BENEDYKTYNKI OD NIEUSTAJĄCEJ ADORACJI (SAKRAMENTKI) W WARSZAWIE

Transkrypt

1 BENEDYKTYNKI OD NIEUSTAJĄCEJ ADORACJI (SAKRAMENTKI) W WARSZAWIE W K ościele Bożym istnieje kilka zakonów żeńskich, m ających na celu A d o rację i to nieustanną N ajśw. Sakram entu. Jed nym z n ich : B en ed yk tyn k i od N ieustannej A d oracji N. Sakram entu, znane w P olsce pod nazwą sakram entek. Ich założycielk a K atarzyna de B ar u rod ziła się 31 grudnia 1614 r. w Saint Die w L otaryn gii. Już w zaraniu życia szczególn ym i łaskam i przez B oga obd arzon a i w iernie w sp ółp ra cu ją c z nim i, w 17 rok u życia w stąpiła do zakonu an nu cjatek w Bruyeres. S p ędziła tam lat k ilkan aście, jed n a k że w r w spom nian y klasztor Szw edzi sp alili, zakon n ice się rozp roszyły, a M atka de Bar (od św. Jana) wraz z kilku towarzyszkam i znalazła przytułek u benedyktynek w R am bervillers i tam w r d o n ich w stąpiła, ja k o M aria M ech tylda od N ajśw. Sakram entu. Już od dawna żywiła szczególne nabożeństw o do Najśw. T ajem nicy O łtarza i z biegiem lat wciąż ono się zw iększało. B yło to przygotow aniem do w ielk iego zadania, p ow ierzon eg o je j p rzez B oga. N ie tylk o sama m iała a d orow a ć N. Sakram ent, zadośćczynić za tyle zniewag przez ludzi wciąż Mu w yrządzanych i od d a ć Mu siebie w o fie rze, lecz rów n ież p ocią gn ąć za sobą p rzeliczn e dusze, p ragn ące z całym od daniem p o św ię cić się czci N ajśw. Sakram entu. F rancja przeżyw ała p odów czas ciężk ie ch w ile, był to okres cią g ły ch w ojen. Na tym tle tak stosunki się ułożyły, iż M aria M echtylda wraz z kilku innym i b e ned yk tyn k am i w r znalazła się w Paryżu. T am m iała ja sn o p ozn a ć, d o czego B óg ją wzywa. B ędąc u pew nej pani, zobaczyła w p ok oju obraz: kapłani pogańscy z czołam i p och y lon y m i ku ziem i a d orow ali ja k ieg oś bożka, a w estalki nieustannie czu w ały, aby nie wygasł ogień, k tóry ku je g o czci m iał p łon ą ć bez p rzerw y. W idok ten wywarł na M. M echtyldzie niezm ierne wrażenie. Jeśli poganie, m y ślała, tak nieustannie ad orow ali sw ego bożk a, czyż nie p ow in n y się znaleźć d ziew ice, k tóre by P. Jezusa w N ajśw. Sakram encie adorow ały nieu stann ie? Ta m yśl nurtow ała ją coraz b a rd ziej, tym w ięcej, iż w k rótce p otem jed en z księży, tak je j p ow iedzia ł: C iesz się, M atko, B óg ch ce coś w ielk iego przez ciebie uczynić dla czci Najśw. Sakram entu. Takie w czasie Mszy m iałem natch n ien ie. N ie d ość na tym. K rólow a M aria, m atka króla fra n cu sk iego Ludw ika X IV, zdając sobie sprawę z nieszczęść, jakie F rancję trapiły, zw róciła się do znanego ze świątobliw ego życia kapłana P icote, aby w je j im ieniu złożył Bogu jaki ślub o u p roszenie p o k o ju dla F ra n cji, a ona ja k najsu m ien nej go w ykona. K s. P ico te p o d łu gich m odlitw ach ślu bow ał B ogu (1652) założen ie w Paryżu k lasztoru dla zakonnic, które by nieustannie oddawały się adoracji Najśw. Sakram entu. O tym ślubie zaw iadom ił k rólow ę i zw rócił je j uw agę na M. M ech tyld ę, ja k o na tę, k tóra jak n a jlep iej do w ypełn ien ia ow ego ślubu się p rz y cz y n i; w iedział ju ż b ow iem o je j zam iarach, m ają cych na celu kult dla N ajśw. Sakram entu. D. 25 marca 1653 r. M. M echtylda po otrzym aniu zezw olenia władzy kościelnej

2 ze swym i tow arzyszkam i rozp oczęła nieustanną a d ora cję, a w m aju tegoż roku król Ludwik X IV, na prośbę swej m atki, w ydał dekret, zezw alający na fu n d a cję n ow ego k lasztoru. D. 12 m arca 1654 r. w o b e cn o ści k ró lo w e j, z w ielką uroczystością now a fundacja została zapoczątkow ana. M. M echtylda d. 22 sierpnia t. rok u oddała ją w szczególną o p iek ę M atki B ożej, uznając Ją za ksienię klasztoru i jeg o patronkę. G orąca dusza M. M echtyldy płonęła pragnieniem, aby coraz to now e ośrodki^ szczególn iejszego kultu dla N. Sakram entu p ow staw ały w różn ych stron ach. M iała to szczęście, iż za je j życia p ow sta ło osiem : w T ou l ( ), w R ou en (1 67< ), drugi w P aryżu (1 684). C o w ię ce j: klasztory b en edyk tynek w R am - bervilliers ( ), w N ancy ( ), w Caen (1685) p rzyłączyły się d o dzieła A d ora cji. Już 29 m aja 1668 legat p ap ieski kard ynał de V en d óm e p otw ierd ził statuty i reguły tego dzieła, a papież Innocenty X I bullą z d. 10 grudnia. r: (Militantis Ecclesiae) istn iejące ju ż w tedy klasztory i k tóre jeszcze później powstaną, uznał za K ongregację. Ale i poza f rancję M. M echtylda miała wysłać swe córki do Polski. W sierpniu 1683 potężna armia turecka obiegła Wiedeń położenie było rozpaczliwe. Król Jan Sobieski na czele wojsk polskich pośpieszył z odsieczą. Jego żona, królowa Maria Kazimiera z pochodzenia Francuzka (de la Grange d"arquien), ogarnięta lękiem 0 wynik wojny, zrobiła ślub, iż jeśli wyprawa jej męża zostanie uwieńczona pomyślnym skutkiem, wzniesie w Warszawie klasztor benedyktynek od Nieustającej Adoracji. Już przedtem je znała, p. 12 września 1683 r. król Jan Sobieski rozgromił wojska tureckie 1 ocalił Wiedeń. Królowa pamiętała o swym ślubie i zwróciła się do swej siostry margrabiny de Bethune i do biskupa z Beauvais *, aby wyjednali u M. Mechtyldy wysłanie jej córek do Warszawy. Chętnie się na to zgodziła. Franciszek Harlay de Chanvallon, arcybiskup paryski, pismem z d. 24 czerwca 1687 r. zezwolił na wyjazd znacznej ilości zakonnic do Polski. Po czułym pożegnaniu się z M. Mechtylda d. 22 sierpnia opuściły Paryż, w Rouen wsiadły na okręt i wyruszyły w drogę, która wobec ówczesnych warunków komunikacyjnych wcale nie była łatwa. D. 4 października przybyły do Gdańska i zaraz następnego dnia w kościele karmelitów wybrały sobie przełożona: Marię od Jezusa (Małgorzatę Petigot). Swe kartki oddały w ręce kapelana ks. Chartrin, który im w drodze towarzyszył. D. 14 października w królewskich kolasach wyjechały do Warszawy, gdzie pomimo iż ani króla ani królowej w' stolicy nie było, otoczono je na zamku troskliwą opieką. Dopiero pod koniec roku para królewska stanęła na zamku, gdzie sakramentki d. 1 stycznia 1688 r. zapoczątkowały w kaplicy zamkowej nieustanna adorację. Teraz szło o przygotowanie dła sakramentek stałej siedziby. 1 Toussaint de F orbin Janson, biskup w Beauvais ( ) wraz z p o słem V itrym w ysłany przez L udw ika X I V d o W arszaw y starał się p ozysk a ć Sob iesk iego dla p olity k i sw ego m onarchy. K orzysta ją c z tej zn ajom ości, królow a zw róciła się i d o m ego o p ośredn ictw o c o d o sprow adzen ia do P olsk i sakram entek. n 19 stycznia 1689 r. królowa nabyła od Adama Kotowskiego, stolnika wyszogrodzkiego, posiadłość na Nowym Mieście. Składała się z pałacu murowanego, drewnianego dworku oraz dwóch ogrodów. Tegoż dnia król zatwierdził fundację królowej, a 4 czerwca królowa wystawiła akt fundacyjny. D. 22 czerwca zakonnice podpisały przyjęcie fundacji, a w trzy dni potem Stanisław ^ itwicki, biskup poznański, do którego diecezji Warszawa należała, podpisał akt erekcji klasztoru. O tyle zdołano wszystko, przynajmniej co konieczne, w nim przygotować, iż d. 27 czerwca w uroczystej procesji odprowadzono sakramentki z zamku do ich nowej siedziby. Oczywiście, iż na wykończenie kościoła pod wezwaniem św. Kazimierza, wznoszonego w stylu barokowym przez słynnego architekta Tylmana z Gemeron, trzeba było nieco poczekać. M. Mechtylda nie zapomniała o swych córkach w Polsce. W swych listach dodawała im otuchy, a wiele z nich bardzo tego potrzebowało, bo nie mogło się przyzwyczaić do zmienionych warunków życia. Niejedna po kilku latach wróciła do Francji. Na ich miejsce M. Mechtylda przysyłała inne. W sprawie ich potrzeb wymieniała listy z królową. Niebawem i polskie panny poczęły pomnażać liczbę sakramentek warszawskich. Już w r Barbara Bidzińska i Katarzyna Kadzińska zgłosiły się na siostry konwerski. Nie brakło też powołań polskich na zakonnice chórowe. W r wstąpiła Antonina Grotusówna. a w r Katarzyna Potocka, do której M. Mechtylda list napisała. Zrazu poszczególne klasztory sakramentek były uniezależnione od biskupów, jednakże papież Innocenty XII ił. 3 lipca 1696 r. poddał je pod ich jurysdykcję. Niemałą stratę sakramentki warszawskie poniosły przez zgon króla Jana Sobieskiego, który d. 17 czerwca 1696 r. umarł na apopleksję. Królowa po kilku miesiącach opuściła Warszawę; zrazu udała się do Gdańska, a w r do Rzymu. Starała się o fundację sakramentek w stolicy chrześcijaństwa. Wprawdzie to się jej nie udało, jednakże bardzo przyczyniła się do tego, iż papież Klemens XI d. 1 sierpnia 1705 potwierdził regułę i konstytucje sakramentek. M. Mechtylda już tego nie doczekała. Jak w całym życiu, tak i pod jego koniec różnych i to ciężkich krzyżów jej nie brakło. Wprawdzie w r zdołała założyć klasztor w Dreux, ale d. 27 września 1697 pisała do Warszawy o spaleniu się klasztoru w Nancy. Kto wie, czy ten list nie był ostatni, jaki wysłała do Polski. Ź początkiem 1698 r. stan jej zdrowia coraz bardziej się pogarszał. Umarła d. 6 kwietnia 1698 r., złożywszy ze swego życia, tak bogatego w cnoty, doskonałą ofiarę P. Jezusowi, na zadośćuczynienie za zniewagi, jakich doznaje od tylu ludzi w Najświętszej Tajemnicy Ołtarza. Niemałą radość warszawskim sakrainentkom sprawiła konsekracja ich kościoła. Dokonał jej 16 czerwca 1715 r. Michał Bartło

