-; '' ^ ]j^ >. Zbigniew Rafalski \ ^^/^ Przewodniczący Rady Miejskiej w Starachowicach

Transkrypt

1 Starachowice, Znak:ES.PS.8171/3/SZM/21-l "?'b A A '^ -V/ - ^ -; '' ^ ]j^ >. Zbigniew Rafalski \ ^^/^ Przewodniczący Rady Miejskiej w Starachowicach Zgodnie z art. 11 ust. l ustawy z dnia r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 25 r. Nr 197, póz z późn.zm.), w załączeniu przedkładam Raport z realizacji zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na terenie Gminy Starachowice w 29 r.,* Wojciech.-Befnatoy.lcz O

2 y Starachowicach 27-2 Starachowice, ul. Radomska 45 tel :4) fax: ; R aport z realizacji zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na terenie Gminy Starachowice w 29 r. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii w Starachowicach na 29 rok, określał w szczególności strategiczne cele i zadania gminy wynikające z art.1 ustawy z dnia 29 lipca 25 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, póz z późn. zm.). Cytowana ustawa nakłada na samorząd obowiązek uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii oraz finansowania zadań związanych z jego realizacją. Program, opierający się na Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii jest wyrazem dążenia samorządu lokalnego do stworzenia warunków sprzyjających zachowaniu zdrowia fizycznego i psychicznego mieszkańców Starachowic, właściwemu wychowaniu młodego pokolenia oraz zachowania ładu i porządku publicznego. Gmina Starachowice w 28r. Uchwałą Nr XI/17/28 Rady Miejskiej z dnia 28 listopada 28 r. przyjęła do realizacji Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na terenie miasta Starachowice w 29 r. Zakładał on realizację szeregu zadań własnych gminy z zakresu profilaktyki - w obszarze przeciwdziałania narkomanii realizowanych na terenie naszego miasta począwszy od 1994 r., a od 25 r. zgodnie z ustawowymi wymogami. W Programie wykorzystano materiały opracowane w 28 r. ramach projektu Wsparcie województw i społeczności lokalnych w zapobieganiu narkomanii na poziomie lokalnym", realizowanego przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej. W ramach tego projektu przeprowadzono diagnozę sytuacji Gminy Starachowice w okresie trzech kwartałów 27 r. - także z wykorzystaniem danych z lat poprzednich (śledzenie dynamiki zjawiska). Efektem opracowania diagnozy (oceny wstępnej) było sformułowanie dominujących problemów, które były wyrazem aktualnej sytuacji: Problem główny: Utrzymujący się systematyczny wzrost zjawiska używania substancji psychoaktywnych w społeczności lokalnej. Problemy szczegółowe. 1. Utrzymujący się wysoki poziom dostępności narkotyków dla dzieci, młodzieży i dorosłych. 2. Niski poziom rzetelnej wiedzy wśród dzieci i młodzieży, dorosłych na temat zagrożeń związanych z używaniem narkotyków. 3. Niski poziom umiejętności dzieci i młodzieży w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami (emocjami, rozwiązywaniem konfliktów). 4. Brak atrakcyjnych dla młodzieży, alternatywnych form spędzania czasu wolnego. 5. Niski poziom umiejętności wychowawczych rodziców. 6. Szkody zdrowotne i społeczne spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych. Sformułowane problemy były podstawą do opracowania zadań, które zostały zaplanowane do realizacji w 29 r. 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od narkotyków i osób zagrożonych uzależnieniem. 2. Podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych i możliwości zapobiegania zjawisku. 3. Wspieranie organizowania i prowadzenia na terenie placówek oświatowych programów profilaktycznych dla dzieci i gimnazjalnej młodzieży. 4. Udzielanie osobom i rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej oraz prowadzenie działalności informacyjnej. 5. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej, szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dzieci i młodzieży.

3 6. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów narkomanii. 7. Pomoc społeczna osobom uzależnionym, ich rodzinom dotkniętym ubóstwem społecznym. Integracja tej grupy osób ze środowiskiem lokalnym - z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Źródło finansowania Gminnego Programu... - to środki z budżetu gminy pochodzące z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Na realizację zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w 29 r. przeznaczono kwotę ogółem zł. - wykorzystano zł. (uwzględniono wynagrodzenie PZOZ za grudzień 28 r.- płatne w styczniu 29 r. oraz za grudzień 29 r. - płatne w styczniu 21 r.) W roku 28 r. Gmina Starachowice, jako jedna z niewielu Gmin, została zaproszona do udziału w szkoleniu organizowanym przez Krajowe Biuro d.s. Przeciwdziałania Narkomanii w ramach projektu Twinning Light Polska - Hiszpania PL 26/IB/JH/4/TL Wspieranie gmin i województw w zapobieganiu narkomanii na poziomie lokalnym". W ramach projektu powołany przez GKRPA Zespół d.s. monitorowania problemu narkotyków i narkomanii oraz innych uzależnień, przeprowadził w 28 r. badania sondażowe na podstawie których sporządzono diagnozę sytuacji w Gminy Starachowice dot. problemu narkomanii z wykorzystaniem danych z lat poprzednich, w tym badania szkolne według metodologii ESP AD (lata 1998, 21, 23,26). oraz opracowano Raport 28 Problem uzależnień w Starachowicach". Raport starachowicki został zamieszczony w publikacji KBdsPN, jako przykład poprawnego opracowania. Zarówno diagnoza jak i Raport zawierają szereg wartościowych informacji dot. problemu narkotyków i narkomanii, do wykorzystania zarówno w pracy GKRPA jak i innych instytucji działających w zakresie profilaktyki szeroko pojętej. Opracowania te posłużyły do określenia zasobów i deficytów w zakresie przeciwdziałania problemu narkomanii- bilansu potrzeb, opracowania lokalnej mapy zagrożeń narkomanią, ustalenia metod, form przeciwdziałania narkomanii, określeniu postaw młodych ludzi wobec używania środków psychoaktywnych, co zostało uwzględnione w Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii na 29 r. W celu przybliżenia rozmiaru zjawiska narkomanii w gminie w sprawozdaniu ujęto część, zdaniem GKRPA najważniejszych informacji. Diagnoza dotyczyła obszarów: 1. Nasilenie zjawiska używania przez młodzież środków psychoaktywnych. 2. Substancje psychoaktywne, po które najczęściej sięga młodzież. 3. Dostępność młodzieży do środków psychoaktywnych. 4. Postawy młodzieży wobec substancji psychoaktywnych. 5. Udział nieletnich w dokonaniu czynów z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. 6. Dane na temat ilości osób ze zdiagnozowanym uzależnieniem od narkotyków. 7. Posiadane zasoby. l. Nasilenie zjawiska używania przez młodzież środków psychoaktywnych Wyniki badań ankietowych wśród uczniów klas I i III szkół średnich w Starachowicach ( młodzież w wieku lat oraz lat) przeprowadzone w kolejnych latach : 1998,21, 23,26, pozwalają stwierdzić, że w Starachowicach obserwujemy wzrost używania substancji psychoaktywnych przez młodzież w obu badanych kategoriach wiekowych (podczas gdy wyniki badań krajowych wskazują na pewną tendencję stabilizacyjną). Tabela l Populacja badanych. Badania szkolne według metodologii ESP AD lat lat

