46. KREW. Wersja na styczeń 2014 roku 46. KREW

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "46. KREW. Wersja na styczeń 2014 roku 46. KREW"

Transkrypt

1 Wersja na styczeń 2014 roku 46. KREW Uczą, że ci, którzy spożywają pokarmy zawierające krew, jak i poddający się transfuzji grzeszą i zrównują to z bałwochwalstwem ( Prowadzenie rozmów... s. 139). Zakazy dotyczące krwi motywują słowami Aby się wstrzymali (...) od krwi (Dz 15:20; por. Dz 15:29, 21:25). Piszą: Z ODRAZĄ odnosimy się do (...) przetaczania krwi... (Strażnica Nr 8, 1989 s. 18). Stwierdzają, że są zniewoleni do nieprzyjmowania transfuzji: Niekiedy, np. w dialogach na temat artykułu o transfuzji krwi, można by z uwagi na nowych głosicieli przypomnieć najpierw biblijne podstawy zniewalające świadków do nieprzyjmowania transfuzji krwi ( Służba Królestwa Nr 4, 1967 s. 4). Odpowiedź. 1) O transfuzji krwi Biblia nie uczy. Nie stawia sobie ona za cel uczenia medycyny, lecz chce nam objawić i przybliżyć Boga oraz przekazać Jego wymagania i cele. ST nakazywał powstrzymywać się od spożywania krwi zwierzęcej (kontekst wszystkich fragmentów mówi o krwi zwierzęcej, np. Kpł 17:10, 13; patrz pkt 46.6.). Wiązało się to między innymi z jej przeznaczeniem ofiarniczym (Hbr 9:7, 13:11, Kpł 17:11). Nie wiadomo czemu ŚJ, krew zwierzęcą powiązali z transfuzją krwi ludzkiej. Russell nie miał nic przeciwko transfuzji. Rutherford nie uczył o niej, a na łamach ang. Pociechy [Consolation s. 19] pochwalił ją nawet. Zaś wydawane w Polsce przez ŚJ czasopismo pt. Nowy Dzień Nr 3, 1936 s. 48 (art. Krew zmarłego ratuje życie umierającym) zachwalało transfuzję, nawet opartą na krwi zmarłych osób oraz wskazywało na jej nieszkodliwość i dobrodziejstwo dla ludzkości: Transfuzja krwi jest dzisiaj już w codziennym użyciu i przy stosowaniu jej nie ma obawy wypadków, których przyczyny przez długi czas nie można było odkryć (...) Wielu ludzi mogłoby czuć pewną instynktowną odrazę do takiej operacji w swoim rodzaju makabrycznej. Ale kiedy się nad tym spokojnie zastanowimy, dojdziemy do wniosku, że jest to wynalazek mogący oddać ludzkości wielkie usługi. Krew jednego zmarłego może ratować życie kilkunastu umierającym. Ten jedynie wzgląd powinien już przekonać wszystkich do tego rodzaju operacji, która w istocie swojej nie ma nic zdrożnego. Dopiero w 1945 r. Knorr wprowadził zakaz transfuzji krwi, choć wcześniej dopuszczano jej spożywanie: Niektórzy Badacze Pisma Świętego sądzili, że zakaz spożywania krwi zanotowany w Dziejach Apostolskich 15:28, 29 dotyczył jedynie chrześcijan pochodzenia żydowskiego (Strażnica Nr 10, 1995 s. 23), począwszy od lat czterdziestych bieżącego stulecia świadkowie Jehowy nie godzą się na oddawanie swej krwi ani na przyjmowanie transfuzji, podczas gdy przedtem nie robili z tego żadnej kwestii (Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 11 s. 17). Karę wykluczenia ze zboru za zgodę na transfuzję wprowadzono dopiero w 1961 r. ( Świadkowie Jehowy - głosiciele... s. 183). Natomiast wcześniej wyrażano się o tym następująco: Jednak zbory nigdy nie otrzymały wskazówki, żeby pozbawić społeczności osoby, które dobrowolnie każą sobie robić transfuzję, albo ją popierają (Strażnica Nr 20, 1958 s. 23). Sprawę wykluczenia za transfuzję krwi zmieniono na odłączenie się : Działania, które świadczą o odłączeniu się: (...) Świadome przyjęcie krwi i nieokazanie skruchy. Jeśli ktoś świadomie przyjął krew być może pod bardzo silną presją komitet ustali fakty i oceni postawę winowajcy. Jeżeli okazuje on skruchę, komitet zapewni mu duchową pomoc (...) Gdyby natomiast winowajca nie okazał skruchy, członkowie komitetu ogłoszą, że się odłączył (Paście trzodę Bożą 2010 s ). Jeśli chodzi o spożywanie krwi, to 1932 r. ŚJ pouczali: Pytanie: Zakon Mojżeszowy zakazywał spożywania krwi. Czy ten przepis odnosi się też do chrześcijan? Odpowiedź: Powtarzamy tu słowa apostoła, przytaczane już w odpowiedzi na pierwsze pytanie:»niechajże nas tedy nikt nie osądzi dla pokarmu, albo dla napoju«. Dalej:»Ale nas pokarm nie zaleca Bogu; bo choćbyśmy jedli, nic nam nie przybywa; a choćbyśmy i nie jedli, nic nam nie ubywa«(1 Do Koryntów 8:8).»Cokolwiek w jatkach (publicznie) sprzedawają, jedzcie, nic nie pytając dla sumienia«(1 Do Koryntów 10:25). Przypuszczać należy, że jeżeli Bóg zakazał Izraelitom spożywania krwi, wieprzowiny etc., 46. KREW 1

2 musiało to mieć dla nich znaczenie ze względów zdrowotnych ( Złoty Wiek s. 123). 2) Krew i powstrzymywanie się od niej, jak i jej wartość kultyczna, tracą znaczenie z chwilą przelania krwi ofiarniczej Jezusa: a krew Jezusa, Syna Jego, oczyszcza nas z wszelkiego grzechu 1J 1:7; por. Rz 3:25, Kol 1:20, Hbr 10:4n. Wcześniej krew zwierzęca była tą, która oczyszczała Izraelitów z ich przewinień (Kpł 16:14nn.). Jeśli ŚJ tak stanowczo podchodzą do kwestii krwi powinni też stosować się do zakazu dotyczącego tłuszczów, bo one również były zakazane na zawsze: Cały tłuszcz będzie dla Jahwe! To jest ustawa wieczysta na wszystkie czasy i na wszystkie pokolenia, we wszystkich waszych siedzibach. Ani tłuszczu, ani krwi jeść nie będziecie! Kpł 3:16n. (widać też, że chodziło o jedzenie, a nie o transfuzję). 3) Tekst Dz 15:20, zakazując spożywania krwi, podaje też czemu i kiedy to ma dotyczyć chrześcijan. Dz 15:21 mówią: Z dawien dawna bowiem w każdym mieście są ludzie, którzy co szabat czytają Mojżesza. Tak więc, tylko w wypadku i z powodu obecności Żydów, obowiązywał ten przepis. Miało to za zadanie nie gorszenie tych, którzy pozostawali wyłącznie przy ST ( Nie bądźcie zgorszeniem ani dla Żydów... 1Kor 10:32). Tak postępował św. Paweł, który pisał: Dla Żydów stałem się jak Żyd, aby pozyskać Żydów. Dla tych, co są pod Prawem, byłem jak ten, który jest pod Prawem - choć w rzeczywistości nie byłem pod Prawem - by pozyskać tych, co pozostawali pod Prawem 1Kor 9:20. Podobnie jak z krwią mają postępować chrześcijanie w przypadku spożywania mięsa ofiarowanego wcześniej bożkom (1Kor 10:27-33). Paweł ze względu na Żydów obrzezał Tymoteusza (Dz 16:3), a Piotr pewnie ze względu na nich, nadal nie spożywał pokarmów nieczystych (Dz 11:6nn.), choć zakaz ten od chwili zmartwychwstania Jezusa już go nie obowiązywał. W Dz 15:29 powiedziano: Dobrze uczynicie jeżeli powstrzymacie się od tego. Widać więc, że zakaz spożywania krwi nie był bezwzględnym nakazem, lecz wskazówką taktownego postępowania wobec Żydów. Choć Dz 15:28 mówią, że to konieczne, to jednak Paweł ukazał, że mięsny zakaz (wymieniony w Dz 15:20) można było ominąć (1Kor 10:25-28). Podobnie jest z krwią. Sprawa nierządu sakralnego, mięsa ofiarowanego bożkom, krwi, którą pito rytualnie w misteriach (np. Dionizosa, Attisa, Mitry), zniknęła, gdy upadły pogańskie świątynie i zwyczaje. Orygenes (ur. 185), komentując powyższe zakazy, motywował je właśnie istnieniem bałwochwalczych uczt i ofiar, na których spożywano mięso z krwią i pito krew ( Przeciw Celsusowi 8:29-30). Nakazy Soboru Jerozolimskiego dotyczyły pogan (Dz 15:19, 21:25), którzy przyjmowali chrześcijaństwo i mieli zerwać z wymienionymi zwyczajami. My zaś pochodzimy z rodzin chrześcijańskich i nigdy nic z rytuałami pogańskimi nie mieliśmy do czynienia. Nadal powinniśmy pamiętać o nakazie apostolskim (dotyczącym zakazu spożywania, a nie transfuzji), gdy znajdziemy się wśród Żydów i ŚJ, dla których krew ma znaczenie kultyczne i nie powinniśmy razić ich uczuć religijnych. Uchwały Soboru Jerozolimskiego nawiązywały też do praw z Kpł 17:8-13, 18:6-18. Widać, że łączenie sprawy krwi zwierzęcej, o której jest tam mowa (Kpł 17:10, 13), z transfuzją krwi ludzkiej, jest nieporozumieniem. Inną grupą, która zgorszona by była spożywaniem krwi to Nawróceni ze stronnictwa faryzeuszów (Dz 15:5, 11:2n.), tak zwani judeochrześcijanie (por. 1Kor 10:32). Oni to, żyjący na przełomie Starego i Nowego Testamentu, często nie mogli wyzbyć się aż do śmierci dawnych zwyczajów i gorliwie je pielęgnowali. Nawróceni poganie powinni dostosować się do ich mentalności. Dla pokolenia, które nie miało już na sobie przeszłości faryzejskiej (Dz 15:5) czy judaistycznej (Dz 11:2n.), sprawa krwi nie stanowiła żadnego problemu. Widać, że tekst Dz 15:20 zakazuje rytualnego spożywania krwi (1Kor 10:21) i mięsa z nią (1Kor 10:27n., Ap 2:14, 20) oraz nierządu, a nie zakazuje nierytualnego spożywania tych pokarmów. Nierząd zaś nierytualny zakazany jest w Mt 5:27. Jeśli chodzi o Dz 21:25, to widać, czytając od wersetu 20, że wymieniony nakaz dotyczący krwi, akcentowany był przez tych chrześcijan, którzy nadal trzymali się Prawa Mojżeszowego i którzy polecili Pawłowi poddać się według tego Prawa oczyszczeniu, co on uczynił (Dz 21:26). Były to więc przejściowe nakazy, obowiązujące ze względu na szeroką obecność Żydów i chrześcijan wychowanych wcześniej według Prawa Mojżeszowego. Prócz tego, nakaz soborowy skierowany był tylko do Kościołów w Antiochii, Syrii i Cylicji (Dz 15:23, 30). Inne, nie wymienione gminy chrześcijańskie (np. Korynt, Galacja), nie miały obowiązku respektowania uchwał jerozolimskich, bo do nich ich nie kierowano (patrz komentarz KUL do Dz s. 358). Podobnie Ap 2:14 i 20 potępia tylko mieszkańców Pergamonu za spożywanie ofiar składanych bożkom, choć jak wiemy nie obowiązywał już zakaz mięsny (1Kor 10:27-30). Jednak, gdy te spożywanie gorszyło innych chrześcijan, należało zaprzestać tego (1Kor 10:32). 46. KREW 2

