OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI OŚRODEK DOKSZTAŁCANIA I DOSKONALENIA ZAWODOWEGO W Ś W I D N I C Y Świdnica, ul. Gen. Władysława Sikorskiego 41 tel./fax. (074) wew.28 CC EE NN TT RR UU MM KK SS ZZ TT AA ŁŁ CC EE NN II I AA ZZ AAWW OO DD OO WW EE GG OO WW ŚŚ WW IIDD I NN IICC I YY ckz@ckz.swidnica.pl PROGRAM NAUCZANIA w zawodzie OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH Symbol cyfrowy: Nr programu: /CKZ/WODiDZ/Ś-CA/2017 Typ programu: kurs dokształcania w zakresie teoretycznych przedmiotów zawodowych Rodzaj programy: liniowy Autorzy programu: mgr inż. Andrzej Glanc - CKZ Świdnica mgr Klaudiusz Koźlik - CKZ Świdnica mgr inż. Katarzyna Michalak - CKZ Świdnica mgr Józef Olechowski Wchodzi w życie sukcesywnie z dniem 01 września 2017r. Opracowano w Wojewódzkim Ośrodku Dokształcania Doskonalenia Zawodowego w Centrum Kształcenia Zawodowego w Świdnicy zgodnie z: rozporządzenia MEN z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U r. poz. 622) rozporządzenia MEN z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U r. poz. 703) rozporządzenia MEN z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U poz. 860)

2 SZKOLNY PLAN NAUCZANIA Typ szkoły: BRANŻOWA SZKOŁA I STOPNIA (3-LETNIA) Zawód: OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH Symbol: Obszar kształcenia: MECHANICZNY I GÓRNICZO-HUTNICZY (MG) Podbudowa programowa: GIMNAZJUM, SZKOŁA PODSTAWOWA Kwalifikacje: UŻYTKOWANIE OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH (MG.19.) L.P. PRZEDMIOT KLASA - STOPIEŃ I II III TYG. OGÓŁEM TYG. OGÓŁEM TYG. OGÓŁEM PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN OGÓŁEM 2. TECHNOLOGIA Z MATERIAŁOZNAWSTWEM TECHNIKI WYTWARZANIA PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI TECHNOLOGIA OBRÓBKI SKRAWANIEM BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ JĘZYK OBCY ZAWODOWY RAZEM:

3 1. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego. 2. INFORMACJE O ZAWODZIE OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH Operator obrabiarek skrawających to zawód przypisany do obszaru kształcenia mechanicznego i górniczohutniczego; III poziom PRK dla kwalifikacji pełnej; MG.19. Użytkowanie obrabiarek skrawających; 3 poziom PRK dla kwalifikacji MG.19. (cząstkowej). Operator obrabiarek skrawających należy do zawodów bardzo często spotykanych w sferze zatrudnienia. Dominującym układem czynności w zawodzie są prace ustawcze i obróbkowe, które wykonuje pracownik zajmujący się wytwarzaniem części maszyn na obrabiarkach konwencjonalnych i obrabiarkach sterowanych numerycznie. Praca operatora obrabiarek skrawających wymaga na ogół zespołowego działania i oparta jest na współpracy. Operator obrabiarek skrawających obsługuje i utrzymuje w należytym stanie technicznym nowoczesne maszyny do obróbki skrawaniem. Są to zarówno maszyny sterowane cyfrowo bądź programowo, jak i tradycyjne obrabiarki służące do kształtowania przedmiotów z metalu i tworzyw sztucznych. Obsługuje i nadzoruje uniwersalne, półautomatyczne i automatyczne obrabiarki skrawające, takie jak: tokarki, frezarki, wytaczarki, szlifierki w tym obrabiarki sterowane numerycznie (komputerowo). Działalność zawodowa obejmuje między innymi: przygotowywanie stanowiska pracy (zaznajamianie się z rysunkiem technicznym lub wzorcem, przygotowywanie narzędzi do pracy), ustawianie parametrów i nadzorowanie pracy obrabiarek, obsługa frezarek, tokarek i innych obrabiarek sterowanych przy pomocy komputera, programowanie obrabiarek, wykonywanie i czytanie rysunków technicznych, ustalanie korekcji poszczególnych narzędzi zamocowanych w głowicy, w zależności od naddatku i innych czynników wpływających na dokładność obróbki, czyszczenie i konserwowanie obsługiwanych maszyn, urządzeń i przyrządów. Przemysł maszynowy należy do rozwijającej się gałęzi gospodarki w naszym kraju. Operatorzy należą do grupy poszukiwanych pracowników. Rynek pracy oczekuje na profesjonalnych pracowników o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Ze względu na spełniane funkcje produkcyjne i usługowe, absolwenci tego zawodu znajdują zatrudnienie przede wszystkim w przedsiębiorstwach przemysłu metalowego i maszynowego, przedsiębiorstwach obsługowonaprawczych, a także w innych działach gospodarki, zajmujących się wytwarzaniem. Operator obrabiarek skrawających może pracować we wszystkich przedsiębiorstwach produkcyjnych wykorzystujących obróbkę skrawaniem, zajmujących się wytwarzaniem i eksploatacją maszyn i urządzeń mechanicznych, maszyn budowlanych, samochodów i ciągników, zakładach budowy i eksploatacji taboru kolejowego, budowy silników parowych, spalinowych i turbinowych, napędów 3

4 hydraulicznych, wyposażenia samolotów i śmigłowców itp. Perspektywa rozwoju zawodu coraz bardziej ukierunkowuj się na skomputeryzowane wytwarzanie przedmiotu składające się z faz projektowania wspomaganego komputerowo (CAD), przetwarzania projektu na plan sterowania maszyn (CAM) i CNC (właściwe wykonanie). Szybkie przeobrażenia w technice, technologii, organizacji produkcji i usługach stwarzają potrzebę rozwijania kształcenia w zawodzie. Osoby przedsiębiorcze mogą podejmować własną działalność gospodarczą. 3. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie operator obrabiarek skrawających powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) przygotowywania obrabiarek skrawających konwencjonalnych i sterowanych numerycznie do planowanej obróbki; 2) wykonywania obróbki na konwencjonalnych obrabiarkach skrawających zgodnie z wymaganiami dokumentacji technologicznej; 3) wykonywania programu obróbki technologicznej na obrabiarkach sterowanych numerycznie zgodnie z wymaganiami dokumentacji technologicznej. 4. EFEKTY KSZTAŁCENIA Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie operator obrabiarek skrawających: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BHP, PDG, JOZ, KPS); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo--hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(MG.a), PKZ(MG.b) i PKZ(MG.h); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie: MG.19. Użytkowanie obrabiarek skrawających. 1. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów; (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy 1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; 2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; 3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; 5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; 6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; 7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; 8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; 9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; 10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. 4

