nowe media materiały dydaktyczne dla nauczycieli

Transkrypt

1 nowe media materiały dydaktyczne dla nauczycieli Tradycyjnie i nowocześnie o temacie uniwersalnym. autorka: Jolanta Manthey Materiał do realizacji na lekcji języka polskiego. Projekt NOWE MEDIA powstał we współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym.

2 Scenariusz lekcji Temat: Tradycyjnie i nowocześnie o temacie uniwersalnym. Cele: Cele ogólne: doskonalenie umiejętności odbioru różnych tekstów kultury, syntetyzowanie wiedzy z zakresu literatury i sztuki. Cele szczegółowe: Uczeń wnioskuje na podstawie analizy elementów języka różnych mediów, posługuje się terminami z zakresu języka różnych dziedzin sztuki opisuje i interpretuje sposoby przedstawiania śmierci ukazane w różnych tekstach kultury, dostrzega cechy wspólne i różnice w ujęciu tematu Metody i formy pracy: oglądowa heureza dyskusja kierowana praca w grupach Środki dydaktyczne: fragmenty tekstów literackich z poleceniami (karty pracy dla grup) załącznik fragmenty filmów Czas trwania: 1 godzina lekcyjna lub 2 godziny lekcyjne - w zależności od tempa pracy Przebieg lekcji 1: 1. Nauczyciel inicjuje rozmowę, nawiązując do tematu lekcji. Wyjaśnia temat tradycyjnie, czyli w języku sztuki: literatury, malarstwa i filmu; nowocześnie w grach komputerowych 2. Motyw śmierci jest jednym z częściej obecnych w literaturze, filmie, malarstwie. Śmierć jest też elementem pojawiającym się w grach komputerowych. 3. Proponujemy uczniom zbadanie, w jaki sposób artyści traktowali śmierć, za pomocą jakich środków ją przedstawiali i jakie nadawali jej opisom funkcje. Wyniki obserwacji dotyczących tradycyjnych tekstów kultury porównają ze sposobami ukazania śmierci w grach komputerowych. 4. Dzielimy klasę na 5 zespołów, którym przydzielamy karty pracy (załącznik). Ważne, aby w każdej grupie znalazł się przynajmniej jeden użytkownik gier. 2

3 5. Prosimy przedstawicieli grup o przedstawienie wyników pracy. 6. Wspólnie formułujemy i zapisujemy wnioski, zwracając uwagę na różnorodność tekstów i sposobów prezentacji śmierci. Wskazujemy na podobieństwa w podejściu do tematu widoczne w analizowanych przykładach, podkreślając istotną różnicę między tradycyjnymi tekstami kultury a grami komputerowymi np. nieodwracalność, ostateczność śmierci, jej dramatyzm i tragizm; w grach MMO możliwość wskrzeszania postaci, cofanie czasu np. w Wiedźminie, Braid, czy wręcz nieśmiertelność bohaterów gry. Warto poprosić uczniów o refleksje, jakie skutki dla sposobu widzenia świata może mieć dla użytkowników gier takie ujęcie tematu. 7. Zadanie domowe: Zapoznaj się z grą September 12 ( Na klasowym blogu napisz, jakie są Twoje refleksje związane z tematem lekcji i proponowaną grą. UWAGA: Wskazane przykłady są propozycją, można je wymienić w zależności od poziomu zaawansowania klasy, znajomości filmów i możliwości. 3

4 Załącznik 1: Zadania dla grup Grupa I Zapoznajcie się z podanymi fragmentami tekstu oraz fragmentem filmu; uzupełnijcie tabelę. PRZYCZYNA ŚMIERCI OKOLICZNOŚCI KONSEKWENCJE ESTETYKA OBRAZU FUNKCJE MOTYWU PRZEWIDYWANA REAKCJA, POSTAWA ODBIORCY William Szekspir Romeo i Julia Popiół i diament scena śmierci Maćka Chełmickiego Wybrana gra komputerowa William Szekspir, Romeo i Julia Ach, Julio! Jakżeś ty jeszcze piękna! Mamże myśleć, Że bezcielesna nawet śmierć ulega Wpływom miłości? że chudy ten potwór W ciemnicy tej cię trzyma jak kochankę? Bojąc się tego, zostanę przy tobie I nigdy, nigdy już nie wyjdę z tego Pałacu nocy; tu, tu mieszkać będę Pośród twojego orszaku robactwa.(..) Blady sterniku, pójdź rzucić o skały Falami życia skołataną łódkę! Do ciebie, Julio! pije Walny aptekarzu! Płyn twój skutkuje: całując umieram. Umiera(..) JULIA się budzi O pocieszycielu! Gdzie mój kochanek? Wiem, gdzie być powinnam I tam też jestem; lecz gdzie mój Romeo?(..) Idź z Bogiem, starcze; idź, ja tu zostanę. Cóż to jest? Czara w zaciśniętej dłoni Mego kochanka? Truciznę więc zażył! O skąpiec! Wypił wszystko; ani kropli Nie pozostawił dla mnie! Przytknę usta Do twych kochanych ust, może tam jeszcze Znajdzie się jaka odrobina jadu, Co mię zabije w upojeniu błogim... 4

