Przedmiotowe Zasady Oceniania z Geografii

Transkrypt

1 Przedmiotowe Zasady Oceniania z Geografii I.PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z GEOGRAFII W GIMNAZJUM SPORZĄDZONO W OPARCIU O: 1. Rozporządzenia MENiS z dnia 30 kwietnia 2007r w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych). 2. Wewnątrzszkolny System Oceniania Publicznego Gimnazjum w Nowem. 2. Program nauczania Geografia w gimnazjum Wydawnictwa Operon 4. Podstawę programową z geografii w gimnazjum. II. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE OCENIANIA NA GEOGRAFII. 1.Sprawdzanie umiejętności posługiwania się wiedzą geograficzną w życiu codziennym w sytuacjach typowych i problemowych. 2.Sprawdzanie wiadomości i umiejętności praktycznych. 3.Kształtowanie postaw ucznia. 4.Kształtowanie umiejętności logicznego i samodzielnego myślenia. 5.Wskazanie uczniowi i rodzicom stanu umiejętności uczniów i pomoc w wyborze formy wyrównania braków lub pokonaniu trudności. 6. Umiejętności stosowania zdobytych wiadomości i umiejętności w sytuacjach podobnych do ćwiczeń szkolnych i w życiu codziennym, 7. Umiejętności formułowania problemów, dokonywania analizy i syntezy nowych zjawisk. 8. Umiejętności stosowania metod geograficznych i matematycznych do rozwiązywania zadań praktycznych. 9. Znajomości pojęć geograficznych, faktów, praw, zasad i reguł rozumienia tekstu geograficznego i komunikowania informacji. 10. Odczytywanie informacji z różnych źródeł, a w szczególności z różnych map tematycznych. III. OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIE: Rozwiązywanie zadań problemowych (teoretycznych i praktycznych) z wykorzystaniem znanych praw i zasad, Posługiwanie się językiem przedmiotu, Wykorzystywanie wiadomości i umiejętności geograficznych w praktyce, Czytanie map o różnej treści, Wyjaśnienie prawidłowości występujących w cyklach geograficznych, społecznych i gospodarczych, Umiejętność posługiwania się przyrządami i modelami geograficznymi,

2 Umiejętność odczytywania i wykorzystywania oraz sporządzania dokumentacji geograficznej (dane statystyczne, wykresy, diagramy, ryciny), Umiejętność posługiwania się słownictwem, terminologią i symboliką geograficzną w mowie żywej i pisanej, Wartościowanie działalności człowieka w środowisku przyrodniczym, Logiczne rozumowanie z zastosowaniem poznanych pojęć, praw, faktów geograficznych, Stosowanie wiadomości do opisu i interpretacji obserwowanych zjawisk geograficznych, Podejmowanie działań prowadzących do rozwiązywania problemów, Wyszukiwanie, selekcja i krytyczna analiza informacji, Formułowanie i zapisywanie obserwacji i wniosków, Uogólnianie, uzasadnianie rozpatrywanego problemu, Dostrzeganie problemu, formułowanie w języku geograficznym i rozwiązywanie go, Samodzielność stawiania hipotez i weryfikowania ich, Sposoby prezentowania efektów pracy, Wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno komunikacyjnych do wyszukiwania informacji, Umiejętność pracy zespołowej. IV. W ramach oceniania bieżącego z geografii, uczeń otrzymuje ocenę cząstkową w skali cyfrowej. V. Oceny cząstkowe z geografii podzielone są na kategorie: KATEGORIE I kategoria II kategoria III kategoria IV kategoria FORMY SPRAWDZANIA prace klasowe z całego działu lub dużej partii materiału sprawdziany, testy z kilku lekcji, referat (praca samodzielna) kartkówki, rozbudowane zadanie domowe, praca z mapą, odpowiedź ustna, próbny egzamin gimnazjalny, samodzielna prezentacja ciekawostki geograficzne, praca na lekcji, aktywność, krótkie zadanie domowe lub jego brak, udział w konkursach, udział w zajęciach pozalekcyjnych, karta pracy, brak podręcznika lub przyborów

3 VI. SPOSOBY OCENIANIA: 1. Wypowiedzi ustne co najmniej jeden stopień z wypowiedzi ustnej w roku szkolnym, np. odpowiedź ustna, prezentacja 2. Wypowiedzi pisemne: Kartkówki forma sprawdzenia stopnia opanowania wiadomości z 1-3 lekcji poprzednich, bez zapowiadania, nie podlegają poprawie. Sprawdziany 20 minutowe zapowiadane z co najmniej jednodniowym wyprzedzeniem (2 w semestrze), 40 minutowe (prace klasowe) zapowiadane tydzień wcześniej po lekcji powtórzeniowej, mogą zawierać pytania na ocenę celującą (co najmniej 1 w semestrze), 15 minutowe- np. praca z mapą zapowiadane tydzień wcześniej (bez powtórzenia). 3. Aktywność na lekcji, czyli udział w dyskusji, próba formułowania własnych przemyśleń i wniosków, zaangażowanie w tok lekcji. 4. Prace domowe: długoterminowe (wykonanie referatu, opracowania projektu) 1 raz w semestrze- dla chętnych krótkie zadania domowe 5. Praca w grupie wykonywanie zadań zespołowych na lekcji. 6. Karta pracy samodzielne wykonywanie zadań na lekcji zgodnie z instrukcją. 7. Praca z mapą czyli, zaznaczanie na mapie konturowej danych obiektów geograficznych lub odpowiedź ustna przy dużej mapie ściennej. 8. Próbny egzamin gimnazjalny ocena raz w roku. Każda praca pisemna I i II kategorii opatrzona jest pisemnym komentarzem, który zawiera informację o: - opanowanych umiejętnościach, - umiejętnościach, które nie zostały opanowane, - wskazówki do dalszej pracy. Wskazówki do dalszej pracy powinny zawierać informacje, jakie zadania i ćwiczenia uczeń powinien wykonać, aby uzupełnić podstawowe umiejętności oraz zachęcać do udziału w zajęciach dodatkowych. Odpowiedź ustna ucznia, praca na lekcji i zestawy powtórkowe są podsumowywane ustną informacją zwrotną, zawierającą elementy analogiczne, jak w komentarzach pisemnych.