4 Tabela 2. Używanie substancji psychoaktywnych w czasie ostatnich 12 miesięcy wśród uczniów w wieku lat (odsetki badanych) Badania szkolne według metodologii ESP AD Marihuana lub haszysz 9,7 12,9 19, 25,7 Substancje wziewne 4,8 4,2 4, 8,6 Amfetamina 2,2 4,2 5,3 6, Leki uspokajające i nasenne 14,6 13,9 11,3 11,4 Tabela 3. Używanie substancji psychoaktywnych w czasie ostatnich 12 miesięcy wśród uczniów w wieku lat (odsetki badanych) Badania szkolne według metodologii ESP AD Marihuana lub haszysz 16, 19,5 26,6 29,2 Substancje wziewne 4,4 2,4 2, 2,6 Amfetamina 3,8 4,6 6,8 2,3 Leki uspokajające i nasenne 15,6 11,9 14, 14,4 Tabela 4. Prezentacja porównawcza. Uzależnienia w ocenie młodych starachowiczan Informacje na temat używania substancji psychoaktywnych. Badanie uczniów klas II szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Starachowice, czerwiec 28 (odsetki badanych) Liczba badanych Liczba osób deklarujących używanie substancji psychoaktywnych % osób używających substancje psychoaktywne w badanej populacji Uczniowie gimnazjów ,66 Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych ,27 Przedstawione dane wskazują, że zainteresowanie substancjami psychoaktywnymi wzrasta wraz z wiekiem badanych. 18,66% badanych gimnazjalistów i 19,27% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych potwierdza używanie narkotyków. Tabela 5 - Uzależnienia w ocenie młodych starachowiczan -28r. Znajomość nazw substancji psychoaktywnych. Badanie uczniów klas II gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Starachowice, czerwiec 28 (odsetki badanych).

5 Uczniowie gimnazjów Razem 134 % Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych Razem 166 % marihuana LSD amfetamina crack ecstasy kokaina heroina astrolit kompot sterydy anaboliczne leki uspokajające i nasenne pigułki gwałtu kleje grzybki halucynogenne haszysz skun brown sugar morfina opium rozpuszczalniki speed metaamfetamina novokaina brak odpowiedzi / nie znam/ ,61 6,73 32,9 6,73 19,4 38,6 41,5 9,7,75,75 5,22 3,73 1,5 24,18 2,25 4,49,75 1,5 3,73 3,73 2,99 14,18 marihuana LSD amfetamina crack ecstasy kokaina heroina astrolit kompot sterydy anaboliczne leki uspokajające i nasenne pigułki gwałtu kleje grzybki halucynogenne haszysz skun brown sugar morfina opium rozpuszczalniki speed metaamfetamina novokaina brak odpowiedzi / nie znam/ ,65 14,45 43,37 4,81 16,87 39,15 33,73 1,2 3,61 4,21 2,4 7,83 23,49,6 5,42 1,2 1,2 1,2 3,61,6 14,45 W badaniu szkolnym uczniowie w obu grupach wiekowych potwierdzają znajomość dostępnych na rynku narkotyków -. marihuana znana jest 77,61 gimnazjalistom i 62,65 starszym uczniom. Kolejno haszysz znany jest dla 24,18 % gimnazjalistów oraz dla 23,49% starszej młodzieży. Badani deklarują także znajomość amfetaminy, kokainy, ecstasy i heroiny. Zaznaczają się nieco wyższe wskaźniki w znajomości niektórych środków w młodszej grupie wiekowej (dla marihuany, ecstasy, kokainy i heroiny). Nie widać większych różnic w deklaracjach używania substancji psychoaktywnych przez uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Wykres l - Deklaracje użycia narkotyków Uczniowie gimnazjów Uczniowie szkól ponadgimnazjalnych QNI«a Brak odpowiedzi; idtan Jol* OBrakodpoweciEi 2. Substancje psychoaktywne, po które najczęściej sięga młodzież.

6 Tabela 6. Prezentacja porównawcza. Uzależnienia w ocenie młodych starachowiczan Użycie substancji psychoaktywnych. Badanie uczniów klas II szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Starachowice, czerwiec 28 (odsetki badanych) Nazwa substancji Haszysz, marihuana, skręty 3 Amfetamina Ecstasy lub inne narkotyki 2 syntetyczne (pastylki) Heroina Substancje wziewne np. kleje, 2 rozpuszczalniki Leki uspokajające, nasenne 3 (bez przepisu lekarza ) Uczniowie gimnazjów Liczba badanych 134 l O % badanych 1 2,25,75 1,5 O 1,5 2,25 Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych Liczba badanych % badanych 12,4 5,42 1,8 1,8 1,2 4,21 Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że do środków po które najczęściej sięga młodzież należą: haszysz, marihuana, amfetamina, leki uspokajające, nasenne. Na uwagę zasługuje fakt, że w badanej grupie młodzieży najczęściej używanym narkotykiem jest haszysz, marihuana, - 2,25% badanych gimnazjalistów i 12,4 % badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych deklaruje ich użycie. W badanej grupie młodzieży starszej obserwujemy wzrost używania amfetaminy - 5,42% badanych deklaruje jej używanie. Tabela 7. Prezentacja porównawcza. Uzależnienia w ocenie młodych starachowiczan 28. Wiek zażycia narkotyków po raz pierwszy. Badanie uczniów klas II szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Starachowice, czerwiec 28 (odsetki badanych) Uczniowie gimnazjów Liczba badanych 134 % badanych 1 Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych Liczba % badanych badanych wiek zażycia narkotyku po raz pierwszy 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat 17 lat 18 lat ,5 1,5,75 5,22 2,25,75 2, ,2 2,4 6,63 3,1 4,21 1,2 Brak podanego wieku 6 4,47 1,6 Pewne różnice dotyczą wieku inicjacji narkotykowej - wśród gimnazjalistów najwięcej osób 5,22% miało pierwszy kontakt z narkotykami w wieku 14 lat, zaś 6,3% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych podaje wiek 15 lat i wyżej.

7 Wyniki badań sondażowych z czerwca 28 nie są w pełni porównywalne z wynikami badań młodzieży szkolnej według metodologii ESP AD ale wskazują pewne tendencje, które są z nimi zbieżne. Wyniki z 26 roku można uznawać w 28 roku za aktualne, nie było więc konieczne przeprowadzenie pełnych badań (także ze względów finansowych). 3.Dostepność młodzieży do środków psychoaktywnych. Kolejnym istotnym obszarem diagnozy jest dostępność młodzieży do środków psychoaktywnych (legalnych ł nielegalnych). Obrazuj ą ten problem dane zawarte w poniższej tabelach. Tabela 8. Dostępność poszczególnych substancji psychoaktywnych w ocenach respondentów w wieku lat (odsetki badanych) Badania szkolne według metodologii ESPAD Nie możliwe Trudne lub bardzo trudne Łatwe lub bardzo łatwe Nie wiem Piwo 3,9 4,4 84,8 6,9 Wino 6,5 8,1 75,4 1, Wódka 9,5 15,2 65,8 9,6 Marihuana lub haszysz 19,6 19,1 4,7 2,7 LSD 27,6 23, 16,7 32,8 Amfetamina 25,6 22,7 21,2 3,5 Leki uspokajające lub nasenne 17,6 17,5 39,3 25,6 Crack 28,4 2, 12,7 38,8 Ecstasy 27,1 2,4 18,2 34,4 Kokaina 26,9 21,9 15,4 35,9 Heroina 27,2 22, 15, 35,7 Astrolit 29,4 2,1 11,2 39,3 "Kompot" 27,6 18,6 16,7 37,2 Sterydy anaboliczne 26,1 18,8 2,6 34,6 Bimber 16,1 14, 45,1 24,9 Tabela 9. Dostępność poszczególnych substancji psychoaktywnych w ocenach respondentów w wieku lat - odsetki badanych, którzy ocenili zdobycie poszczególnych substancji jako łatwe lub bardzo łatwe.