5 Grupa II Zapoznajcie się z podanymi fragmentami tekstu oraz fragmentem filmu; uzupełnijcie tabelę. PRZYCZYNA ŚMIERCI OKOLICZNOŚCI KONSEKWENCJE ESTETYKA OBRAZU FUNKCJE MOTYWU PRZEWIDYWANA REAKCJA, POSTAWA ODBIORCY Pieśń o Rolandzie Biegnij, Lola, biegnij, reż. Tom Tykwer - scena śmierci Maniego w epizodzie 2 Wybrana gra komputerowa CLXXIV Roland czuje, że śmierć go bierze całego; z głowy zstępuje do serca. Biegnie rycerz pędem na szczyt góry, położył się na zielonej murawie, twarzą do ziemi. Pod siebie kładzie swój miecz i róg. Obrócił głowę ku zgrai pogan; tak czyni chcąc, aby Karol powiedział i wszyscy jego ludzie, że umarł jako zwycięzca i jako zacny hrabia. Raz po raz słabnącą ręką uderza się w piersi. Za grzechy swoje wyciąga ku niebu swoją rękawicę. CLXXV Roland czuje, że dobiegł już kresu. Leży na stromym pagórku twarzą ku Hiszpanii. Jedną ręką bije się w pierś: Boże, przez Twoją łaskę mea culpa, za moje grzechy, wielkie i małe, jakie popełniłem od godziny urodzenia aż do dnia, w którym oto poległem. Wyciągnął do Boga prawą rękawicę. Aniołowie z nieba zstępują ku niemu. CLXXVI Hrabia Roland leży pod sosną. Ku Hiszpanii obrócił twarz. Wiele rzeczy przychodzi mu na pamięć; tyle ziem, które zdobył dzielny rycerz, i słodka Francja, i krewniacy, i Karol Wielki, jego pan, który go wychował. Płacze i wzdycha, nie może się wstrzymać. Ale nie chce przepomnieć siebie samego; bije się w piersi i prosi Boga o przebaczenie: Prawdziwy Ojcze, któryś nigdy nie skłamał, ty, któryś przywołał świętego Łazarza spośród umarłych, ty, któryś ocalił Daniela spomiędzy lwów, ocal moją duszę od wszystkich niebezpieczeństw za grzechy, którem popełnił w życiu! Ofiarował Bogu swą prawą rękawicę, święty Gabriel wziął ją z jego dłoni. Opuścił głowę na ramię; doszedł, ze złożonymi rękami, swego końca. Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina i świętego Michała opiekuna; z nimi przyszedł i święty Gabriel, Niosą duszę hrabiego do raju. CLXXVII Roland umarł; Bóg ma jego duszę w niebie. 5

6 Grupa II Zapoznajcie się z podanymi fragmentami tekstu oraz ryciną; uzupełnijcie tabelę. William Szekspir Makbet PRZYCZYNA ŚMIERCI OKOLICZNOŚCI KONSEKWENCJE ESTETYKA OBRAZU FUNKCJE MOTYWU PRZEWIDYWANA REAKCJA, POSTAWA ODBIORCY Taniec śmierci średniowieczna rycina Wybrana gra komputerowa William Szekspir, Makbet MAKBET Próżno się trudzisz: równie byś potrafił Przeciąć powietrze mieczem jak mnie zranić; Zwróć więc to ostrze na tych, których ciała Ciosy się mogą imać; moje życie Zaczarowane: nikt zrodzon z kobiety Nie zdoła mi go odjąć. MAKDUF Zwątp więc w czary! Zapytaj tego anioła, któremu Sprzedałeś duszę, toć powie, że Makduf Przedwcześnie z łona matki był wypruty. MAKBET Przeklęty język, co mi to powiada! Czuję, jak męska dzielność we mnie mięknie. Przekleństwo owym szalbierskim potęgom, Które nas duszą dwuznacznymi słowy! Przynoszą złote obietnice uszom, A odbierają je oczekiwaniom. Nie walczę z tobą. 6

