Prawo administracyjne. Akty stanu cywilnego

Transkrypt

1 Prawo administracyjne Akty stanu cywilnego

2 Stan cywilny Poprzez stan cywilny rozumie się sytuację prawną osoby wyrażoną przez cechy indywidualizujące osobę, kształtowaną przez zdarzenia naturalne, czynności prawne lub orzeczenia sądów, lub decyzje organów, stwierdzoną w akcie stanu cywilnego. Jej rejestracji służy rejestr stanu cywilnego oraz akty stanu cywilnego, stanowiące formę rejestracji. Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. Aktem stanu cywilnego jest wpis o urodzeniu, małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego wraz z treścią późniejszych wpisów wpływających na treść lub ważność tego aktu.

3 Stan cywilny ZDARZENIA NATURALNE urodzenie zgon CZYNNOŚCI PRAWNE zawarcie małżeństwa uznanie ojcostwa oświadczenie rodziców o wyborze imienia dziecka ORZECZENIA SĄDÓW I DECYZJE ORGANÓW orzeczenie o ustaleniu lub zaprzeczeniu ojcostwa orzeczenie o unieważnieniu małżeństwa orzeczenie o uznaniu za zmarłego

4 Stan cywilny Stan cywilny ma przede wszystkim znaczenie informacyjne, bowiem odnosi się do cech charakteryzujących sytuację osobistą oraz sytuację w rodzinie danej osoby. Sytuacja osobista wpływa na, między innymi, nabycie zdolności do czynności prawnych, możliwość ponoszenia odpowiedzialności karnej oraz prawa i obowiązki danej osoby, w tym w zakresie edukacji, zatrudnienia czy zabezpieczenia społecznego. Natomiast sytuacja rodzinna, a przede wszystkim stosunek pokrewieństwa i małżeństwa, ma istotne znaczenie dla kwestii związanych ze sprawowaniem opieki, alimentacją czy dziedziczeniem.

5 Akty stanu cywilnego Aktem stanu cywilnego jest wpis o urodzeniu, małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego wraz z treścią późniejszych wpisów wpływających na treść lub ważność tego aktu. Należy pamiętać, że akt stanu cywilnego nie stanowi aktu administracyjnego, ale jest rejestracją określonego zdarzenia, dokonaną w trybie określonym przepisami prawa. Momentem sporządzenia aktu stanu cywilnego jest chwila dokonania wpisu o urodzeniu, małżeństwie lub zgonie. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, sporządzeniem aktu stanu cywilnego jest dokonanie odpowiedniego wpisu w rejestrze stanu cywilnego, który prowadzony jest w systemie teleinformatycznym.

6 Akty stanu cywilnego Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a zatem wyłącznie na podstawie aktu stanu cywilnego dopuszczalne jest udowodnienie faktu urodzenia, zawarcia małżeństwa albo zgonu, a także prawdziwości zawartych w nim danych dotyczących daty i miejsca zdarzenia, danych dotyczących dziecka, danych osób wstępujących w związek małżeński albo danych dotyczących osób zmarłych. Natomiast na podstawie aktu stanu cywilnego nie jest możliwe udowodnienie innych danych w nich zawartych, a niedotyczących bezpośrednio zdarzenia zarejestrowanego w akcie. Nie jest zatem możliwe udowodnienie na podstawie aktu urodzenia dziecka daty urodzenia jego rodziców, na podstawie aktu małżeństwa pochodzenia osoby wstępującej w związek małżeński, a nawet daty i miejsca jej urodzenia. Podobnie pomimo umieszczenia w akcie zgonu danych dotyczących małżonka osoby zmarłej, akt zgonu nie stanowi dowodu zawarcia małżeństwa lub pozostawania zmarłego w związku małżeńskim z określoną osobą. Dane te, niebędące danymi podstawowymi, mogą jednak stanowić dowód pośredni w postępowaniu o ustalenie lub odtworzenia aktów stanu cywilnego.