8 Badania szkolne według metodologii ESP AD Piwo 9,7 93, 91,9 84,8 Wino 79,8 77, 8,4 75,4 Wódka 63,6 65,3 68,7 65,8 Marihuana lub haszysz 19,2 3,9 4,8 4,7 LSD 13,3 19, 21,6 16,7 Amfetamina 13,9 22, 26,1 21,2 Leki uspokajające lub nasenne 36,7 38,4 44,4 39,3 Crack 5,5 12, 16,6 12,7 Ecstasy 8,6 16,2 19,2 18,2 Kokaina 7,7 16,4 2,2 15,4 Heroina 8,2 16,9 2,4 15, Astrolit 5,1 1,8 11,2 "Kompot" 15,1 16,3 13,7 16,7 Sterydy anaboliczne 12,3 23,6 22,4 2,6 Bimber 37, 41,7 26,9 45,1 Dostępność zdecydowanej większości substancji nielegalnych- deklarowana przez młodszych uczniów (15-16-latków) po silnym wzroście od 21roku uległa zahamowaniu w roku 26. W opinii badanych, nadal na bardzo wysokim poziomie utrzymuje się jednak dostępność do alkoholu (piwo, wino, wódka, bimber), marihuany lub haszyszu.

9 Tabela 1. Dostępność poszczególnych substancji psychoaktywnych w ocenach respondentów w wieku łat (odsetki badanych) Badania szkolne według metodologii ESP AD Nie możliwe Trudne lub bardzo trudne Łatwe lub bardzo łatwe Nie wiem Piwo 1,6 1,5 94,2 2,7 Wino 3,3 3, 88,5 5,2 Wódka 3, 5,6 87, 4,4 Marihuana lub haszysz 11, 16, 52,7 2,3 LSD 15, 23,6 23,2 38,2 Amfetamina 14,5 19,2 38,1 28,2 Leki uspokajające lub nasenne 1,5 16,4 43,2 3, Crack 19,8 21,3 13,4 45,6 Ecstasy 16,4 2,4 28,7 34,5 Kokaina 18,5 24,7 17,4 39,4 Heroina 19,8 23,1 17,6 39,4 Astrolit 2,9 21,4 1,1 47,6 "Kompot" 19,3 2,6 14,5 45,6 Sterydy anaboliczne 15,7 18,4 28,6 37,3 Bimber 9,1 11,5 55,7 23,7 W opinii starszej młodzieży nie ma ona większego problemu ze zdobyciem legalnych środków psychoaktywnych takich jak :alkohol. Ponad połowa badanych (52,7%) twierdzi, że łatwo lub bardzo łatwo można dostać marihuanę, 38,1% uważa, że amfetamina jest dla nich łatwo i bardzo łatwo dostępna, 43,2% deklaruje, że łatwo można dostać leki uspokajające i nasenne, sterydy anaboliczne i ecstasy są łatwo dostępne dla ponad 28% badanych. 4. Postawy młodzieży wobec substancji psychoaktywnych. Tabela 11. Społeczne potępienie używania substancji psychoaktywnych w 1998 r. - rozkład odpowiedzi na pytanie: jak należałoby ocenić zachowanie rówieśnika tej samej płci, który od czasu do czasu sięga po substancje psychoaktywne (odsetki badanych - uczniowie w wieku lat) Badania szkolne według metodologii ESPAD

10 To nic złego Raczej Niewłaściwe Bardzo niewłaściwe niewłaściwe Palenie papierosy 25,7 35,5 18,2 2,6 Picie piwa 61,6 19,3 14, 5,1 Picie wina 2,5 38,8 23,9 16,9 Picie wódki 18,1 28,1 24, 3, Palenie marihuany 5,1 12,5 16,6 65,8 Używanie amfetaminy 2,6 8,4 15,8 73,2 Używanie kokainy 1,9 7, 13,7 77,3 Używanie polskiej heroiny 2,2 6,7 13,7 77,3 Tabela 12. Odpowiedzi na tak samo postawione pytanie - rok 26: Badania szkolne według metodologii ESP AD To nic złego Raczej niewłaściwe Niewłaściwe Bardzo niewłaściwe Palenie papierosów 23,3 33,3 24,2 19,2 Picie piwa 43,6 29,9 17,9 8,6 Picie wina 26, 3,6 26, 17,4 Picie wódki 22,3 28,1 25,4 24,2 Palenie marihuany 14,1 16,9 23,7 45,2 Używanie amfetaminy 6, 15,3 19,7 59, Używanie kokainy 5,9 14,1 18,9 61,1 Używanie polskiej heroiny 4,9 13,8 21,8 59,5 Porównanie wyników z 26 roku z wynikami z poprzednich lat (1998) wskazuje na wzrost tolerancji młodzieży dla zachowań związanych z używaniem substancji psychoaktywnych takich jak alkohol, narkotyki, palenie papierosów. Relatywnie najbardziej liberalnie traktowana jest marihuana. Spadają odsetki badanych, którzy uważają to za bardzo niewłaściwe. 5. Udział nieletnich w dokonaniu czynów z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Dane z policji pokazują, że następuje wzrost ilości stwierdzonych przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.. Z informacji z policji wynika też ważny fakt, iż większość czynów została popełniona przez mieszkańców Starachowic. Obserwujemy systematyczny wzrost udziału nieletnich sprawców czynów z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

11 Przestępstwa stwierdzone z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w latach na ternie powiatu Seriel -Serie2 Seria l pokazuje dorosłych sprawców, Seria 2 pokazuje nieletnich sprawców. Wstępne analizy stanu zagrożenia narkomanią wskazują, że na terenie podległym KPP w Starachowicach istnieje dostępność takich środków jak marihuana, amfetamina i grzybki halucynogenne. Praktycznie już od kilku lat odnotowywany jest również wzrost liczby mieszkańców naszego miasta, którzy mają bezpośredni kontakt z narkotykami oraz osób, które te środki zażywają, co potwierdzają również badania prowadzone na terenie Starachowic. Dane przedstawione w tym opracowaniu to dane zamieszczone w systemie statystycznym Policji. W opracowaniu korzystano ze statystyk w systemie rocznym, a tylko rok 28 ujęty jest w opracowaniu za pierwsze sześć miesięcy. Wskaźniki rozpatrywane w poniższych danych zależą głownie od efektywności pracy Policji oraz uzyskanych informacji. Należy w tym momencie stwierdzić, że informacje dotyczące narkomanii przekazywane są stosunkowo rzadko a jeśli już są one przekazywane to mają bezpośredni związek z innymi czynami przestępczymi np. przestępstwami dokonanymi pod wpływem narkotyków, bądź kradzieżami związanymi z pozyskaniem środków na ich zakup. Informacje o cenach środków psychoaktywnych, uzyskane zostały od policjantów zajmujących się przestępczością narkotykową w Komendzie Powiatowej Policji w Starachowicach. Tabela 13. Przestępstwa z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii na terenie podległym KPP w Starachowicach Rok Przestępstwa stwierdzone (ipółrocze) 26 W tym popełnione 8 przez nieletnich Podejrzani ogółem Osoby dorosłe Nieletni 14 1

