Barometr polityczny EPL listopad/grudzień 2018

Transkrypt

1 Barometr polityczny EPL listopad/grudzień 2018 Sytuacja Europejskiej Partii Ludowej w UE i możliwe scenariusze wyborów europejskich (Stan : 11 grudzień 2018 r) autor Olaf Wientzek koordynator ds. polityki europejskiej Fundacja Konrada Adenauera

2 Ostatnie tendencje Małe zmiany w obrębie wiodących rodzin partii politycznych w porównaniu z ostatnim rankingiem: rodzina EPL (europejska partia PO) w sondażach w 13 krajach (+1) stanowi najsilniejszą rodzinę polityczną, socjalistyczna w 5 (-1/2), liberalna w 3 (0/-1). eurokrytyczna-konserwatywna ACRE (europejska partia PiSu) w 4, partie niezależne 2 (Macron wzgl. LREM + jeszcze niezależna na Łotwie), prawicowi populiści W niektórych krajach przewaga wiodących rodzin partii politycznych nad innymi rodzinami politycznymi jest bardzo nieznaczna (Hiszpania, Finlandia, Słowacja, Belgia, Francja) 8 spośród 28 głów państw i szefów rządów w Radzie Europejskiej należy do rodziny EPL, 8 /28 głów państw i szefów rządów należy do rodziny ALDE (lib.), 5/28 do rodziny S&D (socjaliści), 2 do rodziny ACRE (eurosceptyczni konserwatyści), 1 do ZLE/NZL (lewica), 4 są niezależni W 9 z 27 krajów każdorazowo najsilniejsza partia należąca do EPL uzyskuje aktualnie w sondażach 30% lub więcej (Niemcy, Polska, Węgry, Bułgaria, Cypr, Grecja, Austria, Irlandia, Chorwacja)

3 Źródło zdjęcia: fotolia.com Najsilniejsza rodzina polityczna wg sondaży (listopad/grudzień 2018 r.) Szwecja Rodzina EPL (PO, PSL, CDU/CSU, etc.) Finlandia Rodzina SPE / S&D (socjaldemokraci i socjaliści, SLD) Rodzina ACRE / ECR (eurosceptyczni konserwatyści, PiS) Rodzina ALDE / ELDR (liberałowie) Estonia Prawicowi populiści (ENF, EFDD i in.) Łotwa Różne ugrupowania populistyczne ZLE/NZL (lewicowi populiści) Dania Litwa Zieloni / EFA Partie niezależne Irlandia Holandia Wielka Brytania Niemcy Polska Słowacja Belgia Czechy Luksemburg Francja Włochy Węgry Słowenia Chorwacja Rumunia Bułgaria Portugalia Hiszpania Austria Grecja Malta Cypr

4 Źródło zdjęcia: fotolia.com Najsilniejsza partia polityczna wg sondaży (listopad/grudzień 2018 r.) Szwecja Rodzina EPL Finlandia Rodzina SPE / S&D (socjaldemokraci i socjaliści) Rodzina ACRE / ECR (eurosceptyczni konserwatyści) Rodzina ALDE / ELDR (liberałowie) Estonia Prawicowi populiści (ENF, EFDD i in.) Łotwa Różne ugrupowania populistyczne ZLE/NZL (lewicowi populiści) Dania Litwa Zieloni / EFA Partie niezależne Irlandia Holandia Wielka Brytania Niemcy Polska Słowacja Belgia Czechy Luksemburg Francja Włochy Węgry Słowenia Chorwacja Rumunia Bułgaria Portugalia Hiszpania Austria Grecja Malta Cypr