7 MAKDUF Więc poddaj się, tchórzu, I żyj, by palcem cię pokazywano. Obraz twój, niby arcyrzadkiej bestii, Jakie nam w budach są pokazywane, Na drągu zatknąć każem i pod spodem Położym napis: Tu jest do widzenia Krwiożerczy podlec! MAKBET Nie poddam się! nie chcę Całować ziemi u nóg tego żaka Malkolma ani motłochowi służyć Za przedmiot obelg. Nie! Chociaż las Birnam Przyszedł pod mury Dunzynanu, chociaż Ty się z kobiety nie zrodzonym mienisz, Dotrwam do końca. Pod schroną tej tarczy Bezpieczna moja pierś; złóż się, Makdufie! Niech potępiony będzie, kto się znuży I pierwszy krzyknie: Stój! Nie mogę dłużej! Taniec śmierci - rycina średniowieczna 7

8 Grupa IV Zapoznajcie się z podanymi fragmentami tekstu oraz fragmentem filmu; uzupełnijcie tabelę. PRZYCZYNA ŚMIERCI OKOLICZNOŚCI KONSEKWENCJE ESTETYKA OBRAZU FUNKCJE MOTYWU PRZEWIDYWANA REAKCJA, POSTAWA ODBIORCY Robert McLiam Wilson, Ulica marzycieli Walc z Baszkirem, reż. Ari Folman realistyczny nieanimowany fragment końcowy filmu Wybrana gra komputerowa Robert McLiam Wilson, Ulica marzycieli W sklepiku (jakież to ironiczne!) zginął Kevin McCafferty. Skądinąd Irlandia Północna nigdy nie umiała ze smakiem dobierać scenerii swoich rzezi. Mordowano w zaułkach, sklepikach, kolekturach totalizatora, w garmażeriach, objazdowych kramikach, podłych knajpach i podrzędnych tancbudach. Krew plamiła różne ściany, i te schludnie, i te odrapane. Kevin podawał właśnie bagietkę z margaryną Flora (broń Boże masłem!), szynką i sałatą jakiemuś biznesmenowi w średnim wieku, który zrobił na nim niemiłe wrażenie. Kevin kiepsko zarabiał, więc tyrał po godzinach, żeby jakoś wyżyć. Miał dość wystawania w kolejkach po zasiłek i chciał stać się sławny. Śpiewał w zespole, który zmieniał nazwę przed każdym koncertem, czyli mniej więcej raz w miesiącu. Właściwie nie przepadał za muzyką, ale był to pretekst, by nosić długie włosy, podrywać dziewczyny i być może pewnego dnia spełnić swoje marzenie wystąpić w telewizji. Kevin zaspokoił swoje ambicje sześć miesięcy później, kiedy na czwartym kanale wyświetlono dokumentalny film o terroryzmie, nakręcony przez jakąś niezależną wytwórnię. Producent wykorzystał materiał filmowy zgromadzony na Fountain street w ciągu pierwszych godzin po eksplozji. Kevin, znalazłszy się niemal w epicentrum wybuchu, odniósł imponujące obrażenia, ale krwawy ochłap, jaki z niego pozostał, choć brakowało mu głowy, jednej nogi i sporej części klatki piersiowej i brzucha, zachował mniej więcej ludzki kształt a to bardzo istotne! 8

9 Grupa V Zapoznajcie się z podanymi fragmentami tekstu oraz obrazem; uzupełnijcie tabelę. PRZYCZYNA ŚMIERCI OKOLICZNOŚCI KONSEKWENCJE ESTETYKA OBRAZU FUNKCJE MOTYWU PRZEWIDYWANA REAKCJA, POSTAWA ODBIORCY Artur Rimbaud, Śpiący w kotlinie Pieter Bruegel, Tryumf śmierci Wybrana gra komputerowa Artur Rimbaud, Śpiący w kotlinie (...)Młody żołnierz z rozwartą wargą i odkrytą Głową, wtuloną między modre, rośne ziele, Śpi, pod niebem mu trawa miękkie łoże ściele, Blady jest pod zielenią promieniami litą. Stopy w mieczykach kwietnych wsparł. Śpi uśmiechnięty Śmiechem chorego dziecka do sennej ponęty... Zimno mu. Daj mu ziemio, ciepłe sny łaskawie. Woń twoich kwiatów rozkoszą mu nozdrzy nie wzdyma: Śpi w słońcu i na piersi jedną rękę trzyma Spokojny. W prawym boku ma dwie jamki krwawe... Październik 1870 tłum. Bronisława Ostrowska 9

10 Pieter Bruegel, Tryumf śmierci 10