INFORMATOR Zabrze, kwietnia 2018

Transkrypt

1 INFORMATOR Zabrze, kwietnia 2018

2

3 Spis treści 1. Program konferencji 1.1. Program, 17 kwietnia (wtorek) Program, 18 kwietnia (środa) Sesja posterowa (I,II) Prelegenci Komitet naukowy Streszczenia wystąpień i posterów Publikacja Chromatografia jonowa Sponsorzy. 55 3

4 Program konferencji Zabrze, kwietnia 2018, Ośrodek Konferencyjno - Szkoleniowy "Innowacja" Politechniki Śląskiej w Zabrzu, ul. Jagiellońska 38A 17 kwietnia 2018 r. (wtorek) 10:30-10:40 Otwarcie konferencji Dyrektor Instytutu Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze Prof. dr hab. inż. Marianna CZAPLICKA Przewodniczący Komitetu Naukowego Dr hab. Rajmund MICHALSKI, prof. IPIŚ PAN 10:40-10:50 Wręczenie nagrody Komitetu Chemii Analitycznej PAN Przewodniczący Komitetu Chemii Analitycznej PAN Prof. dr hab. Bogusław BUSZEWSKI 10:50-11:25 Bogusław BUSZEWSKI Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Toruń Separation of bacteria by capillary zone electrophores. Effect of charge distribution 11:25-12:00 Rajmund S. DYBCZYŃSKI Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa Rola metod chromatograficznych w weryfikacji dokładności oznaczania pierwiastków ziem rzadkich (REE) na poziomie śladowym 12:00-12:35 Victor BOCOŞ-BINŢINŢAN, Ileana-Andreea Raţiu Babeş-Bolyai University, Faculty of Chemistry and Chemical Engineering Cluj-Napoca, R0mania Ion Mobility Spectrometry IMS - a very fast chromatography of ions in gaseous phase. Application of portable IMS instrumentation to trace detection of toxic industrial chemicals TICs in air 12:35-13:00 Wystąpienie laureata nagrody KChA PAN Paweł NOWAK Uniwersytet Jagielloński, Wydział Chemii, Kraków Odkrywanie i badanie analitycznego potencjału elektroforezy kapilarnej jako wszechstronnej techniki rozdzielania i charakterystyki biomolekuł 13:00-14:00 Lunch 4

5 14:00-16:00 SESJA MŁODYCH 14:00-14:15 Inga MARKEVICIUTE Technical University of Berlin, Germany Recent developments in dialysis sample preparation for IC 14:15-14:30 Ileana Andreea RATIU 1,2, Tomasz Ligor 1,3, Boguslaw Buszewski 1 1 Interdisciplinary Centre of Modern Technologies, Nicolaus Copernicus University, Toruń, Poland 2 Babeş-Bolyai University, Cluj-Napoca, Romania Detection of bacterial markers using solid phase micro-extraction materials 14:30-14:45 Ewelina KLEM-MARCINIAK, Krystyna HOFFMANN, Józef HOFFMAN Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Wrocław Zastosowanie chromatografii par jonowych do oznaczania chelatów nawozowych Fe-EDDHA oraz Fe-EDDHSA 14:45-15:00 Katarzyna KARAŚ, Marcin FRANKOWSKI Uniwersytet A. Mickiewicza, Wydział Chemii, Poznań Analiza specjacyjna chromu w zabawkach 15:00-15:15 Ewa JASZCZAK, Żaneta Polkowska Politechnika Gdańska, Wydział Chemii, Gdańsk Wykorzystanie chromatografii jonowej (IC-PAD) w analityce jonów cyjankowych obecnych w pestkach polskich jabłek i moreli 15:15-15:30 Adrian GOŁĘBIEWSKI, Tomasz Kowalkowski, Bogusław Buszewski Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, UMK Toruń Analiza pektyn techniką asymetrycznego frakcjonowania w polu sił przepływu z detekcją wielokątowego rozproszenia światła (A4F-MALS) 15:30-15:45 Katarzyna BIGUS, Astel Aleksander Akademia Pomorska w Słupsku, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Aquatic chemistry of several coastal lakes the Southern Baltic area 15:45-16:00 Podsumowanie pierwszego dnia konferencji 16:15 Wyjazd autobusami do Sztolni Luiza w Zabrzu + uroczysta kolacja w Łaźni Łańcuszkowej inauguracja-lazni-lancuszkowej (dotyczy osób zapisanych) 23:00 Powrót autobusami do miejsca konferencji 10:30-16:00 Sesja posterowa I 5

6 18 kwietnia 2018 r. (środa) 9:00-9:35 Joachim WEISS Leopold-Franzens University, Innsbruck, Austria Thermo Fisher Scientific, Dreieich, Germany Current trends in ion chromatography 9:35-10:10 Markus LÄUBLI Metrohm International Headquarters, Herisau, Switzerland Use and importance of IC-MS coupling in environmental analysis 10:10-10:45 Wolfgang FRENZEL Technical University of Berlin, Germany IC post column techniques for sensitivity and selectivity enhancement 10:45-11:20 Rosa M. ALONSO, Omaira DE LA HERA, Nerea AYARZA University of the Basque Country (UPV/EHU) Bilbao, Spain Ion chromatography and food safety 11:20-12:10 Przerwa 12:10-12:30 Wiesława E. KRAWCZYK, Marzena Barczyk, Pelagia Domagalska Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec Źródła termalne na południowym Spitsbergenie 12:30-12:50 Anetta Zioła-Frankowska, Marcin FRANKOWSKI Uniwersytet A. Mickiewicza, Wydział Chemii, Poznań Analiza specjalizacyjna glinu w winach polskich - możliwości i wyzwania 12:50-13:10 Przemysław KOSOBUCKI Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej Postępy w rozwoju izotachoforezy (ITP) 13:10-13:30 Magdalena JABŁOŃSKA-CZAPLA Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze Mobilność antymonu oraz jego form specjacyjnych w ekosystemach rzek Górnego Śląska 13:30-13:45 Podsumowanie konferencji i wręczenie nagród 9:00-12:10 Sesja posterowa II 6

7 17 kwietnia 2018 r. (wtorek) Sesja posterowa I 10:30-16:00 1. Justyna Werner Oznaczanie zawartości jonów metali ciężkich w próbkach środowiskowych IL-UA-DLLME-SAP/HPLC-UV Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznej, Poznań metodą 2. Justyna Werner, Robert Frankowski, Agnieszka Zgoła-Grześkowiak Oznaczanie zawartości parabenów w wodach naturalnych metodą IL-UA-DLLME- SAP/HPLC-FD Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznej, Poznań 3. Mariusz Kluska 1, Joanna Jabłońska 1, Ewa Witkowska-Krajewska 2, Wiesław Prukała 3 Zastosowanie techniki izotachoforezy do rozdzielania pochodnych chinoliny 1 Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Nauk Ścisłych 2 Dział Farmacji Szpitalnej, Szpital Solec Sp. z o.o., Warszawa 3 Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Chemii 4. Kargol J., Jasiński P., Nowogrodzka K., Chmielewska J., Flasińska A., Dembska G., Pazikowska Sapota G. Walidacja metody oznaczania anionów w wodach za pomocą chromatografii jonowej Instytut Morski w Gdańsku 5. Jasiński P., Kargol J., Nowogrodzka K., Chmielewska J., Flasińska A., Dembska G., Pazikowska Sapota G. Walidacja metody oznaczania anionów w ściekach za pomocą chromatografii jonowej Instytut Morski w Gdańsku 6. Robert Duliński 1, Marek Zdaniewicz 2, Aneta Pater 2, Dagmara Poniewska 1, Łukasz Byczyński 1, Krzysztof Żyła 1 Zastosowanie chromatografii HPAEC-PAD do analizy bioaktywnych inozytoli oraz profilu sacharydów w piwie gryczanym Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Technologii Żywności, 1 Katedra Biotechnologii Żywności, 2 Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej 7

8 7. Łukasz Byczyński, Robert Duliński, Krzysztof Żyła Optymalizacja rozdziału wybranych sacharydów i polialkoholi metodą chromatografii jonowej z detekcją refraktometryczną Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Technologii Żywności 8. Celina Pieszko 1, Adam Kozubowski 2 Oznaczenie wybranych fenolokwasów w naparach z ziela czystka za pomocą HPLC 1 Politechnika Śląska, Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii 2 firma EKOMAX Sp. z o.o 9. Rajmund S. Dybczyński, Krzysztof Kulisa Wpływ temperatury na rozdzielanie anionów nieorganicznych za pomocą chromatografii oddziaływania jonów w układzie: kolumna C PhenylHexyl mm NaHCO mm TBAOH Laboratorium Jądrowych Metod Analitycznych, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej Warszawa 10. Ewelina Klepko, Bożena Górecka Analiza wpływu rodzaju, stężenia i ph roztworu kompleksonu na wykrywalność śladowych ilości żelaza, miedzi, kobaltu i manganu techniką chromatografii jonowej Laboratorium Badawcze, Instytut Nowych Syntez Chemicznych, Puławy 11. Barbara Mazurek, Mariusz Chmiel Chromatografia jonowa w analizie związków aminowych w roztworach przemysłowych Laboratorium Badawcze, Instytut Nowych Syntez Chemicznych, Puławy 12. Ewa Witkowska-Krajewska 1, Joanna Jabłońska 2, Wiesław Prukała 3, Mariusz Kluska 2 * Stabilność pochodnych (e)-azastilbenu w próbkach środowiskowych 1 Dział Farmacji Szpitalnej, Szpital Solec Sp. z o.o., Warszawa 2 Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Nauk Ścisłych 3 Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Chemii 8

9 18 kwietnia 2018 r. (środa) Sesja posterowa II 9:00-13:00 1. Rafał Szołtysik, Sylwia Bajkacz Development of a new method for analysis of phytoecdysteroids in spinach Politechnika Śląska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii, Gliwice 2. Anna Wolny 1, Sylwia Bajkacz 1, Bożena Łosiewicz 2, Agnieszka Stróż 2 Analysis of heparin in biomedical studies 1 Politechnika Śląska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii, Gliwice 2 Uniwersytet Śląski, Instytut Nauki o Materiałach, Chorzów 3. Elżbieta Słocka 1, Sylwia Bajkacz 1, Ewa Felis 2 Determination of benzotriazole, imidacloprid and clarithromycin in model water samples by UHPLC-UV 1 Politechnika Śląska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii, Gliwice 2 Politechnika Śląska, Centrum Biotechnologii, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska, Gliwice 4. Irena Baranowska, Sylwia Bajkacz Use of the UHPLC-DPPH method for the selection of plant samples tested for antioxidant activity Politechnika Śląska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii, Gliwice 5. Judyta Kruk, Irena Baranowska, Agnieszka Gajda Enantioseparation of selected natural antidepressants Politechnika Śląska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii, Gliwice 6. Magdalena Jabłońska-Czapla, Katarzyna Grygoyć Specjacja arsenu w roślinach przybrzeżnych Kłodnicy z wykorzystaniem techniki HPLC- ICP-MS Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze 9