5 (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej 1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; 2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; 3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; 4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; 5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; 6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; 7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; 8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; 9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; 10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; 11) planuje działania związane z wprowadzaniem innowacyjnych rozwiązań; 12) stosuje zasady normalizacji; 13) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo 1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; 2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; 3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; 4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; 5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. (KPS). Kompetencje personalne i społeczne 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; 3) potrafi planować działania i zarządzać czasem; 4) przewiduje skutki podejmowanych działań; 5) ponosi odpowiedzialność za podejmowane działania; 6) jest otwarty na zmiany; 7) stosuje techniki radzenia sobie ze stresem; 8) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; 9) przestrzega tajemnicy zawodowej; 5

6 10) negocjuje warunki porozumień; 11) jest komunikatywny; 12) stosuje metody i techniki rozwiązywania problemów; 13) współpracuje w zespole. 2. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(MG.a), PKZ(MG.b) i PKZ(MG.h). PKZ(MG.a) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów jednostek pływających, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budowy jednostek pływających, technik pojazdów samochodowych, technik mechanik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, wiertacz, technik górnictwa podziemnego, górnik eksploatacji podziemnej, technik górnictwa otworowego, górnik eksploatacji otworowej, technik górnictwa odkrywkowego, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń hutniczych, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnikjubiler, mechanik motocyklowy, technik chłodnictwa i klimatyzacji, technik urządzeń dźwigowych, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki, kierowca mechanik, mechanik-operator maszyn do produkcji drzewnej, szkutnik 1) przestrzega zasad sporządzania rysunku technicznego maszynowego; 2) sporządza szkice części maszyn; 3) sporządza rysunki techniczne z wykorzystaniem technik komputerowych; 4) rozróżnia części maszyn i urządzeń; 5) rozróżnia rodzaje połączeń; 6) przestrzega zasad tolerancji i pasowań; 7) rozróżnia materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; 8) rozróżnia środki transportu wewnętrznego; 9) dobiera sposoby transportu i składowania materiałów; 10) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony przed korozją; 11) rozróżnia techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; 12) rozróżnia maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej; 13) rozróżnia przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; 14) wykonuje pomiary warsztatowe; 15) rozróżnia metody kontroli jakości wykonanych prac; 16) określa budowę oraz przestrzega zasad działania maszyn i urządzeń; 17) posługuje się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń oraz przestrzega norm dotyczących rysunku technicznego, części maszyn, materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; 18) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. 6

7 PKZ(MG.b) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, operator obrabiarek skrawających, technik pojazdów samochodowych, technik mechanik, technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki, mechanik-operator maszyn do produkcji drzewnej. 1) stosuje prawa i przestrzega zasad mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki; 2) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe do montażu i demontażu maszyn i urządzeń; 3) wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej i maszynowej metali; 4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. PKZ(MG.h) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator obrabiarek skrawających, technik mechanik. 1) wykonuje obliczenia dotyczące obróbki maszynowej skrawaniem; 2) rozróżnia układy sterowania obrabiarek; 3) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. 3. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie operator obrabiarek skrawających MG.19. Użytkowanie obrabiarek skrawających 1. Przygotowywanie konwencjonalnych obrabiarek skrawających do obróbki 1) rozróżnia obrabiarki skrawające; 2) dobiera obrabiarki skrawające do wymagań obróbki, produkcji, postaci i wielkości obrabianych przedmiotów; 3) rozróżnia rodzaje obróbki skrawaniem; 4) rozpoznaje w dokumentacji technologicznej oznaczenie sposobu ustalenia i zamocowania obrabianego przedmiotu; 5) rozpoznaje elementy ostrza narzędzia skrawającego i jego geometrię; 6) dobiera narzędzia skrawające do właściwości obrabianego materiału, rodzaju obróbki i obrabiarki; 7) dobiera wartości parametrów skrawania do zabiegów obróbki skrawaniem; 8) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe, uwzględniając dokładność obróbki obrabianych przedmiotów; 9) uzbraja obrabiarki w uchwyty i przyrządy obróbkowe do rodzaju wykonywanych operacji oraz zgodnie z dokumentacją technologiczną. 2. Wykonywanie obróbki na konwencjonalnych obrabiarkach skrawających 1) sprawdza działanie obrabiarek skrawających zgodnie z dokumentacją; 2) mocuje narzędzia skrawające w uchwytach narzędziowych; 3) ustala i mocuje przedmioty do obróbki w uchwytach i przyrządach obróbkowych; 7