3 Niektórzy bibliści sądzą, na podstawie kilku starych rękopisów biblijnych, że określenie aby się wstrzymali (...) od krwi (Dz 15:20), oznacza, tak jak w Dz 20:26 ( Nie jestem winien niczyjej krwi ), powstrzymanie się od przemocy związanej z przelewaniem krwi. Potwierdza tę interpretację im to, że w rękopisach tych po słowie krwi występuje fragment mówiący o tym, aby nie czynić innym tego, czego nie życzyliby dla samych siebie (komentarz KUL do Dz s , 521). C. Podolski w książce pt. Największe oszustwa i proroctwa Świadków Jehowy (rozdz. Świadkowie Jehowy i medycyna biblijna ), ustosunkowując się do Dz 15:21 i słowa bowiem, stwierdza: wyobraźmy sobie scenę, w której matka jakiegoś dziecka zwraca się do niego: Nie przechodź przez ulicę, bowiem nadjeżdża samochód. Nie oznacza to, że dziecko nigdy, w żadnej okoliczności nie ma przechodzić przez ulicę. Spójnik bowiem ma zawsze znaczenie wyjaśniające, ograniczające do konkretnej sytuacji. ŚJ zadają pytanie: Czy potrafisz sobie wyobrazić apostoła Szymona Piotra, rodowitego obrzezanego Żyda, jak pozwala na to, żeby mu wpuszczono do żył krew ludzką, zwłaszcza po podpisaniu owego powziętego w Jeruzalem postanowienia [Dz 15:29] co do krwi? ( Życie wieczne w wolności... s. 216). Pozostawmy ŚJ to wyobrażenie, ale zaznaczmy, że zalecenie powyższe dotyczy spożywania, a nie transfuzji. Nie wyobrażam sobie natomiast Apostoła, który by patrzył obojętnie na umierających z braku krwi. Patrz też Poszukiwania w wierze J. Salij OP, rozdz. Niezmienność Ewangelii i zmienność praw kościelnych. 4) Tekst 1Kor 10:25, mówiąc o wszelkich pokarmach mięsnych, więc i zawierających krew, podaje: Cokolwiek w jatce sprzedają, spożywajcie, niczego nie dociekając dla spokoju sumienia. Chodziło tam o jatki pogańskie, bo w żydowskich nie było mięsa ofiarowanego bożkom, o którym mówi 1Kor 10:28. W pogańskich jatkach nikt zaś specjalnie nie wykrwawiał mięsa, co pieczołowicie praktykują Żydzi do dziś. 1Kor 10:27 mówi też: Jeżeli zaprosi was ktoś z niewierzących, a wy zgodzicie się przyjść, jedzcie wszystko co wam podadzą, nie pytając o nic - dla spokoju sumienia. Wiadomo, że wspomniani niewierzący nie przykładali wagi do specjalnego wykrwawiania mięsa, jak to czynią ŚJ, którzy uczą: Każde zwierzę zabijane na pokarm powinno być należycie wykrwawione ( Prowadzenie rozmów... s. 139). 5) 1Tm 4:4n. daje wskazówki dotyczące jakichkolwiek pokarmów: Ponieważ wszystko, co Bóg stworzył, jest dobre i niczego, co jest spożywane z dziękczynieniem, nie należy odrzucać. Staje się bowiem poświęcone przez słowo Boże i przez modlitwę. Por. 1Kor 8:8. Rz 14:17 mówi: Bo Królestwo Boże to nie sprawa tego, co się je i pije, ale to sprawiedliwość, pokój i radość w Duchu Świętym. Kol 2:16 uczy: Niechaj więc nikt o was nie wydaje sądu co do jedzenia i picia. 6) Jezus trzymając kielich na Ostatniej Wieczerzy powiedział: Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów Mt 26:28. Gdyby Chrystus miał tak skrajne spojrzenie na problem krwi, jak ŚJ, to nie użyłby takiej wypowiedzi. Może pod wpływem swej skrajnej postawy ŚJ nie przyjmują Ciała i Krwi Pana Dziwne jest zachowanie ŚJ dotyczące transfuzji krwi. Odmawiają jej nawet chorym dzieciom. Jeszcze dziwniejsze, bo zarzucają nam, że chrzcimy małe dzieci, nie pytając ich, czy tego sobie one życzą. Oni zaś nie dają im nawet szansy przeżycia, aby mogły kiedyś stwierdzić, czy dobrze zrobili. Nie wiadomo przecież, czy dziecko byłoby w przyszłości ŚJ. A może właśnie z tego powodu odmawiają mu życia? Czemu podejmują decyzję za kogoś, jeśli uczą, że rodzice nie powinni podejmować decyzji dotyczącej chrztu dziecka? Powiedzenie ŚJ, że Bóg wskrzesi dziecko za kilka lat, wobec tylu ich fałszywych zapowiedzi, wydaje się być ironiczne. Ciśnie się też pytanie. Czy aby umierający z braku transfuzji krwi nie są traktowani 46. KREW 3

4 przez ŚJ jako ofiary z ludzi składane Bogu? Strażnica Rok XCV [1974] Nr 18 s. 24 na pytanie: Czy osoba, która otrzyma transfuzję w wyniku orzeczenia sądu ignorującego jej postanowienie, by nie przyjmować krwi, jest wolna od odpowiedzialności za pogwałcenie prawa Bożego co do świętości krwi?, taką daje między innymi odpowiedź: Kiedy więc pacjent bywa współwinnym przyjęcia transfuzji nakazanej przez sąd? Jeżeli się nie wysilał, żeby mówić z przekonaniem, gdy miał ku temu sposobność, a później nie sprzeciwiał się zdecydowanie zabiegowi (...) Znane są też wypadki, w których dana osoba wyczerpała wszelkie środki psychiczne i fizyczne, aby zapobiec takiemu pogwałceniu prawa Bożego; w końcu nawet straciła przytomność. Jeżeli wbrew jej szczerym wysiłkom zniewolono ją do przyjęcia transfuzji, musi pozostawić tę sprawę w rękach Jehowy, pokładając nadzieję w Jego miłosierdziu. Por. Strażnica Nr 12, 1991 s. 31 ( Jak stanowczo chrześcijanin powinien sprzeciwić się próbie dokonania transfuzji krwi nakazanej lub aprobowanej przez sąd? ). Przebudźcie się! Nr 10, 1992 s. 21 podaje, że czasem przywiązywano ŚJ do łóżek, aby przeprowadzić im transfuzję, a protestujących współmałżonków wyprowadzano ze szpitala w kajdankach. Inny ŚJ narobił swym pytaniem ( Czy właściwie postępuje chrześcijanin, który się godzi na leczenie obejmujące przyjęcie do organizmu surowicy przygotowanej z krwi? ) wiele problemów Strażnicy Rok XCV [1974] Nr 20 s , która nie potrafiła dać mu jednoznacznej odpowiedzi (por. Strażnice: Rok C [1979] Nr 5 s ; Nr 10, 1961 s. 16). Podobny problem i wymijającą odpowiedź podała Strażnica Nr 19, 1994 s. 31 ( Czy stosowne jest przyjęcie szczepionki lub jakiegoś innego zastrzyku, który zawiera albuminy pochodzące z krwi ludzkiej? ). Przebudźcie się! Nr 8, 1993 s. 22 w art. pt. Czy moja rodzina ma się poddać szczepieniu? wymienia rodzaje szczepień, których ŚJ powinni unikać, ze względu na to, że niektóre szczepionki otrzymywane są ze składników krwi. Strażnica Rok C [1979] Nr 5 s. 23 pozwala jednak oddawać krew do analizy. Patrz też pkt ŚJ ciągle dostarczają Strażnicy wielu pytań związanych z krwią: Czy ze względu na prawo Boże, zakazujące spożywania krwi, istnieją jakieś zastrzeżenia co do zażywania witamin lub innych odżywek zawierających czerwony szpik kostny, suszoną wątrobę albo podobne substancje organiczne? (Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 6 s. 28); Czy chrześcijanin postąpiłby niewłaściwie, gdyby dla celów leczniczych zgodził się na upust krwi przy użyciu pijawek? (Strażnica Rok CIV [1983] Nr 15 s. 23); Czy nie można by uznać, że biblijny zakaz dotyczący krwi odnosi się tylko do krwi stworzeń zabitych przez człowieka, a nie do niewykrwawionego mięsa zwierzęcia, które zdechło, ani do krwi pochodzącej od zwierzęcia bądź człowieka żywego? (Strażnica Rok CV [1984] Nr 18 s ); Czy istnieją biblijnie uzasadnione powody, dla których Świadkowie Jehowy by nie mieli przyjmować środków krwiozastępczych ani tak zwanej sztucznej krwi? (Strażnica Rok CV [1984] Nr 16 s. 28); Czy Świadkowie Jehowy godzą się na przyjmowanie zastrzyków z pewnymi frakcjami krwi, na przykład immunoglobulinami lub albuminami? (Strażnica Nr 11, 1990 s. 30); niektóre szpitale zatrzymują po porodzie łożysko i pępowinę, aby odzyskać zawarte w nich składniki krwi. Czy powinno to niepokoić chrześcijanina? (Strażnica Nr 3, 1997 s. 29). ŚJ najbardziej by byli zadowoleni, gdyby człowiek nie posiadał krwi. Czemu? Bo pytają Strażnicę Rok CVI [1985] Nr 15 s. 27: Czy chrześcijanin może się zgodzić na przeszczepienie szpiku kostnego, skoro ten szpik 46. KREW 4

