MO LIWO CI FINANSOWE GMINY

Transkrypt

1 MO LIWO CI FINANSOWE GMINY EWA G SIOREK Akademia Ekonomiczna w Katowicach Streszczenie Mo liwo ci finansowe gminy w powi zaniu z jako ci zarz dzania wyznaczaj kierunek rozwoju lokalnego. W praktyce wysoko planowanych wydatków determinowana jest wielko ci uzyskiwanych dochodów zasilanych wpływami z tytułu przychodów. Przy u yciu analizy regresji udowodniono tez, e municypalno gminy wpływa na samodzielno finansow jednostki. Dowiedziono, e gminy wiejskie s uzale nione od bud etu centralnego w znacznie wi kszym stopniu ni gminy miejskie. Dochody własne eksponuj ce samodzielno jednostki, odgrywaj istotn rol w mo liwo ciach finansowania zada własnych jednostki samorz du terytorialnego. Maj c powy sze na uwadze, wykorzystuj c analiz korelacji, przy u yciu Persona, zbadano korelacj pomi dzy wielko ci jednostki a generowanymi przez ni dochodami własnymi z wykorzystaniem sprawozda z wykonania bud etów wszystkich gmin województwa l skiego. Istotnym instrumentem nap dzaj cym rozwój lokalny, zwłaszcza od momentu wej cia Polski do Unii Europejskiej, s rodki pomocowe pozyskiwane przez samorz d terytorialny ze ródeł zagranicznych. Najistotniejszym z punktu widzenia rozwoju lokalnego dochodem fakultatywnym realizowanym przez gminy s dotacje stanowi ce ródło dofinansowania inwestycji komunalnych. Na podstawie przeprowadzonych bada odrzucono hipotez w my l, której gminy miejskie posiadaj c teoretycznie wi kszy potencjał, w porównaniu do gmin wiejskich, miałyby statystycznie pozyskiwa wy sze w przeliczeniu na osob rodki zewn trzne na dofinansowanie zada publicznych. Słowa kluczowe: gmina, finanse publiczne, samodzielno finansowa gminy, pozyskiwanie bezzwrotnych funduszy, korelacja dochodów z wielko ci jednostki. 1. Wprowadzenie Gmina jako lokalna wspólnota samorz dowa dysponuje okre lonym ustawowo zakresem swobody w decydowaniu o wspólnym maj tku oraz zaspakajaniu zbiorowych potrzeb społecznych. W procesie strategicznego zarz dzania gmin, finanse odgrywaj fundamentaln rol. Zapotrzebowanie finansowe gmin wyznaczone poprzez przekazane do realizacji zadania i kompetencje ukształtowane zostało w procesie decentralizacji i dekoncentracji funkcji. Mo liwo ci finansowe gminy w powi zaniu z jako ci zarz dzania wyznaczaj kierunek rozwoju lokalnego. W praktyce wysoko planowanych wydatków determinowana jest wielko ci uzyskiwanych dochodów zasilanych wpływami z tytułu przychodów. Celem artykułu jest zbadanie mo liwo ci finansowania zada publicznych w zale no ci od municypalnego charakteru gminy. W artykule zało ono hipotezy: Typ gminy (jej miejski b d wiejski charakter) determinuje samodzielno finansow jednostki.

