoprojektora. 2. Realizacja projektów laboratoryjnych, prezentacja rozwiązań oraz dyskusja ze studentami. 3. Konsultacje. 4. Praca własna przygotowanie do realizacji zadań laboratoryjnych. 5. Praca własna samodzielne studia i przygotowanie do kolokwium. SPOSOBY OCENY Ocena realizacji zadań laboratoryjnych na podstawie odpowiedzi ustnych studentów i przedstawionych materiałów. Prezentacja opracowanych elementów aplikacji. Ocena dokumentacji projektu zrealizowanego w ramach laboratorium. Egzamin pisemny. 7

8 Literatura [1] Fowler M., Rice D., Foemmel M., Hieatt E., Mee R., Stafford R., Architektura systemów zarządzania przedsiębiorstwem. Wzorce projektowe, Helion, Gliwice, [2] Wrembel R., Bębel B., Oracle. Projektowanie rozproszonych baz danych, Helion, Gliwice, [3] Date C. J., Wprowadzenie do systemów baz danych, WNT, Warszawa, [4] Beynon-Davies P., Systemy baz danych, WNT, Warszawa, [5] Coulouris G., Dollimore J., Kindberg T., Systemy rozproszone - podstawy i projektowanie, WNT, Warszawa, [6] Banachowski L., Bazy danych - tworzenie aplikacji, Akademicka Oficyna Wydawnicza PLJ, Warszawa, [7] Henderson K., Bazy danych w architekturze klient/serwer, Wydawnictwo Robomatic, [8] Silberschatz A., Peterson J. L., Galvin P. B., Podstawy systemów operacyjnych, WNT, Warszawa, [9] Schneier B., Kryptografia dla praktyków - protokoły, algorytmy i programy źródłowe w języku C, WNT, Warszawa, [10] Bell D., Grimson J., Distributed Database Systems, Addison Wesley, [11] Ozsu T. M., Valduriez P., Principles of Distributed Database Systems, Prentice Hall, [12] Kim W., Wprowadzenie do obiektowych baz danych, WNT, Warszawa, [13] Harrington J.L.,Obiektowe bazy danych dla każdego, MIKOM, Warszawa, [14] Strona internetowa: [15] Strona internetowa: - systemy rozproszone, zaawansowane systemy baz danych. 8

9 1.2. Opis zadania projektowego realizowanego w ramach laboratorium Dany jest zbiór baz danych { B1, B2,..., BN } rozproszonych w węzłach sieci komputerowej. Spełnione są następujące założenia: dostęp do każdej bazy danych jest możliwy za pośrednictwem serwera zarządzającego bazą danych (np. MySQL, Sybase, Oracle, MS SQL Server, Db4o, ObjectStore, Objectivity/DB) i/lub z wykorzystaniem serwera aplikacji (np. JBoss, Glassfish), oraz innych technologii umożliwiających projektowanie wielowarstwowych aplikacji rozproszonych (np. ODBC, JDBC, CORBA, DCOM, MS.NET, ADO, PHP, ASP, JSP, Windows Forms, Windows Presentation Foundation (WPF), Windows Communication Foundation (WCF), Windows Identity Foundation (WIF); rozproszona i/lub obiektowa baza danych jest kolekcją baz danych a nie kolekcją plików; bazy danych integruje odpowiedni system zarządzania, mechanizmy dostępu do zdalnych danych, np. łączniki, migawki, perspektywy, replikacje, transakcje, oraz specjalizowane oprogramowanie sieciowe i obiektowe. =========================================================== Zadanie Opracować aplikację umożliwiającą dostęp do rozproszonych baz danych, a także odczyt oraz modyfikację odpowiednich informacji w bazach w zależności od zastosowania (np. wyprowadzanie informacji o stanie bankomatów, magazynów, zasobów książkowych, wypożyczalni płyt, połączeniach komunikacyjnych, ofertach biur podróży, dostępności pokoi hotelowych, biletów, itp.). W szczególności dane mogą być publikowane na stronach internetowych, udostępniane przez aplikacje lub usługi sieciowe. Do realizacji systemu wykorzystać metody rozpraszania danych (fragmentacja, alokacja, replikacja), sterowania przepływem (transakcje rozproszone, strumienie, wyzwalacze) oraz przetwarzania danych (procedury, migawki, perspektywy, łączniki, synonimy) dostępne w wybranym systemie bazodanowym. =========================================================== 9

