GAMELAN TRADYCJE I INSPIRACJE

Transkrypt

1 ff Koncert z cyklu Zagraniczni Goście pod patronatem Ambasady Republiki Indonezji GAMELAN TRADYCJE I INSPIRACJE UNIWERSYTET MUZYCZNY FRYDERYKA CHOPINA JM Rektor prof. zw. Ryszard Zimak Prorektor ds. artystycznych prof. nadzw. Klaudiusz Baran Warsaw Gamelan Group Współpraca organizacyjna: dr Leszek Lorent Sala Koncertowa, Warszawa, ul. Okólnik 2 12 października 2015, poniedziałek, godz

2 Słowo wstępne Drodzy Słuchacze!! W bieżącym roku obchodzimy 60-lecie stosunków dyplomatycznych między Polską a Indonezją. Od początku prowadzimy bardzo intensywną współpracę kulturalną, wykorzystując fakt, że gamelan to jedno z dóbr stanowiących wkład Indonezji w światowe dziedzictwo kulturowe. Pierwszy koncert gamelanowy odbył się w Polsce podczas V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie dokładnie 60 lat temu. Pierwsze warsztaty gamelanowe dla polskich studentów zorganizowane zostały przez Ambasadę Indonezji w Warszawie oraz Muzeum Azji i Pacyfiku w 1987 roku. Dziesięć lat później rozpoczęto prowadzenie regularnych zajęć z gamelanu w Instytucie Muzykologii UW, zaś w 2004 roku kilkoro polskich miłośników gamelanu utworzyło Warszawską Grupę Gamelanową pod auspicjami Ambasady Indonezji w Warszawie. Podczas dzisiejszego koncertu zaprezentowana zostanie zarówno tradycyjna muzyka z wyspy Jawa, jak i współczesny utwór gamelanowy Out of Body, skomponowany przez Kalinę Świątnicką, młodą polską kompozytorkę i absolwentkę UMFC, do którego warstwę choreograficzną opracowała artystka indonezyjska, Diah Anggraini-Martin, zaś oprawę wizualną stworzyli artyści tworzący w Polsce: Inga Julia Dębowska, Bogumiła Piotrowska i Adrien Cognac. Mamy nadzieję, że wspólny występ polskich i indonezyjskich muzyków, z zastosowaniem indonezyjskiego instrumentarium znakomicie upamiętni 60-lecie współpracy pomiędzy naszymi krajami. Miłego koncertu! Peter Frans Gontha Ambasador Republiki Indonezji w Polsce

3 Tradycyjna muzyka gamelanowa i taniec z Jawy Środkowej: Program Gendhing bonang minggah ladrang Bayemtur Dwuczęściowy utwór reprezentujący typ gendhing bonang instrumentalne kompozycje grane wyłącznie na męskim instrumentarium gamelanu odznaczającym się głośnym brzmieniem. Ladrang Wilujeng Utwór utrzymany w stylistyce gendhing lirihan o spokojnym charakterze. W kompozycjach tego typu używane są żeńskie instrumenty solowe o delikatnym brzmieniu oraz głosy wokalne. Tari Klana Topeng Taniec wywodzący się z dramatów topeng wykonywanych przez tancerzy w maskach i przedstawiających legendy o wschodniojawajskim księciu Panji. W tym fragmencie historii tancerz wciela się w rolę złego króla Klana, który próbuje uwieść i porwać narzeczoną księcia. Księżniczka jednak przeczuwa jego zamiary i ukrywa się, co doprowadza Klana do szału. Jego porywczy charakter symbolizuje czerwona maska. Bubaran Udan Mas Bubaran (jaw. bubar żegnać) to krótkie kompozycje grane na zakończenie różnego rodzaju ceremonii. DIAH ANGGRAINI-MARTIN taniec MARIA BIAŁOTA SOEGIJANTO DARMONEGORO KRZYSZTOF DZIUBA EWELINA GRYGIER IWONA MARCINIAK DAWID MARTIN TOMASZ MATLINGIEWICZ PRZEMYSŁAW PIŁACIŃSKI MARZANNA POPŁAWSKA NEVES SULUMUNA KALINA ŚWIĄTNICKA gamelan Przerwa

