CZY POTRZEBNY NAM SANEPID? Proj ekt współfinans owany ze środków Unii Europej skiej w ramach Europej skiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 CZY POTRZEBNY NAM SANEPID? Materiały dla studentów II roku kierunku Ochrona Środowiska przygotowujące do zajęć w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie opraco wanie: dr Tomasz B ator Praco wnia Mikrobiologii Inst ytut Biologii UP im. KEN w Krako wie

2 2 Zgodnie z Ustawą o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zadaniem Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych jest ochrona zdrowia przed niekorzystnym wpływem czynników środowiska w którym żyjemy i zapobieganie powstawaniu chorób. Czy istnieje konieczność kontrolowania sytuacji sanitarnej i epidemiologicznej w kraju?

3 3 W środowisku istnieje wiele szkodliwych czynników, które mogą niekorzystnie wpływać na nasze zdrowie powodując wiele groźnych chorób. Są to zarówno czynniki pochodzenia naturalnego jak i wynikające z działalności człowieka. Czynniki te mogą mieć charakter fizyczny, chemiczny lub biologiczny.

4 4 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE HALAS / i WIBRACJE

5 5 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE HALAS / i WIBRACJE Hałas as i wibracje mogą wywoływa ywać niekorzystne zmiany w organizmie człowieka, prowadząc do nadciśnienia nienia tętniczego, tniczego, zaburzeń układu pokarmowego, wrzodów żołądka, zwiększając wydzielanie adrenaliny, przyśpieszając proces starzenia się. Ponadto hałas as może powodować osłabienie i ubytek słuchu, a u dzieci nawet zahamowanie rozwoju umysłowego.

6 6 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE PROMIENIOWANIE GAMMA PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLE TOWE ŚWIATŁO WIDZIALNE PROMIENIOWANIE PODCZERWONE FALE RADIOWE w tym MIKROFALE poniżej 0,005 nm 0,005 nm 10 nm 10 nm 380 nm 380 nm 780 nm 780 nm 1 mm powyżej 1 mm

7 7 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE Oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na organizm człowieka jest bardzo różnorodne. Nie wiadomo do końca czy fale elektromagnetyczne z zakresu widzialnego i dłuższe szkodzą zdrowiu. Zdania specjalistów są w tej kwestii podzielone. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że codziennie jesteśmy wystawieni na działanie anie promieniowania elektromagnetycznego pochodzącegocego z bardzo różnorodnych źródeł, nie można wykluczyć jego negatywnego wpływu na nasz organizm wynikającego z efektu kumulacji. ŚWIATŁO WIDZIALNE PROMIENIOWANIE PODCZERWONE FALE RADIOWE w tym MIKROFALE 380 nm 780 nm 780 nm 1 mm powyżej 1 mm

8 8 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE PROMIENIOWANIE GAMMA PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLE TOWE Niewątpliwie szkodliwe działanie anie wywiera natomiast promieniowanie o długości fali mniejszej niż 380 nm, czyli promieniowanie ultrafioletowe (może powodować zaćmę, nowotwory skóry, przyspiesza też procesy starzenia) oraz promieniowanie rentgenowskie i promieniowanie gamma. Te rodzaje promieniowania przy zbyt dużych dawkach wywołuj ują nowotwory oraz chorobę popromienną. poniżej 0,005 nm 0,005 nm 10 nm 10 nm 380 nm

9 9 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE RADIOAKTYWNOSC Radioaktywność (inaczej: promieniotwórczo rczość) jest to zdolność jąder atomowych do rozpadu, podczas którego następuje emisja strumienia różnych cząstek elementarnych oraz promieniowania gamma. Źródłem radioaktywności są izotopy promieniotwórcze rcze niektórych pierwiastków, w, takich jak np. uran, pluton, kobalt, rad, polon zarówno występujące w przyrodzie, jak też uzyskiwane w sposób sztuczny.

10 10 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE RADIOAKTYWNOSC Radioaktywność znajduje zastosowanie w medycynie (diagnostyka i terapia nowotworów), w), w archeologii i geologii (datowanie badanych materiałów za pomocą analizy zawartości izotopów) oraz w elektrowniach jądrowych, w których wykorzystuje się zjawisko reakcji łańcuchowej. Polega ona na emitowaniu przez rozpadające się jądra cząstek, które mogą indukować rozszczepienie kolejnych jąder. To samo zjawisko wykorzystywane jest także przy produkcji broni jądrowej.