10 Przedstawić podczas laboratorium i wysłać na maila osoby prowadzącej zajęcia opis wstępnych założeń projektowych (wzór na stronie WWW; termin: 4 laboratorium). Realizować oraz prezentować podczas laboratorium, na bieżąco, kolejne fazy rozwoju bazy danych i aplikacji klienckiej (np. demonstracja działania, prezentacje slajdów z przykładami). Przedstawić podczas laboratorium i wysłać na maila osoby prowadzącej zajęcia finalne sprawozdanie z projektu, które powinno zawierać następujące elementy. 1. Stronę tytułową. 2. Spis treści, spis rysunków, spis tabel, spis listingów (zobacz przykład na stronie WWW). 3. Cel i zakres projektu. 4. Opis działania systemu. Wymagania funkcjonalne (funkcje systemu) i niefunkcjonalne (narzędzia i technologie, parametry wydajnościowe systemu, i inne). 5. Założenia przyjęte podczas realizacji, np. rodzaj klienta, architektura wykorzystywanych baz danych (jednorodne - homogeniczne, niejednorodne heterogeniczne systemy baz danych; obiektowe, obiektowo-relacyjne, relacyjne bazy danych), sposób rozproszenia danych (fragmentacja, alokacja, replikacja), mechanizmy sterowania przepływem i przetwarzania danych (transakcje, strumienie, wyzwalacze, procedury, migawki, perspektywy, łączniki, synonimy). 6. Wykorzystywane serwery baz danych, serwery aplikacji, metody, narzędzia, technologie projektowania oraz implementacji systemu (np. język specyfikacji UML, wzorce projektowe, stosowane narzędzia wspomagające projektowanie). 7. Projekt bazy danych. Modele konceptualne, logiczne i fizyczne rozproszonych baz danych. Schemat globalny bazy danych, schematy lokacji lokalnych. Normalizację schematów relacji. 8. Architekturę systemu i schemat komunikacji w rozproszonym systemie baz danych. Mechanizmy rozpraszania oraz integracji danych, sterowania przepływem i przetwarzania danych (zapytania, perspektywy, migawki, procedury, wyzwalacze, transakcje, indeksowanie, pliki parametrów, procesy bazodanowe), a także wykorzystywane protokoły komunikacyjne. 9. Projekt aplikacji (interfejsu) użytkownika. Sposoby dostępu do baz danych (przetwarzanie transakcyjne, perspektywy, migawki, zapytania SQL, funkcje API, mapowanie relacyjno-obiektowe, warstwa pośrednicząca, serwery aplikacji, serwery WWW) oraz wykorzystane mechanizmy 10

11 bezpieczeństwa (np. sposób uwierzytelniania, uprawnienia grup użytkowników - role, szyfrowanie danych w bazie danych, szyfrowanie połączeń sieciowych). 10. Przykłady implementacyjne: rozproszona baza danych, wybrane elementy aplikacji użytkownika (interfejsu). 11. Sposób instalowania, uruchamiania i testowania aplikacji. Konfigurowanie środowiska testowego (np. maszyny wirtualne, sieć komputerowa) i/lub produkcyjnego. 12. Ocenę wydajności i optymalizację działania systemu (czasy przetwarzania zapytań, stopień obciążenia systemu, mechanizmy zwiększające wydajność i dostępność systemu, itp.) 13. Podsumowanie wnioski końcowe, właściwości wykorzystywanych technologii i mechanizmów przetwarzania rozproszonego. 14. Wykorzystane pozycje literaturowe. Przykładowe tematy Rozproszona (obiektowa, relacyjna) baza danych połączeń kolejowych, autobusowych, lotniczych. System obsługi bankomatów, kas biletowych, itp. System monitorowania ofert hoteli, schronisk, biur podróży. System monitorowania stanu magazynów, hurtowni, urządzeń. Rozproszona baza danych wypożyczalni samochodów, książek, kaset DVD. System zdalnego rozliczania stanu liczników wody, energii cieplnej, elektrycznej, czasu pracy stacji roboczych. System zakupów internetowych. Metody dostępu do rozproszonych baz danych z poziomu stron WWW. Metody dostępu do rozproszonych (obiektowych) baz danych z wykorzystaniem technologii komponentowych (np. COM, CORBA, EJB), języków skryptowych (np. PHP, ASP, JSP, JAVA, SQL). Testowanie mechanizmu replikacji w środowisku Sybase, Oracle, MS SQL Server, Db4o. Testowanie przetwarzania transakcyjnego, mechanizmu strumieni w rozproszonych systemach baz danych. Techniki integracji rozproszonych źródeł danych. Projektowanie przeźroczystego dostępu do rozproszonych (obiektowych, relacyjnych) baz danych. Testowanie metod, algorytmów, protokołów uwierzytelniania dostępu oraz bezpiecznej komunikacji w rozproszonych (obiektowych, relacyjnych) bazach danych. 11