5 wytwarza krew?. Nie daje ona jednak ŚJ jednoznacznej odpowiedzi: Oczywiście szpik stosowany przy przeszczepach pochodzi od żywych ludzi, a do tego może zawierać pewną ilość krwi. Dlatego chrześcijanin musi sam rozstrzygnąć, czy dla niego pobrany szpik kostny jest równoznaczny ze zwykłym mięsem, czy też z tkanką niewykrwawioną. Co więcej, ponieważ przeniesienie szpiku należy do kategorii transplantacji należy rozważyć biblijne aspekty tej sprawy, to znaczy przeszczepiania organów ludzkich. (Zobacz rubrykę Pytań czytelników w Strażnicy Rok CIII [1982] Nr 2 ). Wydaje się, że niedawno uległy złagodzeniu wytyczne Towarzystwa Strażnica, bo choć nadal ŚJ zakazuje się transfuzji krwi, to jednak zdecydowanie stwierdzono, że przyjmowanie frakcji uzyskanych z krwinek czerwonych, białych, płytek krwi i z osocza należy do osobistych decyzji ( Trwajcie w miłości Bożej s. 216). Wcześniej tego zabraniano: chrześcijanin dokładnie wie, co ma czynić, gdyż zasadzie tej podlega nie tylko krew jako taka, lecz też wszystko, co z krwi jest wytwarzane (Strażnica Nr 2, 1964 s. 9). Ale od lat 70-tych XX w. etapami zezwalano na niektóre z frakcji (patrz np. Strażnica Rok XCV [1974] Nr 20 s. 24; Jak krew może ocalić twoje życie? 1990 s. 27) ŚJ nie wolno nawet przetaczać własnej krwi, którą mogliby zmagazynować w laboratoriach (Strażnice: Nr 21, 1960 s. 16; Rok C [1979] Nr 5 s. 21; Nr 16, 1989 s ; Czego wymaga od nas Bóg? s. 25). W związku z tym jedynie przełykana nieświadomie krew ze zranionych dziąseł i pozostałe drobiny jej w mięsie zwierzęcym są tolerowane przez nich (Strażnice: Rok XCIV [1973] Nr 7 s. 24; Rok C [1979] Nr 5 s ). Choć ŚJ mają wystarczająco dużo funduszy na budowanie nowych obiektów wydawniczych, nie stawiają szpitali, w których by mogli przeprowadzać leczenie bez odrzuconej transfuzji krwi. Takiego bowiem leczenia ciągle domagają się oni. Czyżby wydawanie publikacji było ważniejsze niż zdrowie tych, którzy mają je roznosić? Najdziwniejsze jest to, że ŚJ wolno przyjmować szczepionki zawierające niektóre składniki krwi (albuminy, immunoglobuliny i inne), zaś samej krwi nie (Strażnice: Nr 19, 1994 s. 31; Nr 11, 1990 s. 30; Rok C [1979] Nr 5 s ; Rok XCV [1974] Nr 20 s ). Widać z tego, że choć sami krwi nie chcą oddawać, to chcą korzystać ze składników krwi, którą komuś pobrano! Spis wędlin i kiełbas (z 1979 r.), których nie wolno było spożywać ŚJ ze względu na obecność w nich mikroskopijnych ilości krwi, podaje Strażnica Rok C [1979] Nr 5 s. 24. W Strażnicy Nr 20, 1992 s. 30 znów ŚJ pytają: Jak dalece chrześcijanie powinni się przejmować, czy do produktów żywnościowych nie są dodawane składniki krwi, takie jak suszona plazma?. Jeden ŚJ pytał nawet: Czy ryby trzeba przed spożyciem wykrwawić?, na co Strażnica Rok XCV [1974] Nr 12 s. 24 odpowiedziała przecząco. Inny był zaniepokojony tym, że Lecytyna jest składnikiem wielu produktów spożywczych, jak również występuje we krwi i pytał: Czy to znaczy, że jest z niej uzyskiwana (Strażnica Rok C [1979] Nr 24 s. 23). Dla ŚJ sprawa krwi jest tak istotna, że zadają oni Towarzystwu Strażnicy wiele pytań, nawet dotyczących transfuzji krwi u zwierząt. Strażnica Nr 17, 1965 s. 12 zamieszcza takie pytania: Czy chrześcijanin, który pozwoliłby weterynarzowi przetoczyć krew zwierzęciu domowemu, postąpiłby niezgodnie z Pismem świętym?, Czy chrześcijanin może podawać zwierzętom karmę, która przypuszczalnie zawiera krew?, Czy wolno stosować nawozy sztuczne zawierające krew?, a Strażnica Rok CIV [1983] Nr 1 s. 31 podobne: Jak chrześcijanie zapatrują się na użytkowanie krwi w postaci nawozów, pokarmu dla zwierząt albo w inny sposób nie polegający na jej spożywaniu?. Oczywiście Strażnica podciągnęła zwierzęta pod prawa dla ludzi i zabroniła ŚJ tych rzeczy ŚJ tak posunęli się w atakowaniu transfuzji krwi i spożywania jej, że na potwierdzenie swych nauk nawet cytują dwa wczesne pisma katolickie. Dotyczy to dzieł Tertuliana (ur. 155) i Minucjusza Feliksa (ok. 160). Nie przeszkadza im to, że mieli oni nauki różne od ŚJ. Pisarze ci nie mogli uczyć o transfuzji, bo wtedy jej nie przeprowadzano. Nie wiadomo więc, czemu ŚJ w książce pt. Prowadzenie rozmów... (ed s. 140; ed s. 141) w rozdziale Transfuzje krwi sugerują, że mieli ją ci pisarze na uwadze i cytują słowa Tertuliana: Zakaz dotyczący krwi odnosimy przede wszystkim do krwi ludzkiej. Mąż 46. KREW 5

6 ten jednak w swych pismach ukazuje to, że w kręgach pogańskich, za jego czasów twierdzono, iż podczas tajnych spotkań chrześcijanie zjadają ludzkie ciała i piją z nich krew (por. Świadkowie Jehowy a kwestia krwi s. 13). Poganie nie rozumieli też sprawy spożywania Ciała i Krwi Pańskiej i trzeba było często prostować ich poglądy ( Apologetyk 2:5). Zresztą Strażnica Nr 23, 1998 s. 13 podaje: Przylgnęło też do nich miano kanibali, co mogło wynikać z przeinaczenia słów wypowiedzianych przez Jezusa podczas Wieczerzy Pańskiej. Tertulian pewnie nie zgodziłby się ze ŚJ na temat transfuzji, uczył bowiem: Niektórzy odrzucają pomoc medycyny z powodu głupoty lub źle pojętej wstydliwości ( Lekarstwo na ukłucie skorpiona 5). Podobnie pouczał pogan Minucjusz Feliks ( Oktawiusz 30), który pisał: Chciałbym jeszcze odpowiedzieć temu, kto powtarza, że my wtajemniczamy w nasze obrzędy poprzez zabijanie niemowląt i ich krew. Czy sądzisz, że jest możliwe, by tak delikatnemu i małemu ciałku zadać śmiertelne rany? Czy ktoś wyciśnie, przeleje i wypije tę młodą krew niemowlęcia ledwie narodzonego?. Dopiero później pada zdanie, które cytują ŚJ: Do tego stopnia wystrzegamy się ludzkiej krwi, że nawet obywamy się w naszych pokarmach bez krwi zwierząt. Widać więc, że w pewnych kręgach chrześcijan, którzy odeszli od religii pogańskiej (przedstawicielem ich jest Tertulian), zerwanie z misteriami, w których rytualnie pito krew, graniczyło z całkowitą negacją spożywania nawet jej drobin (podobnie czyni wielu byłych alkoholików po zerwaniu z nałogiem). Pamiętajmy, że w tym czasie jeszcze istniały misteria pogańskie (II/III w.) i wielu przyjmując chrześcijaństwo, odchodząc od rytualnego spożywania krwi, wolało wcale jej nie spożywać, aby nie upamiętniało im to dawnych zwyczajów. Taka jest też wymowa długiego fragmentu Apologetyku Tertuliana, który tylko fragmentarycznie jest cytowany przez książkę pt. Prowadzenie rozmów.... Urywki przedstawione przez ŚJ nie wyjaśniają nawet powodu, dla jakiego chrześcijanie wstrzymywali się od spożywania krwi. Tertulian też pisał (co ŚJ przemilczają): nie zgadzamy się z Żydami ani w sprawie wyjątków w pożywieniu, ani w święceniu dni uroczystych ( Apologetyk 21:2). Nas, gdy upadły już dawno wspomniane misteria (Mitry, Attisa itd.), nie dotyczą wyżej wymienione problemy. ŚJ w broszurze pt. Świadkowie Jehowy a kwestia krwi s wymieniają szereg osób z kilku wieków, które wypowiadają się o zakazie, który dotyczy krwi, ale ani jedna z nich nie mówi o transfuzji Nawet gdyby Biblia zawierała zakaz transfuzji, to w przypadku zagrożenia życia Jezus pozwalał łamać podobne nakazy. Tak było z zakazem spożywania chlebów pokładnych, które Biblia nazywa świętymi (1Sm 21:5) i spożywać je mogli tylko kapłani (Mk 2:25n.). Jednak w nagłej potrzebie Dawid i jego towarzysze zjedli to, co było zakazane. Tekst Mk 7:25 podaje, że Jezus uzdrowił kobietę cierpiącą na upływ krwi. Choć do tego nie była Mu potrzebna transfuzja, to jednak widać, że sprawa zagrożenia życia i krwi nie były Mu obojętne. Towarzystwo Strażnica poleciło nawet następującą rzecz: W latach siedemdziesiątych wśród Świadków upowszechnił się zwyczaj noszenia przy sobie oświadczenia informującego służbę zdrowia, że w żadnych okolicznościach [nawet po utracie przytomności] nie zgadzają się na przetoczenie im krwi ( Świadkowie Jehowy - głosiciele... s. 185). Czy ŚJ znaleźli dla takiego rozumowania podstawę w Biblii? Czy z niej pochodzi zalecane przez nich stosowanie niekrwiopochodnych środków zastępczych i uwalnianie lekarzy z odpowiedzialności za to, że nie przeprowadzą transfuzji? ( Oświadczenie dla służby zdrowia! ). Gdzie o tym mówi Biblia? Biblia naucza: Po tym poznaliśmy miłość, że On oddał za nas życie swoje. My także winniśmy oddawać życie za braci 1J 3:16. Jeśli więc ŚJ życie identyfikują z krwią, to może powinni inaczej spoglądać na sprawę oddawania krwi dla innych w celu ratowania życia? W Biblii ŚJ w tym wersecie jest nawet słowo dusza, którą też według Kpł 17:11 ( dusza ciała jest we krwi ) łączą z krwią Uczą, że Rdz 9:4, Kpł 17:10-14, 7:27, Pwt 12:16, 23 i 1Sm 17:33, mówiące o wszelkiej krwi, dotyczą też zakazu transfuzji krwi ludzkiej. 46. KREW 6