7 Akty stanu cywilnego Moc dowodowa aktu stanu cywilnego może być podważona jedynie w drodze postępowania sądowego. A zatem do chwili wydania przez sąd orzeczenia o unieważnieniu aktu stwierdzającego zdarzenie niezgodne ze stanem rzeczywistym, nie można podważać wiarygodności takiego aktu. Nie jest to możliwe nawet wówczas, jeżeli niezgodność ze stanem rzeczywistym jest oczywista dla kierownika urzędu stanu cywilnego, innych organów administracji publicznej czy też stron. Stwierdzenie niezgodności z prawdą zdarzeń stwierdzanych w formie wzmianki dodatkowej nie wymaga unieważnienia całego aktu. Wystarcza unieważnienie samej wzmianki, co może nastąpić także w postępowaniu nieprocesowym.

8 Rejestracja stanu cywilnego Rejestracja jest dokonywana przez gminy w urzędach stanu cywilnego. Stanowi ona zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Okręgiem rejestracji jest gmina. Zmiana okręgu rejestracji stanu cywilnego może nastąpić przez ustalenie właściwości urzędu stanu cywilnego dla więcej niż jednego okręgu rejestracji stanu cywilnego lub przez ustalenie właściwości kilku urzędów stanu cywilnego w jednym okręgu rejestracji stanu cywilnego. Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego są dokonywane przez kierownika urzędu stanu cywilnego lub zastępcę kierownika urzędu stanu cywilnego. Uprawnienia i obowiązki kierownika USC dotyczą także zastępcy kierownika USC. W zakresie wydawania odpisów aktów stanu cywilnego, zaświadczeń o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych dotyczących wskazanej osoby oraz zamieszczania przypisków (WYJĄTEK!) pisemnie może zostać upoważniony pracownik USC (przez kierownika USC) albo inny pracownik urzędu gminy (przez wójta, burmistrza lub prezydenta). Zastępca kierownika USC nie może wydawać upoważnień!

9 Kierownik USC Zasadniczo kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta: W miastach poniżej 50 tysięcy mieszkańców Zatrudnia zastępcę kierownika USC Może zatrudnić inną osobę na stanowisku kierownika USC W miastach powyżej 50 tysięcy mieszkańców Zatrudnia inną osobę na stanowisku kierownika USC Może zatrudnić zastępcę kierownika USC Warunki, jakie powinna spełniać zatrudniana osoba, zawarto w art. 8 ust. 1 PrASC. Należą do nich posiadanie obywatelstwa polskiego, korzystanie z pełni praw publicznych, pełna zdolność do czynności prawnych, brak skazania prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, kryterium wykształcenia (tytuł zawodowy magistra prawa lub administracji) oraz stażu pracy (co najmniej trzyletni staż pracy na stanowiskach urzędniczych w urzędach lub w samorządowych jednostkach organizacyjnych, w służbie cywilnej, w urzędach państwowych lub w służbie zagranicznej, z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi).

10 Rejestr stanu cywilnego Rejestr stanu cywilnego jest rejestrem publicznym, który prowadzony jest przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Rejestr jest prowadzony w systemie teleinformatycznym. Wpisów w rejestrze może dokonywać kierownik urzędu stanu cywilnego lub zastępca kierownika urzędu stanu cywilnego. Dostęp do rejestru przysługuje: Ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji Ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych Kierownikowi urzędu stanu cywilnego Zastępcy kierownika urzędu stanu cywilnego Wojewodzie w zakresie sprawowania nadzoru Akty stanu cywilnego oznacza się w rejestrze stanu cywilnego oddzielnie dla każdego rodzaju zdarzenia: urodzenia, małżeństwa albo zgonu, i odrębnie dla każdego roku kalendarzowego.