12 1.3. Przykłady opisu założeń wstępnych do projektu Opis zadania projektowego 1. Temat i cel projektu Temat: Interfejs dostępu do rozproszonej bazy danych wypożyczalni książek. Cel projektu: projekt oraz implementacja aplikacji umożliwiającej dostęp do rozproszonej bazy danych przeznaczonej do obsługi wypożyczalni książek. 2. Opis działania systemu System posiada kilka serwerów, na których są już zainstalowane bazy danych wypożyczalni książek (tabele opisujące dane o książkach, np. tytuł, autor, wydawnictwo i inne). Dla bazy danych o znanej strukturze zostaną opracowane mechanizmy dostępu do danych uruchamiane z poziomu przeglądarki internetowej (klienta) za pomocą odpowiedniej aplikacji umieszczonej na serwerze pośredniczącym WWW. Dane mogą być pobierane bezpośrednio z lokalnych baz danych lub z jednej bazy centralnej, zawierającej repliki wybranych fragmentów baz lokalnych. 3. Założenia przyjęte podczas realizacji systemu W projekcie będzie zrealizowany 3-warstwowy model komunikacji klient/ serwer w postaci tzw. cienkiego klienta. W modelu tym przetwarzanie danych (funkcje biznesowe) jest realizowane po stronie serwera aplikacji, zarządzanie danymi - po stronie serwerów baz danych, natomiast po stronie klienta jest realizowana jedynie prezentacja danych z wykorzystaniem przeglądarki internetowej. Dostęp do aplikacji realizującej funkcje biznesowe będzie realizowany poprzez podanie adresu serwera WWW. W projekcie wykorzystywane będą jednorodne bazy danych (tj. wszystkie bazy danych będą oparte o środowisko MySQL). Dostęp do baz danych realizowany będzie w oparciu o funkcje PHP API, które komunikują się bezpośrednio z odpowiednimi serwerami bazodanowymi. 4. Wykorzystywane narzędzia, technologie projektowania oraz implementacji systemu Dostęp do baz danych będzie możliwy za pośrednictwem odpowiednich serwerów zarządzających bazami danych MySQL. Interfejs użytkownika zostanie zrealizowany w postaci aplikacji obiektowej w języku PHP (np. wersja PHP 5) uruchamianej na serwerze WWW, będącym równocześnie serwerem aplikacji. Do specyfikacji funkcji systemu wykorzystany zostanie zunifikowany język modelowania UML. 12

13 5. Schemat komunikacji, struktura systemu Serwer aplikacji oraz WWW (aplikacja obiektowa obsługująca dostęp do baz danych) Połączenie internetowe Klient (przeglądarka internetowa) Warstwa pośrednia (dostęp za pomocą funkcji API) Serwer 1 Serwer 2 Serwer 3 Replikacja danych Serwer 4 Serwer 5 Literatura [1] Coulouris G., Systemy rozproszone. Podstawy i projektowanie, WNT, Warszawa, [2] Zalewski A., Programowanie w językach C i C++ z wykorzystaniem pakietu Borland C++, Nakom, Poznań, [3] Meloni J. C., PHP-programowanie, RM, Warszawa, [4] Schwendiman B., PHP4. Kompedium programisty, Helion, Gliwice, [5] Schlossnagle G., PHP. Zaawansowane programowanie. Vademecum profesjonalisty, Helion, Gliwice, [6] Thomson L., Welling L., PHP i MySQL. Tworzenie stron WWW, Helion, Gliwice,