4 VII. WARUNKI UZYSKIWANIA OCEN CZĄSTKOWYCH I SEMESTRALNYCH. Uczeń nieobecny na pracy pisemnej z kategorii I i II ma obowiązek zaliczenia danej partii materiału w ciągu 10 dni roboczych od powrotu do szkoły. Nieprzystąpienie ucznia do napisania zaległego sprawdzianu w podanym terminie (bez usprawiedliwienia) skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej z danego testu lub sprawdzianu. Uczeń ma obowiązek posiadania i uzupełniania zeszytu przedmiotowego. Uczeń ma prawo 2 razy w semestrze zapomnieć zeszytu. Każdorazowy następny brak zeszytu przedmiotowego skutkuje oceną niedostateczną. Uczeń ma prawo zgłosić fakt nie przygotowania się do lekcji jeden raz w czasie semestru, nie ma to wpływu na ocenę z przedmiotu (jest to odnotowane w dzienniku), bierze tzw. kropkę, która zwalnia go z odpowiedzi ustnej, krótkiego zadania domowego i niezapowiedzianej kartkówki. Jeśli uczeń brał udział w konkursie przedmiotowym jest oceniony w następujący sposób: - udział na szczeblu szkolnym stopień bardzo dobry, - udział w etapie rejonowym stopień celujący, - finalista etapu wojewódzkiego stopień celujący Uzyskane stopnie z poszczególnych form aktywności ucznia stanowią podstawę oceny śródrocznej lub końcoworocznej. VIII. KRYTERIA OCENY 1. Odpowiedź ustna: a) Bezbłędna, samodzielna, wykraczająca poza program stopień celujący b) Bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca stopień bardzo dobry c) Samodzielna, niepełna stopień dobry d) Z błędami, samodzielna, niepełna stopień dostateczny e) Z błędami, z pomocą nauczyciela stopień dopuszczający f) Nieudzielanie odpowiedzi nawet z pomocą nauczyciela stopień niedostateczny

5 2. Aktywność punktowana ( + ) a) Trzy plusy (klasa II i III) ocena bardzo dobra, cztery plusy (klasa I) b) Za szczególną aktywność uczeń może uzyskać ocenę w trakcie trwania lekcji, ale musi wykazać się umiejętnością samodzielnego myślenia i formułowania wniosków c) Za drobne wypowiedzi będące uzupełnieniem wypowiedzi kolegi uczeń otrzymuje + 3. Braki ( - ) a) Trzy minusy ocena niedostateczna b) Jeden minus uzyskuje się za brak zadania domowego, brak pracy w zespole, brak zeszytu i podręcznika. 4. Prace domowe będą ocenianie zgodnie z kategorią, do której należą. 5. Prace pisemne: 0% - 29% ocena niedostateczna 30% - 49% ocena dopuszczająca (dopuszczający plus min. 40% wymagań) 50% - 69% ocena dostateczna (dostateczny plus min. 60% wymagań) 70% - 89% ocena dobra (dobry plus min. 80% wymagań) 90% - 100% ocena bardzo dobra (bardzo dobry plus min. 95% wymagań) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnił wymagania na ocenę bardzo dobrą plus i wykazał się wiadomościami i umiejętnościami wykraczającymi poza dane wymagania. Stwierdzenie niesamodzielności pracy ocena niedostateczna Wszystkie prace są archiwizowane- uczniowie i ich rodzice mogą je zobaczyć i otrzymać uzasadnienie wystawionej oceny. IX. ZASADY WYSTAWIANIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ 1. Uczniowie w ramach oceniania śródrocznego otrzymują ocenę w następującej skali cyfrowej stopień celujący 6 stopień bardzo dobry plus 5+ stopień bardzo dobry 5 stopień dobry plus 4+

6 stopień dobry 4 stopień dostateczny plus 3+ stopień dostateczny 3 stopień dopuszczający plus 2+ stopień dopuszczający 2 stopień niedostateczny 1 2. Uczniowie w ramach oceniania rocznego otrzymują ocenę w następującej skali cyfrowej stopień celujący 6 stopień bardzo dobry 5 stopień dobry 4 stopień dostateczny 3 stopień dopuszczający 2 stopień niedostateczny 1 Ustalając ocenę śródroczną i roczną należy przypisać każdej ocenie stosowną wagę, zgodnie z kategorią, do której należy. Dla celów poglądowych dopuszcza się obliczenie średniej ważonej wszystkich ocen i przypisanie jej ocen śródrocznych i rocznych, zgodnie z WZO. SPOSOBY DOKUMENTOWANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Przy każdej ocenie w dzienniku lekcyjnym jest wpis określający kategorię oceny (na górze w dzienniku ), a na dole wpis za co stawiana jest ocena z jakiego działu. Każda cyfra( ocena) ma swój przypisany kolor w kategorii wg WZO. SPOSÓB INFORMOWANIA UCZNIÓW Na pierwszych godzinach lekcyjnych nauczyciel zapoznaje uczniów z PZO. Wymagania na poszczególne oceny udostępnione są wszystkim uczniom poprzez wywieszenie na gazetce w klasopracowni szkolnej. Oceny cząstkowe są jawne, oparte o opracowane kryteria. Sprawdziany i inne prace pisemne są przechowywane w szkole do końca danego roku szkolnego.

