Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie w Gimnazjum w Starym Mieście

Transkrypt

1 Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie w Gimnazjum w Starym Mieście Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie w gimnazjum opracowany został w oparciu o: 1. Rozporządzenie MENiS w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych. 2. Podstawę programową z wiedzy o społeczeństwie dla gimnazjum. 3. Program nauczania Dziś i jutro Teresy Kowalewskiej wyd. Nowa Era 4. WSO Gimnazjum w Starym Mieście Wiedza o społeczeństwie jest specyficznym przedmiotem nauczania w szkole, ponieważ różni się od innych charakterem treści. Zawiera informacje z wielu dyscyplin naukowych: socjologii, prawa, historii, geografii, politologii, etyki i ekonomii. Wprowadza uczniów w świat wiedzy naukowej, wdraża do samodzielności, pomaga im w podejmowaniu decyzji dotyczącej dalszej edukacji i przygotowuje do aktywnego udziału w życiu społecznym i gospodarczym. Uczeń na lekcjach przedmiotu ma możliwość zestawienia na bieżąco poznanych treści z przeszłością i teraźniejszością. Przygotowuje ucznia do korzystania z różnych źródeł informacji i krytycznego ich odbioru. Przedmiotem oceniania są: - wiadomości, stopień rozumienia i zapamiętywania nabytych informacji oraz korelowania ich z wiedzą wyniesioną z innych przedmiotów, - umiejętności, wykorzystanie w praktyce zdobytej wiedzy, udział w dyskusji, wyciąganie wniosków, obrona własnego zdania, korzystanie z podręcznika, słowników i encyklopedii, prasy, tekstów źródłowych, - postawa ucznia i jego aktywność - orientacja w bieżących wydarzeniach życia politycznego, społecznego i gospodarczego w Polsce i na świecie, - obowiązkowość i systematyczność w pracy, - umiejętność wykonywania, prezentowania projektów edukacyjnych. Cele ogólne oceniania na wos: - rozpoznawanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań programowych, 1

2 - poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie, - motywowanie ucznia do dalszej pracy, - pomoc uczniowi w samodzielnym kształceniu, - przekazanie rodzicom lub opiekunom informacji o postępach dziecka, - dostarczanie nauczycielowi informacji zwrotnej na temat efektywności jego nauczania, prawidłowości doboru metod i technik pracy z uczniem. Metody i narzędzia oraz szczegółowe zasady sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów: 1. Wypowiedzi ustne (przynajmniej raz w semestrze) np. swobodna wypowiedź na określony temat, charakteryzowanie procesów społeczno - politycznych, umiejętność wnioskowania przyczynowo - skutkowego, itp. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu. 2. Kartkówki (testy) obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji (nie muszą być wcześniej zapowiadane, ale mogą). Uczniowie nieobecni na kartkówce piszą ją w najbliższym terminie, nie zgłoszenie się to wpis oceny niedostatecznej. 3. Sprawdziany pisemne (w tym testy dydaktyczne) przeprowadzane są po zakończeniu każdego działu, zapowiadane są tydzień wcześniej, zawierają dodatkowe pytania (zadania) na ocenę celującą. Sprawdziany są obowiązkowe, jeżeli uczeń opuścił sprawdzian z przyczyn losowych, powinien go napisać lub zaliczyć ustnie w terminie nie przekraczającym 2 tygodni od powrotu do szkoły. Termin i forma są uzgadniane z nauczycielem, nie zgłoszenie się to wpis oceny niedostatecznej. Prace pisemne powinny być ocenione i oddane w ciągu 2 tygodni. Ocenę niedostateczną ze sprawdzianu można poprawić. Poprawa jest dobrowolna, odbywa się poza lekcjami, w ciągu jednego tygodnia od rozdania prac i tylko jeden raz. Przy pisemnym poprawianiu sprawdzianu lub testu punktacja nie zmienia się, otrzymane oceny są wpisywane do dziennika ocena niedostateczna z poprawy nie może być wpisana do dziennika). Wszystkie prace są archiwizowane - uczniowie i ich rodzice mogą je zobaczyć i otrzymać uzasadnienie wystawionej oceny. Nie ocenia się ucznia po dłuższej nieobecności w szkole. 4. Prace klasowe (kontrolne) semestralne i roczne w formie testowej. 2