14 1.4. Strona tytułowa opisu projektu =========================================================== POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRONIKI LABORATORIUM Z ROZPROSZONYCH I OBIEKTOWYCH SYSTEMÓW BAZ DANYCH Mechanizm replikacji w środowisku Oracle AUTOR: Adam Kowalski Indeks: PROWADZĄCY ZAJĘCIA: Dr inż. Robert Wójcik, W4/I-6 OCENA PRACY: Wrocław

15 1.5. Przykładowy spis treści opisu projektu Spis treści Spis rysunków...2 Spis tabel Wstęp Cel i zakres pracy Cel projektu Zakres projektu Replikacja w systemie baz danych Oracle Pojęcie replikacji i podstawowe informacje Replikacja migawkowa Replikacja multimaster Narzędzia graficznego zarządzania replikacją w środowisku Oracle 10g Model konceptualny i fizyczny baz danych Model konceptualny Model fizyczny Implementacja baz danych w środowisku Oracle Realizacja bazy danych Definiowanie łączników Wykorzystanie mechanizmów replikacji migawkowej Wykorzystanie mechanizmów replikacji multimaster Projekt i implementacja aplikacji klienckiej Funkcje aplikacji - diagram przypadków użycia Realizacja wybranych funkcjonalności Wdrożenie i testowanie aplikacji Podsumowanie...45 Literatura

16 Spis rysunków RYSUNEK 1. NARZĘDZIE ORACLE ENTERPRISE MANAGER CONSOLE...7 RYSUNEK 2. MODEL KONCEPTUALNY BAZY DANYCH...9 RYSUNEK 3. MODEL FIZYCZNY BAZY DANYCH...12 RYSUNEK 4. NARZĘDZIE DATABASE CONFIGURATION ASSISTANT...13 RYSUNEK 5. TWORZENIE DOMYŚLNEJ BAZY DANYCH...14 RYSUNEK 6. NARZĘDZIE ORACLE NET MANAGER...16 RYSUNEK 11. TWORZENIE WĘZŁA NADRZĘDNEGO W REPLIKACJI MIGAWKOWEJ...17 RYSUNEK 12. TWORZENIE UŻYTKOWNIKA ODPOWIEDZIALNEGO ZA REPLIKACJĘ...18 RYSUNEK 13. TWORZENIE NADRZĘDNEJ GRUPY REPLIKACJI...19 RYSUNEK 14. TWORZENIE DZIENNIKÓW MIGAWEK...20 RYSUNEK 15. TWORZENIE WĘZŁA MIGAWKOWEGO...21 RYSUNEK 16. TWORZENIE GRUPY MIGAWEK - WYBIERANIE OBIEKTÓW DO REPLIKOWANIA...22 RYSUNEK 17. USTAWIANIE PARAMETRÓW MIGAWEK...23 RYSUNEK 18. ZMIANA SPOSOBU ODŚWIEŻANIA MIGAWEK...24 RYSUNEK 19. TWORZENIE WĘZŁÓW NADRZĘDNYCH DLA REPLIKACJI MULTIMASTER...25 RYSUNEK 20. TWORZENIE UŻYTKOWNIKÓW ODPOWIEDZIALNYCH ZA REPLIKACJĘ MIGAWKOWĄ...26 RYSUNEK 21. TWORZENIE GRUPY REPLIKACJI MULTIMASTER...27 RYSUNEK 22. DODAWANIE OBIEKTÓW DO GRUPY REPLIKACJI MULTIMASTER...29 RYSUNEK 23. DIAGRAM PRZYPADKÓW UŻYCIA...30 RYSUNEK 24. ZMIANA DANYCH PO STRONIE SZCZECINA...31 RYSUNEK 25. ZMIANA DANYCH PO STRONIE WROCŁAWIA ZATWIERDZENIE NOWYCH DANYCH...32 RYSUNEK 26. ZMIANA DANYCH PO STRONIE KRAKOWA POBRANIE DANYCH Z WĘZŁA NADRZĘDNEGO...33 RYSUNEK 27. ZMIANA DANYCH PO STRONIE POZNANIA - ZMIANY W WĘŹLE NADRZĘDNYM

17 Spis tabel TABELA 1. NARZĘDZIE ORACLE ENTERPRISE MANAGER CONSOLE...16 TABELA 2. MODEL KONCEPTUALNY BAZY DANYCH...19 TABELA 3. MODEL FIZYCZNY BAZY DANYCH