Ze względu na ograniczone możliwości niniejszej

Transkrypt

1 BLOK OPERACYJNY w świetle obowiązujących przepisów Funkcjonowanie bloku operacyjnego odbywa się w oparciu o akty normatywne prawa wewnętrznego (Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, ustawy, rozporządzenia, dekrety, statut, regulamin organizacyjny, zarządzenia), prawa europejskiego (dyrektywy Unii Europejskiej) oraz prawa międzynarodowego (Międzynarodowa Organizacja Pracy). mgr Grażyna Złotkowska- Zapletal zastępca kierownika Bloku Operacyjnego Centrum Onkologii, Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa Ze względu na ograniczone możliwości niniejszej publikacji zostaną przedstawione podstawowe akty prawne oraz fragmenty przepisów, z którymi mamy do czynienia w codziennej praktyce. Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej rozpoczął się proces dostosowania przepisów krajowych do przepisów obowiązujących w krajach Wspólnoty. Dyrektywą Unii Europejskiej prawodawcy państw członkowskich Unii zostają zobowiązani do wprowadzenia określonych regulacji prawnych, służących osiągnięciu wskazanego w dyrektywie pożądanego stanu rzeczy. Dyrektywy mają różne wagi: zalecaną, obowiązującą oraz wprowadzaną na okres próbny. W wielu kwestiach pozostawiają krajom członkowskim Unii znaczną swobodę wyboru rozwiązań. W ślad za dyrektywami UE idą akty wykonawcze wdrażane przez ministrów poszczególnych resortów. Podstawowe akty prawne Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2011 r., Nr 112, poz. 654 z późn. zm.). Zawiera definicje dokumentacji medycznej, definicje osoby wykonującej zawód medyczny czy też definicje pacjenta. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., Nr 164, poz z późn. zm.). Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta (Dz.U. z 2012 r., poz. 159). Statut placówki. Regulamin organizacyjny bloku operacyjnego. Inne przepisy regulujące działalność zakładu opieki zdrowotnej. Ustawa o zawodzie lekarza (Dz.U. z 2011 r., Nr 277, poz. 1634). Brzmienie od 1 stycznia 2013 r.: Art Lekarz może wykonać zabieg operacyjny albo zastosować metodę leczenia lub diagnostyki stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta, po uzyskaniu jego pisemnej zgody. Art Jeżeli w trakcie wykonywania zabiegu operacyjnego albo stosowania metody leczniczej lub diagnostycznej wystąpią okoliczności, których nieuwzględnienie groziłoby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkim uszkodzeniem ciała lub ciężkim rozstrojem zdrowia, a nie ma możliwości niezwłocznie uzyskać zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego, lekarz ma prawo, bez uzyskania tej zgody, zmienić zakres zabiegu bądź metody leczenia lub diagnostyki w sposób umożliwiający uwzględnienie tych okoliczności. W takim przypadku lekarz ma obowiązek, o ile jest to możliwe, zasięgnąć opinii drugiego lekarza, w miarę możliwości tej samej specjalności. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U z późn. zm.) Art Zasady wykonywania zawodu pielęgniarki. Art Pielęgniarka i położna wykonują zawód z należytą starannością, zgodnie z zasadami etyki zawodowej, poszanowaniem praw pacjenta, dbałością o jego bezpieczeństwo, wykorzystując wskazania aktualnej wiedzy medycznej. Art Pielęgniarka i położna mogą odmówić wykonania zlecenia lekarskiego oraz wykonania innego świadczenia zdrowotnego niezgodnego z ich sumieniem lub z zakresem posiadanych kwalifikacji, podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie przełożonemu lub osobie zlecającej. Art Uzyskanie pełnej informacji o celowości, planowanym przebiegu i dających się przewidzieć skutkach eksperymentu medycznego, w którym mają uczestniczyć. 2. W przypadku uzasadnionych wątpliwości pielęgniarka i położna mogą odmówić uczestniczenia w eksperymencie, podając przełożonemu przyczynę odmowy na piśmie. Art Pielęgniarka i położna są zobowiązane do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. Kodeks pracy Obowiązki pracownika w tym zakresie regulują także artykuły Kodeksu pracy: Art. 100 k.p. 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Art. 211 k.p. Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. Bez zaświadczenia od lekarza medycyny pracy określającego zdolność pracownika do wykonywania obowiązków pracowniczych pracodawca nie może pozwolić pracownikowi na podjęcie pracy. W przypadku uchylania się 26 OPM 6/2013