3 miej Tarło, biskup poznański kościół ten, choć mały, odgrywał znaczną rolę w stolicy kraju. Królowie August II i III, a szczególniej Stanisław Poniatowski okazywali sakramentkom wielką życzliwość. I osoby związane z rodem Sobieskich nie zapominały 0 węzłach, jakie je jączyły z fundacją króla Jana III i królowej Marii Kazimiery. Córka królewicza Jakuba Sobieskiego, księżna Karolina de Bouillon ( f 1739) i żona królewicza Jakuba, Maria Józefa z domu Wessel ( f 1761) były wielkimi dobrodziejkami sakrainentek. Królewiczowa Maria Józefa, ciesząca się ogólnym poważaniem, przez wiele lat, jako rezydentka, mieszkała w ich klasztorze. Obie zostały pochowane w grobach klasztornych i ku ich pamięci wzniesiono w kościele pomniki. Do popularności sakramentek i to się przyczyniało, iż prowadziły u siebie pensję, w której nie brakło uczennic i z wpływowych w kraju rodzin. I stan majątkowy klasztoru w tym okresie pomyślnie się przedstawiał. Kanclerz Jan Szembek, ojciec sakramentki Urszuli, zapisał mu wieś Macierzysz. W roku 1787 pobliski sakramentkom kościół św. Benona objął św. Klemens Hofbauer, redemptorysta, i przez długie lata wraz ze swymi podwładnymi w nim pracował. Sakramentki korzystały z ich pomocy, tym więcej, iż w klasztorze św. Benona było kilku ojców Francuzów, a wśród sakramentek nie brakło Francuzek. Do ich liczby przez kilka lat należała księżniczka Ludwika de Conde, z królewskiego rodu Bourbonów. Św. Klemens Hofbauer nie tylko tym się sakramentkom zasłużył, iż je spowiadał, lecz i tym również, iż niejedną piękną duszę do nich skierował, m. in. dwie siostry Sędzimirówny. Po drugim rozbiorze Polski naród porwał się do broni. W r na rzecz skarbu Rzeczypospolitej zabrano do mennicy państwowej z kościoła sakramentek wiele naczyń kościelnych, złotych 1 srebrnych. Zabrano również ołów, którym dach kościoła był pokryty. Na mocy trzeciego rozbioru w r Warszawa dostała się Prusakom. Znana jest ich gospodarka. M. in. w r skonfilskowali zapis wspomnianej de Bouillon złp. na odprawianie codziennie jednej Mszy św. za jej duszę. A i Księstwo arszawskie w okresie swego konania nie miało innych kłopotów, jak naśladując Prusaków, mieszać się do wewnętrznych spraw klasztoru. I tak d. 5 maja 1815 r. prefekt departamentu warszawskiego na wniosek biskupa Zambrzyckiego udzielił Dorocie Szusterównie pozwolenia na złożenie ślubów zakonnych. Najcięższe czasy dla klasztoru powstały po stłumieniu powstania 1863 r. W r rząd carski skonfiskował klasztorowi wieś Macierzysz i zamknął nowicjat. Dziesiątek lat mijał za dziesiątkiem, zakonnice wymierały, a nowych nie można było przyjmować. Choć nieliczne, pamiętały o nieustannej adoracji. D. 22 kwietnia 1897 r. wniosły do cara prośbę o pozwolenie przyjęcia sześciu nowych zakonnic, otrzymały odpowiedź odmowną. Dopiero d. 12 sierpnia 1905 r. władze państwowe zmiękły i zezwoliły na otwarcie nowicjatu. Po wskrzeszeniu Polski klasztor rozwijał się normalnie bez żadnych utrudnień ze strony władz państwowych. W r urząd przeoryszy objęła M. Byszewska. M. in. i to było jej wielką zasługą, iż zajęła się bogatym archiwum klasztornym. Pracę jego uporządkowania i spisania jego inwentarza powierzyła M. Ignacji Rejewskiej i ta w latach z wielkim nakładem pracy wywiązała się ze swego zadania. W przedmowie do księgi Inwentarza tak d. 28 grudnia 1936 r. pisała między innymi: W czasach bard zo n iep ew n ych, w śród ciągłych obaw p rzew rotów p olity czn ych i strasznych k ataklizm ów d zie jo w y ch zostało p o d ję te d zieło u p orządkow ania naszego archiw um. P raca była trudna. C zęsto nasuwały się m yśli: czy z tego k tok olw iek będ zie m iał p oży tek? czy nie p ó jd z ie to w szystko z dym em p oża rów? czy nie b y ło b y lep iej zamiast tem u zajęciu, oddaw ać się m odlitw ie, by błagać Boga o m iłosierdzie nad światem t P o nieważ jednak przyszłość zakryta jest przed naszymi oczam i, w ięc przyśw iecała n adzieja, że m oże od da się przysługę k lasztorow i, szczególn iej zaś drogim siostrom, co zostaną p o nas, gdy spoczniem y w grobie. U porządkow anie archiwum um ożliw iło lepsze poznanie historii klasztoru, a m ateriały w nim zawarte pozw oliły odtw orzyć i w ewnętrzne życie k lasztoru z całym szeregiem p o k o le ń zakon n ych, k tóre w je g o m urach żyły, m odliły się i pracow ały, a swą ofiarą i pośw ięceniem w służbie B o żej zasłużyły sobie bez w ątpienia na pełn e czci, p odziw u i w d zięczn ości w sp om n ien ia. Powyższe słowa są wyjęte z przedmowy, jaką O. Jan Rostworowski TJ. napisał do książki, którą sakramentki wydały z okazji 250 lat istnienia swego klasztoru ( ). Jubileusz obchodzono bardzo uroczyście. Nie domyślano się wówczas jak bliski jest kataklizm dziejowy44, który miał wstrząsnąć całą Polską, a szczególnie jej stolicą. Wrzesień 1939 r. dość łaskawie się obszedł z kościołem i klasztorem sakramentek, natomiast w czasie powstania warszawskiego d. 31 sierpnia 1944 stały się one stosem ruin. W gruzach poniosły śmierć 32 zakonnice, w ich liczbie m. Rejewska i kilkaset osób świeckich, które w piwnicach kościoła i klasztoru szukały dla siebie schronienia. Archiwum spłonęło, w popiołach jednak odnaleziono kilka listów m. Mechtyldy, które wprost cudownie ocalały; uniknął również zagłady wspomniany Inwentarz zasobów archiwalnych. * * * Wobec zniszczenia archiwum ważnym jest ustalenie, co w latach minionych ukazało się w druku o przeszłości klasztoru. Poza krótkimi wzmiankami, rozsianymi po różnych czasopismach, najwięcej dostarczają wiadomości następujące prace:

4 P am iętnik R eligijno-m oralny (W arszawa 1853, t. X X IV s. 1 29) zam ieścił streszczen ie akt, d oty czą cy ch p oczątk ów fu n d a cji, opis p o d ró ż y zakon n ic do P olski i losy klasztoru do roku 1709 włącznie. Z a służony h istoryk Julian Bartoszewicz w ydał w r w W arszawie m on og ra fię: K ościoły warszawskie i w n iej (s ) p odał szereg w iadom ości bardzo cennych dla dziejów sakram entek. O bszerny żyw ot M. M ech tyld y (H e r v i n. Vie de.., Mechtilde du Saint Sacrarnent, Paris 1883, s ) podaje sporo w iadom ości o fu n d acji warszaw skiej. Z ok a zji 200 lecia sprow adzenia sakram entek do P olsk i ukazał się w r we L w ow ie: Żywot św. Benedykta. W tej książce jest d ość obszernie om ów ion a historia k lasztoru sakram entek w arszaw skich i p odany jest w ykaz zm arłych zakon n ic do r (s ). Ks. R och Filochowski w ydał broszu rę: K ościół i klasztor PP. Sakra m entek w Warszawie (W arszawa 1889). Sporo szczegółńw podał w swej pracy. W E n cyk lop ed ii K ościelnej ks. N ow odw orskiego (t. X X IV ) ks. Aleksander Zaremba zam ieścił obszerny artykuł o sakram entkach w og óle i o sakram entkach w P olsce w szczególności. N a jw ięcej jed n ak w iadom ości d ostarcza ow a książka, w ydana z okazji 250 lecia ( B enedyktynki od Nieustającej Adoracji w W arszawie, W arszawa 1938). P odaje d ość obszernie historię k lasztoru, radosne i ciężk ie je g o ch w ile : nie brak w n iej m iłych sylw etek n iek tórych, szczególn iej zasłużonych zakon n ic, a także tekstów pew nych ważnych dla klasztoru pism, których oryginały zostały zniszczone. Gdyby przypuszczano, co klasztor czeka niebawem, z pewnością jego dzieje zostały by om ów ione jeszcze obszerniej. Braki jednak, przynajm niej nieco, da się uzupełnić dzięki owem u Inw entarzow i, który niejedn o krotn ie p odaje k rótk ie streszczen ie d anego pism a. O to pew na ilość p o z y c ji, zaczerp n iętych z inw en tarza: 1. W ykaz zakon n ic zm arłych od p oczą tk u istnienia klasztoru ( ). P odaję z niego nazwiska zm arłych, jednakże nie w porządku ch ron ologicznym, ja k to jest w orygin ale, lecz w alfabetyczn ym, co ułatw ia od n alezien ie d anego nazw iska. Do w ielu nazwisk d ołączam n ieco w iadom ości, d oty czą cy ch rodziców dan ej zakon n icy, o ile d ało się je ustalić. Słow a podane w naw iasach nie są p od a n e w Inw entarzu. 2. W ykaz przełożonych. 3. W ykaz pism, w ydanych przez k rólów lub przez osoby z rodzin ą królew ską zw iązane na rzecz klasztoru, a także od n oszących się d o je g o fu n d a cji. 4. W iadom ości zaczerpnięte z kroniki sakram entek lwowskich. 5. Listy m. M echtyldy, założycielki zakonu, podane w now oczesnej pisow ni. 6. W ykaz pism. d oty czą cy ch p obytu k siężn iczk i L udw iki C onde de B ou rbon w klasztorze warszaw skim. I. W Y K A Z Z A K O N N IC 1 Allertówna Em ilia Maria P lacyda od N. Sakram entu, ur. w W ęgrow ie 15 III 1818, w stąpiła 12 V 1838, p rofesja 30 V III 1840, um arła 10 IV Andrychowiczówna K on sta n cja m. T ek la od Jezusa, ur. w W arszawie 2 III w stąp p ro f. 10 II 1724, um. 18 II Córka F ranciszk a, prezyden ta Starego Miasta W arszaw y. Andrychowiczówna Teresa m. P lacyd a od Jezusa, ur. w W arszaw ie 15 X 1696, wst. 1711, p ro f. 15 I 1713, um. 11 V I Siostra K on sta n cji. Arnoldówna Barbara m. Joanna od św. Jana C h rzciciela, ur. w M szczonow ie 19 X II 1819, wst. 24 VI 1851, p rof. 19 II 1854, um. 7 III K ażda sakram entka ja k o pierw sze im ię ma M a ria, to w w ykazach nie jest u w zględn ion e. Litera m oznacza m atkę, w zględ n ie zakon n icę p i e r w s z e g o chóru. d A u v e r g n e Anna m. Anna od św. M agdaleny, ur. w P aryżu 4 X 1654, p ro f. 8 X 1679, przybyła do W arszaw y w yjech ała do L w ow a 1709r umarła jako przełożona lw ow skiego klasztoru 7 V II Barejkówn a K atarzyna m. G ertru da od Serca P. Jezusa, ur. w P onurzycy 231 V I 1896, wst. 7 I 1920, p rof. 2 X 1922, zginęła 31 V III Bartoszewska A n tonin a m. W eron ik a od N. Sakram entu, ur. w G arw olinie, ochrzczona 13 V I 1827, wst. 1842, p rof. 29 V I 1844, um. 25 I 1902'. Bartoszewska C ecylia m. Barbara od N. Sakram entu, ur. w M agnuszewie 11 IV 1828, wst. 2 II 1846, p rof. 5 X I 1848, um. 8 V I Beauvais de Gentilly R adegunda m. R adegunda od O fia row. N.M.P., ur. 19 II 1652, wstąpiła w Paryżu 14 V III 1667, p rof. 6 V III 1669, przybyła do P olski 1687, w yjechała do Paryża 17 IV Bekkerówna Z o fia K azim iera m. M ich alina od N. Serca P. Jezusa, ur~ w W arszaw ie, chrz. 10 II 1869, wst. 17 X II 1905, p ro f. 16 X 1907, u m. 3 V II Bernhardów na Franciszka B rygida m. A ntonin a od O p a trzn ości B o żej, ur. w W arszawie 28 X 1798, wst. 2 III 1817, p rof. 2 VI 1822, um. 20 II Beudon Asenta m. od K rzyża, konw ersk a, ur. w Paryżu 4 V III 1658,- w stąp. w T o u l, 22 X 1678, p ro f. 7 V III 1680, p rzybyła d o W arszaw y 1699, w yjechała do Lwowa 1709, um. 26 X I B i d z i ń s k a Barbara m. Ksawera od św. Franciszka K saw erego, konw erska, ur. w W arszaw ie 4 X II 1671, wst. 1688, p ro f. 15 V 1690, um. 12. V Blanc de la Beaume D elfin a m. Joanna od św. Jana C h rzciciela, ur:. w G racay (d ep art. B ourges) 1 V III 1708, wst. 4 X II 1726, p ro f. 5 IV 1728ium. 24 (IV B o m p a r d Anna m. Anna od św. B ernarda, ur. w Paryżu 1669, wst. w W arszawie p rof. 16 II 1690, um. 26 V II Bompard G en ow efa m. Zu zanna od M ęki P ańskiej, ur. w P aryżu 1666, wst. 1681, p rof. 1682, przybyła do W arszawy B ędąc przełożoną, o fia rowała swe życie na uproszenie ustania m oru, poczem w krótce umarła 23 V III Borkemówna Ludw ika m. A ntonin a od Ducha Św., ur. w Paw łów ce* 6 V II 1877, wst. 1906, p rof. 8 IX 1919, zginęła 31 V III B o u t i 1 1 y M aria m. A gnieszka od D ucha Św. przybyła do W arszaw y w róciła do Francji. B r e n o t Maria Aniela m. Scholastyka od Jezusa, ochrzczona w P aryżu 24 X 1666, wst. w m aju 1687, p rzybyła d o W arszaw y ja k o n aw icjuszka, p rof. 9 I 1689, um. 26 IV Byszewska Jadw iga K lem entyn a m. Janina od E uchar. Serca P. Jezusa, ur. 6 III 1886 w D ziaduszycach, wst. 1 X I 1910 (d o S ta n iątek ), p ro f. 13 X I P rzybyła na p rzełożon ą z klasztoru b en edyk tyn ek w Staniątkach 28 I X 1927, D. 4 V I 1951 złożyła ślub nieustannej a d ora cji i stałości w k lasztorze warszawskim. Um. 18 X Bzowska M aria m. Scholastyka od D zieciątka Jezus, ur. w D rogin i 31 I 1904, wst. 12 V I 1933, p rof. 21 I 1935, um. 20 X II C h e u r e t M ałgorzata m. M ech tylda od N. Sakram entu, przybyła do P olsk i 1687, w yjechała do Paryża 17 IV Chmielińska T ekla m. A lo jz a G onzaga od Serca P. Jezusa, ur. w W arszawie 20 V III 1820, wst. 8 IX 1838, p rof. 2 V 1841, um. 29 V II Chybowska M arianna m. F law ia od św. D onata, konw ersk a, ur. w Sarnacenach 21 III 1762, p rof. 23 V III 1781, um. 3 V Ciecierska M onika Z o fia m. A ntonin a od św. M ichała, ur. w M ordach 15 V 1725, wst. 2 III 1740, p rof. 24 V I 1742, um. 21 V II Córka B altazara, stolnika d roh iczyńsk iego, i A nny G em bick iej (Boniecki, III s. 161).