7 SPOSOBY INFORMOWANIA RODZICÓW Nauczyciel na pierwszym zebraniu informuje rodziców o sposobie oceniania z przedmiotu. O ocenach cząstkowych lub klasyfikacyjnych informuje się rodziców na zebraniach rodzicielskich lub w czasie indywidualnych spotkań z rodzicami udostępniając zestawienie ocen i umożliwiając wgląd do dziennika lekcyjnego. Informacja o grożącej ocenie niedostatecznej klasyfikacyjnej jest przekazywana zgodnie z procedurą WZO. X. WARUNKI POPRAWY WYNIKÓW: 1. Jeżeli uczeń otrzymał ocenę niedostateczną za pracę w kategorii I lub II (test, sprawdzian), ma możliwość poprawy oceny przez ponowne przystąpienie do danej formy sprawdzenia wiadomości, w terminie dwóch tygodni od otrzymania oceny, w czasie poza swoimi zajęciami lekcyjnymi. 2. Uczeń może poprawiać pracę tylko raz. 3. Przy ustalaniu oceny śródrocznej lub końcowej nauczyciel bierze pod uwagę obydwie oceny, biorąc pod uwagę postępy jakich dokonał uczeń. 4. Uczeń nie może poprawić oceny z kategorii III i IV (kartkówka, odpowiedź ustna, itp.). 5. Uczeń może być zwolniony z pracy klasowej, z kartkówki lub odpowiedzi ustnej w wyjątkowych sytuacjach losowych. OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA Z GEOGRAFII Ocena celująca - opanował wiadomości i umiejętności, w tym wykraczające poza podstawę programową, - poprawnie wykonuje powierzone mu zadania na lekcji i w domu, - bardzo chętnie i umiejętnie wyszukuje informacje, korzystając z różnych źródeł geograficznych, - bardzo dobrze komunikuje się z otoczeniem, - osiąga bardzo wysokie wyniki z pomiaru swojej pracy, - nabytą wiedzę i umiejętności potrafi wykorzystać w praktyce, - aktywnie uczestniczy i uzyskuje wysokie wyniki w różnych formach współzawodnictwa ( konkursy, olimpiady).

8 Ocena bardzo dobra - opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w podstawie programowej w zakresie poziomu podstawowego i ponadpodstawowego, - umiejętnie wykonuje powierzone mu zadania na lekcji i w domu, - chętnie wyszukuje informacje, korzystając z różnych źródeł geograficznych, - bardzo dobrze komunikuje się z otoczeniem, - osiąga wysokie wyniki z pomiaru swojej pracy, - nabytą wiedzę i umiejętności potrafi wykorzystać w praktyce, - uczestniczy i uzyskuje dobre wyniki w różnych formach współzawodnictwa ( konkursy, olimpiady). Ocena dobra - opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w podstawie programowej w zakresie poziomu podstawowego i ponadpodstawowego, - wykonuje powierzone mu zadania na lekcji i w domu, - potrafi wyszukać informacje, korzystając z różnych źródeł geograficznych, - dobrze komunikuje się z otoczeniem, - osiąga dobre wyniki z pomiaru swojej pracy, - potrafi wdrażać nabytą wiedzę i umiejętności, - czasami uczestniczy w różnych formach współzawodnictwa ( konkursy, olimpiady). Ocena dostateczna - opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w podstawie programowej w zakresie poziomu podstawowego, - wykonuje powierzone mu zadania, często pod kierunkiem nauczyciela, - korzysta w sposób ograniczony z różnych źródeł informacji, - słabo komunikuje się z otoczeniem, - osiąga średnie wyniki z pomiaru swojej pracy, - ma problemy z praktycznym wykorzystaniem nabytej wiedzy i umiejętności.

9 Ocena dopuszczająca - słabo opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w podstawie programowej w zakresie poziomu podstawowego, - niechętnie wykonuje powierzone mu zadania, - ma problem w sferze komunikowania się z otoczeniem, - nieefektywnie wykorzystuje informacje pochodzące z różnych źródeł, - osiąga niskie wyniki z pomiaru swojej pracy, - nie potrafi praktycznie wykorzystać nabytej wiedzy i umiejętności. Ocena niedostateczna - nie opanował wiadomości określonych w podstawie programowej, - nie wykonuje powierzonych mu zadań, - ma problemy w sferze komunikowania się z otoczeniem, - nie potrafi korzystać z różnych źródeł informacji, - osiąga bardzo niskie wyniki z pomiaru swojej pracy, - nie potrafi wdrażać w życie nabytej wiedzy i umiejętności.

10 WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Z GEOGRAFII KLASA I Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wiem, czym zajmuje się zna pochodzenie słowa wie, jakimi oblicza odległość spełnia wszystkie geografia, geografia, zagadnieniami zajmują rzeczywistą na powyższe zna główne źródła wymienia najważniejsze się główne nauki podstawie wszystkich wymagania wiedzy geograficznej, nauki geograficzne, geograficzne, rodzajów skal, dydaktyczne oraz odczytuje odległości z wie, jak szukać dokonuje zamiany skal posługuje się bardzo wykazuje szersze mapy posługując się skalą liniową, wiadomości w różnych źródłach wiedzy na różne rodzaje i rysuje prosty plan, dobrze planem i mapą w terenie zainteresowanie przedmiotem (a w określa kierunki na geograficznej, rozumie różnice interpretuje mapę szczególności mapie, wie, do czego służy pomiędzy: planem i hipsometryczną, mapą), wie, co to jest poziomica skala, plan, mapa, mapą oraz między mapą wyjaśnia zależność czyta literaturę i co można odczytać z zna rodzaje skali, mapy hipsometrycznej, wie, co to jest legenda turystyczną i samochodową, szczegółowości mapy od jej skali i popularnonaukową o tematyce zna barwy, którymi mapy, oblicza wysokość przeznaczenia, geograficznej, oznacza się na mapie odnajduje na mapie względną z mapy wyjaśnia rolę map w prezentuje swoją hipsometrycznej poziomicowej formy hipsometrycznej, życiu i gospodarce, wiedzę podczas depresje, niziny, wklęsłe i wypukłe oraz wykazuje różnice porównuje moment lekcji, wyżyny, góry, wie, na stoki łagodne i strome, pomiędzy mapą górowania Słońca na bierze udział w czym polega ruch odczytuje wysokości hipsometryczną a różnych południkach, konkursach obrotowy i obiegowy bezwzględne z mapy poziomicową, oblicza różnicę czasu szkolnych i Ziemi, hipsometrycznej, planuje i szkicuje trasę słonecznego i pozaszkolnych, zna kierunek oraz czas zna podstawowe znaki wycieczki na podstawie strefowego dla rozwiązuje zadania obrotu i obiegu Ziemi, topograficzne, mapy turystycznej i wybranych punktów na wykraczające poza wyszczególnia daty definiuje poziomice, samo-chodowej; Ziemi, program związane z

