Sanok. Przygotował: Wiktor Balcerzak, kl. VIa

Transkrypt

1 Sanok Przygotował: Wiktor Balcerzak, kl. VIa

2 Spis treści 1. Podstawowe informacje o Sanoku 2. Położenie geograficzne miasta 3. Środowisko naturalne 4. Historia miasta początki i lata świetności 5. Historia miasta II Rzeczypospolita 6. Historia miasta III Rzeczypospolita 7. Zabytki 8. Sławni sanoczanie 9. Ciekawostki 10. Ciekawe strony www 2

3 Podstawowe informacje o Sanoku Sanok liczy ok. 40 tys. mieszkańców i ma powierzchnię 38,15 km² (2005). Jest miastem o bogatej historii, kulturze oraz rozwiniętym przemysłem samochodowym i chemicznym. Powiat sanocki jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie, rafineria oraz kopalnie ropy naftowej istniały tu przed rokiem W mieście istnieje dużo zabytków oraz dzieł sztuki, odbywają się tu ważne imprezy kulturalne, sportowe i rozrywkowe o charakterze europejskim i krajowym. 3

4 Położenie geograficzne miasta Sanok jest miastem położonym w dolinie Sanu, na terenie Kotliny Sanockiej, u podnóża Gór Słonnych i Pogórza Bukowskiego w Euroregionie Karpackim. Jest miastem powiatowym w województwie podkarpackim. Sanok stanowi najdalej wysunięty na południowym wschodzie ośrodek miejski i ważnym węzłem komunikacyjnym na skrzyżowaniu dróg na Słowację i Ukrainę. Współrzędne geograficzne miasta: 49 33'N 22 13'E 4

5 Środowisko naturalne Sanok leży w strefie klimatu górskiego. Cechą charakterystyczną są tu porywiste ciepłe wiatry zwane fenami wiejące od południa poprzez Przełęcz Dukielską oraz łupkowską. Najpogodniejszymi okresami w roku są koniec lata i jesień. Zima jest okresem o największym zachmurzeniu. Średnia roczna temperatura wynosi 8 C. Drzewostan zdominowany jest przez trzy gatunki tj. jesion wyniosły, grab zwyczajny oraz lipę drobnolistną. Okalające Sanok (Olchowce, Posada) od południa i wschodu Góry Słonne są gęsto porośnięte naturalną dla tego rejonu buczyną karpacką. W okresie lęgowym obszar ten zasiedla kilka par orła przedniego, puszczyka uralskiego, orlika krzykliwego, oraz bocian czarny, bocian biały, bielik, gadożer, orlik grubodzioby, orzełek włochaty, rybołów, jarząbek. Większe zwierzęta drapieżne reprezentują takie gatunki jak lis, bóbr i wydra 5

6 Historia miasta początki i lata świetności Okolice Sanoka zostały zasiedlone już od czasów starożytnych wykopaliska archeologiczne potwierdzają ślady kultury przeworskiej z II wieku n.e oraz poprzedzającą ją kulturę lateńską, której przedstawicielami na tym terenie byli Celtowie. Sanok został założony około X/XI wieku. Najstarsza wzmianka o grodzie w Sanoku pochodzi z roku 1150 i została spisana w ruskim Latopisie Hipackim. W 1340 r. prawem spadkobierstwa posiadł te ziemie Kazimierz III Wielki i włączył do swego Królestwa. Po tym okresie przez następne kilkadziesiąt lat Sanok znajdował się pod opieką Korony węgierskiej oraz urzędujących tu starostów węgierskich. 20 stycznia 1339 książę Małej Rusi Jerzy II z rodu Piastów nadał Sanokowi przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim. 6

7 Historia miasta początki i lata świetności Po roku 1340 Kazimierz Wielki przyłączył do Polski Ruś Halicką a 25 kwietnia 1366 r. potwierdził prawa miejskie Sanoka. W owym czasie Sanok stał się stolicą jednostki administracyjnej o nazwie Ziemia Sanocka, która weszła w skład Województwa Ruskiego obejmowała ona tereny od źródeł Sanu na południe i wschód po Błażową na północy i Krosno na zachodzie. Okres od połowy XIV do połowy XVI wieku uchodzi za najpomyślniejszy w dziejach miasta. Na sanockim zamku zamieszkiwały królowa Zofia Holszańska, zwana Sońką, królowa węgierska Izabela oraz włoska królowa Bona Sforza. Od końca XVI wieku rozpoczął się powolny upadek Sanoka. Wpłynęły na to liczne pożary, z których największy zniszczył miasto niemal doszczętnie. W roku 1772 Sanok oraz ziemia sanocka weszły po pierwszym rozbiorze w skład Królestwa Galicji i Lodomerii. 7

8 II Rzeczypospolita Do 1939 najliczniejszą grupą narodowościową była społeczność żydowska licząca ponad 40% populacji tego miasta. Żydzi zajmowali się handlem, działalnością przemysłową, prowadzili kancelarie adwokackie oraz praktyki lekarskie. W okresie II Wojny Światowej Przez Sanok na rzece San ustalona została do czerwca 1941 granica międzypaństwowa niemiecko-sowiecka. Prawobrzeżna strona Sanoka oraz część powiatu sanockiego dostały się w okresie pod okupację sowiecką. W okresie II wojny światowej w Sanoku mieściła się Komenda Obwodu AK. 3 sierpnia 1944 Sanok został zdobyty przez Armię Czerwoną. 8

9 III Rzeczypospolita Lata powojenne to okres odbudowy ze zniszczeń, a następnie rozbudowy zakładów przemysłowych na czele z Sanocką Fabryką Autobusów "Autosan" i Zakładami Przemysłu Gumowego "Stomil Obecnie Sanok to prężnie rozwijający się ośrodek przemysłu, kultury, sztuki, edukacji, sportu oraz turystyki. Miasto znane jest z organizacji wystaw artystycznych, festiwali muzyki, koncertów, wydarzeń sportowych. W okolicach Sanoka wytyczono wiele tras do uprawiania turystyki pieszej lub rowerowej. Miasto jest bramą prowadzącą w Bieszczady - region turystyczny cieszący się popularnością o każdej porze roku. 9

10 Zabytki Park Etnograficzny w Sanoku należy do najpiękniejszych muzeów na wolnym powietrzu w Europie. Położony jest na prawym brzegu Sanu u podnóża Gór Sanocko-Turczańskich. Pod względem ilości obiektów jest największym skansenem w Polsce. Na obszarze 38 ha prezentowana jest kultura polskoukraińskiego pogranicza we wschodniej części polskich Karpat (Bieszczady, Beskid Niski) wraz z Podkarpaciem. Poszczególne grupy etnograficzne (Bojkowie, Łemkowie, Pogórzanie i Dolinianie) posiadają oddzielne sektory ekspozycyjne znakomicie dostosowane do fizjografii terenu. 10

11 Zabytki Gotycki zamek kazimierzowski, postawiony w miejscu dawnego, ruskiego grodu, przebudowany w latach na styl renesansowy. Boczne skrzydła uległy zniszczeniu w XIX w. Aktualnie na Zamku znajdują się stałe ekspozycje malarstwa Beksińskiego oraz ikon 11

12 Zabytki Budynek ratusza miejskiego. Na fasadzie widoczny herb Ziemi Sanockiej złoty, dwugłowy orzeł w koronie na niebieskim tle. 12

13 Sławni sanoczanie Grzegorz z Sanoka - polski duchowny katolicki, profesor Akademii Krakowskiej, arcybiskup lwowski w latach , pierwszy przedstawiciel humanizmu w Polsce, poeta, wychowawca króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka Jan Grodek syn sanockiego burmistrza, dziewięciokrotny rektor UJ w latach Janusz Szuber urodzony w 1947r. W Sanoku - jeden z najwybitniejszych, współczesnych poetów polskich. Zdzisław Beksiński urodzony w 1929r w Sanoku, jeden z najznamienitszych, współczesnych malarzy europejskich.zginął tragicznie w 2005 roku. Tomasz Beksiński urodzony w 1958 r. w Sanoku, tragicznie zmarły w 1999r syn znanego sanockiego malarza Zdzisława. Tłumacz z j. angielskiego, dziennikarz muzyczny, współpracownik radiowej Trójki 13

14 Ciekawostki Sanok jest miastem sportu. Działają tutaj sekcje hokeja na lodzie, short tracka, karate, judo, boksu, piłki nożnej, tenisa, pływania. Pochodząca z Sanoka Katarzyna Bachleda-Curuś została medalistką Igrzysk Olimpijskich w Vancouver w konkurencji łyżwiarstwo szybkie wyścig drużynowy kobiet. Sanok jest miastem turystyki - już na dworcu głównym PKP swój początek mają szlaki turystyczne. 14

15 Ciekawe strony www KONIEC 15