7 Odpowiedź. Każdy werset przytoczony przez ŚJ mówi tylko o wszelkiej krwi zwierzęcej, więc nie dotyczy transfuzji krwi ludzkiej (patrz kontekst, tzn. Rdz 9:3, Kpł 17:13, 7:26, Pwt 12:15, 27, 1Sm 17:32, 34). Wystarczy porównać oba zestawy wersetów, aby przekonać się, jak ŚJ wyrywają z kontekstu pewne fragmenty Biblii. Zakaz spożywania pokarmu z krwią nie był zakazem, za którego złamanie by karano śmiercią. Była bardzo łagodna sankcja za jego złamanie, to znaczy wystarczyło obmyć się rytualnie i wyprać ubranie (Kpł 17:15n.; por. 1Sm 14:31-34, gdzie nie zastosowano żadnej kary wobec jedzących mięso z krwią). ŚJ zaś grożą wykluczeniem z organizacji, Armagedonem lub brakiem zmartwychwstania tym, którzy poddają się transfuzji i spożywają pokarmy zawierające krew. [Katolickie przekłady BT i BP mają w Kpł 17:10 i 14 słowo wyłączony z ludu, a przekład ŚJ ma wytracony.] Uczą, że tekst przymierza z Noem z Rdz 9:3n., wprowadzający zakaz spożywania krwi, dotyczy wszystkich ludzi (też chrześcijan), bo pochodzi z okresu, gdy nie było Prawa Mojżeszowego, pod które podlegali tylko Żydzi. Odpowiedź. ŚJ wyrywają ten fragment z całości, bo Rdz 9:6 mówi o tym, aby ludzie wykonywali bezwzględnie wyroki śmierci na przelewających krew ludzką. Oni jednak tego fragmentu nie przytaczają i nie respektują. Widać tu u nich brak konsekwencji w przyjmowaniu nakazów z przymierza z Noem. Chrześcijanie związani są z Bogiem Nowym Przymierzem (Hbr 7:22, Mk 14:24) i nie muszą, tak jak Noe, składać ofiar ze zwierząt, dzieląc je na czyste i nieczyste (Rdz 8:20). Justyn Męczennik (ur. 100) tak komentował Rdz 9:4: Noemu (...) Bóg pozwolił (...) spożywać wszystkie życie stworzone, z wyjątkiem mięsa z krwią zmieszanego, to znaczy padliny ( Dialog z Żydem Tryfonem 20:1). To, że zakaz dotyczący spożywania mięsa z krwią z Rdz 9:3n. nie dotyczył, już w czasach Mojżesza wszystkich ludzi, potwierdza tekst Pwt 14:21. Pozwalał on Izraelitom oddawać i sprzedawać cudzoziemcom mięso niewykrwawione do spożycia, choć im samym nie wolno było go jeść Uczą, że zakaz spożywania krwi dotyczy też transfuzji krwi. Powołują się oni na analogię z narkotykami, których gdy ktoś nie powinien spożywać, to też nie powinien ich wstrzykiwać. Podobnie piszą o alkoholu: Dla porównania pomyślmy, jak by to było, gdyby lekarz zabronił komuś picia alkoholu. Czy ktoś taki byłby posłuszny temu zaleceniu, gdyby przestał pić alkohol, ale wstrzykiwał go sobie bezpośrednio do żył? ( Prowadzenie rozmów... s. 141). W Strażnicy Nr 16, 1958 s. 10 zaś uczą: Transfuzja krwi równa się odżywianiu dożylnemu; jest to odżywianie krwią. Odpowiedź. ŚJ nie są konsekwentni, bo jeśli chodzi o ciało ludzkie, to pozwalają na przeszczepy organów, a na pogański kanibalizm nie godzą się. Jeśli więc łączą spożywanie krwi z transfuzją, to też powinni łączyć i w tym przypadku obie czynności. Zestawianie narkotyków z transfuzją nie ma podstaw w Biblii i z niej nie pochodzi. Tak jak alkohol bywa używany jako środek dezynfekcyjny, składnik syropów i innych lekarstw lub jako składnik kosmetyków, tak narkotyki są używane jako środki przeciwbólowe i jako składniki różnych leków. Zakaz picia alkoholu dla alkoholika lub zażywania narkotyków przez narkomana nie ma nic wspólnego, jak widać, z zastosowaniem tych środków w medycynie czy higienie. Czy zakaz spożywania mięsa, który wprowadzi lekarz choremu, łączy się z zakazem przeszczepu nerki? Trudno pojąć słowa ŚJ: Z szacunku dla świętości życia bogobojne osoby nie przyjmują transfuzji krwi, choćby zdaniem innych mogła ich uratować ( Wiedza, która prowadzi... s. 129). Pozwalanie na śmierć tym, którym transfuzja jest potrzebna lub nie przyjmowanie jej, jest raczej brakiem szacunku dla świętości życia. ŚJ posłużyli się nawet kłamstwem, aby udowadniać swoje racje. Napisali bowiem: Dany przez Stwórcę zakaz przyjmowania krwi w celu podtrzymywania życia powtórzono w Prawie kilkakrotnie ( Jak krew może 46. KREW 7

8 ocalić... s. 4). Później zacytowali dla podparcia swej nauki wersety mówiące o spożywaniu krwi. Zapytajmy, gdzie jest choć jeden werset w Biblii, który mówi o transfuzji? Gdyby Biblia rzeczywiście potępiała transfuzję, to by ukazała to bezpośrednio. Przecież Strażnica Nr 9, 1968 s. 8 podaje: Transfuzja krwi sięga swymi dziejami wstecz aż do czasów starożytnych Egipcjan, a nigdzie Biblia jej nie zabrania. Jest też inna niekonsekwencja ŚJ. Otóż raz transfuzję krwi zrównują oni z jej spożywaniem, a innym razem z przeszczepianiem tkanek. Oto ich słowa: A przecież transfuzja to też przeszczepianie tkanek ( Jak krew może ocalić twoje życie? 1990 s. 8); Dlatego niektórzy ludzie bez względu na przekonania religijne nie chcą transfuzji. W gruncie rzeczy chodzi bowiem o przeszczepienie tkanki... ( Świadkowie Jehowy a kwestia krwi 1992 s. 40; por. ed s. 23). Jeśli więc transfuzja to przeszczep, to przecież ŚJ od 1980 r. zezwalają na nie: Podczas gdy Biblia stanowczo zabrania spożywania krwi, nie ma w niej jednak wyraźnego zakazu przyjmowania cudzych tkanek ludzkich (ang. Strażnica s. 31; por. pol. Strażnica Rok CIII [1982] Nr 2 s. 24). Ciekawe, że ŚJ porównują transfuzję krwi do ludożerstwa: W takim razie przyjęcie krwi byłoby w twoich oczach tak samo bezecne jak ludożerstwo. Wyobraź sobie, że miałbyś jeść ciało innego człowieka! Okropność! A czy picie krwi ludzkiej jest mniej okropne? Czy coś w tym zmienia fakt, że nie przyjmuje się jej przez usta, lecz wprowadza do ciała bezpośrednio przez żyły? W żadnym wypadku (Strażnica Nr 17, 1967 s. 5). Ale i przeszczepy ŚJ nazywali kiedyś ludożerstwem, od czego w 1980 r. odstąpili: Czy to obejmowało również jedzenie mięsa ludzkiego, podtrzymywanie życia za pomocą ciała czy części ciała innego człowieka, żywego bądź umarłego? Żadną miarą! To byłby kanibalizm, ludożerstwo... (Strażnica Nr 14, 1968 s. 13). Patrz też Świadkowie Jehowy bez retuszu G. Fels, rozdz. Transfuzja albo śmierć. Świadkowie Jehowy a szpitale beztransfuzyjne Towarzystwo Strażnica od roku 1945, gdy wprowadziło dla swych głosicieli zakaz transfuzji krwi, wiele uwagi poświęca temu, by zniechęcić ludzi, a szczególnie ŚJ, do poddawania się jej. Próbuje ono na łamach swych publikacji przedstawiać środki zastępcze oraz wyszukuje argumenty za szkodliwością transfuzji. Teraz zastanówmy się, co Towarzystwo Strażnica zrobiło konkretnego by przyczynić się do wprowadzania alternatywnego leczenia wobec transfuzji krwi. Nie miałbym pretensji do ŚJ, że nie posiadają i nie budują swoich klinik, szpitali czy przychodni, ale wobec tego, że mają oni roszczenia do całego świata, że posługuje się on transfuzją krwi, trzeba powiedzieć o tym parę słów. Otóż przykładem odwrotnego zachowania, niż ŚJ, będą dla nas Adwentyści Dnia Siódmego (wyznanie niewiele większe niż ŚJ), znani między innymi z tego, że nie spożywają pokarmów, które Stary Testament określa jako nieczyste (np. wieprzowina), oraz nie piją kawy, herbaty i alkoholi. Adwentyści piszą o sobie następująco: Nowe ujęcie stosunku do zdrowia, wyrażone w adwentystycznym programie reformy zdrowotnej (...), przejawia się (...) po drugie - w organizowaniu i prowadzeniu zakładów profilaktycznych (a więc sanatoriów, przychodni, lecznic) i szpitali; po trzecie - w prowadzeniu własnego szkolnictwa medycznego (akademie medyczne, szkoły pielęgniarskie i dietetyczne); po czwarte - w prowadzeniu fabryk dietetycznych środków spożywczych, po piąte - w prowadzeniu szerokiej oświaty sanitarnej ( Adwentyzm Z. Łyko, Warszawa 1970, s. 212). Wg danych za rok 1969 Kościół prowadził 136 sanatoriów i szpitali oraz 320 przychodni i lecznic, w których zatrudnionych było ok. 22 tysięcy pracowników służby zdrowia. Placówki te w jednym roku udzieliły pomocy lekarskiej ok. 5 milionom ludzi. (...) Nie można nie wspomnieć o uczelni medycznej, przygotowującej przyszłe kadry służby zdrowia, zwanej Loma Linda University... (jw. s. 214). 46. KREW 8

