Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Białymstoku

Transkrypt

1 Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Białymstoku Białystok, ul. Ogrodowa 10 (85) , e -mail: bialystok@schr.gov.pl Konferencja szkoleniowa instruktorów krajowych i okręgowych społecznej służby instruktorskiej PZD (Uczestnicy z OZ. PZD: lubelski, mazowiecki, warmińskomazurski, elbląski i podlaski) Supraśl kwiecień 2011 r. Opracował: Jan Grabowski instruktor krajowy

2 Temat: Uprawa i nawożenie na działkach. Osiągnięcia w nauce. Zagadnienia do omówienia zgodnie z programem konferencji: I. Przegląd nawozów organicznych, mineralnych, mieszanek; II. Stosowanie nawozów na działce; III. Badanie gleb w ROD; IV. Zadania instruktorów w pracy z ogrodami i działkowcami. Ad I. Przegląd nawozów organicznych, mineralnych, mieszanek: (Do tego tematu konieczne są dwa sprostowania, które zastosuję w wykładzie i które są istotne dla instruktorów, by czytając aktualną literaturę nie mylili pojęć): 1. Nawozy organiczne: sądzę, że zleceniodawca ma na myśli: nawozy naturalne, czyli głównie obornik (chociaż należy tu też gnojówka i gnojowica) ; oraz rzeczywiste nawozy organiczne; gdyż zgodnie z Ustawą z dnia 10 lipca 2007r. o nawozach i nawożeniu zgodnie z art / - nawozy naturalne to obornik, gnojówka i gnojowica; - zgodnie z art / - nawozy organiczne są to nawozy wyprodukowane z substancji organicznej lub mieszanin substancji organicznych, w tym komposty, a także komposty wyprodukowane z wykorzystaniem dżdżownic; 2. Mieszanki: sądzę i przyjmuję, że dotyczy to nawozów wieloskładnikowych, z których tylko część jest mieszankami (zmieszanymi nawozami jednoskładnikowymi), a znaczna część związkami chemicznymi, dostarczającymi więcej niż 1 składnik pokarmowy, czyli nawozami mineralnymi wieloskładnikowymi; 3. teoretycznie mogłoby to dotyczyć art / - nawozów organicznomineralnych, czyli mieszanin nawozów mineralnych i organicznych; 4. w celach czysto informacyjnych przekazuję, że: występują również środki wspomagające uprawę roślin, do których należą: środki poprawiające właściwości gleby substancje dodawane do gleby do poprawy jej właściwości lub parametrów chemicznych, fizycznych, fizykochemicznych lub biologicznych; Stymulatory wzrostu związki organiczne lub mineralne lub ich mieszaniny, wpływające korzystnie na rozwój roślin lub na inne procesy życiowe roślin, z wyłączeniem regulatorów wzrostu, które są środkami ochrony roślin w rozumieniu przepisów o ochronie roślin; Podłoża do upraw materiał inny niż gleba, w tym substraty, w których produkowane są rośliny;