2 92 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Charakter (miejski lub wiejski) gminy wpływa na umiej tno pozyskiwania dofinansowania zewn trznego. Ponadto analizuj c mo liwo ci finansowe gmin, zbadano korelacj pomi dzy wielko ci jednostki a generowanymi przez ni dochodami własnymi w przeliczeniu na osob. Sporz dzono ranking gmin województwa l skiego w zale no ci od wysoko ci generowanych przez jednostki w 2007 roku dochodów własnych w przeliczeniu na osob, transferów z bud etu w przelicz na 1 os. oraz udziału dochodów pozyskanych z zewn trz w dochodach ogółem.. 2. Zwi zek mi dzy typem gminy a samodzielno ci finansow jednostki Katalog dochodów jednostek samorz du terytorialnego ukształtowany w II połowie lat dziewi dziesi tych XX wieku zapewnia gminom znaczn samodzielno finansow 1. Obok systemów dochodów własnych, pochodz cych głownie z podatków i opłat lokalnych oraz z gospodarowania mieniem komunalnym, działaj tak e systemy redystrybucji mi dzy aparatem centralnym a strukturami lokalnymi. Nale y zauwa y, i wpływy ze ródeł zewn trznych, zwłaszcza w przypadku transferów z bud etu stanowi istotn informacj o samodzielno ci finansowej jednostki. Im wy szy udział dochodów pozyskiwanych z bud etu w strukturze dochodów ogółem tym wi ksze uzale nienie od, tym mniejsza samodzielno jednostki. Hipotetycznie mo na zało y, e dochody gmin wiejskich s w wi kszym stopniu uzale nione od transferów z bud etu. Po pierwsze z uwagi na procentowy udział w katalogu dochodów własnych wpływów, które z definicji posiadaj ni sze wska niki a w konsekwencji daj gorsze mo liwo ci generowania przychodów (w przypadku gmin wiejskich podatek rolny, natomiast gmin miejskich podatek od nieruchomo ci), a po drugie z uwagi na potencjał terytorialno demograficzny (g sto zaludnienia). Z wykorzystaniem analizy regresji, zbadano zwi zek pomi dzy municypalno ci (typem) gminy a transferami z bud etu mierzonymi w przeliczeniu na jednego mieszka ca. Na potrzeby analizy przyj to: typ gminy miejsko-wiejskiej wiejska, typ gminy stanowionej przez miasto na prawach powiatu miejska. Badaniem obj to (wszystkie) 197 gmin województwa l skiego. Na podstawie danych uzyskanych z Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach oraz Urz du Statystycznego przedstawionych w Tabeli 1, z wykorzystaniem programu SPSS, przy u yciu testu t-studenta dla dwóch prób niezale nych stwierdzono, na poziomie istotno ci 0,05, e istnieje ró nica pomi dzy rednimi transferami z bud etu w grupie gmin miejskich oraz wiejskich (p=0,000 przy spełnionym zało eniu o równo ci wariancji w obu grupach (p=0,534)). Dla zbadania wpływu typu gminy na wysoko transferów z bud etu centralnego sformułowano Hipotez Ho i alternatywn H1: Ho: bj = 0, Xj nie ma istotnego wpływu na zmienn Y: tzn. rednia transferów z bud etu w gminach miejskich nie ró ni si od redniej transferów w gminach wiejskich typ gminy nie wpływa na wysoko transferów z bud etu /w przeliczeniu na osob / typ gminy nie determinuje samodzielno ci finansowej gminy H1: bj 0, Xj wpływa istotnie na zmienn Y: co oznacza, e rednia transferów z bud etu w gminach miejskich ró ni si /statystycznie/ od redniej transferów w gminach wiejskich typ gminy wpływa na wysoko transferów z bud etu /w przeliczeniu na 1 Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorz du terytorialnego, red. B. Filipiak, Difin, Warszawa 2009, s. 241.

3 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 93 osob / typ gminy determinuje samodzielno finansow gminy. Tabela 1. Wykonanie dochodów gmin województwa l skiego za rok 2007 w zestawieniu z danymi statystycznymi (powierzchnia gminy, liczba mieszka ców, typ gminy (w tys. zł) Gmina Dochody Dochody własne Dotacje bud et Subwencja Pozostałe dochody zewn trz Typ gmin Pow. w km 2 Ludno (w os.) Blachownia Koniecpol D browa Zielona Janów Kamienica Polska Kłomnice Konopiska Kruszyna Lelów Mstów Mykanów Olsztyn Poczesna Przyrów R dziny Stracza Kłobuck Krzepice Lipie Mied no Opatów Panki Popów Przystaj Wr czyca Wielka Myszków Koziegłowy arki Niegowa Poraj Cz stochowa Szczyrk Czechowice- Dziedzice