11 rozpoczynające astronomiczne pory roku, zna nazwy kontynentów i oceanów, wymienia główne formy ukształtowania powierzchni lądów i den oceanicznych, zna definicję długości i szerokości geograficznej, zna skład atmosfery, jej zasięg oraz nazwy warstw, z których jest zbudowana, definiuje pogodę i klimat oraz podaje ich główne składniki, podaje przykłady przyrządów, wykorzystywanych do mierzeniach składników klimatu, wymienia główne czynniki klimatotwórcze, wie, co nazywamy ciśnieniem atmosferycznym oraz podaje zależność ciśnienia od temperatury wymienia następstwa ruchu obrotowego i obiegowego Ziemi, wyjaśnia, dlaczego zmieniają się pory roku, wyszczególnia rodzaje czasów na Ziemi, podaje ilość stref czasowych, zna nazwy stref oświetlenia Ziemi, wyszczególnia nazwy miejsc stanowiących granice stref oświetlenia Ziemi, definiuje: równonoc, przesilenie letnie i zimowe, dzień i noc polarna, zna wielkość lądów i oceanów, wskazuje na mapie umowne granice pomiędzy poszczególnymi lądami, wie, co to jest wyspa, półwysep, archipelag, przylądek, podaje różnice między głównymi formami ukształtowania powierzchni lądów i dna oblicza, o ile stopni obróci się Ziemia w ciągu 1h i w ciągu jakiego czasu obróci się o 1, wyjaśnia różnice pomiędzy poszczególnymi czasami na Ziemi, definiuje linię zmiany daty, omawia oświetlenie Ziemi w różnych porach roku, uzasadnia różnice w długościach trwania dnia i nocy, wskazuje na mapie: najwyższe szczyty, najniższe depresje, największe wyżyny i niziny oraz najgłębsze rowy oceaniczne, wie, na jakiej podstawie wyróżniono warstwy atmosfery i zna przebieg temperatury w głównych warstwach, oblicza amplitudę temperatur, wykazuje zależność temperatury od innych analizuje górowanie Słońca w zenicie w różnych porach roku, wykazuje związek między oświetleniem Ziemi a długością trwania dnia i nocy, porównuje linie brzegową poszczególnych kontynentów oraz ukształtowanie powierzchni i wykazuje związek z przeszłością geologiczną lądów, zastosuje współrzędne geograficzne do odnalezienia obiektów na mapie, wymienia cechy poszczególnych warstw atmosfery oraz zna warstwy przejściowe, analizuje mapy klimatyczne i synoptyczne, wyjaśnia wpływ ruchu obrotowego Ziemi na kierunek wiatrów, wykazuje, jak powstają opady w strefie umiarkowanej wzdłuż mapą,

12 powietrza, rozumie, jak powstają chmury, zna rodzaje opadów, osadów atmosferycznych, definiuje wiatr oraz wymienia nazwy wiatrów stałych i sezonowych (monsun letni i zimowy), wskazuje na mapie regiony występowania wiatrów stałych i okresowych (monsuny), rozumie pojęcie - prądy morskie i zna ich podział na ciepłe i zimne, wymienia główne strefy klimatyczne na Ziemi, wymienia źródła zanieczyszczenia atmosfery, wskazuje na mapie wybrany ocean; zna główne typy mórz, wie, co to jest zatoka, cieśnina oraz potrafi wskazać przykłady na mapie, wymienia główne ruchy oceanów oraz wskazuje przykłady na mapie, zna skład procentowy głównych gazów w atmosferze oraz zasięg poszczególnych warstw, wykazuje różnicę pomiędzy pogodą a klimatem, zna jednostki w jakich wyraża się główne składniki pogody, definiuje prognozę pogody, oblicza średnie temperatury dobowe i miesięczne, zna rodzaje izolinii i wie co przedstawiają na mapie, wyjaśnia, na czym polega prąd wstępujący i zstępujący powietrza, definiuje wyż i niż baryczny, wyjaśnia, od czego zależy wielkość opadów, podaje przykłady prądów ciepłych i zimnych, krótko charakteryzuje główne strefy czynników pogody, charakteryzuje wszystkie czynniki klimatotwórcze i na przykładach wyjaśnia ich wpływ na klimat, wyjaśnia wpływ człowieka na klimat, rozumie związek między różnicami ciśnienia a kierunkiem wiatrów stałych i sezonowych, definiuje równikowy pas ciszy, rozumie powstawanie deszczów zenitalnych, wyjaśnia występowanie pory suchej i deszczowej, definiuje front atmosferyczny, wyjaśnia wpływ monsunów na klimat i życie człowieka, wyjaśnia powstawanie prądów morskich oraz omawia ich wpływ na klimat wybrzeży, definiuje: smog, dziura ozonowa, efekt cieplarniany, frontów atmosferycznych, zna rozmieszczenie opadów na Ziemi, potrafi wskazać obszary o bardzo dużej sumie opadów i obszary suche oraz wyjaśnia przyczyny, wie, jak powstają tajfuny, tornada oraz zna skutki, jakie one wywołują, zna obszary ich występowania, wyjaśnia rozkład prądów morskich i ich oddziaływanie na klimat konkretnych wybrzeży, wymienia klimaty astrefowe i charakteryzuje je, analizuje mapy klimatyczne, wymienia związki chemiczne szczególnie niebezpieczne dla atmosfery, definiuje kwaśne deszcze i zna ich skutki, wyjaśnia, jak powstają przypływy i odpływy morza oraz wskazuje na