5 Cieszkowska Dorota Katarzyna m. Antonina od Opatrzności Boskiej, ur. w Sochaczewie 6 II 1734, wst. 15 I 1750, prof. 29 IV 1753, um. 10 III Córka Ignacego, kasztelana liwskiego, i Franciszki Suffczyńskiej, kasztelanki lubelskiej (Niesiecki, III s. 129). Cieślakówna Emilia m. Anna od Narodzenia Pańskiego, ur. w Kiejdanach, chrz. 7 X I 1826, wst. 31 V III 1851, prof. 17 VII um. 8 XI C 1 a u s i e r Anna m. Anna od św. Maura, ur. w Paryżu 1664, wst. 1688, prof. 16 II 1690, um. 26 I Conde Ludwika Adelaida, pochodząca z francuskiej królewskiej rodziny Bourbonów, ur. w Chantilly 5 X W obecności króla Ludwika X V III, będącego podówczas w Warszawie, d. 20 IX 1801 otrzymała habit sakramentek i imię m. Józefy od Miłosierdzia Pańskiego, prof. 21 IX W maju 1805 wyjechała do Anglii. Później założyła klasztor sakramentek w Paryżu, um. 10 III Z okazji żałobnego nabożeństwa, urządzonego 7 IV t. r. w kościele sakramentek w Warszawie, biskup płocki Prażmowski wygłosił po francusku mowę żałobną. (Ossolineum, rkps 2829). Czyszkowska Anna Agnieszka m. Placyda od Narodzenia Jezusa, ur. w W oli Mysłowskiej 29 I 1747, wst. 3 III 1769, prof. 10 V 1772, um. 28 III Darły Karolina Maria od św. Bernarda, ur. w Paryżu 4 III 1670, wst. 22 X I 1686 w Toul prof. 11 VII 1688, przybyła do Warszawy 1699, pojechała na fundację lwowską 1709, um. 6 X II Daszkiewiczówna-Korybut Aleksandra m. Józefa od Narodzenia Pańskiego, ur. w Gorzycach 10 X. 1837, wst. 17 VI 1862, prof. 2 II 1864, um. 13 II Delatre Celestyna m. Julianna od św. Joachima, ur. w Paryżu 4 III 1819, wst. 29 VI 1841, prof. 15 X 1843, um. 12 IX D e m a s Anna m. Anna od św. Augustyna, ur. w Grenobli 10 X. 1669, wst prof. 16 II 1690, um. 2 X II Dembińska Teresa Agnieszka m. Franciszka od św. Józefa, ur. w Krakowie 20 IV 1734, wst. 21 I 1755, prof. 16 I 1757, um. 23 XI Duninówna Maria Józefa m. Gertruda od św. Amabilisa, ur. w Warszawie, chrz. 28 II 1724, wst. 20 X I 1740, prof. 12 IX 1745, um. 15 VII Córka Piotra, kasztelana radomskiego, i hr. Fryderyki Rochlitz (B o- n i e c k i, V s. 105). Dziak Magdalena m. Józefa od N. P. ur. w Warszawie, ochrzczona 16 X 1695, wst. 1712, prof. 8 IV 1714, um. 2 IV Działyńska Teresa Urszula m. Brygida od Męki Pańskiej, ur. w Złotowie, chrz. 20 X 1720, wst. 1744, prof. 12 IX 1745, um. 14 I Córka Józefa, starosty nakielskiego, i Magdaleny Potulickiej (Teresa była siostrą Marcina Działyńskiego, a ten ' był synem Józefa. Boniecki, V s. 160). F a g u e t Katarzyna m. Katarzyna od Niebowz. N. P., ur. w Paryżu 7 III 1671, wst. 1695, prof. 8 X II 1698, um. 18 I Była we Lwowie F e u v e Franciszka m. Franciszka od św. Antoniego, ur. w Warszawie 1 IV 1669, wst. 1690, prof. 22 VII 1691, um. V II Frycówna Józefa m. Alojza od św. Benedykta, ur. w Zielonce 21 III 1895, wst. 1 II 1919, prof. 22 V III 1921, zginęła 31 V III Turtanówna Helena Magdalena m. Bernarda od św. Agaty, konwerska. ur. w Mrągowie 28 V 1760, wst. 1782, prof. 29 IX 1789 um. 19 II 1835 (nawrócona z luteranizm u). Fusiere (de) Michalina Elżbieta Maria od św. Benedykta, przybyła do Warszawy 1688, wróciła do Francji. Gerałówna Irena m. Bogumiła od N. Sakramentu, ur. w Kielcach 28 X 1912, wst. 15 IX 1946, prof. 5 V 1948, um. 29 VII 'Gliszczyńska Wanda m. Maura od N. Sakramentu, ur. we W łocławku, chrz. 18 IV 1842, wst. 16 V III 1859, prof. 23 III 1862, um. przed 1905 r. Głębocka Teresa m. Jadwiga od św. Aleksego, ur. w Moszycach, ochrzcz. 14 X 1692, wst. 1716, prof. 21 V III 1718, um. 3 V III Córka Andrzeja G łębockiego, w ojewody rawskiego, i Olszowskiej (Niesiecki, IV s. 143). G o b a r d Helena m. Katarzyna od N. Sakramentu, ur. w Saint-Malo w Bretanii, wst. w marcu 1687, przybyła jako nowicjuszka do Warszawy 1687, prof. 9 I 1689, wyjechała do Paryża 17 IV Gołębiowska Felicja m. Augustyna od św. Michała, ur. w Warszawie* chrz. 19 X wst. 24 XII 1821, prof. 25 III 1825, um. 2 XI Grabowska Ludwika m. Scholastyka od Trójcy Przenajśw., ur. w Starym Bródnie 10 X 1858, wst. 28 IX 1909, prof. 10 IX 1919, um. 4 I Granjour Stefania od św. Józefa, przybyła do Warszawy 1688, wróciła do Francji. Grotusówna Antonina od św. Aniołów, ur. w Promiadziowie, na Żmudzi, 1675, wst. 1692, prof. 24 X 1693, um. 7 I Córka Eustachego, kasztelana żmudzkiego, i Marianny Liniewskiej (Niesiecki, IV s. 293). Grotusówna Karolina m. od św. Aniołów, ur. 2 II 1714, wst. 1 V 1729, prof. 14 IX 1730, um. 30 III Córka Adama, starosty wilkijskiego, i Franciszki Grotusównej, kasztelanki żmudzkiej (Inwentarz). G u m i ń s k a Faustyna m. Wincenta od Przemienienia Pańskiego, ur. w Warszawie 30 VI 1809, wst. 26 IV 1928, prof. 23 V 1831, um. 23 III Hausnerówna Teresa m. Barbara od S. Sakramentu, ur. w Warszawie, chrz. 8 X II 1774, wstąp. 1793, prof. 26 V 1795, um. 10 V III Iwanowska Kazimiera Anna m. Teofila od Jezusa, ur. w Kamieńcu P o dolskim 4 III 1837, wst. 1863, prof. 1 I 1864, um. 11 IV Śluby złożyła we Lwowie, w Warszawie tylko je odnowiła, ponieważ nowicjat zamknięto. Iwanowska Michalina m. Kolumba od św. Stanisława Kostki, ur. w K a mieńcu Podolskim 19 IV 1839, wst. 1863, prof. 1 I 1864, um. 6 IV Śluby złożyła prywatnie w klasztorze lwowskim. Jahołkowska Teresa m. Klara od Najśw. Sakramentu, ur. w Warszawie chrz. 17 V III 1832, wst. 12 IX 1858, prof. 2 IX 1860, um. 5 V Jedynakówna Franciszka m. Serafina od Serca Marii, konwerska, ur. w Jaźwinach 12 IV 1899, wst. 8 VII 1919, prof. 22 V III 1921, um. 14 X II Jundziłłówna Marianna Elżbieta m. Scholastyka od N. Sakramentu, ur. w Brzostowcu, chrz. 6 I 1743, wst. 1762, prof. 23 X 1763, um. 4 V I Córka Tadeusza, podkom orzego grodzień., i Franciszki Łazówny (B o- niecki IX, 104). Kadzińska Katarzyna Zofia m. Teresa od Jezusa, konwerska, ur. w Łukowie 1668, wst. 1688, prof. 15 X 1690, um. 7 IV Kamińska Eleonora m. Mechtylda od N. Sakramentu, ur. w Pacynie 19 II 1735, wst. 1761, prof. 3 V II 1763, um. 21 IX Karczówna Jadwiga m. Joachima od N. Sakramentu, ur. w Ostrowcu 25 VI 1875, wst. 15 V 1922, prof. 1 VI 1924, zginęła 31 VIII Karczewska Zofia m. Róża od Najśw. Sakramentu, konwerska. ur. 6 IX 1904, wst. 30 I 1926, prof. 9 I 1928, zginęła 31 V III 1944 r. Karpińska Józefina m. Michalina od N. Sakramentu, ur. w Warszawie 23 III 1817, wst. 1 X I 1841, prof. 15 X 1843, um. 21 VI Karwicka Dunin Marianna m. Magdalena od Jezusa, ur. w Kniahyńcach 3 V II 1755, wst. 1772, prof. 24 VII 1774, um. 27 IX Córka Józefa i Heleny Szembekówny (U r u s k i, V I s. 237 mylnie mówi, iż była wizytką w Warszawie). Kczewska Maria Barbara m. Eleonora od Wszyst. Świętych, ur. we Lw o wie, chrz. 21 II 1706, wstąp. 1722, prof. 9 I 1724, um. 26 V Córka Samuela, w ojewody malborskiego, i Marianny Kossówny (U r u s k i, V I, s. 281). K i 1j a ń s k a Amelia m. od Opatrzności Bożej, ur. w Duchnicach 30 III 1895, wst. 3 X 1916, prof. 11 V 1919, um. 26 III 1936.