4 94 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Gmina Dochody Dochody własne Dotacje bud et Subwencja Pozostałe dochody zewn trz Typ gmin Pow. w km 2 Ludno (w os.) Wilamowice Bestwina Buczkowice Jasienica Jaworze Kozy Por bka Wilkowice Cieszyn Ustro Wisła Skoczów Strumie Brenna Chybie D bowiec Goleszów Ha lach Istebna Zebrzydowice ywiec Czernichów Gilowice Jele nia Koszarawa Lipowa Ł kawica Łodygowice Milówka Radziechowy- Wieprz Rajcza lemie winna Ujsoły W gierska Górka Bielsko-Biała B dzin Czelad

5 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 95 Gmina Dochody Dochody własne Dotacje bud et Subwencja Pozostałe dochody zewn trz Typ gmin Pow. w km 2 Ludno (w os.) Sławków Wojkowice Siewierz Bobrowniki Mierz cice Psary Bieru Imielin L dziny Bojszowy Chełm l ski Knurów Pyskowice So nicowice Toszek Gierałtowice Pilchowice Rudziniec Wielowie Lubliniec Wo niki Boronów Ciasna Herby Kochanowice Kosz cin Pawonków Łaziska Górne Mikołów Orzesze Ornontowice Wyry Pszczyna Goczałkowice Zdrój Kobiór Mied na Pawłowice Suszec

6 96 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Gmina Dochody Dochody własne Dotacje bud et Subwencja Pozostałe dochody zewn trz Typ gmin Pow. w km 2 Ludno (w os.) Kalety Miasteczko l skie Radzionków Tarnowskie Góry Krupski Młyn O arowice wierklaniec Tworóg Zbrosławice Por ba Zawiercie Łazy Ogrodzieniec Pilica Szczekociny Irz dze Kroczyce Włodowice arnowiec Bytom Chorzów D browa Górnicza Gliwice Jaworzno Katowice Mysłowice Piekary l skie Ruda l ska Siemianowice l skie Sosnowiec wi tochłowice Tychy Zabrze Racibórz Krzanowice Ku nia Raciborska

7 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 97 Gmina Dochody Dochody własne Dotacje bud et Subwencja Pozostałe dochody zewn trz Typ gmin Pow. w km 2 Ludno (w os.) Kornowac Krzy anowice N dza Pietrowice Wielkie Rudnik Czerwionka- Leszczyny Gaszowice Jejkowice Lyski wierklany Pszów Radlin Rydułtowy Wodzisław l ski Godów Gorzyce Lubomia Marklowice Mszana Jastrz bie Zdrój Rybnik ory ródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach oraz Urz du Statystycznego w Cz stochowie. T-TEST;GROUPS= typ(1 2);/MISSING = ANALYSIS;/VARIABLES = transfery z bud etu. W przeliczeniu na.1os.w.zl / CRITERIA = CI(.95). Group Statistics Transfery z bud etu w przelicz na 1 os. (w złotych) Typ gminy N Mean miejska ,8148 wiejska ,2846