3 Zasadą nawożenia na działkach, na których stosuje się nawozy mineralne powinno być stosowanie nawozów: skoncentrowanych wysokoprocentowych: mniejsze zasolenie (zwłaszcza pod osłonami); nawozy potasowe tylko siarczanowe bez Cl, gdyż większość roślin na działce nie znosi Cl; Wapno: - na gleby lekkie i średnie tylko węglanowe, najlepiej z Mg; - na gleby ciężkie lepsze będzie wapno tlenkowe, gdyż działa intensywniej i szybciej - nie ma obawy spalania, czyli przyśpieszonej mineralizacji próchnicy. Przegląd podstawowych nawozów mineralnych. I. Nawozy jednoskładnikowe: (zawierają jeden podstawowy składnik pokarmowy. Mogą zawierać (nie muszą) niewielkie ilości innych składników, w tym śladowe (nie normowane nie podaje się wtedy % zawartości a charakterystyce nawozu i na opakowaniu - zawartości mikroelementów). A. Azotowe: mocznik- 46% N: forma amidowa, czyli wymagająca przekształceń w glebie, które zaczynają się przy tmp. gleby >10 0 C dlatego działa zwłaszcza wiosną wolniej. Dobrze rozpuszczalny w wodzie. Polecany do nawożenia przedsiewnego, przed ich opadaniem jako zabieg ograniczający występowanie w następnym roku chorób głównie parcha. Nie zalecany na gleby bardzo kwaśne i zimne pogłównego oraz dolistnego, w tym miedzy innymi do jesiennych oprysków liści drzew wczesną wiosną; saletra amonowa - 34% N, (a Kędzierzyńska 32%), zawiera azot po połowie w formie amonowej (N-NH 4 ) działającej wolniej oraz w formie azotanowej (N- NO 3 ) działającej praktycznie natychmiast. Dlatego jest nawozem stosowanym przedsiewnie i pogłównie ze względu na 2 formy azotu eliminuje się obawę przenawożenia tym nawozem. Nieco zakwasza glebę; Saletrzak 27,5% N, forma po połowie - NH 4 i N-NO 3 oraz 3,5% CaO i 4,0% MgO. Nawóz uniwersalny: przedsiewny i pogłówny. Nie zakwasza gleby, działanie szybkie i trwałe; Salmag - 27,5% N, forma NH 4 i N-NO 3, 3,5% CaO i 3,5% MgO. Nawóz uniwersalny: przedsiewny i pogłówny. Powinien być wymieszany z glebą; W obrocie międzynarodowym nazwa CAN. Można też spotkać Salmag z borem: 27,5% N, forma NH 4 i N-NO 3, 3,5% CaO i 4,0% MgO z 0,2% boru. Nawóz uniwersalny: przedsiewny i pogłówny. Rośliny borolubne na działkach to buraki, słonecznik, ziemniaki, pomidory, marchew, kapustne, seler, drzewka owocowe;

4 Salmag z siarką: 27,5% N, forma NH 4 i N-NO 3, 6,5% CaO i 4,5% S - Siarki całkowitej. Nawóz uniwersalny. Siarkolubne na działkach to: ziemniaki, kapusta, cebula i czosnek oraz roślina poplonowa - gorczyca; siarczan amonu 20% N w formie N-NH 4 oraz 24% S. Zakwaszający np. pod borówkę, iglaki, hortensję niebieską, wrzosy, azalie: stosować azot w siarczanie amonu i w 2 kolejności w saletrze amonowej; saletra sodowa 15,5% N w formie N-NO 3 i 27% Na- balast; saletra potasowa (Yara KRISTA K, Hajfa Multi K do podlewania 0,01-0,1%): 13 13,7 % N w formie N-NO 3 oraz 38 lub 46% K 2 O; Saletra wapniowa 15,5% N w formie N-NO 3 i 26,6% (lub 20 / 28) CaO. Dobra do nawożenia dolistnego przy likwidacji błędów w nawożeniu, np. zapobieganie lub zwalczanie suchej zgnilizny wierzchołkowej owoców pomidora, papryk, niedożywienia azotem ogórków źle wiążą, opadają kwiaty, jedna z przyczyn niekształtnych owoców. Inne nazwy: Saletra polowa to Tripokote, Calcinit; Saletra magnezowa - wiele firm np. Hajfy pod nazwą Magnisol- 10,8% N- NO 3 i 15,7% MgO, inni producenci różne nazwy: B. Fosforowe: Superfosfaty proste pylisty 18% oraz granulowany 19% lub granulowany z borem 0,2% B; Potrójne: 46%, 44% z borem - 0,5%; 40% wzbogacony najczęściej od kilku lat w obrocie, Fostar - płynny koncentrat fosforu /połączenia organiczno-mineralne 34,1%. Bardzo dobry do podlewania roztwór 1% lub dolistnie - 0,5% oraz bardzo ważne na działkach: do podlewania rozsad przy wczesnym wysadzaniu (tmp. podłoża poniżej 10 0 C. C. Potasowe: Siarczanowe: siarczan potasu 42% i najczęściej spotykany 50%. Zawierają dodatkowo siarkę 18% S. Inne nazwy: KRIRTA K / Kalisol do fertygacji; Kalimagnezja 30% K 2 O i 10% MgO; Chlorkowe: 1/ sole potasowe 40, 57% lub 60%. 2/ inne chlorkowe: Kamex 40% K 2 O i 6% MgO + mikro; Kainit 11% K 2 O i 5% MgO; Wymieniona przy N saletra potasowa, inne nazwy to: Yara KRISTA MOP, Haifa Multy K;