10 7. Joanna Kernert 1, Dorota Kołodyńska 2, Joanna Kończyk 3, Jerzy Gęga 4, Rajmund Michalski 1 Usuwanie chloranów (VII) z terenów skażonych. Problemy analityczne i technologiczne 1 Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN 2 UMCS, Wydział Chemii, Zakład Chemii Nieorganicznej, Lublin 3 Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy 4 Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii Produkcji i Technologii Materiałów 8. Alina Pohl, Malwina Tytła, Paulina Pecyna, Joanna Kernert, Maciej Kostecki Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze Zmienność ładunków wybranych jonów na przykładzie rzeki Bytomki, w warunkach silnej antropopresji 9. Marcin Konior, Dariusz Pawlak Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Ośrodek Radioizotopów Polatom, Otwock Opracowanie technologii chromatograficznego oczyszczania chlorku lutetu 177 LuCl 3 na złożu HDEHP 10. Joanna Kończyk 1, Jerzy Gęga 2, Rajmund Michalski 1 Usuwanie jonów chloranowych(vii) z roztworów wodnych przy użyciu cieczy jonowych jako ekstrahentów 1 Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Częstochowa 2 Politechnika Częstochowska, Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, Częstochowa 11. Patrycja Kasprzyk 1, Kornelia Śliwka 1, Sylwia Bajkacz 2, Jakub Adamek 2 Development of a new procedure for extraction of flavonoids from buckwheat 1 Silesian University of Technology,Department of Inorganic, Analytical Chemistry and Electrochemistry, Faculty of Chemistry, Gliwice 2 Department of Organic and Bioorganic Chemistry and Biotechnology, Faculty of Chemistry, Silesian University of Technology, Gliwice 12. Katarzyna Karaś, Marcin Frankowski Analiza metali ciężkich w zabawkach dostępnych na polskim rynku Uniwersytet A. Mickiewicza, Wydział Chemii, Poznań 10

11 PRELEGENCI 11

12 Professor Bogusław Buszewski Address, phone, fax, Chair of Environmental Chemistry and Bioanalytics Faculty of Chemistry Nicolaus Copernicus University, 7 Gagarin St Torun, Poland Phone (4856) , Fax (4856) bbusz@chem.umk.pl He graduated at the Faculty of Mathematics-Physics-Chemistry of the Maria Curie Sklodowska University in Lublin. In 1986 he has received PhD degree at the Faculty of Chemical Technology, Slovak Technical University in Bratislava, Czechoslovakia. In 1992 he has reached the Doctor of Sciences (habilitation) degree. In 1994 he has received Nicolaus Copernicus University in Toruń professor position and in 1999 received the title of professor of chemistry. After MSc graduation he became an assistant in the Department of Physical Chemistry, M. Curie Skłodowska University in Lublin. Then he worked in the Department of Chemical Physics and Physic-Chemical Separation Methods until From 1994 he began to organize his research group at the Faculty of Chemistry, Nicolaus Copernicus University in Toruń and became the Head of the Department of Environmental Chemistry & Ecoanalytics, later on transformed into Chair of Environmental Chemistry & Bioanalytics. Until now he takes over this function. From 2010 He is also a head of Center For Education & Research in Separation Methods & Bioanalytics BioSep. In 2016 he was elected as a corespondece member of Polish Academy of Sciences He has been Humboldt Fellow at Tübingen University (Germany) and visiting professor at several universities in the USA, Brazil, Japan, India, China, Taiwan, UK, Ireland, South Africa, Jordan, Australia, Austria, the Netherlands and in many others European countries as well. He served as a member of the Committee of Analytical Chemistry of the Polish Academy of Sciences and from 2015 to 2019 He is a chairman of it. He serves also as the member of the editorial boards of 26 national and international journals and has authored or co-authored 15 books, numerous patents (most of them has been already implemented), lectures and more than 500 scientific papers (h=43). He is one of the most citied chemist in Poland (over 9000 citations). He was awarded by numerous national and international organizations (including Doctor Honoris Causa) and supervised 38PhD. 12

13 Prof. Buszewski is also the chairman of the Central European Group for Separation Sciences (CEGSS), the president of Polish Chemical Society ( ), the president of the Societas Humboldtiana Polonorum, member of steering committee of Division of Environmental Chemistry of the European Association for Chemical and Molecular Sciences (EuCheMS), member of Austrian Academy of Sciences. He was a president of European Society for Separation Science (EuSSS) ( ). In October 2007 was awarded by the Foundation for Polish Science (FNP) of prestige award Master (Mistrz) and in 2009 was awarded of the Polish Prime Minister award. He received also the award of the Ministry of Science & High Education in 2013 and received the title Doctor honoris causa of the University of SS Cyril and Methodius in Trnava (Slovakia) and Military University of Technology in Warsaw in In 2015 He was awarded of the Knight s Cross of the Order of Polonia Restituta. Prof. Rajmund Stanisław Dybczyński Prof. Rajmund Stanisław Dybczyński was born in Warsaw, Poland, in He attended A.Mickiewicz High School in Warsaw matura 1951 with honors. In 1955 he graduated from Warsaw University with the degree of M.Sc. in chemistry, and started his professional work at the Institute of General Chemistry, Warsaw, studying physico-chemical methods for characterization of ion exchange resins. In 1957 he joined the Institute of Nuclear Research, Warsaw, from where he obtained his Ph.D. (1963) and D.Sc. (1971) degrees. In 1987, the President of Poland conferred him the scientific title of Professor in Chemistry. Since 1965 Dr Dybczyński has been the Head of Laboratory for Radiometric Methods of Analysis, and since 1995 till 2008 the Head of Department of Analytical Chemistry at the Institute of 13

14 Nuclear Chemistry and Technology (formerly the part of the Institute of Nuclear Research) in Warsaw. He spent several months as a visiting scientist at the Institute of Geochemistry and Analytical Chemistry, Moscow ( ) and the Polytechnic Institute of Brooklyn, N.Y., USA ( ). In the years he worked for the IAEA in Vienna, being responsible for Analytical Quality Control Services, and later on participated in several Advisory Group or Consultant s Meetings organized by the IAEA. One of the main fields of scientific interest of Prof. Dybczyński is the research on the neutron activation analysis (NAA), in particular on new separation methods (based on ion exchange and extraction chromatography) for the development of radiochemical separation schemes to be applied in NAA. As a result, many original methods of determination of trace elements in various matrices have been elaborated by him and his team, related to both radiochemical and instrumental mode of NAA. They were successfully used inter alia for: (i) identification of single human hairs for forensic purposes; (ii) checking medical hypothesis on possible correlation between coronary heart disease and concentration of certain trace elements (Cu and Zn), (iii) study on homogeneity of certified reference materials (CRMs); (iv) determination of the composition of meteorites and testing the hypothesis on their origin from the common parent body. Prof. Dybczyński initiated the work on elaboration of highly accurate (definitive) methods for determination of selected elements by radiochemical NAA. According to the concept developed by him, these methods are based on a combination of NAA with the selective and quantitative isolation of the analyte in the state of high radiochemical purity by using column chromatography followed by gamma-ray spectrometric measurements. He formulated a set of rules enabling to obtain high accuracy, and criteria for quality assurance. It has been demonstrated that the definitive methods can meet requirements of the definition of a ratio primary reference measurement procedure (RPRMP). The definitive methods for determination of Cu, Co, Ni, Cd, Mo, U, Se, As, and Fe elaborated till now can be applied for validation of other methods and for certification of the candidate CRMs. With the use of interlaboratory comparisons and NAA one of the most important and the most frequently applied methods for the certification ten CRMs have been issued in the previous years, up to The same methodology was used recently to produce some new CRMs within MODAS consortium. Prof. Dybczyński has been interested in QA/QC in chemical analysis and involved in work on preparation and certification of CRMs for inorganic trace analysis. He developed the approach of evaluation of data coming from interlaboratory comparison and assigning of certified and information values. 14

15 This approach has been adopted by the IAEA and by some other laboratories in Poland, Canada and former Czechoslovakia, and it was sometimes named in the literature as Dybczynski s method. Professor Dybczyński is the author and co-author of over 200 papers published in learned journals, 5 monographs, some review articles, expert s reports, dictionaries of analytical chemistry and chromatography etc. He was the regional editor of two international journals: Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry and Geostandards Newsletter, and of a Polish journal Chemia Analityczna/Chemical Analysis; now he is the member (Distinguished Reviewer) of Editorial Advisory Board of Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry. Prof. Dybczyński is (or was) a member of Scientific Councils of several scientific institutions in Poland: the Institute of Nuclear Research, Institute of Nuclear Chemistry and Technology, Central Laboratory for Radiological Protection, Centre for Processing of Noble Metals and the Centre for Production and Distribution of Radioisotopes. He was the member of the former National Atomic Energy Council and the member of the Committee for Analytical Chemistry of the Polish Academy of Sciences. Since 2004 Professor Dybczyński was a corresponding member and since 2009 he is an ordinary member of the Societas Scientiarum Ac Litterarum Varsoviensis..In the years he served as the elected scientific secretary of the IIIrd Division (physics, mathematics, chemistry and astronomy) of this Society. Prof. Dybczyński has been the recipient of numerous awards granted by the State Council for Peaceful Uses of Atomic Energy, National Atomic Energy Agency and by the Minister of Education of Poland. In 2001, the Polish Chemical Society awarded him with the Wiktor Kemula Medal for outstanding scientific achievements. In 2008 a special (6th) issue of the journal Chemia Analityczna/Chemical Analysis was devoted to the celebration of Professor Dybczyński s 75th Anniversary. In 2009 the Committee for Analytical Chemistry of the Polish Academy of Sciences granted Professor Dybczyński the Jerzy Fijałkowski award for achievements in production and certification of certified reference materials and popularization of quality assurance. In 2010 the same Committee awarded Professor Dybczyński with the Andrzej Waksmundzki medal for achievements in chromatographic sciences. The Editorial and Advisory Board of the Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry awarded Prof. Dybczyński with George Hevesy medal 2013 for his outstanding contributions to the field of radioanalytical and nuclear chemistry. In December 2017 the Institute of Nuclear Chemistry and Technology organized scientific mini- Symposium to honor prof. Dybczyński s 60 years of work in the Institute of Nuclear Research/ Institute of Nuclear Chemistry and Technology. 15

16 Prof. Victor Bocoş-Binţinţan Associate Professor Faculty of Environmental Science and Engineering Babeş-Bolyai University Str. Fântânele, nr. 30 RO Cluj-Napoca Romania Cell phone: He graduated chemistry & physics from Babeş-Bolyai University of Cluj-Napoca (Romania) in 1991 then he worked in the field of toxic industrial compounds detection at the Research Institute for Analytical Instrumentation in Cluj-Napoca until In 2000 he received the PhD in chemistry from Babeş-Bolyai University, with a thesis treating about detection of chlorine and phosgene in air using ion mobility spectrometry and mass spectrometry an absolute premiere in Romania. In 2005 he joined Babeş-Bolyai University as a lecturer at the Faculty of Environmental Sciences. Here he deployed an extensive teaching and research activity, mainly in the fields of instrumental analysis and trace detection of chemicals. Since 2013 he holds the permanent position of associate professor at Babeş-Bolyai University. He has an extensive experience of over 25 years in trace detection of chemicals vapors using analytical techniques based on atmospheric-pressure ionization (ion mobility spectrometry IMS, aspiration-type IMS, hyphenated IMS-MS, GC-IMS, differential mobility spectrometry DMS, GC-DMS and photoionization detection PID), of which ca. 4 years were spent in research stages abroad UMIST Manchester (1999), G.A.S. mbh & ISAS Dortmund ( ) and Loughborough University ( ). Dr. Bocoş-Binţinţan is one of very few Romanian experts active in the field of trace detection by ion mobility spectrometry, with contributions in both instrumentation advances (two patents), applications of IMS (ca. 20 papers) and teaching (three books published in Romania, covering theoretical aspects and applications of ion mobility spectrometry). 16

17 Dr Paweł Nowak He is employed in the Department of Analytical Chemistry, at the Faculty of Chemistry, Jagiellonian University in Krakow. In September 2016 he defended his PhD thesis devoted to the development of new bioanalytical methods based on the capillary electrophoresis technique. His major scientific interest embraces various aspects of capillary electrophoresis and related techniques (enhancing repeatability of qualitative and quantitative analysis, separations of structurally similar molecules, analytical utilization of electrophoretic mobilities, determination of equilibrium constants), as well as supramolecular chemistry, biochemistry, and thermodynamics. He has the experience as a principal investigator of two research grants, and as a co-author of 27 scientific articles published since 2013 in journals listed in the Journal Citation Reports. He was awarded the Prize of The Committee on Analytical Chemistry of the Polish Academy of Sciences (Warsaw) sponsored by Perlan Technologies for the PhD thesis (Novel bioanalytical methods using the capillary electrophoresis technique) in 2017, and the Scholarship of the Ministry of Science and Higher Education (Warsaw) for the prominent scientific achievements for PhD students in