4 Kalina Świątnicka (ur. 1988) Out of body na gamelan i taśmę (2015) 1. Hypnosis 2. Out of body 3. Lucid dream Projekt Out of Body to kreacja interdyscyplinarna, łącząca sztukę współczesną i tradycyjną pochodzącą z Indonezji. Celem projektu było stworzenie teatru tańca współczesnego z elementami tańca indonezyjskiego. Choreografii towarzyszyć będzie muzyka na gamelan jawajski i elektronikę oraz kreacje wizualne. Tematem przewodnim utworu są różne stany i zjawiska związane ze snem: hipnoza, świadomy sen, eksterioryzacja. Sztuka ta staje się swoistą konfrontacją dwóch rzeczywistości: tej realnej z tą będącą wytworem naszej podświadomości. Muzyka została stworzona w ramach stypendium z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. DIAH ANGGRAINI-MARTIN choreografia, taniec INGA JULIA DEMBOWSKA (nr 2) BOGUMIŁA PIOTROWSKA (nr 1) ADRIEN COGNAC (nr 3) MARIA BIAŁOTA SOEGIJANTO DARMONEGORO KRZYSZTOF DZIUBA EWELINA GRYGIER IWONA MARCINIAK DAWID MARTIN TOMASZ MATLINGIEWICZ PRZEMYSŁAW PIŁACIŃSKI MARZANNA POPŁAWSKA NEVES SULUMUNA KALINA ŚWIĄTNICKA MARTA BATOR ADRIEN COGNAC ANDRZEJ DURKA wizualizacje gamelan projekcja dźwięku projekcja wizualizacji

5 Gamelan Gamelan (z jawajskiego uderzanie ) to jak już sama nazwa sugeruje orkiestra złożona głównie z instrumentów perkusyjnych: metalofonów (w postaci gongów i instrumentów sztabkowych wykonanych najczęściej z brązu) oraz ksylofonów, membranofonów (dwumembranowych bębnów cylindrycznych), uzupełnionych chordofonami (smyczkową lutnią rebab, cytrą, rzadziej skrzypcami) i aerofonami (bambusowym fletem lub rodzajem obojów). Przez autochtonów gamelan jest postrzegany nie jako zespół pojedynczych instrumentów, ale raczej jako jedna, nierozerwalna całość. W przeciwieństwie do różnych zespołów czy orkiestr funkcjonujących w kręgu cywilizacji zachodu, stanowiących zwykle zbiór niezależnych od siebie instrumentów, gamelan składa się z narzędzi dźwiękowych, którymi, poza nielicznymi wyjątkami, nie można posługiwać się jako instrumentami solowymi. Muzyka gamelanowa przez Jawajczyków zwana też karawitanem jest zatem muzyką typowo zespołową, a od realizujących ją wykonawców wymaga ścisłej, precyzyjnej kooperacji. Analiza repertuaru gamelanowego oraz obserwacja zależności pomiędzy grą poszczególnych instrumentów pozwalają dostrzec obok piękna natury estetycznej, jej nadzwyczajne uporządkowanie, logikę formy, można by powiedzieć piękno matematyczne. Mimo, że gamelan kojarzony jest przez ludzi zachodu z całą Indonezją, to w rzeczywistości w skali całego, ogromnego archipelagu indonezyjskiego wydaje się on zjawiskiem lokalnym, ograniczającym się do wysp Jawa, Bali a po części również południowej Sumatry i Lomboku. Spośród ponad 300 grup etnicznych zamieszkujących Indonezję gamelan używany jest właściwie tylko przez Jawajczyków, Sundajczyków, Madurów, Malajów, Balijczyków i Sasaków. Gamelan gedhe lub gamelan ageng (jaw. wielki gamelan ), którego posłuchać będzie można na koncercie, ewoluował i rozwijał się przy ośrodkach władzy dawnych królestw jawajskich, a później przy dworach (tzw. kratonach) sułtanów Yogyakarty i Surakarty, gdzie grał dla rozrywki arystokracji, uświetniał ceremonie dworskie oraz towarzyszył tańcom i różnym formom dramatu wayang. Funkcje te gamelan spełnia do czasów nam współczesnych.

