WPŁYW ZAPRZESTANIA KOSZENIA NA ROŚLINNOŚĆ ŁĄKI TRZĘŚLICOWEJ (Molinietum caerulae)
|
|
- Wacława Kruk
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (I III): t. 12 z. 1 (37) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN s pdf: Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2012 Wpłynęło r. Zrecenzowano r. Zaakceptowano r. A koncepcja B zestawienie danych C analizy statystyczne D interpretacja wyników E przygotowanie maszynopisu F przegląd literatury WPŁYW ZAPRZESTANIA KOSZENIA NA ROŚLINNOŚĆ ŁĄKI TRZĘŚLICOWEJ (Molinietum caerulae) Dorota SIENKIEWICZ-PADEREWSKA ABCDEF, Barbara BORAWSKA-JARMUŁOWICZ DE, Grażyna MASTALERCZUK DE, Anna CHODKIEWICZ EF, Piotr STYPIŃSKI AF Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Katedra Agronomii, Zakład Łąkarstwa S t r e s z c z e n i e Badania przeprowadzono w 2010 r. w Środkowym Basenie Biebrzy w Biebrzańskim Parku Narodowym. W celu określenia wpływu zaprzestania koszenia na roślinność, na obiekcie łąkowym Grzędy wytyczono dwa transekty jeden w części niekoszonej od 7 lat, drugi w części sporadycznie koszonej (raz na 2 4 lata). W ramach transektów wykonano łącznie 23 zdjęcia fitosocjologiczne metodą Brauna-Blanqueta. Obliczono wskaźniki Elleneberga: F uwilgotnienia, N zawartości azotu w glebie i R odczynu gleby. Oceniono różnorodność gatunkową zbiorowisk na podstawie: łącznej liczby gatunków w transekcie, średniej liczby gatunków przypadającej na zdjęcie fitosocjologiczne oraz obliczając wskaźnik różnorodności gatunkowej Shannona-Wienera dla transektów. Wartość użytkową zbiorowisk oceniono na podstawie LWU Filipka i zadarnienia. Stwierdzono, że skład gatunkowy zbiorowisk w obu transektach jest podobny, jednak wyraźnie różni się proporcjami. Na całym obiekcie dominują fitocenozy zespołu Molinietum caerulae W. Koch 1926 (klasa Molinio- -Arrhenatheretea R. Tx. 1937). W części, na której przed 7 laty zaprzestano koszenia, w płatach zaznacza się wyraźny podrost drzew: Salix cinerea L., Salix repens subsp. rosmarinifolia (L.) Hartm. i Betula pubescens Ehrh., co świadczy o postępującej sukcesji wtórnej. W porównaniu z obszarem sporadycznie koszonym większa jest średnia wysokość roślin, natomiast mniejsze zadarnienie. Na obszarze koszonym udział gatunków drzewiastych jest znikomy. Z większą ilościowością występuje tu Carex panicea L. i Carex buxbaumii Wahlenb. Zaprzestanie użytkowania spowodowało wzrost łącznej liczby gatunków w transekcie i średniej liczby gatunków w zdjęciu, ale zmniejszenie wartości wskaźnika Shannona-Wienera. Wartość użytkową roślinności obu badanych transektów oceniono jako bardzo słabą. Słowa kluczowe: chronione gatunki flory, czynna ochrona, ekosystemy nieleśne, sukcesja wtórna Adres do korespondencji: dr inż. D. Sienkiewicz-Paderewska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Katedra Agronomii, ul. Nowoursynowska 159, Warszawa; tel. +48 (22) , dorota.sienkiewicz.paderewska@gmail.com
2 168 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 12 z. 1 (37) WSTĘP Koszenie, wypas i nawożenie to podstawowe czynniki antropogeniczne warunkujące istnienie półnaturalnych zbiorowisk trawiastych i jednocześnie najsilniej modyfikujące ich szatę roślinną [PAWŁOWSKI 1959]. Zaprzestanie użytkowania łąk i pastwisk powoduje w krótkim czasie uruchomienie procesu sukcesji wtórnej i stopniowe przekształcanie się zbiorowisk trawiastych w ziołorośla i zbiorowiska leśne. Przeobrażenia ustrojowe, które miały miejsce w Polsce w końcu ubiegłego stulecia spowodowały, że zaprzestanie użytkowania stało się jednym z głównych, jeśli nie najczęstszym powodem utraty wielu cennych przyrodniczo fitocenoz i tym samym jest zagrożeniem dla zachowania bioróżnorodności na użytkach zielonych [KRYSZAK i in. 2005; STYPIŃSKI, PIOTROWSKA 1997]. Skutki tego procesu są widoczne również na półnaturalnych zbiorowisk łąkowych w dolinie Biebrzy [Natura 2000 ; KUCHARSKA, ZNANIECKA 2005; TOMASZEWSKA 1997]. Skuteczna czynna ochrona półnaturalnych zbiorowisk trawiastych wymaga znajomości ich genezy oraz warunków siedliskowych, w których występują. Z tego powodu podjęto próbę określenia wpływu zaprzestania koszenia na szatę roślinną łąkowego obiektu Grzędy zlokalizowanego w Biebrzańskim Parku Narodowym. TEREN BADAŃ I METODY W połowie czerwca 2010 r. przeprowadzono badania terenowe w środkowej części basenu Biebrzy w obrębie obwodu ochronnego Grzędy, w Biebrzańskim Parku Narodowym. Badaniami objęto zbiorowiska łąkowe położone koło Łągwi (na wschód od Kanału Woźnawiejskiego), przylegające do Ośrodka Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego. Łąki te przed założeniem parku były użytkowane kośnie co 2 3 lata. Obecnie, w ramach programów ochrony cietrzewia i orlika grubodziobego, są one koszone co 4 5 lat przez pracowników parku (siano zbierane). Częstotliwość użytkowania terenu jest uzależniona od warunków pogodowych. Część badanego obszaru została ostatnio skoszona latem 2003 r., druga zaś koszona jest raz na 2 4 lata (ostatnio w 2006 r.). W obrębie obiektu poprowadzono dwa transekty (rys. 1) jeden wzdłuż części koszonej, drugi w części, na której koszenia zaprzestano. W obrębie każdego z nich, co ok. 100 m wykonano odpowiednio 12 i 11 zdjęć fitosocjologicznych metodą BRAUNA-BLANQUETA [1964]. W każdym płacie wykonano po 2 szacunkowe pomiary zadarnienia. Klasyfikacji fitosocjologicznej badanych zbiorowisk dokonano według NO- WIŃSKIEGO [1967] i MATUSZKIEWICZA [2008]. Nazewnictwo gatunków przyjęto za MIRKIEM i in. [2002]. Stosunki ilościowe gatunków w transektach analizowano bazując na wartościach średniego pokrycia gatunku w płatach transektu. Dla opisanych zdjęciami
3 D. Sienkiewicz-Paderewska i in.: Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność 169 transekt koszony mowed transect transekt niekoszony not mowed transect Rys. 1. Lokalizacja transektów w Biebrzańskim Parku Narodowym; źródło: opracowanie własne Fig. 1. Localization of transects in the Biebrza National Park; source: own studies płatów obliczono też wskaźniki ELLENEBERGA i in. [1992]: F wilgotności siedliska, N zawartości azotu w glebie i R odczynu gleby. Oszacowano również ich wartość użytkową w oparciu o metodę FILIPKA [1973] oraz określono ich różnorodność biologiczną na podstawie średniej liczby gatunków w płacie. Dla każdego transektu obliczono wskaźnik Shannona-Wienera H [MAGURRAN 1996] i łączną liczbę gatunków roślin. Dla wybranych parametrów płatów roślinnych badanych transektów, traktowanych jako zmienna zależna, przeprowadzono jednoczynnikową analizę wariancji, w której czynnikiem jest transekt, czyli użytkowanie kośne lub jego brak. Do obliczeń zastosowano program SPSS 17. WYNIKI BADAŃ I DYSKUSJA Roślinność badanego obszaru, w tym obu transektów należy zaliczyć do łąk trzęślicowych (Molinion W. Koch 1926). Są one zdominowane przez płaty zespołu Molinietum caerulae z dużym i stałym udziałem turzycy prosowatej (Carex panicea). Duży udział Carex panicea w płatach Molinietum caerulae zaobserwowali w Środkowym Basenie Biebrzy również OŚWIT [1991], KAMIŃSKI [2002] oraz STELMASZCZYK i in. [2005]. Taka postać zespołu trzęślicy modrej jest przez wielu autorów traktowana jako podzespół lub wariant zespołu typowego i określana jako