18 MSc. Inga Markeviciute Inga Markeviciute is currently a PhD. student and research assistant at the Department of Environmental Engineering at the Technische Universität Berlin (TUB). After she graduated in chemistry at the Humboldt University of Berlin she moved to TUB where she performed her Diploma Thesis. Since 2014 she is member of the Atmospheric Chemistry group at TUB. Her current research focus is related to the application of membranes for sample preparation in particular for Ion Chromatography. Specific emphasis is placed on miniaturization of dialyzers and on-line coupling to IC. MSc. Ileana-Andreea RAȚIU Post-Doctoral Researcher, Ph.D. Interdisciplinary Centre of Modern Technologies, Nicolaus Copernicus University, Toruń, Poland Ileana-Andreea Rațiu graduated environmental sciences at Babeș-Bolyai University of Cluj-Napoca, Romania. She has been involved in chromatography, mass spectrometry and ion mobility spectrometric techniques for detection of microbial volatile markers and toxic industrial chemicals. Currently she investigates bacterial olfactive signatures and various classes of phytochemicals. 18

19 MSc. Ewelina Klem-Marciniak Department of Chemical Technology and Processes, Faculty of Chemistry Wroclaw University of Science and Technology 27 Wybrzeże Wyspiańskiego st Wrocław telephone: Research career: From 2015 to now: Junior Teaching and Research Assistant at Wrocław University of Science and Technology; Faculty of Chemistry; Department of Technology and Chemical Processes From 2012 to now: PhD student at Wrocław University of Science and Technology; Faculty of Chemistry; Department of Technology and Chemical Processes; Dissertation topic: Technology of microelement chelates EDDHA and EDDHSA for fertilizing purposes : Graduate studies at Wrocław University ; Faculty of Chemistry; Master s thesis: Fragmentation analysis of peptide conjugates containing the 1,4-diazabicyclo [2.2.2] octane group : Engineering studies at Wrocław University of Science and Technology; Faculty of Chemistry; Engineering thesis: Fertilizing iron chelates : Bachelor studies at Wrocław University; Faculty of Chemistry Research areas: Chemical technology Liquid micronutrients fertilizers Coordination chemistry 19

20 Mgr Katarzyna Karaś From 2015 I'm associated with Departement of Water and Soil Analysis, Faculty of Chemistry Adam's Mickiewicz University in Poznań. In 2017 I started PhD studies in analitycal chemistry area. My main interest and research area: analytical chemistry instrumentation; absorption, emission and mass spectrometry; hyphenated techniques : HPLC-ICP-MS, GC-MS, ICP-MS, ICP-OES; speciation nalysis; trace elements analysis. Mgr Ewa Jaszczak Ewa Jaszczak od listopada 2015 roku doktorantka w Katedrze Chemii Analitycznej Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej. W 2015 roku obroniła pracę magisterską pt. Powódź jako ekstremalny epizod hydrologiczny mający wpływ na zanieczyszczenie środowiska wód powierzchniowych pod kierunkiem prof. dr hab. inż. Żanety Polkowskiej. Wcześniej pracowała w Zakładzie Higieny Weterynaryjnej w Gdańsku w pracowniach Chemii Ogólnej oraz Pozostałości Pestycydów. Obecnie zainteresowania naukowe koncentrują się na zagadnieniach związanych z oznaczaniem jonów cyjankowych w materiałach biologicznych pobranych od człowieka. 20

21 Dr Katarzyna Bigus Address: Department of Environmental Chemistry, Faculty of Biology and Environmental Protection Pomeranian University in Słupsk, 22b Arciszewskiego Str., PL Słupsk phone: www: Till 2014 an assistant in Department of Environmental Chemistry of Pomeranian University in Słupsk. In 2014 she finished her Ph.D. thesis entitled "Spatiotemporal variation of chemical and biological properties of sand sediments of selected beaches of the southern Baltic Sea" under supervision of Prof. Jan Trojanowski. Till the 2016 she is a vice-director of the Institute of Biology and Environmental Protection. Current research areas concern: ion chromatography application to assess surface water quality heavy metals determination in environmental compartments an impact of beach infilling on chemical composition of sand sediments influence of anthropopression on beach ecosystem of the southern Baltic Sea toxicity assessment by the use of Microtox system 21

22 Prof. Joachim P. Weiss Technical Director Dionex Products, Thermo Fisher Scientific GmbH, Im Steingrund 4-6 D Dreieich, Phone: , Cell: Internet: After his graduation in chemistry in 1979 from the Technical University of Berlin (Germany) he worked in the field of Liquid and Gas Chromatography at the Hahn-Meitner-Institute in Berlin and received his Ph.D. in Analytical Chemistry in 1982 from the Technical University of Berlin. In 2000, Prof. Guenther Bonn appointed him Visiting Professor at the Leopold-Franzens University in Innsbruck (Austria). Weiss habilitated in Analytical Chemistry at the Leopold-Franzens University in In 2011 and 2014, Prof. Jacek Namiesnik appointed him Visiting Professor at the Technical University of Gdansk (Poland). In 1982, Dr. Weiss started his professional career as an applications chemist at Dionex Corporation in Germany. From 1996 to 1997, he worked in the field of Scanning Probe Microscopy at TopoMetrix GmbH in Germany as a European Distributors Manager and rejoined Dionex Corporation (now part of Thermo Fisher Scientific) in He currently holds the position of International Technical Director for Dionex Products within the Chromatography and Mass Spectrometry Division (CMD) of Thermo Fisher Scientific, located in Dreieich (Germany). Dr. Weiss is recognized as an international expert in Analytical Chemistry (especially in the field of Liquid/Ion Chromatography). The 4 th edition of his Handbook of Ion Chromatography was published in In 2015, he was awarded the Maria Sklodowska Curie Medal of the Polish Chemical Society for his achievements in separation science. 22

23 Dr Markus Läubli Dr. Markus Läubli Job title: Manager Marketing Support IC Company: Metrohm International Headquarters Ionenstrasse 9100 Herisau Switzerland Phone: After graduating from Technikum Winterhur (University of applied Sciences, dipl. Chem. HTL) and subsequently from ETH Zürich (Federal Institute of Technology, dipl. Chem. ETH), his thesis has been written under the guidance of Prof. Dr. Willy Simon at ETH in the field of ion-selective electrodes. Beginning 1985 he started working with Metrohm AG in Herisau (CH) in the development of Metrohm s first Ion Chromatograph. Later he became Product Manager IC and his actual position is Manager Marketing Support IC. 23

24 Prof. Wolfgang Frenzel Wolfgang Frenzel has studied chemistry in Freiburg und Berlin (both in Germany). His Diploma and Ph.D. theses were done in the field of Analytical Chemistry with emphasis on electrochemistry and flow-through analysis. After a post-doctoral period at the Hahn-Meitner Institute in Berlin (where he dealt with trace element speciation in food and biomedical research) he became leader of the analytical research group at the Department of Environmental Engineering. Since 1986 he is permanently employed at TU Berlin as a research scientist. His activities at the TU Berlin encompass also teaching in Analytical Chemistry, Air Pollution Control and Atmospheric Research. Over the last 25 years he has supervised altogether about 80 PhD, Diploma, Master and Bachelor theses. He is collaborating with scientists in several countries worldwide and since 2015 a deputy teacher at the German University in Bangladesh. Scientifically his interests are devoted to the development and optimization of analytical methods for trace determination of environmentally relevant parameters in water, soil, air, and biota. A particular focus of his work is connected with the integration of sample preparation into analytical methods. Wolfgang Frenzel has published about 100 papers in peer reviewed journals and has written several book chapters. He is, among other positions, the managing editor of the analytical journal Microchimica Acta and the organizer and chairman of a biannual international conference on ion analysis (ICIA). 24

25 Prof. Rosa M. Alonso ROSA MARÍA ALONSO is full professor of Analytical Chemistry in the Faculty of Science and Technology of the University of the Basque Country (UPV/EHU). From 1991, she has supervised the research group called FARMARTEM, whose aim is the development of new analytical methodologies applied to metabolomic studies, pharmaceutical, environmental and industrial fields, and inks dating. For this purpose chromatographic and electrphoretic techniques coupled to different detectors including mass spectrometry have been used together with several sample treatment procedures She has participated in many I+D funded projects in public calls and in I+D contracts with chemical and pharmaceutical companies and in projects to acquire new equipment for research. Her scientific contributions such as papers in international journals and communications in international congresses are numerous. She has also been the supervisor of an important number of doctoral theses and M.Sc. theses. With respect to teaching, she gives lectures in the Chemistry degree, in the postgraduate studies of Chemistry and Genetics in Nutrition and Sport and in the Forensic Analysis Master degree. She has also involved in administrative tasks. Nowadays she is a member of the 25

26 directive joint of Spanish Analytical Chemistry Society and Vice-dean of Faculty of Science and Technology. dr hab. Marcin Frankowski, prof. UAM Head of Department of Water and Soil Analysis, Faculty of Chemistry Adam Mickiewicz University in Poznań, Umultowska 89b, PL Poznań telephone: www: Marcin Frankowski is an associate Professor of Chemistry at the Adam Mickiewicz University in Poznan. He received his doctorate in the field of Chemistry at Adam Mickiewicz University, Faculty of Chemistry in 2009 with the development of the new methods for speciation and fractionation of aluminium. In 2013 he got his habilitation for his application of novel methods in speciation analysis of aluminium for analysis of wide spectrum of samples. His current interests include the development and application of chromatographic and spectrometric methods for analytical chemistry as well as environmental, forensic, food, material chemistry. The main topics of his interests is speciation analysis of aluminium, chromium, arsenic both as inorganic and organic forms. Moreover, his research interest includes the development of 26

27 analytical techniques for determination of metals and different compounds in the wide sample groups. Dr hab. Przemysław Kosobucki, prof. UTP Graduated at the Faculty of Chemistry of the Nicolaus Copernicus University in Toruń. In 2003 he has received PhD degree, in 2014 he has reached the Doctor of Sciences (habilitation) degree at the Nicolaus Copernicus University in Toruń. In 2017 he has received at Departament of Food Analysis and Environmental Protection, Faculty of Chemical Technology and Engineering, UTP University of Science and Technology in Bydgoszcz professor position. He is author chapters in books about isotachophoresis, author of several chapters in textbooks for students, papers in scientific journals, posters and a member of the Polish Chemical Society. Research interests include: environmental chemistry (waters, soils, wastewaters), chromatographic techniques (isotachophoresis, ion chromatography), determination of various elements in ecosystems. 27

28 Dr hab. Magdalena Jabłońska-Czapla JABŁOŃSKA-CZAPLA Magdalena - od 2006 r. adiunkt w Instytucie Podstaw Inżynierii Środowiska PAN w Zabrzu. Doktorat z nauk chemicznych obroniła w 2006 r. na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. W 2016 roku Rada Naukowa Wydziału Inżynierii Środowiska i Biotechnologii Politechniki Częstochowskiej nadała jej stopień naukowy doktora habilitowanego nauk technicznych w dyscyplinie inżynierii środowiska. Osiągnięciem naukowym, stanowiącym podstawę ubiegania się o uzyskanie stopnia naukowego doktora habilitowanego, była ocena ogólnego dorobku naukowego oraz rozprawa pt. Mobilność metali/metaloidów oraz ich form specjacyjnych w środowisku. W IPIS PAN zajmowała się badaniami środowiskowymi z wykorzystaniem technik spektroskopowych takich jak EDXRF czy ICP-MS. W ścisłym kręgu jej zainteresowań znalazły się badania w zakresie przemian i mobilności metali/metaloidów oraz ich form specjacyjnych w środowisku. Główne kierunki działalności naukowej obejmowały badania wód gruntowych i powierzchniowych, osadów dennych, gleb, roślin z wykorzystaniem technik analitycznych jak EDXRF, ICP-MS oraz techniki łączonej HPLC-ICP-MS. Badaniami objęła tereny wokół nieczynnych zwałowisk odpadów wydobywczych po eksploatacji węgla kamiennego, zbiorniki wodne czy rzeki Górnego Śląska. W swoich pracach skupiła się na problematyce frakcjonowania oraz specjacji form jonowych wybranych metali/metaloidów w różnych elementach środowiska. Jej dorobek naukowy obejmuje 34 prace, w tym 30 artykułów opublikowanych w czasopismach z Bazy JCR oraz 2 publikacji w punktowanych czasopismach krajowych, jak również 28 prac popularnonaukowych. Jest współautorką 18 pozycji 28