5 D. Magnezowe: siarczan magnezu 16% (siedmiowodny); siarczan magnezu 29% (jednowodny); Azotan magnezu: płynny 7,1% N-NO 3 i 10,2% MgO; krystaliczny: 10,5% N - NO 3 i 15,4% MgO; Saletra magnezowa wymieniona przy N; E. Nawozy wapniowe: nawóz wapniowy węglanowy kredy, wapniak Kornicki i inne 40, 45, 50% CaO; wapna tlenkowe: 60 85% CaO; nawozy węglanowe z magnezem, np. Kopalnia Jaźwica: CaO 32-42% i MgO 8 15%, Kopalnia Laskowa: CaO 28-35% i MgO 15-20%; Kopalnia Winna- CaO 28-34% i MgO 8-19%; Dolomit: CaO 30% i MgO 15%- najczęściej spotykany w sklepach i centrach ogrodniczych; WAP-MAG Gdańsk Cao-28% i MgO 16% oraz WAP-MAG z mikroelementami; INSOL Ca: N-NH 4 10%, Mg 1,2% Cao -14% + mikroelementy: B, Mn I Zn do nawożenia dolistnego 0,1%; oraz wiele innych. F. Nawozy wieloskładnikowe typu rolniczego: Polifoski (4, 5, 6, 8, B, PK 15, PK 20) = tyle % N oraz P i K w różnych proporcjach 4: 4/12/32; 5: 5/15/30; 6: 6/20/30; 8: 8/24/24; B: 8/11/24; PK15: 15/24; PK20: 20/32 Lubofoski, np. 4/12/12 i inne; Fosforan amonu = Polidap: 18%N i 46%P 2 O 5 + 5% S łatwo dostępny P dla roślin!; Polimag S (10:8:15) +5% MgO z kompletem mikroelementów

6 G. Nawozy zakwaszające: w/w siarczan amonu 20,5-21,0% N- NH 4 ; fosforan monopotasowy: 52,2%P 2 O 5 i 34,5%K 2 0; fosforan monoamonowy 12% N i 26,6% K 2 O.; Insol ph do zakwaszania zasadowej wody, zakwaszania gleby przed uprawą (większe stężenia) oraz do podlewania rosnących roślin różne stężenia podane na opakowaniach; Wigor S siarka; H. Nawozy dwuskładnikowe ogrodnicze: Saletra wapniowa 15,5%N i 26,6% CaO dobry, podstawowe źródło N i Ca pogłównie w szklarni (sucha zgnilizna wierzchołkowa owoców pomidora i czasami papryki. Doglebowo,a dolistnie w stężeniu 0,5%. Saletra potasowa: 13,5% N i 46% P 2 O 5 ; saletra magnezowa:n-10,7%, Mg-9,2%; I. Wieloskładnikowe typu ogrodniczego = dla różnych roślin: Polskie: Azofoska /N P K Ca Mg -13,6%,6,19,1%, 4,5%; Fruktus, Florowit, czasami można spotkać MIS-3 i MIS-4, Suprę, Multiwity, Mikrosole,. Zagraniczne lub firm zagranicznych: YARA, Scots, Kemira i inne różne w różnych rejonach kraju o bardzo różnym składzie chemicznym i różnych proporcjach składników; YARA dawna Hydro: Pioniery, Nutrifole, Superby, Kristalony (niebieskie, czerwone, żółte, pomarańczowe i zielone), Hydro Plony, Hydrokompleksy: z mikroelementami; Scotts: Solinure, Agroelafy Ferticare, Cropcare, Poli-Feedy z mikroelementami/, Superby i inne. Kemira: Cropcare, Ferticale Grupa nawozów o spowolnionym działaniu: Osmocote różne typy o okresie działania 3-18 miesięcy, grupa nawozów Peters/ Excel, Professional/, Universol; Większość nawozów tych firm jest bardzo czysta, zawierają niewiele balastu dają niewielkie zasolenie, często zawierają komplet mikroelementów schelatyzowanych w różnym zakresie ph oraz często siarkę.

