I OSK 1916/15 - Wyrok NSA

Transkrypt

1 1 z :30 I OSK 1916/15 - Wyrok NSA Data orzeczenia orzeczenie prawomocne Data wpływu Sąd Sędziowie Symbol z opisem Hasła tematyczne Naczelny Sąd Administracyjny Małgorzata Dałkowska - Szary /przewodniczący/ Marek Stojanowski Paweł Miładowski /sprawozdawca/ 6180 Wywłaszczenie nieruchomości i odszkodowanie, w tym wywłaszczenie gruntów pod autostradę Wywłaszczanie nieruchomości Sygn. powiązane I OSK 1261/11 - Wyrok NSA z I SA/Wa 1399/10 - Wyrok WSA w Warszawie z Skarżony organ Minister Infrastruktury~Minister Infrastruktury Treść wyniku Oddalono skargę o wznowienie postępowania Powołane przepisy Dz.U nr 98 poz 1071 art Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity Dz.U nr 153 poz 1270 art Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. SENTENCJA Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Dałkowska-Szary, Sędzia NSA Paweł Miładowski (spr), Sędzia NSA Marek Stojanowski, Protokolant starszy sekretarz sądowy Monika Dworakowska, po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. [...] w Ł. o wznowienie postępowania sądowego zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 2012 r. sygn. akt I OSK 1261/11 oddalającym skargę kasacyjną Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. [...] w Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 1399/10 w sprawie ze skarg Prezydenta Miasta Ł. wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej i Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. [...] w Ł. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności orzeczenia o wywłaszczeniu nieruchomości oddala skargę o wznowienie postępowania. UZASADNIENIE Wyrokiem z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. akt I OSK 1261/11, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Wojewódzkiego Szpitala [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 1399/10, w sprawie ze skarg Prezydenta Miasta Ł. wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej i Wojewódzkiego Szpitala [...] na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2010 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia nieważności orzeczenia o wywłaszczeniu nieruchomości. W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy. Orzeczeniem z dnia [...] listopada 1950 r., Nr [...], Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi orzekło o wywłaszczeniu nieruchomości położonej w Ł. przy ul. [...] nr hip. [...] rep. hip. [...], stanowiącej współwłasność M. i J. z C. małż. A. oraz A. i C. z O. małż. M.. Prezydium Rady Ministrów decyzją z dnia [...] stycznia 1952 r., Nr [...], utrzymało w mocy powołane orzeczenie z dnia [...] listopada 1950 r. Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności ww. orzeczeń wywłaszczeniowych wystąpiła T. K.. Decyzją z dnia [...] stycznia 2007 r., nr [...], Minister Budownictwa stwierdził nieważność obu powołanych orzeczeń o wywłaszczeniu, i decyzją z dnia [...] maja 2007 r. utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...]

2 2 z :30 stycznia 2007 r., lecz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 grudnia 2007 r. sygn. akt I SA/Wa 1181/07 uchylił decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] maja 2007 r. Ponownie rozpatrując sprawę, Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r., nr [...], utrzymał w mocy decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] stycznia 2007 r. Wyrokiem z dnia 9 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 1399/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargi Prezydenta Miasta Ł. i Wojewódzkiego Szpitala [...] na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2010 r. Skargę kasacyjną od wyroku z dnia 9 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 1399/10, złożył Wojewódzki Szpital [...]