29 monograficznych, w tym dwóch po angielsku, oraz 20 referatów konferencyjnych, w tym trzech po angielsku. Jest również współautorką monografii Mobility of heavy metals in areas surrounding mine waste dumps. Była kierownikiem finansowanego przez NCN projektu pt. Mobilność metali ciężkich w środowisku wodno-glebowym terenów otaczających zwały górnicze w warunkach silnej antropopresji oraz finansowanego w ramach Polish-Norwegian Research Programme Small Grant Scheme 2012 Mobility of arsenic, antimony and chromium speciation forms in selected rivers ecosystems of Upper Silesia. Była wykonawcą projektów finansowanych przez NCN pt. Badania nad uwalnianiem, interakcją ze środowiskiem wodnym i toksycznością nanomateriałów w cyklu ich życia, Możliwość usuwania zanieczyszczeń organicznych, w szczególności barwników ze ścieków metodami sorpcji na torfach i innych substancjach bogatych w materię organiczną, Zawartość polibromowanych eterów difenylowych w kurzu, pyle osiadłym oraz pyle zawieszonym wewnątrz mieszkań ; projektu strategicznego Zintegrowany system wspomagający zarządzaniem i ochroną zbiornika zaporowego. Pełni rolę recenzenta artykułów dla krajowych i zagranicznych czasopism naukowych oraz eksperta w NCBiR. Dr hab. Rajmund Michalski, prof. IPIŚ PAN Rajmund Michalski has worked in the Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences in Zabrze since His research concern: ion chromatography (sample preparation, columns, eluents, detectors, and applications) and application of hyphenated techniques (IC- ICP-MS, IC-MS) in species analysis (inorganic disinfection by-products, metal/metalloids ions). Moreover he is engaged in environmental research and protection. He is the author of dozen of 29

30 books, manuscripts and over 170 publications about applications of ion chromatography in environmental and food samples. Selected publications: 1. Michalski R., Eds. Application of IC-MS and IC-ICP-MS in Environmental Research, Wiley- Blackwell John Wiley & Sons, Inc. Publisher (2016), pp Michalski R., Chromatografia jonowa, WN-T, Warszawa, (2015), pp (in Polish). 3. Michalski R., Jabłońska M., Szopa S., Łyko A., Application of ion chromatography with ICP-MS or MS detection to the determination of selected halides and metal/metalloids species, Crit. Rev. Anal. Chem., 41, (2011), He is a member of Committee of Analytical Chemistry of Polish Academy of Sciences; Polish Association of Chemistry; CASSS (California Separation Science Society); Polish Committee of Standardization and Chairman of Scientific Committee of annual international conference Ion Chromatography and Related Techniques. Selected fellowships: * Species analysis of chromium (III) and (VI) in the μg/l range using ion chromatography, DAAD, Hessian Agency For the Environment and Geology, Wiesbaden, Germany, 2002 * Molten Sulphur Chemistry Under Ultrasonic Waves, Tohoku University, Institute For Advanced Materials Processing, Sendai, Japan, Post-doctoral fellowship of Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology of Japan. 30

31 Komitet naukowy Prof. Rosa M. Alonso Prof. dr hab. Maria Balcerzak Prof. dr hab. inż. Michał Bodzek Prof. dr hab. Franciszek Buhl Prof. dr hab. Bogusław Buszewski Prof. dr hab. Rajmund S. Dybczyński Prof. Wolfgang Frenzel Prof. Edward Muntean Prof. Pavel Nesterenko Prof. dr hab. inż. Żaneta Polkowska Prof. dr hab. Irena Staneczko-Baranowska Prof. Roxani Tzimou-Tsitouridou Prof. Joachim Weiss Dr hab. Aleksander Astel, prof. AP Dr hab. Anna Błażewicz Dr hab. Marcin Frankowski, prof. UAM Dr hab. Dorota Kołodyńska, prof. UMCS Dr hab. Przemysław Kosobucki, prof. UTP University of the Basque Country/EHU, Bilbao, Hiszpania Politechnika Warszawska, Warszawa Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze Uniwersytet Śląski, Katowice Przewodniczący Komitetu Chemii Analitycznej PAN; Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa Technical University Berlin, Berlin, Niemcy University of Agricultural Sciences and Veterinary Medicine, Cluj Napoca, Rumunia University of Tasmania, Hobart, Australia Politechnika Gdańska, Gdańsk Politechnika Śląska, Gliwice University of Thesalloniki, Grecja Leopold-Franzens University, Insbruck, Austria, Thermo Fisher Scientific, Niemcy Akademia Pomorska, Słupsk Uniwersytet Medyczny, Lublin, Polska Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań UMCS Lublin Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Wydział Technologii i I 31

32 Dr hab. Rajmund Michalski, prof. IPIŚ PAN Dr Markus Laeubli Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze (Przewodniczący) Metrohm AG, Herisau, Szwajcaria Streszczenia wystąpień i posterów 32

33 WYKŁADY/KOMUNIKATY SEPARATION OF BACTERIA BY CAPILLARY ZONE ELECTROPHORES. EFFECT OF CHARGE DISTRIBUTION Bogusław Buszewski Chair of Environmental Chemistry and Bioanalytics, Faculty of Chemistry, Nicolaus Copernicus University, PL Toruń (Poland) tel. (48)(56) , fax. (48)(56) * Microorganisms are the new smart bioparticles that can change their surface properties based on interactions with each other and the surrounding environment. This change in surface characteristics dictate how bacterial cells may interact when forming biofilms or aggregates. On the other hand the fused silica capillary surface, similarly as a packing material particles in HPLC shows numerous types of interactions with the solvent and the solutes. In the case of biomolecules strong adhesion and aggregation effects are observed. Bacterial adhesion and surface colonization are highly correlated with physicochemical properties of microorganism surface (zeta potential). Different kind of biomolecules with different surface properties show different adhesion kinetics and affinity for the substrate. Interactions between molecules vary from weak association to strong electrostatic or covalent bonds. These interactions are unstable and this analytes can easily be removed from adsorbed surfaces by different solvents or by agitation. Nevertheless, when bioanalytes are in close proximity to a fused silica surface or coated capillary wall they can form short-range specific interactions, which are very stable. In this work physicochemical surface characteristics of bacteria were measured to establish their role in bacterial adhesion and aggregation on the basis on electrophoretic behavior of three selected bacteria species, namely H. pylori, S. aureus, E. coli. The number and the shape of peaks obtained on the electropherograms were connected with the zeta potential measurements and in-line microscope observation using specially designed CE fluorescence stereomicroscope setup. These results suggest that the lower the zeta potential the higher number of smaller peaks were detected. The direct microscopic observation of electrophoretic movement proved the presence of many small aggregates originating from individual or clustered bacterial cells. Although the exact mechanisms are not completely understood, it is believed that extracellular proteins (e.g., outer membrane proteins, flagella, 33

34 etc.), polysaccharides, and lipopolysaccharides play important role in strengthening bonds between biomolecules and the stationary phase and/or between other active molecules. This work was financially supported by National Center of Sciences (NCN) Cracow, project Opus_11 ( ) no. 2016/21/B/ST4/02130 ROLA METOD CHROMATOGRAFICZNYCH W WERYFIKACJI DOKŁADNOŚCI OZNACZANIA PIERWIASTKÓW ZIEM RZADKICH (REE) NA POZIOMIE ŚLADOWYM Rajmund S. Dybczyński Laboratorium Jądrowych Metod Analitycznych, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej Warszawa, Dorodna 16, POLAND, (r.dybczynski@ichtj.waw.pl) Pierwiastki ziem rzadkich (REE) odgrywają coraz większą rolę w nauce i technice, nie jest także do końca wyjaśniona ich rola w naukach biologicznych, naukach rolniczych itd. Ze względu na ich bardzo podobne własności chemiczne tylko niektóre metody analizy instrumentalnej mają potencjalną możliwość oznaczania wszystkich REE na poziomie śladowym. Do metod tych należą przede wszystkim metoda spektrometrii masowej z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-MS) oraz neutronowa analiza aktywacyjna (NAA). Opracowanie metody selektywnego i ilościowego wydzielania REE jako grupy przed ich analizą za pomocą ICP-MS lub NAA pozwala na eliminację ewentualnych błędów systematycznych związanych z efektem matrycy. W referacie przedstawiono różne opracowane w IChTJ metody wydzielania REE oparte na chromatografii jonowymiennej i ekstrakcyjnej podkreślając ich znaczenie dla weryfikacji dokładności oznaczeń REE dokonywanych metodami czysto instrumentalnymi. Przedstawiono także przykłady w których metody chromatograficzne stosowane są jako samodzielne sposoby ilościowego oznaczania REE. Podkreślono znaczenie wykorzystania różnych metod w celu weryfikacji dokładności oznaczeń analitycznych i zapewnienia jakości w nieorganicznej analizie śladowej. DETECTION OF BACTERIAL MARKERS USING SOLID PHASE MICRO-EXTRACTION MATERIALS Ileana Andreea Ratiu 1,2, Tomasz Ligor 1,3, Boguslaw Buszewski 1,3 (1) Interdisciplinary Centre of Modern Technologies, Nicolaus Copernicus University, Wileńska 4, Toruń, Poland (2) Babeş-Bolyai University, Faculty of Chemistry and Chemical Engineering, 11 Arany Janos, RO , Cluj-Napoca, Romania 34

35 (3) Department of Environmental Chemistry and Bioanalytics, Faculty of Chemistry, Nicolaus Copernicus University, Gagarina 7, Toruń, Poland SPME (solid phase micro-extraction) was successfully applied for the determination of VOCs in various matrices (food, environmental and biological samples). It offers a simple, inexpensive and solvent-free enrichment method, which does not need any additional thermal desorption or modification of GC injector. Several types of coatings are commercially available nowadays, such as PDMS, Carboxen-PDMS, DVB-PDMS, PA, and Carbowax-DVB. Sorption on sorbent tubes, followed by thermal desorption, is also a well known technique that is frequently used in air analysis. This method involves trapping of volatiles on sorbent beds, after which the analytes are released from these beds by flash heating and transferred into a cold trap. The adsorbents can be divided into two main groups, such as organic polymers (Tenax, Chromosorb) and carbon-based adsorbents (Carboxen, Carbosieve). Sorbent tubes are usually packed with two or three adsorbent layers containing Tenax, Carboxen and/or Carbosieve. Selection of the fiber or sorbent tubes is mainly based on the principle like dissolves like. Nonpolar compounds have a high affinity to PDMS polymer. Extraction of polar compounds needs more polar sorbents, for example, Carbowax-divinylbenzene (DVB). The mixed coatings, such as Carbowax- DVB or PDMS-DVB, are effective for extraction of wide range VOC, both nonpolar and polar. Most of work focusing on the bacterial VOC extraction was performed using such mixed sorbents. Different approaches like (1) cultivability in various growth media in an attempt to create the metabolic behavior fingerprint, (2) the influence of biosilver nanoparticles onto the normal development of various bacterial strains, (3) rapid discrimination of bacteria using IMS devices and (4) potential uses of infected tissue as a diagnostic tool for bacterial infection are some examples where solid phase micro-extraction materials were used for the sampling of released components from various types of samples. ANALIZA PEKTYN TECHNIKĄ ASYMETRYCZNEGO FRAKCJONOWANIA W POLU SIŁ PRZEPŁYWU Z DETEKCJĄ WIELOKĄTOWEGO ROZPROSZENIA ŚWIATŁA (A4F-MALS) A. Gołębiowski, T. Kowalkowski, B. Buszewski Katedra Chemii Środowiska i Bioanalityki, Wydział Chemii, UMK Toruń Asymetryczne frakcjonowanie w polu sił przepływu (ang. asymmetrical flow field flow fractionation- A4F) w połączeniu z detekcją wielokątowego rozpraszania światła lasera (ang. Multi- angle light scattereing- MALS) stanowi dogodne narzędzie do analizy naturalnych polimerów, biokoloidów na przykład pektyn. System ten jest podobnie jak chromatografia wykluczania stosowany do analizy cząstek o rozmiarach nanometrycznych i koloidalnych (10nm- 10µm). Ponadto technika A4F-MALS dzięki braku fazy stacjonarnej i łagodnym warunkom rozdzielania np. ciśnienia stanowi alternatywę do chromatografii wykluczania (ang. size exclusion chromatography- SEC). 35