8 98 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Independent Samples Test Transfery z bud etu w przelicz na 1 os. w złotych) Analiza badania: Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F Sig. t df Sig. (2-tailed) Lower Upper Lower Upper Lower Equal variances assumed,389,534-5, ,000 Equal variances not assumed -5, ,782,000 Sig = 0,534 tj. > 0,05 wariancja jednorodna nie ma podstaw do odrzucenia Hipotezy H o Sig. (2-tailed) = 0,000 tj. < 0,05 odrzucam Hipotez H o na korzy hipotezy H 1 typ gminy wpływa na wysoko transferów z bud etu typ gminy determinuje samodzielno finansow jednostki. ródło: Opracowanie własne. Wykazano, e typ gminy wpływa na wysoko transferów z bud etu. W gminach miejskich redni poziom transferów wynosi 789,8 zł a w gminach wiejskich 1029,3 zł w przeliczeniu na osob. Wykazano, e mimo ustawowej równo ci jednostek samorz du terytorialnego, gminy miejskie cechuje wi ksza samodzielno finansowa, a co za tym idzie tak e wi ksza swoboda w podejmowaniu decyzji o alokacji swoich zasobów. 3. Wpływ charakteru gminy (miejski/wiejski) na umiej tno pozyskiwania bezzwrotnych funduszy zewn trznych Istotnym instrumentem nap dzaj cym rozwój lokalny, zwłaszcza od momentu wej cia Polski do Unii Europejskiej, s rodki pomocowe pozyskiwane przez samorz d terytorialny ze ródeł zagranicznych 2. Najistotniejszym z punktu widzenia rozwoju lokalnego dochodem fakultatywnym realizowanym przez gminy s dotacje stanowi ce ródło finansowania inwestycji komunalnych. Obecnie gminy korzystaj c z mo liwo ci jakie daj Regionalne Programy Operacyjne pozyskuj dotacje z bud etów województw na realizacj zada z zakresu szeroko rozumianej infrastruktury. Na dofinansowanie realizacji inwestycji maj cych na celu ochron rodowiska jednostki samorz du terytorialnego staraj si o dotacje ze rodków Narodowego b d Wojewódzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. W zasadzie wi kszo prowadzonych przez jednostki samorz du terytorialnego inwestycji przy spełnieniu okre lonych kryteriów mo e by dofinansowana ze ródeł zewn trznych. Maj c na uwadze funkcj i rang jak mog pełni rodki pozyskiwane z zewn trz w stymulowaniu i kreowaniu rozwoju lokalnego, dokonano badania w zakresie zdolno ci do pozyskiwania zewn trznych rodków w zale no ci od typu gminy. W oparciu o t- Studenta z wykorzystaniem analizy regresji, przy u yciu programu SPSS zbadano zwi zek pomi dzy typem gminy a pozyskanymi rodkami zewn trznymi. 2 E. Kami ska E, Rating samorz dów terytorialnych, Fitch Polska, Warszawa 2009 r.

9 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 99 Hipotetycznie zało ono, e zdolno i umiej tno gmin miejskich w tym zakresie jest wi ksza ni gmin wiejskich. Z uwagi na lepsze mo liwo ci pozyskiwania wykwalifikowanej kadry (wi ksza liczba ludno ci), przy uwzgl dnieniu wy szego wska nika uzyskiwania dochodów w przeliczeniu na jednego mieszka ca w gminach miejskich ogółem zało ono, e typ gminy wpływa na umiej tno pozyskiwania dofinansowania zewn trznego. Na u ytek badania za wska nik uzyskanego z zewn trz dofinansowania realizacji zada własnych przyj to procentowy udział pozyskanych z zewn trz dochodów w strukturze dochodów ogółem. Tak zdefiniowany wska nik, obrazuje nie tylko skal umiej tno ci pozyskiwania zewn trznego, ale tak e wskazuje na procentowy wkład zewn trznych rodków w realizacj wykonywanych zada publicznych. W analizie wykorzystano dane zawarte w Tabeli 1. T-TEST;GROUPS= typ(1 2);/MISSING = ANALYSIS;/VARIABLES = udział dochodów pozyskanych z zewn trz / CRITERIA = CI(.95). Group Statistics Typ gminy N Mean udział dochodów pozyskanych z zewn trz miejska 50,04951 (bez obligatoryjnych transferów z bud etu ) wiejska 117,0548 Independent Samples Test udział dochodów pozyskanych z zewn trz (bez obligatoryjnych transferów z bud etu ) Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F t t df Sig. (2-tailed) Lower Lower Lower Upper Lower Equal variances assumed,572-5,495 -, ,602 Equal variances not assumed -5,744 -, ,58,577 ródło: Opracowanie własne. redni udział dochodów pozyskiwanych z zewn trz w gminach miejskich wynosi 5%, natomiast w grupach wiejskich 5,5%. Test t-studenta nie pozwala stwierdzi, e istniej ró nice pomi dzy rednimi na poziomie istotno ci 0,05 i tym samym nie mo na dowie, e typ gminy wpływa na zdolno do pozyskiwania rodków ze ródeł zewn trznych (p=0,602 przy spełnionym zało eniu o równo ci wariancji w obu grupach (p=0,451)). Oznacza to, e typ gminy, mimo wskazanych ró nic (na korzy miast) nie jest kompatybilny z uzyskaniem zewn trznego dofinansowania. Gminy wiejskie mimo, gorszych warunków wyj- ciowych w rywalizacji o zewn trzne rodki, radz sobie nie gorzej ni miejskie.