6 Kiljańska K atarzyn a m. B ened ykta od Serca P. Jezusa, ur. w Duchn icach 30 IV 1889, wst. 2 V 1914, p ro f. 23 I X 1916, zginęła 31 V III 1944 r. Kiljańska M aria m. M atylda od Serca N. M. P-, ur. w D u ch nicach 5 I 1891, wst. 5 III 1915, p rof. 24 IX 1916, um. 8 V Kisielewska M aria A niela m. A n iela od św. J ó z e fa, ur. w K ow n ie 30 III 1839, wst. 2 I 1863, p rof. 21 X II 1864, um. 28 V I Kisielińska M arianna D orota m. R óża od św. Jana N ep om., konw erska, ur. w W arszaw ie 6 I 1742, wst. 11 V II 1774, p ro f. 28 X 1776, um. 28 III Klonowska A nna m. Teresa od Jezusa, konw erska, ur. w R ostk ow ie 15 V III 1733, wst. 1759, p rof. 22 X I 1761, um. 6 X I Klossówna K atarzyna Barbara m. P lacyd a od N. Sakram entu, ur. w B ydgoszczy 24 X I 1769, wst. 1793, p rof. 26 V 1795, um. 3 IX Kolońska T ekla m. B enedykta od N. Sakram entu, ur. w W arszaw ie 7 X 1827, wst. 10 II 1848, p rof. 14 X 1849, um. 20 V Koniaczewska Anna m. Jadw iga od N. Sakram entu, konw ersk a, ur. w W arszawie, chrz. 6 I 1719, wstąp. 1740, p rof. 21 X I 1742, um. 17 X II Koperska A p olon ia m. T om ea od T ró jc y P rzenajśw., ur. w W arszaw ie 14 IV 1887, wst. 6 V II 1929, p rof. 7 III 1931, zginęła 31 V III 1944 r. Korzeniowska T eodora m. M aura od N ajśw. Sakram entu, konw erska, ur. 1885, wst. 20 IV 1923, p rof. 1 I 1925, um. 5 I P ro fe sję złożyła na łożu śm ierci. Kowalska W ik toria m. Anna od O p iek i św. J ózefa, ur. w K am ieńcu P odolsk im 23 X II 1884, wst. 14 V 1910, p ro f. 26 III 1916, zginęła 31 V III 1944 r. Kreutzówna W ik toria m. A n iela od św. A n io łó w, kon w ersk a, ur. w W arszawie 23 X II 1782, wst. 8 V II 1805, p rof. 30 X 1807, um. 25 IV Królikowska U rszula E lżbieta - m. K azim iera od św. A lo jz e g o, ur. w Gdańsku 28 X 1783, wst. 2 X 1808, p rof. 12 V III 1810, um. 8 I Krzywicka Agata D orota m. M agdalena od Jezusa, ur. w W arszaw ie, chrz. 6 II 1777, wst. 21 V III 1802, p rof. 11 X II 1803, um. 11 IX Kurkowska P etron ela M arianna m. R óża od O p atrzn ości B o że j, k o n werska, ur. w Barszczu 25 X 1804, wst. 11 IX 1825, p rof. 29 III 1829, um. 7 X I Kuźmińska M ałgorzata m. K atarzyna od W szystkich Św iętych, ur. w Brzeziu 6 V II 1918, wst. 1941, p rof. 1943, zginęła 31 V III Lega (d e) Anna K atarzyna m. A nna od św. B ened ykta, ur. w B erlin ie, wst. 1688, p rof. 16 II 1690, um. 29 X II Leska K atarzyn a Franciszka - m. B en ed ykta od Jezusa, ur. w Sarnow ie, chrz. 8 III 1716, wst. 7 IV 1733, p ro f. 31 V 1735, um. 16 IV Córka Jana A n ton iego i Anny T rzciń sk iej (Uruski, V III s ). Lipska M aria Anna m. Flaw ia od N. Sakram entu, ur. w P ieru szycach. 1719, wst. 20 X 1736, p ro f. 4 IV 1739, um. 6 V C órka A n d rzeja, m iecznika pozn., i Katarzyny P otu lick iej, bratanka kardynała. Lombard Joanna m. Joanna od W szystkich Św iętych, ur. w Paryżu 19 A II 1674, wst w W arszaw ie, p ro f. 23 V II W roku 1709 p ojech a ła na fundację lwowską um. 2 V III Łuszczewska M arianna m. Joach im a od N arodzen ia Jezusa, ur. w Bialynin ie 15 IX 1726, wst. 1743, p ro f. 28 X II 1745, um. 19 X II Córka M ichała i C ecylii Zem brzu skiej (Uruski, X s. 56). Łyszkiewiczówna F ranciszka K u negun da m. Julianna od N. Sakram entu, ur. w W arszaw ie 4 III 1709, wst. 1731, p ro f. 17 V III 1732, um. 2 V II Łyszkiewiczówna Teresa M arcjanna m. A n ton in a od Jezusa, ur. w W arszaw ie 11 X I 1711, wst. 19 V II 1735, p ro f. 8 X I 1736, um. 10 I X Śluby złożyła na łożu śm ierci. Magnicourt Barbara M aria od N arod zen ia P. Jezusa, och rzczon a 2 X I 1664 w T ou l, wst. 14 V III 1683, p rof. 26 X I 1684, um. 29 IV Małopolska Józefa m. A gnieszka od Z w iastow ania N. Panny, konw ersk a, ur. w K on in ie, chrz. 14 III 1824, wst. 21 I 1850, p rof. 24 III 1851, um. 7 i Marczakówna H elena m. B ernarda od N ajśw. R od zin y, ur. w D zie- wulach 11 X II 1894, wst. 6 X II 1924, p rof. 14 IX 1926, zginęła 31 V III Matuszczakówna M aria m. A nzelm a od N iep ok alan ego P. N. P., ur. w K rępie 8 I 1909, wst. 28 V I 1935, p rof. 23 I 1937, zginęła 31 V III Maunonry E lżbieta m. B en ed ykta od M ęki P ańskiej, p ro f. 2 IX 1681, przybyła do W arszawy 1687, w yjechała do Paryża 17 IV Męciszewska A leksan dra E ufem ia m. Anna od N arodzen ia P. Jezusa, ur. w W arszaw ie 15 IX 1826, wst. 8 V 1846, p ro f. 5 X I 1848, um. 22 \ II Miętkowska M aria - m. C ecylia od N. Sakram entu, ur. w L u blin ie 28 X I 1907, wst. 2 VI 1926, p rof. 5 II 1928, zginęła 31 V III Milkiewiczówna M arianna m. M ech tylda od N. Sakram entu, ur. w W arszawie 25 III 1684, wst. 1709, p rof. 17 V 1711, um. 4 X M o I l e t t e M agdalena m. M aria G ertru da przybyła 1687 r. W yjech ała do Paryża 17 IV Morawska R ozalia B rygida m. J ózefa od M ęki P ańskiej, ur. w C iechanow ie, ochrz. 9 X 1785, wst. 26 IV 1807, p rof. 21 V III um. 8 V Motin K atarzyn a M. F iliberta od N. Sakram entu, ur. w V erdu n 20 V I 1669, wst. 14 II 1686 w T ou l, p ro f. 8 V I 1687, przybyła do P olsk i 1699, pojechała z W arszawy na fundację lwowską 1709 r. um. 13 I Narukówna M aria m. E lżbieta od M atki B ożej, ur. w D rydze 10 IX 1916, wst. 29 V 1936, p rof. 26 X 1938, zginęła 31 V III Nesslówna Zuzanna m. B arbara od N. Sakram entu, ur. w W arszaw ie 13 IX 1836, wst. 3 V II 1853, p rof. 5 X 1856, um. 14 III Netto K azim iera m. K atarzyna od Jezusa, ur. w W arszaw ie 26 IV 1829, wst. 5 V III 1850, p rof. 5 IX 1852, um. 29 III N o i s y Teresa m. K lara od N. Sakram entu, ur. w P aryżu, ch rz. 21 X II 1698, wstąp. 1731, p rof. 31 V III 1732, um. 12 V III Noskowska F loren tyn a m. W alburga od K rzyża, chrz. 29 X 1829, wst. 31 V III 1851, p rof. 17 V III 1853, um. 30 V Nurzyńska M aria Barbara m. G ertru da od O p atrzn ości B o że j, ur. w G arw olin ie, chrz. 8 X II 1776, wst. 29 V I 1802, p ro f. 30 X 1803, um. 23 IV Oborska M arianna A n tonin a m. M aria od św. M aura, ur. w Saksonii 20 III 1776, wst. 14 III 1803, p rof. 21 IX 1806, um. 20 IX Olędzka Janina m. Józefa od N iep ok. P oczęcia N. P., ur. w L iw kach 2 V 1905, wst. 17 V II 1934, p rof. 3 II 1936, zginęła 31 V III Oskierkówna M aria Teresa m. H iacynta od W n iebow z. N. P., ur. w Słucku 11 X I 1725, wst. 1742, p rof. 5 X 1743, um. 22 II _ Pakoszówna A nna m. K ajetana od św. K on sta n cji, ur. 6 X I 1719, wst. 20 V II 1736, p ro f. 11 III 1739, um. 21 II C órka Sam uela, ch orążego nadw. łitew sk., i K onstancji K ryszpin, w ojew odzianki w itebskiej (U r u s k i, X III s. 17 5). Paulmier Franciszka m. M ałgorzata od św. J ózefa, ur. w N orm andii 1633, ja k o ben edyktynka w stąpiła d o sakram entek, przybyła d o ^ arszawy 1687, um. 8 II Pawłowiczówna K azim iera m. M ech tylda od N. Sakram entu, ur. w M ińsku Litew skim 6 V I 1888, wst. 8 V 1928, p ro f. 19 X I 1929, um. 17 I P e t i g o t M ałgorzata m. Maria od Jezusa, przybyła do Polski 1687, wyje-

7 chała d o P aryża 1698 r. B ęd ąc wraz z k rólow ą M arią K azim ierą w R zym ie, przyczyniła się z nią do tego, iż konstytucje zakonu papież potw ierdził. Petit ot K atarzyn a m. K atarzyna od Jezusa, ur. w C haum ont we F ra n cji 8 X 1666, ob i. 1 V 1682, p ro f. 10 III 1686, p rzybyła d o W arszaw y 1699, w yjechała na fu ndację lwowską, 1709 r., um. 1 V 1740.,.'a Piotrowska A n ton in a m. K azim iera od N. Serca P. Jezusa, ur. 23 IV 1878, wst. 3 X II 1905, p rof. 3 V 1908, um. 22 V III Pogonowska Irena m. W ładysław a od P rzenajśw. Ran P. J., ur. w P lew - kach 5 I 1908, wst. 12 I 1935, p rof. 17 X I 1936, zginęła 31 V III Pokrzywnick a W ik toria m. M ech tylda od N. Sakram entu, ch rz. 23 X II 1760 Była klaryską w klasztorze w arszaw skim, p o je g o zam knięciu została sakram entką. wśt. 3 V II 1808, p rof. 6 V III 1809, um. 19 X I Polakowska M aria m. F law ia od K rzyża, ur. w Jastrzębcach 2 X II 1909, wst. 6 X I 1932, p rof. 22 X 1934, zginęła 31 V III Ponteubert (M en ier d e) M agdalena m. G ertru da od Jezusa, ur. w Paryżu 11 X I 1671, wst p rof. 16 II 1690, um. 5 X I Potocka K atarzyn a m. K azim iera od N iep ok al. P oczęcia, ur. w K am ień cu P odolsk im 1679, wst. 1696, p ro f. 29 V III 1700, um. 17 X I C órka Paw ła, kasztelana k am ien ieck iego, i E leon ory Soltykew (Dworzaczek, Genealogia, tabl. 14 2). P o t u I i c k a Ewa M ałgorzata m. K azim iera od św. A lo jz e g o, ur. w B o rzech ow ie 24 X II 1724, wst. 1746, p ro f. 11 V I 1752, um. 3 I Córka Józefa R em igiusza, w ojew od y czern ich ow sk iego, i Z o fii D ziałyń skiej (l r u* ski, X IV, s ). Przebendowska Anatolia T eresa m. Urszula od N. Sakram entu, ur. w G dańsku 9 V II 1717, wst. 18 III 1735, p ro f. 25 X I 1736, um. 29 V I Córka P iotra Jerzego, w ojew ody m ałborskiego, i U rszuli P otock iej. Przebendowska Zofia A ntonin a R óża m. U rszula od św. A p o lo n ii, ur. w G dańsku, chrz. 19 IX 1728, wst p ro f. 28 I W yjech ała do Francji 17 V III Siostra A natolii. W roku 1785 przybyła do Lw o wa, od 1793 m ieszkała w klasztorze klarysek w Starym Sączu, um arła 26 X I Przebendowska Elżbieta K arolin a F elicja n a m. W in cen ta od N iebow z. N. P., ur. w K ijow ie 4 X I 1722, wst. 1743, p rof. 21 X II um. 18 III C órka Jakuba, kasztelana elbląsk iego, i T eresy T arlów n y (U r u s k i, X V, s. 3 ). Przemyska A n iela m. Stanisława od M iłosierd zia B ożego, ur. w Słupi Starej 19 III 1916, wst. 1939, p rof. 1941, zginęła 31 V III Przerębska T eresa A n tonin a. m. K on sta n cja od Jezusa, ur. w W arszaw ie, chrz. 9 X 1712, wst. 1729, p rof. 