. W skardze kasacyjnej zarzucono naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 1 ust. 1 pkt 3 dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny r. (Dz. U. z 1949 r. Nr 65, poz. 527), zwanego dalej "dekretem z 1948 r.", przez przyjęcie, że nie została spełniona trzecia przesłanka dopuszczająca wywłaszczenie, ponieważ w dniu wejścia w życie dekretu nieruchomość położona przy ul. [...] w Ł. nie znajdowała się we władaniu Skarbu Państwa. W skardze kasacyjnej zarzucono również naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art i art ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", przez niewyjaśnienie podniesionych w skardze wątpliwości dotyczących materiału dowodowego zebranego na okoliczność rzekomego władania przez współwłaścicieli przedmiotową nieruchomością po wejściu w życie dekretu z 1948 r. oraz przywrócenia im posiadania, a ponadto naruszenie art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.), zwanej dalej "K.p.a.", przez przyjęcie, że w sprawie nie występują nieodwracalne skutki prawne. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano m.in. na kwestię braku uwierzytelnienia odpisów orzeczeń sądowych, które stanowiły dowód w sprawie na potwierdzenie, że w dniu wejścia w życie dekretu współwłaściciele władali przedmiotową nieruchomością, wykonując swoje uprawnienia właścicielskie. Ponadto, wskazano na kwestie związane z wykazywaniem "władania" nieruchomością oraz brak umowy najmu. Ponadto, z orzeczenia Prezydium Rady Ministrów wynika, że nie uwzględniło ono odwołania współwłaścicieli od orzeczenia o wywłaszczeniu z odjęciem prawa własności z dniem 9 maja 1945 r. z uwagi na to, że stan wynikający z umowy najmu świadczy o władaniu nieruchomością przez wywłaszczającego, o którym to władaniu mówi art. 1 dekretu z 1948 r. Sąd pominął również, że współwłaściciele przedmiotowej nieruchomości przez okres od 1 lutego 1945 r. do 31 grudnia 1948 r. czynszu nie pobierali. Przeczy to zatem postawionej przez Sąd tezie o wykonywaniu przez współwłaścicieli praw właścicielskich do spornej nieruchomości. Ponadto, dokonanie czynności cywilnoprawnej, mocą której nastąpiło obciążenie nieruchomości prawem rzeczowym (w tym przypadku prawem użytkowania) stanowi przeszkodę do stwierdzenia nieważności orzeczenia o wywłaszczeniu nieruchomości na podstawie art K.p.a. Decyzja uwłaszczeniowa Wojewody Ł. z dnia [...] maja 2002 r. ma bowiem charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny, dlatego nie z tą decyzją, lecz z aktem notarialnym z dnia [...] maja 2004 r., Rep. [...], mocą którego Województwo Ł. oddało przedmiotową nieruchomość skarżącemu Szpitalowi w nieodpłatne użytkowanie na okres 20 lat, wiążą się skutki prawne, których organ administracji nie jest w stanie odwrócić w ramach swych kompetencji realizowanych w postępowaniu administracyjnym. Objętym skargą o wznowienie postępowania wyrokiem z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. akt I OSK 1261/11, Naczelny Sąd Administracyjny, przy rozpoznaniu skargi kasacyjnej Wojewódzkiego Szpitala [...], jako niezasadne uznał zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia art i art p.p.s.a. W

3 3 z :30 sprawie wskazano na dokumenty będące postawą orzekania, jak i to, że strona nie wykazała by istniały jakieś inne dowody. W konsekwencji za niezasadny uznano zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 1 ust. 1 dekretu z 1948 r. Przepis stanowił bowiem, że dopuszczalne jest wywłaszczenie nieruchomości zajętych w okresie od 1 września 1939 r. do 9 maja 1945 r. na cele wymienione w art. 2 pkt 1 i znajdujących się w dniu wejścia w życie niniejszego dekretu we władaniu Skarbu Państwa, związków samorządu terytorialnego lub przedsiębiorstw państwowych. NSA w pełni podzielił pogląd Sądu I instancji zaczerpnięty ze wskazanych w zaskarżonym wyroku uprzednich orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego, że władanie nieruchomością przez Skarb Państwa w rozumieniu cytowanego wyżej art. 1 ust. 1 nie obejmuje władztwa wynikającego z umownego stosunku prawnego w rozpatrywanej sprawie z umowy najmu. Nie można