11 11 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE RADIOAKTYWNOSC Pochłonięcie dużej dawki promieniowania powstającego przy rozpadzie jąder atomowych (zarówno strumienia cząstek, jak i promieniowania gamma) może wywołać chorobę popromienną. Radioaktywność pochodząca ca ze źródeł naturalnych nie stanowi istotnego zagrożenia dla zdrowia człowieka. Za to bardzo dużym zagrożeniem są radioaktywne odpady powstające w różnych procesach technologicznych oraz awarie elektrowni atomowych.

12 12 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE PYŁY Pyły y to obecne w powietrzu substancje mineralne, powstające w wyniku procesów spalania, ścierania lub kruszenia różnych substancji stałych. O pyłach mówimy jeżeli eli stopień rozdrobnienia substancji jest tak duży, że e jej drobiny w nieruchomym powietrzu o temperaturze 20 C przy ciśnieniu 1013,25 hpa opadają z prędkości cią mniejszą niż 0,5 m/s.

13 13 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE PYŁY Fizyczna szkodliwość pyłów wynika z ich drażniącego działania ania na błony śluzowe, co utrudnia oddychanie, może też prowadzić do przewlekłej ej choroby zwanej pylicą płuc. Choroba ta występuje często u górników, narażonych na długotrwałe wdychanie pyłu węglowego. Pylica prowadzi do rozedmy płuc, niewydolności oddechowej i krążeniowej.

14 14 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE PYŁY Pyły y powstają przy wielu procesach technologicznych, w wyniku katastrof budowlanych, pożarów, wybuchów w ale równie wnież na skutek niewłaściwego użytkowania pieców grzewczych w domach mieszkalnych (spalanie śmieci).

15 15 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE PYŁY Pyły y powstające podczas wybuchu wulkanu mogą w dużym stopniu ograniczyć dostęp światła słonecznego, zmniejszając tym samym fotosyntetyczną produkcję tlenu, ponadto stanowią zagrożenie dla komunikacji lotniczej. Erupcja wulkanu Eyjafjallajökull (Islandia) w 2010 roku i jej efekty.

16 16 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE NIEODPOWIEDNI MIKROKLIMAT W różnych miejscach pracy często jesteśmy narażeni na niekorzystne oddziaływanie gorącego lub zimnego mikroklimatu.

17 17 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE GORĄCY MIKROKLIMAT Gorący mikroklimat jest związany zany przede wszystkim z pracami wykonywanymi przy źródłach ciepła, na przykład w kuchniach, piekarniach, odlewniach, hutach itp. Wpływ wysokiej temperatury na organizmy ludzi pracujących cych w takich miejscach potęguje się oczywiście cie w okresie letnim. Długotrwałe oddziaływanie gorącego mikroklimatu może doprowadzić do przegrzania organizmu. Następuje wzrost temperatury ciała, a, podwyższenie ciśnienia krwi i tętna, tna, przyspieszenie oddechu. Pojawia się uczucie osłabienia, zawroty głowy, nudności, może nastąpić utrata przytomności a nawet śmierć na skutek niewydolności układu krążenia.

18 18 SZKODLIWE CZYNNIKI FIZYCZNE ZIMNY MIKROKLIMAT Zimny mikroklimat występuje między innymi na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pomieszczeniach, w których przetwarza się lub przechowuje żywność (chłodnie, zamrażarki) arki) lub jeżeli eli praca wykonywana jest poza budynkami, w okresie zimy. Długotrwałe prowadzenie prac w warunkach mikroklimatu zimnego może prowadzić do hipotermii. Początkowo występuj pują dreszcze, ogólne osłabienie, zawroty głowy, drętwienie ciała, a, obniżenie odporności. Dalsze ochładzanie organizmu prowadzi do apatii, utraty świadomości, spowolnienia pulsu, ustania oddechu, letargu i zgonu.