9 Zapewne pacjentów, których leczą, adwentyści nie odżywiają pokarmami, których sami zabraniają spożywać. Leczą się u nich zarówno ich wyznawcy, jak i ludzie nie zainteresowani ich poglądami religijnymi. Swoje kliniki posiadają też przykładowo baptyści i metodyści. Co zaś zrobiło w kwestii leczenia beztransfuzyjnego Towarzystwo Strażnica? Otóż wybudowało na świecie setki sal zgromadzeń (w Polsce co najmniej 5, mających po ponad 1000 miejsc dla słuchaczy). Otworzyło prawie w każdym z krajów, gdzie są ŚJ, swoje centra - Domy Betel, a w wielu państwach nowoczesne drukarnie. Nawet postawiono w USA farmy. W tych obiektach zatrudniono nieodpłatnie tysiące osób. Bogactwo i piękno tych budynków oraz terenów przyległych do nich ukazują czasem publikacje Towarzystwa Strażnica. Przykładowo książka pt. Świadkowie Jehowy - głosiciele... zawiera dziesiątki zdjęć, na których widnieją obiekty ŚJ z całego świata, wraz z zakupionymi hotelowcami w Nowym Jorku (patrz strony ). Wobec powyższego warto zapytać, czy nie stać by było ŚJ na wybudowanie, choć jednego szpitala leczącego bez odrzucanej przez nich transfuzji krwi, wyposażonego w nowoczesny sprzęt medyczny? Nikt też by chyba nie wymagał od nich by leczyli w nim ludzi ze świata, a więc nie należących do ich organizacji. Przy niedużej populacji głosicieli Towarzystwa Strażnica i nie tak częstej potrzebie stosowania transfuzji krwi, wystarczyłby nawet jeden symboliczny szpital. Chyba pieniędzy by starczyło tej organizacji na ten zbożny cel? Co roku przecież Towarzystwo Strażnica wydaje mnóstwo pieniędzy: W roku służbowym 2006 Świadkowie Jehowy wydali ponad 111 milionów dolarów na zaspokojenie potrzeb pionierów specjalnych, misjonarzy i nadzorców podróżujących, pracujących na przydzielonych terenach (Strażnica Nr 3, 2007 s. 30). Jeszcze większe kwoty zapewne wydawane są na budowę kolejnych sal królestwa, sal zgromadzeń oraz na wydawanie w każdym miesiącu prawie 100 milionów egzemplarzy czasopism Strażnica i Przebudźcie się!. A może Towarzystwu Strażnica chodzi tylko o to, by bulwersować opinię publiczną swoimi protestami przeciw rzekomemu łamaniu praw człowieka czy pacjenta, gdy podaje się jego głosicielowi krew, wbrew jego woli lub poza jego świadomością? Czy to ma być reklama nauk Towarzystwa Strażnica? Przecież lepiej leczyć, niż bulwersować. Lepiej mieć swój szpital, niż straszyć lekarzy sądem za ratowanie ŚJ, gdy Towarzystwo Strażnica nie akceptuje metody leczenia. Towarzystwu Strażnica wydaje się, że wystarczy, że utworzyło Komitety Łączności ze Szpitalami, które mają pouczać lekarzy jak leczyć i podpowiadać im metody beztransfuzyjne. Jeśli ŚJ tak się znają na tym, niech sami leczą i pomagają sobie oraz jak chcą też innym! Przecież wśród nich są także tacy, którzy są z lekarskim wykształceniem. A może Towarzystwo Strażnica nie buduje szpitali beztransfuzyjnych, bo nie chciałoby brać odpowiedzialności za ewentualną śmierć swego głosiciela leczonego bez krwi? A kto wie, czy Towarzystwo Strażnica nie ma w zamyśle w przyszłości rezygnacji z zakazu transfuzji i wobec tego nie chce inwestować w medycynę? Przecież przynajmniej dwa razy takie rezygnacje z innych zabiegów medycznych miały już miejsce. Oto fakty. W 1931 r. (wcześniej też w 1921 r. - ang. Złoty Wiek s. 17)) zabroniono ŚJ przyjmowania wszelkich szczepionek. Angielskie czasopismo pt. Złoty Wiek s. 293 uczyło: Szczepienie jest wyraźnym pogwałceniem przymierza, jakie Bóg zawarł z Noem po potopie. 46. KREW 9

10 Powodem tego zakazu nie były jednak składniki krwi. Ang. Złoty Wiek s. 465 tak argumentował: ze względu na to, iż szczepionka jest wstrzykiwaniem substancji zwierzęcych bezpośrednio do strumienia krwi, należy ją uznać za pogwałcenie Prawa Jehowy.... Dopiero ang. Strażnica s. 764 odwołała ten zakaz: Tak więc wszelkie zastrzeżenia co do szczepień rozpatrywane na gruncie Pisma Świętego wydają się nie mieć uzasadnienia (por. pol. Strażnica Nr 11, 1953 s. 14). Powodem dla zniesienia odrzucania szczepień był zakaz wjazdu dla misjonarzy i urzędników ŚJ do niektórych państw, bez poddania się wcześniej obowiązkowemu szczepieniu. Kiedy wydało się, że wyżsi prominenci Towarzystwa Strażnica poddają się szczepieniom, a zwykłym głosicielom nie wolno tego, nawet pod groźbą zginięcia w Armagedonie, stało się potrzebne zmienienie nauki. Podobnie było z przeszczepami narządów. 46. KREW W 1967 r. ang. Strażnica s. 702 zakazała dokonywania przeszczepów tkanek ludzkich: Czy to obejmowało również jedzenie mięsa ludzkiego, podtrzymywanie życia za pomocą ciała czy części ciała innego człowieka, żywego czy umarłego? Żadną miarą! To byłby kanibalizm, ludożerstwo, czym brzydzi się każdy cywilizowany lud na świecie (por. pol. Strażnica Nr 14, 1968 s. 13). Zakaz ten odwołano w 1980 r. w ang. Strażnicy s. 31: Podczas gdy Biblia stanowczo zabrania spożywania krwi, nie ma w niej jednak wyraźnego zakazu przyjmowania cudzych tkanek ludzkich (por. pol. Strażnica Rok CIII [1982] Nr 2 s. 24). Po tym wszystkim Towarzystwo Strażnica powinno zdecydować się. Albo powinno znieść zakaz transfuzji krwi, albo, gdy nadal chce przy nim trwać, zacząć leczyć beztransfuzyjnie, przynajmniej swoich głosicieli, gdy zachodzi taka potrzeba. Przecież chyba dla przywódców Towarzystwa Strażnica ważniejsze jest zdrowie tych, którzy nauki Strażnicy rozgłaszają, niż zachowanie części dolarów na wydawanie kolejnych milionów czasopism, które ci głosiciele roznoszą. Patrz też Największe oszustwa i proroctwa Świadków Jehowy C. Podolski rozdz. Świadkowie Jehowy i medycyna biblijna (Transfuzja i inne) Towarzystwo Strażnica dla uzasadnienia odrzucania transfuzji często pisze o świętości krwi : Dlaczego warto uznawać świętość krwi? Krew jest święta, bo według Boga symbolizuje życie, czyli duszę (Rodzaju 9:3, 4) (Strażnica s. 17); Transfuzje pogwałcają świętość krwi ( Nasza Służba Królestwa Nr 10, 1994 s. 5). Odpowiedź. ŚJ nie wiadomo skąd wzięli frazę świętość krwi. Nawet w ich własnej Biblii ona nie występuje. Podany fragment Rdz 9:3-4 nie mówi nic o świętości krwi, ale wspomina, że Noe nie miał spożywać mięsa z krwią. Także fraza krew jest święta nie występuje w Biblii ŚJ. Zawarta jest ona tylko w dodatku Biblijne tematy do rozmów ( Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata 1997 s. 1654). Budowanie więc konstrukcji dogmatycznej przez manipulację tekstami Biblii uważamy za naganne. Trzeba tu koniecznie dodać, że Biblia mówi o świętej wodzie, a nie o świętej krwi. Świętą krwią może być nazwana krew Jezusa czy męczenników, a nie każda krew zwierzęca, którą ŚJ przywołują dla uzasadnienia zwalczania transfuzji. Oto tekst o świętej wodzie, która służyła do wypicia: Następnie naleje kapłan wody świętej... Lb 5:17. Interesujące jest to, że kiedyś z powodu świętości krwi ŚJ odrzucali szczepienia, a nie transfuzję. Dziś jest odwrotnie: Świętość krwi ludzkiej. Przyczyny, dla których szczepienie jest przeciwne Biblji. (...) 46. KREW 10

11 Szczepienie jest jawnem przekroczeniem wiecznego przymierza, które Bóg zawarł z Noem po potopie. (...) Lecz jeszcze nigdy szczepienie nie uratowało życia ludzkiego, nigdy jeszcze ono nie zapobiegło ospie. (...) Człowiek, czyniący z tego interes, by krew ludzką zanieczyścić przez wszczepienie jej wstrętnej materji, wziętej z krwi zwierzęcej, staje się winnym najgorszego przestępstwa przeciwko Bogu (Złoty Wiek s. 327 [ang s ]). Więcej na te tematy patrz artykuły: Świadkowie Jehowy a szpitale beztransfuzyjne; Krew w dawnych wierzeniach Świadków Jehowy; Kanibalizm w medycynie i religii według Towarzystwa Strażnica; Przeszczepy narządów w Towarzystwie Strażnica dozwolone!; Szczepienia dozwolone w Towarzystwie Strażnica!; Dziwne pytania Świadków Jehowy w sprawie krwi oraz kwestia frakcji krwi; Czy zakaz transfuzji krwi wprowadzono w Towarzystwie Strażnica w roku 1945? Aid to Bible Understanding a Wnikliwe poznawanie Pism (cz. 2) (rozdz. Transfuzja krwi) ( Author: Włodzimierz Bednarski KREW 11

Komantarzbiblijny.pl. Komentarze. 1 list apostoła Piotra

Komantarzbiblijny.pl. Komentarze. 1 list apostoła Piotra Komantarzbiblijny.pl Komentarze 1 list apostoła Piotra Październik 2015 1 Spis treści 1 Pt. 3:21... 3 2 Komentarz Biblijny do 1 Pt. 3:21 "Odpowiednik tego teraz i was wybawia, mianowicie chrzest (nie usunięcie

Bardziej szczegółowo

ZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE

ZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE ZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE Lekcja 8 na 25. sierpnia 2018 Wierzymy przecież, że zbawieni będziemy przez łaskę Pana Jezusa, tak samo jak i oni (Dzieje Ap. 15,11) Poganie akceptowali Ewangelią, ale dla

Bardziej szczegółowo

Lekcja 2 na 14 października 2017

Lekcja 2 na 14 października 2017 Lekcja 2 na 14 października 2017 Zakon bowiem został nadany przez Mojżesza, łaska zaś i prawda stała się przez Jezusa Chrystusa (Jan 1:17) Wielkie obietnice: lepsze życie w zamian za posłuszeństwo. Lepsze

Bardziej szczegółowo

Dla kogo Nowy Testament w Towarzystwie Strażnica?