8 4) nastawia parametry obróbki zgodnie z dokumentacją technologiczną; 5) uruchamia obrabiarki skrawające i steruje przebiegiem obróbki; 6) wykonuje operacje obróbki skrawaniem zgodnie z dokumentacją technologiczną: 7) rozpoznaje zjawiska wywołane oddziaływaniem ostrza narzędzia na przedmiot obrabiany; 8) dokonuje wymiany narzędzi skrawających po zakończeniu procesu obróbki lub w przerwie tego procesu; 9) prowadzi kontrolę procesu obróbki; 10) posługuje się narzędziami i przyrządami pomiarowymi; 11) wykonuje konserwację konwencjonalnych obrabiarek skrawających. 3. Przygotowywanie obrabiarek sterowanych numerycznie do obróbki 1) rozpoznaje punkty charakterystyczne obrabiarek sterowanych numerycznie; 2) rozróżnia podprogramy i cykle obróbkowe występujące w programach obróbki i układach sterowania obrabiarek sterowanych numerycznie; 3) rozpoznaje w dokumentacji technologicznej oznaczenia i dane do nastawienia obrabiarki sterowanej numerycznie; 4) rozpoznaje znaczenie słów kluczowych w programach obróbki; 5) korzysta z kodu języka programowania do edycji programów obróbki; 6) dobiera narzędzia pomiarowe do kontroli przedmiotów po obróbce; 7) dobiera oprawki narzędziowe do ustalania i mocowania narzędzi skrawających; 8) mocuje oprawki i narzędzia skrawające w gniazdach narzędziowych lub umieszcza w magazynie narzędziowym obrabiarki sterowanej numerycznie; 9) ustala i wprowadza do sterownika obrabiarki sterowanej numerycznie wartości korekcyjne narzędzi skrawających przed uruchomieniem programu obróbki; 10) wprowadza program obróbki technologicznej do sterownika obrabiarki sterowanej numerycznie; 11) testuje programy obróbki technologicznej na obrabiarkach sterowanych numerycznie. 4. Wykonywanie obróbki na obrabiarkach sterowanych numerycznie 1) ustawia i wprowadza przesunięcie punktu zerowego; 2) ustala i mocuje przedmioty do obróbki; 3) uruchamia obrabiarki sterowane numerycznie w trybie ręcznym i automatycznym; 4) wykonuje operacje obróbki skrawaniem na obrabiarkach sterowanych numerycznie; 5) nadzoruje przebieg obróbki i reaguje na komunikaty układu sterowania obrabiarki sterowanej numerycznie; 6) dokonuje oceny stopnia zużycia ostrza narzędzia; 7) dokonuje wymiany ostrza w przypadku nadmiernego zużycia lub uszkodzenia; 8) przeprowadza korektę wyników obróbki; 9) przeprowadza kontrolę wymiarów przedmiotów po zakończeniu obróbki; 10) wykonuje konserwację obrabiarek sterowanych numerycznie. 8

9 SZKOLNY PLAN NAUCZANIA L.P. PRZEDMIOT KLASA - STOPIEŃ I II III TYG. OGÓŁEM TYG. OGÓŁEM TYG. OGÓŁEM PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN OGÓŁEM 2. TECHNOLOGIA Z MATERIAŁOZNAWSTWEM TECHNIKI WYTWARZANIA PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI TECHNOLOGIA OBRÓBKI SKRAWANIEM BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ JĘZYK OBCY ZAWODOWY RAZEM:

10 PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN Liczba godzin L.p Działy tematyczne St. I St. II St. III 1 Podstawy rysunku technicznego Części maszyn 10 Razem L.p Treści programowe Podstawy rysunku technicznego Podstawowe informacje o rysunku 1 technicznym. 2 Normalizacja w rysunku technicznym. 3 Rodzaje rysunków technicznych. 4 Pismo techniczne. 5 Formaty arkuszy rysunkowych. 6 Tabliczki rysunkowe. 7 Podziałki stosowane w rysunku technicznym. Linie rysunkowe rodzaje, znaczenie i 8 zastosowanie poszczególnych rodzajów. Zasady rzutowania w różnych rodzajach 9 rzutów. 10 Rzutowanie aksonometryczne. 11 Rzutowanie prostokątne. 12 Wymiarowanie elementów na rysunku. 13 Widoki, przekroje, kłady. 14 Tolerancje wymiarowe. 15 Rodzaje pasowań i ich oznaczenia. Tolerowanie kształtu, kierunku, położenia i 16 bicia. Oznaczanie chropowatości i falistości 17 powierzchni części maszyn. Elementy rysunków wykonawczych, 18 złożeniowych i schematycznych. 19 Uproszczenia rysunkowe połączeń. Uproszczenia rysunkowe różnych elementów 20 konstrukcyjnych np. łożysk, sprężyn, kół 21 zębatych, osi, wałów. Rysunek wykonawczy, złożeniowy, schematy: ideowe, elektryczne i elektroniczne. 22 Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. 23 Szkice części maszyn. 24 Szkicowanie Rysunki i wymiarowanie. podstawowych elementów maszyn. Rysunki wykonawcze, złożeniowe i schematy części maszyn. Opisy i oznaczenia na rysunkach wykonawczych części maszyn. Wykonywanie rysunku technicznego maszynowego. Wspomaganie komputerowe przy sporządzaniu rysunku technicznego. Liczba godzin St. I St. II St. III 10 Razem

11 Części maszyn 30 Klasyfikacja i charakterystyka części maszyn. 31 Normalizacja, typizacja i unifikacja części maszyn. 32 Podstawowe zasady konstruowania i obliczania wytrzymałości części maszyn. 33 Połączenia rozłączne i nierozłączne zastosowania, parametry, materiały, oznaczanie w dokumentacji technicznej Połączenia oraz elementy podatne zastosowania, parametry, materiały, oznaczanie w dokumentacji technicznej. 35 Wykorzystanie platform internetowych do poszukiwania części maszyn. Razem Efekty kształcenia: PKZ(MG.a)(1) przestrzega zasad sporządzania rysunku technicznego maszynowego; PKZ(MG.a)(2) sporządza szkice części maszyn: wykonuje szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; wykonuje szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych; wykonuje szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i wewnętrzne; wymiaruje szkice typowych części maszyn; stosuje uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyny; rozróżnia rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe, zabiegowe i operacyjne; odczytuje rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe, zabiegowe i operacyjne; PKZ(MG.a)(3) sporządza rysunki techniczne z wykorzystaniem technik komputerowych; PKZ(MG.a)(4) rozróżnia części maszyn i urządzeń: rozpoznaje części znormalizowane, podzespoły i mechanizmy maszyn i urządzeń; wskazuje zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń; wyjaśnia budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego; PKZ(MG.a)(5) rozróżnia rodzaje połączeń: rozróżnia rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych; rozpoznaje rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej zespołu maszyny; wykonuje szkice połączeń: nitowych, spawanych, zgrzewanych, gwintowych i kształtowych; PKZ(MG.a)(6) przestrzega zasad tolerancji i pasowań: wyjaśnia zasady tolerancji i pasowania; stosuje układ tolerancji i pasowań; klasyfikuje przyrządy pomiarowe oraz określa ich właściwości metrologiczne; dobiera przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn; wykonuje pomiary wielkości liniowych; interpretuje wyniki pomiarów; oblicza wymiary graniczne, odchyłki i tolerancje; wybiera z norm wartości odchyłek dla zadanych pasowań; oblicza luzy i wciski oraz tolerancje wybranych pasowań; PKZ(MG.a)(17) posługuje się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń oraz przestrzega norm dotyczących rysunku technicznego, części maszyn, materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych: wyjaśnia znaczenie normalizacji, typizacji i unifikacji w budowie maszyn i urządzeń; analizuje schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; wykorzystuje informacje techniczne z różnych źródeł dotyczące maszyn i urządzeń mechanicznych; PKZ(MG.a)(18) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań: wykorzystuje programy komputerowe wspomagające dobór znormalizowanych części maszyn; 11