19 19 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Określenie czynnik chemiczny oznacza każdy pierwiastek lub związek zek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go w postaci odpadów, w trakcie każdej pracy, niezależnie od faktu, czy jest albo nie jest wytwarzany celowo lub jest albo nie jest wprowadzany wadzany do obrotu. Rozporządzenie Ministra Zdrow ia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpiecze ieczeństwa i higieny pracy zw iązanej z wyst ystępow aniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z dnia 18 stycznia 2005 r., Nr 11 poz. 86)

20 20 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Czynniki chemiczne działające szkodliwie na człowieka występują w postaci gazowej, płynnej lub stałej, a także w postaci zawiesin (dym, pył, aerozol). Człowiek może być narażony na ich działanie anie w wyniku wdychania, połknięcia lub bezpośredniego kontaktu.

21 21 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Reakcja organizmu człowieka na szkodliwe substancje chemiczne zależy od: właściwo ciwości fizykochemicznych substancji, drogi wchłaniania, wielkości dawki, okresu narażenia, płci, wieku, stanu zdrowia, temperatury i wilgotności powietrza

22 22 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE W 2009 roku weszło w życie Rozporządzenie CLP (ang. Classification, Labelling and Packing), wprowadzające w Unii Europejskiej nowy system klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin oparty na Globalnie Zharmonizowanym Systemie Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów opracowanym przez ONZ w 2003 roku. W ramach tego systemu funkcjonują określenia wskazujące rodzaj zagrożenia zwane zwrotami H (ang. Hazard Statements). Są to oznaczenia na etykietach substancji chemicznych i mieszanin określające zagrożenie oraz opisujące charakter i nasilenie zagrożeń stwarzanych przez daną substancję lub mieszaninę. Zwroty H mają do 2015 roku całkowicie zastąpić stosowane dotychczas zwroty ryzyka zwane zwrotami R (ang. R-phrases), które obecnie są przejściowo dopuszczone do stosowania.

23 23 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Zwroty H są zapisywane za pomocą kodu składającego się z: litery H, cyfry określającej rodzaj zagrożenia: 2 zagrożenie fizyczne, 3 zagrożenie dla zdrowia, 4 zagrożenie dla środowiska, dwóch cyfr odpowiadających kolejnemu numerowi zagrożenia.

24 24 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Zwroty H oznaczające ce substancje stwarzające zagrożenia fizyczne SYMBOL ZNACZ ENIE SYMBOL ZNACZ ENIE H200 Materiały wybuchowe niestabilne. H242 Ogrzanie może spowodować pożar. H201 Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym. H250 Zapala się samorzutnie w przypadku wystawienia na działanie powietrza. H202 Materiał wybuchowy, poważne zagrożenie rozrzutem. H251 Substancja samonagrzewająca się: może się zapalić. H203 Materiał wybuchowy; zagrożenie pożarem, wybuchem lub rozrzutem. H252 Substancja samonagrzewająca się w dużych ilościach; może się zapalić. H204 H205 H220 H221 Zagrożenie pożarem lub rozrzutem. Może wybuchać masowo w przypadku pożaru. Skrajnie łatwopalny gaz. Gaz łatwopalny. H260 H261 H270 W kontakcie z wodą uwalniają łatwopalne gazy, które mogą ulegać samozapaleniu. W kontakcie z wodą uwalnia łatwopalne gazy. Może spowodować lub intensyfikować pożar; utleniacz. H222 H223 H224 H225 H226 H228 Skrajnie łatwopalny aerozol. Aerozol łatwopalny. Skrajnie łatwopalna ciecz i pary. Wysoce łatwopalna ciecz i pary. Łatwopalna ciecz i pary. Substancja stała łatwopalna. H271 H272 H280 H281 Może spowodować pożar lub wybuch; silny utleniacz. Może intensyfikować pożar; utleniacz. Zawiera gaz pod ciśnieniem; ogrzanie grozi wybuchem. Zawiera schłodzony gaz; może spowodować oparzenia kriogeniczne lub obrażenia. H240 Ogrzanie grozi wybuchem. H290 Może powodować korozję metali. H241 Ogrzanie może spowodować pożar lub wybuch.