13 wody morskiej, definiuje wybrzeże, wymienia wody powierzchniowe, zna pojęcia: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, sieć rzeczna, definiuje jezioro naturalne i sztuczne, wymienia główne rodzaje wód podziemnych, wyjaśnia pojęcia: lądolód, lodowiec górski i wie, w jakich warunkach powstają, podaje główne zanieczyszczenia wody, wyjaśnia różnice pomiędzy ściekami komunalnymi a przemysłowymi, klimatyczne świata, opisuje przyczyny i skutki zanieczyszczenia atmosfery, wyjaśnia, jak powstają fale morskie, oraz co nazywamy przypływem i odpływem, wykazuje różnice pomiędzy wodą słodką a słoną, zna główne typy wybrzeży, definiuje: dorzecze, dział wód, zlewisko, dzieli rzekę na bieg górny, środkowy i dolny, podaje rodzaje ujść rzecznych, zna nazwę najdłuższej rzeki świata i największego jeziora, definiuje bagno i mokradło, zna pojęcia: warstwa wodonośna, wody zaskórne, głębinowe, gruntowe, mineralne, wyjaśnia granica wiecznego śniegu, podaje miejsce występowania podaje typy klimatów i wskazuje je na mapie, omawia krążenie powietrza w troposferze wskazuje na mapie największe dorzecza rzek, wymienia czynniki mające wpływ na powstawanie różnych typów wybrzeży, wykreśla dział wód, wyjaśnia powstawanie meandrów i starorzeczy, wyjaśnia powstawanie ujścia lejkowatego i delty oraz wskazuje przykłady na mapie, wskazuje na mapie najdłuższe rzeki i największe jeziora świata, definiuje: obszar bezodpływowy, rzeki stałe, okresowe i epizodyczne, wymienia typy jezior, definiuje basen artezyjski, omawia budowę lodowca górskiego (części), mapie regiony ich występowania, wyjaśnia powstawanie fal tsunami, uzasadnia powstawanie różnych typów wybrzeży, wskazuje je na mapie, wyjaśnia na czym polega regulacja rzeki, wskazuje na mapie miejsca występowania rzek i jezior okresowych oraz epizodycznych, wymienia najgłębsze jeziora świata i wskazuje je na mapie, omawia funkcje jezior sztucznych, wyjaśnia genezę różnych typów jezior, omawia wykorzystanie wód artezyjskich, mineral-nych i głębinowych, definiuje: cieplice, gejzery, omawia przebieg granicy wiecznych śniegów w różnych szerokościach

14 największych lądolodów na Ziemi, omawia skutki zanieczyszczenia wód, wskazuje na mapie rozmieszczenie gleb i stref roślinnych, wymienia kolejne warstwy w profilu glebowym; wymienia przykłady roślin charakterystycznych dla danych stref roślinnych, wskazuje na mapie największe kompleksy leśne na świecie, podaje przykłady niekorzystnych zmian dokonanych przez człowieka w biosferze, wyjaśnia, na czym polega degradacja gleby, zdaje sobie sprawę, w jak sposób przedostaje się do wody zanieczyszczenie z powietrza i gleby, wykazuje związek rozmieszczenia gleb strefowych i roślinnych z klimatem (wpływ temperatury i opadów), opisuje etapy powstawania gleby, wyjaśnia co to jest próchnica, skała macierzysta, rozumie proces erozji gleby pod wpływem czynników naturalnych i związanych z działalnością człowieka, wymienia czynniki powodujące zniszczenie roślinności i różnych gatunków zwierząt, rozumie i wykazuje znaczenie lasów w życiu i działalności człowieka, geograficznych, wyjaśnia, jakim zagroże-niem dla środowiska jest zanieczyszczenie wód, wyjaśnia astrefowość niektórych rodzajów gleb, podaje ich nazwy i miejsce występowania, podaje astrefowe przykłady rozmieszczenia roślinności, wyszczególnia podobieństwa i różnice świata zwierzęcego na różnych kontynentach, wyjaśnia powiązania pomiędzy glebą a biosferą i związek z działalnością człowieka, ocenia przydatność rolniczą poszczególnych typów gleb,

15 KLASA II Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wskaże położenie Polski na świecie, omówi położenie Polski poda długość granic (z omówi położenie Polski spełnia wszystkie wymieni sąsiadów Polski, na świecie, sąsiadami), w Europie, powyższe wymieni konsekwencje odczyta położenie wskaże położenie Polski obliczy w stopniach wymagania położenia Polski w geograficzne skrajnych w Europie, rozciągłość dydaktyczne oraz Europie, punktów terytorium obliczy w stopniach południkową i wykazuje szersze wskaże na mapie swój Polski, rozciągłość równoleżnikową zainteresowanie region, wskaże granice państw południkową Polski, terytorium Polski, przedmiotem (a w wyjaśni znaczenie sąsiadujących z Polską, wskaże na mapie nazwy wykona diagram szczególności mapą), terminów: terytorium wskaże swoje sąsiednich powiatów i obrazujący granice czyta literaturę państwa, granica, godło, wymienia nazwy er geologicznych, województwo i powiat (poda ich nazwy), wyjaśni znaczenie województw, poszczególne ery geologiczne dzieli na Polski, zna obydwa podziały kenozoiku, omawia transgresje i popularnonaukową o tematyce geograficznej, lokalizuje w tabeli terminów: tranzyt, okresy, regresje wód morskich prezentuje swoją stratygraficznej orogenezy, republika, parlamentwymienia nazwy er we omawia transgresje i regresje wód morskich, na tle tabeli stratygraficznej, wiedzę podczas lekcji, podaje nazwy jednostek właściwej kolejności, na mapie jednostek wskazuje surowce bierze udział w tektonicznych Europy, wskazuje surowce mineralne tworzące się w wymienia rodzaje zlodowaceń w Polsce, zna genezę węgla tektonicznych Europy lokalizuje Polskę, wskazuje surowce mineralne, które powstały w mezozoiku i kenozoiku, konkursach szkolnych i pozaszkolnych, paleozoiku, kamiennego, mineralne, które wyjaśnia genezę kemów, rozwiązuje zadania podaje nazwy zlodowaceń, wyjaśnia genezę wydm powstały w kenozoiku, lessów, wykraczające poza wyjaśnia genezę jezior rynnowych, wzgórz moreny czołowej, charakteryzuje rzeźbę młodoglacjalną, podaje podział genetyczny skał, śródlądowych, lokalizuje na mapie rzeźbę młodoglacjalną, rozróżnia rodzaje skał, wskazuje na mapie najniższy i najwyższy punkt Polski, wskazuje zasięgi zlodowaceń, wyjaśnia genezę ozów, jezior morenowych, charakteryzuje rzeźbę staroglacjalną, rozpoznaje okazy skał lokalizuje rzeźbę staro glacjalną na mapie, oblicza wysokość względną i bezwzględną terytorium Polski, dzieli pasy rzeźby na krainy geograficzne. program związane z mapą,