Dla kogo Nowy Testament w Towarzystwie Strażnica? Dla kogo Nowy Testament w Towarzystwie Strażnica? Wszyscy wiedzą, że Świadkowie Jehowy twierdzą, iż studiują Biblię. Mało jednak kto zdaje siobie sprawę z tego, że Towarzystwo Strażnica naucza, iż Nowy

Bardziej szczegółowo

USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ

USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ Lekcja 4 na 22 lipca 2017 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję więc już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus; a obecne życie moje w ciele jest życiem w wierze w Syna

Bardziej szczegółowo

Czy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31)

Czy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31) Lekcja 5 na 4 listopada 2017 Czy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31) W dniu 31 października 1517 r. Marcin Luter zawiesił swoje dziewięćdziesiąt pięć

Bardziej szczegółowo

Bóg Ojciec kocha każdego człowieka

Bóg Ojciec kocha każdego człowieka 1 Bóg Ojciec kocha każdego człowieka Bóg kocha mnie, takiego jakim jestem. Raduje się każdym moim gestem. Alleluja Boża radość mnie rozpiera, uuuu (słowa piosenki religijnej) SŁOWA KLUCZE Bóg Ojciec Bóg

Bardziej szczegółowo

Aktywni na start. Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r.

Aktywni na start. Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r. Aktywni na start Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r. Bo ziemia sama z siebie owoc wydaje, najpierw trawę, potem kłos, potem pełne zboże w kłosie. A gdy owoc dojrzeje, wnet się zapuszcza sierp, bo nadeszło

Bardziej szczegółowo

Kim jest Jezus? Jezus z Nazaretu mit czy rzeczywistość?

Kim jest Jezus? Jezus z Nazaretu mit czy rzeczywistość? Kim jest Jezus? Jezus z Nazaretu mit czy rzeczywistość? Kim jest Jezus? To nie jest pytanie tylko naukowe. To pytanie dotyczy każdego z nas. Musimy je zadawać nieustannie. Pytanie to organizuje nasze życie,

Bardziej szczegółowo

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału

Bardziej szczegółowo

Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia.

Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy

Bardziej szczegółowo

Transfuzja jedzeniem krwi czy przeszczepem?

Transfuzja jedzeniem krwi czy przeszczepem? Świadkowie Jehowy wielu bulwersują swoim odmawianiem przyjmowania krwi poprzez transfuzję. Jednak najdziwniejsze jest to, że oni sami nie mogą zdecydować się czym owo przetoczenie jest, jedzeniem krwi

Bardziej szczegółowo

ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE

ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą

Bardziej szczegółowo

Prowadzenie rozmów na podstawie Pism i określenia chrześcijaństwo oraz Ukrzyżowany

Prowadzenie rozmów na podstawie Pism i określenia chrześcijaństwo oraz Ukrzyżowany i określenia chrześcijaństwo oraz Ukrzyżowany Do niedawna książka pt. była jedną z najważniejszych publikacji Świadków Jehowy. Nadal jest stosowana, jako 'ściągaczka' podczas rozmów z ludźmi, ale dziś

Bardziej szczegółowo

1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IX Marcin Adam Stradowski J.J. OPs

1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IX Marcin Adam Stradowski J.J. OPs 1 2 Spis treści Wszystkich Świętych (1 listopada)......6 Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych (2 listopada)......7 Prawdziwie w Bogu (3 listopada)......8 Przełamać duchową pustkę (4 listopada)......9

Bardziej szczegółowo

Temat: Sakrament chrztu świętego

Temat: Sakrament chrztu świętego Temat: Sakrament chrztu świętego UWAGA! Do spotkania należy przygotować obrzędy chrztu świętego (powinny być dostępne w zakrystii) oraz w miarę możliwości drugą część spotkania przeprowadzić w kościele

Bardziej szczegółowo

W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego

W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy

Bardziej szczegółowo

20 Kiedy bowiem byliście. niewolnikami grzechu, byliście wolni od służby sprawiedliwości.

20 Kiedy bowiem byliście. niewolnikami grzechu, byliście wolni od służby sprawiedliwości. Lectio Divina Rz 6,15-23 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus

Bardziej szczegółowo

Złodziej przychodzi tylko po to, by kraść, zarzynać i wytracać. Ja przyszedłem, aby miały życie i obfitowały (Jan 10:10)

Złodziej przychodzi tylko po to, by kraść, zarzynać i wytracać. Ja przyszedłem, aby miały życie i obfitowały (Jan 10:10) Lekcja 5 na 4 lutego 2017 Złodziej przychodzi tylko po to, by kraść, zarzynać i wytracać. Ja przyszedłem, aby miały życie i obfitowały (Jan 10:10) Możemy dowiedzieć się o chrzcie Duchem Świętym i jak wierzący

Bardziej szczegółowo

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy

Bardziej szczegółowo

Przeszczepy narządów w Towarzystwie Strażnica dozwolone!

Przeszczepy narządów w Towarzystwie Strażnica dozwolone! Przeszczepy narządów w Towarzystwie Strażnica dozwolone! Świadkowie Jehowy dużo miejsca w swych publikacjach poświęcają medycynie. Lubią zmieniać swoje podejście do różnych metod leczenia. Przeszczepy

Bardziej szczegółowo

Lectio Divina Rz 6,1-14

Lectio Divina Rz 6,1-14 Lectio Divina Rz 6,1-14 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus

Bardziej szczegółowo

Ankieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży.

Ankieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży. Ankieta Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży www.fundamentywiary.pl Pytania ankiety i instrukcje Informacje wstępne Wybierz datę przeprowadzenia ankiety w czasie typowego spotkania grupy młodzieżowej.

Bardziej szczegółowo

A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego,

A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego, Lekcja 6 na 11 lutego 2017 A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa (1 Tesaloniczan

Bardziej szczegółowo

Niezmienność Ewangelii i zmienność praw kościelnych

Niezmienność Ewangelii i zmienność praw kościelnych Niezmienność Ewangelii i zmienność praw kościelnych Są w Nowym Testamencie nakazy, których Kościół od dawna nie przestrzega. Na przykład na Soborze Jerozolimskim apostołowie wydali zakaz spożywania krwi

Bardziej szczegółowo

TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301

TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu

Bardziej szczegółowo

Kiedy przyjmujemy zbawienie, które Chrystus ofiarował na krzyżu, stajemy się zjednoczeni w Nim w przymierzu. Jesteśmy pojednani z Bogiem i ludźmi.

Kiedy przyjmujemy zbawienie, które Chrystus ofiarował na krzyżu, stajemy się zjednoczeni w Nim w przymierzu. Jesteśmy pojednani z Bogiem i ludźmi. Kiedy przyjmujemy zbawienie, które Chrystus ofiarował na krzyżu, stajemy się zjednoczeni w Nim w przymierzu. Jesteśmy pojednani z Bogiem i ludźmi. Nasze życie zostaje przekształcone. Wierzący jednoczą

Bardziej szczegółowo

Dlaczego Dekalog? Poniżej drukowany jest wywiad z chrześcijaninem przestrzegającym biblijny Dekalog, jest okazją do

Dlaczego Dekalog? Poniżej drukowany jest wywiad z chrześcijaninem przestrzegającym biblijny Dekalog, jest okazją do Dlaczego Dekalog? Od redakcji: W Duchu Czasów często piszemy na temat ważności i roli Dziesięciorga Bożych Przykazań. Jest to naturalne, gdyż o ile dla usprawiedliwienia nas z popełnionych grzechów Dekalog

Bardziej szczegółowo

SpiS treści. Osoba ludzka

SpiS treści. Osoba ludzka SpiS treści Sło wo Bi sku pa Płoc kie go... 5 Sło wo Prze wod ni czą ce go Ze spo łu Re dak cyj ne go... 7 Od re dak cji... 9 Osoba ludzka Godność osoby ludzkiej... 13 Powołanie do szczęścia... 16 Wolność

Bardziej szczegółowo

Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?

Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje

Bardziej szczegółowo

Pokarmy czyste i nieczyste

Pokarmy czyste i nieczyste Pokarmy czyste i nieczyste to ważne dla adwentystów zagadnienie. Omawiamy je tu. Pokarmy czyste i nieczyste To krótkie opracowanie powstało w 1992 r. Brak czasu na ponowne zgłębienie tematu i prześledzenie

Bardziej szczegółowo

Uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej

Uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 5 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,

Bardziej szczegółowo

Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa

Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31

Bardziej szczegółowo

Religia. wolność czy zniewolenie? Odrzuć wszystko, co sprzeciwia się wolności i poznaj to, co najbardziej człowiekowi potrzebne.

Religia. wolność czy zniewolenie? Odrzuć wszystko, co sprzeciwia się wolności i poznaj to, co najbardziej człowiekowi potrzebne. ks. Zbigniew Paweł Maciejewski Religia wolność czy zniewolenie? Odrzuć wszystko, co sprzeciwia się wolności i poznaj to, co najbardziej człowiekowi potrzebne. Wydawnictwo NATAN Lublin 2013 Copyright by

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 7

SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 7 391 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 7 KSIĘGA CZWARTA 1. Wstęp... 15 2. W Bogu jest rodzenie, ojcostwo i synostwo... 20 3. Syn Boży jest Bogiem... 22 4. Pogląd Fotyna o Synu Bożym i jego odparcie... 23 5. Pogląd

Bardziej szczegółowo

TRANSPLANTACJA KKK 2296,

TRANSPLANTACJA KKK 2296, TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu

Bardziej szczegółowo

AUTORYTET I EWANGELIA PAWŁA

AUTORYTET I EWANGELIA PAWŁA AUTORYTET I EWANGELIA PAWŁA Lekcja 2 na 8 lipca 2017 A teraz, czy chcę ludzi sobie zjednać, czy Boga? Albo czy staram się przypodobać ludziom? Bo gdybym nadal ludziom chciał się przypodobać, nie byłbym

Bardziej szczegółowo

Eucharystia. (Konstytucja o liturgii Soboru Watykańskiego II nr 47).