12 wykorzystuje programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych pod względem własności mechanicznych; PKZ(MG.b)(1) stosuje prawa i przestrzega zasad mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki: charakteryzuje pojęcia statyki: siła, układ sił, wypadkowa układu sił, jednostki siły, płaski układ sił; wyznacza warunki zachowania równowagi dla płaskiego układu sił; charakteryzuje pojęcia dotyczące wytrzymałości materiałów: siły wewnętrzne, naprężenia, odkształcenia, warunki wytrzymałościowe, naprężenia dopuszczalne, moment siły; wykonuje obliczenia wytrzymałościowe na: rozciąganie i ściskanie, ścinanie i na docisk, skręcanie i zginanie; KPS(7) stosuje techniki radzenia sobie ze stresem; KPS(13) współpracuje w zespole (doskonali swoje umiejętności komunikacyjne). TECHNOLOGIA Z MATERIAŁOZNAWSTWEM L.p Działy tematyczne Liczba godzin St. I St. II St. III 1 Postawy metrologii. 5 2 Podstawowe operacje obróbki ręcznej 10 3 Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne 8 4 Obróbka cieplna i cieplno-chemiczna Obróbka plastyczna. 4 6 Technika łączenia metali. 6 7 Korozja metali i powłok ochronnych. 4 Razem L.p Treści programowe Postawy metrologii 1 Rodzaje pomiarów warsztatowych. 2 Metody pomiarowe. 3 Błędy i niepewność pomiarów. 4 Zapis wyników pomiaru. 5 Rodzaje narzędzi pomiarowych. 6 Wzorce miary. 7 Przyrządy pomiarowe o odczycie analogowym. 8 Przyrządy pomiarowe o odczycie cyfrowym. Odczytywanie wartości wymiarów wskazywanych przez dwa analogowe 9 przyrządy suwmiarkowych o zróżnicowanej dokładności. Odczytywanie wartości wymiarów 10 wskazywanych przez przyrząd mikrometryczny. Odczytywanie odchyleń wartości wymiarów 11 wskazywanych przez czujnik zegarowy. Pomiar wymiarów zewnętrznych, 12 wewnętrznych i mieszanych przyrządami suwmiarkowymi. 13 Pomiar mikrometrem zewnętrznym. Pomiar średnicówka mikrometryczną 14 i czujnikową. 15 Zasady doboru przyrządów pomiarowych do Liczba godzin St. I St. II St. III 12 Razem

13 kontroli jakości wykonanych prac. 16 Rodzaje pomiarów warsztatowych. Podstawowe operacje obróbki ręcznej 17 Trasowanie na płaszczyźnie 18 Trasowanie przestrzenne Obróbka ręczna: Ścinanie, wycinanie i przecinanie metali, Gięcie metali nożycami i na piłach, Gięcie i prostowanie, 18 Piłowanie, Ręczne wiercenie, pogłębianie, Gwintowanie ręczne, Nitowanie, Skrobanie metali. Narzędzia, maszyny i urządzenia do obróbki 19 ręcznej. 20 Kontrola jakości. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne Właściwości materiałów: fizyczne, chemiczne, 21 mechaniczne i technologiczne. Klasyfikacja i otrzymywanie stopów żelaza 22 z węglem. Stale podział, właściwości, oznaczanie i 23 zastosowanie. Staliwa podział, właściwości, oznaczanie i 24 zastosowanie. Żeliwa podział, właściwości, oznaczanie i 25 zastosowanie. Metale nieżelazne i ich stopy podział, 26 oznaczanie, właściwości i zastosowanie. Materiały niemetalowe: tworzywa sztuczne, szkło, ceramika, guma, skóra, drewno, 27 kompozyty, klasyfikacja, właściwości i zastosowanie. 28 Materiały ścierne i uszczelniające. Obróbka cieplna i cieplno-chemiczna Podstawowe pojęcia z zakresu obróbki 29 cieplnej. 30 Wyżarzanie i odpuszczanie. 31 Urządzenia do obróbki cieplnej. 32 Obróbka cieplno-chemiczna. Obróbka plastyczna 33 Charakterystyka obróbki plastycznej. 34 Walcowanie i ciągnienie. 35 Kucie swobodne i matrycowe. 36 Urządzenia do nagrzewania i kucia. 37 Tłoczenie charakterystyka i podział procesów tłoczenia. 38 Maszyny i urządzenia do tłoczenia. Technika łączenia metali 39 Połączenia lutowane. 40 Połączenia otrzymywane przez klejenie i zaprasowywanie. 41 Połączenia nitowane