7 J. Grupa nawozów pod konkretne rośliny - dostosowane składem i ph do potrzeb konkretnej grupy roślin, np. pod hortensje, trawniki, dla roślin ozdobnych a kwiatów, z liści, itp. płaci się dużo za wiedzę i konfekcjonowanie; Uwaga na nawozy, których konkretnego składu chemicznego nie ma na opakowaniu!!! K. Nawozy specjalne, zazwyczaj dolistne: 1/ mające pewne działania ochronne p. chorobom: Florowit (Zn i Cu), Ekolisty i inne. Praktycznie na działkach Florowit ; 2/ zabezpieczające wapń dla owoców i warzyw gruntowych (pomidor i papryka): mniej chorób na owocach zwłaszcza na jabłkach np. gorzka plamistość podskórna, sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora i papryki): Metalosate Calcium z aminokwasami, 3/ zwiększające tempo fotosyntezy (aktywatory fotosyntezy): w warunkach stresu roślin, zwiększają odporność, zwiększają wydajność fotosyntezy itp. Są to między innymi: PENTAKEEP, GOEMAR BM 86, Rosasole, Rosabor, Busz, Busz z Si, Basifoliar Aktiv; Aminoplast z aminokwasami, L. Środki poprawiające właściwości gleby i poprzez to wpływające na lepsze odżywienie roślin (środki te same w sobie niewiele wnoszą lub wcale nie wnoszą składników pokarmowych): EM, Alga Plant, Bio-Algen, Goemar, Tytanit, Humiplant, Humistar, Asahi SL, GROGREEN Initial - (wodorosty morskie) i wiele innych, pojawiających się coraz częściej na polskim rynku nawozowym; Szczepionki mykoryzowe nie są nawozami, lecz umożliwiają lepsze ich pobieranie; Ad II. Stosowanie nawozów na działce: (temat ten traktuję jako podejmowanie takich działań na działce, które - uwzględniając specyfikę upraw na działkach - zapewniają zabezpieczenie potrzeb roślin z uwzględnieniem w I-szej kolejności nawozów i środków pochodzenia naturalnego, a dopiero w dalszej kolejności stosowanie nawozów mineralnych. Zasady nawożenia na działkach

