Uwagi wstępne. Pojęcie stalkingu

Transkrypt

1 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a 66 Uwagi wstępne Zjawisko stalkingu po raz pierwszy zaobserwowane zostało w latach osiemdziesiątych w Stanach Zjednoczonych. Stalking początkowo dotyczył przede wszystkim znanych osób ze świata artystycznego, które dotknięte zostały agresywnymi zachowaniami prześladowców. Ofiarą stalkingu był między innymi John Lennon. Psychofan David Chapman śledził każdy krok muzyka The Beatles, by w końcu postrzelić go czterokrotnie na ulicy przed domem artysty, co doprowadziło do śmierci muzyka 1. 1 Rozwój techniki i pojawienie się internetu sprawiły, że stalkerzy zyskali nowe możliwości nękania swoich ofiar. Mogą nie tylko obserwować profile na portalach społecznościowych, ale również zamieszczać obraźliwe komentarze czy wysyłać do swoich ofiar wiadomości internetowe o negatywnym wydźwięku. Zwiększająca się liczba ofiar stalkingu oraz rozprzestrzenienie się tego zjawiska w cyberprzestrzeni sprawiły, że zjawisko stalkingu stało się przedmiotem badań naukowych. Nagłośnienie zjawiska stało się z kolei impulsem do tworzenia prawa mającego na celu ochronę ofiar stalkingu. Pojęcie stalkingu Według B. Hołysta przestępstwo stalkingu polega na celowym, złośliwym, wielokrotnym prześladowaniu i molestowaniu innej osoby, zagrażającym jej bezpieczeństwu. Jak wskazuje nękanie innej osoby polega na nawiedzeniu jej w miejscu zamieszkania, pracy czy innych miejscach, w których ofiara często przebywa. Sprawca namawia swoją ofiarę do najróżniejszych czynności od imprez czy wycieczek do czynności seksualnych. Odmowy ofiary stanowią dla sprawcy czynu zachętę do zintensyfikowania swoich starań. Sprawca obserwuje swoją ofiarę, poznaje nawyki jej dnia codziennego i dzięki temu organizuje przypadkowe spotkania. Stalkerzy wysyłają swoim ofiarom prezenty, włamują się do ich mieszkań bądź fotografują je. Zdarza się również, że pojawiają się pogróżki czy uszkodzenia przedmiotów należących od ofiary. 2 W polskim porządku prawnym pojęcie stalkingu czyli uporczywego nękania wprowadzone zostało przez ustawę z dnia 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ogłoszoną 5 kwietnia w Dzienniku Ustaw nr 72, pod pozycją Wprowadzony artykuł dotyczący przestępstwa stalkingu stanowi: Art. 190a. 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat Ściganie przestępstwa określonego w 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego. Przedmiotem ochrony nowej regulacji jest przede wszystkim szeroko rozumiana wolność człowieka. Świadczy o tym umieszczenie powyższego artykułu w rozdziale XXIII Kodeksu karnego Przestępstwa przeciwko wolności. Przepis ma na celu ochronę wolności ludzkiej od ingerencji innych osób w psychikę człowieka, jak również wolności od poczucia zagrożenia bezpieczeństwa swojego oraz bliskich. Ochroną przepis obejmuje również godność jednostki ludzkiej przed naruszaniem czci i dobrego imienia oraz prawa i wolności, które wchodzą w zakres prawa do prywatności. Co istotne wprowadzona regulacja ma również na celu ochronę wizerunku osoby, który obejmuje 1 Bill I.M.: Stalking w świecie artystycznym. [online] [dostęp 12 maja 2016r.]. 2 Hołyst B., Psychologia kryminalistyczna, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009, s Ustawa z dnia 25 lutego 2011r. o zmianie ustawy Kodeks kary ( Dz.U nr 72 poz. 381).