28 X 1731, um. 29 I Córka Stefana, kasztelana k on a rsk o-sierad zk iego, i H eleny W od z ick ie j (U r u s k i, X V s. 21, 2 2 ). Puchalanka G en ow efa m. Jadw iga od N ajśw. Sakram entu, ur. w W arszawie 3 I wst. 29 IX 1929, p rof. 19 V 1931, zginęła 31 V III Pułtarzewska In n ocen ta m. K u negunda od N arodzen ia P ańskiego, ur. w W arszaw ie 28 V II 1812, wst. 1 V 1831, p ro f. 8 X II 1830, um. 12 III Radziwiłłówna Anna K azim iera P etron eła m. Augustyna od św. Michała. ur. w Z d z ię cio le. chrz. 31 V II 1726, wst. 29 IX 1743, p ro f. 15 X 1747, um. 21 IV Córka M ikołaja Faustyna, w ojew ody now ogrodz., i Barbary Zaw iszanki (N i e s i e c k i, X s ). Rakoszewska H elena m. M agdalena od Jezusa, ur. w W arszaw ie 30 IV 1829, wst. 24 III 1855, p rof. 1 III 1857, um. 16 X I Rejewska Stefania W anda m. Ign acja od B aranka B ożego, ur. w W arszawie 29 X II 1898, wst. 20 IV 1923, p rof. 25 X 1924, zginęła 31 V III 1 9 M. R ornecka P elagia m. Stanisława od Serca N. P anny, ur. w W arszaw ie, chrz. 8 IV 1821, wst. 8 IX p rof. 30 V III 1840, um. 29 V I Rudn.ck» x Km T 22 v m i. JzeginęV, 31 V III " W w.k. fa n.n a - m F ranciszka od św. J ó z e fa. «R u, k o w i k a > " v n l f 23 III 1862, um. 1 IX R v dezck. M aria W ik toria, ur. w W arszaw ie 1841, p ro f. złożyła na lozu R l i S l * r u S. U- 1 W iktoria od M iłosierdzia B ożego, C ai a i 6, p r o f 8 IX D o n. ta, konw ersk a, ur. w Pul- S r X \ 8 H 1820, wst. 15 Xo 1837, - J / Ł c o w e j, S ' i ^ J ^ w le * 2 2 X n n 829: rw.v 31 v i l 1851, p r o f. 17 V II 1853, um. 13 X I Ińzefa m M agdalena od O pieki św. Józefa,» V II P >!. I X I.9 1 7, w S c h u * t*! ó w n a M aria - m. d ^ ' 2 0 ^ * ISZ >,,,e 1701 tim f 26 V 1795, um. 21 X I lo 5 o. 1 0 " wst. ł P Benedykta od N. Sakram entu, s ' * i " 2 o S T S f T m p ~ < 2 2 x i u o i..» v i «7 S i i f : n. p r k' r s ; T..... ci 12 II 1724, tegoż dnia um arła. Córka Pawia, kasztelana y e Skalska M aria - m. M ech tylda od N. Sakram entu ur w W arszaw ie wst 22 III 1929, p rof. 23 V 1830, um. 18 \ 18 S k : U w i e 7 l V k182r9? wst" 7 v H W, p rof.d ^ i T ^ T u m. ^ 4" " v i ^ S 1 ó m T ń s k E y - 2B " i " 7% 5 d p! i r S 2 S r iax T 7 3 8, S t t ' I W * now ie 18 1 A. 1 ( H, wsi.. -u Panny. ur. w W arszawie 8 1» W M O s f t t a v " p T o f 2 0 IV zginęła 31 V III ^ iw Sprra P J., ur. w R akon iew i- Sumińska B ogum iła m. K olu m b a od N. berca r. J., 1 i y 1Q10 wst 1941, p ro f. 1942, zginęła V III 1. cach 25 1A 1V1U, wsi. x^*x,» o * tv ur. w W arszawie, * k t,. - S, U A k i» k. * w ^ i T i T n u K. «>» x n < -< 2 um. 26 IV R ozalia od N iepok. P oczęcia, S z e m b e k ó w n a A n t o n in a M a r ia n n. _ m. R o ;. l i. f ^» s.' itfjz tss. S Z 1 F ranciw ki (D«- r» Zu,%r8 K - x x,v )'

8 Szkiłondzówna K azim iera m. M odesta od K rzyża, ur. w L eśniakach 2 III 1889, wst. 26 IV 1821, p rof. 30 X 1922, zginęła 31 V III Szusterówna D orota m. Scholastyka od N. Sakram entu, ur. w W arszawie, chrz. 7 II 1787, wst. 23 V 1813, p rof. 16 V 1815, um. 2 II Szymańska Cecylia m. A leksan dryna od O blicza P ań sk iego, ur. 14 X 1887, wst. 29 V III 1925, p rof. 19 III 1926, um. 29 X Szymańska Ludwika m. F loriana od P rzem ień. P ańskiego, k on werska, ur. w W arszawie 1778, wst. 23 IV 1803, p rof. 5 X 1806, um. 29 V III Tarkowska F ranciszka m. K unegunda od Z w iastow ania N. P., ur. p od G rodnem, chrz. 20 III 1716, wst. 1742, p rof. 30 X 1746, um. 18 V II Tarnowska K rystyna M aria M agdalena od Jezusa, ur. w G oren icach, chrz. 28 V II 1699, wst. 1715, p ro f. 4 X I 1717, um. 23 V III Była córką M acieja A leksan dra, kasztelana sieradzk iego, i K rystyn y D em bińskiei (Niesiecki, IX s. 5 2 ). Tokarska Janina m. A gnieszka od Jezusa, ur. w W arszaw ie 22 X 1892, wst. 3 V III 1928, p rof. 14 V 1930, zginęła 31 V III Tomaszewska A u relia m. Teresa od Jezusa, ur. w D obrzyn iu nad Drwęcą 12 IX 1885, p rof. 23 IX 1917, zginęła 31 V III Turakówna R oza lia m. Czesława od O p iek i św. J ózefa, ur. w Janow ie P odlaskim 21 I 1899, wst. 23 X I 1921, p ro f. 27 V II 1923, zginęła 31 V III Trycówna J ózefa m. A lojza od św. B en ed ykta, konw erska, ur. w Z ielonce 21 III 1895, wst. 1 II 1919, p rof. 22 V III 1921, zginęła 31 V III Tytzówna T e o fila m. M aria T ekla od Jezusa, ur. w W arszaw ie 18 V III 1815, wst. 17 V II 1836, p rof. 12 X I 1837, um. 24 V Urmanowiczówna Anna m. W eron ika od Jezusa, ur. w W artach (Litw a) 30 III 1867, wst. 21 III 1900, p rof. 30 IX 1908, um. 17 V II ^ eiskopf M arianna Teresa m. B ernarda od św. A gaty, konw ersk a, ur. w W arszaw ie, ch rz. 21 X 1813, wst. 29 V I 1836, p r o f. 25 X I 1838, um. 15 I Wesslówna Jadwiga Teresa m. Józefa od N iep ok. P oczęcia N. P., ur. w B oćkow icach. chrz. 15 X 1739, wst p rof. 27 V III 1758, um. 8 V II C órka W ojciech a, kasztelana warszaw s., i F elicja n y P arysów n ej, bratanka Marii Józefy z W esslów K onstantow ej Sobieskiej. Wesslówna Maria K lem entyn a m. T ekla od Jezusa, ur. w W ąsock u, chrz. 11 IX 1745, wst. 1762, p rof. 6 X I 1763, um. 17 V I Siostra p o przednio w ym ienionej. Winklerów na Teresa m. K atarzyna od Jezusa, ur. w W arszaw ie 19 X I 1769, wst. 15 V III 1789, p rof. 13 II 1791, um. 10 IV Wiśniewska J ózefa m. G ertruda od N. Sakram entu, ur. w W arszaw ie 13 II 1837, wst. 8 II 1863, p rof. 6 X I 1864, um. 8 V III Wodzicka M arianna m. K atarzyna od Jezusa, ur. na B iałejru si, chrz. 21 X 1715, wst. 1731, p rof. 18 I 1733, um. 22 X I Córka Piotra, kasztelana sąd eck iego, i K atarzyn y G rabiń skiej. (Niesiecki, IX s. 381, 38 2). Wodzińska Barbara m. K arolin a od św. M aura. ur. w W ierzbn ie, chrz. 7 II 1728, wst. 1744, p ro f. 23 I 1746, um. 12 I Inw en tarz nażywa ją p odkom orzan k ą liwską, była w ięc córk ą K on sta n tego, p o d k om orzego liw sk iego, i A nny S w idzińskiej. Złota Księga (V I s. 449) błęd n ie czyni ją przełożoną sakram entek. Wodzińska Eufemia Julianna m. L udgarda od O fiarow ania N. P.. ur. w In ow rocła w iu, chrz. 16 II 1726, wst p ro f. 17 II um. 5 V Córka K arola, m iecznika m ozyrskiego, i Marianny Szam owskiej, siostra G abriela, biskupa sm oleńskiego (Niesiecki, IX s ). D w u krotn ie była p rzełożon ą. ^ o I s k a Zofia m. Ludgarda od O fiarow ania N. Panny, ur. w W arszawie 19 IX 1815, wst. 6 I 1840, p rof. 7 X I 1841, um. 19 X II Woroniecka D orota W ik toria T eresa m. M arianna od P rzem ien ienia P ań sk iego, ur. 24 IV 1733, wst. 1754, p ro f. 5 V I 1757, um. 8 III Woynówna K arolin a m. Scholastyka od N. Sakram entu ur w Szczaw oryżu na Podlasiu, chrz. 29 I 1752, wst. 6 X I 1769, p rof. 8 \ III 17i3, um. 25 IV ir- W róblewska K unegunda m. Anna od N arodzen ia P. Jezusa, ur. w K i jow ie 17 I 1776, wst. 1791, p r o f. 29 IV 1798, um. 8 III alazkówna Józefa m. M ałgorzata od Serca Jezu sow ego, konw erska, ur. w W arszaw ie 2 IV 1899, wst. 20 IV 1928, p ro f. 1 X 1930, zginęła 31 V III Zalewska L auren cja m. A ugustyna od N. Sakram entu, ur. w Sam korodku (U kraina) 7 V II 1919, wst. 1941, p rof. 1942, zginęła 31 V III a ł u s k a Joanna K unegunda m. M aria od W sz. Św iętych, ur. w W artk ow icach 26 V I wst. 1763, p ro f. 23 IV 1765 um. 21 II Córka A leksan dra, w oj. raw skiego, i T eresy P otk a ń sk iej (Niesiecki, IX s. 4 9 ). Załuska Zofia m. In n ocen ta od K rzyża, ur. w C hruscinku 7 V II wst. 14 II 1909, p ro f. 12 V III 1913, zginęła 31 V III Zamoyska M arianna Barbara m. M aria od św. K azim ierza, ur. w W arszaw ie, chrz. 11 V III 1713, wst. 1729, p ro f. 21 I 1731, um. 31 V III Córka M ichała, w ojew ody sm oleńsk., i Anny Działynskiej (N i e s i e c k i, IX s. 7 1 ).,,. Zdrojewska M arianna m. K lara od N. Sakram entu, konw erska ur. w G łodow ie 12 V III 1879, wst. 1 III p rof. 28 X I 1909, zginęła 31 V III T c, Żeleńska W anda Jadw iga M. A n ton in a od Serca P. Jezusa, ur. w Sadkach 1852, wst. 11 III 1908, p rof. 28 X I 1909, um. 8 X II. W Y K A Z P R Z E Ł O Ż O N Y C H 1. P e t i g o t M ałgorzata (M aria od Jezusa ), 5 X lt e a u v a i s d e Gentilly R adegunda (m. Radegunda od O fia r. N. P.) 2 V III Petigot M ałgorzata (M aria od Jezu sa ), 2 N il d A u v e r g n e Anna (m. A nna od św. M agdalen y), 2 V III B o m p a r d G en ow efa (m. Zuzanna od M ęki P a ń sk iej), 2 V II V III (P rzez rok nie b y ło p rz e ło ż o n e j, pon iew aż zakon n ice z p ow odu epidem ii były rozproszon e). 6. Paul mi er M ałgorzata (m. M ałgorzata od św. J o z e fa ), 15 IX Grotusówna A ntonin a (m. A n iela od Jezu sa), 2 \ I I Brenot A niela (m. Scholastyka od Jezu sa ), 2 V II Potocka K atarzyna (m. K azim iera od N iep ok. P o cz.), 2 V II K c z e w s k a Barbara (m. od W szystkich Św iętych ), 2 V II Głębocka Teresa (m. A leksa od Jezu sa), 2 V II Wodzińska E ufem ia (m. Ludgarda od O fia row. N. P.), 2 V II Leska K atarzyna (m. B en ed yk ta od Jezu sa), 2 V II Radziwiłłówna A nna (ni. A ugustyna od św. M ich a ła ), 2 V II Wodzińska E ufem ia (m. L udgarda od O fiarow ania N. P.), p on ow n ie obrana 2 V II ^ 16. Woynówna K arolina (m. Scholastyka od P rzenajsw. sak ra m en tu ), 2 V I I Załuska K unegunda (m. od W szyst. Ś w iętych ), 2 V II Wesslówna K lem entyn a (m. T ekla od Jezu sa), 2 \ W róblewska K u negun da (m. Anna od N arodź. P. Jezu sa ), 2 V II Hausnerówna Maria (m. Barbara od P rzenajśw. S akram entu), 2 V II Morawska R ozalia (m. J ózefa od M ęki P o ń sk ie j), 1 X Gołębiewska F elicja (m. A ugustyna od św. M ich a ła ), 2 V II 1852.