8 1. Wszystkie środki, w tym zwłaszcza nawozy mineralne oraz obornik!!! stosuje się zawsze zgodnie z potrzebami roślin, które w I-szej kolejności zabezpieczane są z zapasów glebowych czyli musimy poznać stan zasobności gleby i tendencje w niej występujące w ciągu kolejnych lat. Jeśli jest inaczej to znaczy, że doradca lub sam działkowiec stają się wróżkami, prowadzącymi doświadczenia na swoim zdrowiu lub na zdrowiu innych działkowców; 2. Zapasy glebowe zależą od: 1/ rodzaju gleby im gleba zwięźlejsza (np. glina a gleba piaszczysta) tym naturalne oraz bieżące zapasy są większe. Ponadto im gleba zwięźlejsza tym trudniej ja przenawozić (ma większy kompleks sorpcyjny więcej zatrzyma w sobie); 2/ sposobu dotychczasowego nawożenia i wapnowania im bliżej potrzeb roślin, tym stan zapasów jest średni, który jest celem podstawowym działkowca. Przy średnim stanie zapasów glebowych nie zachodzi obawa przenawożenia i przewapnowania gleby i wynikającego z tego wprost stanu jakościowego plonów; Inne opcje stanu zapasów = zasobności gleby: A/ zasobność niska i bardzo niska: 1/ rośliny są bardzo głodne, zebrany plon jest niepełnowartościowy (pod względem różnych składników: mało N to mniej białka, mniej P to za mało wszystkich składników (P- jak enzym w organizmie ludzi), mniej K to mniej błonnika, mniej Mg to niedobór magnezu w diecie, anemie alternatywa piguły z apteki, zasychanie igieł u tzw. iglaków; mniej mikroelementów to mniej wszystkiego = produkt niepełnowartościowy pod każdym względem; 2/ Mało np. potasu to: - brak wody = rośliny słabo gospodarują wodą, w skrajnych przypadkach mdleją działkowiec często podlewa straty wody i dalsze wymywanie innych składników w głąb gleby; - większa podatność na choroby i szkodniki K budulec ścian komórkowych; 3/ W skrajnych przypadkach, co często zdarza się w rejonie podlaskim np. na trawnikach następuje słabe krzewienie się i następnie wypadanie traw, wchodzenie chwastów i w dalszej kolejności mchów (często równolegle występuje brak powietrza (areacja i wetykulacja), źle dobrana mieszanka trawy oraz niewłaściwe ph (częściej do 80% przypadków przewapnowanie ph dochodzi do 7,8 8,0); B/Zasobność wysoka, a zwłaszcza bardzo wysoka: 1/ - rośliny są przenawożone: zwłaszcza gdy za dużo N (zwłaszcza nowalijki, warzywa liściowe, korzeniowe) to azotany i azotyny = procesy rakotwórcze; 2/ Zbędne zasolenie gleby lub podłoża: a/ dla siewek i rozsad wypadają;

9 b/ dla dużych roślin utrudnione pobieranie wszystkich lub wybranych składników z gleby (pomimo, że w glebie jest ich wystarczająca ilość)= rośliny chorują : objawy żółknięcia, chloroz, przebarwień itp. przyczyny bardzo częste na działkach i w doradztwie w OZ. PZD i u działkowców szukających ratunku w Stacji; 3/ Często w ROD nierównowaga składników = brak podstawowej wiedzy w tym zakresie = działkowiec stosuje to co ma. 4/ Za wysokie ph = przewapnowanie gleb jest zmorą działek do 80% działek ma za wysokie ph, w tym i na trawnikach (za mało Fe + inne czynniki = mchy, a literatura związkowa PZD; 3. Nie jest prawdą, że obornikiem nie przenawozi się działki i w konsekwencji roślin na niej; 4. Praktycznie nie jest możliwe przenawożenie kompostem; 5. Bardzo olbrzymia rola nawozów zielonych: substancja organiczna, zmianowanie, przemieszczenie składników z głębi gleby do warstwy wierzchniej (łubin i inne głęboko korzeniące się), itp. Uwaga na gorczycę kiła; Zasady racjonalnego działania na działce w zakresie karmienia roślin 1. Rośliny korzystają z naturalnych zapasów w glebie; 2. Działkowiec stopniowo i w niezbędnych ilościach dostarcza do gleby tych składników, których zapas wyczerpuje się: dotyczy to tak upraw przeznaczonych do konsumpcji jak i mających inne cele głównie ozdobne (kwiaty, iglaki, trawniki); 3. jeśli dostarczamy składniki nawozach wymagających przemian zwłaszcza w kompoście i w nawozach zielonych, to można stosować je z lekkim zapasem (na przyszłość), ale już obornika nie można stosować za często. Częste przykłady ze szklarni i folii wskazują na olbrzymie przenawożenia (po 3 razy za dużo) i tam następnej wiosny uprawia się nowalijki!!! 4. Wielość rodzajów i gatunków roślin uprawianych na działkach (kilkadziesiąt), często o zróżnicowanych wymaganiach w stosunku do sumy jak i rodzajów poszczególnych składników oraz w stosunku do ph nie pozwala na jednolite traktowanie całej działki; 5. Z w/w faktów wynika: 1/ Konieczność ustalenia stanu chemicznego i śledzenia zmian w glebie poprzez okresowe badania laboratoryjne, które wykonują głównie stacje chemiczno-rolnicze; 2/ Dostosowywanie nawożenia do wymagań gatunków ocelu uprawy; 3/ Olbrzymia rola i zadania stojące przed SSI w tym zakresie; 4/ Uwzględniając specyfikę problemu konieczność współpracy tak SSI z poszczególnych ROD jak i OZ PZD z okręgowymi stacjami chemicznorolniczymi, które (tak jest na Podlasiu w tym sprawy działkowe na stronie internetowej Stacji mogą pomóc w tym zakresie: szkolenia SSI, działkowców lub kandydatów na działkowców, konferencje SSI, badania gleb, pokazy pobierania próbek do badań, doradztwo itp.;