2 od wykonywania badań umowa o pracę zostanie rozwiązana z winy pracownika. Art. 226 k.p. Pracodawca jest obowiązany informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Jeżeli w miejscu pracy występują warunki szkodliwe, pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne działania w celu ograniczenia lub wyeliminowania tych szkodliwości. Jeżeli ze względu na rodzaj pracy nie jest możliwe wyeliminowanie szkodliwości, to należy podjąć środki organizacyjno-techniczne w celu ich ograniczenia tak, aby nie szkodziły one zdrowiu pracowników. Pracodawca powinien przydzielić pracownikowi odpowiednie środki ochrony indywidualnej. Art k.p. Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą. Rozporządzenia ministrów Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. z 2012 roku, poz. 739) Wiele szpitali nie spełnia wymogów wymienionego rozporządzenia. Najczęstszą przyczyną tego stanu jest brak środków finansowych. Przepisy ogólnobudowlane: 2 (poz. 4, 5) dotyczy pomieszczeń porządkowych i sanitarno-higienicznych; 3.1 dotyczy pomieszczeń i urządzeń szpitalnych (zał. 1); 22 dotyczy śluzy umywalkowo-fartuchowej; 23 dotyczy śluzy szatniowej; 30 dotyczy pomieszczeń utrzymania aseptyki; 35.1 dotyczy oświetlenia; 37, 38, 39 dotyczą wentylacji nawiewno-wywiewnej. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. Nr 252, poz z późn. zm.) Dostosowanie do wymogów ustawy jest trudne z praktycznego punktu widzenia. Nie ma ujednoliconego wzoru Księgi bloku operacyjnego, ustawodawca w tej kwestii pozostawił swobodę świadczeniodawcy. 33. Księga bloku operacyjnego albo sali operacyjnej (dokument obowiązujący) zawiera: oznaczenie podmiotu, zgodnie z 10 ust. 1 pkt 1; numer kolejny pacjenta w księdze; imię i nazwisko oraz numer PESEL pacjenta jeżeli został nadany, w przypadku noworodka numer PESEL matki, a w razie braku numeru PESEL serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość; kod resortowy komórki organizacyjnej, w której pacjent przebywał; rozpoznanie przedoperacyjne; oznaczenie lekarza kierującego na zabieg albo operację, zgodnie z 10 ust. 1 pkt 3 lit. a-d, a w przypadku gdy kierującym jest inny podmiot także oznaczenie tego podmiotu, zgodnie z 10 ust. 1 pkt 1; oznaczenie lekarza kwalifikującego pacjenta do zabiegu albo operacji, zgodnie z 10 ust. 1 OPM 6/

3 pkt 3 lit. a-d; datę rozpoczęcia oraz zakończenia zabiegu albo operacji, ze wskazaniem roku, miesiąca, dnia oraz godziny i minuty w systemie 24-godzinnym; adnotacje o rodzaju i przebiegu zabiegu albo operacji; szczegółowy opis zabiegu albo operacji wraz z rozpoznaniem pooperacyjnym; zlecone badania diagnostyczne; rodzaj znieczulenia zastosowanego u pacjenta i jego szczegółowy opis oraz oznaczenie lekarza anestezjologa, zgodnie z 10 ust. 1 pkt 3 (dopuszczalne jest, aby opis znieczulenia dołączany do Księgi bloku operacyjnego był w postaci kserokopii Karty przebiegu znieczulenia); oznaczenie osób wchodzących odpowiednio w skład zespołu operacyjnego, zespołu zabiegowego, zespołu anestezjologicznego, zgodnie z 10 ust. 1 pkt 3, z wyszczególnieniem osoby kierującej wykonaniem operacji albo zabiegu Oznaczenie osoby udzielającej świadczeń zdrowotnych oraz kierującej na badanie, konsultację lub leczenie powinno zawierać: nazwisko i imię; tytuł zawodowy; uzyskane specjalizacje; numer prawa wykonywania zawodu w przypadku lekarza, pielęgniarki i położnej; podpis; numer wpisu do rejestru prowadzonego przez okręgową izbę lekarską w przypadku indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej; numer wpisu do rejestru prowadzonego przez okręgową izbę pielęgniarek i położnych w przypadku indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych i grupowej praktyki pielęgniarek. 