12 Dane za 28 rok dotyczą pierwszego półrocza. Porównanie tych danych jest aktualnie utrudnione ze względu na zmiany w rozliczeniu statystycznym. Przestępstwa stwierdzone rozliczane są jako przestępstwo popełnione w danym okresie, a nie jak poprzednio za każdy czyn przestępczy. Porównując lata do lat na terenie Starachowic, odnotowano znaczny wzrost ilości przestępstw z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Znacznie wzrosła też liczba osób podejrzanych co może świadczyć, że coraz większa liczba mieszkańców Starachowic ma bezpośredni kontakt z narkotykami. Za wysoce niepokojący w tym czasie możemy uznać znaczny wzrost nieletnich sprawców tego rodzaju przestępstw. W rozmowach z policjantami KPP w Starachowicach zajmującymi się przestępczością narkotykową ustalono, że na trenie Gminy Starachowice dostępne są następujące środki psychoaktywne: Marihuana - (cena 3-4 złotych za gram) Amfetamina - (cena 6-7 złotych za gram) Ekstazy - (cena 8-2 zlotych za tabletkę} Grzybki halucynogenne (2-3 groszy za sztukę). 6. Dane na temat ilości osób ze zdiagnozowanym uzależnieniem od narkotyków. W Starachowicach od listopada 1994 roku realizowany jest program metadonowy dla dorosłych użytkowników opiatów. Aktualnie w programie uczestniczy 2 pacjentów ze Starachowic, Skarżyska, Ostrowca, Radomia i Kielc. 6 pacjentów ze Starachowic, 1 pacj entów ze Skarżyska Kamiennej, 2 pacjentów z Kielc, l pacjent z Radomia l pacjent z Ostrowca Świętokrzyskiego Program Metadonowy był częścią składową realizowanego przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Programu Zapobiegania Narkomanii Odlot", podlegał nadzorowi IPiN. Jako samodzielny program funkcjonuje od 2 roku. Zgodnie z Ustawą o Przeciwdziałaniu Narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 może być prowadzony wyłącznie przez publiczny zakład opieki zdrowotnej" art. 15. Program w Starachowicach uzyskał zgodę wojewody na prowadzenie działań. Stosowne dokumenty zostały nadesłane do PZOZ w Starachowicach. W dalszym ciągu prowadzona jest systematyczna kontrola prowadzonych oddziaływań w ramach leczenia substytucyjnego przez pracowników IPiN /Karina Steinbarth - Chmielewska oraz B. Habrat/. Program realizowany w Starachowicach ma swoją specyfikę - oddziaływaniami objęto wszystkich uzależnionych od opiatów z terenu miasta, z czego 3 osoby nie przyjmowały metadonu, ale współpracowały z personelem nad utrzymaniem abstynencji. Jest to może niewielkie przedsięwzięcie w porównaniu z innymi dużymi programami, ale w warunkach 11

13 małego miasta pozwoliło na kompleksowe rozwiązywanie problemu narkomanii wśród dorosłych uzależnionych od opiatów. Łącznie w pierwszej fazie programu leczeniem zostało objętych 22 osoby, z których aktualnie 6 kontynuuje przyjmowanie metadonu - są to osoby z pierwotnej grupy /wszyscy ze Starachowic/.Na dzień dzisiejszy w programie uczestniczy 2 pacjentów objętych leczeniem w ramach Programu Metadonowego. Od początku funkcjonowania Programu obowiązywały zasady, które zgodne są z aktualnymi wymaganiami Ustawy o Przeciwdziałaniu Narkomanii oraz rozporządzeniami w tym zakresie. Celem realizowanego w Starachowicach Programu jest: poprawa stanu somatycznego i psychicznego pacjentów, readaptacja osób uzależnionych, ograniczenie rozprzestrzeniania zakażeń HIV i innych. Program realizowany w Starachowicach polega na podawaniu metadonu w warunkach ambulatoryjnych. Do sukcesów programu należy zaliczyć, fakt iż nie powiększa się liczba osób uzależnionych od opiatów. 7 pacjentów przeszło już na pełną abstynencję od substancji psychoaktywnych - wyzerowani". Dla pacjentów używających substancji psychoaktywnych (okazjonalnie czy uzależnionych) istnieje oferta podjęcia leczenia w dwóch placówkach: - Poradnia Leczenia Uzależnień przy PZOZ -Punkt Konsultacyjny dla Uzależnionych i ich Rodzin przy Stowarzyszeniu Nauczycieli Zdrowa Szkoła". W przypadku osób używających narkotyki psychiatrzy wystawiają skierowania do placówek lecznictwa stacjonarnego. Nie sprawdziły się formy łączenia pacjentów z uzależnieniem od alkoholu i osób z uzależnieniem od narkotyków. Poradnia Leczenia Uzależnień PZOZ aktualnie prowadzi substytucyjne leczenie metadonem, (zatrudnia lekarza psychiatrę, specjalistę terapii uzależnień oraz pielęgniarkę), rozszerzyła ofertę działalności dla innych osób, spoza programu metadonowego. Prowadzone są badania diagnostyczne na obecność substancji psychoaktywnych w moczu. Punkt Konsultacyjny dla Uzależnionych i ich Rodzin W 26 roku zarejestrowano w Punkcie 15 osób ze zdiagnozowanym uzależnieniem, z czego 5 osób podjęło leczenie w placówkach stacjonarnych. Pod opieką pozostało 5 rodzin w których wystąpił problemem narkomanii. W 27 roku zarejestrowano w Punkcie 2 osób, w tym 4 osoby nowe, po raz pierwszy zgłoszone na terapię. Z pomocy terapeutycznej korzysta także 4 osoby, które opuściły ośrodki terapeutyczne. Zarejestrowani pacjenci Punktu to głównie osoby pełnoletnie, dziesięcioro z nich jest w wieku powyżej 2 lat. W ramach działania Punktu prowadzone są także konsultacje dla rodziców zaniepokojonych zachowaniem swoich dzieci. 12