Eucharystia. (Konstytucja o liturgii Soboru Watykańskiego II nr 47). Eucharystia Pan Jezus podczas Ostatniej Wieczerzy, usta nowił Eucharystyczną Ofiarę Ciała i Krwi swojej, aby w niej na całe wieki, aż do swego przyjścia, utrwalić Ofiarę Krzyża i tak umiłowanej Oblubienicy

Bardziej szczegółowo

- organizuje się odczyty i konferencje na temat kultury żydowskiej, podczas których prezentuje się religię syjonistyczną jako prawdziwą

- organizuje się odczyty i konferencje na temat kultury żydowskiej, podczas których prezentuje się religię syjonistyczną jako prawdziwą Dziś chciałbym napisać o kolejnym niepokojącym zjawisku w Kościele, a mianowicie o judeofilii. Judeofilia objawia się w tym, że dzieci Boże - chrześcijanie popadają w stan nadmiernej fascynacji kulturą

Bardziej szczegółowo

Carlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk

Carlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk Carlo Maria MARTINI SŁOWA dla życia Przekład Zbigniew Kasprzyk Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2015 WPROWADZENIE Każdego dnia wypowiadamy, słyszymy i czytamy wiele słów. Czujemy jednak, że niektóre

Bardziej szczegółowo

Pawłowe pozdrowienia

Pawłowe pozdrowienia Pawłowe pozdrowienia Efezjan 1:1-2 Paweł, z woli Boga apostoł Chrystusa Jezusa, do świętych zamieszkałych w Efezie, wiernych w Chrystusie Jezusie: Niech łaska i pokój, których źródłem jest Bóg, nasz Ojciec,

Bardziej szczegółowo

Test z 1 listu do Koryntian

Test z 1 listu do Koryntian Literka.pl Test z 1 listu do Koryntian Data dodania: 2011-05-31 22:32:12 Autor: Grażyna Siwiec Pliki zawierają test z 1 listu do Koryntian i klucz odpowiedzi do testu. Test ułożyłam i wykorzystałam na

Bardziej szczegółowo

Źródło: ks. Andrzej Kiciński,,Historia Światowych Dni Młodzieży * * *

Źródło: ks. Andrzej Kiciński,,Historia Światowych Dni Młodzieży * * * W Niedzielę Palmową u 1984 na zaproszenie Papieża zgromadziła się w Rzymie młodzież z całego świata: w Roku Odkupienia, obchodząc «Jubileusz młodzieży», a w 1985 Międzynarodowy Rok Młodzieży. W Niedzielę

Bardziej szczegółowo

Pięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja

Pięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja Pięćdziesiątnica i Paruzja 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja Kontekst Odnowy DŚ został wylany w Odnowie na świat pełen poważnych podziałów, włącznie

Bardziej szczegółowo

Boski plan zbawienia człowieka Świecki Ruch Misyjny EPIFANIA, Zbór w Poznaniu

Boski plan zbawienia człowieka Świecki Ruch Misyjny EPIFANIA, Zbór w Poznaniu Boski plan zbawienia człowieka Świecki Ruch Misyjny EPIFANIA, Zbór w Poznaniu www.epifania.pl Świecki Ruch Misyjny Epifania Świecki Ruch Misyjny "Epifania" jest międzynarodowym, niezależnym, niesekciarskim,

Bardziej szczegółowo

2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM

2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM 2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM PIERWSZE CZYTANIE Syr 24, 1-2. 8-12 Mądrość Boża mieszka w Jego ludzie Czytanie z Księgi Syracydesa. Mądrość wychwala sama siebie, chlubi się pośród swego ludu. Otwiera

Bardziej szczegółowo

ROK SZKOLNY 2016/2017

ROK SZKOLNY 2016/2017 ROK SZKOLNY 2016/2017 Podstawowe kryteria przedmiotowego systemu oceniania z religii dla klas I Ocena celująca: uczeń: spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą; czynnie uczestniczy w życiu swojej parafii;

Bardziej szczegółowo

Temat: Wartość Eucharystii i jej znaczenie w życiu chrześcijanina

Temat: Wartość Eucharystii i jej znaczenie w życiu chrześcijanina RELIGIA Temat: Wartość Eucharystii i jej znaczenie w życiu chrześcijanina Cele ogólne: 1. Ukazanie wartości Eucharystii i jej znaczenia w życiu chrześcijanina. 2. Wyjaśnienie natury Eucharystii oraz wskazanie

Bardziej szczegółowo

Bioetyka teologiczna cz. 10

Bioetyka teologiczna cz. 10 Bioetyka teologiczna cz. 10 Transplantacje Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Transplantacja zastąpienie chorego (zniszczonego lub wadliwie działającego) organu przez Organ lub

Bardziej szczegółowo

Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej

Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Człowiek sumienia 19 Każdy dzień życia człowieka wypełniony jest dużymi i małymi wyborami. To one nadają ludzkiemu

Bardziej szczegółowo

Lekcja 8 na 24. listopada 2018

Lekcja 8 na 24. listopada 2018 JEDNOŚĆ W WIERZE Lekcja 8 na 24. listopada 2018 I nie ma w nikim innym zbawienia; albowiem nie ma żadnego innego imienia pod niebem, danego ludziom, przez które moglibyśmy być zbawieni (Dzieje Ap. 4,12)

Bardziej szczegółowo

Rz 10:13 i antytrynitarze

Rz 10:13 i antytrynitarze Świadkowie Jehowy odnoszą tekst Rz 10:13 do Jehowy, a nie jak całe chrześcijaństwo do Jezusa. Jednak w przeszłości różnie bywało z interpretacją tego wersetu w Towarzystwie Strażnica. Popatrzmy sami. Rz

Bardziej szczegółowo

KRÓTKI KATECHIZM DZIECKA PRZYGOTOWUJĄCEGO SIĘ DO PIERWSZEJ SPOWIEDZI I KOMUNII ŚWIĘTEJ

KRÓTKI KATECHIZM DZIECKA PRZYGOTOWUJĄCEGO SIĘ DO PIERWSZEJ SPOWIEDZI I KOMUNII ŚWIĘTEJ KRÓTKI KATECHIZM DZIECKA PRZYGOTOWUJĄCEGO SIĘ Materiały wykorzystywane w przygotowywaniu dziecka do I Spowiedzi i Komunii świętej w Parafii Alwernia DO PIERWSZEJ SPOWIEDZI I KOMUNII ŚWIĘTEJ KRÓTKI KATECHIZM

Bardziej szczegółowo

Każda rodzina chrześcijańska jest centrum wpływów, które Bóg wykorzystuje do błogosławienia tych, którzy żyją wokół niej.

Każda rodzina chrześcijańska jest centrum wpływów, które Bóg wykorzystuje do błogosławienia tych, którzy żyją wokół niej. Lekcja 12 na 22. czerwca 2019 Każda rodzina chrześcijańska jest centrum wpływów, które Bóg wykorzystuje do błogosławienia tych, którzy żyją wokół niej. Co ludzie widzą, gdy spotykają twoją rodzinę? Jakie

Bardziej szczegółowo

MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE

MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE Organizm człowieka jest zbudowany z narządów i tkanek. Czasem mogą być uszkodzone od urodzenia (np. w skutek wad genetycznych), częściej w ciągu życia może dojść do poważnego

Bardziej szczegółowo

Dziesięcina Motto: 2Kor 24. października

Dziesięcina Motto: 2Kor 24. października Dziesięcina Motto: 2Kor 9:6-11 24. października 2010 0 r. J ako motto dzisiejszego studium tematycznego o dziesięcinie przyjmujemy tekst z Nowego Przymierza, który jest jednym z najważniejszych tekstów

Bardziej szczegółowo

1) Zapalenie świecy i wypowiedzenie słów Światło Chrystusa (uczestnicy odpowiadają Bogu niech będą dzięki ).

1) Zapalenie świecy i wypowiedzenie słów Światło Chrystusa (uczestnicy odpowiadają Bogu niech będą dzięki ). Temat: Struktura Mszy Świętej Modlitwa Eucharystyczna. Do spotkania należy przygotować: świecę, zapałki, porozcinaną tabelkę z ostatniej strony potrzebną do aktywizacji grupy, długopisy i kartki do konkursu.

Bardziej szczegółowo

Czy Matka Boska, może do nas przemawiać?

Czy Matka Boska, może do nas przemawiać? Czy Matka Boska, może do nas przemawiać? Jan Paweł, 23.06.2016 11:06 Jedną z osób która nie ma najmniejszych co do tego wątpliwości, jest Chorwatka Miriam, która od 24 czerwca 1981 roku spotyka się z Matką

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI

KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI DZIAŁ I TAJEMNICA KOŚCIOŁA CHRYSTUSOWEGO bardzo celująca - wie, komu objawił się Duch Święty; - podaje przykłady, dotyczące budowania wspólnoty - wyjaśnia, dlaczego

Bardziej szczegółowo

Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa.

Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa. Chrześcijaństwo Chrześcijaństwo jest jedną z głównych religii monoteistycznych wyznawanych na całym świecie. Jest to największa religia pod względem wyznawców, którzy stanowią 1/3 całej populacji. Najliczniej

Bardziej szczegółowo

Przed Festusem. Dzieje Ap. 25,1-12 Kwestie polityczne. Przed Agryppą. Dzieje Ap. 25,13-26,32 Król Agryppa i Berenika Mowa Pawła Reakcja Agryppy

Przed Festusem. Dzieje Ap. 25,1-12 Kwestie polityczne. Przed Agryppą. Dzieje Ap. 25,13-26,32 Król Agryppa i Berenika Mowa Pawła Reakcja Agryppy Lekcja 12 na 22. września 2018 A Paweł na to: Dziękowałbym Bogu, gdyby, niedługo czy długo, nie tylko ty ale i wszyscy, którzy mnie dziś słuchają, stali się takimi, jakim ja jestem, pominąwszy te więzy

Bardziej szczegółowo

Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV

Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Na ocenę celującą uczeń: Posiada wiedzę i umiejętności przewidziane na ocenę bardzo dobrym (co najmniej w 90%), a nad to: Samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania

Bardziej szczegółowo

Proszę bardzo! ...książka z przesłaniem!

Proszę bardzo! ...książka z przesłaniem! Proszę bardzo!...książka z przesłaniem! Przesłanie, które daje odpowiedź na pytanie co ja tu właściwie robię? Przesłanie, które odpowie na wszystkie twoje pytania i wątpliwości. Z tej książki dowiesz się,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza

WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza Wymagania edukacyjne śródroczne Ocena celująca Ocenę celującą przewiduję dla uczniów przejawiających

Bardziej szczegółowo

List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne

List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne Zagadnienia programowe Lekcja organizacyjna Tematyka Cele i treści szczegółowe Liczba lekcji

Bardziej szczegółowo

Dlaczego chrześcijańskie wychowanie?