3 5. Prace domowe są obowiązkowe (przynajmniej jedna w ciągu semestru jest oceniana). Brak pracy domowej nie zgłoszony wcześniej (konkretna przyczyna) upoważnia nauczyciela do postawienia oceny niedostatecznej. 6. Analiza wiadomości społeczno - politycznych (uczniowie przygotowują na każdą lekcję). 7. Systematyczna praca na lekcji oceniana co najmniej 2 razy w semestrze. Jeśli uczeń na lekcji nie pracuje, nie pisze w zeszycie, nie wykonuje poleceń nauczyciela otrzymuje ocenę niedostateczną na lekcji, którą może poprawić poprzez systematyczną pracę na lekcji zaobserwowaną przez nauczyciela przedmiotu. 8.Oceny za zeszyty przedmiotowe i zeszyty ćwiczeń. Nauczyciel ma prawo skontrolowania zeszytów ucznia na każdej lekcji i dokonania oceny dowolnie wybranej lekcji zgodnie z ilością znalezionych braków ( np. brak tematu, notatki, ćwiczenia, zadania, punktów, pracy domowej, itp. Oceny dokonywane są według następujących kryteriów: 1 brak bdb 2 braki db 3 braki- dst 4 braki dop 5braków-ndst 9. Aktywności dodatkowe: - obejmują rozwiązywanie zadań dodatkowych np. opracowanie ciekawych materiałów dotyczących zajęć, referatów, plakatów. Oceniając uwzględniamy pomysłowość, dokładność, możliwości, wkład pracy oraz zaangażowanie ucznia, - za aktywność dodatkową w lekcji uczeń otrzymuje ocenę celującą, bardzo dobrą lub po uzgodnieniu z uczniem dobrą. 10. Oceny za udział i osiągnięcia w konkursach, itp. Za udział w konkursie uczeń otrzymuje ocenę w zależności od stopnia jego zaangażowania i osiągniętego wyniku. Natomiast za osiągnięcia w konkursach pozaszkolnych tzn. zajęcie czołowych miejsc ocenę cząstkową celującą lub ocenę podwyższoną o jedną od oceny na koniec roku szkolnego lub semestru. 3

4 11. Aktywność ucznia: a. Wkład pracy w przyswojenie wiedzy na lekcji bieżącej (krótkie wypowiedzi na lekcji), praca w grupie, znajomość problematyki będą oceniane za pomocą plusów i minusów, które zostaną następnie przeliczone na oceny i wpisane do dziennika. Uczeń otrzyma ocenę bardzo dobrą, gdy zgromadzi 4 plusy, gdy ich nie osiągnie na koniec semestru zostaną zamienione odpowiednio przy trzech plusach na ocenę dobrą, przy dwóch na ocenę dostateczną. Jeżeli uzyska cztery minusy otrzymuje ocenę niedostateczną. W przypadku dużego wkładu pracy na lekcji uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą, gdy uczeń nie uczestniczy w lekcji, utrudnia jej prowadzenie może otrzymać jednorazowo ocenę niedostateczną. b. Prace dodatkowe (samodzielne opracowania oparte na innych źródłach niż podręcznik, plansze, rysunki, prace, udział w konkursach, projekty, itp.) są oceniane w skali celujący - bardzo dobry- dobry lub za pomocą plusów analogicznie jak za wkład pracy w przyswojenie wiedzy. 12. W przypadku sprawdzianów pisemnych przyjmuje się skalę punktową przeliczoną na oceny cyfrowe wg kryteriów: celujący 100 % bardzo dobry 90 % - 99 % dobry 89 % - 75 % dostateczny 74 % - 50 % dopuszczający 49 % - 35 % niedostateczny 34 % - 0 % 13. Estetyka zeszytu przedmiotowego jest oceniana 1 raz w roku szkolnym na koniec semestru (bierze się pod uwagę staranność i systematyczność). 14. Uczeń może być raz nieprzygotowany do zajęć bez podania uzasadnionej przyczyny. Sposoby informowania uczniów: Na pierwszych godzinach lekcyjnych nauczyciel zapoznaje uczniów z PSO. Wymagania na poszczególne oceny udostępnione są wszystkim uczniom w pokoju nauczycielskim i u pani dyrektor. Oceny cząstkowe są jawne, oparte o opracowane kryteria. Sprawdziany i inne prace pisemne są przechowywane w szkole do końca roku szkolnego. 4

5 Sposoby informowania rodziców: Nauczyciel na pierwszym zebraniu informuje rodziców o sposobie oceniania z przedmiotu. O ocenach cząstkowych i klasyfikacyjnych informuje się rodziców na zebraniach rodzicielskich lub w czasie indywidualnych spotkań z rodzicami udostępniając zestawienie ocen lub umożliwiając wgląd do dziennika lekcyjnego. Informacje o grożącej ocenie niedostatecznej (klasyfikacyjnej) są przekazywane zgodnie z procedurą WSO. Zasady wystawiania oceny za I półrocze i końcoworocznej: Wystawienie oceny klasyfikacyjnej dokonuje się na podstawie ocen cząstkowych, przy czym większą wagę mają oceny ze sprawdzianów (testów), prac klasowych, w drugiej kolejności liczy się odpowiedź ustna ucznia. Pozostałe oceny są wspomagające. Przyjęty został współczynnik: Prace klasowe 30 % Testy sprawdziany 20 % Odpowiedź ustna 20 % Aktywność 10 % Praca domowa 10 % Zeszyt ćwiczeń + zeszyt przedmiotowy 10 % Sposoby korygowania niepowodzeń szkolnych i podnoszenia osiągnięć uczniów. 1. Możliwość poprawy oceny z pracy klasowej, sprawdzianu, testu, odpowiedzi ustnej, pracy domowej w przypadku oceny niedostatecznej, ale po lekcjach i uzgodnieniu terminu z nauczycielem. 2. Umożliwienie zwolnienia z pracy klasowej, itp. w wyjątkowych przypadkach losowych. 3. Uzupełnienie braków z przedmiotu w ramach konsultacji z nauczycielem w przypadku zgłoszenia chęci przez ucznia. 4. Możliwość zgłoszenia nie przygotowania ucznia raz w semestrze. 5. Rozwijanie zainteresowań i poszerzanie wiadomości na zajęciach kółka europejskiego. 5