16 wskazuje miejsca występowania wybranych skał, podaje nazwy najniższego i najwyższego punktu Polski, wyjaśni znaczenie terminów: kem, jezioro morenowe, pradolina, pasowość rzeźby terenu, wymienia meteorologiczne czynniki klimatotwórcze, wymienia nazwy elementów klimatu Polski, wymienia elementy sieci wodnej kraju, wymienia genetyczne typy jezior w Polsce, podaje nazwy polskich gleb, wskazuje największe obszary erozji gleb, podaje nazwy polskich reliktów, wymienia typy polskich lasów, wskazuje główne obszary występowania kwaśnych deszczy, wyjaśnia znaczenie wskazuje na mapie pasy rzeźby, wyjaśni znaczenie terminów: transgresja i regresja morza, orogeneza, skała, minerał, rzeźba młodoglacjalna i staro glacjalna, - stosując rysunek, wyjaśnia genezę bryzy, wymienia główne cechy klimatu naszego kraju, omówi (z uzasadnieniem) zróżnicowanie trwania okresu wegetacyjnego, lokalizuje Polskę w zlewiskach mórz europejskich, wymienia wody mineralne w Polsce, wskazuje największe obszary erozji gleb (z uzasadnieniem), podaje typowe dla poszczególnych typów lasów gatunki drzew, wyjaśnia znaczenie terminów: cień opadowy, reżim rzeki, endemit, relikt, łąka, pastwisko. oblicza wskaźnik feminizmu, występujących we własnym regionie, omawia zastosowanie wskazanych skał, krótko charakteryzuje wskazane pasy rzeźby, wykazuje wpływ czynników meteorologicznych na klimat Polski, wyjaśnia genezę wiatru halnego, przedstawi zróżnicowanie na terytorium Polski wskazanych elementów klimatu, charakteryzuje cechy klimatu Polski, wskazuje na mapie przykłady typów jezior, przedstawia rozmieszczenie polskich gleb, wskazuje największe obszary dewastacji gleb, podaje nazwy polskich endemitów, krótko charakteryzuje poszczególne typy lasów, oblicza wskaźnik przyrostu naturalnego Polski i swojego województwa, uzasadnia przejściowość klimatu Polski, wyjaśnia asymetrię dorzeczy polskich rzek, omawia rozmieszczenie wód termalnych w Polsce, wskazuje największe obszary dewastacji gleb (z uzasadnieniem), określa lokalizację lasów, uzasadnia wrażliwość na szkodniki lasów monogatunkowych, omówi zmiany liczby ludności po 1939 r. (z uzasadnieniem), interpretuje (na podstawie wykresu) wahania przyrostu naturalnego, oblicza wskaźnik maskulinizmu, uzasadnia zmiany struktury zatrudnienia ludności Polski, wyjaśnia, dlaczego zasiłek dla bezrobotnych nie jest formą walki z bezrobociem, opisuje tworzenie się aglomeracji policentrycznej daje

17 terminów: klimat przejściowy, okres wegetacyjny, jeziorność, bór, grąd, podaje aktualną liczbę ludności Polski, na podstawie wykresu liniowego omawia zmiany urodzeń i zgonów, oblicza przyrost naturalny Polski, odczytuje z piramidy wieku i płci żądane informacje, dzieli społeczeństwo na grupy wiekowe, przedstawia rozmieszczenie ludności na terytorium kraju, przedstawia zróżnicowanie bezrobocia na terytorium Polski, oblicza saldo migracji Polski, omawia migracje wewnętrzne Polaków, wyjaśnia znaczenie terminów: ruch naturalny, przyrost naturalny, piramida wieku i płci, współczynnik feminizacji i maskulinizacji, przedstawia zmiany w strukturze zatrudnienia ludności Polski, wymienia metody walki z bezrobociem, oblicza wskaźnik urbanizacji, opisuje tworzenie się aglomeracji monocentrycznej daje przykłady, wymienia formy użytkowania ziemi i omawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce, omawia zróżnicowanie chowu bydła, świń, koni, owiec, przedstawia rozmieszczenie upraw pszenicy, ziemniaków, buraków cukrowych, warzyw i owoców, omawia produkcję energii z surowców odnawialnych, charakteryzuje rozwój przemysłu elektromaszynowego w Polsce, wskazuje zmiany zachodzące współcześnie interpretuje piramidę wieku i płci, uzasadnia zmiany struktury wiekowej społeczeństwa, uzasadnia różnice rozmieszczenia ludności na terytorium kraju, uzasadnia zróżnicowanie bezrobocia na terytorium Polski, oblicza przyrost rzeczywisty Polski, omawia migracje zewnętrzne Polaków, przedstawia problemy związane z urbanizacją, wyjaśnia znaczenie terminów: gęstość zaludnienia, migracja, repatriacja, aglomeracja monocentryczna i policentryczna, wskazuje krainy geograficzne o najlepszych warunkach rozwoju rolnictwa, wyjaśnia wpływ członkostwa w UE na rolnictwo, uzasadnia zróżnicowanie pogłowia bydła, świń, koni, owiec, przykłady, wyjaśnia znaczenie terminów: saldo migracji, Polonia, wskaźnik urbanizacji, interpretuje wskazane przyrodnicze oraz pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa, omawia strukturę wielkości i własności gospodarstw rolnych, uzasadnia zróżnicowanie produkcji na terytorium Polski: pszenicy, ziemniaków, buraków cukrowych, warzyw i owoców, omawia produkcję energii z surowców nieodnawialnych, charakteryzuje rozwój wskazanych gałęzi polskiego przemysłu przetwórczego, uzasadnia współczesne zmiany polskiego przemysłu, wykazuje wpływ usług na PKB, charakteryzuje żeglugę morską i transport