36 Dzieje się tak, ponieważ unika się odziaływania analitu z powierzchnią fazy stacjonarnej, nie występuje niekorzystne napięcie ścinające (ang. shear stress) oraz efektu kotwiczenia analitu w porach fazy stacjonarnej (ang. anchoring effect). Separacja odbywa się w pustym, trapezoidalnym kanale. Mechanizm rozdzielenia jest oparty na różnicach we współczynnikach dyfuzji składników próbki. Po nastrzyknięciu jej do kanału przenoszone są one w stronę detektora pod wpływem przepływu laminarnego. Jedną ze ścian kanału - akumulacyjna zawiera półprzepuszczalną membranę poprzez którą generowany jest dodatkowy przepływ krzyżowy (ang. cross flow), prostopadły do kierunku przepływu w kierunku detektora. Dzięki temu tworzy się pasmo cząstek przy ścianie akumulacyjnej. Poprzez odpowiedni dobór warunków przepływów w czasie analizy możliwe jest rozdzielenie cząstek ze względu na ich współczynniki dyfuzji, ponieważ cząstki o większej dyfuzji będą zajmować pozycję na środku profilu przepływu laminarnego i zostaną wymyte z kanału szybciej od cząstek większych, o mniejszej dyfuzji zajmujących pozycję na skrajach profilu przepływu laminarnego. Detektor MALS poza dokładnym wyznaczeniem średnich promieni bezwładności cząstek oraz ich mas molowych pozwala na pogłębioną analizę o konformacje cząstek. W ramach prezentowanego referatu zostaną przedstawione wyniki frakcjonowania i charakterystyka roztworu wodnego pektyn za pomocą układu A4F-MALS. Podziękowania: Badania zostały w części sfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie w ramach projektu OPUS7, 2014/13/B/ST4/04998 ION CHROMATOGRAPHY AND FOOD SAFETY Rosa M. ALONSO, Omaira DE LA HERA, Nerea AYARZA Department of Analytical Chemistry, Faculty of Science and Technology, University of the Basque Country (UPV/EHU), P.O. Box 644, Bilbao (Spain). Food analysis is a very broad field and currently food safety is one of its major concern topics. Food industry is worried about the safety of its products and the quality of all parts of the food production process need to be controlled. The requirements of analytical techniques used in food safety have increased and industry claims for simple, rapid and sensitive methods. At this respect, hyphenated chromatographic techniques, specially using mass spectrometry as a detector offers a good response to the industry demands. In this sense, advances in ion chromatography has made this analytical technique becomes a very useful tool in food safety analysis. An example of the application of ion chromatography in this field is the research carried out to solve a problem in which meat industry is involved: the appearance of different white crystals (efflorescences) on the pork sausages surface. This phenomenon causes important economical losses for the industry 36

37 since consumers reject these products. Efflorescences observed on the surface of pork sausages have different chemical composition. Phosphates, lactates and creatine are the main components of these deposits. Ion chromatography has been applied to the characterization of these efflorescences. Deposits found on the pork sausages surface together with all the raw ingredients and additives used in the production of these foods have been analyzed in order to find the possible sources of the appearance of these efflorescences. POSTERY OZNACZANIE ZAWARTOŚCI JONÓW METALI CIĘŻKICH W PRÓBKACH ŚRODOWISKOWYCH METODĄ IL-UA-DLLME-SAP/HPLC-UV Justyna Werner Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznaj, ul. Berdychowo 4, Poznań Do wydzielenia z matrycy i wzbogacenia śladowych ilości zarówno analitów organicznych, jak i jonów metali ciężkich stosowane są techniki mikroekstrakcji do fazy ciekłej, takie jak: dyspersyjna mikroekstrakcja ciecz-ciecz (DLLME, dispersive liquid - liquid microextraction), mikroekstrakcja do pojedynczej kropli (SDME, single drop microextraction) oraz mikroekstrakcja poprzez membranę do fazy ciekłej (HF-LPME, hollow fiber liquid phase microextraction). W powyższych technikach coraz częściej stosuje przyjazne środowisku ekstrahenty - ciecze jonowe (ILs, ionic liquids) i rozpuszczalniki głęboko eutektyczne (DESs, deep eutectic solvents) zamiast lotnych rozpuszczalników organicznych. Celem przeprowadzonych badań było wyizolowanie i wzbogacenie Ni 2+, Co 2+, Cd 2+, Cu 2+, Pb 2+, a następnie oznaczenie ich w postaci kompleksu z pirolidynoditiokarbaminianem amonowym (APDC). Do wzbogacenia jonów metali ciężkich zastosowano wspomaganą cieczą jonową i ultradźwiękami, technikę dyspersyjnej mikroekstrakcji ciecz-ciecz opartej na zestalaniu fazy wodnej (IL-UA-DLLME-SAP, ionic liquid ultrasound-assisted dispersive liquid-liquid microextraction based on solidification of the aqueous phase). Na etapie wzbogacania zastosowano fosfoniową ciecz jonową Cyphos IL 104 jako ekstrahent oraz sondę ultradźwiękową jako czynnik dyspergujący. Do oznaczenia kompleksów jonów metali ciężkich z APDC zastosowano technikę wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcja UV. Poprawność opracowanej metody analitycznej IL-UA-DLLME-SAP/HPLC-UV sprawdzono oznaczając Ni 2+, Co 2+, Cd 2+, Cu 2+, Pb 2+ w certyfikowanych materiałach odniesienia: TMRAIN-04 oraz NIST-1643e. Ponadto, oznaczono zawartość w/w jonów metali w wodnych próbkach środowiskowych (wody rzeczne, wody jeziorne). Bibliografia: 37

38 J. Werner, Ionic liquid ultrasound-assisted dispersive liquid-liquid microextraction based on solidification of the aqueous phase for preconcentration of heavy metals ions prior to determination by LC-UV, Talanta 182 (2018) OZNACZANIE ZAWARTOŚCI PARABENÓW W WODACH NATURALNYCH METODĄ IL-UA-DLLME-SAP/HPLC-FD Justyna Werner, Robert Frankowski, Agnieszka Zgoła-Grześkowiak Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznej, ul. Berdychowo 4, Poznań Parabeny są konserwantami często stosowanymi w przemyśle kosmetycznym i spożywczym, w związku z tym mogą występować również w ściekach i wodach naturalnych. Obecnie najczęściej stosowanymi związkami z tej grupy są: metyloparaben (MP), etyloparaben (EP), propyloparaben (PP) i butyloparaben (BP). Na podstawie szeregu przeprowadzonych badań stwierdzono, że parabeny mogą wykazywać reakcje alergiczne, jak również zakłócać działanie układu hormonalnego czy też być przyczyną raka piersi [1]. Z uwagi na ich potencjalnie negatywny wpływ, użycie ich zostało ograniczone przez obecne ustawodawstwo europejskie. Przepisy Unii Europejskiej zezwalają na stosowanie 0,4 % MP i EP, 0,14 % sumy PP i BP oraz 0,8% całkowitej sumy parabenów [2]. Do wydzielenia z matrycy wodnej i wzbogacenia śladowych ilości parabenów stosowane są techniki mikroekstrakcji, np. dyspersyjna mikroekstrakcja ciecz-ciecz. Jako ekstrahenty, zamiast lotnych rozpuszczalników organicznych, coraz częściej stosuje się w technikach mikroekstrakcji przyjazne środowisku ciecze jonowe i rozpuszczalniki głęboko eutektyczne. Celem przeprowadzonych badań było wydzielenie z próbek wodnych, a następnie oznaczenie MP, EP, PP i BP. Zastosowano wspomaganą cieczą jonową i ultradźwiękami technikę dyspersyjnej mikroekstrakcji ciecz-ciecz ze zestalaniem fazy wodnej (IL-UA-DLLME-SAP, ionic liquid and ultrasound assisted dispersive liquid-liquid microextraction based on solidification aqueous phase). Do ekstrakcji użyto fosfoniową ciecz jonową Cyphos IL 104 oraz sondę ultradźwiękową jako czynnik dyspergujący. Do oznaczenia parabenów zastosowano technikę wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną. Praca została sfinansowana ze środków na działalność statusową 03/31/DSPB/0360. Literatura: [1] N. Cabaleiro, I. de la Calle, C. Bendicho, I. Lavilla, An overview of samples preparation for the determination of parabens in cosmetics, Trends Anal. Chem., 57 (2014)

39 [2] Commission Regulation (EU) No 1004/2014 of September 2014 amending Annex V to Regulation (EC) No 1223/2009 of the European Parliament and of the Council on cosmetic products (Text with EEA relevance). Official Journal of the European Union L 285/ ZASTOSOWANIE TECHNIKI IZOTACHOFOREZY DO ROZDZIELANIA POCHODNYCH CHINOLINY Mariusz Kluska*, Joanna Jabłońska*, Ewa Witkowska-Krajewska**, Wiesław Prukała * Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Nauk Ścisłych ** Dział Farmacji Szpitalnej, Szpital Solec Sp. z o.o., Warszawa ** Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Chemii Chinolina jest jednym z wielu przedstawicieli związków N-heteroaromatycznych zawierających atom azotu. Jej struktura zawiera pierścień benzenowy skondensowany z pierścieniem pirydynowym. W 1820 roku, P. J. Pelletier i J. B. Cavetou wyizolowali z drzewa chinowego znany przeciwmalaryczny lek chininę, pochodną chinoliny. Z kolei w laboratoriach chemicznych chinolina i jej pochodne są powszechnie stosowane w analizie chemicznej, a także jako produkt wyjściowy w syntezie barwników oraz środków farmaceutycznych, takich jak: chinidyna, chlorochina czy chlorchinaldol. Wzbudzają one znaczne zainteresowanie ze względu na ich szerokie spektrum biologicznego działania, spośród których należy wymienić działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, czy przeciwmalaryczne [1]. Kora drzewa chinowego, obok chininy, zawiera także inne alkaloidy m.in. chinidynę, cynchoninę i cynchonidynę. Mechanizm działania chininy polega na hamowaniu biosyntezy DNA pasożyta, na skutek tworzenia kompleksów z kwasami nukleinowymi. Natomiast główną wadą chininy jest zakres aktywności biologicznej obejmujący wyłącznie postacie w krwinkach czerwonych, co daje tylko połowiczny sukces terapii. Należy podkreślić, że chinina jest lekiem toksycznym, powoduje odczyny alergiczne, może uszkadzać naczynia krwionośne i serce [2]. Czasami, choć rzadko chinina wykorzystywana jest również jako bardzo słaby lek przeciwbólowy lub lek przeciwgorączkowy [3]. Znalazła również zastosowanie w przemyśle spożywczym jako aromat. Dodawana jest do produktów spożywczych w postaci chlorowodorku chininy, soli łatwo rozpuszczalnej w wodzie. Jest związkiem odpowiedzialnym za charakterystyczny gorzki smak powszechnie znanego napoju bezalkoholowego toniku. Ma niski stopień terapeutyczności [4], dlatego zgodnie z dyrektywą 2002/67WE za maksymalną dopuszczalną zawartość chlorowodorku chininy w napojach bezalkoholowych opartych na wodzie przyjęto ok. 7,5 mg/100 ml [5]. 39