6 Ewaluacja PSO Pod koniec roku szkolnego nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje analizy funkcjonowania PSO na lekcjach wos. Ewentualne zmiany PSO będą obowiązywały od następnego roku szkolnego. Wymagania ogólne na poszczególne stopnie szkolne: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: opanował wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, będące efektem jego samodzielnej pracy, prezentuje swoje wiadomości posługując się odpowiednią terminologią, potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych, formułuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy, dokonuje analizy lub syntezy zjawisk politycznych, wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej, wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach, potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji, bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza nią, samodzielnie ocenia fakty i wydarzenia pojawiające się na scenie politycznej, umie opracować projekt imprezy, akcji środowiskowej, umie bronić własnego środowiska posługując się właściwie dobranymi argumentami, osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych na szczeblu wyższym od szkolnego, w pracach pisemnych osiąga 100 % punktów możliwych do zdobycia i w pełni odpowiada na dodatkowe pytania. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych sytuacjach, bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji, formułuje opinie na forum publicznym, 6

7 swobodnie operuje faktami i dostrzega związki między nimi, aktywnie uczestniczy w lekcji, prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawną terminologią, samodzielnie rozwiązuje nietypowe problemy, w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 90% do 99% punktów możliwych do zdobycia, wykonuje projekty edukacyjne. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, przydatne i użyteczne w szkolnej i poza szkolnej działalności. potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych, w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela, potrafi interpretować fakty i wyjaśniać ich przyczyny i skutki, udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania, rozumie genezę, przebieg i skutki zjawisk zachodzących we współczesnej Polsce i świecie, jest aktywny na lekcji, w pracach pisemnych osiąga od 75 % do 89 % punktów. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone, najważniejsze w nauczaniu wos oraz takie, które można wykorzystać w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności, zna najważniejsze fakty i potrafi je umiejscowić w czasie i przestrzeni, wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadawalającym, w przypadku prac pisemnych osiąga od 74% do 50 % punktów. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia, wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności, pod kierunkiem nauczyciela, niski poziom wiedzy nie przekreśla możliwości dalszej nauki, wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając odpowiedniej terminologii, jest mało aktywny na lekcji, 7

8 w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 49% do 35% punktów. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określanych podstawą programową, koniecznych do dalszego kształcenia, wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywaniu prac domowych, nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, wykazuje się bierną postawą na lekcji, w przypadku prac pisemnych osiąga od 0% do 34% punktów. Obniżenie wymagań edukacyjnych - nauczyciel jest zobowiązany na podstawie pisemnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej obniżyć wymagania edukacyjne w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe. Przedmiotowy System Oceniania z wiedzy o społeczeństwie opracowała mgr Anna Jankowska Krawczyk Do pso dołączyłam szczegółowe wymagania na poszczególne oceny dla uczniów klas drugich i trzecich 8

9 Roczny plan pracy z wiedzy o społeczeństwie dla gimnazjum zintegrowany z serią Dziś i jutro Część 2 Klasa II i III 2014/2015 Wymagania na poszczególne oceny Temat lekcji Zagadnienia 1. Konstytucja - ustawa zasadnicza - zasady ustrojowe III RP - prawa i obowiązki obywatela Polski 2. Sejm i senat - uprawnienia polskiego parlamentu - funkcjonowanie polskiego parlamentu - przebieg procesu ustawodawczego Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca konstytucja, suwerenność narodu - omawia różnicę między prawami a obowiązkami konstytucyjnymi - wymienia podstawowe prawa obywatelskie Polaków - określa obowiązki obywatelskie Polaków - wyjaśnia termin: immunitet - opisuje rolę parlamentu w koncepcji trójpodziału władzy - określa funkcje sejmu i senatu - wymienia warunki, które musi spełnić kandydat na posła lub senatora Rozdział I: System polityczny państwa polskiego preambuła, trójpodział władzy, państwo prawa, decentralizacja władzy - odszukuje w Konstytucji III RP rozdziały, w których zawarte są podstawowe zasady ustroju oraz wolności, prawa i obowiązki obywateli źródłowego podaje prawa dzieci zapisane w Konstytucji III RP próg wyborczy, Zgromadzenie Narodowe, inicjatywa ustawodawcza, ordynacja wyborcza, wotum zaufania, wotum nieufności - omawia funkcjonowanie polskiego parlamentu - wyjaśnia znaczenie naczelnych zasad konstytucyjnych dla określenia ustroju państwa - omawia znaczenie praw i obowiązków wynikających z Konstytucji III RP - wymienia przykłady sytuacji, w których doszło do naruszenia praw obywateli - klasyfikuje prawa (osobiste, polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturalne) i podaje przykłady - wymienia podmioty, którym przysługuje inicjatywa ustawodawcza - opisuje, na czym polega praca parlamentarzysty - odszukuje w źródłach dodatkowe informacje na temat regulaminu pracy sejmu i senatu - interpretuje wybrane - uzasadnia znaczenie nadrzędności konstytucji nad innymi aktami prawnymi - interpretuje wybrane fragmenty Konstytucji III RP - przedstawia genezę polskiego parlamentaryzmu - ocenia pracę wybranego parlamentarzysty - określa rolę Prezydenta RP i Trybunału Konstytucyjnego w procesie ustawodawczym - aktywnie - ocenia jakość Konstytucji i prawa stanowionego w Polsce - porównuje Konstytucję III RP z rozwiązaniami ustrojowymi innych państw - ocenia jakość prawa stanowionego przez polski sejm i senat - opisuje na podstawie ilustracji lub schematu salę posiedzeń sejmu - w czasie symulacji procesu ustawodawczego występuje z inicjatywą ustawodawczą i umiejętnie ją 9