10 100 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, Korelacja pomi dzy wielko ci jednostki a generowanymi przez ni dochodami Podstawowe zało enia finansowania jednostek samorz du terytorialnego w Polsce wyznaczaj regulacje zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zgodne z wytycznymi Europejskiej Karty Samorz du Lokalnego przewiduj ce, e w warunkach narodowej polityki gospodarczej, społeczno ci lokalne maj prawo do posiadania własnych, wystarczaj cych zasobów finansowych, którymi mog dysponowa w ramach swoich uprawnie. Przy czym rodzaj nale nych danin publicznych oddanych do dyspozycji samorz du terytorialnego oraz elementy techniki podatkowej zwi zane z ich obliczaniem i poborem s ustalane przez organy naczelne. Organy gminy maj natomiast mo liwo wyboru stawki podatkowej, chocia ustawodawca okre la górne, a czasem tak e i dolne limity. Organom władzy terytorialnej przyznano tak e stosunkowo szerokie uprawnienia w zakresie wymiaru, udzielenia zwolnie i ulg oraz poboru podatków 3. Ustalaj c stawki podatkowe, organ kolegialny powinien kierowa si prakseologicznym planowaniem, ze zwróceniem szczególnej uwagi na fakt, by obci enia z tego tytułu nadmiernie nie dotykały społeczno ci lokalnej. W strukturze realizowanych przez gmin dochodów własnych podatki i opłaty lokalne stanowi najistotniejsze ródło 4. Najwy sze wpływy do bud etów lokalnych w tym zakresie uzyskiwane s z tytułu podatku od nieruchomo ci w gminach miejskich, natomiast w przypadku gmin wiejskich z tytułu podatku rolnego. Zaraz po wpływach z tytułu podatków i opłat lokalnych klasyfikowane s dochody uzyskiwane z maj tku i praw maj tkowych. Wa nym rodzajem przychodów gminy, z uwagi na procentowy udział w dochodach ogółem i szczególnym, z uwagi na powi zania z kondycja finansow podmiotów zamieszkuj cych i maj cych swoj siedzib na terenie gminy, s udziały w podatkach stanowi cych dochód bud etu. Wpływy bud etowe gmin z tego tytułu zale od globalnej wielko ci dochodów uzyskiwanych przez podmioty zamieszkałe i maj ce swoj siedzib na danym terenie oraz od procentowej stawki udziału gminy w podatku, nało onej przez ustawodawc. Dochody własne, eksponuj ce samodzielno jednostki, odgrywaj istotn rol w mo liwo ciach finansowania zada własnych jednostki samorz du terytorialnego 5. Bior c pod uwag powy sze, wykorzystuj c analiz korelacji, przy u yciu Persona, zbadano korelacj pomi dzy wielko ci jednostki a generowanymi przez ni dochodami własnymi w przeliczeniu na osob. Wielko jednostki wyra ona została przez: powierzchni w km2, ludno (w osobach) oraz ludno przypadaj c na km2. CORRELATIONS /VARIABLES = dochody własne w przeliczeniu na osob w zł, powierzchnia w km 2 ludno w osobach, ludno przypadaj ca na km w osobach /PRINT=TWOTAIL NOSIG, /MISSING=PAIRWISE 3 E. Chojna-Duch: Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, LexisNexis, Warszawa 2003,s T. Famulska, K. Znaniecka K., Finansowe aspekty rozwoju lokalnego, AE im. Adamieckiego, Katowice 2004, (red.), s T. Famulska, K. Znaniecka, Obci enia fiskalne w Polsce, AE im. Adamieckiego, Katowice 2003, s.128.