31. Księga raportów pielęgniarskich (ustawa nie nakłada obowiązku prowadzenia księgi raportów pielęgniarskich w bloku operacyjnym) zawiera: oznaczenie podmiotu, zgodnie z 10 ust. 1 pkt; numer kolejny wpisu; treść raportu, w szczególności imię i nazwisko pacjenta, a w razie potrzeby inne dane pozwalające na ustalenie tożsamości pacjenta; opis zdarzenia, jego okoliczności i podjęte działania; datę sporządzenia raportu; oznaczenie pielęgniarki lub położnej dokonującej wpisu, zgodnie z 10 ust. 1 pkt. Jeżeli zaś chodzi o Protokół pielęgniarki operacyjnej/ instrumentariuszki (ustawa nie nakłada obowiązku prowadzenia protokołu pielęgniarki operacyjnej w bloku operacyjnym), w wielu blokach operacyjnych Protokół pielęgniarki operacyjnej/instrumentariuszki nazwany jest protokołem operacyjnym. Jednak ze względu na zapis w ustawie mówiący, że do historii choroby pacjenta powinien być dołączony protokół operacyjny, tzn. opis operacji, nazwę dokumentacji pielęgniarskiej należy zmienić. Należy zwrócić uwagę na fakt, że WHO zaleca prowadzenie Okołooperacyjnej karty kontrolnej. Dodatkowe akty prawne Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi (Dz.U. Nr 180, poz. 1325). Pracodawca zobowiązany jest zapewnić środki ochrony indywidualnej pracowników: fartuchy, rękawice i kołnierze z gumy ołowiowej, okulary, gogle. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie nadzoru i kontroli w zakresie przestrzegania warunków ochrony radiologicznej w jednostkach organizacyjnych stosujących aparaty rentgenowskie do celów diagnostyki medycznej, radiologii zabiegowej, radiologii powierzchownej i radioterapii schorzeń nienowotworowych (Dz.U. z 2007 r., Nr 1). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U nr 274, poz. 1621). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 maja 1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne (Dz.U nr 21, poz. 153). Do zabiegów operacyjnych używane są aparaty do elektrochirurgii wytwarzające pola elektromagnetyczne. Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz.U. z 2012 r., Nr 264 z późn. zm.): Art Do pracy przy materiale jądrowym, źródle promieniowania jonizującego ( ) można dopuścić pracownika, który posiada odpowiednio do stanowiska pracy znajomość przepisów z zakresu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz niezbędne umiejętności. Z Ustawy jednoznacznie wynika, iż aparaty rentgenowskie używane w blokach operacyjnych mogą być obsługiwane jedynie przez osoby do tego upoważnione. 28 OPM 6/2013

4 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. nr 259 z 2005 r., poz zm.): Art Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami. W bloku operacyjnym środkami ochrony indywidualnej są: rękawiczki, maski, czapki, fartuchy chirurgiczne barierowe, odzież przeznaczona do pracy w bloku operacyjnym obuwie specjalistyczne z wkładką antystatyczną. Ustawa o wyrobach medycznych z dnia 20 maja 2010 r. (Dz.U. z 2010 r., Nr 107 poz. 679). Dyrektywy europejskie Rada Wspólnot Europejskich, uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, we współpracy z Parlamentem Europejskim przyjęła Dyrektywę 93/42/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. dotyczącą wyrobów medycznych. W Polsce Dyrektywa 93/42/EWG wdrożona została Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o wyrobach medycznych (Dz.U. z 30 kwietnia 2004 r., Nr 93, poz. 896). Definicja mówi, że wyrób medyczny oznacza dowolny przyrząd, aparat, urządzenie, materiał lub inny artykuł, stosowany samodzielnie lub w połączeniu, zawierający oprogramowanie konieczne do jego właściwego funkcjonowania przewidzianego przez wytwórcę, który ma być używany w odniesieniu do ludzi, m.in. do celów: diagnozowania, zapobiegania, monitorowania, leczenia lub łagodzenia przebiegu chorób. Wyroby medyczne wprowadzone do obrotu i użytkowania są oznakowane znakiem CE. Art Wyrób oznakowuje się znakiem CE po przeprowadzeniu odpowiednich dla wyrobu procedur oceny zgodności, potwierdzających, że wyrób spełnia odnoszące się do niego wymagania zasadnicze. Art Znak CE umieszcza się w taki sposób, aby był on widoczny, czytelny i nieusuwalny, w instrukcji używania wyrobu i na opakowaniu handlowym wyrobu. Zgłoszenia i powiadomienia dotyczące wyrobów (rozdział 7) Art Wytwórca i autoryzowany przedstawiciel mający miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonują zgłoszenia wyrobu do prezesa Urzędu co najmniej na 14 dni przed pierwszym wprowadzeniem do obrotu albo przekazaniem do oceny działania. Z art. 58 ustawy wynika, że niedopuszczalne jest przekazanie do użytkowania wyrobu, który nie ma dokumentów potwierdzających dopuszczenie do obrotu, np. w przypadku prośby o przetestowanie nowego artykułu. OPM 6/