10 3. Rząd i prezydent - organy władzy wykonawczej - funkcje i uprawnienia Rady Ministrów - rola i kompetencje Prezydenta RP - sposoby powoływania i odwoływania Rady Ministrów 4. Władza sądownicza - rola i specyfika władzy sądowniczej - rodzaje sądów i trybunałów w Polsce - struktura sądów w Polsce - rola sędziego, prokuratury i policji - opisuje rolę władzy wykonawczej w koncepcji trójpodziału władzy - podaje imię i nazwisko obecnego Prezydenta RP oraz aktualnego Prezesa Rady Ministrów - wyjaśnia termin: prawo specyfikę władzy sądowniczej w koncepcji trójpodziału władzy - opisuje rolę sędziego w sprawowaniu władzy sądowniczej - uzasadnia konieczność niezawisłości władzy - przedstawia kwestie związane z zasadami wyborczymi - tłumaczy, na czym polega proces ustawodawczy - wylicza uprawnienia sejmu i senatu w Polsce poszczególne etapy procesu ustawodawczego - wymienia podstawowe kompetencje Prezydenta RP i Rady Ministrów - przedstawia procedury wyboru Prezydenta RP i Rady Ministrów adwokat, radca prawny - wymienia rodzaje sądów i trybunałów w Polsce - tłumaczy, na czym polega zasada niezawisłości sędziów - rozróżnia specyfikę pracy prokuratury i policji źródłowego określa fragmenty Konstytucji III RP dymisja, Rada Gabinetowa, kontrasygnata, ratyfikacja - wymienia imiona i nazwiska wszystkich prezydentów Polski po 1989 r. - interpretuje wybrane fragmenty Konstytucji III RP - wymienia kompetencje poszczególnych organów władzy sądowniczej w Polsce - wyjaśnia, na czym polega zasada instancyjności sądów uczestniczy w symulacji procesu ustawodawczego - wymienia i rozróżnia funkcje sejmu i senatu - opisuje procedury odwołania Prezydenta RP i Rady Ministrów - porównuje kompetencje Prezydenta RP z uprawnieniami prezesa Rady Ministrów - ocenia pracę obecnego Prezydenta RP oraz aktualnych członków Rady Ministrów - ocenia działalność sądów, prokuratury i policji w Polsce - podaje nazwy instytucji, do których można się zwrócić w przypadku bycia świadkiem naruszenia prawa argumentuje - orientuje się w bieżących wydarzeniach związanych z funkcjonowaniem parlamentu - wyjaśnia zasadność tworzenia tzw. gabinetów cieni - prawidłowo interpretuje skutki finansowe realizacji różnych przedsięwzięć władzy wykonawczej - wyjaśnia rolę organów sądowniczych - identyfikuje i objaśnia problemy polskiego wymiaru sprawiedliwości - uzasadnia konieczność niezależności władzy sądowniczej od innych władz 10