10 5/ Instruktorzy SSI powinny i mogą organizować zbiorowe pobieranie próbek i dostarczać próbki do laboratorium lub w ramach współpracy ze stacjami zorganizować odbiór próbek przez pracowników Stacji. Należy mieć na uwadze, że stacje badają wiele tysięcy próbek rocznie, stąd badania w ROD są bardziej ważne dla działkowców a nie dla Stacji u nas jest inaczej ze względu, że przewodniczącym Okręgowej Komisji Oświatowej i Konkursowej, a jednocześnie członkiem Prezydium OZ PZD jest funkcyjny pracownik Stacji można wyciągnąć z tego praktyczne wnioski we własnym terenie; 6/ Badani a gleb są również jednym z elementów oceny konkursowej; III. Badanie gleb w ROD: 1. Cele badań: Cel ogólny: poznanie ph i potrzeb wapnowania oraz zasobności gleb i podłoży ogrodniczych po to, by tak nawozić by gleba mogła zabezpieczyć zapotrzebowanie roślin na składniki pokarmowe oraz gwarantować optymalny (zdrowy dla człowieka = pełnowartościowy) skład chemiczny plonów; Cele szczegółowe: Działkowcy początkujący (przejmujący działki) poznanie stanu wyjściowego oraz właściwe przygotowanie gleby pod - często modernizowane - nasadzenia zwracając uwagę na różnorodność wymagań poszczególnych grup roślin, w tym zwłaszcza wieloletnich (krzewy, drzewa, wieloletnie ozdobne) jednorazowy błąd działa przez wiele lat. Następne badania po 2-3 latach ustalenie czy przyjęte metody nawożenia są poprawne, czy zabezpieczają poprawę lub utrzymują stan poprawny; Działkowcy gospodarujący na działkach od wielu lat wystarczy badanie co 3-4 lata; Przed nasadzeniami i uprawie roślin o wymaganiach nietypowych, zwłaszcza w odniesieniu do ph: rośliny gleb koniecznie kwaśnych: iglaki, wrzosy, wrzośce, borówka wysoka, hortensja niebieska, rododendrony, azalie, brzoza karłowata, dereń kanadyjski, klon palmowy; rośliny gleb wapiennych: lawenda, perukowiec, gęsiówka kaukaska, aster alpejski, kalina koralowa itp. Ustalenie przyczyn niewłaściwego wzrostu roślin, np. problemy z trawnikami, problemy w uprawach pod osłonami (słabe narastanie lub zniekształcenia owoców np. ogórków, sucha zgnilizna wierzchołkowa owoców pomidorów, problemy z papryką, opadanie zawiązków ogórków itp); Ustalenie stopnia skażenia gleby metalami ciężkimi (zwłaszcza przy drogach o dużym natężeniu ruchu, działki na wysypiskach) lub zawartości azotanów w warzywach, zwłaszcza w nowalijkach i w uprawach korzeniowych.