40 Celem badań było opracowanie warunków rozdzielania mieszaniny alkaloidów pochodnych chinoliny techniką izotachoforezy. W badaniach uwzględniono szereg czynników mających wpływ na ostateczny kształt otrzymanego izotachoforegramu. Literatura [1] Sridharan, P. A. Suryavanshi, J. C. Menedez, Chem. Rev., 2011, 111, [2] Taylor E. C., Martin S. F., J. Am. Chem. Soc., 1974, 96, [3] Taylor L., The Healing Power of Rainforest Herbs, [4] Karlsson K. K., Hellgren U., Alvan G., Rambo L., Trans R. Soc. Trop. Med. Hyg., 1990, 84(6), 765. [5] Dyrektywa Komisji 2002/67/WE z dnia 18 lipca 2002 r. w sprawie etykietowania środków spożywczych zawierających chininę oraz środków spożywczych zawierających kofeinę. STABILNOŚĆ POCHODNYCH (E)-AZASTILBENU W PRÓBKACH ŚRODOWISKOWYCH Ewa Witkowska-Krajewska 1, Joanna Jabłońska 2, Wiesław Prukała 3, Mariusz Kluska 2 * 1 Dział Farmacji Szpitalnej, Szpital Solec Sp. z o.o., Warszawa 2 Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Nauk Ścisłych 3 Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Chemii Coraz częściej w ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania substancjami konserwującymi, dezynfekującymi lub odkażającymi. Najczęściej stosowane są one jako dodatki zapobiegające rozwojowi bakterii, grzybów i pleśni m.in. w kosmetykach, środkach higieny osobistej oraz farmaceutykach [1-3]. Zainteresowanie tego typu związkami wynika z coraz powszechniejszego ich stosowania oraz z możliwości wpływu tych substancji na organizmy żywe i środowisko naturalne. Do takiej grupy związków można zaliczyć także (E)-azastilbeny, które wykazują właściwości fungistatyczne - hamując rozwój grzybów oraz fungitoksyczne - niszcząc grzyby. Natomiast w zależności od stężenia związki te wykazują również działanie estrogenne [4, 5]. W związku z możliwością zastosowania (E)-azastilbenów jako substancji konserwujących, dezynfekujących lub środków odkażających, przeprowadzono badania zmierzające do określenia stabilności długoterminowej pochodnych (E)-azastilbenu w próbkach środowiskowych, tj. w wodach powierzchniowych i ściekach, co stanowiło główny cel badań. Materiał badań stanowiły dwie pochodne (E)-azastilbenu, tj.: bromek (E)-N-(o-bromobenzylo)-4 - hydroksystilbazolu-4 oraz chlorek (E)-N-(p-chlorobenzylo)-4 -hydroksystilbazolu-4 [4, 5], a także próbki wody destylowanej, próbki wody powierzchniowej i próbki ścieków. Ścieki sączono przez sączek membranowy o średnicy porów 3 µm, który umożliwia przechodzenie bakterii do roztworu. Spadek stabilności testowanych pochodnych po 28 dniach, niezależnie od rodzaju matrycy wynosił poniżej 15%. Uzyskane wyniki stabilności długoterminowej wskazują na możliwość zastosowania (E)-azastilbenów jako substancji konserwujących, środków odkażających lub dezynfekujących. Literatura 1. Sawa T., Shimizu M., Moriyama K., Wiener-Kronish J.P., Crit. Care 18, 2014,

41 2. Wang S.S., FitzSimmons S.C., O Leary L.A., Rock M.J., Gwinn M.L., Khoury M.J., Pediatrics, 107 (2), 2001, Yahr T.L., Greenberg E.P., Mol. Cell., 19, 16(4), 2004, Wyrzykiewicz E., Prukała W., Il Farmaco 50, 1995, Prukała W., Kędzia B., Il Farmaco 54, 1999, ZMIENNOŚĆ ŁADUNKÓW WYBRANYCH JONÓW NA PRZYKŁADZIE RZEKI BYTOMKI, W WARUNKACH SILNEJ ANTROPOPRESJI Pohl A., Tytła M., Pecyna P., Kernert J., Kostecki M. Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 34, Zabrze Silne zurbanizowanie oraz uprzemysłowienie województwa śląskiego spowodowało, że pod wpływem szeroko pojętej antropopresji doszło do znacznego zdewastowania środowiska naturalnego, m.in. do pogorszenia stanu ekologicznego ekosystemów wodnych, w tym wód płynących. Przykładem cieku znajdującego się pod wpływem silnej antropopresji ze strony przemysłu oraz aglomeracji miejskich jest rzeka Bytomka. Celem przeprowadzonych badań było określenie zależności pomiędzy natężeniem przepływu w rzece, a stężeniem wybranych jonów w wodach badanego cieku. Umożliwiło to przeprowadzenie analizy i ocenę zmian wielkości ładunków zanieczyszczeń w zależności od stanu wody. Pomiary natężenia przepływu wody oraz pobieranie próbek wody do badań wykonano dwukrotnie: w lipcu - przy niskim stanie wody oraz we wrześniu - przy wysokim stanie wody. Wyznaczono osiem stanowisk pomiarowych na całej długości biegu rzeki. Stężenie wybranych jonów: Cl -, SO 4 2-, Ca 2+ oraz Mg 2+, oznaczono metodą chromatografii jonowej (DIONEX ICS-1100) wg normy PN-EN ISO :2009 (aniony) oraz PN-EN ISO 14911:2002 (kationy). Stwierdzono, że ładunki jonów chlorkowych w wodzie rzeki Bytomki na poszczególnych stanowiskach, niezależnie od stanu wody, były zbliżone. Podobną zależność zaobserwowano dla ładunków jonów siarczanowych. Jednakże, w tym przypadku różnica ładunków obliczonych dla niskiego i wysokiego stanu wody była większa niż dla jonów chlorkowych. Porównanie wielkości ładunków jonów wapniowych oraz ładunków magnezowych wykazało istotne różnice, w zależności od stanu wody. Wyższe wartości ładunków stwierdzono przy wysokim stanie wody, co wskazuje na istnienie dodatkowego źródła tych zanieczyszczeń ujawniające się w trakcie intensywnych opadów atmosferycznych. 41

42 Przeprowadzone badania potwierdzają, że w małych ekosystemach potamicznych (rzekach), w warunkach występującej na Śląsku silnej antropopresji, skład wód oraz wielkość obciążających rzekę ładunków zanieczyszczeń, zmieniają się w zakresie wynikającym z uwarunkowań lokalnych. Część z badanych ładunków zanieczyszczeń pozostawała na porównywalnym poziomie, bez względu na stan wody. W przypadku części, zaobserwowano różnice. Dodatkowe ładunki zanieczyszczeń wprowadzanych do rzeki - ładunki jonów wapniowych i magnezowych - mogą pochodzić ze spłukiwania powierzchni szczelnych charakterystycznych dla aglomeracji miejskich (dachy, drogi, parkingi itp.) oraz ze spływów powierzchniowych ze zlewni bezpośredniej. Podobieństwo wielkości ładunków jonów chlorkowych i siarczanowych, niezależnie od natężenia przepływu wody, wskazuje na stan ustalony w zakresie wprowadzania do cieku specyficznych ścieków przemysłowych, w szczególności słonych wód kopalnianych. DEVELOPMENT OF A NEW METHOD FOR ANALYSIS OF PHYTOECDYSTEROIDS IN SPINACH Rafał Szołtysik, Sylwia Bajkacz Department of Inorganic, Analytical Chemistry and Electrochemistry, Faculty of Chemistry, Silesian University of Technology. M. Strzody 7 Str., Gliwice, Poland Ecdysteroids belong to a large family of ecdysteroids that comprises more than 500 representative. Many plant species produce phytoecdysteroids (PEs: i.e. analogues of the moulting hormones of arthropods). Spinach (Spinacia oleracea L.) is one of the very few crop plants which produce large amounts of PEs, of which 20-hydroxyecdysone is the major component. The phytoecdysteroids influence many pharmacological functions such as adaptogenic, anabolic, antidiabetic, antiinflammatory, hepatoprotective, immunoprotective, wound-healing and have a wide array of experimentally proved, beneficial pharmacological effects on mammals, including humans. A new UHPLC-UV method was develop for determination of 20-hydroxyecdysone, makisterone A, muristerone A and ponasterone A in a spinach leaves. The analysis was performed in reversed phase mode with gradient elution. The detection was carried out by UV detector at λ=242 nm. The first step of ecdysteroids extraction from spinach samples was liquid-liquid extraction (LLE). The selection of the extraction solvent has been determined based on the simplex-centroid design. Moreover, the another extraction conditions were optimized based on the central composite design. Then, the solid phase extraction (SPE) was used for purification of extract. The proposed LLE-SPE extraction procedure achieved high enrichment factors and recoveries of the analytes with low relative standard deviations. The developed LLE-SPE extraction procedure and UHPLC-UV determination method was successfully applied for the analysis of ecdysteroids in spinach samples. [1] M. Báthori, Mini Rev. Med. Chem., 2002, 2,

43 USE OF THE UHPLC-DPPH METHOD FOR THE SELECTION OF PLANT SAMPLES TESTED FOR ANTIOXIDANT ACTIVITY Irena Baranowska, Sylwia Bajkacz Department of Inorganic, Analytical Chemistry and Electrochemistry, Faculty of Chemistry, Silesian University of Technology, M. Strzody 7, Gliwice, Poland * irena.baranowska@polsl.pl Today, great emphasis is placed on the search for and dissemination of native plant materials in various industries, with particular emphasis on cosmetics, dietary supplements, and as livestock feed and a source of biomass. Selected plant materials should have both nutritional value and the presence of biologically active ingredients, especially antioxidants. A new ultra-high performance liquid chromatographic (UHPLC) method with an ultraviolet detector (UV) and combined with 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl radical (DPPH ) assay has been developed for study of antioxidant activity of the selected flavonoids. The studies shown that the developed DPPH -UHPLC-UV method makes it possible to determine the antioxidant activity, therefore, it can be useful in the selection of plants with strong antioxidant properties In the second part of studies methanol extracts of selected plants (lucerne (Medicago sativa L.), liquorice (Glycyrrhiza glabra), goldenrod (Solidago virgaurea L.), buckwheat (Fagopyrum esculentum), phacelia (Phacelia tanacetifolia Benth.) and lavender (Lavandula spica L.)) were investigated for their antioxidant properties using DPPH (2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl) and ABTS (2,2'-azino-bis(3- ethylbenzothiazoline-6-sulphonic acid) radical scavenging capacity assay, cupric ion reducing antioxidant capacity (CUPRAC) assay, and ferric reducing antioxidant potential (FRAP) assay. Moreover, the thirty polyphenols (flavonoids and phenolic acids) content was also determined by the UHPLC-MS/MS method. Antioxidant properties and polyphenols content differed significantly among selected plants. It was found that buckwheat (Fagopyrum esculentum) extracts possessed the highest antioxidant capacities in most of the methods used, and thus could be potential rich sources of natural antioxidants. These extracts presented also the highest content of flavonoids. Acknowledgement This project was supported by funds from the National Centre for Research and Development in the frame of the Project PLANTARUM (NCBiR, BIOSTRATEG2/298205/9/NCBR/2016, Warsaw, Poland). ZASTOSOWANIE CHROMATOGRAFII HPAEC-PAD DO ANALIZY BIOAKTYWNYCH INOZYTOLI ORAZ PROFILU SACHARYDÓW W PIWIE GRYCZANYM 43

44 Robert Duliński, Marek Zdaniewicz, Aneta Pater, Dagmara Poniewska, Łukasz Byczyński, Krzysztof Żyła Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Technologii Żywności ul. Balicka 122, Kraków Pseudozboża gryka (Fagopyrum esculentum) oraz komosa (Chenopodium quinoa) to istotne komponenty żywności funkcjonalnej, które z uwagi m.in. na korzystny profil aminokwasowy mogą być stosowane w diecie bezglutenowej, stanowić materiał wyjściowy do produkcji chleba czy też surowce w browarnictwie. W pracy podjęto próbę optymalizacji składu i dawki handlowych preparatów enzymów zastosowanych do zacierania słodu gryczanego w celu uzyskania wysokiego odzysku z surowca substancji bioaktywnych D-chiro-inozytolu oraz mio-inozytolu i funkcjonalnego piwa przeznaczonego dla chorych na celiakię. W procesie produkcji piwa wykorzystano preparaty MATS L CLASSIC, ciekłą termostabilną alfa-amylazę otrzymaną z niemodyfikowanego genetycznie szczepu Bacillus licheniformis. oraz BREWERS COMPASS który stanowi kompleks α-amylazy (alfa amylazy) Bacillus amyloliquefaciens i B. licheniformis, endo-1,3 (4)- β-glukanazy (beta glukanaza) (B. amyloliquefaciens), endo-1,4-β-glukanazy (cellulazy) od Talaromyces emersonii i Trichoderma longibrachiatum i endopeptydazy (neutralna proteaza) z B. amyloliquefaciens. Profil sacharydów oznaczono na podstawie noty aplikacyjnej Dionex AN67. Rozdział przeprowadzono na kolumnie CarboPack PA100 (250mm x 5mm) sprzężonej z systemem pulsacyjnej detekcji amperometrycznej (HPAEC-PAD) z wykorzystaniem elektrody złotej. Wstępne wyniki badań dowodzą, iż zastosowanie preparatu Brewers Compass w dawce 0.4 kg/tonę pozwala na ekstrakcje blisko 70% całkowitego D-chiro-inozytolu oraz 50% mio-inozytolu obecnych w słodzie gryczanym, przy uzyskaniu zawartości alkoholu w ekstrakcie na poziomie 3,8%. Analizy HPAEC PAD wskazują na stosunkowo wysoką zawartość glukozy w końcowym ekstrakcie ( µg/ml) a profil oligosacharydów charakteryzuje relatywnie wysoki w odniesieniu do piwa jęczmiennego udział cukrów z DP powyżej 5. WPŁYW TEMPERATURY NA ROZDZIELANIE ANIONÓW NIEORGANICZNYCH ZA POMOCĄ CHROMATOGRAFII ODDZIAŁYWANIA JONÓW W UKŁADZIE: KOLUMNA C PhenylHexyl mm NaHCO mm TBAOH Rajmund S. Dybczyński i Krzysztof Kulisa Laboratorium Jądrowych Metod Analitycznych, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej Warszawa, Dorodna 16, POLAND, (r.dybczynski@ichtj.waw.pl; k.kulisa@ichtj.waw.pl ) Badano wpływ temperatury na współczynniki retencji 11 anionów nieorganicznych rozdzielanych za pomocą chromatografii oddziaływania jonów w układzie w którym fazą stacjonarną była kolumna 44

45 C PhenylHexyl modyfikowana roztworem wodorotlenku tetra-n-butyloamoniowego (TBAOH) a fazą ruchomą roztwór: 2.8 mm NaHCO mm TBAOH. Wyznaczono zmiany funkcji termodynamicznych tzn. energii swobodnej ΔG, entalpii ΔH i entropii ΔS w zakresie temperatur C. Zmiany entalpii dla jonów lipofilowych (I -, SCN - and ClO 4 - ) znacznie przekraczały 3 kcal/mol, a więc wartość uważaną za maksymalną dla normalnych reakcji wymiany jonowej co wskazuje, że jony te oprócz mechanizmu jonowymiennego są dodatkowo zatrzymywane przez adsorpcję hydrofobową. Zmiany temperatury w tym układzie różnie wpływają na współczynniki retencji poszczególnych jonów co w niektórych przypadkach prowadzi do odwrócenia kolejności elucji. Wykazano, że działanie podwyższonych temperatur w tym układzie nie prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia kolumny, która po odpowiedniej regeneracji zachowuje poprzednią zdolność do rozdzielania anionów. OPTYMALIZACJA ROZDZIAŁU WYBRANYCH SACHARYDÓW I POLIALKOHOLI METODĄ CHROMATOGRAFII JONOWEJ Z DETEKCJĄ REFRAKTOMETRYCZNĄ Łukasz Byczyński, Robert Duliński, Krzysztof Żyła Katedra Biotechnologii Żywności, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie ul. Balicka 122, Kraków Istotnym problemem w analizie żywności jest oznaczanie zawartości mono i disacharydów oraz polialkoholi. Wciąż stosuje się do tego metody spektrofotometryczne oparte na redukcyjności sacharydów, ale nie wszystkie taką właściwość posiadają. Alternatywą wydają się być testy enzymatyczne oraz rozdziały chromatograficzne. Klasyczne metody chromatograficzne oznaczania cukrów wymagały upochadniania przed lub za kolumnowego i stosowania rozpuszczalników organicznych. Wykorzystanie chromatografii jonowej otworzyło nowe możliwości w analizie węglowodanów i alkoholi cukrowych. Obecnie w jednej analizie można oznaczyć jednocześnie wiele różnych sacharydów i polioli stosując, jako rozpuszczalnik i eluent jedynie wodę dejonizowaną. Natomiast dzięki zastosowaniu detekcji refraktometrycznej możliwe jest wykrycie badanych związków bez ich upochadniania i dodatkowo odzyskanie ich w kolektorze frakcji. W przedstawionych badaniach wykorzystano kolumnę kationowymienną obciążoną jonami wapnia (Rezex RCM-Monosaccharide Ca +2 8% cross-linked) i zastosowano filtrowaną wodę dejonizowaną, jako fazę ruchomą. Optymalizacja rozdziału cukrów obejmowała wpływ temperatury termostatowania kolumny (zastosowano 60, 70 i 80 C) oraz objętości nastrzyku (50, 75 i 100 µl). Do analiz wytypowano najpowszechniej spotykane w żywności mono i disacharydy: glukozę, fruktozę, sacharozę, maltozę oraz najczęściej stosowane zamienniki tych cukrów, polialkohole, takie jak: sorbitol, ksylitol, erytrytol i maltitol. Roztwory wzorcowe przygotowywano w następujących stężeniach: 0,0125; 0,025; 0,05; 0,1; 0,2; 0,4; 0,8 oraz 1,6 mg/ml. Analizie podlegał czas retencji oraz powierzchnia rozdzielanych wzorców. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że najlepszą temperaturą termostatowania kolumny, zapewniającą dobre oddzielenie sąsiadujących pików 45

46 okazała się wartość 80 C, natomiast optymalną wielkość nastrzyku dla większości badanych związków ustalono na 75 µl. Zoptymalizowana metoda posłuży do analizy obecności sacharydów i polialkoholi w żywności funkcjonalnej. ENANTIOSEPARTION OF SELECTED NATURAL ANTIDEPRESSANTS Judyta Kruk, Irena Baranowska, Agnieszka Gajda Silesian University of Technology, Faculty of Chemistry, Department of Inorganic, Analytical Chemistry and Electrochemistry Judyta.Kruk@polsl.pl Depression is serious illness, which undetected and untreated my led even to death. Social changes of the recent time make that problem even more widespread. However, synthetic drugs for depression treatment have many side effects that makes potential patients afraid of using them. Thus, more and more often natural sources of beneficial compounds were taking into account. One of the natural compounds proved to have antidepressant-like effects were flavonoids. Though, some of that secondary plant metabolites were chiral compounds and thus its biological activity may strongly depends of the chiral centre configuration. Important part of testing plant material for such a compounds will be determination of the individual enantiomers content. Moreover, sometimes compounds possessing antidepressant activity occur in plant material in the presence of others and may expose some synergistic effects, and due to that fact the most effective for that purpose will be simultaneous methods [1-3]. In the course of the study the new UHPLC-UV method for simultaneous enantioseparation of isomers of three potential antidepressants from the group of flavanones: taxifolin, liquiritigenin and naringenin was developed and validated. The method designed for the analysis of plant material was applied for the analyte enantiomers determination in the samples of selected medicinal plants and its originated products. Acknowledgement This project was partly supported by funds from the National Centre for Research and Development in the frame of the Project PLANTARUM (Biostrateg, Warsaw, Poland). References: [1] I. Baranowska, J. Hejniak, S. Magiera, Chirality 2016, 28,

47 [2] I. Baranowska, J. Hejniak, S. Magiera, Talanta 2016, 159, [3] I. Baranowska, J. Hejniak, S. Magiera, Analytical Methods 2017, 9, DETERMINATION OF BENZOTRIAZOLE, IMIDACLOPRID AND CLARITHROMYCIN IN MODEL WATER SAMPLES BY UHPLC-UV Elżbieta Słocka a, Sylwia Bajkacz a, Ewa Felis b a Department of Inorganic, Analytical Chemistry and Electrochemistry, Faculty of Chemistry, Silesian University of Technology. M. Strzody 7 Str., Gliwice, Poland b Centre for Biotechnology, Silesian University of Technology, B. Krzywoustego 8 Str., Gliwice, Poland Environmental Biotechnology Department, Faculty of Power and Environmental Engineering, Silesian University of Technology, Akademicka 2 Str., Gliwice, Poland In recent years, there have been many reports on the pollution of different compartments of the aquatic environment. One of the most serious problems is the accumulation of organic compounds in the environment, such as pharmaceuticals and personal care products, pesticides, corrosion inhibitors or additives to detergents. Slow biodegradation, adverse metabolic processes, as well as negative effects on living organisms have increased the need for regular control of the content of organic compounds in environmental waters. An important issue is to determine in what amounts pollutions get into the aquatic environment and what effect can cause their accumulation in the environmental matrices [1-3]. The subject of our research was the development of a new method for the determination of selected pollutions (benzotriazole used in various industrial processes (e.g. corrosion inhibitors) and in the household, imidacloprid used as an insecticide and clarithromycin broad-spectrum semisynthetic macrolide antibiotic used in the treatment of various bacterial infections) in model water samples.the analyses were performed onultra-high-performance liquid chromatographywith UV detection (UHPLC- UV). The analysts were isolated from water samples by solid phase extraction (SPE). The selection of SPE conditions (e.g. type of sorbent, solvent for elution, sample ph, sample volume) was performed to obtain the maximum recovery and to remove the interferences.the validation parameters such as linearity, sensitivity, precision, and accuracy were found to be highly satisfactory. Finally, the optimized method 47