14 Uzupełnieniem danych oficjalnych są informacje uzyskane od samych młodych ludzi, którzy sygnalizują fakt znacznego rozpowszechnienia używania substancji psychoaktywnych w ich środowiskach rówieśniczych oraz łatwą dostępność do tych środków. Dużą rolę w formułowaniu takich opinii mają zapewne ich przekonania normatywne. Informacje od pacjentów Punktu Konsultacyjnego wskazują na pewne rozpowszechnienie zjawiska używania marihuany i amfetaminy w środowisku osób dorosłych (nie uczniów) na przykład w miejscach pracy - II i III zmiana (brak oficjalnych danych w tym zakresie). Badania w populacji generalnej nie dały wiarygodnych wyników - osoby dorosłe niechętnie wypowiadały się na temat zachowań, które są sprzeczne z prawem. Posiadane zasoby We wszystkich placówkach oświatowych pracują przeszkoleni nauczyciele i pedagodzy przygotowani do prowadzenia zajęć profilaktycznych, postępowania z uczniem podejrzanym o używanie narkotyków. Uczestniczyli w szkoleniach prowadzonych przez osoby pracujące w ośrodkach dla uzależnionych, ćwiczyli swoje umiejętności praktycznie. Tabela 14. Samoocena wiedzy na temat narkomanii badanych nauczycieli szkól gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Badanie: Starachowice czerwiec 28 (odsetek badanych) Nauczyciele gimnazjów Nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych Ilość odpowiedzi % badanych Ilość odpowiedzi % badanych Liczba badanych słaba 24 2, ,28 dobra 8 67, ,78 bardzo dobra 15 12, ,17 Brak odpowiedzi 1.77 Wiedzę na temat narkomanii 2,16% badanych nauczycieli uznaje jako słabą, natomiast bardzo dobrze i dobrze ocenia się 79,84 % badanych nauczycieli ze szkół gimnazjalnych. Analogicznie nauczyciele ze szkół ponadgimnazjalnych swoją wiedzę w tym zakresie jako słabą uznają w 16,28 %, a jako dobrą i bardzo dobrą w 72, 95%. Tabela 15. Samoocena umiejętności nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w zakresie rozpoznawania symptomów zażywania narkotyków. Badanie: Starachowice czerwiec 28 (odsetek badanych) Nauczyciele gimnazjów Nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych Ilość odpowiedzi % badanych Ilość odpowiedzi % badanych Liczba badanych zdecydowanie nie 14 11, raczej tak 85 71, ,27 zdecydowanie tak 19 15, brak odpowiedzi l,84 O O Rozpoznawanie symptomów zażywania narkotyków. 13

15 Nauczyciele ze szkół ponadgimnzjalnych - 96, 9 % uznaje, ze wie (raczej tak i zdecydowanie tak) jak rozpoznać ucznia będącego pod wpływem substancji odurzających. Wśród nauczycieli z gimnazjów tak i zdecydowanie tak odpowiada 87,3 % badanych. We wszystkich placówkach realizowane są różnorodne zajęcia z zakresu profilaktyki uzależnień zgodnie z opracowanymi przez szkoły Programami Profilaktycznymi, które są integralną częścią Programów Wychowawczych. Wydaje się,że prezentowane wyniki badań wśród nauczycieli pokazują konieczność prowadzenia systematycznych szkoleń na temat zjawiska narkomanii (we wszystkich aspektach). Zestawiając wiedzę nauczycieli i wiedzę uczniów na interesujący temat należy stwierdzić, że dorośli i młodzież w tym zakresie funkcjonują w różnych światach. Przykładem może być w ostatnim okresie zjawisko tzw. dopalaczy. Młodzi ludzie rozpoczęli eksperymentowanie z tymi środkami zanim dorośli w ogóle rozpoznali niepokojące zjawisko. Pod znakiem zapytania staje więc skuteczność prowadzonych niektórych działań profilaktycznych. Fachowe przygotowanie deklaruje i potrafi udokumentować niewielki procent badanych. Większość nie potrafiła podać nazwy szkolenia, tematyki itp. być może należałoby się zastanowić nad organizacją szkolenia na dobrym poziomie merytorycznym. W Punkcie Konsultacyjnym dla Uzależnionych i ich Rodzin pracuje certyfikowany specjalista terapii uzależnień. Gmina przekazuje znaczne środki na organizowanie zajęć pozalekcyjnych na terenie placówek oświatowych oraz dofinansowuje działalność świetlic środowiskowych i grup terapeutycznych. Wiele placówek w mieście prowadzi działalność ukierunkowaną na rozwiązywanie problemów młodych ludzi, ale brakuje skoordynowanej współpracy w tym zakresie. Miasto dysponuje bazą do prowadzenia zajęć sportowych: stadion, 3 hale sportowe, basen, zbiorniki wodne, ściankę wspinaczkową strzelnicę. Młodzieżowy oddział PTTK posiada rowery do wypożyczenia. Gmina posiada wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów starachowickich szkół m.in. na temat rozpowszechnienia używania substancji psychoaktywnych. Dane z lat 1998, , 26 pokazują dynamikę zjawiska i wykorzystywane są do badań porównawczych. Harmonogram realizacji zadań Gminnego Programu na 29 r. obejmował zadania adresowane do całej społeczności. Ponieważ szereg działań, szczególnie z zakresu profilaktyki pierwszorzędowej (adresowanej do grup niskiego ryzyka) tj. promocja zdrowego stylu życia poprzez zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, organizację wypoczynku letniego, festyny, konkursy, działalność świetlic środowiskowych oraz profilaktyki drugorzędowej adresowanej do grup podwyższonego ryzyka tj. udzielanie pomocy prawnej i psychologicznej, punkty konsultacyjne -zawartych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 29 r. było kierowanych do tych samych odbiorców, a ich finansowanie pochodziło z tych samych źródeł, dlatego w sprawozdaniu ujęto częściowo informacje z tego Programu. Osoby zgłaszające się do punktów konsultacyjnych po zdiagnozowaniu problemu - jeżeli związany był z narkotykami- kierowane były do właściwych placówek. Dzięki rozbudowaniu sieci doradztwa możliwe stało się dotarcie do szerszej grupy odbiorców z terenu całego miasta z różnorodnych środowisk. 14