11 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 101 dochody własne gminy w przelicz. na osob (w zł.) powierzchnia km2 w ludno (w osobach) dochody własne w przelicz. na osob (w zł.) powierzch. w km2 ludno (w osobach) ludno przypad. na km2 (w osobach) Pearson Correlation 1 -,197(*),425(**),383(**) Sig. (2-tailed),011,000,000 N Pearson Correlation -,197(*) 1,273(**) -,196(*) Sig. (2-tailed),011,000,011 N Pearson Correlation,425(**),273(**) 1,694(**) Sig. (2-tailed),000,000,000 ludno przypadaj. na km2 (w osobach) N Pearson Correlation,383(**) -,196(*),694(**) 1 Sig. (2-tailed),000,011,000 N * Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed). ** Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed). Wyznaczone korelacje pomi dzy wskazanymi zmiennymi a wysoko ci dochodów własnych gmin pozwalaj twierdzi, e wielko jednostki w ka dym z tych trzech aspektów wpływa na poziomie istotno ci 0,05 na wska nik dochodów własnych. Warto ci p wynosz odpowiednio 0,011; 0,000 oraz 0,000. Zale no pomi dzy powierzchni w km2 a wysoko ci dochodów własnych jest ujemna co oznacza, e im wi ksza powierzchnia tym przeci tnie dochody własne w przeliczeniu na osob malej. Zale no ci pomi dzy pozostałymi dwoma zmiennymi s dodatnie, co oznacza, e zarówno wzrost liczby ludno ci (w osobach) jak i wzrost g sto ci zaludnienia powoduje wzrost dochodów własnych jednostki w przeliczeniu na osob. 5. Mo liwo ci finansowania zadania publicznych ranking gmin województwa l skiego W pierwszej kolejno ci w gminach zabezpieczane s rodki na realizacj zada obligatoryjnych, a nast pnie w miar mo liwo ci zada fakultatywnych, w tym wydatków inwestycyjnych. Samorz d terytorialny stanowi c form samoorganizacji społecze stwa przybieraj c posta wyodr bnionego zwi zku publiczno-prawnego korporacji prawa publicznego 6, został powołany do wykonywania zada okre lonych w ustawie. Katalog zada własnych gmin okre lony ustaw ustrojow nie jest zamkni ty. Zawarta w ustawie zasada domniemania kompetencji umo liwia zaliczenie do zada gmin wszystkich zada niezastrze onych ustawami innym podmiotom 7. Ustalenie proporcji wydatków na realizacj zada fakultatywnych nale y do organów jednostki samorz du terytorialnego. 6 J. Ostaszewski: Finanse, praca zbiorowa,, DIFIN, Warszawa 2007, s B. Pietrzak, Z. Poga ski, B. Wo niak: System finansowy w Polsce, PWN, Warszawa 2006, s.548.