48 was applied to determination of selected pollutions in different types of liquid samples, i.e., (artificial) raw wastewater, wastewater after biological treatment and the samples before and after treatment induced by solar light. [1] J. Rossmann, S. Schubert, R. Gurke, R. Oertel, W. Kirch, J. Chromatogr. B, 2014, 969, [2]D. Q. Thuyet, K. Yamazaki, T. K. Phong, H. Watanabe, D. T. T. Nhung, K. Takagi, J. Anal. Chem., 2010, 65, [3] E. Felis, A. Sochacki, S. Magiera, Water Res., 2016, 104, DEVELOPMENT OF A NEW PROCEDURE FOR EXTRACTION OF FLAVONOIDS FROM BUCKWHEAT Patrycja Kasprzyk a, Kornelia Śliwka a, Sylwia Bajkacz a, Jakub Adamek b a Department of Inorganic, Analytical Chemistry and Electrochemistry, Faculty of Chemistry, Silesian University of Technology. M. Strzody 7 Str., Gliwice, Poland b Department of Organic and Bioorganic Chemistry and Biotechnology, Faculty of Chemistry, Silesian University of Technology, Krzywoustego 4 Str., Gliwice, Poland Developing new green solvents is one of the key subjects in green chemistry. Recently, a team of natural products chemists at Leiden University, Netherlands, discovered a set of truly green solvents. These revolutionary, nontoxic solvents has been named as natural deep eutectic solvents (NADES). The hypothesis of the existence of NADES in plants is based on the occurrence of the same chemical constituents in all plant cells [1]. Plants are potential sources of natural bioactive compounds such as secondary metabolites and antioxidants. Flavonoids and phenolic acids are the most important groups of secondary metabolites and bioactive compounds in plants. The main objective of the study was to develop a new procedure for extraction of flavonoids (rutin and quercetin) from buckwheat using natural eutectic solvents (NADES). The studies include the selection of extraction conditions, e.g. NADES solvent components, percentage of water in solvent, mass of sample, and volume of solvent. An efficient recovery of extracted flavonoids was achieved using 30% water solution of lactic and levulinic acid as an extraction solvent. In addition, a new method for determination of rutin and quercetin in buckwheat samples using an ultra-high performance liquid chromatography with UV detection (UHPLC-UV) was developed. The analyzes were carried out in the reversed phase (C18 column) using a gradient elution (solvents: acetonitrile, 0.05% trifluoroacetic acid in water). Monitoring and quantitation of analytes were performed at λ=360 nm. The method was successfully validated. 48

49 The results of this study show, that NADES can be widely used for the isolation of flavonoids from food products. In comparison with water and methanol, they allow better isolation of analyzed compounds from real samples. The developed NADES-UHPLC-UV method was applied to the analysis of rutin and quercetin in buckwheat. [1] S. Bajkacz, J. Adamek, Talanta, 2017, 168, ANALYSIS OF HEPARIN IN BIOMEDICAL STUDIES Anna Wolny a, Sylwia Bajkacz a, Bożena Łosiewicz b, Agnieszka Stróż b a Department of Inorganic, Analytical Chemistry and Electrochemistry, Faculty of Chemistry, Silesian University of Technology. M. Strzody 7, Gliwice, Poland b Institute of Materials Science, University of Silesia, 75 Pułku Piechoty 1A Str., Chorzów, Poland Heparin is polysaccharide mainly composed of O-sulfated, N-sulfated glucosamine. It inhibits blood clotting by antithrombin activation, which is a potent thrombin inhibitor. Heparin, beside inhibiting blood coagulation, has a multidirectional effect on our body, that is the reason why it is readily used by specialists in many fields of medicine. It has anti-inflammatory, antiviral, immunosuppressive and hypolipemic properties (reduces blood cholesterol level). Heparin has a maximum absorbance of electromagnetic radiation at a wavelength of λ=190 nm. It is a problem to determinate this substance, because at this wavelength also absorbs many other substances, so the obtained results of the analysis performed at this wavelength of light could be wrong. Therefore, for the determination of heparin in the samples, should be used a complexing reagent - azure (II). The creation of the complex caused a shift of the absorption band towards the higher wavelengths of light. According to literature data, the maximum absorbance of the complex of azure (II) with heparin occurs at λ=630 nm [1]. Finally, the UV-Vis method was used for determination of heparin after controlled compound release kinetics depending on the required time. The analyzed samples were prepared by releasing heparin at different time periods from the suitable coating (oxide nanotubes on the biomedical alloy Ti13Nb13Zr), which will be used to coated the surface of the implant. [1] M.D. Klein, R.A. Drongowski, R.J. Linhardt, R.S. Langer, Anal. Biochem., 1982,

50 SPECJACJA ARSENU W ROŚLINACH PRZYBRZEŻNYCH KŁODNICY Z WYKORZYSTANIEM TECHNIKI HPLC-ICP-MS Magdalena Jabłońska-Czapla i Katarzyna Grygoyć Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN ul. M. Skłodowskiej-Curie Zabrze W wyniku wieloletnich zaniedbań rzeki Górnego Śląska wciąż są potencjalnym źródłem zanieczyszczenia innych regionów Polski. Śląskie rzeki są jednymi z najbardziej zanieczyszczonych rzek Polski, które jako dopływy głównych rzek (Wisły i Odry), powodują rozprzestrzenianie się tych zanieczyszczeń na obszarze całego kraju. Co więcej rzeki te stanowią poważne zagrożenie dla mieszkańców podczas powodzi, które często są tragiczne i ich skutki powodują trwałe zanieczyszczenia terenów zalewowych. Zawartość znacznych ilości metali i metaloidów w zlewni rzeki Kłodnicy jest poważnym problemem z ekologicznego punktu widzenia. Ponadto okazuje się, że nie całkowita zawartość pierwiastka, a rodzaj formy specjacyjnej, w jakiej on występuje ma wpływ na organizmy żywe. Ilościowe oznaczanie form specjacyjnych arsenu możliwe jest przy zastosowaniu techniki łączonej HPLC-ICP-MS. Pobrane w lipcu 2014 roku próbki roślin: Pokrzywa Zwyczajna (Urtica dioica L.), Nawłoć pospolita (Solidago virgaurea L), Trzcina (Phragmites L) mineralizowano w mineralizatorze mikrofalowym w celu oznaczenia całkowitej zawartości metali i metaloidów za pomocą spektrometru ICP-MS. 1g naważki próbek roślinnych ekstrahowano roztworem wody i metanolu w stosunku 9:1. Otrzymany ekstrakt sączono przez filtr strzykawkowy i oznaczano zawartość form specjacyjnych arsenu za pomocą techniki łączonej HPLC-ICP-MS. Oznaczano pięć form specjacyjnych arsenu As(III), As(V), MMA, DMA oraz AsB. Trzcina pospolita charakteryzowała się największą zawartością arsenu. Badane rośliny zawierały nieorganiczne formy arsenu, jak również MMA i DMA. Badania wykazały brak obecności AsB w ww. roślinach przybrzeżnych Kłodnicy. 50

51 Praca ta stanowi pokłosie realizowanego w latach , w ramach współpracy Polsko-Norweskiej projektu badawczego MoSpeSil (Small Grant Scheme 2012 the Polish-Norwegian Research Programme). USUWANIE CHLORANÓW (VII) Z TERENÓW SKAŻONYCH. PROBLEMY ANALITYCZNE I TECHNOLOGICZNE Joanna Kernert 1, Dorota Kołodyńska 2, Joanna Kończyk 3, Jerzy Gęga 4, Rajmund Michalski 1 1 Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN 2 UMCS, Wydział Chemii, Zakład Chemii Nieorganicznej, Lublin. 3 Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Częstochowa 4 Politechnika Częstochowska, Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, Częstochowa Chlorany (VII) ze względu na występowanie oraz trwałość w środowisku zostały wprowadzone na tzw. listę substancji priorytetowych. Pomimo tego, jak dotąd nie są one normowane oraz regularnie oznaczane. Ze względu na swoje właściwości, chlorany (VII) są stosowane do produkcji m.in. paliw rakietowych, materiałów wybuchowych oraz w przemyśle chemicznym. Występowanie jonów ClO 4 - w wodach, glebach czy w żywności stanowi poważne zagrożenie dla środowiska i ludzi. W związku z tym należy monitorować ich obecność oraz usuwać je z wód i gleb. Świadomość niebezpieczeństw związanych z występowaniem chloranów(vii) w środowisku i ich toksycznością, oraz dostępność odpowiednich metodyk analitycznych obliguje do poczynań związanych z ograniczeniem stosowania soli chloranowych(vii) oraz ich usuwania z obszarów już zanieczyszczonych [1]. Jak dotąd opracowano wiele metodyk oznaczania jonów chloranowych (VII), jednakże biorąc pod uwagę posiadaną wiedzę na temat zagrożeń oraz toksyczności tej substancji, praktyczne znaczenie mają metody oparte o chromatografię jonową [2]. Działania takie to przede wszystkim: monitorowanie stężeń jonów ClO 4 - w środowisku i żywności; oszacowanie narażenia zdrowotnego populacji; ocena dostępności wystarczająco precyzyjnych i czułych metodyk analitycznych; określenie najlepszych dostępnych technologii usuwania chloranów(vii) z zanieczyszczonych obszarów (np. bioremediacja, wymiana jonowa, odwrócona osmoza, adsorpcja na węglu aktywnym, filtracja membranowa, redukcja elektrochemiczna, fitoremediacja); ograniczeniu 51

52 stosowania oraz zastępowaniu chloranów(vii) innymi substancjami. A także ekonomicznych aspektów wcześniej wymienionych działań oraz ekonomicznie uzasadnionego efektu zdrowotnego [3]. Bibliografia [2] Michalski R., Chromatografia jonowa, WNT/PWN, [1] Srinivasan, A., & Viraraghavan, T. (2009). Perchlorate: health effects and technologies for its removal from water resources, International Journal of Environmental Research and Public Health, 6, 4, pp [3] Gu, B., Brown, G. M., & Chiang, C. C. (2007). Treatment of perchlorate-contaminated groundwater using highly selective, regenerable ion-exchange technologies, Environmental science & technology, 41, 17, pp OZNACZANIE WYBRANYCH FENOLOKWASÓW W NAPARACH Z ZIELA CZYSTKA ZA POMOCĄ HPLC Celina Pieszko, Adam Kozubowski* Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii, Wydział Chemiczny, Politechnika Śląska, Gliwice *Ekomax Sp. z o.o., Gliwice Określenie czystek odnosi się do roślin z rodziny Czystkowatych, rezydujących w klimacie śródziemnomorskim. Pod wpływem zmian temperatury, zawartości wilgoci w glebie oraz poziomu nasłonecznienia, roślina zmienia budowę nasion, liści i kwiatów. Zmiany w wyglądzie zewnętrznym rośliny skutkują zmianami zawartości substancji chemicznych, którymi są m.in. kwasy fenolowe. Materiałem do badań były trzy odmiany ziela czystka pochodzące z trzech rejonów geograficznych: Albanii, Turcji oraz Grecji, dostępny handlowo w ilościach detalicznych, a opisanych przez producenta następującymi gatunkami: Albania Cistus Incanus (Czystek Szary), Turcja Cistus Incanus (Czystek Szary), Grecja Cistus Creticus (Czystek Kreteński). Próbki naparów pobieranych po 5, 10 i 15 min parzenia oraz ekstraktów metanolowych poddano analizie chromatograficznej. Do oznaczeń za pomocą HPLC wybrano kwas: galusowy, wanilinowy, kawowy ferulowy, p-kumarowy, cynamonowy oraz elagowy. Analizę prowadzono w odwróconym układzie faz (RP), gdzie fazą stacjonarną było złoże oktadecylosilanowe, a fazą ruchomą woda (z 0,05% dodatkiem TFA) i acetonitryl z użyciem elucji gradientowej. W próbkach rzeczywistych zidentyfikowano i oznaczono kwas galusowy, cynamonowy i elagowy. Największą zawartością fenolokwasów charakteryzowały się napary i ekstrakty z czystka tureckiego, następnie albańskiego. Suma fenolokwasów w badanych próbkach wahała się w granicach 2 do 18 mg/g próbki. 52

53 53

54 54

55 55

56 Sponsorzy konferencji Patronat medialny W imieniu Komitetu Organizacyjnego dr hab. Rajmund Michalski, prof. IPIŚ PAN 56