5 Źródło zdjęcia: fotolia.com Wyniki uzyskane przez największą partię należącą do EPL w ostatnich krajowych wyborach parlamentarnych w procentach / w nawiasach najbliższy termin wyborów krajowych Legenda Szwecja (2022) 19,84 Finlandia (2019) 18,20 0 5% 5 10% 10 15% 15 20% 20 25% 25 30% 30 35% 35 40% 40 50% Irlandia (2021) 25,50 Wielka Brytania (2022) 0,00 Portugalia**** (2019) Hiszpania (2020) 36,86 33,01 Dania (2019) Holandia (2021) 12,40 Belgia (2019) 11,61 Luksemburg (2023) 28,31 Francja* (2022) 22,23 3,40 Austria (2022) 31,50 Niemcy (2021) 32,90 Włochy (2023) 14,01 5,80 Czechy (2021) Słowenia (2022) 24,92 Malta (2022) 43,68 Polska (2019) 24,09 Łotwa (2022) Litwa (2020) Słowacja (2020) Węgry (2022) 49,27 Rumunia (2020) 20,04 Chorwacja (2020) 36,27 Estonia (2019) 13,70 6,69 22,63 6,50 Bułgaria (2021) 32,65 Grecja (2019) 28,10 Cypr (2021) 30,69

6 (Skumulowane) poparcie uzyskane przez wszystkie partie należące do EPL w ostatnich krajowych wyborach parlamentarnych w procentach Legenda 0 5% Szwecja 26,16 Finlandia 21,74 Źródło zdjęcia: fotolia.com 5 10% 10 15% 15 20% 20 25% Estonia 13,70 Łotwa 6, % 30 35% 35 40% 40 50% > 50% Portugalia 36,86 Irlandia 25,50 Wielka Brytania 0,00 Hiszpania 33,01 Francja* 22,23 Dania Holandia 12,40 Belgia 16,60 Luksemburg 28,31 4,20 Austria 31,50 Niemcy 32,90 Włochy 15,72 Słowenia 34,70 11,11 Czechy Polska 29,22 Węgry 49,27 Chorwacja 36,27 Litwa 22,63 Słowacja 15,76 Rumunia 31,58 Bułgaria 35,71 Grecja 28,10 Malta 43,68 Cypr 30,69

7 Źródło zdjęcia: fotolia.com (Skumulowane) poparcie uzyskane przez partie należące do SPE/S&D w ostatnich krajowych wyborach parlamentarnych w procentach Legenda Szwecja 28,40 Finlandia 16,51 0 5% 5 10% 10 15% 15 20% 20 25% 25 30% 30 35% powyżej 35 % Portugalia 32,32 Irlandia 6,60 Wielka Brytania 40,00 Hiszpania 22,63 Francja 6,06 Dania Holandia 5,70 Belgia 20,50 Luksemburg 17,60 26,30 Austria 26,86 Niemcy 20,50 Włochy 18,72 Słowenia 9,93 7,27 Czechy Polska 7,55 Węgry 17,27 Chorwacja 33,82 Estonia 15,20 Łotwa 19,80 Litwa 15,04 Słowacja Rumunia 45,68 Bułgaria 27,19 Grecja 6,29 Malta 55,04 Cypr 20,70

8 Uwagi wstępne: Możliwe scenariusze wyborów europejskich w 2019 r. Ostrożnie należy podchodzić do przenoszenia wyników sondaży dotyczących wyborów krajowych na wybory europejskie Niska frekwencja wyborcza może doprowadzić do znacznego zniekształcenia wyników Znane osobistości otwierające listy wyborcze / Spitzenkandydaci mogą również wywrzeć znaczący wpływ Z pewną dozą ostrożności można sformułować następujące założenia: EPL pomimo strat w dużych krajach uzyskałaby ok mandatów, a zatem pozostałaby najsilniejszą partią w Parlamencie Europejskim (25,1%-27,7% mandatów) Udział mandatów EPL (aktualnie: 29,2%) stosunkowo uległby zmniejszeniu w stopniu jeszcze dość umiarkowanym (-1,5 % do -4,1%), ponieważ frakcja EPL będzie dotknięta w mniejszym zakresie wynikającym z Brexitu odpadnięciem deputowanych niż wyniesie przeciętna dla innych frakcji (dla porównania: S&D z 25% spadłoby na ok.18,7%) Ugrupowania skrajnie prawicowe (ENF) i lewicowe (ZLE/NZL) razem miałyby potencjał ok % mandatów, jeżeli dodać do nich nową grupę pod przewodnictwem Ruchu Pięciu Gwiazd, 22-24%. Jeżeli Ruch Pięciu Gwiazd utworzyłby wspólną grupę z ZLE, a ENF wykorzystałaby swój potencjał w pełni, obie grupy uzyskałyby w sumie ok. 24,5% głosów Wielka Koalicja składająca się z EPL i Socjalistów / Socjaldemokratów w przyszłym PE już nie uzyskałaby większości i potrzebowałaby trzeciego partnera 65-70% deputowanych należałoby do grup pro-europejskich W porównaniu z ostatnim rankingiem, niewielki wzrost w przypadku EPL, wzrost w przypadku Zielonych, kommuniśći/lewica tracą Z uwagi na nieprzewidywalność wielu czynników poniżej dokonano kalkulacji trzech różnych scenariuszy dla wyborów europejskich:

9 Prognoza podziału mandatów w PE scenariusz 1 status quo Założenie: Emmanuel Macron nie zdoła uformować własnej partii europejskiej, członkostwo w innych partiach europejskich pozostanie na niezmiennym poziomie, grupa EFDD rozpadnie się po odpadnięciu UKIP Wariant A: EFDD utrzyma się Wariant B: Macron przyłączy się do ALDE, EFDD rozpadnie Nierzeszeni Rózne ugrupowania praw Nierzeszeni EFDD 36 Rózne ugrupowania praw. ENF ECR ENF ECR 50 EPL ALDE 52 EPL ALDE+Macron Macron Zieloni/EFA Zieloni/EFA S&D (Soc.) S&D (Soc.) ZEL/NZL ZEL/NZL Z pewną dozą ostrożności można sformułować następujące założenia: Przyszła większość musiałaby przypuszczalnie opierać się na głosach EPL, Socjaldemokratów i Liberałów. Inne konstelacje trzech sił politycznych (np. EPL + Socjaldemokraci + Zieloni) rachunkowo (teoretycznie) byłyby możliwe, ale mało prawdopodobne.

10 Prognoza podziału mandatów w PE scenariusz 2 Europe en Marche Założenie: ALDE i Macron+sprzymierzeńcy tworzą sojusz i wchłaniają kilka mandatów frakcji S&D oraz część niezależnych. Wariant B: część jeszcze niezależnych pozostałych przyłącza się do różnych innych umiarkowanych rodzin partii politycznych, Syriza przystępuje do S&D. Wariant A: inne grupy nie pozyskają nowych partnerów Wariant B: pro-europejskie grupy pozyskają nowych partnerów Nierzeszeni Rózne ugrupowania praw. ENF ECR Nierzeszeni Rózne ugrupowania praw. ENF ECR EPL EPL 52 ALDE+Macron 55 ALDE+Macron Zieloni/EFA S&D (Soc.) Zieloni/EFA S&D (Soc.) ZEL/NZL ZEL/NZL Z pewną dozą ostrożności można sformułować następujące założenia: Sojusz EEM i ALDE w tym scenariuszu uplasowałby się nieznacznie za S&D. W najlepszym układzie (wariant B) proeuropejskie umiarkowane grupy dysponowałyby prawie 70% głosów w PE

11 Prognoza podziału mandatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego scenariusz 3 Zjednoczeni Radykałowie Założenie: partie skrajnie prawicowe i lewicowe zdołają zorganizować się każdorazowo w jedną grupę (ENF i ZEL/NZL). Taki scenariusz jest raczej mało prawdopodobny z uwagi na wewnętrzne skłócenie, winien jednak unaocznić potencjał sił skrajnych. Wariant A: Frakcja Ruchu Pięciu Gwiazd / silna ECR Wariant B: ENF wykorzystuje potencjał, Pięć Gwiazd do ZEL/NZL Nierzeszeni Rózne ugrupowania praw Nierzeszeni Rózne ugrupowania praw ENF ECR EPL ALDE+Macron Zieloni/EFA S&D (Soc.) Ruch 5 Gwiazd ZEL/NZL ENF ECR EPL ALDE+Macron Zieloni/EFA S&D (Soc.) ZEL/NZL Z pewną dozą ostrożności można sformułować następujące założenia: Utworzenie własnej frakcji przez Pięć Gwiazd napotkałoby na trudności, jeżeli ruchowi nie uda się przeciągnąć na swoją stronę partii z ZEL/NZL: Taki scenariusz raczej mało prawdopodobny. Ugrupowania skrajnie prawicowe (ENF) i lewicowe (ZEL/NZL) razem miałyby potencjał ok % mandatów, jeżeli dodać do nich nową grupę pod przewodnictwem Ruchu 5 Gwiazd, 22-24%. Jeżeli Ruchu Pięciu Gwiazd utworzyłby wspólną grupę z GUE, a ENF wykorzystałaby swój potencjał w pełni, taka grupa uzyskałaby w sumie 80 poslów. Taki scenariusz raczej mało prawdopodobny.