14 42 Połączenie nitowane. 43 Połączenia zgrzewane. 44 Połączenia spawane. Korozja metali i powłoki ochronne 45 Istota procesu korozji. 46 Klasyfikacja korozji. 47 Powłoki ochronne nakładane metalowe i 48 niemetalowe. Powłoki ochronne wytwarzane metalowe i niemetalowe Ochrona elektrochemiczna i inhibitorowa. Razem Efekty kształcenia: PKZ(MG.a)(5) rozróżnia rodzaje połączeń: rozróżnia rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych; rozpoznaje rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej zespołu maszyny; rozróżnia techniki łączenia materiałów; dobiera metodę łączenia materiałów; rozróżnia narzędzia i sprzęt do wykonywania połączeń materiałów; dobiera materiały do wykonania ich połączeń; dobiera narzędzia i sprzęt do wykonania połączeń materiałów; PKZ(MG.a)(7) rozróżnia materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne: rozróżnia pojęcia z zakresu materiałoznawstwa; określa właściwości i zastosowanie metali oraz materiałów niemetalowych; rozróżnia procesy otrzymywania stali; klasyfikuje stopy żelaza z węglem; rozróżnia gatunki stopów żelaza oraz metali nieżelaznych; określa gatunek stopu żelaza z węglem na podstawie podanego oznaczenia; klasyfikuje stopy metali nieżelaznych; określa właściwości i zastosowanie materiałów eksploatacyjnych (oleje, smary, ciecze smarującochłodzące, paliwa, uszczelnienia techniczne); PKZ(MG.a)(10) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony przed korozją: charakteryzuje powstawanie zjawiska korozji metali; wskazuje sposoby zapobiegania i ochrony przed korozją; charakteryzuje rodzaje powłok ochronnych i techniki ich nanoszenia; dobiera powłokę ochronną; PKZ(MG.a)(11) rozróżnia techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń: klasyfikuje metody odlewania części maszyn i urządzeń; klasyfikuje metody obróbki plastycznej; charakteryzuje obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną; charakteryzuje metody obróbki ręcznej części maszyn i urządzeń; charakteryzuje metody maszynowej obróbki wiórowej części maszyn i urządzeń; klasyfikuje metody spajania metali; określa etapy procesu technologicznego dla wybranych technik wytwarzania; charakteryzuje elementy procesu produkcyjnego; PKZ(MG.a)(12) rozróżnia maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej: dobiera narzędzia do trasowania na płaszczyźnie i w przestrzeni; dobiera metodę do rodzaju obróbki ręcznej; dobiera narzędzia do wykonywania obróbki ręcznej; dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe do rodzaju wykonywanych prac ślusarskich; dobiera narzędzia skrawające do obróbki metali i tworzyw sztucznych; 14

15 dobiera narzędzia skrawające do obróbki zgrubnej i wykańczającej otworów; dobiera narzędzia do gwintowania; PKZ(MG.a)(13) rozróżnia przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; klasyfikuje rodzaje przyrządów pomiarowych stosowanych podczas obróbki ręcznej i maszynowej; charakteryzuje właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych; dobiera przyrządy suwmiarkowe i mikrometryczne; dobiera przyrządy pomiarowe do pomiaru kątów; PKZ(MG.a)(15) rozróżnia metody kontroli jakości wykonanych prac: określa zakres prac dotyczących kontroli jakości wykonania operacji technologicznej na określonym stanowisku pracy; określa zakres prac dotyczących kontroli jakości gotowego wyrobu na stanowisku kontroli jakości. TECHNIKI WYTWARZANIA L.p Działy tematyczne Liczba godzin St. I St. II St. III 1 Klasyfikacja maszyn i urządzeń 2 2 Podzespoły mechaniczne 16 3 Transport wewnętrzny 8 4 Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń Klasyfikacja metod i technik wytwarzania części maszyn i urządzeń 6 6 Encyklopedia technik wytwarzania w przemyśle maszynowym 6 7 Proces produkcyjny 2-8 Proces technologiczny 6-9 Klasyfikacja maszyn i urządzeń Zasady doboru narzędzi obróbkowych do wykonania określonych prac Zasady doboru przyrządów pomiarowych do kontroli jakości wykonanych prac Zasady doboru przyrządów pomiarowych do kontroli jakości wykonanych prac 6 Razem L.p Treści programowe Klasyfikacja maszyn i urządzeń 1 Klasyfikacja maszyn i urządzeń. 2 Użytkowanie maszyn i urządzeń. Podzespoły mechaniczne Osie i wały zastosowania, parametry, 3 materiały, oznaczanie w dokumentacji technicznej. Łożyska zastosowania, parametry, materiały, 4 oznaczanie w dokumentacji technicznej. Przekładnie klasyfikacja zastosowania, 5 zasada działania, parametry, materiały, oznaczanie w dokumentacji technicznej. 6 Koła zębate materiały i metody wytwarzania. Sprzęgła rodzaje, zastosowania, zasada 7 działania, parametry, rozwiązania konstrukcyjne, materiały, oznaczanie Liczba godzin St. I St. II St. III 15 Razem

16 w dokumentacji technicznej. 8 Hamulce klasyfikacja i charakterystyka. Sprężyny zastosowania, parametry, 9 materiały, oznaczanie w dokumentacji technicznej. 10 Napędy maszyn i narzędzi. 11 Mechanizmy ruchu postępowego i obrotowego. Transport wewnętrzny 12 Organizacja transportu wewnętrznego. 13 Środki transportu wewnętrznego rodzaje, zastosowanie. 14 Dźwignice w transporcie wewnętrznym. 15 Wózki transportowe. 16 Rodzaje przenośników. 17 Maszyny i środki transportowe. 18 Automatyzacja transportu wewnętrznego 19 Dobór środków transportu do rodzaju materiału. 20 Składowanie i magazynowanie materiałów. Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń 21 Dokumentacja techniczno-ruchowa maszyn i urządzeń. 22 Karta maszynowa, remontów i pomiarów dokładności maszyn. 23 Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Klasyfikacja metod i technik wytwarzania części maszyn i urządzeń 24 Wytwarzanie części maszyn metodami odlewniczymi. 25 Metody wytwarzania części maszyn z proszków metali. 26 Wytwarzanie części maszyn metodą walcowania. 27 Kucie ręczne i maszynowe. 28 Wytwarzanie części za pomocą tłoczenia. 29 Podstawowe rodzaje obróbki skrawaniem wykorzystane do wytwarzania części maszyn. Encyklopedia technik wytwarzania w przemyśle maszynowym 30 Encyklopedia z zakresu obróbki ubytkowej. 31 Encyklopedia z zakresu obróbki cieplnej. 32 Encyklopedia z zakresu obróbki cieplnej i odlewania. Proces produkcyjny 33 Rodzaje procesów produkcyjnych. 34 Modelowanie procesem produkcyjnym. Proces technologiczny 35 Definicje i nazewnictwo. 36 Dokumentacja technologiczna. 37 Algorytm w projektowaniu procesu technologicznego. 38 Proces technologiczny montażu. Klasyfikacja maszyn i urządzeń 39 Ogólny podział maszyn i urządzeń. 40 Obrabiarki do obróbki ubytkowej. 41 Obrabiarki do obróbki plastycznej