9 23. R ornecka P elagia (m. Stanisława od Serca M a rii), 16 IX Rakouew tka H elena (m. M agdalena od Jezu sa ), 2 V I I R ornecka P elagia (p on ow n ie obrana 2 V II V I 1906). 26. Kolońska T ek la (m. B en ed ykta od P rzen ajśw iętszego S akr.) V Iwanowska M ichalina (m. K olu m ba od św. Stanisława K o s tk i) IV Iwanowska K azim iera (m. T e o fila od Jezu sa), Daszkiewiczówna A leksandra (m. J ózefa od N arodź. P. Jezu sa ). 2 V II Kowalska W ik toria (m. Anna od O p iek i św. J ó z e fa ) 1 V II (Była to nom inacja, nie elekcja za pozw oleniem R zym u ). 31. Byszewska Jadw iga (m. Janina od E ucharyst. Serca P. Jezu sa ), 28 IX X (N om inacja za pozw oleniem R zym u ). 32. Wielowieyska Celestyna (m. M aria od N ajśw. Serca P. Jezu sa ), III. W Y K A Z PISM A kt kupna ziem i p rzez Adam a K otow sk iego, stolnika w yszogrod zk iego, od bractw a św. B en on a, 12 II K otow scy sprzedają swą p osia d łość k ró lo w e j M arii K azim ierze za zł. 19 I (A rchiw um Głów ne Akt D aw nych w W arszawie, M etryka K o ronn a, t. 215 s ). K rólow a Maria K azim iera zapisuje zł sakram entkom warszawskim i lokuje je na sw ych d ob ra ch Jarosław skich, 19 I (M etryka K oron n a t. 215, s ). K ról Jan III potw ierdza ten zapis 19 I (M etryka K oronna, t. 215 s. 368 K rólow a M aria K azim iera wystaw ia d yp lom fu n d a cji klasztoru. (Benedyktynki..., W arszawa 1938, tekst tac. s , przekład polski, s ). K ról Jan III w yjm u je m. F ranciszk ę de F euve (S. A n ton in ę) sp od op iek i Jana Glaise i J. B ibet 13 V II (tac.) Joannes Rex. K ról August II uwalnia klasztor od opłat celnych. 28 V I 1701 (p o i.). (B enedyktynki, s. 117). August II uwalnia klasztor od opłat pocztow ych 28 V I 1701 (łac.) August Rex. Curia R egia Vars. Z p rocesu o dłu gi K rólew icza Jakuba S obiesk iego 14 X 1715 r. (ła c.). List k rólew iczów Sobieskich d o p rzeoryszy klasztoru w spraw ie zł. 10 III 1717 (p oi.) Jakub Ludwik królew ic P. K onstantyn królew ic P. (B enedyktynki, s ). K ról August III potw ierdza przyw ilej uw olnienia klasztoru od opłat p oczt. 21 V 1742 (ła c.) Augustus R ex. K ról August III w nosi p rośbę d o O jca św. o rozszerzen ie o ficiu m i Mszy Reparationis w tłusty czw artek na całą P olsk ę, 18 I 1749 (w ło s k i). O rygin ał był p odpisan y przez Augusta III. Maria Józefa, królew iczow a. U pow ażnienie dla T eodora K czew skiego do zaw arcia k ontraktu zastaw nego o dobra P ło ch o cin w sum ie zip V 1755 (p o i.). Maria Józefa królew iczow a Polska. K ról August III potw ierdza zapis Marii Józefy, w dow y p o Konstantym Sobieskim, złp. dla sakram entek, 15 V II 1755 (lac.). Joannes M ałachowski Supr. R egni C ancellarius.). K rólew iczow a Maria J ózefa. D on acja p ien ięd zy zastaw ionych na P ło ch o cin ie. 17 IX 1760 (fr.). Maria Joseph Princesse R oyale de P ologne. List króla Stan. A ug. Poniatow skiego w sprawie pożyczki złp. 12 V (p o i.) (B enedyktynki, s. 162). P ow yższy dług w im ieniu króla d. 9 V II 1763 r. zaciągnął Kazim ierz Karaś, kasztelan liwski (tekst aktu: F i I o- chowski, K ościół i klasztor, s ). Co się tyczy zapisu có rk i Jakuba S obiesk iego, K arolin y de B ou illon, zł. na codzien n e Msze sw. za je j duszę, to suma ta została zabezp ieczon a na Starach ów ku, m ajątku księcia K azim ierza R adziw iłła (F i 1 o c h o w s k i, s ). IV. P oczątkow e karty kroniki lw ow skich sakram entek dostarczają sporo m a teriału do p ierw szych lat fu n d a cji w arszaw skiej i losu zakon n ic, k tóre w czasie m oru, ja k i z całą gw ałtow n ością w rok u 1708 w ybu ch ł w W arszaw ie, opuściły swój klasztor i w yjechały w strony, nie dotknięte m orem. O to w iadom ości zaczerpnięte z ow ej kroniki: Z a łoży cielk a sakram entek m. M ech tyld a na fu n d a cję warszawską w ysłała zakonnice z kilku sw oich klasztorów : z Paryża z klasztoru na ul. Casette w y jech a ły d o P olsk i m atk i: M olette, C heu rot, Beauvais de G en tilly, B om bard, a z d ru giego p arysk iego klasztoru m atka P etig ot i konw erska G ran jou r. Z T oul przybyła do W arszawy m. d A uvergne, a z R ouen m. M aunonry i Palm ier. Im tow arzyszyły cztery n ow icju szk i: G iron, P h ilip p e, B ren ot i G obard i p o- stulantka Lom bard. N ow icjuszki: G iron i P hilipp w róciły do świata i zostały przydzielone do dw oru królow ej M arii K azim iery. A by je zastąpić, zw rócon o się d o m. M ech tyld y o nadesłanie inn ych dla w zm ocnien ia ch óru przybyły cztery postulantki: Dem as, Clausier, B om bard, M enier. P on iew aż p rzyjech a ły bez u p rzed n iej zgod y k ró lo w e j, ta czuła się tym bard zo dotk n iętą. O braziła się rów n ież, iż na p rzeoryszę w ybran o nie m atkę P etig ot, ja k tego p ragn ęła, lecz m. R adegundę de Beauvais. N ie u w zględn ion o rów n ież je j życzen ia, aby m. P etig ot została p rzynajm n iej p od p rzeory szą lub m istrzynią n ow icjatu. W ogóle m. R adegunda, kobieta energiczn a, nie chciała się z god z ić, aby k rólow a m ieszała się d o spraw w ew n ętrzn ych klasztoru. S k oń czyło się na tym, iż m. R adegunda przed u koń czen iem sw ego triennium, zrzekła się sw ej godn ości. M. R adegunda d. 17 kw ietnia 1691 r. w yjech ała do F ra n cji, a wraz z nią m atki M aunonry, M olette, C heurot i G oba rd. I m atki d A u vergne i B om bard pragnęły rów nież w yjechać, co now ą przeoryszę postaw iłoby w trudnym p o ło żeniu. bo zostałaby tylko z m łodszym i zakonnicam i. K rólow a chciała je w 'Warszaw ie zatrzym ać, a nie m ogąc swym w p ływ em tego osiągn ąć, spraw iła, iż ów czesny nuncjusz w W arszaw ie P a lla v icin i* p od posłuszeństw em nakazał im p ozostać. P o w yjeźd zie m. R adegundy i je j tow arzyszek została przeoryszą ku z adow olen iu k rólow ej m. P etig ot. P o d w óch trien niach p oprosiła, aby przy now ej elek cji nie brano jej pod uwagę i przy elekcji w r została przeoryszą m. d A u vergne, a w roku następnym m. P etigot w yjech ała d o l aryza a wraz z nią op u ściły W arszaw ę p o k rótk im w nim p ob y cie m atka B ou tilly i konw erska Granjour. W ob ec tego, iż o p rócz p rzeoryszy i su bp rzeoryszy, m atki B om p ard, p ozostały w W arszaw ie tylk o m łode zakon n ice, m. d A uvergne, p o p orozu m ien iu się m. in. z ks. M ichałem B a rtłom iejem T a rło, p rzełożon ym w arszaw skich m isjonarzy św. W incentego a Paulo, zw róciła się do T oul z prośbą o przysłanie do w arszawy k ilk u zakon n ic. W r p rzy jech a ły m atk i: M agnicourt, P etitot, D arły, M orin i konw erska Beudon. K lasztor p ozostaw ał w tedy w w ielk ich tru dn ościach m aterialn ych, krolow a bow iem p o śm ierci m ęża op u ściła P olsk ę i będ ąc sama w k ło p o ta ch fin an sow ych, nie m ogła w całej pełni w yw iązyw ać się ze sw ych zobow iązań, ja k ie miała w zględem sakram entek, tak iż te prawie przez cały rok pozostaw ały w nie- * O p icju sz P allavicin i został nuncju szem w P olsce 1680 r., w r kardynałem, um r.

10 m alej bied zie. W r p rzeoryszą została m atka B om pard. P od k on iec je j rządów w r straszliw y m ór naw iedził W arszaw ę; nie om inął i klasztoru sakram entek. N ajpierw zach orow ała p rzeorysza, ch o ć z tego nie zdaw ała sob ie sprawy. w ieść o m orze, Joanna P otock a, żona Stefana, strażnika k oron n ego, późniejszego w ojew ody bełzkiego, która miała swe córk i w pensjonacie sakram entek, napisała d o in. d A u vergne, ich op iek u n k i, aby w ydała je p rzysłan ej och m istrzyn i. P rosiła też ją usilnie, aby im tow arzyszyła i uniknęła m oru... ^ Ą uv r ne nie chciała op u ścić k lasztoru, jed n akże p rzeorysza przedstaw iła je j. iż je j w yjazd jest w skazany, gdyż będ ąc p oza klasztorem będ zie m ogła łatw iej ob m yślić coś, co b y łob y z p ożytk iem dla niego. I O jcie c B ellavity, teatyn, sp ow ied n ik zakon n ic, nalegał na w yjazd. W id ząc w tym w olę B ożą, m. d ła u- vergne wraz z m. K azim ierą P otock ą izm. A n tonin ą G rotusów ną i panien kam i P otock im i d. 22 sierpnia 1708 r. opuściła k lasztor, nie p rzypu szczają c, iż na zawsze. P rzew iezion o je przez W isłę, na k tórej z p ow odu n iskiego stanu w od y, potw orzyły się liczne piaszczyste wysepki. Na nich pełno było osób, d otk n iętych m orem ch ron ili się w u rządzon ych przez nich szałasach; nie b ra k ło tam i zm arłych. Na p ierw szym p ostoju m. d A uvergne p oczu ła się ba rd zo ch orą, a sądząc iż jest dotknięta m orem, ośw iadczyła, iż ch ce p o w ró cić d o W arszaw y, żeby um rzeć w klasztorze. Jednakże w ysłaniec pani P o to c k ie j, k tóry m iał się je j córkam i op ie k o w a ć w d rod ze, na to się nie zgod ził. O św iadczył, że sam p o w ró ci do ^ arszawy, aby przyw ieźć chorej, czego by potrzebow ała. Gdy stanął w klasztorze, stan m atki p rzeoryszy b ył ju ż bard zo ciężk i. Z trudem p odn iosła się na łóżk u i p odtrzym yw a n a, napisała list do m. d A u vergne, p odn oszą c ją na duchu. Lm arła p o d w óch godzin a ch d. 23 sierpnia 1708 r. P o n iej um arło w klasztorze dziew ięć słu żących. W klasztorze była w ielka bieda i ustaw iczny strach przed m orem, t jm w ięcej, iż n ieop od a l był cm en tarz, na k tóry w ciąż p rz y w o żon o lub przynoszono zm arłych. W arszawa podów czas nie była bardzo ludna, a p o m im o. iż w iele osób op u ściło m iasto, ofia rą m oru stało się w W arszaw ie p rzeszło osób. P om im o ciężkiego położenia nie przeryw ano adoracji. N ie w ied zą c o śm ierci p rzeoryszy i losach klasztoru, m. d A uvergne w raz z innym i przybyła d o Jarosław ia, gdzie pani P otock a pow itała z radością swe córk i i p rzybyłe z nim i trzy sakram entki. N iebaw em zabrała je do Przem yśla. Zrazu postarała się, iż zam ieszkały w pałacu biskupim, skąd m iały blisk o d o katedry, gdzie m ogły od byw ać swe godzin y ad ora cji. W id ząc, iż zanosi się w P rzem yślu na dłuższy p ob y t, m. d 'A u vergne p op rosiła strażnikow ą P otock ą, aby i iej tow arzyszki um ieściła w jakim klasztorze. Z a prow adziła je d o d om i- nikanek. T e ba rd zo ch ętnie je p rzy jęły, nie m ając jed n ak u siebie m iejsca, od stąpiły im sw ój m ały p oblisk i dom ek. Strażnikow a P otock a postarała się. iż ów d om ek n a leżycie u rządzon o; zam ieszkały w nim sakram entki i córk i pani P otockiej. Tym czasem położen ie zakonnic, pozostałych w W arszawie, stawało się co raz cięższe, a g roziło n ieb ezp ieczeń stw o, iż z nastaniem w iosn y 1709 r. m ór w ybu ch nie z now ą siłą. ^ ob ec tego za zachętą pani P o to ck ie j m. d A uvergne napisała do ^ arszaw y, aby zakon n ice wraz z o. B ellavitym p rzyjech a ły do Przem yśla. Zim a w roku 1708 na 1709 była bard zo ciężka. D. 13 m arca 1709 sankam i w yruszono w d rogę niełatw o b y ło p rzed osta ć się przez zaspy śniegu; c o gorsza zm ylon o d rogę i niew iele b rak ow a ło, żeby się nie dostano w ręce ja k ich ś łotrów. Na koszta p odróży łoży ł o. B ellavity, a te byłv znaczne, bo 12 zakon n ic w raz ze swym sp ow ied n ik iem op u ściło W arszaw ę (m atk i: M agnicou rt. P etitot. M orin, Clausier, Paulm ier, Dem as, D