18 przeciętna długość życia, wymienia przyrodnicze oraz pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa, wskazuje obszary korzystne do rozwoju rolnictwa, wyjaśnia wpływ polityki rolnej na rolnictwo, wyjaśnia znaczenie terminów: rolnictwo, czynniki rozwoju rolnictwa, gospodarka towarowa i naturalna, grunty orne, użytki rolne, chów, hodowla, pogłowie, wydziela grupy surowców mineralnych, wymienia i wskazuje obszary występowania surowców mineralnych w Polsce, wymienia typy elektrowni, przedstawi rozwój polskiego przemysłu w XX i XXI w., wyjaśnia znaczenie terminów: przemysł, kopalnia odkrywkowa i głębinowa, wymienia części składowe usług, w polskim przemyśle, wyjaśnia znaczenie terminów: odnawialne i nieodnawialne źródła energii, energia geotermalna, stal, przemysł wysokich technologii, park technologiczny, omawia rolę usług w gospodarce narodowej, charakteryzuje transport wodny śródlądowy i transport lotniczy, wskazuje najważniejsze regiony turystyczne Polski, wskazuje w swoim (lub sąsiednim) województwie obiekt z Listy Światowego Dziedzictwa, wyjaśnia degradację poszczególnych elementów środowiska przez wskazane gałęzie gospodarki narodowej, wskazuje obszary chronione we własnym województwie, lokalizuje regiony na mapie fizycznej i administracyjnej Polski, przypisuje surowce mineralne do grup, wymienia i wskazuje miejsca wydobycia surowców mineralnych w Polsce, ilustruje przykładami lokalizacje typów elektrowni, przedstawi rozwój przemysłu polskiego w XIX w., charakteryzuje ogólnie handel, oświatę, służbę zdrowia, omawia zróżnicowanie jakości sieci transportu lądowego, omawia walory przyrodnicze i antropogeniczne terenu turystycznego, charakteryzuje wybrane obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa, wykazuje wpływ działalności człowieka na środowisko, wskazuje i podaje nazwy parków narodowych, charakteryzuje we wskazanych regionach przemysłowy, wskazuje rozmieszczenie wszystkich (13) obiektów polskich z Listy Światowego Dziedzictwa, przedstawia rozmieszczenie parków narodowych w pasach krajobrazowych, wyjaśni zasadę zrównoważonego rozwoju, określi dominantę środowiska wskazanego regionu geograficznego, określa dominantę gospodarczą wskazanego regionu geograficznego, porównuje regiony geograficzne ze sobą (zarówno środowisko, jak i gospodarkę).

19 przedstawia zróżnicowanie gęstości sieci transportu lądowego, wymienia rodzaje turystyki, wymienia prawne formy ochrony przyrody, podając ich przykłady, wyjaśnia znaczenie terminów: usługi, PKB, import, eksport, komunikacja, transport, łączność, turystyka, infrastruktura turystyczna, walory krajobrazu, Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO, park narodowy, rezerwat przyrody, park krajobrazowy, pomnik przyrody. wskazuje dominujące cechy środowiska wskazanego regionu geograficznego, wyjaśnia znaczenie terminów: połoniny, płaszczowiny, góry zrębowe, restrukturyzacja, gołoborze, wąwóz, szum (szypot), kuesta, wcios, monoklina, stepowienie, wskazuje dominujące cechy gospodarki wskazanego regionu geograficznego, wskazuje turystyczne walory przyrodnicze regionu geograficznego, charakteryzuje wybrane walory, geograficznych określone elementy środowiska (budowa geologiczna), charakteryzuje działalność gospodarczą człowieka we wskazanym regionie geograficznym, wskazuje kulturowe walory turystyczne regionu geograficznego, charakteryzuje wybrane walory,

20 arboretum, bród, kępa, klif, wydma ruchoma, KLASA III Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Po lekcjach tego działu Po lekcjach tego działu Po lekcjach tego działu Po lekcjach tego działu uczeń: uczeń: uczeń: uczeń: wymieni państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice, wymieni cechy ukształtowania powierzchni ziemi w Niemczech, wymieni cechy Czech i Słowacji, wskaże cechy położenia geograficznego wschodnich sąsiadów Polski, wymieni cechy - wskaże na mapie państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice, krótko przedstawi poziom rozwoju rolnictwa niemieckiego, - uzasadni cechy środowiska przyrodniczego Czech i Słowacji, wskaże główne problemy demograficzne wschodnich sąsiadów Polski, scharakteryzuje ukształtowanie pionowe i przedstawi cechy krajów sąsiadujących z Polską, wymieni cechy niemieckiego przemysłu, wskaże cechy gospodarki Czech i Słowacji, wymieni główne problemy gospodarcze wschodnich sąsiadów Polski, wymieni główne cechy gospodarki Rosji, przedstawi zasady sąsiedzkiej współpracy w euroregionach, - scharakteryzuje cechy niemieckiego przemysłu, - uzasadnia rozwój gospodarki Czech i Słowacji, - charakteryzuje problemy gospodarcze wschodnich sąsiadów Polski, - charakteryzuje rosyjską gospodarkę, scharakteryzuje strefy roślinne, w których spełnia wszystkie powyższe wymagania dydaktyczne oraz wykazuje szersze zainteresowanie przedmiotem (a w szczególności mapą), czyta literaturę popularnonaukową o tematyce geograficznej, prezentuje swoją wiedzę podczas lekcji, bierze udział w