16 I. Jednym z realizatorów zadań z zakresu profilaktyki uzależnień było Stowarzyszenie Nauczycieli Zdrowa Szkoła". Dysponuje ono kadrą przeszkolonych pedagogów, przygotowanych do realizacji zadań z zakresu profilaktyki zachowań problemowych dzieci i młodzieży oraz terapii uzależnionych i ich rodzin. W 29 (jak i w poprzednich latach) Stowarzyszenie prowadziło szereg działań finansowanych przez różne podmioty m.in. przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Podejmowane przedsięwzięcia mieściły się w obszarach, które dotyczyły: profilaktyki i terapii uzależnień, zapobiegania podejmowania przez młodych ludzi zachowań ryzykownych, wspierania rodziców w zakresie rozwiązywania problemów z dziećmi, pomocy uczniom w nauce (wyrównywanie szans edukacyjnych), zapobiegania procesom marginalizacji społecznej dzieci i młodzieży, wspierania wczesnego rozwoju dzieci (zespół FAS), szkoleń dla nauczycieli i pedagogów, wychowawców, praca z liderami młodzieżowymi, praca pedagoga domowego. Adresatami działań były liczne grupy odbiorców: dzieci w wieku przedszkolnym, uczniowie starachowickich szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, młodzież używająca środków psychoaktywnych, rodzice zgłaszający się z różnymi problemami dotyczącymi ich dzieci, dorośli uzależnieni od narkotyków i alkoholu, nauczyciele, wychowawcy, przedstawiciele policji, podopieczni świetlic środowiskowych (w wieku 5 do 23 lat), uczniowie poszukujący pomocy w nauce, osoby chcące realizować swoje zainteresowania, młodzi ludzie chcący doskonalić swoje umiejętności interpersonalne. Zadania realizowane były na bazie 2 świetlic środowiskowych, we wszystkich szkołach podstawowych i gimnazjalnych Starachowic, w punkcie konsultacyjnym dla uzależnionych i ich rodzin (siedziba Stowarzyszenia tzw. Pałacyk", Poradnia Leczenia Uzależnień w PZOZ), oraz pedagog ulicy w rejonie dzielnicy Południe", pedagog domowy w 2 rodzinach. Stowarzyszenie podejmowało współpracę z różnymi podmiotami, instytucjami i placówkami. W 29 r. oferta Stowarzyszenia obejmowała: Działalność świetlic środowiskowych W roku 29 funkcjonowały 2 świetlice środowiskowe: Południe" i Pałacyk". Działalność świetlic to kontynuacja wieloletniego programu realizowanego przez Stowarzyszenie. Zaproponowane przez Stowarzyszenie formy organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży to przede wszystkim oferta dla tych, którzy są często postrzegani jako osoby z trudnościami wychowawczymi". Świetlice pełnią funkcje opiekuńcze, terapeutyczne, edukacyjne, a także diagnostyczne. Opieką otoczono dzieci z rodzin zaniedbanych wychowawczo, dysfunkcyjnych, a także rozpoznano ich indywidualne sytuacje życiowe. Podopieczni mają zagospodarowany czas wolny i mają możliwość rozwijania swoich zainteresowań. Z placówek korzystają często dzieci, które większość swojego wolnego czasu spędzają na ulicy. Widoczne jest to zwłaszcza w dzielnicy Południe", gdzie powszechne jest zjawisko wyjazdów matek w celach zarobkowych za granicę. W świetlicy znajdują opiekę osoby dorosłej, bezpieczeństwo. W wielu przypadkach konieczne sąjuż nie tylko działania opiekuńcze ale i terapeutyczne. Dla młodych ludzi, którzy mają problemy z funkcjonowaniem w grupie, napotykają na wiele trudności w szkole ze względu na własne osobiste urazy, konieczny jest udział w grupie 15

17 terapeutycznej lub socjoterapeutycznej. Specjalistyczne formy oddziaływań pomagają korygować obraz własnej osoby, nabywać nowe umiejętności psychologiczne. Ze specjalistycznych form pomocy mogą także korzystać rodzice podopiecznych - wszyscy są stale informowani o funkcjonowaniu punktu konsultacyjnego dla uzależnionych i ich rodzin (lokal w świetlicy Pałacyk"). W każdej świetlicy uczestnicy zajęć mają zapewnioną pomoc w odrabianiu bieżących lekcji. W dwóch placówkach funkcjonują pogotowia przedmiotowe: Pałacyk" - pogotowie matematyczne, fizyczne, chemiczne, polonistyczne, języka angielskiego. Inna formą edukacji jest stwarzanie warunków do nabywania umiejętności zachowania się w kinie, teatrze (wyjścia do kina), przy stole, planowania wyjazdów, imprez itp. Obserwacja podopiecznych w codziennych sytuacjach stwarza okazję do diagnozowania ich trudności osobistych, rodzinnych, co ułatwia podjęcie interwencji. Wszystkie wymienione wyżej działania skutecznie hamują procesy marginalizacji społecznej, szczególne dotkliwej gdy dotyczy dzieci i młodzieży - osób dopiero startujących w dorosłe życie. W roku ubiegłym oferta obejmowała także wspieranie wczesnego rozwoju dzieci z zespołem FAS (2 dzieci). Zajęcia terapeutyczne i ogólnorozwojowe prowadził psycholog. W 29 r. z oferty świetlic skorzystało ok. 9 osób (odbiorcy stali i incydentalni). Prowadzenie grup liderów młodzieżowych Od kilku lat realizowany jest program edukacji rówieśniczej liderzy młodzieżowi". Młodzi ludzie uczestniczą w nim na zasadzie dobrowolności. W 29 roku była to młodzież gimnazjalna i ponadgimnazjalna - praca dwóch grup, razem 19 osób (stali uczestnicy zajęć). Filozofia programu zakłada, że przekaz rówieśniczy, osobisty przykład kolegów i koleżanek bywa często bardziej wiarygodny, niż jednostronny przekaz dorosłego. W początkowej fazie programu młodzi ludzie uczą się pracy z grupą, doskonalą swoje umiejętności interpersonalne. W części edukacyjnej zdobywają wiedzę na temat mechanizmów uzależnień, uczą się dyskutować na ważne dla młodzieży zagadnienia. Następnie w porozumieniu z dyrekcjami placówek i wychowawcami zaczynają prowadzić zajęcia dla swoich rówieśników. Są to ważne doświadczenia nie tylko dla naszych liderów młodzieżowych ale i dla nas samych. Uczymy się co jest ważne dla młodych ludzi, jakie wartości sadła nich cenne, jakie formy przekazu są najbardziej skuteczne. Ta forma prowadzenia oddziaływań profilaktycznych będzie kontynuowana w 21 r. W I Liceum Ogólnokształcącym liderzy zorganizowali Szkolny Tydzień Profilaktyczny. Młodzież przygotowała warsztaty dla sowich rówieśników, kampanię edukacyjną, cała szkoła została oplakatowana, podjęto dyskusję na temat wartości życia w abstynencji. Zaletą pracy liderów młodzieżowych jest fakt, że sowim przykładem oddziaływają nie tylko w trakcie zaplanowanych zajęć, ale także podczas nieformalnych kontaktów z rówieśnikami. W ramach swojej działalności młodzi ludzie podejmują w dyskusji różne ważne dla nich tematy (wiara w życiu młodzieży, wpływ mediów na kształtowanie wartości, czy i co różni młodych ludzi). Prowadzenie grup terapeutycznych W 29 r. prowadzone były dwie młodzieżowe grupy terapeutyczne. Jedna dla osób eksperymentujących z substancjami psychoaktywnymi, druga grupa dla osób chcących doskonalić swoje umiejętności interpersonalne (nie używają środków psychoaktywnych, ale mają kontakt z rówieśnikami podejmującymi zachowania ryzykowne).dodatkowa grupa dla młodych ludzi, którzy używali substancji psychoaktywnych i podjęli decyzję o abstynencji oraz dla osób, które ukończyły terapię w ośrodku lub z różnych przyczyn nie skończyły terapii, ale także utrzymują abstynencję. 16