arły, Lega, L om bard. Faguet i konw erska B e u d o n ). W W arszaw ie p ozosta ły m atk i: B ren ot, P on tau b ert, euve i d w ie P olk i kon w ersk i: B idzińska i K am ińska. T e się ju ż w y ch orow a ły i nie chciały w yjechać z klasztoru, choć je do tego usilnie namawiano. D. 24 marca 1709 r. o. B ellavity osobiście zaw iadom ił m. d Auvergne o przybyciu oczekiw anych zakonnic iż są już po drugiej stronie Sanu. Szło przeprow adzenie ich przez rzekę, co było połączone z pewnym niebezpieczeństw em, b o z p ow odu od w ilży lód się ju ż kruszył. P rzybyłe zam ieszkały w dom ku, p rzyległym do p op rzed n io w ym ien ion ego, k tóry dla tylu zakon n ic był zbyt m ały. I o fic ja ł i kan on icy okazyw ali sakram entkom w iele życzliw ości i ch cieli je u m ieścić w jed n ym z d om ów kap itu ln ych. P od zięk ow a ły sądząc, iż niedługo w Przem yślu pozostaną. T ym czasem m. d A uvergne ciężk o zach orow ała, tak iż je j stan b ył bard zo groźny. U zd row ien ie je j tem u p rzypisyw a n o, iż w szystkie zakon n ice gorąco ją p oleca ły M. B ożej przed Jej figurą, k tórą, ja k w ierzon o, św. Ja cek uratow ał przed Tataram i. Okres, o którym m ów im y, był dla Polski bardzo nieszczęśliwy przeżywała w ojnę dom ow ą. K róla Stanisława Leszczyńskiego popierał K arol X II, k ról szw edzki, a A ugusta II P io tr W ielk i. Ich w ojska zalew ały kraj grabieży b y ło bez liku. Jeszcze przed p rzyjazd em sakram entek d o P rzem yśla byli ju ż tam Szw edzi. P ew nej n ocy n a djechał now y ich od d ział i ch ciał zająć d om, zam ieszkały przez sakram entki. Skoro się jednak dow iedzieli, iż w tym dom u są zakonnice francuskie, dla k tóry ch ich gen erałow ie m ieli w ielk i szacunek z czasów p ob y tu w ojsk szw edzkich w W arszaw ie, u p rzejm ie je p rzep rosili za w yrządzoną im przykrość. P rzydało się to i benedyktynkom przem yskim. Gdy Szwedzi przybyli do ich klasztoru dla ściągnięcia kontrybucji, skoro zobaczon o je w czarnych h abitach, jed en z nich od ezw a ł się d o sw ych tow arzyszy: C o ro b icie, przecież to są zakon n ice fra n cu sk ie! I ben edyk tynki z op resji w yszły cało. R ozeszła się w ieść, iż Szw edzi chcą złu p ić m iasto. D om in ikan ki zw róciły się do sakram entek o p ożyczen ie im habitów. M iały nadzieję, iż to je uratuje, gdy m ieć je będą za francuskie sakram entki. D w óch F ra n cu zów, służących w w ojsk u szw edzkim, za p opełn ion ą przez nich ciężk ą w inę, zostało skazanych na karę śm ierci. Na ich błaganie m. d*auvergne zw róciła się d o w ładz szw edzkich z prośbą o ułaskaw ienie w innych. Jej p rośbę u w zględn ion o. P rzed opuszczen iem P rzem yśla Szw edzi p ożegnali sakram entki i pozostaw ili im znaczną ilość siana i owsa. P om im o, iż stan zdrow ia m. d A u vergne znaczn ie się p opra w ił, była jed n ak bard zo osłab ion a, a że klim at P rzem yśla je j nie odpow ia d a ł, w raz z m atką A ntonin ą G rotu sów n ą w yjech ała do Jarosław ia. Tam zaraz je do siebie zaprosiła w ojew odzin a kijow ska W ik toria z L eszczyń skich Józefow a P otock a. C hciała, aby u niej zam ieszkały. Nie zgodziły się na to, chcąc zam ieszkać u benedyktynek. U nich spotkały księżnę A nn ę D olską, którą znały jeszcze w W arszaw ie, ja k o bard zo dla nich życzliw ą. U cieszon a, ośw iadczyła p rzybyłym, iż od dawna zam ierzała u fu n d ow a ć sakram en tkom k lasztor we L w ow ie i od d a ć im w tym celu sw ój p ałac, ja k i tam m iała, i w y ło ży ć znaczną sumę na tę fu n d a cję. Na razie było to niew ykonalne, gdyż księżna należała do stronnictw a, popierającego króla L eszczyń skiego, i groziło je j p ow ażn ie n ieb ezp ieczeń stw o ze strony je g o p rzeciw n ik ów, tak iż nawet w Jarosław iu nie czuła się b ezpieczn ą. Nie m ogąc na razie sakram entkom in a czej się p rzysłu żyć, pora dziła m atce d A uvergne, aby ze w szystkim i swym i zakon n ica m i w yjech ała d o K om arna, k tóry to m ajątek d o n iej należał. S korzystano z d o b re g o serca księżnej i d. 1 czerw ca 1709 r. w szystkie sakram entki z córk a m i stra żn ik ow ej k oron n ej i o. B ellevitym wyruszyły z Przem yśla w drogę. W K om arn ie o to cz o n o p rzy b y łe jak najstaranniejszą op iek ą, stosując się d o rozkazu księżn ej, aby z nim i tak się o b ch o d z o n o, ja k by szło o nią. a- runki, w ja k ich zakon n ice się znalazły, były takie, iż zm ęczon ym tylu l*rz^" ciw n ościam i, zdaw ało się, iż znalazły się w ziem skim raju. N ied łu go jed n ak zażyw ały tego szczęścia. Nadeszła w ia d om ość, iż w ojska P iotra ^ ielk iego z^liżają się do Kom arna dla wybrania k ontrybucji. Na wieść o tym Feliks P o tock i, hetm an w ielki k oron n y, z a n iep ok ojn y o los sw ych krew n ych, panienek P otockich, napisał do m. d A uvergne, aby w obec zbliżenia się w ojsk nieprzyjacielskich, w których nie brakło Tatarów i Kałm uków, wraz z innym i w yje

11 chała do L w ow a i zapew nił, iż o tocz y je tam sw oją op ieką. Z a zn aczył, iż w przeciw nym razie nie odpow iada za to, co się z nim i stać m oże. Przybyły do Lwowa 13 czerw ca 1709 r. Zrazu znalazły przytułek w klasztorze benedyktynek. Ich ksieni Helena Kazanowska, siostrzenica zm arłego hetmana Stanisława J a b łon ow sk iego, p rzy jęła je bard zo serd ecznie. P o pew nym czasie zapragn ęła zrzec się sw ej godn ości i zostać sakram entką i w tym celu starała się o p otrzeb n e zezw olen ie w R zym ie, jed n a k że bez skutku. P rzez czas k rótk i sakram entki m ieszkały w drew nianym d om ku, należącym do księżnej D olskiej, a w reszcie Aleksander P otocki, w ojew oda sm oleński, stryj m atki K a zim iery P otock iej, postarał się o to, iż zam ieszkały w pałacu w ojew ody kijow skiego, Józefa P otockiego. O ddano im kilka panienek na w ychow anie. T ym czasem m yśl o założen iu n ow ej fu n d a cji, we L w ow ie, krystalizow ała się coraz ba rd ziej. N ie tylk o ludzie o b cy to d ora dzali, rów n ież m atki P etitot, M orin, Darły, Lom bard, P otocka i konw erska B eudon ośw iadczyły, iż są gotow e p ozosta ć w e L w ow ie. M atka d A u vergne postanow iła z ro b ić to sam o. P ozostałe zakon n ice w raz z o. B ellavitym d. 24 sierpnia 1709 r. w yjech a ły do W arszaw y. V. L IS T Y M. M E C H T Y L D Y M. M echtylda głęboko odczuwała rozstanie się z grom adką swych zakonn ic, k tóre w ysłała na fu n d a cję do P olski. O p u ściły P aryż 23 sierpnia 1687 r a już następnego dnia do n ich pisała, zach ęcają c je d o ca łk ow itego oddania się Bogu i d o w zajem nej m iłości *. Z a ch ow a ło się 39 listów m. M ech tyld y, ja k ie w latach pisała do u k och anych sw ych córe k w W arszaw ie, i 5 do k rólow ej M arii K azim iery. Z tych 15 p ozosta ło w P olsce, inne zaś sakram entki, w racając d o F ra n cji, zabrały z sobą i p rzech ow yw an e są w P a r y ż u 4, czy to w orygin ałach, czy też w k op ia ch 5. Przybyw szy do W arszawy, sakram entki-francuzki znalazły się w niełatw ych w aru nkach, oddalon e od ojczy zn y, nie znając język a kraju, d o k tórego p rzybyły, n a p oty k a ją c różn e tru dn ości, n ieod łączn e od zapoczątkow an ia n ow ej fu n d a cji, m iały sp oro p o w o d ó w do upadania na d uchu i p otrzeb ow a ły często p ow ta rzan ej zachęty d o w ytrw ania na n ow ej p la ców ce. M. M ech tylda w sw ych listach dodaw ała im odw agi i tak np. p isała: Les oenvres de Dieu, parailles a celle que vous etes allees faire, ne s enfantent que par la croix. Je ine suis bien attendue que vous auriez beaucottp a sacrifier... Je vous conjure de relever un pen votre cotirage, c est dans cette rencontre que vous donnez a N. S. de marques de votre arnour... Ne doutez pas qtie le demon ne jettera de grand degoiit dans vos coeurs pour vous decourager et vous faire perdre la inerite de tant des fatignes et detruire l oeuvre de Dieu dans sa naissance. J espere que N. S. et Sa tres Ste Mere vous donneront des forces et du courage pour achever ce qne votre zele et votre amour pour notre adorable Mystere vous a fait commencer... (23 XI 1687). W liście z d. 31 X II 1687 m. M ech tylda pisze m. in., iż jest pew na, że klasztor warszawski dużo się przyczyni do chwały B ożej. O ataku apoplektycz- 3 H e r v i n, V ie, * Paris V, 33 rue Lhom ond. 5 Ilość listów m. M echtyldy, jakie zachow ały się do naszych czasów, przekracza (c fr. Priez sans cesse, Paris 1953 s. 4 6 ). W tym rozd zia le są om ów ione tylko te listy, które pozostały w Polsce. vm który ją postaw ił na kraju grobu, donosi w liście z d. 12 II 1688 i zachęca swe d u ch ow n e có rk i do u fn o ści, iż k rólow a, która sp row ad ziła je do W arszawy, nie om ieszka i dalej opiekow ać się nim i: Tout ce que je desire c est la conservation du Roi et de la Reine; avec cela tout le reste ira bien. Je n ai regarde en cette Etablissement que la gloire de N. S. II l a voulu et je me suis soumise a Son adorable volonte. List z d. 1 III 1688, w k tórym m. M ech tylda w yraża swą cześć i w d zięczn ość dla k ró lo w e j, jest rów n ież w ielkim w ezw aniem d o w arszaw skich sakram entek, aby się niczym nie zrażały. S oyez, pisze do nich je vous supplie, bien cordiales les unes avec les autres, afin que votre union attire les misericordes du Ciel sur votre etablissement. Prenez courage. Vous etes en etat de devenir toutes de grandes saintes. Vous avez besoin de vous entr aimer. Yous n avez de societe qu avec vous toutes ensemble. Vous n avez nulle consolation quand la Reine n est pas a Varsovie. II est vrai que vous etes bien denuees; je le comprend bien. Les privations sont tres grandes et comme vous n avez point de creatures vous etes obligees de cherclier et de vous tenir pres du Createur, qui recompensera eternellement les sacrifices que vous faites pour Sa gloire au divin Sacrament de 1 autel. Encouragez vous a le faire adorer petit a petit. N. S. fera connaitre notre Institut. II aura soin de vous, puisque vous vous etes sacrifiees pour Lui, par un abandon adniirable. Z a ch ęca ją c swe có rk i duch ow n e d o zdania się na O p atrzn ość, m. M echtylda nie spuszczała jed n ak z oka i m aterialn ych p otrzeb klasztoru. W tym że liście zapytuje o dom, który sakram entki otrzym ały, i czy wartość pieniędzy, w ja kich otrzym ują rentę, odpow iada w artości liw rów francuskich. Co się tyczy listu z d. 8 III 1688, to donosi w nim m. in. o śm ierci siostrzenicy k ró lo w e j, panny de B eth un e, i korzysta znow u z tej ok a zji, aby jak najgorętszym i słowy w ypow iedzieć swe uznanie dla królow ej, co zresztą wyraziła w swym liście do niej (10 V 1688). M. M echtyldzie szło rów nież o w zm ocnienie ch óru zakon n ego, na czym i k ró lo w e j zależało, i d on osi (13 V 1688). M. P etig ot, p rzeoryszy, iż m oże p rzysłać dw ie zakon n ice, trzy postu lantki z p ięknym głosem i d w ie k an dydatki na k on w ersk i, ale p rosi o jak najprędsze nadesłanie rozk a zów k rólow ej i p ien ięd zy na p o d ró ż, gdyż nie ma środ k ów na pokrycie tych kosztów. Pisała też o tym do m. d Auvergne (17 V 1688). Że k rólow a w tej spraw ie zw racała się d o m. M ech tyld y, w id ać to ze słów jej listu do M arii K azim iery (2 IX 1688): 8 M argrabia F ranciszek B eth un e, mąż L udw iki M arii, najstarszej siostry królow ej M arii K azim iery, w latach był posłem francuskim w P olsce. Jego siostra, serdeczna przyjaciółka m. M echtyldy, była ksienią benedyktynek w B eaum ont. Ona rów n ież p ośredn iczyła w spraw ie fu n d a cji sakram entek w W arszawie. Dwie córki m argrabiego wyszły za mąż w P olsce : Maria za K a zim ierza R ad ziw iłła, a następnie za A leksan dra Sapiehę druga, Joanna, za Stanisława Ja błon ow sk iego. Ta b a rd zo się p rzyczyniła do fu n d a cji sakram entek we Lwowie. Życzliw ość k rólow ej dla sakram entek i tym się tłum aczy, iż m łodsza jej siostra, Maria Franciszka, ok wstąpiła do sakram entek w Bourges. Nasza Przeszłość