4 170 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 12 z. 1 (37) Molinietum (caerulae) caricetosum paniceae [BARYŁA 1974; STELMASZCZYK i in. 2005]. Według OKRUSZKI [1991] łąki trzęślicowe są, obok turzycowisk, najbardziej reprezentatywnym typem zbiorowisk porastających podsychające torfowiska wokół Czerwonego Bagna. W Środkowym Basenie Biebrzy pojawiły się one na skutek zbudowania przed ponad 100 laty kilku dużych kanałów: Augustowskiego, Rudzkiego, Łęg, Woźnawiejskiego i Kapickiego [DEMBEK i in. 2005]. Na badanym terenie, pomimo dominacji wariantu z Carex panicea zaobserwowano wyraźne różnice między roślinnością transektów (fot. 1, 2). Skład florystyczny płatów obu transektów jest bardzo zbliżony, jednak istotnie różni się proporcją Fot. 1. Roślinność transektu koszonego (fot. B. Borawska-Jaramułowicz) Photo 1. Vegetation within mowed transect (photo B. Borawska-Jaramułowicz) Fot. 2. Roślinność transektu niekosznego (fot. D. Sienkiewicz-Paderewska) Photo 2. Vegetation within not mowed transect (photo D. Sienkiewicz-Paderewska)
5 D. Sienkiewicz-Paderewska i in.: Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność 171 Tabela 1. Skład florystyczny badanych transektów Table 1. Floristic composition of examined transects Transekt Transect Liczba zdjęć fitosocjologicznych Number of floristic relevės Łączna liczba gatunków w badanych płatach Total number of species in examined relevės Średnia liczba gatunków w płacie Mean number of species in relevės Wartość wskaźnika Shannona-Wienera H Shannon-Wiener index H S stałość constancy D współczynnik pokrycia mean cover Niekoszony Not mowed Koszony Mowed ,08 2,3 S D S D Skład gatunkowy Species composition Ch, DAss. Molinietum caerulae, Molinion Molinia caerulea (L.) Moench V 7295 V 3213 Carex panicea L. V 1000 V 4667 Salix repens subsp. rosmarinifolia (L.) Hartm. V 551 V 35 Thalictrum flavum L. V 114 IV 117 Lycopus europaeus L. IV 33 II 13 Carex flava L. III 218 III 38 Inula salicina L. I 5 Selinum carvifolia (L.) L. I 5 Inula britannica L. I 5 Potentilla erecta (L.) Raeusch. I 1 ChAll. Filipendulion Lysimachia vulgaris L. V 418 Lythrum salicaria L. IV 105 V 129 Stachys palustris L. IV 50 III 21 Filipendula ulmaria (L.) Maxim. IV 54 Valeriana officinalis L. I 5 ChAll. Calthion Caltha palustris L. III 27 IV 80 Lathyrus palustris L. II 18 II 9 Cirsium rivulare (Jacq.) All. I 5 III 25 ChAll. Cnidion dubii Cnidium dubium (Schkuhr) Thell. IV 68 V 542 Gratiola officinalis L. I 4 ChO. Molinietalia Cirsium palustre (L.) Scop III 45 I 4 Galium uliginosum L. II 73 Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. I 23
6 172 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 12 z. 1 (37) cd. tab ChCl. Molinio-Arrhenatheretea Poa pratensis L. I 136 Poa trivialis L. I 5 Towarzyszące Accompanying species Ch i D Cl. Alnetea glutionosae Salix cinerea L. V 1209 IV 38 Thelypteris palustris Schott V 641 II 29 Betula pubescens Ehrh. V 268 II 23 Frangula alnus Mill. II 33 Alnus glutinosa (L.) Gaertn. I 23 Salix pentandra L. I 5 Solanum dulcamara L. I 5 Salix aurita L. I 1 ChCl. Phragmitetea Scutellaria galericulata L. V 195 V 100 Galium palustre L. IV 91 V 133 Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud. IV 459 II 10 Carex buxbaumii Wahlenb. III 795 V 1688 Carex paniculata L. III 236 Peucedanum palustre (L.) Moench III 41 I 4 Lysimachia thyrsiflora (L.) Moench I 5 V 1921 Carex elata All. 0 II 875 Carex gracilis Curtis 0 II 375 Carex disticha Huds. I 45 Carex riparia Curtis I 23 Ranunculus lingua L. I 5 Carex rostrata Stokes I 125 ChCl. Scheuchzerio-Caricetea nigrae Comarum palustre L. V 286 Stellaria palustris Retz. III 23 I 21 Calamagrostis stricta (Timm) Koeler III 659 I 21 Menyanthes trifoliata L. I 9 III 46 Carex nigra Reichard I 125 Carex diandra Schrank I 125 Inne Others Dactylorhiza incarnata (L.) Soó IV 55 IV 38 Salix triandra L. I 23 I 4 Stellaria media (L.) Vill. I 23 Mentha aquatica L. I 9 II 17 Stellaria graminea L. I 5 Achillea salicifolia Besser I 5 Rubus ideaus L. I 1
7 D. Sienkiewicz-Paderewska i in.: Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność Cirsium arvense (L.) Scop I 1 Pinus sylvestris L. I 1 Źródło: wyniki własne. Source: own studies. cd. tab. 1 niektórych gatunków lub grup gatunków (tab. 1). Na obu obiektach dominują ilościowo gatunki z rzędu Molinetalia i ich średni stopień pokrycia w transektach nie różni się istotnie (tab. 2 i 3), jednak w części, na której zaprzestano koszenia trzęślica modra (Molinia caerulea (L.) Moench) osiąga ponad dwukrotnie większą ilościowość niż na obiekcie sporadycznie koszonym (tab. 1 3). Opisywane w prezentowanej pracy fitocenozy, podobnie do zbiorowisk odnotowanych w Środkowym Basenie Biebrzy przez OŚWITA [1991] oraz STELMASZY- KA i in. [2005], jak również w dolinie martwego Ełku przez KAMIŃSKIEGO [2002], wykazują pewne podobieństwo florystyczne do ziołorośli ze związku Filipendulion Segal Charakteryzuje je stały udział przede wszystkim krwawnicy: pospolitej (Lythrum salicaria L.), tojeści pospolitej (Lysimachia vulgaris L.), rutewki żółtej (Thalictrum flavum L.) i czyśćca błotnego (Stachys palustris L.). Szczególnie dotyczy to płatów w części, którą przed pięciu laty zaprzestano kosić (tab. 1). STEL- MASZCZYK i in. [2005] podobne zjawisko zaobserwowali podczas badań zbiorowisk roślinnych w rejonie miejscowości Kuligi w północnej części obiektu Grzędy. Odnotowali oni duży udział Filipendula ulmaria i Lythrum salicaria na opuszczonej łące trzęślicowej, przy jednoczesnym zanikaniu Carex panicea. Przeprowadzone badania również wskazują, że gatunek ten zanika w runi fitocenoz niekoszonych (tab. 1). W transekcie koszonym średni stopień pokrycia Carex panicea jest prawie pięciokrotnie wyższy, należy jednak zaznaczyć, iż na obu obiektach gatunek ten występuje z równie dużą stałością (tab.1). Zaprzestanie koszenia zapoczątkowało sukcesję w kierunku zarośli wierzbowobrzozowych z klasy Alnetea glutionosae. Średni stopień pokrycia terenu przez gatunki drzew jest ponad dwudziestokrotnie wyższy w płatach części, na której zaprzestano koszenia (tab. 2). Są to najczęściej: Salix repens subsp. rosmarinifolia, Salix cinerea i Betula pubescens (tab. 1 3). Analogiczne zmiany sukcesyjne na nie koszonych łąkach trzęślicowych zaobserwowali w Środkowym Basenie Biebrzy STELMASZCZYK i in. [2005], a w dolinie martwego Ełku KAMIŃSKI [2002]. Z przeprowadzonej porównawczej analizy składów florysycznych transektów wynika, że utrzymywanie koszenia sprzyja występowaniu turzycy Buxbauma Carex buxbaumii, która w Polsce należy do gatunków podlegających ścisłej ochronie [Rozporządzenie ]. Nie zanotowano istotnych różnic pomiędzy transektami w występowaniu innych gatunków chronionych: kukułki krwistej (Dactylorhiza incarnata (L.) Soó) oraz bobrka trójlistkowego (Menyanthes trifoliata L.) (ochrona częściowa) (tab. 1 3).