12 102 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Maj c na uwadze wskazane uwarunkowania zbadano mo liwo ci finansowania zada publicznych rozumiane jako wysoko generowanych dochodów, we wszystkich gminach województwa l skiego. Na podstawie danych dotycz cych wykonania bud etu za rok 2007 uporz dkowano liniowo jednostki z uwagi na osi gni te wska niki po stronie dochodowej. W analizie porz dkowania liniowego Hellwiga wykorzystane zostały trzy zmienne dla których kierunek optymalizacji stanowił maksymalizacj ka dej z nich: rolnego, dochody własne w przeliczeniu na osob ; stanowi ce o samodzielno ci finansowej jednostki, transfery z bud etu (dotacje, subwencje) w przelicz na 1 os., z jednej strony stabilne i pewne ródło finansowania zada a z drugiej wska nik informuj cy o uzale nieniu finansów jednostki od bud etu cmentarnego, udział dochodów pozyskanych z zewn trz (bez obligatoryjnych transferów z bud etu ) w dochodach ogółem; obrazuj cy skal i sprawno ale tak e mo liwo ci organów terytorialnych i pracowników samorz dowych w uzyskiwaniu bezzwrotnego dofinansowania realizacji zada z zewn trz. Metoda pozwoliła wyodr bni obiekt wzorzec w ka dym wymiarze, a w dalszej kolejno ci uszeregowa obiekty na podstawie odległo ci od wzorca. Tabela 2 prezentuje proces ustalania kolejno ci obiektów. Tabela 2. Porz dkowanie liniowe gmin woj. l skiego z uwagi na generowane dochody gmina Kierunek optymalizacji Zamiana destymulant na stymulanty dochod. własn. w przel. na osob transf. z bud etu -dotacje subwen. w przel. na os. udział zewn. w ogółem Standaryzacja Wzorzec odległo ci od wzorca ,05 3,41 2,85 5,09 di0 Blachownia ,01-0,46-0,72-0,72 15,01 12,74 33,74 7,84 0,04 Koniecpol ,02-0,77 0,61-0,63 17,45 5,02 32,73 7,43 0,09 D browa Zielona ,01-1,05 2,45-0,68 19,85 0,16 33,27 7,30 0,11 Janów ,07-0,82 1,10 0,32 17,94 3,04 22,73 6,61 0,19 Kamienica Polska ,11-0,01-0,50 0,89 11,69 11,23 17,66 6,37 0,22 Kłomnice ,04-0,67 2,00-0,15 16,62 0,73 27,48 6,70 0,18 Konopiska ,10-0,39-0,04 0,79 14,41 8,36 18,54 6,43 0,21 Kruszyna ,03-0,18 1,14-0,36 12,90 2,90 29,70 6,75 0,18 Lelów ,00-1,33 1,39-0,84 22,44 2,11 35,13 7,73 0,06 Mstów ,21-0,77 0,57 2,68 17,50 5,17 5,83 5,34 0,35 Mykanów ,06-0,83 1,15 0,08 17,96 2,88 25,08 6,78 0,17 Olsztyn ,00 0,21 0,27-0,81 10,25 6,64 34,81 7,19 0,12 Poczesna ,03-0,09-0,72-0,40 12,26 12,74 30,11 7,42 0,09 a di