11 Rejestr stanu cywilnego Kierownik urzędu stanu cywilnego przed rejestracją zdarzenia sprawdza, czy nie zostało ono uprzednio zarejestrowane w formie aktu stanu cywilnego w rejestrze stanu cywilnego. Dokonując rejestracji sprawdza dane zawarte w rejestrze PESEL. Rejestracji stanu cywilnego dokonuje się na podstawie dowodów potwierdzających prawdziwość zgłoszonych danych. W przypadku uznania tych dowodów za niewystarczające stan faktyczny ustala się w postępowaniu wyjaśniającym. AKTA ZBIOROWE STANU CYWILNEGO Dokumenty stanowiące podstawę sporządzenia aktu stanu cywilnego lub dokumenty złożone po sporządzeniu aktu stanu cywilnego stanowiące podstawę do dołączenia wzmianki dodatkowej do aktu stanu cywilnego lub stanowiące podstawę zamieszczenia przypisku przy innych aktach stanu cywilnego stanowią akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego. Generalnie w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego gromadzi się dokumenty, które nie podlegają zwrotowi. Akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego są gromadzone w rejestrze stanu cywilnego, jeżeli zostały sporządzone w formie dokumentu elektronicznego. W rejestrze mogą być gromadzone akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego niesporządzone w formie dokumentu elektronicznego jako odwzorowanie cyfrowe lub może być zamieszczany opis tych dokumentów.

12 Rejestr stanu cywilnego Akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego należy zabezpieczyć przed uszkodzeniem, zniszczeniem, utratą oraz przed nieuprawnionym dostępem do nich osób trzecich. Jeżeli nie zostały sporządzone w formie dokumentu elektronicznego - przechowuje się je w archiwum urzędu stanu cywilnego, w miejscu zapewniającym ich zabezpieczenie, a w razie potrzeby poddaje się konserwacji. Akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego niesporządzone w formie dokumentu elektronicznego mogą być wynoszone poza urząd stanu cywilnego za zgodą wojewody wyrażoną w drodze postanowienia lub w przypadku niebezpieczeństwa zagrażającego tym aktom. Akty stanu cywilnego oraz akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego kierownik urzędu stanu cywilnego przechowuje przez okres 100 lat w przypadku aktów urodzenia oraz aktów zbiorowych rejestracji stanu cywilnego dotyczących aktu urodzenia oraz 80 lat w przypadku aktów małżeństwa, aktów zgonu oraz akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego dotyczących aktu małżeństwa i aktu zgonu. Okresy te są liczone od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło sporządzenie aktu stanu cywilnego. Po upływie wskazanych okresów akty stanu cywilnego oraz akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego kierownik urzędu stanu cywilnego przekazuje w ciągu 2 lat do właściwego archiwum państwowego.

13 Podstawowe pojęcia Nazwisko rodowe to nazwisko zamieszczone w akcie urodzenia. Nazwisko to nazwisko zamieszczone w akcie małżeństwa i akcie zgonu. W przypadku osoby, która nie zawarła związku małżeńskiego - nazwiskiem jest nazwisko rodowe. Stan cywilny w odniesieniu do małżeństwa określa się terminami panna/kawaler, zamężna/żonaty, rozwiedziona/rozwiedziony, wdowa/wdowiec. Miejsce zdarzenia to miejscowość, w której nastąpiło urodzenie, zostało zawarte małżeństwo albo nastąpił zgon, albo znaleziono zwłoki. Nazwę miejscowości zamieszcza się w akcie stanu cywilnego zgodnie z krajowym rejestrem urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz urzędowych nazw miejscowości i ich części, a w razie zmiany nazwy miejscowości - zamieszcza się wzmiankę.