12 Źródło zdjęcia: fotolia.com Najsilniejsza rodzina partii politycznych w wyborach europejskich w 2014 r Szwecja Rodzina EPL Finlandia Rodzina SPE / S&D (socjaldemokraci i socjaliści) Frakcja ACRE / ECR (eurosceptyczni konserwatyści) Rodzina ALDE / ELDR (liberałowie) Estonia Prawicowi populiści (ENF, EFDD i in.) Łotwa Różne ugrupowania populistyczne GUE/NGL (lewicowi populiści) Dania Litwa Zieloni / EFA Partie niezależne Irlandia Holandia Wielka Brytania Niemcy Polska Słowacja Belgia Czechy Francja Luksemburg Węgry Rumunia1 1 Socjaliści osiągnęliby zwycięstwo w wyborach. Wskutek przejścia PNL do frakcji EPL deputowani z reprezentują teraz więcej głosów Włochy Chorwacja Bułgaria Portugalia Hiszpania Austria Słowenia Grecja Malta Cypr

13 Źródło zdjęcia: fotolia.com (Skumulowane) poparcie uzyskane przez partie należące do EPL w wyborach europejskich w 2014 r. w procentach Legenda 0 5% Szwecja 19,58 Finlandia 27, % 10 15% 15 20% 20 25% Estonia 13,90 Łotwa 46, % 30 35% 35 40% 40 45% > 45% Portugalia 29,95 Irlandia 22,28 Wielka Brytania² 0,00 Hiszpania 26,99 Francja 20,81 Dania Holandia 15,18 Belgia 16,89 Luksemburg 37,66 9,10 Austria 26,98 Niemcy 35,30 Włochy 21,69 Słowenia 41,44 25,90 Czechy Polska 38,93 Węgry 51,48 Chorwacja 34,15 (41,42) Litwa 17,43 Słowacja 33,32 Rumunia 40,63 Bułgaria 36,85 Grecja 22,72 Malta 40,02 Cypr 37,75

14 Udział rodziny EPL w rządach

15 Źródło zdjęcia: fotolia.com Udział rodziny EPL w rządach, stan 11 grudnia 2018 r.₁ Szwecja Finlandia rząd bez udziału partii należącej do EPL, ale z przedstawicielami w Radzie Europejskiej należącymi do EPL Partie należące do rodziny EPL wchodzące w skład rządu (zakreskowane: ustępujący rząd, niejasny udział) Głowa państwa / szef rządu należy do rodziny EPL Irlandia Dania Holandia Estonia Łotwa Litwa Wielka Brytania Niemcy Polska Słowacja Belgia Czechy Francja Luksemburg Węgry Rumunia Włochy Chorwacja Bułgaria Portugalia Hiszpania Austria Słowenia Grecja Malta Cypr