2 67 S t r o n a K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y także wykorzystanie jej danych osobowych. 4 Należy zauważyć, że pojęcie uporczywego nękania nie pozwala na zdefiniowanie jednego katalogu działań, który wypełniałby wszystkie możliwe formy stalkingu. Jednym ze znamion przestępstwa opisanego powyżej jest uporczywość zachowań, o którym świadczyć będzie szczególne psychiczne nastawienie sprawcy wyrażone w nieustępliwości nękania, czyli w trwaniu w pewnego rodzaju uporze pomimo próśb ze strony pokrzywdzonego, a także dłuższy upływ czasu, w którym sprawca podejmuje takie działania. Skutkiem tych zachowań sprawcy musi być spowodowanie u ofiary poczucia strachu i zagrożenia bezpieczeństwa lub naruszenia prywatności. 5 Ponieważ pojęcie nękania samo w sobie zawiera powtarzalność zachowań sprawcy, co do zasady do wypełniania znamion przestępstwa nie wystarcza jednorazowe zachowanie. Podkreślić należy również, że opisane przestępstwo ma charakter umyślny, przy czym przynajmniej część działań sprawcy objęte musi być zamiarem bezpośrednim, którym jest uporczywe nękanie pokrzywdzonego. Część tych działań może być objęta również zamiarem ewentualnym. 6 Warunek powtarzalności zachowań sprawcy, który wynika z konstrukcji nękania nie reguluje w sposób jasny ram czasowych bądź ilościowych, które pozwalałby na uznanie działań sprawcy za przesądzające o zastosowaniu kwalifikacji prawnej uporczywego nękania. Stanowi to raczej charakterystyczną cechę przestępstwa, która wskazuje, że z pewnością chodzi o większą ilość negatywnych zdarzeń względem pokrzywdzonego. Tak więc przestępstwo stalkingu jest przestępstwem trwałym, którego cechą jest utrzymywanie stanu bezprawia. 7 Skala zjawiska Wyniki badań, których celem jest oszacowanie nasilenia zjawiska stalkingu na świecie różnią się w zależności od państwa, w którym były przeprowadzone. Przyczyn tej rozbieżności należy szukać w przyjmowaniu przez badaczy odmiennych definicji stalkingu, jak również metodologii badań. Według kryminologa, prof. Brunona Hołysta w Stanach Zjednoczonych na 245 milionów mieszkańców, ofiarami stalkingu rocznie staje się 1,4 miliona osób, z czego 1 milion stanowią kobiety. Ryzyko stania sią ofiarą stalkingu w ciągu całego życia wynosi 8% dla kobiet i 2% dla mężczyzn. 8 Stalking czyli uporczywe nękanie w prawie polskim jest stosunkowo nowym zjawiskiem. Wprowadzone zostało do ustawodawstwa karnego w 2011 r. W półroczu 2012 roku w sprawie przestępstwa stalkingu wszczętych zostało łącznie 2085 postępowań karnych z nich dotyczyło uporczywego nękania określonego w art. 190a. 1 Kodeksu Karnego 9. W tym czasie stwierdzono popełnienie 1137 przestępstw z tego artykułu. 712 postępowań zakończonych zostało wnioskiem o akt oskarżenia, z kolei 261 postępowań zostało umorzonych ze względu na niewykrycie sprawcy przestępstwa. Liczba pokrzywdzonych wyniosła 1029 osób, z czego 83 ofiary były małoletnie. Przestępstwem występującym w mniejszej skali było wykorzystanie wizerunku osoby lub jej danych osobowych w celu wyrządzenia jej szkody określone w art. 190a. 2 Kodeksu karnego 10. W tej sprawie w półroczu 2012 r. policja zarejestrowała wszczęcie 217 postępowań karnych, przy czym w tym czasie stwierdzono popełnienie 121 przestępstw. Z wszczętych postępowań 32 zakończyły się wnioskiem o akt oskarżenia. 67 postępowań karnych zostało umorzonych z powodu niewykrycia sprawcy. Liczbę pokrzywdzonych osób oszacowano na 126, z czego 9 było osobami małoletnimi. Natomiast w związku z przestępstwem targnięcia się pokrzywdzonego na własne życie określonego w art. 190a. 3 Kodeksu karnego 11 zarejestrowano 3 postępowania karnego w związku, z którymi stwierdzono popełnienie 4 przestępstw. 12 Konsekwencje dla ofiar Nie można mieć wątpliwości co do tego, że działanie stalkera wpływa w negatywny sposób na psychikę i samopoczucie ofiary. Niechciane telefony, listy czy maile odbierane są przez nią za nachalne i niepokojące. Działania stalkera powodują poczucie zagrożenia i utratę zdrowia psychicznego u ofiary. Na podstawie badań 4 Furman P., Próba analizy konstrukcji ustawowej przestępstwa uporczywego nękania z art. 190z k.k. zagdanienia wybrane., artykuł ze strony e Czasopisma Prawa Karnego i Nauk Penalnych [online] 5 Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 lutego 2014 r. II AKa 18/14. 6 Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 4 marca 2013r. V Ka 1795/12. 7 Furman P., Próba analizy konstrukcji ustawowej przestępstwa uporczywego nękania z art. 190z k.k. zagdanienia wybrane., artykuł ze strony e Czasopisma Prawa Karnego i Nauk Penalnych [online] 8 Hołyst B., Psychologia kryminalistyczna, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009, s Ustawa Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997r. (Dz. U Nr 88, poz. 553 ze zmianami). 10 ibidem. 11 Ibidem. 12 Przestępstwa stalkingu w półroczu 2012r. [online] [dostęp 12 maja 2016r.].