11 5. Idziemy na wybory - legitymizacja władzy - ordynacja wyborcza - rodzaje ordynacji wyborczej - zasady demokratycznych wyborów - rodzaje prawa wyborczego - procedury wyborcze do parlamentu 6. Partie polityczne - partie polityczne - funkcje partii politycznych - systemy partyjne - typy partii politycznych - polska scena polityczna 7. Mass media i opinia publiczna - opinia publiczna - mass media i ich funkcje - termin czwarta sądowniczej - podaje nazwy organów władzy, do których społeczeństwo wybiera swoich przedstawicieli - wymienia zasady demokratycznych wyborów - wyjaśnia termin: partia polityczna - podaje nazwy partii politycznych istniejących w Polsce opinia publiczna, mass media, cenzura - wymienia funkcje wpływ władzy sądowniczej na życie obywateli oraz jej rolę we współczesnym państwie demokratycznym legitymizacja władzy, ordynacja wyborcza - opisuje zasady demokratycznych wyborów - rozróżnia czynne i bierne prawo wyborcze - omawia funkcje partii politycznych - określa typy systemów partyjnych - wymienia nazwy krajów, w których obowiązują poszczególne systemy partyjne typy partii politycznych źródłowego wskazuje cechy ideologii konserwatywnej - wyjaśnia termin czwarta władza - opisuje funkcje mass mediów - omawia znaczenie udziału obywateli w wyborach - uzasadnia konieczność obowiązywania zasad demokratycznych wyborów - opisuje procedury wyborcze do parlamentu - odszukuje informacje o wynikach wyborów i zasadach ich przeprowadzania - określa rolę partii politycznych we współczesnym świecie - opisuje procedury zakładania partii i podstawy jej działania źródłowego omawia tezę o częstej niejednoznaczności podziału na lewicę i prawicę w Polsce - wymienia nazwy ośrodków badania opinii publicznej - rozróżnia i - ocenia zasadność istnienia przymusu wyborczego - wskazuje korzyści i zagrożenia wynikające z częstego przeprowadzania referendów - wymienia zalety oraz wady proporcjonalnego i większościowego systemu liczenia głosów - wskazuje zalety i wady poszczególnych typów systemów partyjnych polską scenę polityczną - odszukuje informacje o programach partii politycznych istniejących w Polsce - podaje sposoby przeprowadzania badań opinii publicznej - odszukuje informacje o wynikach wyborów w innych państwach - ocenia i porównuje polityczne kampanie wyborcze - uzasadnia, jaki model finansowania partii politycznych jest najkorzystniejszy - ocenia jakość proponowanych przez partie polityczne haseł programowych - dostrzega wady i zalety różnych metod badania opinii publicznej 11

12 władza - cenzura 8. Służba publiczna - administracja publiczna - służba cywilna - prawa i obowiązki obywatela - prawa i obowiązki urzędnika 1. Władza centralna a samorząd terytorialny - idea samorządności - rodzaje samorządów - podział administracyjny Polski - zadania samorządu terytorialnego - nadzór nad samorządem terytorialnym 2. Samorząd gminny - rodzaje gmin - władze gminne i ich uprawnienia - zadania i budżet gminy - rola obywatela w życiu gminy mass mediów - wskazuje obowiązki urzędników służby cywilnej - wymienia prawa przysługujące obywatelom korzystającym z usług urzędów publicznych - przedstawia ideę samorządności - tłumaczy, na czym polega zasada pomocniczości - wymienia typy gmin specyfikę poszczególnych typów gmin - wyjaśnia, w jaki sposób obywatele - omawia strukturę administracji publicznej źródłowego określa najważniejsze zasady moralne i etyczne obowiązujące urzędników służby cywilnej Rozdział II: Samorządna Rzeczpospolita - wyjaśnia termin: decentralizacja władzy - opisuje założenia reformy samorządu terytorialnego z 1999 r. - omawia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w gminie charakteryzuje rodzaje cenzury - korzysta z różnych źródeł informacji - uzasadnia znaczenie apolityczności urzędników służby cywilnej - bierze udział w dyskusji na temat funkcjonowania idealnego urzędu oraz cech idealnego urzędnika prawo lokalne, subwencja, Regionalna Izba Obrachunkowa - wymienia rodzaje samorządów w Polsce - rozróżnia zadania własne samorządu od zadań zleconych - opisuje sposób wyboru kandydatów do władz gminnych - wskazuje miejsce urzędowania władz gminy, na której terenie mieszka - wyjaśnia wpływ mass mediów oraz opinii publicznej na działalność władz i zachowania społeczne - wskazuje różnice między pracownikami służby cywilnej a urzędnikami mianowanymi służby cywilnej - omawia, kto i w jaki sposób nadzoruje samorząd terytorialny - uzasadnia konieczność sprawowania nadzoru nad samorządem terytorialnym - określa, jaką rolę odgrywają Samorządowe Kolegia Odwoławcze - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów gminnych - podaje przykładowe rozwiązania - rozumie i wyjaśnia problem manipulowania społeczeństwem za pomocą wyników badań oraz odpowiednio formułowanych informacji - lokalizuje urzędy na terenie swojej gminy, powiatu i województwa oraz określa ich zakres zadań - przedstawia genezę samorządności w Polsce i na świecie - omawia przykłady realizacji zasady pomocniczości w UE - inicjuje działania, które wpłynęłyby na podniesienie jakości życia mieszkańców w jego gminie - wskazuje sposoby pozyskiwania funduszy 12