8 174 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 12 z. 1 (37) Tabela 2. Średnie wartości wybranych parametrów badanych transektów Table 2. Mean values of selected parameters of examined transects Parametr Parameter Średnia Mean niekoszony not mowed koszony mowed Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Molinio- -Arrhenatheretea 84,49 55,23 Mean cover by characteristic species from Molinio-Arrhenatheretea Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych i wyróżniających dla Molinietalia 98,59 102,753 Mean cover by characteristic species from Molinietalia Średnie pokrycie Molinia caerulea Mean cover by Molinia caerulea 72,95 32,13 Średnie pokrycie Carex panicea Mean cover by Carex panicea 10,00 46,67 Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Alnetea glutionosae 27,66 1,25 Mean cover by characteristic species from Alnetea glutionosae Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Phragmitetea Mean cover by characteristic species from Phragmitetea 18,95 33,10 Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Scheuchzerio- -Caricetea nigrae Mean cover by characteristic species from Scheuchzerio-Caricetea 11,95 9,17 nigrae Średnie pokrycie drzew i krzewów Mean cover by tree and shrub species 21,13 1,00 Średnie pokrycie Carex buxbaumii Mean cover by Carex buxbaumii 7,95 16,88 Średnie pokrycie Dactylorhiza incarnata Mean cover by Dactylorhiza incarnata 0,55 0,38 Średnie pokrycie Menyathes trifoiata Mean cover by Menyathes trifoiata 0,09 0,46 Liczba gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym The number of species per phytosociological relevé 22,27 16,42 Średnia wysokość roślin w płatach transektu, cm Mean height of vegetation in the transect, cm 74,09 58,33 Zadarnianie, % Sod cover, % 54,36 62,50 Wartości wskaźników Ellenberga Ellenberg s index values Liczba wartości użytkowej (LWU) Index of fodder value score (FVS) Źródło: wyniki własne. Source: own studies. F 7,76 7,99 R 5,47 6,13 N 2,18 2,91 1,96 1,96
9 D. Sienkiewicz-Paderewska i in.: Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność 175 Tabela 3. Wyniki jednoczynnikowej analizy wariancji dla wybranych parametrów badanych transektów Table 3. The results of one-way ANOVA for selected parameters of examined transects Parametr Parameter Źródło zmienności Source of variability międzygrupowa between groups wewnątrzgrupowa within groups Stopnie swobody Degrees of freedom 1 21 Suma kwadratów Sum of squares p-value Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Molinio-Arrhenatheretea Mean cover by characteristic species from Molinio-Arrhenatheretea 4915, ,052 0,039 * Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych i wyróżniających dla Molinietalia Mean cover by characteristic species from Molinietalia 99, ,739 0,762 ns Średnie pokrycie Molinia caerulea Mean cover by Molinia caerulea 9567, ,790 0,009 * Średnie pokrycie Carex panicea Mean cover by Carex panicea 7715, ,167 0,001 * Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Alnetea glutionosae Mean cover by characteristic species from Alnetea 4004, ,135 0,000 * glutionosae Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Phragmitetea Mean cover by characteristic species from 1148, ,227 0,125 ns Phragmitetea Średnie pokrycie gatunków charakterystycznych dla Scheuchzerio-Caricetea nigrae Mean cover by characteristic species from 44, ,394 0,655 ns Scheuchzerio-Caricetea nigrae Średnie pokrycie drzew i krzewów Mean cover by tree and shrub species 2324, ,362 0,000 * Średnie pokrycie Carex buxbaumii Mean cover by Carex buxbaumii 456, ,790 0,034 * Średnie pokrycie Dactylorhiza incarnata Mean cover by Dactylorhiza incarnata 0,167 5,290 0,425 ns Średnie pokrycie Menyathes trifoiata Mean cover by Menyathes trifoiata 0,775 5,638 0,104 ns Liczba gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym The number of species per phytosociological 196, ,098 0,002 * relevé Średnia wysokość roślin w płatach transektu, cm Mean height of vegetation in the transect, cm 1425, ,576 0,020 *
10 176 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 12 z. 1 (37) Zadarnianie, % Sod cover, % Wartości wskaźników Ellenberga Ellenberg s index values Liczba wartości użytkowej (LWU) Index of fodder value score (FVS) cd. tab , ,545 0,013 * F 0,321 4,809 0,250 ns R 2,509 11,280 0,042 * N 3,067 10,668 0,023 * 0,000 3,675 0,999 ns Objaśnienia: * różnica istotna na poziomie istotności α = 0,05; ns różnica nieistotna na poziomie istotności α = 0,05. Explanations: * statistically significant difference at α = 0.05; ns not significant at α = Źródło: wyniki własne. Source: own studies. Na podstawie analizy wartości wskaźników ELLENBERGA [1992], stwierdzono, że średni wskaźnik uwilgotnienia dla zbiorowisk obu transektów wynosi ok. 8 (tab. 2), co oznacza, że zajmują siedlisko silnie uwilgotnione. Gleba na całym obiekcie jest uboga w azot, jednak w części niekoszonej zawartość azotu jest istotnie mniejsza niż w części koszonej (tab. 2 i 3). Gleba na obszarze koszonym ma odczyn kwaśny (wartość indeksu R ok. 5,5 6,1). Odnotowany przez BARYŁĘ [1974] w dolinie Tyśmienicy zespół Molinietum caerulae caricetosum paniceae wykształcił się w podobnych warunkach, tzn. na glebach umiarkowanie kwaśnych (ph 5,0 6,4) i małej żyzności. Według SZULCA [2002] zakwaszenie gleby można tłumaczyć postępującą mineralizacją materii organicznej, wynikającą z przesuszenia podłoża torfowego. Natomiast obniżenie ph dodatkowo przyspiesza proces mineralizacji gleby na skutek wzrostu rozpuszczalności i wymywania w głąb profilu glebowego kwasów fulwowych oraz powstawania soli kwasów próchnicznych z glinem i żelazem, które również są łatwo wymywane. Takie warunki sprzyjają ekspansji trzęślicy modrej. Z kolei wzrost udziału trzęślicy modrej i zarośli wierzbowobrzozowych prowadzi do zmniejszenia zawartości azotu w glebie, do czego dodatkowo przyczynia się brak nawożenia. Rozwój łąk trzęślicowych na badanym obszarze należy traktować jako zmianę degradacyjną wywołaną przesuszeniem siedliska i zanikiem zbiorowisk pierwotnie porastających ten obszar. O degradacji tego typu piszą KRYSZAK i in. [2005]. Ekspansja gatunków z klasy Alnetea glutinosae jest natomiast przekształceniem o charakterze rekreatywnym, wynikającym z zaprzestania koszenia. Stwierdzono również wyraźną różnicę między transektami w ogólnej liczbie gatunków oraz średniej liczbie gatunków przypadającej na 1 zdjęcie (płat) (tab. 1 3). Większą liczbą gatunków charakteryzują się zbiorowiska, których nie koszono do 7 lat, natomiast różnorodność florystyczna mierzona współczynnikiem Shannona-Wienera przyjmuje większe wartości w transekcie sporadycznie koszonym (tab. 1). Zwiększenie liczby gatunków w runi zbiorowisk, do których na