18 Terapia prowadzona jest przez osoby z uprawnieniami do pracy z młodzieżą zagrożoną uzależnieniem. Podczas prowadzonej terapii, bazując na procesach grupowych, wykorzystywane są różne aktywne metody pracy. W przypadku członków jednej grupy prowadzonej ponad rok można mówić o wstępnych efektach: wszyscy utrzymują abstynencję od środków psychoaktywnych, poprawiają się relacje z najbliższymi, lepsze jest funkcjonowanie w roli ucznia. efektach odroczonych można mówić po zakończeniu pracy - na ile trwały będzie transfer zdobytych umiejętności interpersonalnych. Terapia grupowa młodzieży używającej substancji psychoaktywnych w warunkach ambulatoryjnych jest skuteczna i daje dobre efekty w postaci utrzymującej się abstynencji. Jest to możliwe m.in. dzięki kontaktowi z rodzinami podopiecznych, stałemu konfrontowaniu ich postaw w środowisku rówieśniczym. W przypadku obu grup praca jest kontynuowana. Uczestnicy: dwie grupy po 1 osób w wieku lata. Działalność Punktu Konsultacyjnego dla Uzależnionych i ich Rodzin. Punkt jako jedyna tego typu placówka w mieście funkcjonuje już od kilku lat. Można tam uzyskać pomoc w zakresie problemów używania przez młodych ludzi środków psychoaktywnych. Udzielane są porady rodzicom, wychowawcom oraz zgłaszającej się młodzieży. W kilku przypadkach prowadzona jest terapia rodzinna i indywidualna. Z każdym rokiem obserwowany jest wzrost liczby osób, które korzystają z pomocy punktu. Rodzice szukają pomocy w zdiagnozowaniu problemu dziecka, uzasadnienia dla sowich podejrzeń, wskazówek do dalszego postępowania. Do punktu zgłaszali się także sami młodzi ludzie eksperymentujący ze środkami psychoaktywnymi, zachęceni do szukania pomocy przez swoich kolegów. W ubiegłym roku zaobserwowano zwiększenie liczby osób po 2 roku życia (zaczęli ponosić większe konsekwencje używania). W 29 r. udzielono porad dla 35 osób. Odbiorcy: 13 rodzin, 26 osób indywidualnie (w wieku lata), z tego 8 osób pozostaje w terapii indywidualnej i rodzinnej. Realizacja zajęć profilaktycznych oraz socjoterapeutycznych na terenie placówek oświatowych We wszystkich placówkach oświatowych szkołach podstawowych - l, 2, 6, 9, 1, 11, 12, 13 1 gimnazjach - l, 2, 3,4 realizowane były zajęcia z zakresu profilaktyki I-rzędowej. Prowadzono zajęcia według rekomendowanych programów ogólnokrajowych i autorskich programów nauczycieli, odpowiadających na potrzeby klientów poszczególnych szkół z zakresu edukacji, kompensacji deficytów parcjalnych, rozwijające zainteresowania i zdolności. Szczególne znaczenie miała praca z dziećmi z rodzin dysfunkcyjnych, niewydolnych wychowawczo, zubożałych, zaniedbanych edukacyjnie. - liczba odbiorców, uczestników zajęć - ok.13 - wiek - od 7 lat do 15 lat, - miejsce zamieszkania - miasto Starachowice - status materialny - uczniowie z rodzin o niskim statusie materialnym, których rodziców nie stać na opłacanie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych Wymiernym rezultatem realizacji zadania jest zagospodarowanie czasu wolnego i wsparcie procesów rozwojowych dzieci i młodzieży w trakcie prowadzonych zajęć. Każdy uczeń mógł znaleźć dla siebie ofertę interesujących zajęć. Kontakt z osobą dorosłą (nauczycielem) w warunkach pozalekcyjnych umożliwia wzajemne poznanie i nawiązanie innych pozytywnych relacji. Szczególnym uznaniem cieszyły się zajęcia o charakterze 17

19 sportowym, turystycznym. Uczniowie uczyli się konstruktywnych sposobów spędzania czasu wolnego - wycieczki rowerowe, rajdy dostarczały okazji do nabywania nowych umiejętności. Nauczyciele przekazywali informacje, że część osób poprawiła swoje oceny dzięki dodatkowej pomocy w nauce na terenie szkoły. Rozwijanie indywidualnych zdolności procentowało udziałem w olimpiadach przedmiotowych. Spotkania grup o charakterze socjoterapeutycznym sąjeszcze w trakcie realizacji - efekty mogą być odroczone w czasie. W szkołach ponadgimnazjalnych (I LO, II LO, III LO, ZSZ Nr l, ZSZ Nr 2 i 3) oraz gimnazjalnych (Gimn. 1,2,3,4) realizowane były również zajęcia z zakresu profilaktyki uzależnień, ze szczególnym uwzględnieniem problemu używania nielegalnych substancji psychoaktywnych. Zajęcia były prowadzone w zależności od potrzeb w grupach lub w całych zespołach klasowych. Uczniowie mieli okazję zapoznać się z rzetelnymi informacjami na temat mechanizmów uzależnień, działania środków na organizm, rozpoznawania uzależnienia fizycznego i psychicznego, form leczenia itp. Młodzież miała okazję do dyskusji na różne często budzące wiele emocji tematy. Po cyklu zajęć w wielu placówkach odbyły się spotkania z rodzicami - przekazywane były podstawowe informacje na temat zagrożeń związanych z narkotykami, reakcji dzieci na zajęciach. Rodzice mieli także możliwość indywidualnych konsultacji. Z relacji nauczycieli, rodziców i samych uczniów uzyskano informacje, że zajęcia prowadzone w szkołach przyczyniają się do poszerzenia rzetelnej wiedzy na temat substancji psychoaktywnych. Liczba odbiorców osób. Realizacja programu terapeutycznego i rehabilitacyjnego Nie rezygnuj z siebie" W ramach pracy punktu konsultacyjnego prowadzone są oddziaływania terapeutyczne wobec dorosłych osób uzależnionych. Od 11 lat Stowarzyszenie współuczestniczy w realizacji programu metadonowego (działania terapeutyczne). Do podstawowych zadań należą: terapia indywidualna, terapia rodzinna, poradnictwo, pomoc socjalna, indywidualna terapia motywacyjna Oprócz pacjentów z programu metadonowego odbiorcami oferty są także inne osoby dorosłe w trudnej sytuacji życiowej z powodu uzależnienia (alkohol, narkotyki). W trakcie terapii motywowani są do podjęcia systematycznego leczenia, wprowadzania zmian w swoim życiu i uzyskuj ą pomoc w tym zakresie. Inną kategorią pacjentów są osoby, które przerwały leczenie w warunkach stacjonarnych. Uzyskują w Stowarzyszeniu pomoc oraz są motywowani do dalszego leczenia w warunkach ambulatoryjnych. Z tej formy pomocy w 29 r. skorzystało 6 osób. W realizacji tego zadania stowarzyszenie współpracuje z pracownikami socjalnymi oraz rodzinami. Efektem tych oddziaływań jest wydłużająca się abstynencja podopiecznych, poprawa ich sytuacji życiowej, podejmowane decyzje o podjęciu leczenia ambulatoryjnego bądź stacjonarnego. Z tej formy pomocy skorzystało 27 osób, z czego 21 to pacjenci programu mtadonowego. Program jest kontynuowany. Realizacja programu Pedagog ulicy" Program tego typu był realizowany przez Stowarzyszenie w 1996 roku. W 29 roku działania realizowano głównie w dzielnicy Południe" - opieką objęto 1 osób i część ich rodzin. Młodzież objęta oddziaływaniami podejmowała ryzykowne zachowania - eksperymentowanie z substancjami psychoaktywnymi (w tym nielegalnymi), kradzieże, 18