13 3. Samorząd powiatowy 4. Samorząd wojewódzki - rodzaje powiatów - władze powiatowe i ich uprawnienia - zadania i budżet powiatu - cechy województwa - władze wojewódzkie i ich uprawnienia - zadania samorządu mogą wpływać na decyzje władz gminy - wymienia typy powiatów specyfikę poszczególnych typów powiatów - wyjaśnia, jaka jest rola wojewody - podaje przykłady spraw urzędowych, które można załatwić - określa zadania władz gminnych - podaje przykłady spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie gminy - wskazuje źródła gminnych dochodów i wydatków - omawia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w powiecie - określa zadania władz powiatowych - podaje przykłady spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie powiatu - wskazuje źródła powiatowych dochodów i wydatków źródłowego przedstawia propozycje zmian, które warto byłoby wprowadzić w funkcjonowaniu powiatów - wymienia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy - wymienia imiona i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w gminie (wójta, burmistrza lub prezydenta, przewodniczącego rady gminy bądź przewodniczącego rady miasta) - opisuje sposób wyboru kandydatów do władz powiatowych - wskazuje miejsce urzędowania władz powiatu, na którego terenie mieszka - wymienia imiona i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w powiecie (starosty, przewodniczącego rady powiatu) - opisuje sposób wyboru kandydatów do władz wojewódzkich - wskazuje miejsce problemów zaistniałych w gminie - ocenia pracę władz swojej gminy - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów powiatowych - podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych w powiecie - ocenia pracę władz swojego powiatu - omawia zmiany w podziale administracyjnym Polski, które zaszły od 1950 r. unijnych na realizację gminnych przedsięwzięć - inicjuje działania, które wpłynęłyby na podniesienie jakości życia mieszkańców w jego powiecie - wskazuje sposoby pozyskiwania funduszy unijnych na realizację przedsięwzięć powiatowych - rozpoznaje herb swojej gminy, powiatu oraz województwa i wyjaśnia ich symbolikę 13

14 5. Jak załatwić sprawę w urzędzie? 1. Polska polityka zagraniczna wojewódzkiego - budżet województwa - przedstawiciel rządu w województwie - urzędy publiczne i ich funkcjonowanie - proces informatyzacji urzędów - Biuletyn Informacji Publicznej - elektroniczny podpis - racja stanu - polityka zagraniczna - współpraca międzynarodowa - podmioty polityki zagranicznej - służba dyplomatyczna i konsularna na poziomie województwa - wypełnia wybrane formularze urzędowe, np. wniosek o wydanie dowodu osobistego - pobiera z internetu wybrane druki urzędowe - wyjaśnia termin: polityka zagraniczna - wymienia podmioty uprawnione w Polsce do prowadzenia polityki zagranicznej - wskazuje główne kierunki polskiej polityki zagranicznej uchwałodawczej w województwie - określa zadania samorządu wojewódzkiego - wskazuje źródła wojewódzkich dochodów i wydatków źródłowego przedstawia główne problemy dotyczące współpracy między różnymi organami władzy samorządu wojewódzkiego - wyjaśnia termin: Biuletyn Informacji Publicznej - odszukuje w różnych źródłach informacje na temat działalności wskazanych urzędów - tłumaczy, do czego służą karty opisu usługi urzędowania władz województwa, na którego terenie mieszka - wymienia imiona i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w województwie (wojewody, marszałka wojewódzkiego) - wskazuje lokalizację najważniejszych urzędów w miejscu swojego zamieszkania - wymienia rodzaje usług świadczonych przez urzędy za pośrednictwem internetu Rozdział III: Polska i świat różne racja stanu, służba sposoby działania dyplomatyczna i w polityce konsularna zagranicznej - przedstawia kierunki - na podstawie mapy polskiej polityki przedstawia kierunki zagranicznej polskiej polityki zagranicznej w źródłowego omawia Europie i na świecie - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów wojewódzkich - podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych w województwie - ocenia pracę władz swojego województwa - podaje własne propozycje zmian w funkcjonowaniu urzędów - wyjaśnia konieczność informatyzacji administracji publicznej - podaje szanse i zagrożenia wynikające z informatyzacji urzędów - ocenia bieżącą politykę zagraniczną Polski - wymienia zadania polskiej dyplomacji - uzasadnia konieczność współpracy międzynarodowej - wyjaśnia pojęcie biurokracji i podaje jej cechy pozytywne (idealne) oraz negatywne - proponuje zmiany na stronie internetowej urzędu w swojej miejscowości lub tworzy własną stronę WWW - ocenia znaczenie takich elementów polskiej polityki zagranicznej, jak: wejście w struktury NATO, UE, Rady Europy czy uczestnictwo w konfliktach zbrojnych 14

15 2. Integracja europejska 3. Polska w organizacjach 4. Organizacja Narodów Zjednoczonych 5. Konflikty międzynarodowe - geneza integracji europejskiej - trzy filary Unii Europejskiej - funkcjonowanie i organy Unii Europejskiej - przebieg integracji europejskiej - miejsce Polski w Unii Europejskiej - fundusze unijne - organizacje międzynarodowe - rodzaje organizacji - charakterystyka wybranych organizacji - miejsce Polski w organizacjach - geneza ONZ - struktura i cele ONZ - misje pokojowe - organizacje wyspecjalizowane ONZ - konflikty na świecie i ich przyczyny - migracje ludności - główne formy - przedstawia najważniejsze etapy integracji europejskiej - wymienia nazwy organów Unii Europejskiej - wyjaśnia termin: organizacja międzynarodowa - rozwija skrótowce: ONZ, NATO, ZSRR - podaje nazwy najważniejszych organów ONZ - wymienia najważniejsze organizacje wyspecjalizowane ONZ migracja, terroryzm - wymienia potencjalne skutki tezę o wpływie techniki na politykę międzynarodową - wyjaśnia znaczenie Traktatu z Lizbony dla procesu integracji europejskiej - wskazuje na mapie państwa członkowskie Unii Europejskiej - rozwija skrótowiec: OBWE - określa zasadnicze cele wybranych organizacji, do których należy Polska - omawia przyczyny utworzenia ONZ - określa założenia i cele ONZ działalność UNESCO i UNICEF aktualne konflikty i wskazuje na mapie miejsca, w których do - przedstawia przyczyny integracji europejskiej - omawia szczegółowo etapy integracji europejskiej organy Unii Europejskiej - wymienia typy organizacji - wskazuje na mapie zasięg wybranych organizacji - przedstawia genezę ONZ poszczególne organy ONZ - lokalizuje na mapie miejsca misji pokojowych ONZ różne formy migracji - tłumaczy, na czym polega uchodźstwo - wskazuje korzyści i zagrożenia wynikające z integracji Polski z Unią Europejską - uczestniczy w dyskusji na temat dalszego pogłębiania i poszerzania integracji Unii Europejskiej oraz wprowadzenia euro w Polsce - ocenia zaangażowanie Polski w funkcjonowanie organizacji (np. NATO) - odszukuje informacje na temat wybranych organizacji - ocenia skuteczność działań podejmowanych przez ONZ - uczestniczy w dyskusji na temat przyszłości i reformy ONZ - ocenia działalność terrorystyczną, uwzględniając zasady moralne, prawo oraz w Iraku i Afganistanie - poszukuje informacji na temat programów unijnych oraz budżetu UE - ocenia różnorodne aspekty funkcjonowania UE: finansowy, polityczny, społeczny, kulturowy itp. - porównuje skuteczność działania poszczególnych organizacji - zna aktualnych liderów poszczególnych organizacji - wyjaśnia mechanizmy funkcjonowania ONZ (wybór przedstawicieli, sposób nabywania i utraty członkostwa, podejmowanie decyzji w ZO i RB) - ocenia wkład Polski w funkcjonowanie ONZ - wskazuje miejsca potencjalnych konfliktów w przyszłości 15

16 6. Problemy współczesnego świata 1. Wybór szkoły i zawodu migracji - terroryzm - państwa Trzeciego Świata - podział na bogatą Północ i biedne Południe - problemy współczesnego świata - pomoc humanitarna - globalizacja - predyspozycje wymagane w poszczególnych typach zawodów - typy szkół ponadgimnazjalnych i studiów wyższych - poradnictwo zawodowe - ścieżka kariery zawodowej 2. Rynek pracy - rynek pracy - krajowy i lokalny rynek pracy - mobilność zawodowa - emigracja konfliktów zbrojnych i działań terrorystycznych Trzeci Świat, pomoc humanitarna - wskazuje na mapie kraje bogatej Północy i biednego Południa - podaje umiejętności i predyspozycje osobiste niezbędne do wykonywania określonych zawodów - wskazuje własne predyspozycje zawodowe - wymienia rodzaje szkół w Polsce - omawia możliwości dalszego kształcenia rynek pracy, mobilność zawodowa, aktywność zawodowa, bezrobocie, bezrobotny, stopa nich doszło - opisuje różnorodne formy działań terrorystycznych - wyjaśnia termin: globalizacja problemy współczesnego świata Rozdział IV: Moja przyszłość zawodowa - planuje własną ścieżkę edukacji i kariery zawodowej źródłowego wyjaśnia ideę zmian w polskim systemie kształcenia źródłowego przedstawia przyczyny funkcjonowania dotychczasowego systemu kształcenia na wybranych kierunkach potrzeby lokalnego rynku pracy - omawia działania instytucji wpływających na - opisuje wybrane zamachy terrorystyczne w XXI w. - przedstawia sposoby rozwiązywania problemów współczesnego świata działalność organizacji humanitarnych - opisuje różne wymiary globalizacji - wymienia sposoby pozyskiwania informacji dotyczących dalszego kształcenia - ocenia skuteczność różnorodnych sposobów pozyskiwania informacji - określa stopę bezrobocia w powiecie, na którego terenie mieszka - wskazuje przyczyny skuteczność działania - odszukuje informacje na temat najważniejszych konfliktów zbrojnych na świecie - uzasadnia konieczność niesienia pomocy humanitarnej w wybranych rejonach świata - wskazuje pozytywne i negatywne strony globalizacji - uzasadnia dokonany przez siebie wybór dalszej ścieżki edukacyjnej i kariery zawodowej - wskazuje zalety i wady wykonywania określonych zawodów - ocenia sposoby przeciwdziałania bezrobociu - proponuje własne sposoby przeciwdziałania i uzasadnia swój wybór - proponuje działania lokalne, państwowe i międzynarodowe zmierzające do rozwiązania problemów migracyjnych - ocenia skuteczność różnorodnych form przeciwdziałania problemom współczesnego świata (pomoc humanitarna organizacji rządowych i pozarządowych, działalność MWF, BŚ, WHO, WTO) - oddziela kwestię prestiżu zawodowego od wysokości zarobków związanych z wykonywaniem określonych zawodów - ocenia wady i zalety prowadzenia własnej działalności gospodarczej, pracy na podstawie umowy o pracę i umowy cywilnej, pracy w pełnym i niepełnym wymiarze godzin - ocenia skutki emigracji zarobkowej z perspektywy społecznej, ekonomicznej, politycznej i kulturowej 16