21 Rosji, krótko scharakteryzuje ludność Rosji, scharakteryzuje położenie Europy, wskaże najmniejsze i największe kraje Europy, omówi zróżnicowanie językowe ludności Europy, wymieni cechy krajów Europy Północnej, poda cechy charakterystyczne położenia Francji, wymieni cechy Wielkiej Brytanii, przedstawi położenie Londynu, poda cechy środowiska przyrodniczego krajów alpejskich, wymieni cechy krajów śródziemnomorskich, - zaprezentuje formy współpracy własnego regionu z krajem najbliższym sąsiadem Polski oraz współpracy w poziome Europy, scharakteryzuje podział polityczny Europy, omówi zróżnicowanie religijne ludności Europy, wymieni cechy gospodarki krajów Europy Północnej, poda cechy ukształtowania powierzchni Francji, wskaże cechy społeczeństwa Wielkiej Brytanii, omówi rozwój przestrzenny Londynu, krótko objaśni wpływ na gospodarkę krajów alpejskich, wymieni cechy dziedzictwa kulturowego krajów śródziemnomorskich, wymieni kontrasty dotyczące ukształtowania powierzchni oraz wód powierzchniowych Azji, omówi zróżnicowanie terytorium Chin pod względem gleb i ukształtowania powierzchni, scharakteryzuje strefy klimatyczne, w których leży Europa, poda przykłady współpracy krajów europejskich, scharakteryzuje ruch naturalny ludności Europy, wykaże wpływ na gospodarkę krajów Europy Północnej, wykaże, że gospodarka rolna Francji jest wysokotowarowa, przedstawi rozwój przemysłu w Wielkiej Brytanii, wykaże rolę gospodarczą Londynu jako metropolii światowej, wykaże bezpośrednią zależność rozwoju rolnictwa, przemysłu krajów alpejskich od gór, wykaże znaczenie turystyki w gospodarce krajów śródziemnomorskich, zaprezentuje trasę wycieczki po części Europy, scharakteryzuje kontrasty leży Europa, poda przykłady integracji krajów europejskich, - przewiduje konsekwencje ruchu naturalnego ludności Europy, wykaże wpływ na społeczeństwo krajów Europy Północnej, - udowadnia, że przemysł Francji jest bardzo nowoczesny, - udowodni nowoczesność przemysłu Wielkiej Brytanii, wykaże rolę kulturową Londynu jako metropolii światowej, - udowadnia zależność usług krajów alpejskich od gór, przedstawi negatywne skutki rozwoju turystyki w krajach śródziemnomorskich, przedstawi bariery osadnicze na przykładzie Azji, uzasadni rozmieszczenie ludności na terytorium Chin, konkursach szkolnych i pozaszkolnych, rozwiązuje zadania wykraczające poza program związane z mapą,

22 ramach euroregionu. omówi położenie geograficzne Azji, omówi zróżnicowanie terytorium Chin pod względem klimatu, wymieni cechy warunkujące rozwój gospodarki Chin, przedstawi atuty japońskiej gospodarki wynikające z cech, wskaże kontrasty społeczne w Indiach, - przedstawi wpływ cech na rozwój krajów Bliskiego Wschodu, omówi położenie geograficzne Afryki, wskaże obszary leżące w strefie Sahelu, - wymieni cechy środowiska przyrodniczego Afryki Subsaharyjskiej, scharakteryzuje ukształtowanie powierzchni, Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, przedstawi pochodzenie przedstawi uwarunkowania demograficzne rozwoju gospodarczego Chin, przedstawi zagrożenia japońskiej gospodarki wynikające z cech, wskaże kontrasty gospodarcze w Indiach, - przedstawi wpływ cech kulturowych na rozwój krajów Bliskiego Wschodu, przedstawi cechy ukształtowania powierzchni oraz wód powierzchniowych w Afryce, omówi warunki klimatyczno-hydrologiczne strefy Sahelu, - udowodni wpływ Afryki na życie ludności, scharakteryzuje budowę geologiczną Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, przedstawi zróżnicowanie rasowe ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, klimatyczne i roślinne w Azji, przedstawi rozmieszczenie ludności na terytorium Chin, przedstawi kierunki rozwoju gospodarki chińskiej, omówi czynniki społeczne warunkujące rozwój gospodarczy Japonii, uzasadni rozwój nowoczesnych technologii w Indiach, wykaże wpływ wydobycia ropy naftowej na rozwój gospodarczy krajów Bliskiego Wschodu, - scharakteryzuje krótko konflikty zbrojne na Bliskim Wschodzie, wyjaśni strefowość warunków klimatycznych w Afryce, wykaże zależność poziomu życia ludności w strefie Sahelu od warunków wodnych, - wykaże wpływ występowania chorób (np. AIDS) na poziom życia ludności w Afryce na przykładzie Chin przedstawi warunki rozwoju starych cywilizacji, omówi rolę Chin w gospodarce światowej, omówi czynniki kulturowe warunkujące rozwój gospodarczy Japonii, wykaże wpływ kultury ryżu na gospodarkę Indii, wyjaśni strefowość warunków glebowych oraz roślinności w Afryce, przedstawi różne aspekty racjonalnej gospodarki wodą w strefie Sahelu, - wykaże wpływ poziomu wyżywienia na poziom życia ludności w Afryce Subsaharyjskiej, scharakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, uzasadni zróżnicowanie kulturowe ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, wskaże pozytywne i negatywne skutki gospodarczego

23 ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, wskaże cechy charakterystyczne Brazylii, - wskaże przyczyny szybkiego rozwoju rolnictwa w USA, scharakteryzuje położenie geograficzne Australii, - wyjaśni pochodzenie, zróżnicowanie na terytorium Australii, porówna cechy położenia geograficznego Arktyki i Antarktydy, porówna cechy klimatu Arktyki i Antarktydy. omówi rozmieszczenie ludności na terytorium Brazylii, - wskaże przyczyny szybkiego rozwoju przemysłu w USA, wymieni ogólne (zasadnicze) cechy Australii, - wyjaśni zróżnicowanie rozmieszczenia ludności na terytorium Australii, porówna cechy stosunków wodnych Arktyki i Antarktydy, porówna florę oraz faunę Arktyki i Antarktydy. Subsaharyjskiej, wykaże strefowość klimatu i roślinności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, omówi zmiany liczby ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, scharakteryzuje problemy, z którymi borykają się mieszkańcy miast brazylijskich, scharakteryzuje nowe centra przemysłowe w USA, wykaże zróżnicowanie klimatycznoroślinne terytorium Australii, scharakteryzuje główne działy gospodarki narodowej Australii, - uzasadni wysoką pozycję Australii w gospodarce światowej, omówi działania człowieka w Arktyce i Antarktydzie, wyjaśni przyczyny w środowisku przyrodniczym Arktyki i Antarktydy. wykorzystania Amazonii, wykaże pozycję USA jako światowego mocarstwa, uzasadni różnorodność wysp Oceanii, omówi cechy zmian w środowisku przyrodniczym Arktyki i Antarktydy, przedstawi prognozę zmian w środowisku przyrodniczym Arktyki i Antarktydy. Opracowała: Magdalena Kaczmarek

24