IX Zjazd Geomorfologów Polskich Georóżnorodność rzeźby Polski

Transkrypt

1 STOWARZYSZENIE GEOMORFOLOGÓW POLSKICH Instytut Geoekologii i Geoinformacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu IX Zjazd Geomorfologów Polskich Georóżnorodność rzeźby Polski Poznań, września 2011 pod Protektoratem JM Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Prof. zw. dr hab. Bronisława Marciniaka z okazji 20-lecia działalności Stowarzyszenia Geomorfologów Polskich oraz 50-lecia pracy naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej prof. zw. dr hab. Andrzeja Kostrzewskiego IX Zjazd Geomorfologów Polskich pod hasłem Georóżnorodność rzeźby Polski odbył się w Poznaniu w dniach września 2011 roku. Częścią integralną Zjazdu były dwa sympozja: Cyfrowe mapy geomorfologiczne oraz Przemiany geoekosystemów świata. Zjazd Geomorfologów Polskich był okazją do przedstawienia wyników najnowszych badań z zakresu geomorfologii, geologii czwartorzędu, paleogeografii, geoarcheologii, geomorfologii stosowanej i metod badawczych. Obserwowane współcześnie szybkie zmiany środowiska przyrodniczego przyczyniają się do przyspieszonego rozwoju wielu procesów i form rzeźby terenu czy całych regionów morfogenetycznych. Ważnym nurtem badawczym polskiej geomorfologii jest analiza krótko- i długofalowych zmian w ukształtowaniu terenu będących bezpośrednim lub pośrednim skutkiem działalności człowieka, które pozwoliły ocenić stopień zagrożenia pod wpływem procesów geomorfologicznych o ekstremalnym natężeniu, jakie zachodzą lub mogą zachodzić na obszarach o intensywnym wykorzystaniu przez człowieka. Podczas Zjazdu miała miejsce prezentacja wyników wybranych badań nad antropogeniczną transformacją rzeźby terenu w różnych warunkach morfoklimatycznych, z uwzględnieniem dominujących współcześnie lub w przeszłości form działalności człowieka. Uzyskane wyniki mają zastosowanie m.in. w prognozowaniu dalszego rozwoju środowiska geograficznego pod wpływem zmian klimatu jak i nasilającej się antropopresji.

2 Organizatorami Zjazdu było Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich oraz Instytut Geoekologii i Geoinformacji UAM. Protektorat Honorowy nad Zjazdem objął JM Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. zw. dr hab. Bronisław Marciniak. Komitet Organizacyjny konferencji tworzyli pracownicy Instytutu Geoekologii i Geoinformacji, a przewodniczącą Komitetu została dr hab. Małgorzata Mazurek. W organizację sympozjum aktywnie włączyli się doktoranci oraz studenci kierunku geografia Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM. IX Zjazd Geomorfologów Polskich w Poznaniu odbywał się z okazji 20-lecia Stowarzyszenia Geomorfologów Polskich i 50-lecia działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej prof. dr. hab. Andrzeja Kostrzewskiego wieloletniego Prezesa SGP. Zjazd rozpoczęła Sesja Jubileuszowa, podczas której Zbigniew Zwoliński podsumował w swoim wystąpieniu: 20 lat działalności SGP na rzecz środowiska geomorfologów. Bolesław Nowaczyk przypomniał postać założyciela i pierwszego Prezesa SGP w wystąpieniu pt.: Profesor Stefan Kozarski uczony, dydaktyk, organizator nauki, założyciel Stowarzyszenia Geomorfologów Polskich. Następnie Alfred Stach przedstawił 50 lat działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej prof. dr. hab. Andrzeja Kostrzewskiego w prezentacji: Profesor Andrzej Kostrzewski 5 dekad z życia. Pierwszą sesję plenarną rozpoczęło wystąpienie gościa SGP Iana Evansa (University of Durham, UK) na temat: Geomorphometric analysis with and without landform definition. Następnie referat dotyczący deglacjacji Alp Zillertalskich (Austria) w poźnym glacjale i holocenie przedstawił Jerzy Zasadni - laureat konkursu SGP na najlepszą pracę doktorską w roku 2010 nagrodzony Dyplomem im. S. Kozarskiego. Temat przewodni IX Zjazdu Geomorfologów Polskich pt.: Georóżnorodność rzeźby Polski nawiązywał także do ważnego zadania Stowarzyszenia Geomorfologów Polskich jakim jest sprzyjanie ochronie środowiska naturalnego ze szczególnym uwzględnieniem obiektów i okazów przyrody nieożywionej, w tym przede wszystkim unikatowych form powierzchni Ziemi. IX Zjazd został zorganizowany w Wielkopolsce, regionie o zróżnicowanym środowisku przyrodniczym, ukształtowanych przede wszystkim podczas kolejnych zlodowaceń czwartorzędowych. Georożnorodność Wielkopolski przejawia się m.in. w bogactwie zespołów form rzeźby polodowcowej, fluwialnej, eolicznej, stokowej i antropogenicznej. W rzeźbie Wielkopolski, w okolicach Poznania zaznacza się także udział zjawisk kosmicznych. Wybrane elementy georóżnorodności najbliższych okolic Poznania zostały zaprezentowane w środę r., podczas dwóch półdniowych sesji terenowych: Sesja terenowa WWP Terasy Warty w zapisie sedymentologicznym i morfologicznym. Ochrona przyrody nieożywionej Wielkopolskiego Parku Narodowego prowadzący: Barbara Antczak-Górka, Maria Górska-Zabielska, Sesja terenowa RMM Rezerwat Meteoryt Morasko - morfogeneza kosmiczna zagłębień terenu prowadzący: Wojciech Stankowski, Krzysztof Rymer. Wyniki oryginalnych badań uczestników konferencji prowadzonych na terenie Polski, ale także w różnych morfosystemach Ziemi (w strefie polarnej, a także zwrotnikowej i podzwrotnikowej) przedstawione zostały w trakcie konferencji w formie referatów plenarnych, referatów tematycznych w trakcie sesji tematycznych naukowych i dwóch sympozjów, a także w formie posterów i prezentacji terenowych.