bowiem władaniu nieruchomością opartemu na woli stron przypisać dopuszczalności jej wywłaszczenia na podstawie wskazanego przepisu. Analiza treści przepisów dekretu z 1948 r. wskazuje, że wywłaszczenie na podstawie tego dekretu służyło w istocie prawnemu usankcjonowaniu faktycznego władania gruntem przez Skarb Państwa niezależnie od woli jej dotychczasowego właściciela, a nawet wbrew jego woli. W rozpatrywanej zaś sprawie nie ulega wątpliwości potwierdził to bowiem organ I instancji w swoim orzeczeniu z dnia [...] listopada 1950 r. że władanie Skarbu Państwa przedmiotową nieruchomości wynikało z umowy najmu, a więc władztwo Skarbu Państwa było zależne od woli jej właściciela. Także zarzut kasacyjny naruszenia art K.p.a. NSA ocenił jako niezasługujący na uwzględnienie. Prawidłowo bowiem Sąd I instancji przyjął, że orzeczenia wywłaszczeniowe nie wywołały nieodwracalnych skutków prawnych. Oddanie przedmiotowej nieruchomości w użytkowanie Wojewódzkiemu Szpitalowi [...] umową notarialną przez Samorząd Województwa Ł. nastąpiło bowiem po uzyskaniu własności tej nieruchomości przez ten Samorząd z mocy prawa dopiero w dniu 1 stycznia 1999 r., co zostało potwierdzone deklaratoryjną decyzją Wojewody Ł. z dnia [...] maja 2002 r. Ustanowienie użytkowania w żaden więc sposób nie wynikało z orzeczeń wywłaszczeniowych, dlatego nie było skutkiem prawnym tych orzeczeń. Ustanowienie użytkowania w formie umowy notarialnej w sferze przyczynowo-skutkowej związane jest z przysługiwaniem Samorządowi Województwa Ł. prawa własności, którego nabycie potwierdzone zostało decyzją administracyjną z dnia [...] maja 2002 r. Takie zaś nabycie nie jest skutkiem prawnym orzeczeń wywłaszczeniowych, lecz stanowi odrębne od wywłaszczenia zdarzenie prawne, dlatego nie jest dla oceny legalności tych orzeczeń nieodwracalnym skutkiem prawnym w rozumieniu art K.p.a. Skargę o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. akt I OSK 1261/11, złożył Wojewódzki Szpital [...], wnosząc o wznowienie postępowania sądowego zakończonego ww. wyrokiem i uchylenie tego wyroku oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 1399/10 i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania; oraz zasądzenie od zwrotu kosztów postępowania sądowego w sprawie według norm przepisanych. Jako podstawę wznowienia postępowania wskazano przepis art p.p.s.a. i wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2015 r., sygn. akt P 46/13, w któym orzeczono, że "Art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczy upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej". Ponadto powołano się na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2010 r., sygn. akt II GPS 1/10, wskazując, że w świetle powyższego, skarżący ma prawo do ponownego rozpoznania sprawy w nowym stanie prawnym, ustalonym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2015 r., sygn. akt P 46/13. Jest bowiem rzeczą bezsporną, że podstawą wydania decyzji, której sprawa dotyczy, był art.

4 4 z : pkt 2 K.p.a. Skoro decyzję wydano na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją orzekł Trybunał Konstytucyjny, to należy uznać, że jest ona sprzeczna z prawem. Okoliczność ta przesądza o konieczności uchylenia zapadłych w sprawie wyroków sądów administracyjnych. Dlatego, w ocenie Szpitala, przy ponownym rozpoznaniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie powinien uchylić decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2010 r., nr [...], i ograniczyć się zgodnie z art K.p.a. do stwierdzenia wydania orzeczeń wywłaszczeniowych z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności tych orzeczeń. Zdaniem skarżącego Szpitala, wprawdzie Trybunał Konstytucyjny nie zdefiniował pojęcia "znacznego upływu czasu", lecz z pewnością należy przyjąć, że nie może to być okres dłuższy niż dziesięć lat, a okres sześćdziesięciu lat, który upłynął od daty wydania w niniejszej sprawie orzeczenia Prezydium Rady Narodowej