3 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a 68 Franka Wintera przeprowadzonych w północnozachodnich Niemczech wskazuje się, że 90 procent ofiar uporczywego nękania doświadcza przewlekłego stresu, który staje się przyczyną kolejnych dolegliwości. Może on powodować przewlekłe bóle głowy czy rozstrojenie żołądka. U poddanych badaniu ofiar stwierdzono również koszmary nocne i nieustannie towarzyszące poczucie strachu. Połowa osób, które doznały uporczywego nękania zmieniły miejsce zamieszkania lub miejsce pracy, z obawy przed spotkaniem w tym miejscu sprawcy. U co trzeciej z ofiar stalkingu wykryto objawy właściwe dla stanów posttraumatycznych lub symptomy wskazujące na silną depresję. Z kolei 25% ofiar podjęło próbę zabezpieczenia swojego domu, poprzez zakładanie dodatkowych zamków. Oszacowano również, że jedna trzecia ofiar przestała w ogóle opuszczać miejsce zamieszkania z wyjątkiem sytuacji kiedy jest to konieczne. Najpoważniejsza konsekwencją dla ofiar jest z pewnością wystąpienie myśli samobójczych, które wystąpiły u co czwartej ofiary po kilku miesiącach nękania. Z kolei pięć procent badanych przystąpiło do tej próby. 13 Co istotne stalking może przerodzić się również w inne przestępstwa np. włamanie, uszkodzenie ciała czy nawet zabójstwo. Dlatego też obawy ofiar związane ze stalkerami wydają się być poważne, ponieważ mogą stanowić wstęp do poważniejszych przestępstw. Celem stalkera jest często doprowadzenie do stosunku seksualnego lub miłosnego z ofiarą. Formy uporczywego nękania stosowane przez stalkerów Działania stalkerów mogą przybierać różne formy. Poczynając od tych, które z pozoru wyglądają na niegroźne takie jak wysyłanie kwiatów, listów czy też innych dowodów uwielbienia względem ofiary po zachowania o wiele bardziej nachalne i niepokojące na przykład uszkodzenia przedmiotów należących do ofiary czy wyrządzenie jej fizycznej krzywdy a nawet zabójstwo. Celem wszystkich działań podejmowanych przez stalkerów jest wzbudzenie u ofiary poczucia bezradności do takiego stopnia, aby nie szukała ona pomocy u innych osób. Sprawcy uporczywego nękania wszelkimi sposobami starają się odizolować swoją ofiarę od wsparcia ze strony społeczeństwa, co uniemożliwia jej obronę przed destrukcyjnym zjawiskiem, którego doświadcza. Stalker stawia się w tej sytuacji w roli osoby, która ma kontrolę nad życiem ofiary i dzięki temu może nią manipulować. Niewątpliwie cechą, która odróżnia sprawcę uporczywego nękania od klasycznej formy przemocy względem partnera jest fakt, że stalker może być osobą zupełnie obcą dla swojej ofiary. W literaturze wyróżnić można między innymi takie formy nękania jak: Cyberstalking nazywany również cyberprześladowaniem. Pod tym pojęciem kryje się nękanie i molestowanie online, czyli za pomocą sieci internetowej. Zjawisko cyberprześladowania zdefiniować można jako używanie nowoczesnych technologii komunikacyjnych i informacyjnych w celu zastraszania oraz nękania innych osób. W literaturze wyróżnia się trzy formy uporczywego nękania za pośrednictwem internetu, mianowicie napastowanie, które ma miejsce tylko w świecie wirtualnym, nękanie, które w większości jest podejmowane za pośrednictwem sieci jednak występuje również poza nią, a także dręczenie oraz nękanie mające miejsce w świecie rzeczywistym, którego uzupełnieniem jest prześladowanie w przestrzeni wirtualnej. Przykładem działań, które mogą mieć na celu uporczywe nękania osoby za pomocą sieci może być wielokrotne, powtarzające się wysyłanie wiadomości elektronicznych za pomocą i lub za pośrednictwem portali społecznościowych, przesyłanie plików, które zawierają wirusy komputerowe, używanie adresu ofiary, w celu zapisywania jej do tzw. newsletterów czy w celu kupowanie w jej imieniu rozmaitych usług oferowanych za pośrednictwem internetu. Znacznie poważniejszym działaniem jest kradzież tożsamości za pośrednictwem sieci, która ma na celu wysyłanie nieprawdziwych informacji czy osobistych zdjęć i innych treści ofiary na przykład na strony o charakterze pornograficznym. 14 Co istotne akty agresji dokonywane za pomocą świata wirtualnego są znacznie bardziej groźniejsze od swoich odpowiedników w świecie rzeczywistym. Przykładowo plotki czy pomówienia znacznie szybciej rozprzestrzeniają się za pomocą sieci internetowej a nadzór nad informacjami udostępnianymi w internecie jest praktycznie niemożliwy lub ograniczony w znacznym stopniu ze względów oczywistych. Uprawnienia administratorów stron internetowych nie obejmują wszystkich treści udostępnianych w sieci a część z nich w ogóle nie podlega cenzurze, na przykład treści przesyłane za pomocą poczty internetowej Woźniakowska-Fajst D. Prawne możliwości walki ze zjawiskiem stalkingu- czy w prawie polskim potrzebna jest penalizacja prześladowania?, Archiwum Kryminologii, tom XXXI/ Bębas S., Patologie społeczne w sieci, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2013, s Red. Bębas S., Plis J., Bednarek J., Patologie w cyberświecie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu, Radom 2012, s

4 69 S t r o n a K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y Inną formą jest wręczanie swojej ofierze rozmaitych przedmiotów materialnych, przed drzwiami mieszkania czy przesyłanie prezentów pocztą. Wśród takich przedmiotów znajdują się rzeczy z pozoru niegroźne, takie jak kwiaty, słodycze czy wiersze ale także treści obraźliwe i wzbudzające u ofiary strach. Jedną z form nękania jest także nieustanne poszukiwanie kontaktu z nią poprzez powtarzające się niechciane telefony, wiadomości tekstowe czy informacje pozostawiane na poczcie głosowej. Szacuje się, że takie zachowania mogą mieć miejsce nawet do kilkudziesięciu razy w ciągu doby, co często jest przyczyną zmian numerów telefonów przez ofiary w celu uniknięcia kontaktu ze stalkerem. Do form stalkingu zaliczyć można również śledzenie czy podążanie za swoją ofiarą a także obserwowanie jej w sytuacjach życia codziennego. W takich sytuacjach stalkerze często czekają na ofiarę w miejscu jej pracy czy zamieszkania. Bywa również, że zatrudniają w tym celu prywatnego detektywa. Sprawcy uporczywego nękania często dążą również do nawiązania kontaktu z ofiarą, osobiście lub za pośrednictwem jej znajomych czy rodziny. Uporczywe nękanie niejednokrotnie przybiera znacznie poważniejsze formy. Kwiaty czy listy zmieniają się w działania, które znacznie naruszają prywatność ofiary. Ma to miejsce na przykład w sytuacji gdy sprawca zakłada podsłuch telefoniczny czy ukryte kamery, aby śledzić życie swojej ofiary. Może również włamywać się do jej mieszkania w celu przywłaszczenia sobie przedmiotów do niej należących lub też pozostawienia śladów swojej obecności co ma wywołać uzasadnione obawy u osoby nękanej. Stalking może również przybrać formę niebezpiecznych aktów agresji względem ofiary. Mogą to być groźby karalne, w tym groźby użycia siły czy akty wandalizmu mające na celu zniszczenie przedmiotów należących do osoby nękanej. Ostatecznością i bez wątpienia najgroźniejszą z form jest użycie przemocy fizycznej względem ofiary. Może to mieć postać pobicia, gwałtu czy przetrzymywania wbrew jej woli a nawet zabójstwa. 16 Jak już wspomniano katalog czynów, których celem jest uporczywe nękanie nie jest zamknięte i zjawisko to może przybierać różne formy. Jest to uzależnione od charakterystyki konkretnego sprawcy jak również od dostępnych mu sposobów prześladowania swojej ofiary. Nie można mieć jednak wątpliwości co do tego, że każda z tych form jest dla ofiary szkodliwa i powoduje poważne konsekwencje dla jej funkcjonowania. Charakterystyka psychologiczna sprawców przestępstw uporczywego nękania Według badań J. Skarżyńskiej-Sernaglia sprawcami uporczywego nękania najczęściej są mężczyźni w wieku poniżej 40 lat, w ten sposób swojego prześladowcę wskazało 82% ofiar. W 75% przypadków sprawcą nękania była osoba płci przeciwnej w stosunku do ofiary. Znaczna większość stalkerów to osoby niepsychotyczne, czyli takie, u których nie występują zaburzenia schizoaffektywne. Sprawcy uporczywego nękania wykazują jednak rozmaite zaburzenia osobowości, na przykład zaburzenia z pogranicza, zaburzenia osobowości o charakterze narcystycznym, a także zaburzenia związane z depresją czy trudnościami adaptacyjnymi. 17 Współcześnie przyjmuje się, że podstawową potrzebą sprawcy uporczywego nękania jest przejęcie kontroli i zdominowanie ofiary. Sprawca stosuje dla osiągnięcia celu prześladowania swojej ofiary i zastraszania jej, a także aranżuje takie sytuacje, które mają prowadzić do odczuwania przez nią lęku czy bezsilności. Na podstawie dostępnej literatury wyróżnić można charakterystyczne cechy sprawców uporczywego nękania takie jak: niska tolerancja względem niepowodzeń oraz trudności z brakiem akceptacji ze strony społeczeństwa, skłonność do postrzegania świata w zniekształcony sposób, nachalne domaganie się własnych praw, czasami agresywne z nieuwzględnianiem uczyć i potrzeb innych osób, brak zdolności do tworzenia względnie trwałych relacji interpersonalnych, egoizm jak również brak empatii. 18 Jak już wspomniano podstawową cechą stalkera jest zdominowanie swojej ofiary. Sytuacja taka występuje często, w przypadku gdy między ofiarą a sprawcą dochodzi do zerwania obecnej wcześniej intymnej relacji. Prowadzi to do działań sprawcy, który chce wzbudzić zainteresowanie swoją osobą. Te działania to najczęściej wcześniej opisane wysyłanie kwiatów czy niegroźne próby kontaktu. Jeżeli podjęcie tych działań nie przynosi efektów, uczucia sprawcy ulegają przeobrażeniu w znacznie bardziej negatywne. Utracone uczucie powoduje u stalkera lęk przed samotnością, dlatego pragnąc powrócić do poprzedniego położenia zaczyna on idealizować relację z ofiarą. Przyjąć można, że u sprawcy pojawia się widzenie tunelowe, czyli skoncentrowane na ofierze, jako jedynej osobie, które może dać sprawcy poczucie szczęścia. Formy zaangażowania sprawcy nie respektują praw i potrzeb ofiary. Może to sugerować występujące w znacznym stopniu deficyty odnoszące się do kompetencji społecznych. 16 Tomaszek K., Stalker psychologiczna charakterystyka sprawców przestępstw uporczywego nękania, Studia z Psychologii w KUL, tom 18, red. O. Gorbaniuk, B. Kostrubiec-Wojtachnio, D. Musiał, M. Wiechtek. 17 Skarżyńska-Sernaglia J., Stalking w Polsce występowanie i charakterystyka zjawiska [online] [dostęp r.]. 18 Pielichowski J.A., Kompendium prawno psychologiczne z zakresu stalkingu, Wiedza Prawnicza nr 6/2013.

5 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a 70 Stalkerzy swoje ofiary traktują w sposób przedmiotowy, górę bierze egoizm i egocentryzm. Sprawcy uporczywego nękania cechują się wysoką impulsywnością, która w połączeniu z brakiem tolerancji porażek prowadzi do poddawania się chwilowym pragnieniom. Wskazuje się, że stalkerami często są osoby nieposiadające zatrudnienia czy stałego miejsca zamieszkania, dlatego aby nie myśleć o życiowych porażkach koncentrują się na destrukcyjnych zachowaniach względem ofiary. 19 Przywłaszczenie tożsamości jako szczególna forma uporczywego nękania Zjawisko stalkingu kojarzone jest przede wszystkim ze swym podstawowym typem czyli uporczywym nękaniem. Zmiana Kodeksu karnego wprowadziła jednak szczególną formę stalkingu jaką jest przywłaszczenie tożsamości spenalizowane w art. 190a 2 Kodeksu karnego. 20 Przestępstwo przywłaszczenie tożsamości polega na podszyciu się pod inną osobę poprzez wykorzystanie jej wizerunku lub innych danych osobowych. W praktyce dotyczy to między innymi sytuacji kiedy sprawca udostępnia zdjęcia czy filmy z udziałem ofiary w sieci internetowej, ujawniając przy tym informacje o niej, zamawia na koszt ofiary towary i usługi, czy zakłada konta na portalach społecznościowych wykorzystując przy tym dane i wizerunek pokrzywdzonego. Kradzież tożsamości jest wyjątkowym rodzajem stalkingu z tego względu, że dla jej zaistnienia nie jest wymagane, aby zachowania sprawcy były powtarzalne. Wykorzystanie danych osobowych może być zdarzeniem jednorazowym. 21 Kradzież tożsamości staje się zjawiskiem występującym na coraz większą skalę. Jest to spowodowane postępującym rozwojem technologii i środków komunikacji. Ułatwia to sprawcy popełnienie tego przestępstwa, a jednocześnie utrudnia możliwości wykrycia go. Nie można mieć wątpliwości również co do tego, że dane osobowe są przetwarzane na coraz większą skalę a ich przechowywanie odbywa się między innymi za pomocą internetu. Z tego względu zdarza się, że trudne lub niemożliwe do ustalenia jest w jaki sposób sprawca wszedł w posiadanie danych osobowych swojej ofiary. Obecnie z całą pewnością stwierdzić można, że dane osobowe przeobraziły się w towar, któremu przypisać można określoną wartość. 22 Podsumowanie Pojęcie stalkingu obejmuje takie zachowania sprawcy, które mają na celu wzbudzenie u ofiary strachu i poczucia lęku. Katalog tych zachowań nie jest zamknięty, można w nim umieścić z pozoru niegroźnie wyglądające wręczanie drobnych przedmiotów materialnych, po powtarzające się telefony czy wizyty, aż po zachowania z użyciem przemocy, doprowadzające do użycia siły a nawet zabójstwa ofiary. Każde z tych zachowań prowadzi do znacznych negatywnych zmian w psychice ofiary dlatego istotne jest, aby chronić ofiarę przed takimi działaniami sprawcy. Skala zjawiska uporczywego nękania rośnie, co związane jest z postępującym rozwojem technologicznym i komunikacyjnym. Sprawia to, że uporczywe nękanie może przybierać różne formy, na przykład takie jak kradzież tożsamości. Wprowadzenie regulacji karnej, która spenalizowała to zjawisko niewątpliwie przyczynia się do ułatwienia pracy organom ścigania a także przyczynia się do poprawienia sytuacji ofiar tego zjawiska. *** This article aims to present the crime of stalking in the Polish criminal law. The crime of stalking is quite new crime in polish law. It was introduced in Thic crime is defining as obsessional and ceaseless harrssment, obsessional fallowing or even emotional violence. This behavior may cause egative consequences for victims. Because of that it is important to protect the victims. It may be possible only if the offense is prohibited by law. 19 Tomaszek K., Stalker psychologiczna charakterystyka sprawców przestępstw uporczywego nękania, Studia z Psychologii w KUL, tom 18, red. O. Gorbaniuk, B. Kostrubiec-Wojtachnio, D. Musiał, M. Wiechtek. 20 Ustawa Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997r. (Dz. U Nr 88, poz. 553 ze zmianami). 21 Szelęgiewicz A., Stalking i przywłaszczenie tożsamości w polskim prawie karnym zagadnienia wybrane., Ius Novum, 3/ Lach A., Kradzież tożsamości, Prokuratura i Prawo, 03,2012.