PIĘKNA NASZA POLSKA CAŁA

Transkrypt

1 PIĘKNA NASZA POLSKA CAŁA

2

3 Kurpiowszczyzna to region leżący w północno-wschodniej części Mazowsza. Zajmuje obszary należące do trzech województw: mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Mieści się na terenie Puszczy Białej i Puszczy Zielonej (stąd podział na Kurpie Białe i Kurpie Zielone).

4 Nazwa regionu wywodzi się od noszonych przez Kurpiów butów z lipowego łyka zwanych kurpsiami. Takie buty szybko się zużywały i na dłuższą wędrówkę, Kurp zabierał nawet kilka par kurpsi. Sami Kurpiowie nazywali się kiedyś Puszczakami, ale zostali przezwani przez sąsiednią ludność.

5 Kurpie nosili piękne stroje. Kobiety: czółka, gorsety, barwne spódnice, koronkowe fartuchy i sznury bursztynów, a mężczyźni: sukmany lub jaki, portki, a do tego kapelusz.

6 Gwara kurpiowska jest gwarą, która swym zasięgiem obejmuje ziemię ostrołęcką oraz część ziemi łomżyńskiej, ciechanowskiej, makowskiej, różańskiej, nurskiej i wiskiej. Historycznie łączy się ona z ciągiem gwar mazowieckich. Na te tereny została przyniesiona przez przodków Kurpi - Mazurów, w związku z czym gwara ta jest niemal identyczna z gwarą mazurską, która na Mazurach prawie całkowicie zanikła.

7 Gwara kurpiowska w wymowie nie jest jednolita. Na przykład Kurpie z okolic Myszyńca zwrot będzie piękny dzień powiedzą bandzie psiakny dzian, a z Turośli bendzie psiękny dzien. Przykładowe zwroty w gwarze kurpiowskiej wino jagoda jabłko wiśnia mówić kubek zino jegoda jepko ziśnia muzić baherek

8 W samym sercu Puszczy Zielonej leży wieś Kadzidło, która jest najważniejszym ośrodkiem sztuki ludowej na Kurpiach. W kilku miejscowościach zachowało się jeszcze sporo kurpiowskich chat pochodzących z XIX wieku. Są one ustawione szczytem do ulicy i zwieńczone, tzw. śparogami.

9 W Muzeum Okręgowym w Ostrołęce można zapoznać się z wieloma ciekawymi zbiorami etnograficznymi, przede wszystkim z oryginalnymi strojami.

10 Forty Bema Pomnik Mauzoleum Bitwy pod Ostrołęką z 1831 r. usytuowany jest na polu największej bitwy powstania listopadowego, na terenie byłej prochowni wojsk carskich, otoczony fosami u zbiegu ulic Warszawskiej i Stacha Konwy. W pobliżu znajduje się pomnik poświęcony szarży artylerii konnej, którą do walki prowadził Józef Bem.

11 W miejscowości Nowogród znajduje się natomiast największy skansen, prezentujący kurpiowskie budownictwo, w szczególności chałupy, budynki gospodarcze oraz dworek szlachecki.

12 Kurpie nie są może bogate w zabytki, jednak także tutaj, pośród takich miast jak Ciechanów, Ostrołęka czy Pułtusk, można znaleźć wartościowe obiekty. Pułtusk to miasto z największymi tradycjami na terenie Kurpiów. Przez wieki jeden z głównych ośrodków gospodarczych i religijnych Mazowsza należał do biskupów płockich. Do głównych zabytków miasta zalicza się Kolegiatę oraz Zamek Biskupów Płockich. Obydwa obiekty powstały w stylu późnogotyckim, wielokrotnie później były przebudowywane.

13 W Ciechanowie znajdują się ruiny gotyckiego Zamku Książąt Mazowieckich.

14 Kurpie jako region słynie z rękodzieła ludowego, obok haftu bardzo popularne jest tam wycinankarstwo i bursztyniarstwo.

15 Bursztyniarstwo na Kurpiach było niezwykle popularnym i cenionym zawodem. W XIX wieku tylko w starostwie Ostrołęckim znajdowało się prawie 150 kopalni tego szlachetnego kamienia. Bursztyniarze kurpiowscy, tworzyli nie tylko popularne kolie, ale również takie przedmioty jak fajki, guziki czy tabakiery. Kunszt kurpiowskich bursztyniarzy powoli zanika, na Kurpiach żyje coraz mniej osób, które podtrzymują ten piękny zawód.

16 Charakterystyczną wycinanką Kurpi jest jednobarwna leluja (symetryczne drzewo z motywami roślinnymi i zwierzęcymi), które tworzy się tak jak w innych regionach przy pomocy nożyc do strzyżenia owiec.

17 Święta i tradycje kurpiowskie Miodobranie i Niedziela Palmowa

18 Wspaniałą tradycją i zarazem świętem kurpiowskim jest tzw. Miodobranie Kurpiowskie. Święto odbywa się na leśnej polanie w Zawodzi koło Myszyńca. W tym dniu możemy zakupić rękodzieła ludowe Kurpiów, obejrzeć występy artystyczne zespołów z tego regionu, ale przede wszystkim zasmakować najprawdziwszego miodu.

19

20 Obok Miodobrania, uroczystością którą trzeba zobaczyć jest Niedziela Palmowa w Łysych. To w tej miejscowości od lat prowadzony jest konkurs na największą palmę wielkanocną. Warto zatem wybrać się do Łysych, aby obejrzeć te arcydzieła ludowe.

21 Potrawy kurpiowskie Rejon słynie z bogatej kuchni. Kuchnia kurpiowska jest prosta i naturalna. Cechuje się bardzo wyraźnymi i ostrymi smakami. W kuchni kurpiowskiej prym wiodą: ziemniak, kasza i mięso. Nam przypadły do gustu fafernuchy na słodko.

22 Tańce kurpiowskie ważna tradycja Kurpiów Tańce kurpiowskie są bardzo charakterystyczne i popularne, większość z nich zachowała się w niezmienionej formie. Inne uległy nieznacznej modyfikacji. Warto pamiętać, że tańce kurpiowskie to przede wszystkim żywiołowość, która cechuje tę grupę etnograficzną. Do najpopularniejszych tańców kurpiowskich należy zaliczyć: Powolniak, Okrąglak, Konik, Wyrwas, Olęder, Oberek Żuraw i Fafur.

23 Rozśpiewane Kurpie