25 25 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Zwroty H oznaczające ce substancje stwarzające zagrożenia dla zdrowia SYMBOL ZNACZ ENIE SYMBOL ZNACZ ENIE H300 H301 H302 Połknięcie grozi śmiercią. Działa toksycznie po połknięciu. Działa szkodliwie po połknięciu. H335 H336 Może powodować podrażnienie dróg oddechowych. Może wywoływać uczucie senności lub zawroty głowy. H304 H310 Połknięcie i dostanie się przez drogi oddechowe może grozić śmiercią. Grozi śmiercią w kontacie ze skórą. H340 H341 Może powodować wady genetyczne Podejrzewa się, że powoduje wady genetyczne. H311 Działa toksycznie w kontakcie ze skórą. H350 Może powodować raka. H312 Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą. H351 Podejrzewa się, że powoduje raka. H314 Powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu. H360 Może działać szkodliwie na płodność lub na dziecko w łonie matki. H315 H317 H318 H319 H330 H331 H332 H334 Działa drażniąco na skórę. Może powodować reakcję alergiczną skóry. Powoduje poważne uszkodzenie oczu. Działa drażniąco na oczy. Wdychanie grozi śmiercią. Działa toksycznie w następstwie wdychania. Działa szkodliwie w następstwie wdychania. Może powodować objawy alergii lub astmy lub trudności w oddychaniu w następstwie wdychania. H361 H362 H370 H371 H372 H373 Podejrzewa się, że działa szkodliwie na płodność lub na dziecko w łonie matki. Może działać szkodliwie na dzieci karmione piersią. Powoduje uszkodzenie narządów. Może powodować uszkodzenie narządów. Powoduje uszkodzenie narządów. Może powodować uszkodzenie narządów.

26 26 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Zwroty H oznaczające ce substancje stwarzające zagrożenia dla środowiska SYMBOL H400 H410 H411 H412 H413 ZNACZ ENIE Działa bardzo toksycznie na organizm y wodne. Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne, pow odując długotrw ałe skutki. Działa toksycznie na organizmy wodne, pow odując długotrw ałe skutki. Działa szkodliw ie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki. Może powodować długotrw ałe szkodliwe skutki dla organizmów wodnych.

27 27 SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin należy stosować następuj pujące oznakowanie:

28 28 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Szkodliwe czynniki biologiczne mogące być przyczyną zakażenia, alergii lub zatrucia obejmują: drobnoustroje komórkowe takie jak bakterie, grzyby (pochodzenia naturalnego lub genetycznie zmodyfikowane), jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego pochodzenia głównie wirusy (pochodzenia naturalnego lub genetycznie zmodyfikowane), pasożyty wewnętrzne człowieka (m.in. pierwotniaki, robaki) oraz hodowle komórkowe. Rozporządzenie Ministra Zdrow ia z dnia 22 kw ietnia 2205 r. w sprawie szkodliw ych czynników biologicznych (z uwzgl zględnieniem zmian w prowadzonych Rozporządzeniem z dnia 29 lutego 2008).

29 29 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Szkodliwe czynniki biologiczne dzieli się na cztery grupy w zależności od stopnia zagrożenia jakie stwarzają. Grupa 1 Czynniki, przez które w ywołanie chorób u ludzi jest mało prawdopodobne. Grupa 2: 140 gatunków bakterii, 20 gatunków grzybów, 60 gatunków pasożyt ytów, 58 form wirusów Czynniki, które mogą w ywoływ ać choroby u ludzi, ale rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazw yczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. Grupa 3: 28 gatunków bakterii, 6 gatunków grzybów, 10 gatunków pasożytów, 57 form w irusów Czynniki, które mogą w ywoływ ać u ludzi ciężkie choroby, a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest bardzo praw dopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. Grupa 4: 12 form wirusów Czynniki, które w yw ołują u ludzi ciężkie choroby, a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazw yczaj nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.

30 30 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Wybrane przykłady bakterii z 2 grupy zagrożenia Borrelia burgdorferi wy wołuje boreliozę Clostridium botulinum wy wołuje zatrucie jadem kiełbasianym Clostridium tetanii wy wołuje tężec Corynebacterium diphteriae wy wołuje błonicę (dyfteryt) Klebsiella pneumoniae wy wołuje zapalenie płuc i wiele innych chorób Neisseria gonorrhoeae wy wołuje rzeżączkę Neisseria minigitidis wy wołuje zapalenie opon mózgowordzeniowy ch Pseudomonas aeruginosa wy wołuje ropne zakażenia skóry i wiele inny ch chorób Staphylococcus aureus wy wołuje ropne zakażenia różnych części organizmu oraz zatrucia Streptococcus pneumoniae wy wołuje zapalenie płuc Streptococcus pyogenes wy wołuje płonicę (szkarlaty nę) oraz zakażenia skóry Treponema pallidum wy wołuje kiłę (syfilis) Vibrio cholerae wy wołuje cholerę