20 wagary. Część podopiecznych pochodziła z rodzin dysfunkcyjnych, pozbawiona była opieki osób dorosłych (rodzice pracujący za granicą). Młodzież dostała ofertę spotkań i zajęć w świetlicy środowiskowej Południe". W ramach programu podejmowane są z pracownikami socjalnymi MOPS Starachowice, wspólne działania na rzecz dzieci i rodzin objętych opieką. Formy pracy realizowane przez organizację to przede wszystkim: socjoterapia, zajęcia grupowe tematyczne, interwencje socjalne, poradnictwo i praca z rodziną, praca indywidualna z klientem, konsultacje, terapia uzależnienia od alkoholu i narkotyków, terapia grupowa. Według Stowarzyszenia Nauczycieli Zdrowa Szkoła" wszelkie formy pomocy adresowane do dzieci i młodzieży mają duże znaczenie w generowaniu procesów kompensacji deficytów w obszarach zagrożeń psychospołecznego funkcjonowania. Realizacja powyższych działań była możliwa m.in. dzięki wsparciu finansowemu ze strony Gminy Starachowice. W 29 r. Stowarzyszenie otrzymało dotacje w wysokości - 7. zł. w tym: 2. zł. w ramach Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii). //. Stowarzyszenia, kluby, placówki zajmujące się w ramach profilaktyki pierwszorzędowej zagospodarowaniem czasu wolnego dla dzieci i młodzieży- Są to m.in. zajęcia o profilu rekreacyjna sportowym promujące zdrowy styl życia wśród dzieci i młodzieży oraz organizacja wypoczynku letniego. Realizatorzy zajęć posiadają stosowne uprawnienia z zakresu profilaktyki środowiskowej. 1. Katolicki Klub Sportowy JWENTA" ASPN. W zajęciach sportowo-rekreacyjnych /piłka nożna/ dla dzieci i młodzieży uczestniczyło 262 chłopców w przedziale wiekowym 7-19 lat. Liczną grupę stanowiły dzieci pochodzące z rodzin zagrożonych patologią, patologicznych i ubogich. Podopieczni Klubu uczestnicząc systematycznie w zajęciach podnoszą swoje kwalifikacje piłkarskie, kształtują dobry stan zdrowia. Stworzenie szansy spędzania czasu wolnego w gronie rówieśników, zdrowa sportowa rywalizacja umacnia i kształtuje charaktery oraz postawy w codziennym życiu podopiecznych. 2. Katolicki Ludowy Klub Sportowy,,Juventa - Kobex". W zajęciach ogólnodostępnych z elementami profilaktyki I - rzędowej w 29 roku uczestniczyło 12 osób. Były to dzieci i młodzież z terenu Starachowic o różnym statusie materialnym. Wychowanie poprzez sport, zagospodarowanie czasu wolnego, promocja zdrowego stylu życia, upowszechnianie aktywności ruchowej - to były główne cele realizowane przez Klub. W trakcie zajęć prowadzone były oddziaływania profilaktyczne z zakresu uzależnień. W ubiegłym roku Klub był również organizatorem obozu sportowo-rekreacyjnego w Zakopanem. Z tej formy wypoczynku letniego skorzystało 52 osoby. Program obozu obejmował zajęcia sportowe, kulturalno-oświatowe jak również zajęcia z elementami socjoterapii. 3. Uczniowski Klub Sportowy Gracz". W zajęciach ogólnodostępnych (koszykówka) w 29 r. uczestniczyło 85 dziewcząt ze wszystkich szkół. Głównym zadaniem związanym z profilaktyką było zajęcie czasu wolnego jak największej liczbie dziewcząt ze starachowickich placówek oświatowych. Wielokierunkowe oddziaływania wychowawcze prowadzone przez szkoleniowców miały na celu uświadomienie uczestniczkom o zagrożeniach i konsekwencjach używania substancji psychoaktywnych. Klub prowadzi również pomoc materialną dla dziewcząt z rodzin patologicznych i ubogich. 19

21 4. Klub Płetwonurków Ligi Obrony Kraju Kalmar" W 29 r. Klub prowadził zajęcia w ramach szkółki pływackiej i nurkowej - z dziećmi ze starachowickich placówek oświatowych. Priorytetowo traktowani są uczniowie, kierowani przez pedagogów szkolnych. W trakcie roku szkolnego w zajęciach brało udział 21 uczniów. W trakcie zajęć prowadzono z podopiecznymi pogadanki m.in.na temat wpływu i szkodliwości spożywania alkoholu i innych używek na liczbę wypadków i utonięć nad wodą. Klub wszystkim uczestnikom zajęć zapewnia bezpłatne korzystanie z basenu, sprzętu nurkowego i ratowniczego. Ponadto Klub był organizatorem obozu sportowo- rekreacyjnego na Helu. Z tej formy wypoczynku skorzystało 3 osób. W trakcie pobytu realizowany był program oddziaływań profilaktycznych z zakresu uzależnień. 5. Starachowicki Uczniowski Klub Sportowy Sokół" W Klubie Sokół" prowadzone były zajęcia w sekcji piłki nożnej. W 29 r. zawodnicy sekcji piłkarskiej brali udział w wielu zawodach sportowych na szczeblu miasta, powiatu, województwa i kraju. Poprzez udział w zajęciach sportowych uczestnicy nawiązali kontakt z rówieśnikami, nabywali umiejętności radzenia sobie z konfliktami., współpracy w grupie, poszerzali wiedzę dot. szkodliwości używania środków psychoaktywnych. Ogółem w zajęciach brało udział 95 chłopców. Klub był także organizatorem obozu sportowo-rekreacyjnego w Zakopanem. Uczestnikami byli chłopcy w wieku 8-12 lat, ogółem 31 osób. Organizator zapewnił atrakcyjny program wypoczynku. Były to zajęcia sportowo-rekreacyjne, imprezy kulturalne oraz zajęcia z zakresu profilaktyki uzależnień. 6. Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Kielecka- Hufiec Starachowice. Hufiec ZHP był organizatorem obozu sportowo- rekreacyjnego w Krynicy Morskiej. Z tej formy wypoczynku skorzystało 8 osób z terenu gminy.. Program obozu stanowił dla młodzieży ciekawą formę połączenia zajęć sportowych z zajęciami profilaktycznymi. Nabyte podczas obozu umiejętności pozwalają rozwijać poczucie własnej wartości, ułatwiają zrozumienie siebie i innych, rozwijają poczucie siły i odpowiedzialności. 7. Starachowicki Klub Sportowy STAR" 1926 W zajęciach organizowanych przez SKS STAR w roku 29 uczestniczyło ok. 2 młodych ludzi z terenu Starachowic. Prowadziło je dwóch szkoleniowców Klubu. Wielu podopiecznych pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych. Klub promował zdrowy styl życia, rozwijał aktywność fizyczną, zapewniał możliwość aktywnego spędzania czasu wolnego. Młodzież w tym okresie uczestniczyła również w zajęciach specjalistycznych w postaci treningów ogólnorozwojowych mających na celu przygotowanie ich do uczestnictwa w zawodach, sportowych. 8. HARCTUR SD. z o.o. Łódź. W wyniku przetargu Firma HARCTUR Sp. z o.o. była organizatorem dwóch turnusów kolonii letnich w Gdańsku-Świbnie. Oferta była adresowana do dzieci ze szkół podstawowych i gimnazjów w wieku lat pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych i patologicznych. Nabór uczestników prowadził MOPS we współpracy z pedagogami szkolnymi. Z tej formy wypoczynku w 29 r. skorzystało 169 dzieci. W programie kolonii uwzględniono program terapeutyczny z elementami profilaktyki środowiskowej i socjoterapii. Organizator zapewnił uczestnikom atrakcyjny program kulturalno - oświatowy. 2