m. Ł. z dnia [...] listopada 1950 r. nr [...] do daty wydania zaskarżonej decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2010 r. sprostowanego postanowieniem z dnia 9 czerwca 2010 r. jest bardzo znacznym upływem czasu. Skarżący Szpital byłby nadal użytkownikiem spornej nieruchomości do końca miesiąca kwietnia 2024 r., ponieważ otrzymał ją w nieodpłatne użytkowanie umową w formie aktu notarialnego z dnia 13 maja 2004 r. na okres 20 lat od Samorządu Województwa Ł., będącego jego organem założycielskim. Umowę nieodpłatnego użytkowania rozwiązano notarialnie w dniu 30 października 2013 r. wyłącznie z uwagi na treść orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 2012 r. sygn. akt I OSK 1261/11, którego dotyczy niniejsza skarga o wznowienie postępowania. Z tych wszystkich względów skarga o wznowienie postępowania jest w pełni zasadna. W odpowiedziach na skargę o wznowienie postępowania Minister Infrastruktury i Rozwoju oraz T. K. wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że rozpatrywana skarga o wznowienie postępowania sądowego została wniesiona w ustawowym terminie i została prawidłowo oparta na ustawowej podstawie wznowienia określonej w art p.p.s.a. Strona wnosząca skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego powołała się bowiem na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2015 r., sygn. akt P 46/13. W wyroku tym Trybunał wypowiedział się w przedmiocie niekonstytucyjności art K.p.a., który to przepis stanowił materialnoprawną podstawę oceny, jaka została wypowiedziana przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku objętym przedmiotową skargą o wznowienie postępowania sądowego. Powyższe okoliczności odpowiadają treści art. 190 ust. 4 Konstytucji RP, jak również zasadzie prawnej wyrażonej w uchwale z dnia 28 czerwca 2010 r., sygn. akt II GPS 1/10, przez Naczelny Sąd Administracyjny. Zgodnie z tą uchwałą przepis art p.p.s.a. stanowi podstawę wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego w każdym przypadku, gdy orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania z Konstytucją obejmuje akt normatywny, jaki stosował lub powinien zastosować sąd administracyjny lub organ administracji publicznej w danej sprawie. Wobec zaistnienia przesłanki z art p.p.s.a., a zatem wobec dopuszczalności wznowienia postępowania Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia określona we wskazanej wyżej normie, zgodnie z art p.p.s.a.

5 5 z :30 Skarga o wznowienie postępowania sądowego nie zasługuje na uwzględnienie. Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze o wznowienie postępowania o zastosowaniu art K.p.a. nie decyduje wyłącznie kwestia znacznego upływu czas od wydania decyzji wywłaszczeniowej w odniesieniu do wady rażącego naruszenia prawa. Jest to konsekwencja ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał w swoim rozstrzygnięciu ową "czasowość" powiązał z zaistnieniem skutków w postaci nabycia prawa lub ekspektatywy na podstawie decyzji, co jednak wymaga zbadania proporcji między stwierdzonymi naruszeniami prawa, a upływem czasu; nawet jeżeli te skutki mają być wynikiem decyzji obarczonej kwalifikowaną wadą prawną. W tym miejscu należy wskazać, że Trybunał choć stwierdził niekonstytucyjność art K.p.a., to uczynił to tylko w zakresie owej "czasowości". Ponadto sam Trybunał wskazał, że jego wyrok jako mający charakter zakresowy o pominięciu prawodawczym, nie powoduje zmiany normatywnej, w szczególności nie oznacza derogacji art K.p.a. Wyrok Trybunału nakłada tylko na ustawodawcę obowiązek uregulowania tej kwestii. Oznacza to, że w dalszym ciągu obowiązuje art K.p.a. w brzmieniu poddanym ocenie konstytucyjności. W tej sprawie wyrok NSA objęty skargą o wznowienie postępowania w zakresie zarzutu skargi kasacyjnej naruszenia art K.p.a. dotyczył wyłącznie kwestii tego czy orzeczenia wywłaszczeniowe wywołały nieodwracalne skutki prawne. W związku z tak zakreśloną oceną