31 31 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Wybrane przykłady grzybów z 2 grupy zagrożenia Aspergillus fumigatus wy wołuje grzy bicę skóry, zapalenie płuc, astmę Candida albicans wy wołuje kandy dozę Penicillium marneffei wy wołuje choroby skóry i dróg oddechowych oraz alergie Wybrane przykłady pasożytów z 2 grupy zagrożenia Acanthamoeba castellanii wy wołuje zapalenie płuc, zapalenie mózgu Acaris lumbricoides (glista ludzka) wy wołuje glistnicę Fasciola hepatica (motylica w ątrobow a) wy wołuje f ascjolozę Leishmania tropica wy wołuje leiszmaniozę Plasmodium sp. wy wołuje malarię Toxoplasma gondii wy wołuje toksoplazmozę Trypanosoma brucei gambiense wy wołuje śpiączkę afrykańską

32 32 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Wybrane przykł przykłady wirusó wirusów z 2 grupy zagroż zagroż enia w irus opryszczki pospolitej (HSV) w irus ospy wietrznej i półpaśca w irus św inki w irus grypy typu A w irus zapalenia w ątroby typu A Proj ekt współfinans owan y ze środków Unii Euro pej skiej w irus odry w irus różyczki

33 33 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Wybrane przykłady bakterii z 3 grupy zagrożenia Bacillus anthracis wy wołuje wąglika Escherichia coli (szczepy patogenne) wy wołuje zakażenia układu pokarmowego i moczowego Mycobacterium leprae wy wołuje trąd Mycobacterium tuberculosis wy wołuje gruźlicę Rickettsia sp. wy wołuje gorączki plamiste Salmonella typhi wy wołuje dur brzuszny Shigella dysenteriae wy wołuje czerwonkę Yersinia pestis wy wołuje dżumę Wybrane przykłady grzybów z 3 grupy zagrożenia Blastomyces dermatidis wy wołuje blastomykozę Histoplasma capsulatum wy wołuje chorobę Darlinga (histoplazmoza płuc, histoplazmoza rozsiana)

34 34 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Wybrane przykłady pasożytów z 3 grupy zagrożenia Taenia solium (tasiemiec uzbrojony) wy wołuje tasiemczy cę Leishmania brasiliensis wy wołuje leiszmaniozę Plasmodium falciparum wy wołuje malarię Trypanosoma brucei rhodesiense wy wołuje chorobę nagana Wybrane przykłady wirusów w z 3 grupy zagrożenia wirus zapalenia opon mózgow ych w irus zapalenia w ątroby typu B wirus polio wy wołuje chorobę Heinego-Medina ludzki wirus nabytego upośledzenia odporności (HIV) w irus wścieklizny w irus ptasiej grypy priony wy wołują chorobę Creutzf elda-jakoba

35 35 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Wybrane przykłady wirusów w z 4 grupy zagrożenia w irus gorączki Lassa w irus krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej (CCHF) w irus gorączki krwotocznej Ebola w irus ospy praw dziwej (czarnej ospy)

36 36 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Jednym z głównych warunków w zakażenia się patogennym mikroorganizmem, wirusem lub pasożytem jest bezpośredni lub pośredni kontakt ze źródłem zakażenia miejscem, w którym nagromadzone są zarazki.

37 37 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Źródłem zakażenia mogą być: chory człowiek lub zwierzę

38 38 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Źródłem zakażenia mogą być: odchody i ścieki

39 39 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Źródłem zakażenia mogą być: gnijące szczątki organiczne

40 40 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Źródłem zakażenia mogą być: wysypiska śmieci

41 41 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Źródłem zakażenia mogą być: psujące się produkty spożywcze

42 42 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Jedną z podstawowych metod zapobiegania szerzeniu się chorób zakaźnych jest zachowywanie zasad higieny.

43 43 W naszym środowisku możemy napotkać bardzo wiele czynników, które zagrażają naszemu zdrowiu lub życiu. Działania ania prowadzone przez Stacje Sanitarno Epidemiologiczne umożliwiają utrzymywanie kontroli nad oddziaływaniem takich czynników. Gdyby nie SANEPID zachorowalność i śmiertelność wśród ludzi byłaby znacznie większa.