17 Zasady doboru narzędzi obróbkowych do wykonania określonych prac 42 Klasyfikacja obrabiarek. 43 Kryteria doboru obrabiarek. 44 Czynniki decydujące o doborze rodzaju narzędzia. Dobór narzędzi w zależności od wybranej techniki wytwarzania (ręczna obróbka skrawaniem, maszynowa obróbka skrawaniem, toczenie, frezowanie, struganie, wiercenie, szlifowanie). Zasady doboru przyrządów pomiarowych do kontroli jakości wykonanych prac 46 Człowiek jako użytkownik maszyn i urządzeń. 47 Właściwości użytkowe maszyn. 48 Miary użytkowania i ich zastosowanie. 49 Klasyfikacja przyrządów pomiarowych. 50 Zasady doboru sprzętu i metod pomiarowych Charakterystyki metrologiczne przyrządów pomiarowych. 52 Przykłady doboru sprzętu pomiarowego. Zasady doboru materiałów do wykonania określonych części maszyn 53 Charakterystyka podstawowych grup materiałów. 54 Ogólne zasady doboru materiałów (kryteria). 55 Czynniki decydujące o doborze materiałów Dobór materiałów zamiennych. 57 Dobór materiałów dla nowych wyrobów. 58 Dobór półfabrykatów. Razem Efekty kształcenia: PKZ(MG.a)(4) rozróżnia części maszyn i urządzeń: rozpoznaje części znormalizowane, podzespoły i mechanizmy maszyn i urządzeń; charakteryzuje osie i wały maszynowe; charakteryzuje budowę i rodzaje łożysk tocznych i ślizgowych; wyjaśnia budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców; klasyfikuje przekładnie mechaniczne; wyjaśnia budowę przekładni zębatych prostych i złożonych; wskazuje zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń; wyjaśnia budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego; PKZ(MG.a)(8) rozróżnia środki transportu wewnętrznego: charakteryzuje maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego; dobiera maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego do określonych zadań; określa budowę i zasadę działania wybranych maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego; PKZ(MG.a)(9) dobiera sposoby transportu i składowania materiałów: określa sposób transportu w zależności od postaci materiału; określa sposób składowania w zależności od postaci materiału; organizuje stanowiska składowania i magazynowania materiałów; dobiera sposób i środki transportu do rodzaju materiału; PKZ(MG.a)(11) rozróżnia techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń: klasyfikuje metody odlewania części maszyn i urządzeń; klasyfikuje metody obróbki plastycznej; charakteryzuje obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną; charakteryzuje metody obróbki ręcznej części maszyn i urządzeń; 17

18 charakteryzuje metody maszynowej obróbki wiórowej części maszyn i urządzeń; klasyfikuje metody spajania metali; określa etapy procesu technologicznego dla wybranych technik wytwarzania; charakteryzuje elementy procesu produkcyjnego; PKZ(MG.a)(12) rozróżnia maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej: dobiera narzędzia do trasowania na płaszczyźnie i w przestrzeni; dobiera narzędzia skrawające do obróbki metali i tworzyw sztucznych; dobiera narzędzia skrawające do obróbki zgrubnej i wykańczającej otworów; dobiera narzędzia do gwintowania; rozpoznaje maszyny do obróbki metali i tworzyw sztucznych; charakteryzuje rodzaje oprzyrządowania technologicznego do mocowania przedmiotów podczas obróbki ręcznej i maszynowej; PKZ(MG.a)(13) rozróżnia przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej: klasyfikuje rodzaje przyrządów pomiarowych stosowanych podczas obróbki ręcznej i maszynowej; charakteryzuje właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych; dobiera przyrządy suwmiarkowe i mikrometryczne; dobiera przyrządy pomiarowe do pomiaru kątów; wykonuje pomiary wielkości geometrycznych; PKZ(MG.a)(15) rozróżnia metody kontroli jakości wykonanych prac: określa zakres prac dotyczących kontroli jakości wykonania operacji technologicznej na określonym stanowisku pracy; określa zakres prac dotyczących kontroli jakości gotowego wyrobu na stanowisku kontroli jakości; PKZ(MG.a)(16) określa budowę oraz przestrzega zasad działania maszyn i urządzeń: klasyfikuje maszyny i urządzenia; charakteryzuje elementy funkcjonalne maszyny i urządzenia; określa parametry techniczne maszyn i urządzeń; wyjaśnia budowę i zasadę działania oraz określa zastosowanie maszyn energetycznych stosowanych w przemyśle; wyjaśnia działanie i określa zastosowanie maszyn technologicznych stosowanych w przemyśle maszynowym; porównuje parametry maszyn i urządzeń na podstawie ich charakterystyki technicznej; rozróżnia elementy napędu hydraulicznego i pneumatycznego maszyn i urządzeń; PKZ(MG.a)(18) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań: wykorzystuje programy komputerowe symulujące działanie układów kinematycznych mechanizmów maszyn i urządzeń; wykorzystuje programy komputerowe symulujące działanie układów napędowych elektrycznych; hydraulicznych i pneumatycznych maszyn i urządzeń; PKZ(MG.b)(2) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe do montażu i demontażu maszyn i urządzeń: dobiera narzędzia do montażu i demontażu maszyn i urządzeń; dobiera przyrządy do montażu i demontażu maszyn i urządzeń; MG.19.1(4) rozpoznaje w dokumentacji technologicznej oznaczenie sposobu ustalenia i zamocowania obrabianego przedmiotu: rozróżnia dokumentację techniczną wyprodukowanego wyrobu; charakteryzuje dokumentację konstrukcyjną; charakteryzuje dokumentację technologiczną; rozpoznaje w dokumentacji technologicznej sposób ustalenia obrabianego przedmiotu; rozpoznaje w dokumentacji technologicznej sposób zamocowania obrabianego przedmiotu; dobiera sposób ustalenia obrabianego przedmiotu; dobiera sposób zamocowania obrabianego przedmiotu; uzasadnia dobór ustalania i zamocowania z uwzględnieniem własności mechanicznych; technologicznych i rodzaju produkcji; MG.19.2(1) sprawdza działanie obrabiarek zgodnie z dokumentacją: korzysta z dokumentacji technicznej obrabiarki; 18