5 Nadzór nad wyrobami (rozdział 8) Art Nadzór nad wyrobami wytwarzanymi, wprowadzanymi i wprowadzonymi do obrotu, wprowadzonymi do używania lub przekazanymi do oceny działania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje prezes Urzędu Wyrobów Medycznych. Incydenty medyczne i działania dotyczące bezpieczeństwa wyrobów (rozdział 9) Incydent medyczny w myśl ustawy (rozdział 1 art. 2.1) to: a) wadliwe działanie, defekt, pogorszenie właściwości lub działania wyrobu, jak również nieprawidłowość w jego oznakowaniu lub instrukcji używania, które mogą lub mogły doprowadzić do śmierci lub poważnego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta lub użytkownika wyrobu, a w przypadku wyrobu medycznego do diagnostyki in vitro lub wyposażenia wyrobu medycznego do diagnostyki in vitro pośrednio także innej osoby, b) techniczną lub medyczną przyczynę związaną z właściwościami lub działaniem wyrobu, która może lub mogła doprowadzić do śmierci lub poważnego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta lub użytkownika. Art Incydent medyczny może zgłosić prezesowi Urzędu każdy, kto powziął informację o incydencie medycznym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Świadczeniodawca, który podczas udzielania świadczeń zdrowotnych stwierdził incydent medyczny, jest obowiązany zgłosić go niezwłocznie wytwórcy lub autoryzowanemu przedstawicielowi, a kopię zgłoszenia przesłać prezesowi Urzędu. Należy zwrócić uwagę na to, że zgłaszanie incydentów medycznych jest obowiązkiem świadczeniodawcy. Używanie i utrzymywanie wyrobów (rozdział 11) Art Wyrób powinien być właściwie dostarczony, prawidłowo zainstalowany i utrzymywany oraz używany zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, a użytkownik wyrobu jest obowiązany do przestrzegania instrukcji używania. Przed pierwszym użyciem wyrobu, a szczególnie aparatury medycznej, pracownicy muszą zostać zapoznani z instrukcją obsługi urządzenia. Szkolenie pracowników przeprowadzone przez sprzedającego ma być potwierdzone podpisami uczestników, jeden egzemplarz dołączany jest do dokumentacji sprzedającego, drugi do dokumentacji bloku operacyjnego. Art Zabrania się uruchamiania i używania wyrobu mającego wady mogące stwarzać ryzyko dla pacjentów, użytkowników lub innych osób. Art Świadczeniodawca jest obowiązany posiadać dokumentację wykonanych instalacji, napraw, konserwacji, działań serwisowych, aktualizacji oprogramowania, przeglądów, regulacji, kalibracji, wzorcowań, sprawdzeń i kontroli bezpieczeństwa wyrobu, który wykorzystuje do udzielania świadczeń zdrowotnych, zawierającą w szczególności daty wykonania tych czynności, nazwisko lub nazwę (firmę) podmiotu, który wykonał te czynności, ich opis, wyniki i uwagi dotyczące wyrobu. Z ustawy wynika, że urządzenia, które nie posiadają aktualnych wpisów do paszportu, nie powinny być nadal użytkowane. Dotychczas obowiązek nadzoru nad aparaturą medyczną spoczywa na osobach zarządzających blokiem operacyjnym, jednakże nadzór powinien być sprawowany przez dział gospodarki aparaturowej (jeżeli taki w szpitalu funkcjonuje). Obłożenia chirurgiczne, fartuchy i odzież dla bloków operacyjnych Wymagania zasadnicze odnoszące się do obłożeń chirurgicznych, fartuchów chirurgicznych i odzieży dla bloków operacyjnych wynikające z dyrektywy 93/42/EWG zawarte zostały w normie zharmonizowanej PN-EN , 2, 3 w polskiej wersji normy europejskiej EN :2002, przyjętej przez CEN (Europejski Komitet Normalizacyjny) 2 października 2002 r. Celem opracowania normy PN-EN jest zapobieganie przenoszeniu czynników infekcyjnych między pacjentem i personelem medycznym podczas operacji chirurgicznych i innych zabiegów inwazyjnych. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych przeprowadził kontrole u wytwórców wyrobów włókienniczych dla służby zdrowia i zalecił wykonywanie tych wyrobów z tkanin barierowych. Celem stosowania tkanin barierowych ma być ochrona rany operacyjnej przed florą bakteryjną pochodzącą od samego pacjenta, zespołu operacyjnego, sprzętu potrzebnego do przeprowadzenia zabiegu. 30 OPM 6/2013