14 Właściwość miejscowa Urodzenie oraz małżeństwo rejestruje kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na miejsce urodzenia albo zawarcia małżeństwa. Zgon rejestruje kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na miejsce zgonu albo miejsce znalezienia zwłok. Kierownik USC właściwy dla miasta stołecznego Warszawy rejestruje: małżeństwo zawarte przed konsulem urodzenie oraz zgon na polskim statku morskim lub powietrznym, okręcie wojennym lub wojskowym statku powietrznym zgon żołnierza w czynnej służbie wojskowej i innej osoby przydzielonej do jednostki wojskowej, poległych lub zmarłych w związku z działaniami wojennymi zgon w przypadku stwierdzenia zgonu albo uznania za zmarłego w postępowaniu sądowym

15 Właściwość miejscowa Zgłoszenia urodzenia dokonuje się w urzędzie stanu cywilnego właściwym ze względu na miejsce urodzenia dziecka. Zawarcie małżeństwa następuje przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego wybranym przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo. Zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego wybrany przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo. Zgłoszenia zgonu dokonuje się w urzędzie stanu cywilnego właściwym ze względu na miejsce zgonu albo miejsce znalezienia zwłok. W przypadku osoby, której osobisty udział w czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego w siedzibie urzędu stanu cywilnego nie jest możliwy z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej niedającej się pokonać przeszkody, czynności tej można dokonać w miejscu pobytu tej osoby, jeżeli pozwalają na to okoliczności. Oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa lub oświadczenia małżonków, że dziecko będzie nosić takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko, oraz oświadczenie małżonka rozwiedzionego o powrocie do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa, można złożyć przed wybranym kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo konsulem.

16 Podstawowe pojęcia Adnotacja zamieszczana jest w akcie stanu cywilnego i zawiera informacje o okolicznościach i podstawie rejestracji urodzenia, małżeństwa albo zgonu. Wzmianka dodatkowa to wpis wpływający na treść lub ważność aktu stanu cywilnego, dołączany do aktu stanu cywilnego. Dołączana jest na podstawie prawomocnych orzeczeń sądów, ostatecznych decyzji administracyjnych i decyzji administracyjnych o zmianie imienia lub nazwiska, odpisów aktów stanu cywilnego, protokołów sporządzanych przez kierowników urzędów stanu cywilnego albo konsulów z czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego, które wymagają dołączenia wzmianek dodatkowych, odpisów zagranicznych dokumentów stanu cywilnego lub innych dokumentów pochodzących od organów obcego państwa, niewymagających uznania oraz innych dokumentów mających wpływ na treść lub ważność aktu. Przypisek zamieszczany jest przy akcie stanu cywilnego i obejmuje informacje o innych aktach stanu cywilnego dotyczących tej samej osoby oraz informacje wpływające na stan cywilny tej osoby. Zawsze jest zamieszczany w przypadku sporządzenia aktu stanu cywilnego lub dołączenia do niego wzmianki dodatkowej.

17 Zmiany w aktach stanu cywilnego SPROSTOWANIE Sprostowaniu podlega akt stanu cywilnego, który zawiera dane niezgodne z danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych. Sprostowania dokonuje kierownik USC z urzędu, na wniosek osoby, której ten akt dotyczy, lub jej przedstawiciela ustawowego, na wniosek osoby mającej w tym interes prawny lub prokuratora, w formie czynności materialno-technicznej. Po dokonaniu sprostowania kierownik USC wydaje wnioskodawcy odpis zupełny sprostowanego aktu stanu cywilnego. Sprostowanie może być dokonane przez sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego, jeżeli sprostowanie aktu stanu cywilnego jest niemożliwe na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub innych aktów stanu cywilnego o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego lub sprostowanie przez kierownika USC nie jest możliwe wyłącznie na podstawie wskazanych dokumentów. Jeżeli sprostowania aktu stanu cywilnego dokonano w formie czynności materialnotechnicznej, wydany odpis zupełny aktu stanu cywilnego uważa się za wydany na wniosek.

18 Zmiany w aktach stanu cywilnego UZUPEŁNIENIE Uzupełnienie dotyczy aktu stanu cywilnego, który nie zawiera wszystkich wymaganych danych. Dokonuje go kierownik USC na podstawie innych aktów stanu cywilnego, akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego prowadzonych dla tego aktu i innych dokumentów mających wpływ na stan cywilny, a także dokumentów zagranicznych wskazanych w art. 37 ust. 2 PrASC - z urzędu, na wniosek osoby, której ten akt dotyczy, lub jej przedstawiciela ustawowego, na wniosek osoby mającej w tym interes prawny lub prokuratora. Uzupełnienie przyjmuje formę czynności materialno-technicznej. Kierownik wydaje wnioskodawcy odpis zupełny uzupełnionego aktu stanu cywilnego. Uzupełnienia aktu zgonu dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej lub prokuratora, jeżeli akt zgonu nie zawiera daty lub godziny zgonu, a dane te nie wynikają z akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego stanowiących podstawę sporządzenia aktu zgonu Jeżeli uzupełnienia aktu stanu cywilnego dokonano w formie czynności materialno-technicznej, wydany odpis zupełny aktu stanu cywilnego uważa się za wydany na wniosek.

19 Zmiany w aktach stanu cywilnego UNIEWAŻNIENIE Unieważnienia aktu stanu cywilnego lub dołączonej do niego wzmianki dodatkowej dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego, jeżeli akt ten lub wzmianka stwierdzają zdarzenie niezgodne ze stanem faktycznym lub stwierdzono uchybienia, które zmniejszają jego moc dowodową. Może on postanowić o sporządzeniu nowego aktu stanu cywilnego. Unieważnienia aktu lub aktów stanu cywilnego stwierdzających to samo zdarzenie, a błędnie zarejestrowanych w rejestrze stanu cywilnego z przyczyn technicznych lub w wyniku niewłaściwego zastosowania funkcjonalności rejestru stanu cywilnego dokonuje z urzędu, w formie czynności materialnotechnicznej, kierownik urzędu stanu cywilnego, który dokonał błędnej rejestracji, dołączając do każdego z unieważnionych aktów wzmiankę dodatkową o jego unieważnieniu.

20 Zmiany w aktach stanu cywilnego UNIEWAŻNIENIE Jeżeli w rejestrze stanu cywilnego zarejestrowano z przyczyn innych niż wskazane w art. 39a ust. 1 więcej niż jeden akt stanu cywilnego stwierdzający to samo zdarzenie, a okoliczności wskazane w każdym z tych aktów nie budzą wątpliwości, że przedmiotem rejestracji w każdym z nich jest to samo zdarzenie, wojewoda właściwy dla kierownika urzędu stanu cywilnego, który zarejestrował ostatni akt, unieważnia akt lub akty stanu cywilnego w formie decyzji administracyjnej. Unieważniony akt stanu cywilnego nie podlega ujawnieniu i nie wydaje się z niego odpisów. W przypadku unieważnienia aktu stanu cywilnego na żądanie sądu wydaje się odpis zupełny tego aktu. Na wniosek osoby, której akt dotyczy, lub osoby mającej interes prawny można wydać odpis zupełny unieważnionego aktu stanu cywilnego.

21 Zmiany w aktach stanu cywilnego Ustalenia treści aktu stanu cywilnego dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, jeżeli postanowił o sporządzeniu nowego aktu stanu cywilnego, albo na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego, jeżeli unieważniony akt stanu cywilnego ma być zastąpiony nowym aktem albo akt urodzenia lub akt małżeństwa nie został sporządzony i nie może go sporządzić kierownik urzędu stanu cywilnego.

22 Dokumenty wydawane z aktów stanu cywilnego Kierownik USC wydaje z rejestru stanu cywilnego odpisy zupełne i odpisy skrócone aktów stanu cywilnego, zaświadczenia o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych dotyczących wskazanej osoby i zaświadczenia o stanie cywilnym. Odpis aktu stanu cywilnego, zaświadczenie o stanie cywilnym lub zaświadczenie o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych dotyczących wskazanej osoby mogą zostać wydane, na wniosek, w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym. ODPIS ZUPEŁNY Odpis zupełny aktu stanu cywilnego stanowi dosłowne powtórzenie treści aktu stanu cywilnego oraz treści dołączonych wzmianek dodatkowych.

23 Dokumenty wydawane z aktów stanu cywilnego ODPIS SKRÓCONY Odpis skrócony aktu stanu cywilnego zawiera treść aktu stanu cywilnego uwzględniającą treść dołączonych wzmianek dodatkowych. Odpis skrócony aktu stanu cywilnego jest wydawany z urzędu w jednym egzemplarzu po sporządzeniu aktu urodzenia albo aktu zgonu - osobie zgłaszającej zdarzenie oraz po sporządzeniu aktu małżeństwa - osobom, które zawarły małżeństwo. Ponadto odpis skrócony może być wydany na wniosek. ZAŚWIADCZENIE O STANIE CYWILNYM Zaświadczenie o stanie cywilnym zawiera nazwisko, imię (imiona), nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia osoby, której stanu cywilnego dotyczy, płeć, imiona oraz nazwiska rodowe rodziców oraz oznaczenie stanu cywilnego jako sytuacji osoby w odniesieniu do małżeństwa. Zaświadczenie o stanie cywilnym oraz zaświadczenie o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych są ważne przez okres 6 miesięcy od daty ich sporządzenia.

24 Akt urodzenia Akt urodzenia, co do zasady, sporządza się w dniu zgłoszenia urodzenia dziecka. Akt urodzenia sporządza się na podstawie karty urodzenia lub karty martwego urodzenia przekazanej przez podmiot wykonujący działalność leczniczą oraz protokołu zgłoszenia urodzenia. Kartę urodzenia przekazuje się kierownikowi urzędu stanu cywilnego właściwemu do sporządzenia aktu urodzenia w terminie 3 dni od dnia jej sporządzenia. Karta urodzenia zawiera nazwisko, imię (imiona), nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia oraz numer PESEL matki dziecka, jeżeli został nadany, miejsce, datę i godzinę urodzenia dziecka oraz płeć, a w przypadku urodzenia martwego karta urodzenia martwego zawiera informację, że dziecko urodziło się martwe. Zgłoszenia urodzenia dziecka dokonuje się w terminie 21 dni od dnia sporządzenia karty urodzenia, a w przypadku gdy dziecko urodziło się martwe - w terminie 3 dni od dnia sporządzenia karty martwego urodzenia. Jeżeli nie dokonano zgłoszenia urodzenia w terminie 21 dni od dnia sporządzenia karty urodzenia kierownik urzędu stanu cywilnego sporządza z urzędu akt urodzenia na podstawie karty urodzenia. Kierownik urzędu stanu cywilnego wybiera dziecku imię z urzędu, z adnotacją zamieszczoną w akcie urodzenia o wyborze imienia z urzędu.

25 Akt urodzenia Zgłoszenia urodzenia dokonują matka lub ojciec dziecka posiadający pełną zdolność do czynności prawnych. Matka lub ojciec dziecka, którzy ukończyli 16 lat, dokonują zgłoszenia urodzenia, jeżeli posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. W pozostałych przypadkach zgłoszenia urodzenia dokonują przedstawiciel ustawowy lub opiekun matki. Zgłoszenia można dokonać również przez pełnomocnika. Zgłoszenie urodzenia dokumentuje się w formie protokołu, który jest podpisywany przez osobę zgłaszającą i kierownika urzędu stanu cywilnego. Osoba zgłaszająca urodzenie składa oświadczenie o wyborze nie więcej niż dwóch imion dla dziecka, przy czym nie mogą one być zamieszczone w akcie urodzenia w formie zdrobniałej oraz nie mogą mieć charakteru ośmieszającego lub nieprzyzwoitego. Niezależnie od obywatelstwa i narodowości rodziców dziecka wybrane imię lub imiona mogą być imionami obcymi. Można wybrać imię, które nie wskazuje na płeć dziecka, ale w powszechnym znaczeniu jest przypisane do danej płci. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczenia o wyborze imienia lub imion dziecka, jeżeli wybrane imię lub imiona są w formie zdrobniałej lub mają charakter ośmieszający lub nieprzyzwoity lub nie wskazują na płeć dziecka, kierując się powszechnym znaczeniem imienia, i wybiera dziecku imię z urzędu, w formie decyzji administracyjnej podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, z adnotacją zamieszczoną w akcie urodzenia o wyborze imienia z urzędu.

26 Akt urodzenia Rodzice mogą złożyć przed wybranym kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo przed konsulem oświadczenie o zmianie imienia lub imion dziecka zamieszczonych w akcie urodzenia w terminie 6 miesięcy od dnia jego sporządzenia. Zmiana imienia może polegać na zastąpieniu wybranego imienia innym imieniem, zastąpieniu dwóch imion jednym imieniem lub odwrotnie, dodaniu drugiego imienia, zmianie pisowni imienia lub imion lub zmianie kolejności imion dziecka. Dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka albo oświadczenia o wyborze nazwiska, jeżeli nazwisko dziecka nie zostało przez nich wskazane.

27 Akt urodzenia Akt urodzenia zawiera: nazwisko, imię (imiona) dziecka; kraj, datę i miejsce urodzenia dziecka; płeć dziecka; nazwiska, imiona oraz nazwiska rodowe, daty i miejsca urodzenia rodziców dziecka; nazwisko i imię osoby zgłaszającej urodzenie; nazwisko i imię biegłego lub tłumacza, jeżeli brał udział w czynności. Akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców sporządza się na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego. Sąd opiekuńczy ustala dane dotyczące urodzenia dziecka po zasięgnięciu opinii osoby, pod opieką której dziecko się znajduje, nadaje dziecku nazwisko i imię oraz określa, jakie imiona rodziców i nazwiska rodowe będą zamieszczone w akcie urodzenia. Nazwisko nadane dziecku zamieszcza się jako nazwisko rodziców. W przypadku nieustalenia miejsca urodzenia dziecka za miejsce urodzenia uznaje się miejsce znalezienia dziecka.

28 Akt małżeństwa Złożenie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński dokumentuje się w formie protokołu, który podpisują osoby wstępujące w związek małżeński, świadkowie oraz kierownik urzędu stanu cywilnego albo konsul. Zawarcie małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo konsulem następuje z zachowaniem uroczystej formy. Kierownik urzędu stanu cywilnego, który przyjął oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, sporządza akt małżeństwa najpóźniej w następnym dniu roboczym. Jeżeli zawarcie małżeństwa nastąpiło przed konsulem, przesyła on niezwłocznie protokół złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński. Akt małżeństwa sporządza się najpóźniej w następnym dniu roboczym po dniu otrzymania protokołu złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński. Jeżeli zawarcie małżeństwa nastąpiło w sposób określony w art. 1 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, akt małżeństwa sporządza się najpóźniej w następnym dniu roboczym po dniu otrzymania zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz zaświadczenia stwierdzającego, że oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński zostały złożone w obecności duchownego.

29 Akt małżeństwa Akt małżeństwa zawiera: nazwiska i imiona osób, które zawarły małżeństwo, nazwiska rodowe, stan cywilny oraz daty i miejsca urodzenia; miejsce i datę zawarcia małżeństwa; nazwiska i imiona oraz nazwiska rodowe rodziców osób, które zawarły małżeństwo; nazwiska i imiona świadków; nazwiska małżonków, które będą oni nosili po zawarciu małżeństwa; nazwisko, jakie będą nosiły dzieci zrodzone z małżeństwa; informację o złożeniu zgodnych oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński; nazwisko i imię biegłego lub tłumacza, jeżeli brał udział w czynności. Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dzieci zrodzonych z tego małżeństwa, adnotację o tym zamieszcza się w akcie małżeństwa.