Dlaczego chrześcijańskie wychowanie? Dlaczego chrześcijańskie wychowanie? Wychowuj chłopca odpowiednio do drogi, którą ma iść, a nie zejdzie z niej nawet w starości Prz. 22,6 Rodzic w wychowaniu matka Anna poświęciła Samuela Bogu przed narodzeniem

Bardziej szczegółowo

Lekcja 10 na 8. grudnia 2018

Lekcja 10 na 8. grudnia 2018 Lekcja 10 na 8. grudnia 2018 Nasza jedność opiera się na indywidualnej jedności z Chrystusem, ale osobiste relacje również na nią wpływają. Możemy znaleźć kilka przykładów problemów związanych z relacjami

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT KATECHEZY SZAWLE! SZAWLE! DLACZEGO MNIE PRZEŚLADUJESZ?. O PRZEŚLADOWANIU CHRZEŚCIJAN W EGIPCIE

KONSPEKT KATECHEZY SZAWLE! SZAWLE! DLACZEGO MNIE PRZEŚLADUJESZ?. O PRZEŚLADOWANIU CHRZEŚCIJAN W EGIPCIE KONSPEKT KATECHEZY SZAWLE! SZAWLE! DLACZEGO MNIE PRZEŚLADUJESZ?. O PRZEŚLADOWANIU CHRZEŚCIJAN W EGIPCIE klasy IV-VI szkoły podstawowej Oprac. Ks. Łukasz Skolimowski Warszawa 2012 Przeznaczenie: Szkoła

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV

WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV Rozdział I Żyję w przyjaźni z Jezusem - charakteryzuje postawę przyjaciela Jezusa - wymienia warunki przyjaźni z Jezusem praktykowanie pierwszych piątków

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV. I. Podstawowe:

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV. I. Podstawowe: Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej

Bardziej szczegółowo

Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY

Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY Tomasz Kiesling Oborniki 2013 Być jak Teofil dziś Teofil konkretne imię adresata, chrześcijanina, do którego pisze św. Łukasz Ewangelię. Ewangelista przeprowadził wiele rozmów

Bardziej szczegółowo

Lekcja 7 na 17. listopada 2018

Lekcja 7 na 17. listopada 2018 Lekcja 7 na 17. listopada 2018 Bo wszyscy, którzy zostaliście w Chrystusie ochrzczeni, przyoblekliście się w Chrystusa. Nie masz Żyda ani Greka, nie masz niewolnika ani wolnego, nie masz mężczyzny ani

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej

Bardziej szczegółowo

Chrzest. 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego

Chrzest. 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego Teksty podziękowań do każdego tekstu można dołączyć nazwę uroczystości, imię i datę Chrzest 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego 2. Serdecznie dziękujemy za przybycie na uroczystość

Bardziej szczegółowo

MODLITWA MODLITWA. Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli:

MODLITWA MODLITWA. Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: SPOTKANIE 8 MODLITWA MODLITWA Nauczyciel zebrał swoich uczniów i zapytał: -Skąd bierze początek modlitwa? Pierwszy uczeń odpowiedział: -Z potrzeby. Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami.

Bardziej szczegółowo

APOSTOŁ PAWEŁ I SYLAS

APOSTOŁ PAWEŁ I SYLAS APOSTOŁ PAWEŁ I SYLAS Tekst biblijny: Dz. Ap. 16, 11 22 Tekst pamięciowy: 2 Kor. 5, 17 Tak więc, jeśli ktoś jest w Chrystusie, nowym jest stworzeniem; stare przeminęło, oto wszystko stało się nowe. Boże

Bardziej szczegółowo

Biblia dla Dzieci. przedstawia. Kobieta Przy Studni

Biblia dla Dzieci. przedstawia. Kobieta Przy Studni Biblia dla Dzieci przedstawia Kobieta Przy Studni Autor: Edward Hughes Ilustracje: Lazarus Redakcja: Ruth Klassen Tłumaczenie: Joanna Kowalska Druk i oprawa: Bible for Children www.m1914.org 2014 Bible

Bardziej szczegółowo

Biblia dla Dzieci przedstawia. Kobieta Przy Studni

Biblia dla Dzieci przedstawia. Kobieta Przy Studni Biblia dla Dzieci przedstawia Kobieta Przy Studni Autor: Edward Hughes Ilustracje: Lazarus Redakcja: Ruth Klassen Tłumaczenie: Joanna Kowalska Druk i oprawa: Bible for Children www.m1914.org 2014 Bible

Bardziej szczegółowo

JUDAIZM PODSTAWY WIARY

JUDAIZM PODSTAWY WIARY JUDAIZM PODSTAWY WIARY JØDEDOMMENS LÆRE Według żydów istnieje tylko jeden bóg. Wszyscy żydzi muszą przestrzegać Dziesięciu przykazań. Najważniejsze księgi w judaizmie to Tora i Talmud, w których spisane

Bardziej szczegółowo

USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA

USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA Usprawiedliwienie wg KK 1992 : Usprawiedliwienie zostało nam wysłużone przez Mękę Chrystusa, który ofiarował się na krzyżu jako żywa, święta i miła Bogu ofiara i którego krew

Bardziej szczegółowo

Codziennie też jednomyślnie uczęszczali do świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z weselem i w prostocie serca, Chwaląc Boga i

Codziennie też jednomyślnie uczęszczali do świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z weselem i w prostocie serca, Chwaląc Boga i Lekcja 3 na 21 lipca 2018 Codziennie też jednomyślnie uczęszczali do świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z weselem i w prostocie serca, Chwaląc Boga i ciesząc się przychylnością całego

Bardziej szczegółowo

Jezus Chrystus. Niech będzie. pochwalony. SP Klasa VI, temat 60

Jezus Chrystus. Niech będzie. pochwalony. SP Klasa VI, temat 60 Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus Serwus Witam Dobry wieczór Dzień dobry Szczęść Boże Chrystus zmartwychwstał Króluj nam, Chryste Grupa 1 Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus Zapoznajcie się z tekstem

Bardziej szczegółowo

Istotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć.

Istotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć. o. Walerian Porankiewicz Istotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć. To całkowite oddanie się Bogu

Bardziej szczegółowo

BOśE NAKAZY - DZIESIĘĆ PRZYKAZAŃ

BOśE NAKAZY - DZIESIĘĆ PRZYKAZAŃ BOśE NAKAZY - DZIESIĘĆ PRZYKAZAŃ W Biblii znajdujemy nakazy i Ŝądania. Zawierają one to, co wierzący nazywają wolą BoŜą. Najbardziej znanym ich zbiorem jest Dziesięć przykazań (Wj 34, 28). Znajdujemy go

Bardziej szczegółowo

Najczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.

Najczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan. "Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa

Bardziej szczegółowo

W którym Babilonie był Apostoł Piotr?

W którym Babilonie był Apostoł Piotr? Świadkowie Jehowy mają problemy z identyfikacją Babilonu z listu 1P 5:13. Przynajmniej jeden raz przyznali, w omawianej poniżej publikacji, że nie tylko literalny Babilon nosił tę nazwę. A iwęc skąd wiedzą,

Bardziej szczegółowo

1. Czym jest sakrament uzdrowienia chorych?

1. Czym jest sakrament uzdrowienia chorych? SAKRAMENT UZDROWIENIA Wstęp «Idź, twoja wiara cię uzdrowiła» (Mk 10,52). Te słowa kieruje Jezus do niewidomego, który z pokorą wołał: «Jezusie, Synu Dawida, ulituj się nade mną!» (Mk 10,47). Spotykamy

Bardziej szczegółowo

Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie

Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie Kościół rzymskokatolicki zawsze otaczał małżeństwo i rodzinę szczególną troską. Wskazywał na ich niezastąpioną rolę w rozwoju człowieka i społeczeństwa. Genezy

Bardziej szczegółowo

Słowo Życia Wrzesień 2010

Słowo Życia Wrzesień 2010 Słowo Życia Wrzesień 2010 Nie mówię ci, że aż siedem razy, lecz aż siedemdziesiąt siedem razy (Mt 18,22) Wysłuchawszy z ust Jezusa wiele wspaniałych rzeczy, Piotr stawia Mu pytanie: "Panie, ile razy mam

Bardziej szczegółowo

List Pasterski na Adwent AD 2018

List Pasterski na Adwent AD 2018 List Pasterski na Adwent AD 2018 Czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy czas ten nadejdzie (Mk 13, 33) Umiłowani w Chrystusie Bracia i Siostry Narodowego Kościoła Katolickiego, Kiedy wraz z dzisiejszą niedzielą

Bardziej szczegółowo

I. Ty ścieżkę życia mi ukażesz

I. Ty ścieżkę życia mi ukażesz Ks. Michał Miecznik ROZKŁAD MATERAŁU W KLASACH LO (zgodny z programem nauczania nr AZ-4-0/). Ty ścieżkę życia mi ukażesz MESĄC LCZBA GODZN TREŚC NAUCZANA WYNKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY. Ukochani

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne dla klas V z przedmiotu religia na rok 2017/18 nauczyciel: ks. Władysław Zapotoczny

Wymagania edukacyjne dla klas V z przedmiotu religia na rok 2017/18 nauczyciel: ks. Władysław Zapotoczny I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Wymagania edukacyjne dla klas V z przedmiotu religia na rok 2017/18 nauczyciel: ks. Władysław Zapotoczny Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę

Bardziej szczegółowo

Jesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem

Jesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem Jesper Juul Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem Dzieci od najmłodszych lat należy wciągać w proces zastanawiania się nad różnymi decyzjami i zadawania sobie pytań w rodzaju: Czego chcę? Na co

Bardziej szczegółowo

Proszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12)

Proszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12) Lekcja 9 na 26 sierpnia 2017 Proszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12) Duszpasterski apel Pawła. Galacjan 4:12 Bracia, proszę was bądźcie tacy jak ja bo stałem

Bardziej szczegółowo

Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.

Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. (Łk 1, 35) A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy V. I. Podstawowe:

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy V. I. Podstawowe: Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy V I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej

Bardziej szczegółowo

Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie

Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie Pieśń: O zbawcza Hostio Panie, Jezu Chryste, wierzymy, że jesteś tutaj z nami, ukryty w tej drobinie chleba. Ty sam nas zapewniłeś, kiedy biorąc chleb w swoje ręce,

Bardziej szczegółowo

nego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych

nego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych Od Autora Rozwój jakiejkolwiek dziedziny wiedzy polega na umiejętności rozwiązywania jej niewiadomych i wyjaśniania często zawiłych zagadek. Cieszy nas pokonywanie kolejnych barier i zdobywanie coraz to

Bardziej szczegółowo

Jak Gabriel witał Maryję według Towarzystwa Strażnica?

Jak Gabriel witał Maryję według Towarzystwa Strażnica? Jak Gabriel witał Maryję według Towarzystwa Strażnica? Artykuł nasz pokazuje jakie przywitanie Maryi preferowało i preferuje Towarzystwo Strażnica. Przedstawiamy historię tego zawołania Gabriela w Bibliach

Bardziej szczegółowo