19 sprawdza dane ustawcze obrabiarki. PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI Liczba godzin L.p Działy tematyczne St. I St. II St. III 1 Obwody elektryczne i układy elektroniczne Elementy automatyki i sterowania maszyn 12 Razem L.p Treści programowe Obwody elektryczne i układy elektroniczne Zasady postępowania w przypadku porażenia 1 prądem elektrycznym. 2 Prąd stały i przemienny. 3 Praca i moc prądu elektrycznego. Pole magnetyczne, indukcja magnetyczna 4 i elektromagnetyczna. 5 Odbiorniki i instalacje elektryczne. Podstawowe elementy elektroniczne, 6 właściwości, budowa, zastosowanie, symbole graficzne. 7 Pomiary wielkości elektrycznych. 8 Maszyny elektryczne. Elementy automatyki i sterowania maszyn Elementy elektroniki i automatyki, budowa, 9 zastosowanie. 10 Elementy układów regulacji. 11 Elementy układów sterowania. Liczba godzin St. I St. II St. III 19 Razem Razem Efekty kształcenia: BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska: dokonuje analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych operatora obrabiarek skrawających; przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania zadań zawodowych operatora obrabiarek skrawających; PKZ(MG.b)(1) stosuje prawa i przestrzega zasad mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki: rozróżnia źródła i rodzaje prądu elektrycznego; rozróżnia wielkości elektryczne i ich jednostki; rozróżnia elementy obwodów elektrycznych oraz układów elektronicznych; stosuje prawo Ohma i prawa Kirchhoffa do obliczania obwodów elektrycznych; rozróżnia rodzaje maszyn elektrycznych; określa funkcję elementów elektronicznych; wyjaśnia rolę stycznika i przekaźnika w układach regulacji; rozróżnia elementy elektroniczne i automatyki; odczytuje schematy elektryczne i elektroniczne; odczytuje schematy układów sterowania i automatyki; wskazuje rodzaje zabezpieczeń instalacji i urządzeń przed porażeniem prądem elektrycznym;

20 PKZ(MG.b)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań: wykorzystuje programy komputerowe do symulacji zjawisk zachodzących w obwodach prądu stałego i przemiennego oraz działania źródeł energii elektrycznej i układów elektronicznych; wykorzystuje programy komputerowe symulujące działanie układów sterowania maszyn i urządzeń. TECHNOLOGIA OBRÓBKI SKRAWANIEM L.p Działy tematyczne Liczba godzin St. I St. II St. III 1 Wiadomości wstępne 3 2 Materiały na ostrza narzędzi skrawających 6 3 Ogólne wiadomości o procesie skrawania 6 4 Pojęcia podstawowe i wielkości charakteryzujące proces skrawania 8 5 Odkształcenia powstające podczas skrawania 5-6 Zjawiska cieplne 4-7 Narzędzia składane, zespolone i systemy narzędziowe 3 8 Zużycie narzędzi 5 9 Dobór parametrów skrawania na przykładzie toczenia 6 10 Toczenie 8 11 Struganie 2 12 Frezowanie 4 13 Wiercenie pogłębianie i rozwiercanie 4 14 Przeciąganie 2 15 Szlifowanie materiały i narzędzia ścierne 3 16 Obróbki powierzchniowe 4 17 Obróbka elektroerozyjna, elektrochemiczna, strumieniowo erozyjna 2 18 Obróbka gwintów 4 19 Obróbka kół zębatych 5 20 Podstawowe grupy obrabiarek Tokarki 4 21 Podstawowe grupy obrabiarek Wiertarki Podstawowe grupy obrabiarek Frezarki 2 23 Podstawowe grupy obrabiarek Strugarki 1 24 Podstawowe grupy obrabiarek Szlifierki 2 25 Mechanizmy i elementy obrabiarek 2 26 Napędy i sterowanie obrabiarek 3 27 Obrabiarki CNC 1 28 Obrabiarki zespołowe 1 29 Centra obróbcze 1 30 Eksploatacja obrabiarek 2 31 Programowanie obrabiarek sterowanych numerycznie 44 Razem L.p Wiadomości wstępne Treści programowe Liczba godzin St. I St. II St. III 1 Cel obróbki skrawania i jej znaczenie we współczesnej technice Metody obróbki erozyjnej. Materiały na ostrza narzędzi skrawających 3 Główne właściwości materiałów Razem