11 D. Sienkiewicz-Paderewska i in.: Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność 177 skutek zmiany warunków siedliskowych (tu: zmniejszenie częstotliwości pokosów) wkraczają nowe gatunki, jest zjawiskiem znanym i opisywanym w literaturze [KRYSZAK, KRYSZAK 2005; MATYSIAK, DEMBEK 2006], natomiast użytkowanie, a zwłaszcza wczesne koszenie ograniczają efektywność rozmnażania generatywnego i powodują zmniejszenie liczby gatunków w fitocenozach [STELMASZCZYK i in. 2005]. MATYSIAK i DEMBK [2006] zwracają także uwagę, że zadrzewienia i zakrzaczenia pojawiają się szybciej w runi zbiorowisk wykształconych w siedliskach o dużej dynamice zmian wilgotnościowych. Ruń obu transektów ma ubogą wartość użytkową: wskaźnik LWU FILIPKA [1973] jest prawie identyczny dla obu transektów i wynosi 1,96 (tab. 2). Metoda oceny wartości użytkowej runi łąkowej FILIPKA nie uwzględnia jednak gatunków drzew, stąd wydaje się, że należałoby wprowadzić pewną poprawkę uwzględniającą ich znaczący udział w płatach transektu niekoszonego i uznać, że wartość użytkowa zbiorowiska w tym transekcie jest wyraźnie mniejsza niż w transekcie koszonym tym bardziej, że średnie zadarnianie płatów w transekcie niekoszonym okazuje się istotnie mniejsze (tab. 2 3). PODSUMOWANIE Reasumując można stwierdzić: Na badanym obiekcie dominują płaty zespołu Molinietum caerulae, w których z dużą stałością występuje Carex panicea. Zaprzestanie koszenia przez 7 lat nie powoduje zmiany typu zbiorowiska, ale wpływa na proporcje gatunków i grup gatunków. Następuje wykształcenie zarośli wierzbowo-brzozowych i tym samym zwiększenie udziału gatunków charakterystycznych dla klasy Alnetea glutinosae. Zwiększa się też udział trzęślicy modrej, przy stałym łącznym udziale gatunków z rzędu Molinietalia. Na obszarze nieskoszonym wyraźnie zmniejsza się udział Carex panicea. Zaprzestanie koszenia prowadzi do zanikania turzycy Buxbauma (Carex buxbaumii), która jest objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Brak koszenia jest przyczyną zmniejszenia wartości użytkowej zbiorowiska, na skutek znaczącego wzrostu udziału drzew i istotnego zmniejszenia zadarniania. LITERATURA BARYŁA R Zbiorowiska roślinne doliny rzeki Tyśmienicy. Cz. II. Zbiorowiska z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae, Molinio-Juncetea i Arrhenatheretea. Annales UMCS E. Vol. XXVIII/XXIX. (13) s BRAUN-BLANQUET J Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde. Wien New York. Springer Verlag ss. 865.
12 178 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 12 z. 1 (37) DEMBEK W., OŚWIT J., RYCHARSKI M Torfowiska i torfy w Pradolinie Biebrzy. W: Przyroda Biebrzańskiego Parku Narodowego. Pr. zbior. Red. A. Dyrcz, C. Werpachowski. Osowiec- Twierdza. Wydaw. Biebrzański Park Narodowy s. 50. ELLENBERG H., WEBER H., DULL., WIRTH V., WERNER W., PAULISSEN D Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobotanica. T. 18 ss FILIPEK J Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Postępy Nauk Rolniczych. Z. 20. T. 4 s KAMIŃSKI J Roślinność w dolinie martwego odcinka rzeki Ełk i jej walory przyrodnicze oraz kierunki przewidywanych zmian po rewitalizacji rzeki. W: Aktualne problemy ochrony mokradeł. Pr. zbior. Red. W. Dembek. Woda Środowsko Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 5. Falenty. Wydaw. IMUZ s KRYSZAK J., KYSZAK A Floristic changes in meadows swards after suspenion of utilisation. Grassland Science in Europe. Vol. 10 s KRYSZAK A., KRYSZAK J., CZEMKO M Degradacja zbiorowisk łąkowych w dolinie rzeki Samicy. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 507 s KUCHARSKA A., ZNANIECKA M. 2005: Extensive farming practices as a tool for active protection of Biebrza wetlands biodiversity on the example of model WWF Projects. Wethydro Center of Exellence in Wetland Hydrology. Warsaw Agricultural University Press. ISBN X s MAGURRAN A Ecological diversity and its measurement. London. Champan & Hall. ISBN ss MATYSIAK A., DEMBEK W Różnorodność florystyczna zbiorowisk roślinnych na wybranych terenach porolnych Kampinoskiego Parku Narodowego. Woda Środowsko Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 2(18) s MATUSZKIEWICZ W Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN ss MIREK, Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA, H., ZAJĄC, A, ZAJĄC, M. (red.) Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski. Kraków. Wydaw. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN. ISBN ss Natura 2000 standardowy formularz danych. Dostępny w Internecie: aktualizacja/data/pliki/378_dolina_biebrzy.pdf NOWIŃSKI M Polskie zbiorowiska trawiaste i turzycowe. Warszawa. PWRiL s OKRUSZKO H Ocena walorów i sposobów gospodarowania nimi w Pradolinie Biebrzy. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 372 s OŚWIT J Roślinność i siedliska zabagnionych dolin rzecznych na tle warunków wodnych. Roczniki Nauk Rolniczych. Ser. D. Z. 221 ss PAWŁOWSKI B Zespoły łąkowe i wrzosowiskowe. W: Szata roślinna Polski. Pr. zbior. Red. W. Szafer. Warszawa. PWN s Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dz. U nr 168 poz STELMASZCZYK M., EL KAHLOUN M., OKRUSZKO T., MEIRE P., SZEWCZYK M Habitats, their anthropogenic changes and their influence on wetland ecosystems conditions. Wethydro Center of Exellence in Wetland Hydrology. Warsaw Agricultural University Press. ISBN X s STYPIŃSKI P., PIOTROWSKA J Konsekwencje zaprzestania koszenia łąk w parkach narodowych na przykładzie Kampinoskiego Parku Narodowego. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 453 s SZULC W Właściwości fizykochemiczne gleb. W: Chemia rolna. Podstawy teoretyczne i praktyczne. Red. S. Mercik. Warszawa. Wydaw. SGGW s
13 D. Sienkiewicz-Paderewska i in.: Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność 179 TOMASZEWSKA K Sukcesja zarosli wierzbowo-brzozowych jako efekt zaniechania użytkowania kośnego bagien w dolinie Biebrzy. Przegląd Przyrodniczy. VIII, 1/2 s Dorota SIENKIEWICZ-PADEREWSKA, Barbara BORAWSKA-JARMUŁOWICZ, Grażyna MASTALERCZUK, Anna CHODKIEWICZ, Piotr STYPIŃSKI EFFECTS OF MOWING CESSATION ON Molinietum caerulae MEADOW VEGETATION Key words: non-forest ecosystems, partial protection, protected species, secondary succession S u m m a r y The study was carried out in the year 2010 in the Middle Basin of the Biebrza River in the Biebrza National Park. The aim was to find out if the cessation of mowing could have changed some parameters of the existing vegetation. And if yes what kind of changes could be noted. The examined phytocoenoses were described by 23 relevès made with the BRAUN-BLANQUET method [1964]. Eleven of them were made within the transect where vegetation had been mowed every 2 4 years, and the other 12 in the transect, where vegetation had not been mowed for the previous 7 years. Species diversity was assessed upon: species composition of each community, their syntaxonomic structure, species richness, floristic diversity calculated using the SHANNON-WIENER index (H ) and site conditions estimated with the ELLENBERG phytoindication method [1992]. The utilization value based on the fodder value score (FVS) defined by FILIPEK [1973] and sod cover were also estimated. It was found that species composition in both transects was very similar, however, the proportion of some species and syntaxonomic groups of species was different. Generally, the whole examined area was covered by the phytocoenoses of Molinetum caerulae association. In the not mowed part the clear symptoms of secondary succession were noticed. Young trees and shrubs, mainly Salix cinerea, Salix repens subspec. rosmarinifolia and Betula pubescens, appeared in vegetation units. In comparison to the mowed area the total number of species in the phytosociological relevé and mean height of plants were higher, whereas the sod cover was lower. In the mowed area the mean cover of trees and shrubs was negligible. Carex panicea and Carex buxbaumii were numerous there. Other results of the abandonment of utilization were: a higher species richness and a lower value of Shannon-Wiener index. The utilisation value of vegetation in both examined transects was very poor.