dotyczącą zastosowania art K.p.a. zapadł wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. akt I OSK 1261/11, oddalający skargę kasacyjną Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Mikołaja Kopernika w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 1399/10. Kwestia owej "czasowości", co do której orzekł Trybunał nie ma zatem związku z oceną prawną dokonaną w wyroku NSA w zakresie braku wystąpienia w tej sprawie nieodwracalnych skutków prawnych, jakie miałyby wywołać orzeczenia wywłaszczeniowe. Należy przypomnieć i podtrzymać w całej rozciągłości ocenę NSA, zgodnie z którą ustanowienie użytkowania nieruchomości na rzecz ww. Szpitala w żaden więc sposób nie wynikało z orzeczeń wywłaszczeniowych, dlatego nie było skutkiem prawnym tych orzeczeń. Oznacza to, że decyzje wywłaszczeniowe nie były podstawą nabycia prawa lub ekspektarywy przez skarżący Szpital w postaci prawa do użytkowania nieruchomości, co nastąpiło ale w drodze odrębnej czynności cywilno-prawnej. Poza tym wskazane w skardze o wznowienie rozwiązanie umowy użytkowania jednoznacznie wskazuje, że pod względem skutków prawych zawarcia umowy użytkowania nie można było w ogólności zakwalifikować do nieodwracalnych skutków prawnych, nie mówiąc o tych z art K.p.a. Ponadto ustanowienie użytkowania w formie umowy notarialnej w sferze przyczynowo-skutkowej związane było z przysługującym Samorządowi Województwa Ł. prawem własności, którego nabycie potwierdzone zostało decyzją administracyjną z dnia [...] maja 2002 r. Takie zaś nabycie nie jest skutkiem prawnym orzeczeń wywłaszczeniowych, lecz stanowi odrębne od wywłaszczenia zdarzenie prawne, dlatego nie jest dla oceny legalności tych orzeczeń nieodwracalnym skutkiem prawnym w rozumieniu art K.p.a. Skarżący Szpital tej oceny nie podważył. Ponadto w skardze o wznowienie postępowania skarżący Szpital przywołuje sam fakt upływu ponad 60 lat od wydania decyzji wywłaszczeniowej. Jak już wyżej wskazano, możliwa jest ocena konstytucyjności art K.p.a. przez sądy administracyjne, co jednak wymaga przeprowadzenia procesu wyważania w oparciu o zasadę proporcjonalności. NSA wydając wyrok objęty skargą o wznowienie postępowania z uwagi na późniejsze wydanie wyroku przez Trybunał, jak i zarzuty skargi kasacyjnej nie miał możliwości dokonania takiej oceny. Ponadto w skardze o wznowienie postępowania skarżący Szpital w tym zakresie nie zawarł żadnej argumentacji, wskazując tylko na sam fakt upływu czasu, który to fakt był znany organowi,

6 6 z :30 jak i sądom administracyjnym obu instancji. Z tych względów w tej sprawie nie mógł mieć zastosowania art K.p.a. nawet jeżeli zważy się, że decyzje wywłaszczeniowe zapadały ponad 60 lat temu, a więc ze znacznym upływem czasu, na co zasadnie wskazał skarżący Szpital w skardze o wznowienie postępowania. Jednak z uwagi na brak argumentacji strony co do możliwości dokonania prokonstytucyjnej wykładni art K.p.a., kwestia owej "czasowości" nie ma wpływu na wynik sprawy. Właśnie z tego względu na powyższą ocenę nie mają wpływu eksponowane w ww. wyroku Trybunału zasady trwałości i pewności obrotu społecznogospodarczego, ponieważ w tej sprawie tych zasad nie można odnieść do sytuacji prawnej skarżącego Szpitala. W tym zakresie Trybunał wskazał na doniosłość wyjątków od reguły trwałości decyzji administracyjnej, a w szczególności zasady trwałości decyzji kształtujących prawa byłych właścicieli nieruchomości i stron postępowania o wywłaszczenie, a nie innych podmiotów. Zasada praworządności nie uzasadnia rozwiązania prawnego umożliwiającego stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, które może powodować zmianę ukształtowanej od kilkudziesięciu lat sytuacji prawnej [właśnie] adresatów decyzji, a przez co nie służyłoby ono też realizacji zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa i zasady pewności prawa. Zaś działanie organów państwa na podstawie prawa, będące przejawem zasady praworządności (legalizmu), nie