6 W ocenie zgodności wyrobu należy uwzględnić: odporność na przenikanie drobnoustrojów na sucho i na mokro; czystość mikrobiologiczną; czystość pod względem cząstek stałych; pylenie; odporność na przenikanie cieczy (ciśnienie hydrostatyczne); odporność na wypychanie (na sucho i na mokro); odporność na rozciąganie (na sucho i na mokro). Obłożenie chirurgiczne (nazewnictwo wynika z normy PN-EN , 2, 3) stosowane jest w celu zapewnienia czystej mikrobiologicznie strefy roboczej wokół rany, zmniejsza migrację flory bakteryjnej skóry pacjenta do rany oraz używane jest w celu nadzorowania rozprzestrzeniania się płynów ustrojowych z obszaru rany. Obłożenie chirurgiczne ma spełniać wymogi wyrobu medycznego. Właściwości obłożeń chirurgicznych Komfort dotykowy obłożenia zależy od właściwości materiału włókienniczego, takich jak: wykonanie, dopasowanie, układalność, struktura powierzchni, rozciągliwość, masa i wielkość. Wymaga się, aby obłożenia chirurgiczne: uniemożliwiały przenikanie drobnoustrojów w warunkach suchych i mokrych, miały czystość mikrobiologiczną, zapewniały pacjentowi odpowiedni komfort fizjologiczny dla podtrzymania właściwego stanu fizycznego pacjenta, zapobiegały wychładzaniu się organizmu, nie powodowały alergii, były elastyczne tak, aby dokładnie i równo przylegały do skóry pacjenta, umożliwiały umieszczanie narzędzi i manipulowanie nimi, umożliwiały okrycie innego wyposażenia jak stoliki pomocnicze, miały dużą wytrzymałość mechaniczną, czyli odporność na wypychanie, rozdarcie, przedziurawienie, rozciąganie i naprężanie. Niedopuszczalne jest stosowanie serwet bawełnianych, gdyż nie stanowią one bariery dla mikroorganizmów, tym samym używanie obłożeń bawełnianych jest niezgodne z wymaganiami zasadniczymi, wynikającymi z dyrektywy 93/42/EWG, zawartymi w normie zharmonizowanej PN-EN , 2, 3. Regulamin pracy Jest to akt normatywny ustalający wewnętrzny porządek, organizację w zakładzie pracy oraz określający prawa i obowiązki zarówno pracownika, jak i pracodawcy związane z procesem pracy. Zasady działania bloku operacyjnego 1. Blok operacyjny powinien być utrzymany w stanie stałego pogotowia operacyjnego i tak zorganizowany, aby w razie nagłej potrzeby personel, instrumentarium, sprzęt, materiały wielorazowego i jednorazowego użytku były przygotowane do bezzwłocznego wykonania zabiegu operacyjnego o każdej porze. 2. W czasie trwania zabiegu operacyjnego cały personel znajdujący się w sali operacyjnej jest podporządkowany: w sprawach dotyczących technicznego przeprowadzenia zabiegu lekarzowi operującemu, a w sprawach ogólnego postępowania oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia operowanego anestezjologowi. 3. Zabiegi planowe wykonywane są na podstawie planu operacyjnego według wyznaczonej w planie kolejności. 4. Zabiegi pilne, nieuwzględnione w planie operacyjnym, wykonuje się całą dobę po uzgodnieniu z kierownikiem bloku operacyjnego, a po godzinie i w dni wolne po uzgodnieniu z dyżurnym anestezjologiem. 5 W przypadkach szczególnych możliwa jest zmiana planu operacyjnego na wniosek lekarza operującego lub anestezjologa po uzgodnieniu z kierownikiem bloku. 6. Przed wejściem na teren bloku operacyjnego należy przebrać się w śluzie dla personelu w odzież przeznaczoną do użytkowania wyłącznie w bloku operacyjnym. 7. Personel bloku operacyjnego jest obowiązany zachować w tajemnicy dane dotyczące operowanych chorych. 8. Dokładne sporządzenie opisów operacyjnych powinno nastąpić bezpośrednio po zakończeniu operacji. Opisy operacyjne sporządza lub dyktuje lekarz operujący. OPM 6/