ŁĄKI MOZGOWE (Phalaridetum arundinaceae) W DOLINIE BARYCZY
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2007: t. 7 z. 2a (20) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 209 218 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2007 ŁĄKI MOZGOWE (Phalaridetum arundinaceae)
WPŁYW RODZAJU KOSZENIA NA BIORÓŻNORODNOŚĆ I WARTOŚĆ UŻYTKOWĄ RUNI ŁĄKOWEJ
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Adam Radkowski *, Maciej Kuboń ** * Katedra Łąkarstwa ** Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie WPŁYW RODZAJU KOSZENIA NA BIORÓŻNORODNOŚĆ I
WPŁYW WYKASZANIA NA ZMIANY W ZBIOROWISKU ŁĄKI TURZYCOWEJ ZARASTAJĄCEJ TRZCINĄ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 241 246 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 WPŁYW WYKASZANIA NA ZMIANY W ZBIOROWISKU
OCENA UWILGOTNIENIA SIEDLISK METODĄ FITOINDYKACJI NA ZMELIOROWANYM ŁĄKOWYM OBIEKCIE POBAGIENNYM SUPRAŚL GÓRNA
Aleksander Kiryluk 1 OCENA UWILGOTNIENIA SIEDLISK METODĄ FITOINDYKACJI NA ZMELIOROWANYM ŁĄKOWYM OBIEKCIE POBAGIENNYM SUPRAŚL GÓRNA Streszczenie. W pracy zbadano uwilgotnienie siedlisk łąkowych metodą fitoindykacji.
DYNAMIKA ZMIAN RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ ZBIOROWISK TRAWIASTYCH DOLINY OBRY
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 229 237 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 DYNAMIKA ZMIAN RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ
RÓŻNORODNOŚĆ FLORYSTYCZNA I WARTOŚĆ UŻYTKOWA WYBRANYCH ZBIOROWISK TRAWIASTYCH WIELKOPOLSKI W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMU GOSPODAROWANIA *
FRAGM. AGRON. 27(4) 2010, 68 75 RÓŻNORODNOŚĆ FLORYSTYCZNA I WARTOŚĆ UŻYTKOWA WYBRANYCH ZBIOROWISK TRAWIASTYCH WIELKOPOLSKI W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMU GOSPODAROWANIA * JAN KRYSZAK, ANNA KRYSZAK, AGNIESZKA
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5653 UCHWAŁA NR XXVI/114/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny
Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny w ramach projektu KIK/25 Ochrona różnorodności gatunkowej cennych przyrodniczo siedlisk na użytkach
Carex limosa L. in the Western Bieszczady Mts. (Polish Eastern Carpathians)
351 R. G. Prędki Holly Krzyże Ruch turystyczny i kapliczki ROCZNIKI przydrożne... w Bieszczadzkim BIESZCZADZKIE Parku... 21 (2013) str. 351 355 Doniesienia i notatki Anna Koczur Received: 19.10.2012 Instytut
Opole, dnia 14 września 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU. z dnia 13 września 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Opole, dnia 14 września 2016 r. Poz. 1882 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody
ROŚLINY MOTYLKOWATE W ZBIOROWISKACH KLASY Molinio-Arrhenatheretea NA NIZINACH I W GÓRACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 3 (35) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 113 122 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011 ROŚLINY MOTYLKOWATE W ZBIOROWISKACH
ZMIENNOŚĆ SIEDLISKOWA I FLORYSTYCZNA WYBRANYCH ZBIOROWISK SZUWAROWYCH DOLINY WARTY NA ODCINKU KONIN ROGALIN
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 1 (29) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 51 58 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2010 ZMIENNOŚĆ SIEDLISKOWA I FLORYSTYCZNA
NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
ANNALES UMCS. Łąkowe zbiorowiska ziołoroślowe Płaskowyżu Kolbuszowskiego na tle niektórych czynników ekologicznych
ANNALES UMCS VOL. LXX (4) SECTIO E AGRICULTURA 2015 Katedra Agroekologii, Uniwersytet Rzeszowski ul. M. Ćwiklińskiej 1a, 35-601 Rzeszów e-mail: krzysiekrogut@gmail.com KRZYSZTOF ROGUT, CZESŁAWA TRĄBA,
ZMIANY RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ NADWARCIAŃSKICH ŁĄK ZALEWANYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 209 218 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 ZMIANY RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ
Identyfikacja siedlisk Natura 2000 metodami teledetekcyjnymi na przykładzie torfowisk zasadowych w dolinie Biebrzy
Identyfikacja siedlisk Natura 2000 metodami teledetekcyjnymi Dominik Kopeć 1, Łukasz Sławik 2, Marcin Borowisk 2, Dorota Michalska-Hejduk 1 1 Uniwersytet Łódzki, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin,
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5655 UCHWAŁA NR XXVI/116/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
WYKORZYSTANIE PROGRAMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO W OCHRONIE RÓŻNORODNOŚCI BOTANICZNEJ ŁĄK W PIERWSZYCH LATACH JEGO REALIZACJI NA PRZYKŁADZIE POWIATU GRAJEWO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2009: t. 9 z. 2 (26) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 83 95 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2009 WYKORZYSTANIE PROGRAMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO
Zmiany w składzie gatunkowym łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae Kampinoskiego Parku Narodowego w latach
Studia Naturae (2006) 54 (1): Zmiany w składzie gatunkowym łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae Kampinoskiego Parku Narodowego w latach 1994-2004 Changes in the species composition of purple moor-grass
Nauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie Dział: Ogrodnictwo ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net/tom3/zeszyt1/art_1.pdf Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2009 Tom 3 Zeszyt 1 ANNA KRYSZAK,
MOŻLIWOŚCI OCHRONY WALORÓW PRZYRODNICZYCH ŁĄK NA PRZYKŁADZIE GMINY ŚLIWICE W BORACH TUCHOLSKICH
Możliwości ochrony walorów przyrodniczych INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 6/2009, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 161 170 Komisja Technicznej
Gospodarowanie na obszarach parków narodowych na przykładzie BPN
Gospodarowanie na obszarach parków narodowych na przykładzie BPN Tadeusz Sidor Falenty, 8-9 grudzień 2010 Biebrzański Park Narodowy SOO Siedlisk Dolina Biebrzy 60 tys. ha 121 tys. ha OSO Ptaków Ostoja
WPŁYW UŻYTKOWANIA I NAWOŻENIA NA WYSTĘPOWANIE RZADKICH I ZAGROŻONYCH GATUNKÓW W RUNI ZMIENNOWILGOTNEJ ŁĄKI SELINO CARVIFOLIAE MOLINIETUM
Beata GRYGIERZEC łąka Selino carvifoliae Molinietum, Molinia caerulea, Selinum caryifolia, plonowanie Selino carvifoliae Molinietum meadow, Molinia caerulea, Selinum carvifolia WPŁYW UŻYTKOWANIA I NAWOŻENIA
WPŁYW CZŁOWIEKA NA FUNKCJONOWANIE I WALORY PRZYRODNICZE TORFOWISKA NISKIEGO W OKOLICACH BYCZYNY (WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE)
Klara Tomaszewska 1, Katarzyna Kołodziejczyk 1, Magda Podlaska 1 WPŁYW CZŁOWIEKA NA FUNKCJONOWANIE I WALORY PRZYRODNICZE TORFOWISKA NISKIEGO W OKOLICACH BYCZYNY (WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE) Streszczenie. Badaniom
Nauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Ogrodnictwo Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2009 Tom 3 Zeszyt 1 MARIANNA WARDA, EWA STAMIROWSKA-KRZACZEK
Maria Janicka, 2 Bogumiła Pawluśkiewicz, 2 Piotr Dąbrowski. 38 Polish Journal of Agronomy, No. 27, 2016 Polish Journal of Agronomy 2016, 27, 38-47
38 Polish Journal of Agronomy, No. 27, 2016 Polish Journal of Agronomy 2016, 27, 38-47 Waloryzacja przyrodniczo-użytkowa zbiorowisk łąkowych z udziałem Arrhenatherum elatius i Bromus inermis ukształtowanych
Zbiorowiska roślinne z Beckmannia eruciformis w Polsce środkowowschodniej
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 11: 123 130, 04 Zbiorowiska roślinne z Beckmannia eruciformis w Polsce środkowowschodniej MAREK TADEUSZ CIOSEK CIOSEK, M. T. 04. Plant communities with Beckmannia eruciformis
ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBACH A ZRÓŻNICOWANIE FLORYSTYCZNE ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 4 (32) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 237 247 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2010 ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBACH A ZRÓŻNICOWANIE
11B. ZAŁOŻENIA DO MONITORINGU ZBIOROWISK NIELEŚNYCH KAMPINOSKIEGO PARKU NARODOWEGO WYTYPOWANYCH DO OCHRONY CZYNNEJ
11B. ZAŁOŻENIA DO MONITORINGU ZBIOROWISK NIELEŚNYCH KAMPINOSKIEGO PARKU NARODOWEGO WYTYPOWANYCH DO OCHRONY CZYNNEJ Dorota Michalska-Hejduk Wstęp Praktyczna ochrona ekosystemów półnaturalnych, do których
FLORA TORFOWISKA W REZERWACIE TORFOWISKO BORÓWKI W GMINIE GROMADKA
torfowisko przejściowe, gatunki chronione Adam SULICH*, Klemens JAKUBOWSKI FLORA TORFOWISKA W REZERWACIE TORFOWISKO BORÓWKI W GMINIE GROMADKA Warunki panujące na torfowiskach (silnie kwaśne podłoże i wysoka
Nowe stanowiska roślin łąkowych w widłach Wisły i Raby (północna część Puszczy Niepołomickiej i tereny przyległe)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 21(2): 377 388, 2014 Nowe stanowiska roślin łąkowych w widłach Wisły i Raby (północna część Puszczy Niepołomickiej i tereny przyległe) Magdalena Zarzyka-Ryszka i Przemysław
Maria Janicka, 2 Bogumiła Pawluśkiewicz, 2 Piotr Dąbrowski. 71 Polish Journal of Agronomy 2016, 27
Waloryzacja przyrodniczo-użytkowa zbiorowisk łąkowych z udziałem Arrhenatherum elatius i Bromus inermis ukształtowanych w wyniku zaniechania użytkowania na terenie rezerwatu Skarpa Ursynowska 1 Maria Janicka,
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 3 (35) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 237 252 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011 MOŻLIWOŚĆ ZASTOSOWANIA METODY GGE
RÓŻNORODNOŚĆ FLORYSTYCZNA ZBIOROWISK ROŚLINNYCH NA WYBRANYCH TERENACH POROLNYCH KAMPINOSKIEGO PARKU NARODOWEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 2 (18) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 231 254 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 RÓŻNORODNOŚĆ FLORYSTYCZNA ZBIOROWISK
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5654 UCHWAŁA NR XXVI/115/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
Przyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych. Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński
Przyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński Przedmiotem badań były nizinne użytki zielone o zróżnicowanych warunkach siedliskowych,
Obszary Natura 2000 na terenie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego siedliska przyrodnicze przedmioty ochrony. Anna Maria Ociepa
Obszary Natura 2000 na terenie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego siedliska przyrodnicze przedmioty Anna Maria Ociepa Obszar Natura 2000 Rudno PLH 120058 Proponowane przedmioty - siedliska przyrodnicze
Płatności rolnośrodowiskowe
Płatności rolnośrodowiskowe NATURA 2000 Dolina Biebrzy, Ostoja Biebrzańska Goniądz 05.09.2013r. Działania rolnośrodowiskowe BP Mońki OSO Ostoja Biebrzańska - 148 508 ha SOO Dolina Biebrzy - 121 206 ha
Nowe stanowisko Liparis loeselii (Orchidaceae) na Wyżynie Woźnicko-Wieluńskiej
Notatki botaniczne 395 Werpachowski C. 2000. Lista roślin naczyniowych Kotliny Biebrzańskiej ze szczególnym uwzględnieniem Biebrzańskiego Parku Narodowego. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 19(4): 19
PRZEMIANY ROŚLINNOŚCI DOLINY WIEPRZA W ROZTOCZAŃSKIM PARKU NARODOWYM
Bogdan Lorens 1 PRZEMIANY ROŚLINNOŚCI DOLINY WIEPRZA W ROZTOCZAŃSKIM PARKU NARODOWYM Streszczenie. Praca dotyczy oceny zmian jakie zaszły na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia w zbiorowiskach łąkowych
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5660 UCHWAŁA NR XXVI/121/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
4080 Subalpejskie zarośla wierzby lapońskiej lub wierzby śląskiej (Salicetum lapponum, Salicetum silesiacum)
4080 Subalpejskie zarośla wierzby lapońskiej lub wierzby śląskiej (Salicetum lapponum, Salicetum silesiacum) Metodyka badań Autor: Krzysztof Świerkosz fot. K. Świerkosz Za stanowisko uznawano wystąpienia
CHARAKTERYSTYKA POPULACJI STOPLAMKA KRWISTEGO (DACTYLORHIZA INCARNATA (L.) SOO.) W REZERWACIE PRZYRODY MIELNO KOŁO KONINA
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCXXII (2000) LESZEK BEDNORZ, ARTUR GOLIS CHARAKTERYSTYKA POPULACJI STOPLAMKA KRWISTEGO (DACTYLORHIZA INCARNATA (L.) SOO.) W REZERWACIE PRZYRODY MIELNO KOŁO KONINA
Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych.
Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych. Na obszarze gminy Poświętne znajduje się wiele powierzchni siedlisk przyrodniczych kwalifikujących
WDRAŻANIE PROGRAMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO II EDYCJI NA UŻYTKACH ZIELONYCH W POWIECIE GRAJEWO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (VII IX): t. 12 z. 3 (39) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 77 91 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
RAPOT Z MONITORINGU SKALNICY TORFOWISKOWEJ (SAXIFRAGA HIRCULUS) (KOD 1523) NA STANOWISKACH GÓRNEJ BIEBRZY
Preservation of wetland habitats in the upper Biebrza Valley Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy. RAPOT Z MONITORINGU SKALNICY TORFOWISKOWEJ (SAXIFRAGA HIRCULUS) (KOD 1523) NA STANOWISKACH
FIZYCZNE I CHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI GLEB GYTIOWYCH A ROŚLINNOŚĆ ŁĄK EKSTENSYWNYCH I NIEUŻYTKOWANYCH
FRAGM. AGRON. 26(1) 2009, 76 83 FIZYCZNE I CHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI GLEB GYTIOWYCH A ROŚLINNOŚĆ ŁĄK EKSTENSYWNYCH I NIEUŻYTKOWANYCH JAN PAWLUCZUK 1, JACEK ALBERSKI 2, ARKADIUSZ STĘPIEŃ 3 1 Katedra Gleboznawstwa
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5656 UCHWAŁA NR XXVI/117/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
WPŁYW UŻYTKOWANIA KOŚNEGO I PASTWISKOWEGO NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEB ORAZ SKŁAD FLORYSTYCZNY ZBIOROWISK ROŚLINNYCH NA ZMELIOROWANYM TORFOWISKU
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2007: t. 7 z. 2b (21) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 75 86 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2007 WPŁYW UŻYTKOWANIA KOŚNEGO I PASTWISKOWEGO
SYNANTROPIZACJA WYBRANYCH ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 201 208 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 SYNANTROPIZACJA WYBRANYCH ZBIOROWISK
UCHWAŁA NR XXVI/117/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH. z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny Mokradło Budy
UCHWAŁA NR XXVI/117/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny Mokradło Budy Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku
RAPOT Z MONITORINGU LIPIENNIKA LOESELA (LIPARIS LOESELII) (KOD 1903) NA STANOWISKACH GÓRNEJ BIEBRZY
Preservation of wetland habitats in the upper Biebrza Valley Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy. RAPOT Z MONITORINGU LIPIENNIKA LOESELA (LIPARIS LOESELII) (KOD 1903) NA STANOWISKACH GÓRNEJ
ZRÓŻNICOWANIE SZATY ROŚLINNEJ ZAGŁĘBIENIA BEZODPŁYWOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 41, 2015, 19 25 DOI: 10.12912/23920629/1825 ZRÓŻNICOWANIE SZATY ROŚLINNEJ ZAGŁĘBIENIA BEZODPŁYWOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH Magdalena
CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
Hammarbya paludosa (Orchidaceae) w północno-wschodniej Polsce
Notatki botaniczne 349 KRAWIECOWA A. & KUCZYŃSKA I. 1964. Roślinność rezerwatu Łężczak. Acta Univ. Wratisl. 24. Pr. Bot. 4: 5 31. RUTKOWSKI L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej.
Beata MATOWICKA, Aleksander KOŁOS, Andrzej K. KAMOCKI, Iwona NALIWAJEK,
Beata MATOWICKA, Aleksander KOŁOS, Andrzej K. KAMOCKI, Iwona NALIWAJEK, PLAN OCHRONY DOLINY RZEKI EŁK OPRACOWANY NA PODSTAWIE PROGNOZ PRZEMIAN SIEDLISK I ROŚLINNOŚCI SPOWODOWANYCH ZMIANĄ REŻIMU HYDROLOGICZNEGO
Wpływ użytkowania kośno-pastwiskowego na siedlisko oraz zróżnicowanie szaty roślinnej łąk
Beata Barabasz Wpływ użytkowania kośno-pastwiskowego na siedlisko oraz zróżnicowanie szaty roślinnej łąk Wstęp Na przestrzeni wieków gospodarka człowieka doprowadziła do przeobrażenia całego naturalnego
1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe
Zjazd 7. SGGW, dn. 28.11.10 r. Matematyka i statystyka matematyczna Tematy 1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe nna Rajfura 1 Zagadnienia Przykład porównania wielu obiektów w
WPŁYW ZRÓŻNICOWANEGO WIELOLETNIEGO NAWOŻENIA MINERALNEGO NA ZBIOROWISKA ŁĄKOWE NA GLEBIE TORFOWO-MURSZOWEJ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. 1 (7) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 53 67 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 WPŁYW ZRÓŻNICOWANEGO WIELOLETNIEGO
Floristic diversity of selected plant communities on extensive and abandoned grasslands in the Nadwieprzański Landscape Park
DOI: 10.2478/jwld-2013-0019 Polish Academy of Sciences, Committee for Land Reclamation JOURNAL OF WATER AND LAND DEVELOPMENT and Environmental Engineering in Agriculture, 2013 J. Water Land Dev. 2013,
Ekologia roślin i fitosocjologia SYLABUS A. Informacje ogólne
Ekologia roślin i fitosocjologia SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu
KOMBAJNY ZBOŻOWE W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY
Inżynieria Rolnicza 8(117)/2009 KOMBAJNY ZBOŻOWE W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY Edmund Lorencowicz, Jarosław Figurski Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
A N N A L E S 1 U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A
A N N A L E S 1 U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. LX SECTIO E 2005 Katedra Łkarstwa, Akademia Rolnicza w Poznaniu ul. Wojska Polskiego
ROŚLINNOŚĆ, UWILGOTNIENIE I WALORY PRZYRODNICZE ŁĄK W REJONIE KANAŁU RUDZKIEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (X XII). T. 12. Z. 4(40) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 163 180 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Katowice, 20 lutego 2019 r.
dr hab. Gabriela Woźniak, prof. UŚ Katedrze Botaniki i Ochrony Przyrody Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach e-mail: wozniak@us.edu.pl Katowice, 20 lutego 2019 r.
Pozostałe wymogi dotyczące ochrony siedlisk lęgowych ptaków i ochrony cennych siedlisk na obszarach Natura 2000 i poza obszarami Natura 2000
Załącznik nr 7 Pozostałe wymogi dotyczące ochrony siedlisk lęgowych ptaków i ochrony cennych siedlisk na obszarach Natura 2000 i poza obszarami Natura 2000 Dotyczy 8.2.10.3.4.1. Opis rodzaju operacji 5.
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
DOKUMENTACJA PRZYRODNICZA,
DOKUMENTACJA PRZYRODNICZA, DOKUMENTACJA ZARZĄDZANIA SIEDLISKIEM 7230 W GRANICACH OBSZARU NATURA 2000 BIESZCZADY PLC180001 obejmująca obiekty: Ostry 2; Ostry 3; Młaki za cmentarzem w Wołosatym Magdalena
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. LXIX(4) SECTIO E 2014 1 Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 15, 20 950 Lublin,
KANAŁ KAPICKI ZARZĄDZANIE WODĄ I PRZYRODĄ. T.Sidor, I.Naliwajek, P.Brzezicki, R.Acewicz
KANAŁ KAPICKI ZARZĄDZANIE WODĄ I PRZYRODĄ T.Sidor, I.Naliwajek, P.Brzezicki, R.Acewicz Spis treści: Wstęp Charakterystyka stanu obecnego Analiza oddziaływania zastawek piętrzących Wnioski 2 Wstęp Powstanie
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. LXIII (3) SECTIO E 2008 1 Katedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego, 2 Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet
WALORYZACJA PRZYRODNICZA MIASTA BRZESKO
Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 9 (4) 00, 5 6 WALORYZACJA PRZYRODNICZA MIASTA BRZESKO Beata Fornal-Pieniak, Czesław Wysocki * Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Streszczenie. Tereny
PROCES GRĄDOWIENIA W POBAGIENNYCH EKOSYSTEMACH ŁĄKOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2009: t. 9 z. 4 (28) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 59 69 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2009 PROCES GRĄDOWIENIA W POBAGIENNYCH
BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Komitet Redakcyjny. Redaktor Naczelny Ryszard T. Walczak, czł. koresp. PAN. Zastępca Redaktora Naczelnego Józef Horabik
Komitet Redakcyjny Redaktor Naczelny Ryszard T. Walczak, czł. koresp. PAN Zastępca Redaktora Naczelnego Józef Horabik Sekretarz Redakcji Wanda Woźniak Rada Redakcyjna Tomasz Brandyk, czł. koresp. PAN przewodniczący
PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010 Streszczenie W
Przemiany roślinności łąk z klasy Molinio-Arrhenatheretea po zaniechaniu użytkowania w rejonach Boguchwały i Tarnobrzega (Polska południowo-wschodnia)
Fragm. Florist. Geobot. Polon. 23(1): 83 99, 2016 Przemiany roślinności łąk z klasy Molinio-Arrhenatheretea po zaniechaniu użytkowania w rejonach Boguchwały i Tarnobrzega (Polska południowo-wschodnia)
WPŁYW PRZYWRÓCENIA KOSZENIA NA UTRZYMYWANIE SPRAWNOŚCI PRODUKCYJNEJ I WALORÓW PRZYRODNICZYCH ODŁOGOWANYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W SUDETACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2009: t. 9 z. 3 (27) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 89 105 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2009 WPŁYW PRZYWRÓCENIA KOSZENIA NA UTRZYMYWANIE
ZNACZENIE SUDECKICH PASTWISK W OCHRONIE RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ I WARTOŚCI UŻYTKOWEJ
Longina Nadolna 1 ZNACZENIE SUDECKICH PASTWISK W OCHRONIE RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ I WARTOŚCI UŻYTKOWEJ Streszczenie. Celem badań była analiza i ocena sudeckich pastwisk pod kątem ich wartości przyrodniczej
Zmiany w liczebności gatunków roślin w runi kompleksu Łąk Warkalsko-Trojańskich a właściwości gleb organicznych
Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 19, 9-19 Copyright by Polish Grassland Society, Poznań, 2016 PL ISSN 1506-5162 Zmiany w liczebności gatunków roślin w runi kompleksu Łąk Warkalsko-Trojańskich
Raport z monitoringu wodniczki i derkacza na powierzchniach próbnych w Biebrzańskim Parku Narodowym w roku 2014
Raport z monitoringu wodniczki i derkacza na powierzchniach próbnych w Biebrzańskim Parku Narodowym w roku 2014 Wykonano w ramach projektu LIVE 11 NAT PL 422 Górna Biebrza,,Ochrona siedlisk mokradłowych
Gorzów Wielkopolski, dnia 31 sierpnia 2012 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 33/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 31 sierpnia 2012 r. Poz. 1610 ZARZĄDZENIE NR 33/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM w sprawie ustanowienia
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Ocena skuteczności zintegrowanej ochrony czynnej populacji motyli i roślinności nieleśnej w Kampinoskim Parku Narodowym
EKOLOGIA I TECHNIKA Vol. XX, nr 1, 34 40, (2012) Ocena skuteczności zintegrowanej ochrony czynnej populacji motyli i roślinności nieleśnej w Kampinoskim Parku Narodowym Dorota Michalska-Hejduk 1, Dominik
METODYKA PROWADZENIA INWENTARYZACJI POZOSTAŁYCH SIEDLISK PRZYRODNICZYCH (NIE NATUROWYCH)
PLAN OCHRONY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA OPERAT OCHRONY LĄDOWYCH EKOSYSTEMÓW NIELEŚNYCH, TORFOWISKOWYCH I BAGIENNYCH METODYKA PROWADZENIA INWENTARYZACJI POZOSTAŁYCH
ZRÓŻNICOWANIE FLORYSTYCZNE I WALORY PRZYRODNICZE ŁĄK 2-KOŚNYCH NA ZAGOSPODAROWANYM TORFOWISKU W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2008: t. 8 z. 2a (23) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 87 104 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2008 ZRÓŻNICOWANIE FLORYSTYCZNE I WALORY
Trwałe użytki zielone: jak ocenić jakośc trawy?
.pl https://www..pl Trwałe użytki zielone: jak ocenić jakośc trawy? Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 13 kwietnia 2018 W niektórych gospodarstwach utrzymujących bydło, ze względu na warunki klimatyczno-siedliskowe,
ZBIOROWISKA ROŚLINNE SKARP KANAŁÓW I ROWÓW MELIORACYJNYCH WIELKIEGO ŁĘGU OBRZAŃSKIEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 1 (33) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 159 177 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011 ZBIOROWISKA ROŚLINNE SKARP KANAŁÓW
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5650 UCHWAŁA NR XXVI/111/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
Działalność rolnicza w obszarach Natura Anna Moś Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku Lubań, 16 grudnia 2016r.
Działalność rolnicza w obszarach Natura 2000 Anna Moś Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku Lubań, 16 grudnia 2016r. Art. 36 ustawy o ochronie przyrody Na obszarach Natura 2000, z zastrzeżeniem
działek zagrodowych w gospodarstwach specjalizujących
PROBLEMY INŻYNIERII ROLNICZEJ PIR 01 (I III): z. 1 (75) PROBLEMS OF AGRICULTURAL ENGINEERING s. 5 31 Wersja pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo ISSN 131-0093 Wpłynęło 08.0.011 r. Zrecenzowano 06.04.011 r.
STOPIEŃ WYKORZYSTANIA MASY NADZIEMNEJ RUNI W ZBIOROWISKU Z Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. PRZEZ PASĄCE SIĘ KONIKI POLSKIE
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 3 (35) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 303 309 Poszukiwanie efektywnych sposobów ochrony i renaturyzacji zaniedbanych zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych, spowodowało
WALORYZACJA FLORYSTYCZNAI SIEDLISKOWA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH PRZYLEGAJĄCYCH DO PLANOWANEJ ODKRYWKI WĘGLA BRUNATNEGO,/TOMISŁAWICE
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXII NR 2 WARSZAWA 2011: 249-255 ANNA KRYSZAK, JAN KRYSZAK, AGNIESZKA KLARZYŃSKA WALORYZACJA FLORYSTYCZNAI SIEDLISKOWA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH PRZYLEGAJĄCYCH DO PLANOWANEJ ODKRYWKI
WPŁYW TERMINU WYKASZANIA NA ZDOLNOŚĆ ODNAWIANIA SIĘ TRZCINY I SKŁAD GATUNKOWY ZBIOROWISK
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. 1 (7) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 139 155 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 WPŁYW TERMINU WYKASZANIA NA ZDOLNOŚĆ
PRACE INSTYTUTU GEODEZJI I KARTOGRAFII 2004, tom XL, zeszyt 106
PRACE INSTYTUTU GEODEZJI I KARTOGRAFII 2004, tom XL, zeszyt 106 AGATA HOŚCIŁO SUKCESJA ROŚLINNOŚCI ZAROŚLOWEJ NA OBSZARZE BASENU ŚRODKOWEGO BIEBRZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO ZARYS TREŚCI: Na podstawie zdjęć
RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Zastosowanie programów rolnośrodowiskowych w Biebrzańskim PN. Helena Bartoszuk Piotr Marczakiewicz
Zastosowanie programów rolnośrodowiskowych w Biebrzańskim PN Helena Bartoszuk Piotr Marczakiewicz Dolina Biebrzy swe walory zawdzięcza: Najlepiej zachowanemu i największemu w Europie Środkowej i Zachodniej
Spiraea tomentosa; (fot. M. Rudy). Fot. 62. Łąki w kompleksie łąkowym Dzicze Bagno zdominowane są przez nawłoć wąskolistną
Fot. 63. Łąka wilgotna przy stawie Pietruszka, z dużym udziałem tawuły kutnerowatej Spiraea tomentosa; (fot. M. Rudy). Fot. 62. Łąki w kompleksie łąkowym Dzicze Bagno zdominowane są przez nawłoć wąskolistną
Przedstawienie wstępnych wyników inwentaryzacji obszaru Natura 2000 Ostoja Biebrzańska i wstępnych propozycji kierunków niezbędnych działań
Przygotowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000: SOO Dolina Biebrzy i OSO Ostoja Biebrzańska. Przedstawienie wstępnych wyników inwentaryzacji obszaru Natura 2000 Ostoja Biebrzańska i wstępnych