oznacza bezwzględnego obowiązku eliminowania z obrotu wadliwych decyzji, na podstawie których strona nabyła prawo lub jego ekspektatywę (w szczególności jeżeli z takim nabyciem powiązane było powstanie obowiązku państwa), po upływie znacznego czasu od wydania tego aktu administracyjnego. Takie aspekty i konsekwencje zasady praworządności są bowiem ograniczone przez jej inne oblicze, tj. potrzebę stabilizacji stanów społecznogospodarczych ukształtowanych mocą aktu administracyjnego, a ponadto przez zasadę zaufania obywatela do państwa, w tym zasadę pewności prawa, które wynikają z art. 2 Konstytucji. Ponadto Trybunał powołał się na dotychczasowy dorobek orzeczniczy, zgodnie z którym przyjmuje się równocześnie, że "w szczególnych okolicznościach, gdy przemawia za tym inna zasada konstytucyjna, jest dopuszczalne odstąpienie od zasady bezpieczeństwa prawnego (zob. wyroki z: 10 grudnia 2007 r., sygn. P 43/07, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 155; 23 kwietnia 2013 r., sygn. P 44/10, OTK ZU nr 4/A/2013, poz. 39). Precyzując pojęcie "szczególnych okoliczności", Trybunał stwierdził, że obejmują one "sytuacje nadzwyczaj wyjątkowe, gdy ze względów obiektywnych zachodzi potrzeba dania pierwszeństwa określonej wartości chronionej bądź znajdującej (...) oparcie w przepisach Konstytucji. Wyjątkowość sytuacji nakazuje dokonanie oceny pod tym względem w każdej z osobna sytuacji, jako że trudno jest tu o wypracowanie ogólniejszej, uniwersalnej reguły" (orzeczenie z 29 stycznia 1992 r., sygn. K 15/91, OTK w 1992 r., cz. I, poz. 8). Trybunał podkreślał też, że prawomocne rozstrzygnięcia organów mają za sobą konstytucyjne domniemanie wynikające z zasady praworządności, które może być jednak przełamane gdy samo rozstrzygnięcie odbiega od konstytucyjnego standardu, np. z uwagi na niekonstytucyjność dotyczącą prawa materialnego lub procedury. Trybunał zauważał przy tym, że podważenie prawomocności musi każdorazowo być przedmiotem skrupulatnego ważenia wartości (zob. wyrok z 24 października 2007 r., sygn. SK 7/06, OTK ZU nr 9/A/2007, poz. 108)". W ocenie składu Naczelnego Sądu Administracyjnego orzekającego w tej sprawie to wskazanie Trybunału oraz charakter zakresowy o pominięciu prawodawczym ww. wyroku Trybunału, uprawniają organy Państwa, w tym sądy administracyjne, do dokonania oceny owej przesłanki "czasowości" w oparciu o art K.p.a. w związku z wyrokiem Trybunału o sygn. akt P 46/13. Jednak w tej sprawie stwierdzony okres upływu ponad 60 lat od wydania orzeczenia o wywłaszczeniu nawet jeśli przyjąć, że jest znacznym upływem czasu, nie może powodować z automatu uchylenia wyroku objętego skargą o wznowienie. Ocena ta jednak, o czym wyżej była mowa, nie miała decydującego znaczenie dla braku wykazania w tej sprawie przez skarżący Szpital jakie skutki wynikają z zastosowania zasady proporcjonalności. Dlatego skarga o wznowienie postępowania nie zawiera usprawiedliwionych podstaw, które mogłyby przemawiać za jej uwzględnieniem.

7 7 z :30 Powyższe stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego w składzie orzekającym w tej sprawie stanowi zatem poszerzenie i uszczegółowienie poglądu prezentowanego w dotychczasowym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyroki NSA: z 8 stycznia 2016 r., I OSK 1030/14; z 19 listopada 2015 r., II OSK 651/14), ponieważ o ile w kwestii stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowych, rzeczywiście z uwagi na charakter prawny wyroku Trybunału, wyrok ten w tego rodzaju sprawach może nie mieć zastosowania, o tyle w okolicznościach konkretnej sprawy nie jest wykluczona możliwość oceny czy w sprawie występuje przesłanka owej "czasowości" (por. wyroki NSA: z 10 listopada 2015 r., I OSK 352/14; z 15 września 2015 r., I OSK 2940/14; z 15 lipca 2015 r., I OSK 2545/13; z 3 czerwca 2015 r., I OSK 2360/13). Mając powyższe na względzie, na podstawie art p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku.