KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2018) 452 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie stanu realizacji wspólnej polityki rybołówstwa oraz konsultacji dotyczących uprawnień do połowów na 2019 r. {SWD(2018) 329 final} PL PL

2 W SPRAWIE STANU REALIZACJI WSPÓLNEJ POLITYKI RYBOŁÓWSTWA ORAZ KONSULTACJI DOTYCZĄCYCH UPRAWNIEŃ DO POŁOWÓW NA 2019 R. 1. WPROWADZENIE Niniejszy komunikat zawiera przegląd aktualnej sytuacji dotyczącej wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb). Opisano w nim postępy, jakie poczyniono w kierunku zapewnienia F MSY (tj. śmiertelności połowowej pozwalającej na uzyskanie maksymalnego podtrzymywalnego połowu), zmiany stanu stad, wysiłki na rzecz odwrócenia sytuacji w Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym, stan floty rybackiej UE, postępy w zakresie zarządzania, stopniowe wprowadzanie obowiązku wyładunku oraz zewnętrzny wymiar WPRyb 1. Przedstawiono w nim również zasady, które mają stanowić podstawę wniosków Komisji dotyczących uprawnień do połowów na 2019 r. Państwa członkowskie, komitety doradcze, inne zainteresowane strony i społeczeństwo mogą przedstawić sugestie dotyczące tych kierunków polityki. W ramach WPRyb należy jak najszybciej, a najpóźniej do 2020 r., dostosować presję połowową na przedmiotowe stada do celu, jakim jest odbudowa i zachowanie populacji stad ryb na poziomie umożliwiającym uzyskanie maksymalnego podtrzymywalnego połowu (MSY). Osiągnięcie tego celu przyczyni się również do osiągnięcia dobrego stanu środowiska w europejskich morzach do 2020 r. 2 oraz do zminimalizowania negatywnego wpływu działalności połowowej na ekosystemy morskie. 1. POSTĘPY W REALIZACJI WPRYB Nadal odnotowuje się znaczne postępy w realizacji WPRyb: osiągniecie celu dotyczącego F MSY. W obszarze ICES 3 presja połowowa wykazuje ogólną tendencję spadkową, a odpowiedni wskaźnik (F/F MSY ) ustabilizował się aktualnie na poziomie ok. 1, co oznacza, że średnie poziomy eksploatacji wszystkich stad są bliskie F MSY. Jednocześnie w 2018 r. liczba całkowitych dopuszczalnych połowów (TAC) 4 ustalona zgodnie z F MSY wzrosła jeszcze bardziej z 44 do 53, co stanowi 69 % TAC objętych oceną F MSY na obszarze ICES; odbudowa stad. Od 2013 r. biomasa stada tarłowego rośnie na obszarze ICES, a w 2016 r. była średnio o ok. 39 % wyższa niż w 2003 r., podczas gdy odsetek stad znajdujących się poza bezpiecznymi granicami biologicznymi zmniejszył się z 65 % w 2003 r. do ok. 30 % w 2016 r.; 1 Pełne sprawozdania dotyczące wdrażania obowiązku wyładunku, równowagi pomiędzy zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów oraz postępów w zakresie F MSY i stanu stad, wymagane na mocy art. 15 ust. 14, art. 22 ust. 4 i art. 50 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. (Dz.U. L 354 z ), włączono do dokumentu roboczego służb Komisji towarzyszącego niniejszemu komunikatowi. 2 Dyrektywa 2008/56/WE, Dz.U. L 164 z , s Główny obszar połowowy FAO 27, tj. północno-wschodni Atlantyk i morza sąsiadujące. 4 TAC lub uprawnienia do połowów są limitami połowowymi wyrażonymi w tonach lub liczbach i ustalonymi w odniesieniu do większości stad ryb eksploatowanych do celów handlowych. 1

3 poprawa stanu stad w Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym. Chociaż sytuacja w Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym wciąż jest bardzo niepokojąca, podejmowane są istotne działania na rzecz walki z przełowieniem na wszystkich poziomach; poprawa ogólnych wyników społeczno-gospodarczych. Wyniki gospodarcze floty rybackiej UE nadal się poprawiają, a w 2016 r. jej zysk netto wyniósł 1,3 mld EUR; lepsze zrównoważenie zdolności połowowej i uprawnień do połowów. Zdolność połowowa floty rybackiej UE nadal się zmniejszała. Obecnie jest ona o prawie 20 % niższa od limitów zdolności połowowej dla pojemności i o ponad 13 % niższa od limitów zdolności dla mocy silnika; postępy w realizacji planów wieloletnich. Po wejściu w życie planu wieloletniego dotyczącego Morza Bałtyckiego 5 i uzgodnieniu planu wieloletniego dotyczącego Morza Północnego 6 Komisja zaproponowała dwa nowe plany wieloletnie: jeden dotyczący stad dennych w zachodniej części Morza Śródziemnego 7 i jeden dotyczący stad dennych w wodach zachodnich 8. Obecnie kontynuowane są również prace nad zaproponowanym w ubiegłym roku planem wieloletnim dotyczącym Morza Adriatyckiego 9 ; stopniowe wprowadzanie obowiązku wyładunku. W dniu 1 stycznia 2019 r. obowiązek wyładunku wejdzie w życie w odniesieniu do wszystkich gatunków objętych limitami połowowymi, a w Morzu Śródziemnym również w odniesieniu do wszystkich gatunków podlegających minimalnemu rozmiarowi odniesienia do celów ochrony. Komisja współpracuje z państwami członkowskimi i z zainteresowanymi stronami w celu ułatwienia pełnej realizacji obowiązku wyładunku; promowanie unijnych zasad zarządzania rybołówstwem na szczeblu międzynarodowym. UE odgrywa wiodącą rolę w propagowaniu i upowszechnianiu zrównoważonego rybołówstwa na szczeblu międzynarodowym, o czym świadczy sukces ostatniej edycji konferencji Nasz ocean, której gospodarzem była UE Postępy w zakresie osiągania F MSY Komitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa (STECF) obliczył tendencje dotyczące presji połowowej (F/F MSY ) 10. Według STECF na obszarze ICES śmiertelność połowowa stale spada, a w 2016 r. wartość tego wskaźnika była bliska 1 (w porównaniu z wartością 1,5 w 2003 r.), co oznacza, że w przypadku wszystkich stad poziomy eksploatacji są średnio zbliżone do F MSY. W Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym tendencje wartości F/F MSY wykazują nieznaczne różnice w poziomie mediany, utrzymując się na poziomie około 2,3 w latach , bez tendencji spadkowej. 5 Rozporządzenie (UE) 2016/ z dnia 6 lipca 2016 r. (Dz.U. L 191 z , s. 1). 6 COM(2016) 493 final 2016/0238 (COD). 7 COM(2018) 115 final 2018/050 (COD). 8 COM(2018) 149 final 2018/074 (COD). 9 COM(2017) 97 final 2017/043 (COD). 10 STECF-Adhoc

4 W odniesieniu do obszaru ICES Komisja zaproponowała TAC na 2018 r. zgodne z F MSY lub nieco niższe dla wszystkich 76 TAC, w odniesieniu do których wydano opinię dotyczącą F MSY. Rada ustaliła 53 TAC zgodnie z F MSY : 29 w wodach zachodnich (plus 1 dotyczący stada głębokowodnego), 17 w Morzu Północnym i 7 w Morzu Bałtyckim. Pod względem wielkości: - w Morzu Bałtyckim TAC ustanowiono na podstawie planu wieloletniego dotyczącego Morza Bałtyckiego. 95 % oczekiwanych połowów pochodzi z TAC ustalonych zgodnie z opinią dotyczącą F MSY, a 4 % z TAC, w odniesieniu do których opinię wydano z zachowaniem zasady ostrożności; - w Morzu Północnym, w cieśninach Skagerrak i Kattegat w przypadku stad objętych oceną F MSY i zarządzanych wyłącznie przez UE 99,7 % oczekiwanych wyładunków pochodzi z TAC ustalonych zgodnie z F MSY ; - w wodach północno-zachodnich i południowo-zachodnich w odniesieniu do stad objętych oceną F MSY i zarządzanych wyłącznie przez UE wartości te wynoszą odpowiednio 94 % i 90 %. Po raz pierwszy Rada uzgodniła również trzymiesięczne zamknięcie dotyczące połowu węgorza w celu ochrony ryb w okresie tarła. Ponadto Komisja i państwa członkowskie podjęły polityczne zobowiązanie dotyczące skuteczniejszego wdrażania rozporządzenia w sprawie węgorza europejskiego i oceny jego skuteczności 11. W przypadku stad głębokowodnych w listopadzie 2016 r. ustanowiono uprawnienia do połowów na lata 2017 i 2018, które stanowią mniej niż 1 % wszystkich wyładunków w UE. W przypadku stad głębokowodnych dane lub oceny są ograniczone. Wyjątek stanowi buławik czarny w wodach północno-zachodnich, którego TAC ustanowiono na poziomie F MSY. Jeżeli chodzi o stada będące przedmiotem konsultacji państw nadbrzeżnych, tylko 1 na 10 TAC, w odniesieniu do których wydano opinię dotyczącą F MSY, jest zgodne z F MSY, mianowicie śledź stada atlantycko-skandynawskiego stanowiący 4 % wyładunków wszystkich TAC państw nadbrzeżnych pod względem wielkości. Osiągnięcie F MSY do 2020 r. w odniesieniu do wszystkich stad państw nadbrzeżnych stanowi zatem wyzwanie. W Morzu Śródziemnym tylko ok. 13 % spośród 47 stad (czyli 6 stad) nie jest przełowionych: barbata w podobszarze geograficznym 10 (południowe Morze Tyrreńskie), w podobszarach geograficznych (Morze Adriatyckie) i podobszarze geograficznym 22 (Morze Egejskie); sardela europejska w podobszarze geograficznym 22 (Morze Egejskie); krewetka głębokowodna różowa w podobszarze geograficznym 9 (Morze Liguryjskie i północne Morze Tyrreńskie); oraz mątwa pospolita w podobszarze geograficznym 17 (północne Morze Adriatyckie). W Morzu Czarnym pięć na sześć stad, które poddano ocenie, jest przełowionych wyjątek stanowi szprot. Oczywiste jest, że konieczne są dalsze starania na rzecz osiągnięcia celu w zakresie F MSY 11 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1100/2007 z dnia 18 września 2007 r. (Dz.U. L 248 z , s. 17). Harmonogram oceny opublikowano w kwietniu 2018 r.: 3

5 przewidzianego na 2020 r. w przedmiotowych basenach morskich, jak określono w pkt 2.3 poniżej Tendencje w zakresie biomasy STECF obliczył również zmiany biomasy stada tarłowego, jakie miały miejsce od 2003 r. 12 W tym okresie na obszarze ICES biomasa stada tarłowego zasadniczo rosła i w 2016 r. była średnio o ok. 39 % wyższa niż w 2003 r. Odsetek stad, których wielkość utrzymuje się w bezpiecznych granicach biologicznych, również wzrasta. Oczekuje się, że w 2018 r. 81 % uprawnień do połowów będzie dotyczyło stad utrzymujących się w bezpiecznych granicach biologicznych, 11 % stad znajdujących się poza tymi granicami, a 8 % stad, w odniesieniu do których opinie wydano z zachowaniem zasady ostrożności lub w stosunku do których nie wiadomo, czy utrzymują się w granicach bezpiecznych granic biologicznych. W przypadku Morza Śródziemnego i Morza Czarnego biomasa stada tarłowego zasadniczo nie zmieniła się od 2003 r. Wyniki te należy jednak traktować z pewną dozą ostrożności, gdyż istnieje co do nich wysoki poziom niepewności Konkretne działania na rzecz Morza Śródziemnego i Morza Czarnego Komisja Europejska podjęła istotne kroki w celu rozwiązania problemu przełowienia w Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym, zarówno na szczeblu UE, jak i we współpracy z partnerami międzynarodowymi. Jednym z priorytetów Komisji na szczeblu UE jest dalsze dostosowywanie krajowych planów zarządzania przyjętych na podstawie rozporządzenia dotyczącego Morza Śródziemnego 13 do WPRyb. W 2017 r. dokonano przeglądu i aktualizacji pięciu krajowych planów zarządzania zgodnie z opinią STECF. Obejmowały one plany dotyczące połowów prowadzonych przy pomocy niewodów łodziowych, niewodów dobrzeżnych, sieci typu gangui i małych okrężnic w Chorwacji, we Francji, w Grecji i Hiszpanii. W 2018 r. proces ten ma przyspieszyć. Lepsze egzekwowanie przepisów i kontrola są również priorytetem w tych basenach morskich. W 2017 r. Komisja rozszerzyła zakres indywidualnego programu kontroli i inspekcji w odniesieniu do Morza Śródziemnego, aby obejmował on morszczuka europejskiego i krewetkę głębokowodną różową w Cieśninie Sycylijskiej 14. Znacznie wzrosła również liczba wspólnych kampanii koordynowanych przez Europejską Agencję Kontroli Rybołówstwa STECF-Adhoc Rozporządzenie Rady (WE) nr 1967/2006 z dnia 21 grudnia 2006 r. (Dz.U. L 36 z , s. 6). 14 Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2018/17 z dnia 5 stycznia 2018 r. (Dz.U. L 4 z , s. 20). 15 Z 482 inspekcji przeprowadzonych w 2014 r. dotyczących tuńczyka błękitnopłetwego do inspekcji w 2017 r. poświęconych tuńczykowi błękitnopłetwemu, włócznikowi, tuńczykowi białemu, małym gatunkom pelagicznym w Morzu Adriatyckim i gatunkom dennym w Cieśninie Sycylijskiej. 4

6 Informacje na temat postępów w realizacji planów wieloletnich UE znajdują się w sekcji poniżej. Celem Komisji na poziomie międzynarodowym jest przełożenie politycznych zobowiązań deklaracji z Malty w ramach inicjatywy MedFish4Ever 16 na konkretne działania. W 2017 r. w ramach Generalnej Komisji Rybołówstwa Morza Śródziemnego i Morza Czarnego (GFCM) uzgodniono istotne środki zaproponowane przez UE: - plan wieloletni dotyczący turbota w Morzu Czarnym; - regionalny plan działania mający na celu zapobieganie nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom (NNN); - międzynarodowy wspólny system inspekcji i nadzoru poza wodami podlegającymi krajowej jurysdykcji Cieśniny Sycylijskiej; - regionalny dostosowawczy plan zarządzania dotyczący eksploatacji koralu czerwonego w basenie Morza Śródziemnego; oraz - obszar ograniczonych połowów w głębi Jabuka/Pomo na Morzu Adriatyckim. Najważniejszym wydarzeniem w 2018 r. będzie przyjęcie deklaracji sofijskiej przez państwa nadbrzeżne Morza Czarnego jako działania następczego w stosunku do deklaracji bukareszteńskiej zatwierdzonej w 2016 r. Z uwagi na brak unijnego planu wieloletniego Komisja będzie również dążyła do osiągnięcia porozumienia w sprawie regionalnego planu zarządzania dotyczącego węgorza europejskiego i środków ochronnych dotyczących połowów dennych w środkowo-wschodniej części Morza Śródziemnego, najważniejszych gatunków handlowych, takich jak ślimaki rapana a także małych gatunków pelagicznych w Morzu Adriatyckim. Prace UE prowadzone w ramach Międzynarodowej Komisji ds. Ochrony Tuńczyka Atlantyckiego (ICCAT) również zaczęły przynosić efekty: dzięki zgłoszonym wysokim poziomom biomasy tuńczyka błękitnopłetwego na wschodnim Atlantyku i w Morzu Śródziemnym możliwe stało się zwiększenie TAC na lata zgodnie z opinią naukową. Utorowało to również drogę do nowych ram zarządzania, w których odchodzi się od planu odnowy stad na rzecz planu zarządzania, umożliwiając powrót do tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego przy jednoczesnym zachowaniu rygorystycznych zasad kontroli. W odniesieniu do włócznika w Morzu Śródziemnym w niedawno przyjętym planie odbudowy ustanowiono TAC na poziomie ton od 2017 r. oraz jego liniową redukcję o 3 % rocznie do 2022 r. W 2017 r. ICCAT przyjęła również zamrożenie zdolności połowowej statków eksploatujących stada tuńczyka białego w Morzu Śródziemnym Ministerialna deklaracja z Malty w ramach inicjatywy MedFish4Ever. Konferencja ministerialna w sprawie zrównoważonego rybołówstwa na Morzu Śródziemnym (Malta, dnia 30 marca 2017 r.). 17 Zalecenie ICCAT zmieniające zalecenie Zalecenie ICCAT ustanawiające środki zarządzania dotyczące stad tuńczyka białego w Morzu Śródziemnym. 5

7 1.4. Stan floty rybackiej UE Zdolność połowowa floty rybackiej UE nadal się zmniejszała. W grudniu 2017 r. rejestr floty rybackiej UE obejmował statków o łącznej zdolności połowowej wynoszącej 1 487,983 pod względem pojemności brutto i 5 763,933 pod względem kilowatów. Stanowi to spadek o 1,45 % w stosunku do ubiegłego roku pod względem liczby statków, o 6,54 % pod względem kilowatów i 9,59 % pod względem pojemności brutto. Panuje jednak brak równowagi między liczbą segmentów floty a jej uprawnieniami do połowów. Po raz kolejny poprawiły się wyniki gospodarcze floty UE, a w 2016 r. zysk netto wyniósł 1,3 mld EUR. Wyładunek floty rybackiej UE wyniósł ok. 5 mln ton żywności pochodzenia morskiego, a zgłoszona wartość wyładunku wynosiła 7,7 mld EUR. Wartość dodana brutto i zysk brutto ze sprzedaży (z wyłączeniem dotacji) wygenerowane przez flotę rybacką UE (z wyłączeniem Grecji) wyniosły odpowiednio 4,5 mld EUR i 2,1 mld EUR. Marża zysku netto wyniosła 17 %, czyli znacznie więcej niż marża z 2015 r. (11 %). Z prognoz na lata 2017 i 2018 wynika, że można oczekiwać pozytywnych wyników gospodarczych. Jeżeli chodzi o zrównoważony rozwój społeczny, od 2008 r. całkowite zatrudnienie we flocie rybackiej UE liczone w ekwiwalencie pełnego czasu pracy (EPC) spada średnio o 1,3 % rocznie, częściowo ze względu na zmniejszenie zdolności połowowej floty rybackiej UE. Wysokość średniego wynagrodzenia na EPC wzrasta jednak średnio o 2,7 % rocznie. Średnie roczne wynagrodzenie na EPC wynosi EUR. Główną zmianą sprzyjającą poprawie warunków pracy we flocie rybackiej UE jest skuteczna transpozycja konwencji dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa C188 Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) do prawa UE zgodnie z uzgodnieniami partnerów społecznych UE 19. Dzięki tej konwencji powstał jeden spójny instrument na rzecz poprawy warunków życia i pracy na statkach rybackich. Jedynie kilka państw członkowskich ratyfikowało jednak istotne dla rybołówstwa konwencje międzynarodowe 20, a transpozycja tych norm do prawa UE jeszcze się nie zakończyła. Zapewnienie godnej pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy na statkach rybackich jest jednym z priorytetów programu Komisji Zarządzanie Postępy w realizacji planów wieloletnich Niedawne przyjęcie planu wieloletniego dotyczącego stad dennych w Morzu Północnym jest istotną zmianą, która pomoże w zapewnieniu zrównoważonego rybołówstwa w perspektywie długoterminowej. Jest to drugi plan wieloletni uzgodniony po przyjęciu w 2016 r. planu wieloletniego dotyczącego Morza Bałtyckiego. Parlament Europejski i Rada nie osiągnęły natomiast jeszcze porozumienia w sprawie planu wieloletniego 19 Dyrektywa 2017/159 z dnia 19 grudnia 2016 r. (Dz.U. L 25 z , s. 12). 20 Konwencja C188 dotycząca pracy w sektorze rybołówstwa, MOP 2007 r.; konwencja STCW-F, IMO 1995 r.; porozumienie z Kapsztadu w sprawie wdrożenia postanowień protokołu torremolińskiego odnoszącego się do torremolińskiej konwencji międzynarodowej w sprawie bezpieczeństwa statków rybackich, IMO 2012 r. 6

8 dotyczącego sardynek europejskich i sardeli w Morzu Adriatyckim zaproponowanego przez Komisję w 2017 r., a perspektywy szybkiego przyjęcia są niewielkie. Komisja ściśle współpracuje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w celu ułatwienia dyskusji, aby możliwe było jak najszybsze wprowadzenie środków mających na celu ochronę tych zasobów znajdujących się w stanie krytycznym. W marcu 2018 r. Komisja zaproponowała dwa nowe plany wieloletnie: jeden dotyczący połowów eksploatujących stada denne w zachodniej części Morza Śródziemnego i jeden dotyczący gatunków dennych w wodach zachodnich. Osiągnięcie porozumienia w kwestii tych propozycji jest ważne dla osiągnięcia F MSY i dla pełnej realizacji obowiązku wyładunku Regionalizacja i zaangażowanie zainteresowanych stron W ramach reformy WPRyb z 2013 r. wprowadzono regionalizację: w przypadku gdy stosuje się regionalizację, zainteresowane państwa członkowskie mogą przekazywać wspólne rekomendacje dotyczące przyjęcia przez Komisję aktów delegowanych. Nowa generacja planów wieloletnich również zawiera postanowienia dotyczące regionalizacji, które umożliwiają państwom członkowskim i zainteresowanym stronom współpracę nad zindywidualizowanymi środkami zarządzania, dostosowanymi do ich basenów morskich. Regionalizacja odgrywa istotną rolę w stopniowym wdrażaniu obowiązku wyładunku. Wspólne rekomendacje dotyczące środków ochronnych w odniesieniu do obszarów sieci Natura 2000 i innych obszarów chronionych na podstawie art. 11 rozporządzenia w sprawie WPRyb były mniej liczne i obejmowały tylko niektóre obszary Morza Północnego i Morza Bałtyckiego. Aby pomóc państwom członkowskim położonym nad Morzem Śródziemnomorskim lepiej zrozumieć korzyści płynące z wprowadzenia środków ochronnych w ramach WPRyb, w październiku 2017 r. w Zadarze odbyły się specjalne warsztaty na ten temat. Państwa członkowskie i zainteresowane strony powinny podejmować więcej działań w tym kierunku. Aby ułatwić im wykonywanie zadań, Komisja wyda dokument zawierający wytyczne dotyczące opracowywania aktów delegowanych zgodnie z art. 11 rozporządzenia w sprawie WPRyb. Ponadto na początku bieżącego roku Komisja przedstawiła sprawozdanie dotyczące wykonywania przekazanych uprawnień w ramach WPRyb 21. Wprowadzenie regionalizacji wzmocniło również rolę komitetów doradczych, organizacji głównych zainteresowanych stron ustanowionych w ramach WPRyb. Państwa członkowskie są zobowiązane do przeprowadzenia konsultacji z komitetami doradczymi przy opracowywaniu wspólnych rekomendacji. W rezultacie liczba rekomendacji komitetów doradczych ponownie wzrosła z 56 w 2016 r. do 64 w 2017 r. Wiedza fachowa komitetów doradczych ma kluczowe znaczenie dla skutecznej realizacji WPRyb. Komisja i państwa członkowskie opierają się na swoich analizach w celu zapobiegania sytuacjom wstrzymania połowu lub przynajmniej łagodzenia takich sytuacji w ramach obowiązujących przepisów UE. Komitety doradcze mogą również opracowywać strategie zrównoważonego zarządzania, takie jak dwie strategie zarządzania dotyczące soli w Zatoce Biskajskiej i we wschodniej części kanału La 21 COM(2018) 79 final. 7

9 Manche, dzięki którym połowy stały się zgodne z F MSY, co z kolei doprowadziło do zwiększenia kwot połowowych dla rybaków Obowiązek wyładunku W 2018 r. poczyniono dalsze postępy w zakresie stopniowego wprowadzania obowiązku wyładunku. Połowy pelagiczne i połowy w Morzu Bałtyckim i Morzu Czarnym w całości podlegają już obowiązkowi wyładunku. W przypadku połowów dennych w ubiegłym roku nastąpiło ogólne zwiększenie zakresu obowiązku wyładunku pod względem wielkości z 35 % do 44 %: odpowiada to 34 % na Morzu Północnym, 51 % na wodach północno-zachodnich oraz 65 % na wodach południowo-zachodnich. Obecnie w Morzu Śródziemnym obowiązkowi wyładunku podlega ok. 66 % wszystkich wyładunków. Odsetek ten wynosi ok. 94 % w przypadku małych gatunków pelagicznych, 24 % w przypadku gatunków dennych i 71 % w przypadku małży. Od 2017 r. na Morzu Czarnym obowiązek wyładunku obejmuje wszystkie połowy gatunków objętych TAC, tj. szprota i turbota. Zgodnie z przepisami rozporządzenia podstawowego od dnia 1 stycznia 2019 r. obowiązek wyładunku będzie miał zastosowanie w odniesieniu do wszystkich połowów gatunków podlegających limitom połowowym, a w Morzu Śródziemnym również w odniesieniu do połowów gatunków podlegających minimalnemu rozmiarowi odniesienia do celów ochrony. Aby ułatwić pełną i terminową realizację obowiązku wyładunku, należy w pełni wykorzystywać wszelkie istniejące elastyczne rozwiązania w ramach WPRyb. Z dostępnych informacji wynika, że dotychczas nie doszło do sytuacji wstrzymania połowu w wyniku wprowadzenia obowiązku wyładunku. Osiągnięcie celu w zakresie F MSY na 2020 r. i pełne stosowanie obowiązku wyładunku stanowią jednak wyzwanie, dlatego zachęca się państwa członkowskie i komitety doradcze do kontynuowania prac, a w szczególności do określenia przypadków, w których w systemie znajduje się wystarczająca ilość ryb, a zatem zamiana może zapobiec wstrzymaniu połowów. Państwa członkowskie powinny również rozważyć, czy istnieje możliwość ulepszenia ich przepisów wewnętrznych. Wykorzystanie Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego do wsparcia realizacji obowiązku wyładunku nadal jest bardzo niskie i wynosi jedynie 49 mln EUR, które przeznaczono na środki związane z obowiązkiem wyładunku 22. Komisja jest w pełni zaangażowana we współpracę z państwami członkowskimi i komitetami doradczymi w celu ułatwienia realizacji obowiązku wyładunku. Ostatnie zmiany wprowadzone w art. 15 ust. 6 rozporządzenia w sprawie WPRyb w celu umożliwienia przedłużenia planów w zakresie odrzutów o kolejny okres trzech lat są dowodem takiego zaangażowania 23. Parlament Europejski i Rada powinny wykorzystać ten dodatkowy okres na osiągnięcie porozumienia w sprawie zaproponowanych ostatnio 22 Środki te obejmują: wsparcie w zakresie sprzętu zwiększającego selektywność narzędzi połowowych; inwestycje na statku lub w sprzęt eliminujący odrzuty; inwestycje w portach rybackich, w miejscach sprzedaży aukcyjnej, w miejscach wyładunku i na przystaniach; środki marketingowe ukierunkowane na znalezienie nowych rynków i poprawę warunków wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa, w tym również wyładowanych niezamierzonych połowów. 23 Rozporządzenie (UE) 2017/2092, Dz.U. L 302 z , s. 1. 8

10 przez Komisję planów wieloletnich, gdyż plany takie są przydatnym narzędziem służącym do zaradzania potencjalnym sytuacjom wstrzymania połowu. Komisja będzie nadal pomagać w dalszym badaniu możliwości, w szczególności w odniesieniu do sytuacji wstrzymania połowu, w granicach obowiązujących przepisów UE i w oparciu o konkretne przykłady przedstawione przez państwa członkowskie. Jeśli chodzi o egzekwowanie przepisów i kontrolę, coraz wyraźniej widać, że tradycyjne środki kontroli, takie jak inspekcje na morzu i nadzór lotniczy, są mniej skuteczne niż technologie stałego zdalnego elektronicznego monitorowania, takie jak telewizja przemysłowa (CCTV) i czujniki. Ze względu na brak porozumienia na poziomie regionalnym oraz w celu zapewnienia równych warunków działania Komisja podjęła ostatnio rozmowy z państwami członkowskimi i EFCA z myślą o odniesieniu się do tej kwestii w indywidualnych programach kontroli i inspekcji przyjętych na podstawie rozporządzenia w sprawie kontroli Szerszy kontekst: międzynarodowe zarządzanie oceanami i konferencja Nasz ocean z 2017 r. W 2017 r. UE z powodzeniem zorganizowała czwartą edycję konferencji Nasz ocean, w wyniku której podjęto 433 konkretne zobowiązania w kwocie 7,2 mld EUR w postaci obietnic finansowych i oraz wyznaczono 2,5 mln km 2 dodatkowych chronionych obszarów morskich. W ramach wspólnego komunikatu w sprawie zarządzania oceanami prace Komisji na poziomie międzynarodowym skupiają się ponadto na: - aktywnym promowaniu zrównoważonego rybołówstwa poza wodami UE za pośrednictwem regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO); - wspieraniu lepszej koordynacji między RFMO a regionalnymi konwencjami morskimi oraz współpracy z globalnymi organizacjami; - zwalczaniu połowów NNN i wzmacnianiu zrównoważonego zarządzania zasobami w oceanie dzięki dwustronnym rozmowom i grupom roboczym dotyczącym NNN. Istotne zmiany w tym obszarze obejmują: wejście w życie w czerwcu 2016 r. umowy o środkach stosowanych przez państwo portu, przyjęcie w lipcu 2017 r. dobrowolnych wytycznych Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) w sprawie systemu dokumentowania połowów oraz uruchomienie w kwietniu 2017 r. pierwszej roboczej wersji światowego rejestru FAO statków rybackich, chłodniowców i statków zaopatrujących; - niwelowaniu luk w ramach międzynarodowych. Kluczowym osiągnięciem w tym obszarze jest zawarcie międzynarodowego porozumienia zapobiegającego nieuregulowanym połowom komercyjnym na morzu pełnym Arktyki; - rozwijaniu zrównoważonego rybołówstwa i akwakultury oraz budowaniu zdolności w sektorze dzięki programom wsparcia finansowanym ze środków UE wraz z regionalnymi podmiotami i państwami nad Oceanem Spokojnym, we wschodniej Afryce i nad Oceanem Indyjskim. W 2017 r. przyjęto dwa nowe 24 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. (Dz.U. L 343 z ). 9

11 programy regionalne PESCAO (w zachodniej Afryce) i PEUMP (na Oceanie Spokojnym); - usprawnieniu zarządzania w sektorze gospodarki rybnej i zrównoważonym rozwoju lokalnego rybołówstwa dzięki umowom o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów. Rozporządzenie w sprawie zrównoważonego zarządzania zewnętrznymi flotami rybackimi 25, które weszło w życie dnia 12 grudnia 2017 r., ma na celu wzmocnienie roli UE jako kluczowego globalnego podmiotu w rybołówstwie, zarządzaniu oceanami i w walce przeciwko NNN. 2. WNIOSKI DOTYCZĄCE TAC NA 2019 R. Ustalenie TAC na 2019 r. będzie charakteryzowało się trzema punktami orientacyjnymi: nadchodzący szybko cel F MSY na 2020 r., pełna realizacja obowiązku wyładunku od 2019 r. i uprawnienia do połowów oparte na planach wieloletnich dotyczących Morza Bałtyckiego i Morza Północnego. Wszystkie trzy punkty orientacyjne są równie ważne dla zainteresowanych stron i dla państw członkowskich i należy je uwzględnić podczas ustalania TAC w celu zapewnienia spójności Ogólne cele wniosków w sprawie uprawnień do połowów w 2019 r. Głównym celem Komisji jest poczynienie dalszych znacznych postępów w kierunku osiągnięcia F MSY, gdyż jest to ostatni rok przed osiągnięciem celu w zakresie F MSY na 2020 r. Jak wyjaśniono powyżej, Unia poczyniła znaczne postępy w odniesieniu do stad objętych oceną F MSY zarządzanych wyłącznie przez UE. Zapewnienie, aby wszystkie TAC były zawsze na poziomie F MSY, stanowi jednak wyzwanie. Zarówno ze względów biologicznych, jak i społeczno-gospodarczych jednoczesne utrzymanie wszystkich poławianych stad na poziomie F MSY może nie być możliwe. Dlatego też utrzymanie celu w zakresie F MSY określonego w WPRyb wymaga podejmowania ciągłych starań Jak osiągnąć nasze cele przejście od nauki do negocjowania uprawnień do połowów Podstawą wniosków Komisji dotyczących uprawnień do połowów będzie opinia naukowa Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES), którą Komisja otrzymuje w kilku częściach 26. Komisja zamierza uwzględnić w swoich wstępnych wnioskach możliwie jak najwięcej stad. W szczególnym przypadku wniosku dotyczącego Morza Północnego i Atlantyku, ze względu na późne wydanie opinii w terminie od października do grudnia, wniosek będzie jednak nadal zawierał uprawnienia do połowów w formie zapisu symbolicznego w odniesieniu do stad objętych późnym wydaniem opinii. 25 Rozporządzenie (UE) 2017/2403 z dnia 12 grudnia 2017 r. (Dz.U. L 347 z , s. 81). 26 Pod koniec maja 2018 r. w odniesieniu do wszystkich stad Morza Bałtyckiego, na początku czerwca w odniesieniu do stad głębokowodnych, pod koniec czerwca 2018 r. w odniesieniu do 61 stad w Morzu Północnym, w Zatoce Biskajskiej i w Morzu Celtyckim oraz w okresie od października do grudnia 2018 r. w odniesieniu do pozostałych stad w Morzu Północnym i Atlantyku. 10

12 Istotnym elementem procesu są konsultacje z zainteresowanymi stronami, które odgrywają kluczową rolę. Komisja zachęca państwa członkowskie i zainteresowane strony, aby zamiast oczekiwać na wnioski Komisji, rozpoczęły prace wcześnie w oparciu o opinię ICES, która jest dostępna publicznie. Zainteresowane strony będą wtedy miały możliwość sformułowania zaleceń dla Komisji dotyczących uprawnień do połowów, szczególnie za pośrednictwem odpowiednich komitetów doradczych, i podzielenia się swoimi poglądami z państwami członkowskimi. Na tym etapie zainteresowane strony powinny rozważyć również społeczno-gospodarczy wpływ opinii ICES. Komisja opracuje swoje wnioski, uwzględniając powyższe konsultacje. Przedstawione zostaną cztery wnioski, obejmujące odpowiednio Morze Bałtyckie (wrzesień), stada głębokowodne (wrzesień), Atlantyk i Morze Północne (listopad) oraz Morze Czarne (listopad), które zostaną omówione na trzech odrębnych posiedzeniach Rady. Komisja objaśni wnioski państwom członkowskim i omówi je z nimi w okresie poprzedzającym odpowiednie posiedzenia Rady i podczas samych posiedzeń. W trakcie dyskusji Komisja oceni, na podstawie rzetelnej analizy gospodarczej przedstawionej przez państwa członkowskie, czy osiągnięcie wskaźników eksploatacji zgodnych z F MSY w 2019 r. poważnie zagroziłoby zrównoważonemu rozwojowi społecznemu i gospodarczemu zaangażowanych flot rybackich 27. Aby lepiej zorganizować te dyskusje, Komisja zachęca państwa członkowskie do przygotowania w odpowiednim czasie, na podstawie opinii ICES, swoich rozważań społeczno-gospodarczych oraz do skonsultowania się z zainteresowanymi stronami. Aby Komisja mogła dokonać rzetelnej oceny rozważań społeczno-gospodarczych, państwa członkowskie powinny je przesłać Komisji najpóźniej dwa miesiące przed stosownym posiedzeniem Rady. Ponieważ wnioski dotyczące TAC mają zostać przyjęte przed wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE, nie przewiduje się żadnych zmian w procesie decyzyjnym na 2018 r. Obecne postanowienia projektu umowy o wystąpieniu, uzgodnione przez negocjatorów dnia 19 marca 2018 r., przewidują okres przejściowy, w którym decyzje Rady dotyczące uprawnień do połowów na 2019 r. powinny mieć w pełni zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa przez cały 2019 r. Postanowienia te podlegają jednak formalnemu zatwierdzeniu umowy o wystąpieniu w całości zarówno przez Unię, jak i przez Zjednoczone Królestwo, i do tego czasu nie ma pewności prawa co do ich realizacji. 3.3 Ustalenie uprawnień do połowów w odniesieniu do różnych rodzajów stad Uprawnienia do połowów w odniesieniu do stad w Morzu Bałtyckim i w Morzu Północnym zostaną ustalone w kontekście odpowiednich planów wieloletnich, w których definiuje się zakresy śmiertelności F MSY, przez co umożliwiają one pewien stopień elastyczności. Komisja dąży do tego, aby lepiej przewidywać konieczność wykorzystywania takiej elastyczności i obecnie współpracuje z ICES w celu otrzymania informacji dotyczących występowania połowów wielogatunkowych oraz zależności wewnątrz- lub międzygatunkowych jako części corocznej opinii ICES. Jeżeli opinia ta zostanie udostępniona na czas, Komisja zamierza wykorzystać pełen zakres wartości 27 Motyw 7 rozporządzenia podstawowego WPRyb. 11

13 F MSY do opracowania propozycji TAC, o ile jest to uzasadnione występowaniem połowów wielogatunkowych lub zależności wewnątrz- lub międzygatunkowych określonych w planach wieloletnich. Przy sporządzaniu wniosków należy również wziąć pod uwagę, że począwszy od 2019 r. uprawnienia do połowów proponowane będą w kontekście pełnej realizacji obowiązku wyładunku. Podczas gdy w poprzednich latach po przedłożeniu wstępnego wniosku Komisja zaproponowała zwiększenia, od bieżącego roku Komisja zamierza zaproponować w odniesieniu do Morza Bałtyckiego i Morza Północnego opinię ICES dotyczącą wyładunków odnoszącą się do zakresów F MSY, przy jednoczesnym odliczeniu w stosownych przypadkach uprawnień do wyłączeń de minimis. Taka sama zasada będzie miała zastosowanie również w odniesieniu do Atlantyku. Aby ułatwić pełną realizację obowiązku wyładunku w 2019 r., ważne jest, aby wykorzystywać wszystkie dostępne narzędzia łagodzące, w tym w stosownych przypadkach wszelkie opinie ICES dotyczące podejścia do połowów wielogatunkowych. Jeżeli chodzi o opinię naukową, należy zauważyć, że raz na kilka lat ICES ustanawia wartości odniesienia dla stad. W przypadkach, w których wartości odniesienia powodują znaczne różnice w opinii na 2019 r. w porównaniu z opinią ICES na 2018 r., Komisja zamierza rozważyć w poszczególnych przypadkach zredukowanie największych różnic, by stopniowo wprowadzać ustalenia z opinii, przy poszanowaniu obowiązujących ram prawnych. Niektóre plany wieloletnie przyjęte przed wejściem w życie WPRyb z 2013 r. nie są już zgodne z celami nowej WPRyb, na przykład dlatego, że zawarte w nich cele są mniej ambitne. Ma to miejsce w przypadku morszczuka europejskiego i homarca. W takich przypadkach Komisja zamierza zaproponować TAC, który doprowadzi do osiągnięcia F MSY w 2019 r., przy jednoczesnym uwzględnieniu wszelkich opinii ICES dotyczących połowów wielogatunkowych. W przypadku stad objętych oceną F MSY, które są przedmiotem konsultacji z partnerskimi państwami trzecimi w kontekście konsultacji między UE a Norwegią i państwami nadbrzeżnymi, Komisja nadal dąży do osiągnięcia porozumienia z tymi państwami, starając się jednocześnie poczynić postępy w osiągnięciu F MSY. Oprócz stad objętych oceną F MSY propozycja Komisji będzie również obejmowała kilka stad, co do których ICES użyje modeli prognozowania tendencji i przedstawi opinię ilościową dotyczącą połowów na podstawie parametru zastępczego dla F MSY. W odniesieniu do tych stad Komisja zamierza stosować takie samo podejście jak w przypadku stad objętych oceną MSY. Ponadto w odniesieniu do szeregu stad eksploatowanych wyłącznie jako przyłowy, takich jak tzw. stada, których dotyczy wspólne oświadczenie Rady i Komisji (ang. statement stocks), Komisja otrzymuje od ICES opinie wydane z zachowaniem zasady ostrożności. Ma to miejsce w przypadku przyłowów poławianych w ramach planów dotyczących Morza Bałtyckiego i Morza Północnego, lecz również w przypadku przyłowów w Atlantyku. Czasami TAC takich przyłowów ma niski poziom wykorzystania kwot połowowych. Mają one niewielkie znaczenie gospodarcze, a zasób informacji na temat ich stanu jest ograniczony. Komisja dokona oceny najlepszego podejścia na przyszłość, uwzględniając: opinię ICES; fakt, że stanowią one jedynie 5 % wyładunków w ramach 12

14 TAC; oraz konieczność unikania sytuacji wstrzymania połowu w odniesieniu do docelowych połowów o dużym znaczeniu gospodarczym. W odniesieniu do węgorza, którego stado jest w stanie krytycznym, Komisja zamierza zawrzeć w swojej propozycji dotyczącej uprawnień do połowów w Atlantyku i w Morzu Północnym odpowiednie środki dotyczące wszystkich basenów morskich, w oparciu o najnowsze opinie naukowe. Komisja dokona ponownej oceny sytuacji w przyszłym roku, uwzględniając wyniki oceny rozporządzenia w sprawie węgorza, wnioski ze sprawozdań państw członkowskich w sprawie realizacji ich planów zarządzania dotyczących węgorza oraz wyniki realizacji ustanowionego tymczasowego zamknięcia. Uprawnienia do połowów dotyczące stad nadzorowanych przez regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem zostaną jak zwykle transponowane na podstawie ich decyzji. 3. PODSUMOWANIE Ogólnie rzecz biorąc, Unia Europejska czyni postępy w realizacji WPRyb i coraz więcej TAC jest zgodnych z F MSY. Nie należy jednak popadać w tym momencie w samozadowolenie. Należy dalej podążać w obranym kierunku, gdyż 2020 r. zbliża się w szybkim tempie. W Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym sytuacja wciąż jest niepokojąca. UE przyjmuje pozycję lidera, aby poprawić tę sytuację, współpracując przy tym z partnerami międzynarodowymi. Komisja zrobi wszystko, co w jej mocy, aby ułatwić osiągnięcie szybkiego i konstruktywnego porozumienia w sprawie dwóch nowych zaproponowanych planów wieloletnich dotyczących gatunków pelagicznych w Morzu Adriatyckim i gatunków dennych w zachodniej części Morza Śródziemnego. Państwa członkowskie powinny również zwiększyć wysiłki na rzecz zapewnienia zgodności swoich krajowych planów zarządzania opracowanych na podstawie rozporządzenia dotyczącego Morza Śródziemnego z nową WPRyb. Pełna realizacja obowiązku wyładunku również stanowi wyzwanie, zarówno dla łagodzenia potencjalnych sytuacji wstrzymania połowów, jak i dla zapewnienia harmonijnej realizacji na morzu za pomocą odpowiednich narzędzi egzekwowania przepisów i narzędzi kontroli. Ponieważ flota UE jest w dużej mierze rentowna, nadszedł czas, aby zapewnić wprowadzenie niezbędnych środków gwarantujących zrównoważoną i konkurencyjną przyszłość sektora gospodarki rybnej UE. 13

15 HARMONOGRAM Planowany harmonogram prac jest następujący: Kiedy? Co? Maj/czerwiec/październik/grudzień Opinia ICES w sprawie stad Czerwiec wrzesień Konsultacje społeczne dotyczące komunikatu 14 września Seminarium dotyczące stanu stad z udziałem zainteresowanych stron Wrzesień Październik Przyjęcie przez Komisję proponowanych TAC w odniesieniu do Morza Bałtyckiego Przyjęcie przez Komisję proponowanych TAC w odniesieniu do stad głębokowodnych Posiedzenie Rady dotyczące TAC w odniesieniu do Morza Bałtyckiego Listopad Przyjęcie przez Komisję proponowanych TAC w odniesieniu do Atlantyku / Morza Północnego / Morza Czarnego Posiedzenie Rady dotyczące TAC w odniesieniu do stad głębokowodnych Grudzień Posiedzenie Rady dotyczące TAC w odniesieniu do Atlantyku / Morza Północnego / Morza Czarnego 14