30 Akt zgonu Akt zgonu sporządza się w dniu, w którym dokonano zgłoszenia zgonu, na podstawie karty zgonu oraz protokołu zgłoszenia zgonu. Zgłoszenie zgonu następuje przez złożenie kierownikowi urzędu stanu cywilnego karty zgonu w terminie 3 dni od dnia jej sporządzenia. Jeżeli zgon nastąpił na skutek choroby zakaźnej, zgłoszenia zgonu dokonuje się w ciągu 24 godzin od zgonu. Zgłoszenia zgonu dokonuje podmiot uprawniony do pochówku na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1959r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. W przypadku niedokonania zgłoszenia zgonu przez podmiot uprawniony do pochówku lub przez upoważnionego pracownika publicznej uczelni medycznej albo uczelni publicznej prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych zgłoszenia zgonu dokonuje przedstawiciel podmiotu obowiązanego do pochówku. W przypadku znalezienia zwłok w stanie lub w okolicznościach uniemożliwiających ich identyfikację prokurator lub Policja zawiadamia o tym gminę właściwą ze względu na miejsce znalezienia zwłok. Zgłoszenie zgonu dokumentuje się w formie protokołu, który podpisują zgłaszający zgon i kierownik urzędu stanu cywilnego.

31 Akt zgonu Akt zgonu zawiera: nazwisko, nazwisko rodowe, imię (imiona), datę i miejsce urodzenia osoby zmarłej; stan cywilny; nazwisko, nazwisko rodowe, imię (imiona) małżonka osoby zmarłej, jeżeli w chwili śmierci pozostawała ona w związku małżeńskim; datę, godzinę oraz miejsce zgonu albo jeżeli nie są znane - datę, godzinę oraz miejsce znalezienia zwłok; nazwiska, nazwiska rodowe, imiona rodziców osoby zmarłej; nazwisko i imię lub nazwę zgłaszającego zgon; nazwisko i imię biegłego lub tłumacza, jeżeli brał udział w czynności. Akt zgonu osoby o nieustalonej tożsamości sporządza się w sposób opisowy, zamieszczając odpowiednie informacje, w tym opis wyglądu zewnętrznego zwłok, odzieży czy znalezionych przedmiotów czy przypuszczalny wiek.

32 Akt zgonu W przypadku ustalenia tożsamości niezidentyfikowanych zwłok przez podmioty prowadzące czynności identyfikacyjne przed sporządzeniem aktu zgonu zawiadamia się o tym kierownika urzędu stanu cywilnego właściwego do sporządzenia aktu zgonu. Na podstawie zawiadomienia oraz dotychczasowego aktu zgonu, jeżeli był sporządzony przed ustaleniem tożsamości niezidentyfikowanych zwłok, sporządza się nowy akt zgonu z adnotacją o zastąpieniu przez ten akt dotychczasowego aktu, który nie podlega ujawnieniu. Z dotychczasowego aktu zgonu wydaje się na żądanie sądu odpis zupełny tego aktu.

33 Szczególny tryb rejestracji Wybrane zagadnienia Urodzenie lub zgon na polskim statku morskim lub powietrznym, okręcie wojennym lub wojskowym statku powietrznym kapitan dokumentuje w formie protokołu potwierdzającego urodzenie lub zgon. Miejscem urodzenia lub zgonu, które nastąpiły poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, zamieszczanym w akcie stanu cywilnego jest miejscowość, w której znajduje się siedziba urzędu konsularnego lub przedstawicielstwa dyplomatycznego, w którym wykonuje swoje funkcje konsul właściwy dla portu, do którego zawinął statek morski lub okręt wojenny lub portu, w którym wylądował statek powietrzny. Jeżeli urodzenie lub zgon nastąpiły na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, miejscem zdarzenia zamieszczanym w akcie stanu cywilnego jest miejscowość, w której jest położony najbliższy port. W rejestrze stanu cywilnego można dokonać, w formie czynności materialnotechnicznej, na wniosek lub z urzędu, rejestracji urodzenia albo zgonu, które nastąpiły poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej i nie zostały tam zarejestrowane, oraz rejestracji urodzenia, zawarcia małżeństwa albo zgonu, które nastąpiły poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w państwie urodzenia, zawarcia małżeństwa albo zgonu nie jest prowadzona rejestracja stanu cywilnego.