17 3. Moja pierwsza praca 4. Pracownik i jego prawa zarobkowa - kierunki emigracji zarobkowej - bezrobocie - zasady poszukiwania pracy - staż zawodowy - CV i list motywacyjny - targi pracy - etapy procesu poszukiwania zatrudnienia - metody wyboru odpowiedniego kandydata na dane stanowisko - prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy - kodeks pracy - prawa nieletnich pracowników - mobbing - związki zawodowe - Państwowa Inspekcja Pracy bezrobocia - podaje przyczyny emigracji zarobkowej Polaków - wymienia zawody najbardziej poszukiwane na rynku pracy rynek pracy - wskazuje na mapie kierunki emigracji zarobkowej Polaków - przedstawia korzyści i zagrożenia wynikające z istnienia emigracji zarobkowej - tłumaczy, na czym polega drenaż mózgów - redaguje CV - redaguje list motywacyjny - wskazuje źródła informacji o ofertach pracy - umie odpowiednio się zachować w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej - wymienia podstawowe prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy - tłumaczy, na czym polega mobbing źródłowego określa obowiązki pracodawcy zatrudniającego osobę niepełnoletnią i skutki bezrobocia bezrobociu - analizuje zjawisko bezrobocia w UE i na świecie - wskazuje korzyści wynikające ze zdobywania doświadczenia zawodowego w trakcie odbywania stażu - odszukuje w internecie wzory CV i listu motywacyjnego - wymienia zasady zatrudniania młodocianych - podaje nazwy instytucji, do których można zwrócić się o pomoc w przypadku łamania praw pracowniczych i mobbingu - ocenia skuteczność różnych form poszukiwania pracy - określa cechy dobrego pracownika w zależności od charakteru pracy - wyjaśnia wpływ związków zawodowych i Państwowej Inspekcji Pracy na warunki pracy - opisuje rolę NSZZ Solidarność w walce o prawa pracownicze w czasach PRL i obecnie - redaguje pismo w sprawie łamania praw pracowniczych - przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną z perspektywy pracodawcy - wyjaśnia znaczenie ustalania tzw. płacy minimalnej z perspektywy rządu, związków zawodowych, pracodawców i pracowników - poszukuje informacji na temat sposobów zawierania umów o pracę 5. Jak założyć - procedury - określa rodzaje - przedstawia biznes- - wymienia korzyści - opracowuje plan 17

18 własną firmę? 6. Etyka życia gospodarczego zakładania firmy - biznesplan - formy działalności gospodarczej - marketing i zarządzanie przedsiębiorstwem - nieuczciwe praktyki rynkowe plagiat, piractwo - szara strefa - etyka zawodowa - zawody zaufania publicznego biznesplan, marketing - wymienia podstawowe procedury związane z założeniem firmy norma moralna (etyczna), zaufanie publiczne - omawia rodzaje nieuczciwych praktyk - wymienia zawody zaufania publicznego działalności gospodarczej - wyjaśnia zjawisko szarej strefy źródłowego gromadzi argumenty do dyskusji na temat braku możliwości prawnego usankcjonowania zaufania plan dla własnej firmy różne rodzaje działalności gospodarczej - wymienia przyczyny nieuczciwych praktyk rynkowych - odszukuje informacje o kodeksach etyki zawodowej i zagrożenia związane z założeniem własnej firmy - omawia zasady marketingu i zarządzania - przedstawia rozwiązania, które mogłyby ograniczyć tzw. szarą strefę i nieetyczne zachowania w życiu gospodarczym - ocenia etyczność określonych działań w życiu gospodarczym finansowy własnej firmy - poszukuje informacji o możliwościach pozyskania funduszy na rozpoczęcie działalności gospodarczej (kredyt bankowy, projekt UE, programy UP) - wyjaśnia zjawiska nieuczciwej konkurencji i dumpingu - udowadnia pozytywną rolę kapitału zaufania (teoria gier) w biznesie - analizuje kodeksy etyki zawodowej Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu. Opracowała : mgr Anna Jankowska- Krawczyk 18

19 19