16 Źródło zdjęcia: fotolia.com Głowy państw i szefowie rządów wg przynależności do rodziny politycznej (stan: 11 grudnia 2018 r.) (decydująca jest konstytucyjnie najsilniejsza pozycja, a w przypadku państw członkowskich UE udział w Radzie Europejskiej) Szwecja Odwołanie socjaldemokratycznego szefa rządu dn EPL: chrześcijańscy demokraci, partie centrolprawicowe Finlandia PES/S&D: socjaldemokraci & socjaliści ACRE/ECR: eurosceptyczni konserwatyści ALDE/ELDR: liberałowie Estonia Zieloni / EFA Łotwa Różne ugrupowania populistyczne Aktualnie tworzony jest rząd Lewicowi populiści (GUE/NGL) Dania Litwa Prawicowi populiści Partie niezależne Irlandia Wielka Brytania Holandia Niemcy Polska Słowacja Belgia Czechy Luksemburg Francja Włochy² Chorwacja Węgry Rumunia₁ 1 Rumunia jest reprezentowana w Radzie Europejsk przez prezydenta należącego do rodziny EPL. Natomiast szef rządu należy do Socjalistów Bułgaria Portugalia Hiszpania Austria Słowenia Grecja ²Conte jest niezależny, ale kandyduje z ramienia M5Stelle Malta Cypr

17 Źródło zdjęcia: fotolia.com Partie należące do rodziny EPL w UE Jakie partie polityczne należą do EPL? Szwecja Moderaterna (MOD) Kristdemokraterna (KD) Finlandia Kokoomus (SK) KD Estonia Isamaa Łotwa Vienotiba Portugalia PSD CDS-PP Irlandia Fine Gael Hiszpania Dania DKF (C) KD Holandia CDA Wielka Brytania (żadna partia nie należy do EPL) Niemcy CDU CSU Belgia CD&V, CDH, CSP² Luksemburg CSV PP Francja* Les Républicains Austria ÖVP (NVP) Włochy Forza Italia SVP AP UDC PATT Słowenia Malta PN Czechy KDU-CSL TOP 09 SDS N.Si SLS Polska PO PSL Węgry Fidesz / KDNP Chorwacja HDZ HSS Słowacja Rumunia PNL PMP RMDSZ Litwa TS-LKD KDH Most-Hid SMK Bułgaria GERB BCM DSB UDF Grecja ND Cypr DISY