3 Problematyka konferencji obejmowała następujące sesje tematyczne: Antropogeniczne zmiany rzeźby terenu, Czwartorzęd a geomorfologia Polski, Geoarcheologia, Geoekosystemy jeziorne i torfowiskowe, Georóżnorodność i geoochrona, GIS i geomorfometria, Współczesne kształtowanie rzeźby Polski, Strukturalne uwarunkowania rzeźby gór i wyżyn Polski, Systemy glacjalne i metody ich badań. Ważnym punktem Zjazdu była dyskusja podstaw udostępniania dla potrzeb naukowców, praktyków i społeczeństwa, za pośrednictwem internetu, map geomorfologicznych Polski, w skalach od 1:5 000 do 1: Tym zagadnieniom było poświęcone sympozjum Cyfrowe mapy geomorfologiczne zorganizowane z okazji wznowienia prac po prawie półwiecznej przerwie nad wielkoskalowymi mapami geomorfologicznymi dzięki możliwościom jakie dają dziś metody geoinformacyjne. Wystąpienia referatowe i posterowe oraz dyskusja skoncentrowały się na zagadnieniach takich jak: opracowanie metodyki pozyskiwania map geomorfologicznych z istniejących źródeł analogowych, harmonizacji geometrycznej i semantycznej istniejących źródeł analogowych map geomorfologicznych z wykorzystaniem interoperacyjności geoinformacyjnej, ustaleniu geoinformacyjnych standardów do tworzenia współczesnych map geomorfologicznych oraz stworzeniu podstaw do udostępniania cyfrowych map geomorfologicznych poprzez serwisy WFM i WFS zgodnie z dyrektywą INSPIRE. Sympozjum Przemiany geoekosystemów świata zostało zorganizowane z okazji 30-lecia Zakładu Geoekologii WNGiG. Przegląd aktualnych wyników badań prowadzonych przez polskich geomorfologów, geografów, geoekologów w różnych strefach morfoklimatycznych miał na celu znalezienie odpowiedzi na pytania nurtujące współczesną geomorfologię w wymiarze globalnym. Celem Zjazdu było również zwrócenie uwagi na metody badawcze stosowane w geomorfologii od grupy metod tradycyjnych m.in.: geomorfologicznych, geologicznych i sedymentologicznych do grupy metod geoinformacyjnych, w tym geostatystycznych i geomorfometrycznych. W IX Zjeździe Geomorfologów Polskich wzięły udział 204 osoby reprezentujące polskie ośrodki akademickie (uniwersyteckie i politechniczne), oddziały PAN i ośrodki badawcze (np. oddziały Państwowego Instytutu Geologicznego Państwowego Ośrodka Badawczego). Zostało wygłoszonych 129 referatów, natomiast w sesji posterowej zaprezentowano 60 posterów. Spotkanie w Poznaniu było dofinansowane ze środków Instytutu Geoekologii i Geoinformacji, Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, firmy Malvern oraz Stowarzyszenia Geomorfologów Polskich. W trakcie konferencji, funkcjonowało stoisko firmy A.P. Instruments - polskiego przedstawicielstwa firmy Malvern. Odbyła się prezentacja analizatora wielkości cząstek Mastersizer 2000 oraz analizatora wielkości i kształtu cząstek Morphologi G3. Po zakończeniu obrad część uczestników wzięła udział w trzech pokonferencyjnych sesjach terenowych. Tom wydawnictwa seryjnego SGP Landform Analysis vol. 16 pt.: Georóżnorodność rzeźby Wielkopolski pod redakcją M. Mazurek i Zb. Zwolińskiego zawiera treści prezentacji w trakcie sesji terenowych na obszarze Wielkopolski:

4 Sesja terenowa WEL: września 2011: Wielkopolska Epoka Lodowa. Wyniki współczesnych badań na tle historii poznańskiej myśli geomorfologicznej prowadzący: Leszek Kasprzak, Marek Ewertowski, Izabela Szuman, Aleksandra M. Tomczyk, Sesja terenowa KKW: września 2011: Krajobraz kulturowy Wielkopolski w pradziejach i czasach historycznych prowadzący: Iwona Hildebrandt-Radke, Mirosław Makohonienko, Sesja terenowa PTE: 23 września 2011: Georóżnorodność Pradoliny Toruńsko- Eberswaldzkiej i jej konsekwencje biotyczne i historyczno-kulturowe prowadzący: Bolesław Nowaczyk, Paweł M. Owsianny, Magdalena Ratajczak-Szczerba. Na IX Zjazd został opracowany tom streszczeń (red. M. Mazurek, M. Ewertowski). W przygotowaniu są następne tomy w serii wydawniczej Landform Analysis zawierające artykuły wygłoszone w czasie Zjazdu, tematycznie odnoszących się do przewodniego hasła Zjazdu i dwóch towarzyszących Sympozjów. Organizatorzy Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich Instytut Geoekologii i Geoinformacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Komitet Honorowy Prof. dr hab. Andrzej Karczewski Prof. dr hab. Andrzej Kostrzewski Prof. dr Henryk Maruszczak Prof. dr hab. Edward Józef Mojski Prof. dr hab. Elżbieta Mycielska-Dowgiałło Prof. dr hab. Władysław Niewiarowski Prof. dr hab. Karol Rotnicki Prof. dr hab. Wojciech Stankowski Prof. dr hab. Leszek Starkel Prof. dr hab. Kazimierz Tobolski Komitet Naukowy Dr hab. Barbara Antczak-Górka Prof. UAM dr hab. Maria Górska-Zabielska Prof. UAM dr hab. Leszek Kasprzak Prof. UAM dr hab. Piotr Kłysz Prof. UAM dr hab. Mirosław Makohonienko Prof. UAM dr hab. inż. Krystyna Milecka Prof. dr hab. Bolesław Nowaczyk Prof. UAM dr hab. Grzegorz Rachlewicz Prof. UAM dr hab. Alfred Stach Prof. UAM dr hab. Zbigniew Zwoliński - przewodniczący Komitet Organizacyjny Dr Marek Ewertowski Dr Robert Kruszyk Mgr Marlena Makowska

5 Dr hab. Małgorzata Mazurek - przewodnicząca Dr Renata Paluszkiewicz Dr Magdalena Ratajczak-Szczerba Organizatorzy sesji terenowych Dr hab. Barbara Antczak-Górka Dr Marek Ewertowski Prof. UAM dr hab. Maria Górska-Zabielska Dr Iwona Hildebrandt-Radke Prof. UAM dr hab. Leszek Kasprzak Prof. UAM dr hab. Mirosław Makohonienko Prof. dr hab. Bolesław Nowaczyk Dr Paweł M. Owsianny Dr Magdalena Ratajczak-Szczerba Mgr Krzysztof Rymer Prof. dr hab. Wojciech Stankowski Mgr Izabela Szuman Dr Aleksandra M. Tomczyk