21 narzędziowych. 4 Podstawowe materiały narzędziowe. 5 Zakres zastosowania poszczególnych materiałów na ostrza narzędzi skrawających. Ogólne wiadomości o procesie skrawania 6 Ruchy występujące w procesach skrawania. 7 Rodzaje obróbki skrawania. 8 Elementy noża tokarskiego Wpływ poszczególnych kątów części roboczej noża na przebieg skrawania. Pojęcia podstawowe i wielkości charakteryzujące proces skrawania 10 Opór skrawania siły działające podczas skrawania. 11 Opór właściwy skrawania moc skrawania. 12 Wpływ warunków skrawania na siłę skrawania Technologiczne parametry skrawania, parametry warstwy skrawanej. 14 Wydajność skrawania. Odkształcenia powstające podczas skrawania 15 Proces powstawania wióra. 16 Rodzaje i kształt wiórów, warunki ich powstawania. 17 Warstwa wierzchnia po skrawaniu. Zjawiska cieplne 18 Zjawiska cieplne podczas skrawania 19 Wpływ parametrów skrawania i geometrii ostrza noża na ciepło skrawania. 20 Ciecze smarujące-chłodzące Narzędzia składane, zespolone i systemy narzędziowe 22 Systemy ustalania i mocowania płytek wieloostrzowych w narzędziach składanych Narzędzia zespolone. Zużycie narzędzi Rodzaje zużycia ostrza narzędzia 24 skrawającego. 25 Czynniki wpływające na zużycie ostrza. Kryteria stępiania ostrzy narzędzi 26 skrawających. Dobór parametrów skrawania na przykładzie toczenia 27 Dobór parametrów skrawania na przykładzie toczenia. 28 Wpływ sposobu skrawania na chropowatość i dokładność obrabianej części. 29 Wydajność obróbki a parametry skrawania. Toczenie Podstawowe pojęcia związane z procesami 30 toczenia. Budowa i rodzaje noży tokarskich imaki 31 nożowe. Toczenie zewnętrzne powierzchni 32 walcowanych mocowanie noża i przedmiotu toczonego. 33 Toczenie powierzchni czołowych zamocowanie noża i przedmiotu obrabianego

22 34 Toczenie rowków zewnętrznych i przecinanie zamocowanie noża i przedmiotu obrabianego. 35 Wiercenie i nawiercanie otworów zamocowanie przedmiotu i wiertła. 36 Wytaczanie otworów walcowanych i rowków wewnętrznych noże do wytaczania. 37 Toczenie powierzchni kształtowych odmiany. 38 Ogólne zasady projektowania procesów technologicznych obróbka części maszyn. Struganie 39 Charakterystyka procesu strugania i dłutowania odmiany strugania, parametry skrawania. 40 Rodzaje i mocowanie noży strugarskich i dłutowniczych Frezowanie 41 Ogólna charakterystyka i podstawowe pojęcia procesu frezowania. 42 Klasyfikacja, budowa i geometria ostrzy frezów Mocowanie narzędzi i przedmiotu obrabianego 43 na frezarkach. 44 Dobór warunków i parametrów skrawania. Wiercenie pogłębianie i rozwiercanie 45 Budowa i charakterystyka wierteł do wiercenia otworów krótkich i długich. 46 Budowa i geometria rozwiertaków i pogłębiaczy Dobór warunków skrawania w wierceniu, pogłębianiu i rozwiercaniu. 48 Uchwyty do wierteł, pogłębiaczy i rozwiertaków. Przeciąganie 49 Zasada procesu przeciągania rodzaje powierzchni obrabianych przeciąganiem Elementy geometryczne przeciągaczy. Szlifowanie materiały i narzędzia ścierne 51 Ogólna charakterystyka procesu szlifowania. 52 Rodzaje materiałów ściernych i spoiw Zasady doboru warunków skrawania przy 53 szlifowania. Obróbki powierzchniowe 54 Gładzenie i dogładzanie oscylacyjne. 55 Docieranie, polerowanie ścierne. 56 Wygładzanie strumieniowo ścierne wibracje rotacyjne. 57 Bębnowanie, dogniatanie. Obróbka elektroerozyjna, elektrochemiczna, strumieniowo erozyjna. 58 Istota i klasyfikacja obróbki elektroerozyjnej, elektrochemicznej i strumieniowo erozyjnej. 59 Urządzenia do obróbki elektroerozyjnej, elektrochemicznej i strumieniowo erozyjnej Obróbka gwintów 60 Toczenie gwintów 61 Frezowanie gwintów 62 Gwintowanie gwintownikami i głowicami Szlifowanie i walcowanie gwintów 22

23 Obróbka kół zębatych 64 Charakterystyka metod obróbki uzębień. 65 Frezowanie kół zębatych. 66 Dłutowanie kół zębatych Wiórkowanie kół zębatych, docieranie i szlifowanie kół zębatych. Podstawowe grupy obrabiarek Tokarki 68 Podział i charakterystyka tokarek kłowych. 69 Wyposażenie tokarki. 70 Tokarki tarczowe i karuzelowe Półautomaty i automaty tokarskie. Podstawowe grupy obrabiarek Wiertarki 72 Budowa, podział i przeznaczenie Podstawowe grupy obrabiarek Frezarki 73 Podział i przeznaczenie frezarek. 74 Frezarki wspornikowe wyposażenie Podstawowe grupy obrabiarek Strugarki 75 Charakterystyka i podział strugarek i dłutownic Podstawowe grupy obrabiarek Szlifierki 76 Podział i klasyfikacja szlifierek. Szlifierki do wałków Szlifierki do otworów i do płaszczyzn. Mechanizmy i elementy obrabiarek 78 Skrzynki prędkości i posuwu. 79 Mechanizmy stosowane w obrabiarkach Napędy i sterowanie obrabiarek 80 Napędy elektryczne i hydrauliczne. 81 Napędy elektropneumatyczne i elektrohydrauliczne Rodzaje sterowania. 83 Obrabiarki CNC Obrabiarki zespołowe Centra obróbcze Eksploatacja obrabiarek 86 Smarowanie obrabiarek. 87 Transport, osadzanie i badanie obrabiarek. Programowanie obrabiarek sterowanych numerycznie Tworzenie dokumentacji technicznej CAD: - Interfejs SolidEdge. - Operacja wyciągnięcie i wyciągnięcie obrotowe Tworzenie elementów 3D wałek i płyta. - Tworzenie dokumentacji technicznej z elementów 3D. - Tworzenie złożeń SolidEdge Planowanie obróbki przedmiotu wykonywanego na obrabiarkach sterowanych numerycznie. Pisanie programów obróbki przedmiotów z uwzględnieniem specyfiki komputerowego sterowania obrabiarek - MTS: - Charakterystyczne punkty maszyny. - Układ współrzędnych obrabiarki. - Tryb wymiarowania absolutny, przyrostowy. - Uruchamianie symulacji obróbki. - Interpolacja liniowa