18 Uwagi * Wartości dotyczące Francji odnoszą się do wyniku LR osiągniętego w drugiej turze wyborów parlamentarnych; podane wartości nie uwzględniają udziałów w oddanych głosach uzyskanych przez niezależną prawicę (1,68%) ani przez UDI (ALDE) ** We Francji od ostatnich krajowych wyborów parlamentarnych nie przeprowadzano sondaży, uzyskane wyniki odnoszą się do sondaży przeprowadzanych w związku z wyborami europejskimi w 2019 r. *** W Belgii sondaże przeprowadzane są na szczeblu regionalnym. Aby uzyskać adekwatny rezultat na szczeblu krajowym, każdorazowo została ustalona średnia wyników w odniesieniu do liczby uprawnionych do udziału w wyborach (obowiązuje przymus wyborczy). Mimo obowiązywania przymusu wyborczego i idącej z tym w parze stosunkowo podobnej frekwencji wyborczej w różnych regionach może dojść do nieznacznych odstępstw. W Belgii partie partnerskie CD&V, CSP, CDH rywalizują tylko na poziomie regionalnym, stosownie do tego ustalana jest średnia wyników w poszczególnych regionach. CSP wystawia kandydatów tylko w wyborach do Parlamentu Europejskiego, w wyborach krajowych stanowi ona część CDH, ponieważ skład belgijskiej izby deputowanych jest ustalany w oparciu o regiony (Flandria, Walonia, Bruksela), a nie w oparciu o wspólnoty językowe. W Luksemburgu badania opinii publicznej z reguły są przeprowadzane na poziomie regionalnym, dla obliczenia krajowej siły ustalana jest średnia według liczby wyborców (obowiązuje przymus wyborczy). Mimo obowiązywania przymusu wyborczego i idącej z tym w parze stosunkowo podobnej frekwencji wyborczej w różnych regionach może dojść do nieznacznych odstępstw. **** W ostatnich wyborach krajowych w Portugalii PSD i CDS-PP zawiązały koalicję wyborczą, dlatego obu wartości PSD nie da się porównać z wynikiem uzyskanym w wyborach parlamentarnych. Dalsze uwagi: W wielu krajach (m.in. Słowenia, Bułgaria, Łotwa) w wynikach sondaży w łącznej sumie (100%) uwzględniane są osoby niezdecydowane oraz niegłosujące, notowania w sondażach zostały odpowiednio oszacowane. Przykład: Partia A uzyskała w sondażach 13% poparcia. 30% ankietowanych nie pójdzie do urn, 20% ankietowanych jest niezdecydowanych. Stosownie do tego poparcie dla partii A wynosi 26%. W Chorwacji należąca do EPL partia HSS była częścią koalicji People s Coalition, której przewodzili socjaldemokraci i nie uzyskała odrębnego wyniku. Stąd danych nie można w pełni porównać, a zatem zrezygnowano z obliczenia różnicy. Wynik wyborczy odnotowany dla socjaldemokratów odnosi się odpowiednio do całej koalicji wyborczej, która obejmowała również partie nienależące do PES (jak na przykład HSS). W wyborach europejskich HDZ uzyskała ponad 40% głosów, jednak jedna z posłanek bezpośrednio po wyborach przeszła do ECR, co spowodowało zmniejszenie wyniku wyborczego o odpowiedni udział w głosach W Niemczech CDU i CSU z uwagi na przynależność do tej samej grupy politycznej i zawsze sumowane notowania w sondażach nie zostały ujęte jako dwie odrębne partie. Niektóre z partii należących do rodziny ACRE są partiami prawicowo-populistycznymi lub cechują się silnymi prawicowo-populistycznymi elementami. Ponieważ mamy tu do czynienia z w międzyczasie (lub na razie) ukształtowaną rodziną partii politycznych, należące do niej partie ujmowane są jako część rodziny ACRE, a nie jako ugrupowania prawicowo-populistyczne. Pod ostatnio wskazaną kategorię podpadają jednak reprezentowane w Parlamencie Europejskim partie należące do ENF lub grupy EFDD oraz dalsze niezwiązane prawicowo-populistyczne lub skrajnie prawicowe siły polityczne. 1 Wyliczenie zwykle odnosi się do szefów rządów. Głowy państw (w przypadku rządu zaliczanego do innego obozu politycznego) ujmowane są (odrębnie) tylko wtedy, gdy są reprezentowane w Radzie (przypadek Johannisa w Rumunii). W przypadku Francji nie jest wykazywany udział EPL w rządzie, gdyż oficjalnie należąca do EPL partia LR nie współtworzy rządu. 2 W Wielkiej Brytanii żadna partia nie należy do EPL. Jednak od lutego 2018 roku po przejściu dwóch deputowanych ugrupowania Torysów z ECR do frakcji EPL dwóch brytyjskich deputowanych w jej frakcji w PE Źródła sondaży : Ipsos (Belgia), Exacta (Bułgaria), voxmeter (Dania), Forsa (Niemcy), Kantar (Estonia), Kantar/TNS (Finlandia), Ipsos (Francja), Metron(Grecja), YouGov (Wielka Brytania +NI),BA (Irlandia), Ipsos (Włochy), Ipsos (Chorwacja), SDKS (Łotwa), ELTA, Baltiyos Tymiai (Litwa), Sondesfro (Luksemburg), Malta Today (Malta), Ipsos (Holandia) RA (Austria), Ibris (Polska), eurosondagem (Portugalia), ISCOOP (Rumunia), Inizio (Szwecja), Focus (Słowacja), Mediana (Słowenia), NC Report (Hiszpania), STEM(Czechy), Publicus (Węgry), CYMAR (Cypr) Osoba do kontaktu [koordynator ds. polityki europejskiej, Współpraca Europejska i Międzynarodowa, Fundacja Konrada Adenauera] Olaf Wientzek Koordinator Europapolitik, Konrad-Adenauer-Stiftung Europäische und Internationale Zusammenarbeit / European and International Cooperation Zespół ds. Polityki Zagranicznej, Bezpieczeństwa i Polityki Europejskiej Kurfürstenstraße Berlin Tel.: +49 -(0)30/ , Faks: olaf.wientzek@kas.de