6 Warsaw Gamelan Group Jest pierwszym w Polsce zespołem prezentującym jawajską muzykę gamelanową. Grupa powstała w 2001 roku na bazie zespołu warsztatowego działającego przy Instytucie Muzykologii UW. WGG prowadzona jest przez pana Soegijanto, Jawajczyka od wielu lat mieszkającego w Polsce, oraz muzyków mających za sobą studia gry na gamelanie na uczelniach artystycznych Jawy Środkowej: Dawida Martina, Tomasza Matlingiewicza i Marię Szymańską-Ilnata. Zespół specjalizuje się wykonywaniu tradycyjnej muzyki jawajskiej (karawitan Jawa), jednak w swoim repertuarze ma również utwory z nurtu muzyki popularnej (dangdut, campur sari), jak i kompozycje współczesnych twórców. Ponadto grupa wykonuje spektakle jawajskiego teatru cieni wayang kulit. WGG koncertowała w wielu miastach Polski, biorąc udział w takich imprezach, jak: Toruński Festiwal Nauki i Sztuki, Festiwal Nauki w Warszawie, Crossdrumming Festival Miedzynarodowy Festiwal Sztuki Perkusyjnej w Warszawie, Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny Źródła i Inspiracje w Krakowie (wspólny występ z artystami z Yogyakarty), Festiwal Kultur Świata Okno na świat w Gdańsku, obchody Międzynarodowego Dnia Uchodźcy, Pobocza Folku w Parchowie (wspólny koncert z kwartetem jazzowym Leszka Kułakowskiego) czy Wielokulturowe Street Party Cały świat w Warszawie. W 2012 zespół uczestniczył w obchodach Roku Johna Cage a w Polsce, biorąc udział w wykonaniu Musicirucus podczas lubelskiej Nocy Kultury i dając koncert podczas konferencji Czy cisza jest muzyką? W stulecie urodzin Johna Cage a w Akademii Muzycznej w Łodzi. W 2014 WGG wystąpiła w Pałacu Prezydenckim dla prezydentów Polski i Indonezji, a także wzięła udział w Warszawskiej Jesieni, gdzie wykonała utwór indonezyjskiego kompozytora Michaela Asmara. Wiosną 2015 zespół uczestniczył gościnnie w trasie koncertowej indonezyjskiego pianisty jazzowego Dwikiego Dharmawana. Grupa uczestniczyła również w festiwalach teatralnych, m.in. w Festiwalu Cieni zorganizowanym przez Teatr Groteska w Krakowie, Festiwalu Małe Betlejem w Teatrze im. Andersena w Lublinie oraz spotkaniach teatralnych Teatr Wielu Kultur w Muzeum Śląskim w Katowicach, prezentując przedstawienia tradycyjnego jawajskiego teatru cieni wayang kulit. Zespół występował również za granicą (koncerty w Pradze), a kilku muzyków WGG koncertowało także w Indonezji w ramach wspólnych projektów z tamtejszymi artystami.

7 realizacja nagrania: Dominika Czajkowska, Aleksander Stachiewicz opieka dydaktyczna: as. Michał Szostakowski

8 ff Zapraszamy na następne koncerty PAŹDZIERNIK 14 Środa, godz. 1900, bilety 15 zł KONCERT SYMFONICZNY Orkiestra Symfoniczna UMFC, GRZEGORZ NOWAK dyrygent Sobota, godz , bilety 15 zł NADZWYCZAJNY KONCERT BIG-BANDOWY Big Band UMFC, Piotr Kostrzewa prowadzenie, Daniela Ozdarska, Kaja Mianowana, Mateusz Menich, Michał Bojarski wokal, Alex Rüedi Big Band (Szwajcaria), Zespół instrumentalny studentów UMFC, Alex Rüedi, Joel Schmidt prowadzenie Niedziela, godz , bezpłatne karty wstępu EUGENIUSZ ONIEGIN. Między Puszkinem a Czajkowskim Koncert w wykonaniu studentów oraz pedagogów-pianistów Wydziału Wokalno-Aktorskiego Poniedziałek, godz , bezpłatne karty wstępu KONCERT KATEDRY KOMPOZYCJI Zbigniew Bagiński, Miłosz Bembinow, Eunho Chang, Anna Ignatowicz-Glińska, Krzysztof Knittel, Maria Pokrzywińska, Edward Sielicki, Ignacy Zalewski Środa, godz , bilety 15 zł WARSZAWSCY SOLIŚCI CONCERTO AVENNA Jubileusz 30-lecia istnienia zespołu Urszula Kryger mezzosopran, Magdalena Łapińska flet, Władysław Kłosiewicz klawesyn, Zyta Piechowska-Andrzejewska skrzypce, Tomasz Strahl wiolonczela Warszawscy Soliści Concerto Avenna, Andrzej Mysiński kierownictwo artystyczne Niedziela, godz , bezpłatne karty wstępu STUDENCI HOCHSCHULE DER KÜNSTE BERN Daria Korotkova fortepian, Simone Meyer skrzypce, Vantina Gasperetti altówka, Alessandro Sica wiolonczela Na koncerty z cyklu Środa na Okólniku obowiązują bilety w cenie 15 zł (do nabycia także przez Internet lub zaś na koncerty niedzielne i poniedziałkowe bezpłatne karty wstępu. Ich dystrybucja odbywa się najwcześniej z wyprzedzeniem tygodniowym w holu uczelni, od poniedziałku do piątku, w godz Biuro Koncertowe: (22) , bk@chopin.edu.pl