12 Suivant les ordres que Yotre Majeste me fit la grace de me donner par l7avant derniere lettre qu il Lui plut m honorer j ai cherche des filles qui puissent secourir les religieuses que Yotre piete, Madame, a etablie dans leur besoin tant pour le chant du choeur que pour 1 adoration perpetuelle... W r zgłosiła się na siostrę ch órow ą K atarzyn a P otock a, kasztelanka kam ieniecka. Ta jeszcze ja k o postu lantka otrzym ała od m. M ech tyld y poniższy list (zapew ne ja k o odpow iedź na list do niej skierow an y ): A Mademoiselle Mademoiselle C. Potoska (sic) aux Benedictines du St. Sacrament de Varsovie. Mademoiselle. Vous me donnez une sensible consolation d"apprendre les effets de la grace dans votre cher coeur lui donnant la force et le courage de s immoler a notre Seigneur coinme une victiine de son pur amour. C est une faveur du Ciel de plus signalee et que vous doit donner une solide confiance que vous etes honoree du sacre caractere des elus du Seigneur. Et ce qui vous doit confirmer dans une telle esperence c est que vous devenez non seulement filie de Tlnstitut, mains une filie bien cherie de la tres Immaculee Mere de notre divin Seigneur Jesus Christ, mais d une inaniere si intime et si avantageuse pour vous que vous en devez concevoir une joie toute divine parceque voits avez une Superieure qui est toute puissante au Ciel et en la terre, qui vous donnera toutes les graces et benedictions que vous avez besoin pour devenir une grandę sainte. Je vous conjure d y avoir une parfaite confiance et de prier quelque fois pour moi qui serai toute ma vie en son amour votre fidele amie et servante. Je la prie que Elle vous fasse concevoir la grandę grace de votre vocation et vous donnę la fidelite pour la remplir. J'aurais bien dessein de vous en dire davantage, tres chere et aereable filie, mais je ne pus prendre le temps de contenter mon affection a vous marquer les sentimens de non coeur et cambien je me sens obligee a notre Seigneur de vous avoir prevenue de ses benedictions. Je Lui domande pour vous la grace de perseverer et qu Il vous consomme un jour de son pur amour. Obligez moi de saleur tendrement Mademoiselles, vos cheres compagnes. Je leur souhaite le meme bonbeur qu a vous et d etre bien persuadee que c est du plus 6incere de mon coeur, ma tres chere filie, que je suis en Jesus et Sa tres sainte Mere votre tres humble et tres fidele servante. Ce 10 Mai S. M. du St. Sacrament p[rieure] ind[igne]. Ostatni d och ow an y list, ja ki m. M ech tyld a napisała do W arszaw y, d o n o w o o h r a n e j przeoryszy m. d"a uvergne na datę 27 IX W nim d on iosła o spaleniu się klasztoru sakram entek w N an cy. N ieszczęście p rzypisyw ała swoim w inom. B óg dopu ścił na tam tejsze siostry krzyż, na który ona zasłużyła. V I P IS M A D O T Y C Z Ą C E P O B Y T U K S IĘ Ż N IC Z K I L U D W IK I D E CONDE W K L A S Z T O R Z E S A K R A M E N T E K W W A R S Z A W IE Bibliografia (Vie de Louise-Adelaide de Bourbon Conde, t. II. L ettres, t. III O euvres. Paris R a b o r y, La vie de Louise de Bourbon princesse de Conde, Solesm es Conde Louise-Adelaide, Correspondance... Paris Kraushar, Bourboni na wygnaniu w Mitawie i to Warszawie, W arszaw a ). Archiwum warszawskich sakramentek (n r 1 17) 1. B ened yktyn ka francuska R óża de la R oziere, p rzebyw ająca w N ieśw ieżu, d op y tu je się o szczegóły życia zak on n ego sakram entek ze w zględ u na swą p rz y ja ció łk ę, k tórej nazwiska na razie nie m oże w ym ien ić. 5 X 1800 (fra n c.). (M. R óża, w świecie Maria G enow efa de la R oziere, przyjaciółka i tow a rzyszka Ludw iki C onde w r wstąpiła do sakramentek w P aryżu ). 2. K siężn iczk a L udw ika de C onde p rzebyw ająca w N ieśw ieżu, a pragnąca dla załatwienia spraw zatrzym ać się w W arszawie, prosi o pozw olenie zam ieszkania w klasztorze. 12 IV (fra n c.). 3. K siężniczka d on osi, że czeka na p aszporty z P etersbu rga, w sku tek czego musi op óźn ić swój przyjazd. 3 Y 1801 (fra n c.). 4. K am era Pruska w W arszaw ie. P ozw olen ie dla k siężn iczki i m. R óży na przebyw anie u sakramentek. 28 V III 1801 (niem.). 5. N otatka, zastępująca m etrykę: L. A. de B ourbon. urodzona w Paryżu 5 paźdz r., córka księcia Ludwika Józefa de B ourbon C onde i K a roliny de Rolian, księżniczki de Soubize etc (fra n c.). 6. P rotokół egzam inu księżniczki przed obłóczynam i 11 IX (la c.). 7. Pruskie P rezydiu m P o licji w W arszaw ie wzyw a klasztor, aby n iezw łoczn ie je zaw iadom ić, w jakim charakterze przebyw ają u księżniczki trapistki S. M elania i S. M aura, przybyłe z T orunia. 22 I 1802 (niem.). 8. K opia um owy księżniczki z klasztorem w sprawie m. R óży. (fra n c.). 9. U m ow a w spraw ie E leon ory D ą b k ow sk iej, którą księżniczka się zajm ow ała przed wstąpieniem do klasztoru 1. V III (fra n c.). (K siężniczka, będąc w N ieświeżu, zaopiekow ała się czteroletnią córeczką zubożałych rodziców, E leon orą D ąbkow ską. Z abrała ją d o W arszaw y, A n glii i F ra n cji i na k rótko przed zgonem wydala ją za lir. de G ouvello. R abory 297, 422). 10. Um owa w sprawie m atki R óży benedyktynki. 4 IX 1802 (fra n c.). 11. P rotok ół egzam inu księżniczki przed profesją. 6 IX 1802 (fra n c.). 12. K arta ślu bów s. M arii J ó z e fy od M iłosierd zia B ożego. 21 IX (fa k sy - m ile R a b ory, ). 13. List od zakonnicy z Anglii d o m atki R óży 12 X I List S. M. J ózefy d o ks. Adam a P ra żm ow sk iego, adm inistratora biskupstw a warszawskiego, w którym pisze o swym zam iarze przeniesienia się do klasztoru w A nglii, oraz że napisała już o tym do króla pruskiego. 18 III 1803 (fra n c.). l^. List s. J ó z e fy, p rzebyw ającej w k lasztorze b en edyk tyn ek w B od n ey-h a ll w A n glii. 10 V II 1805 (fra n c.). 16. List s. J ó z e fy z B od n ey-h a ll, w k tórym m ów i, że ona i m atka R óża gorąco kochają adorację. 30 V 1806 (fra n c.).

13 17 K op ia listu.. J ó z e fy d o ks. P ra żm ow sk iego, w k tórym b a rd zo» «d e c z n ie d o p y tu je się o k la iz to r w arszaw ski, o k to re g o los jest n iespok ojn a. III 1808 (fra n c.). W szystk ie w y że j w ym ien ion e pism a sp łon ęły. Z a ch ow a ły się ich k op ie w k lasztorze sak ram en tek w P aryżu (z w yją tk iem nr 4, 6, 7, 11). k op ie z^ nich w róciły d o W arszaw y C o rre sp o n d a n ce de la P n n cesse L ou ise de C onde w yżej w ym ien ion y ch listów n ie p o d a je, zam ieszcza natom iast liczn e listy, jakie księżniczka pisała z W arszawy do sw ego ojca (15) i brata (9 ). U ZU PEŁN IEiN IE DO P O W Y Ż S Z E G O 1. List cesarza A leksan dra I d o k siężn iczk i. Zgadza się na je j za 1" rz(" niesienia się z granic R osji do W arszawy - St. Petersburg 30 III I ettres nr 45, F i 1 o c h o w s k i, s. 36 i i. 2. F ry d eryk W ilh elm, k ró l p ru ski, p rzesyła k siężn iczce w yrazy p rzy ch ylin osc, C h a rlotten b u rg 2 V II L ettres nr 47, F i l c h pw.ksl ; 3 K rólow a pruska Luiza do księzm czki 14 V III Lettres, nr. 4 F ryderyk W ilh elm zaw iadam ia, iż zezw olił k sięzn iczce i m. R ozy na p o >t w W arszawie dokąd przybyły 18 V I 1801, 28 V III _ V,e s O b łócz yn y k siężn iczk i 20 IX T ek st m ow y M iaskow sk iego, biskupa warsz po fran c. V ie, K siężn iczk a p rosi p ap ieża Piusa V II, aby ją uznał z. p ozb a w ion ą głosu a k tyw n ego i pasyw n ego i zdysp en sow ał ją od w yzszych urzędów w konie. O dpow iedź przychylna papieża i tekst odnośn ego breve z 2 H X 1803 V ic, i 7 K s ię ż n ic z k i z w róciła się ze sw ym zam iarem p rzen iesien ia się d o innego kiaw toru zagranicznego d o trz lch biskupów francuskich, będących p od ów czas w A nglii. Ci pism em z d. 12 V 1804 w yrazili zgodę na je j zam iar. 8 P rz e lo io n a ~ (a k r a m e n te k w arszaw skich m. L udgarda W odziń sk a pism em z d 29 V I 1804 zezw ala s. J ó z e fie, aby dla słu szn ych, rzeczyw iście istni^ jących przyczyn, starała się o przeniesienie d o innego klasztoru. 9. A dam P ra im o w s k i, adm in istra tor d ie ce z ji w arszaw.» - ę d o w o zezw ala s. J ó z e fie na p rzen iesien ie się d o k la sztoru w A n glii d. 12 I I)o p w yższego p is m. u rz ędow ego d odał P a r n o w s k i list p ryw a tn y, z d V ie, s ; K r a u s h a r, * A 10. A dam P rażm ow ski. nie m ogąc z p ow odu ch oroby z. Jlozefą P «czv n i to listow n ie. Załącza list p o le ca ją cy d o bry g id ek w ( 5 ąnsku» kt rvch księżniczka ch w ilow o m.ała się zatrzym ać. Z Gdańska w y je. hal ok rętem d o A n g lii 7 V I V ic,» * * * Zaraz po ukończeniu wojny sakramentki z wielką energią zabrały się do odbudowy swej świątyni według dawnego wzoru ( k o ścioły Warszawy w odbudowie, Warszawa 1958, s. 16). MATERIAŁY DO BIOGRAFII KS. BISKUPA STANISŁAWA ROSPONDA Zebrał i opracował Stanisław Rospond ŻYCIORYS1 Ks Biskup Dr Stanisław Rospond urodził się dnia 31 ' ^ r. w Liszkach, pow. Kraków 1 - * } 70-tych ubiegłego wieku galicyjsk p ścińca ciągnęły się była taką samą ulicówką ^ ^ ^ ". ^ p rl a d zil od Krakowa domy, prze-waznie słomą r\.. n uj ZyI'1 rzez Przegorzały Bielany, Kryspinów J B - d g * Odległość od g ^ ^ miasta wynosiła około 14 km. uaiej 1 i Chrzanów wiodła wyboista droga na S ą., tlrewnia- Kościół parafialny murowany na kilometrów nego obsługiwał ok llcznew ^ ler ąc1j rą0mjeziorzany, Piekary, Bugfr& S s:: b>,a* k i i > i i c, k * przynależna do p a r a f i i tynieckiej. _n7(iroimiony, gdyż słaby był ruch. f lcl,a migracyjny. i e8*inyyzzwią*zki'^matrymonialne ZwiązU m y ^ z reguły były pod, wsiowe*', na. rzadziej mieszane z okolicą. Kowalików, Rospondów, Steczzwisk stale powtarzając) c i ;. zasiedziałych nazwisk ków. Wąsików, tj. najbardziej ty p o ^ c h ^ twa Basista, Stalisieckich. Jedynie przy pomocy P... Przybyszów łatwo chitra, S.opa, m oin..,» «icl. "w isk,, o in. r «Zi.osn«c» ' ^ der. Rozwinął»ię > doić «J - Kiełbasa lisieck. była p r «d w o, ą. o rkolo' e- ;,k I k. do Krakowa, ale i d a *{ J ^ t ^ d U rozwożono słońce okrągłe, z bardzo z y.. Skawina. Krzeszowice, na jarmarki okolicznych miejscow Bielanach i w Tyńcu. Czernichów. A zwłaszcza na odpusty w Bielanach «Życiorys ten opracowano.zczegołowiej na podłtałne ^ ^ Sr0d0wiska przez rodzinę z czasów dzieciństwa, oraz rzutowano rodzinnego i w iejskiego.