11 Stosowanie wyników badań agrochemicznych w praktyce jako jeden z elementów oceny działki i ROD uczestniczących w konkursach; 2. Zasady organizacyjne badań: Każdy działkowicz indywidualnie lub zbiorowo może pobrać i dostarczyć do Stacji, a w terenie do jej przedstawiciela, próbki do badań; Można i część aktywnych ogrodów tak czyni - zorganizować zbiorowe pobieranie próbek do badań. Stacja zapewni wtedy: Wypożyczenie sprzętu (laski, woreczki do gleby); Instruktaż; Natomiast przy większej ilości próbek (od 50szt.) zapewnimy udział przedstawiciela Stacji przy pobieraniu próbek i ich odbiór do Stacji); Możliwe jest też odpłatne przeprowadzenie szkolenia z zakresu wyników badań i ich wykorzystania w praktyce; 3. Technika pobierania próbek: Jedna próbka powinna reprezentować teren o podobnej historii nawozowej i sposobie uprawy, czyli pobieramy oddzielne próbki z: Kwatery sadowniczej cena 10,90zł/próbkę z 1 poziomu; Orientacyjne badanie z warzywnika cena 10,90zł; Pełne badanie warzywnika, trawnika i z folii lub szklarni cena 37,60zł; Próbki z kwatery sadowniczej i rozpoznawcze z trawnika i z warzywnika mogą być przez krótki okres przechowywane w warunkach naturalnych (zabezpieczone przed zanieczyszczeniem); Próbki spod osłon (folia i /lub szklarnia) oraz do pełnych badań z warzywnika i trawnika (zwłaszcza jeśli są na nim problemy) należy pobierać w dniu dostarczenia do laboratorium, lub dopuszcza się krótkotrwałe (do 2 dni) przechowanie jej w lodówce (w tmp.3-4 o C); Wielkość próbki - 0,50kg, a spod osłon i do pełnych badań warzywnika nie mniej niż 1 litr; Na 1 próbkę średnią należy pobrać próbek pojedynczych (pierwotnych) równomiernie rozmieszczonych na całym badanym terenie; Próbki pierwotne pobiera się z głębokości 0-20cm za pomocą laski Egnera, której część robocza ma długość 20cm. Na trawnikach unikamy zanieczyszczenia próbki przez trawę; Pobrane próbek pierwotnych umieszcza się w czystym, najlepiej foliowym woreczku, do którego dołączyć należy metryczkę umieszczoną na zewnątrz woreczka, z następującymi danymi: Nazwisko i imię; Adres zamieszkania; Miejsce pobrania próbki (warzywnik, trawnik, część sadownicza)

12 Uwaga: Jeśli badania są organizowane grupowo i odbioru wyników dokonywała będzie 1 osoba lub będzie je przekazywał przedstawiciel Stacji na zorganizowanym szkoleniu wtedy należy sporządzić wykaz zawierający w tytule nazwę ROD z adresem i danymi organizatora (łącznie z telefonem), a w treści nazwiska i imiona działkowiczów z zaznaczeniem miejsca/ miejsc pobrania próbek, czyli kolejno: Lp. Nazwisko i imię; Numer działki; Warzywnik i/lub, sad i/lub trawnik; Wniesiona opłata. Opłatę przyjmie pracownik Stacji wypisując pokwitowania imienne oddzielnie każdemu działkowcowi lub jedno pokwitowanie zbiorcze dla ROD. Uwaga: Jeśli dokonuje się badań przed założeniem sadu do prawidłowego ustalenia nawożenia i wapnowania należy pobrać 2 próbki: 1- ną z poziomu 0-20cm i drugą z poziomu 21-40cm. Wtedy warstwę wierzchnią pobiera się laską zagłębiając ją na głębokość roboczą na powierzchni gleby, a warstwę z tych samych miejsc po wykopaniu dołków na głębokość pobrania warstwy wierzchniej czyli na 20cm i znów pobieramy laską z dna wykopanego dołka. Próbki pierwotne z 2 poziomów zsypuje się oddzielnie do naczyń (wiaderek) odpowiednio oznakowanych (np. poziom - 1, poziom - 2).

13 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!