13 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 103 Kierunek optymalizacji Zamiana destymulant na stymulanty Standaryzacja Wzorzec odległo ci od wzorca a gmina dochod. własn. w przel. na osob transf. z bud etu -dotacje subwen. w przel. na os. udział zewn. w ogółem ,05 3,41 2,85 5,09 di0 di Przyrów ,08-0,98 1,34 0,42 19,32 2,26 21,80 6,59 0,20 R dziny ,01 0,18-0,21-0,70 10,42 9,35 33,52 7,30 0,11 Starcza ,05-0,83 0,44-0,03 17,98 5,79 26,18 7,07 0,14 Kłobuck ,01-0,14-0,90-0,80 12,59 14,01 34,70 7,83 0,04 Krzepice ,02-0,72 0,42-0,54 17,06 5,88 31,77 7,40 0,10 Lipie ,07-0,99 1,03 0,30 19,36 3,29 22,96 6,75 0,18 Mied no ,01-1,35 1,22-0,66 22,66 2,65 33,03 7,64 0,07 Opatów ,02-1,35 1,27-0,53 22,69 2,49 31,61 7,54 0,08 Panki ,03-0,85 0,43-0,42 18,13 5,84 30,35 7,37 0,10 Popów ,03-0,57 0,41-0,41 15,86 5,93 30,28 7,22 0,12 Przystaj ,01-1,09 1,31-0,76 20,26 2,37 34,29 7,54 0,08 Wr czyca Wielka ,01-0,95 0,88-0,73 18,97 3,88 33,90 7,53 0,08 Myszków ,00-0,39-0,63-0,83 14,42 12,08 35,03 7,84 0,04 Koziegłowy ,15-0,82 0,57 1,55 17,86 5,20 12,52 5,96 0,27 arki ,03-0,63 1,03-0,33 16,29 3,30 29,45 7,00 0,14 Niegowa ,02-1,51 2,16-0,62 24,16 0,47 32,65 7,57 0,08 Poraj ,01-0,04-0,50-0,66 11,93 11,19 33,11 7,50 0,08 Cz stochowa ,09 0,47 0,90 0,58 8,66 3,79 20,31 5,72 0,30 Szczyrk ,15 1,12-0,98 1,69 5,27 14,63 11,59 5,61 0,31 Czechowice- Dziedzice ,01 0,42-1,20-0,71 8,97 16,35 33,66 7,68 0,06 Wilamowice ,02-0,65 0,02-0,59 16,46 7,98 32,33 7,53 0,08 Bestwina ,01-0,12-0,72-0,70 12,49 12,76 33,57 7,67 0,06 Buczkowice ,01-0,58 0,48-0,73 15,94 5,62 33,86 7,44 0,09 Jasienica ,02-0,44 0,09-0,53 14,82 7,63 31,63 7,35 0,10 Jaworze ,04 0,32-0,91-0,21 9,56 14,09 28,09 7,19 0,12 Kozy ,02-0,34 0,16-0,61 14,04 7,22 32,52 7,33 0,10 Por bka ,00-0,47-0,19-0,85 15,07 9,21 35,34 7,72 0,06 Wilkowice ,09-0,40-0,72 0,58 14,51 12,75 20,39 6,90 0,16 Cieszyn ,05 0,77-1,20-0,11 6,95 16,35 27,03 7,09 0,13 Ustro ,07 1,56-1,01 0,36 3,41 14,85 22,39 6,38 0,22 Wisła ,08 1,01-1,15 0,50 5,74 15,96 21,07 6,54 0,20 Skoczów ,02-0,04-0,97-0,62 11,88 14,60 32,65 7,69 0,06 Strumie ,03-0,26-0,20-0,45 13,45 9,30 30,69 7,31 0,11 Brenna ,01-0,46 0,04-0,78 14,96 7,86 34,45 7,57 0,08

14 104 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Kierunek optymalizacji Zamiana destymulant na stymulanty Standaryzacja Wzorzec odległo ci od wzorca a gmina dochod. własn. w przel. na osob transf. z bud etu -dotacje subwen. w przel. na os. udział zewn. w ogółem ,05 3,41 2,85 5,09 di0 Chybie ,01-0,64-0,07-0,78 16,41 8,54 34,45 7,71 0,06 D bowiec ,03-0,48 0,65-0,46 15,15 4,84 30,79 7,13 0,13 Goleszów ,04-0,47-0,66-0,20 15,02 12,29 28,03 7,44 0,09 Ha lach ,01-0,59-0,20-0,78 16,01 9,28 34,43 7,73 0,06 Istebna ,09-1,08 2,17 0,66 20,16 0,45 19,62 6,34 0,23 Zebrzydowice ,09-0,18-0,51 0,57 12,86 11,25 20,45 6,68 0,18 ywiec ,09 0,77-1,03 0,55 6,99 15,02 20,60 6,53 0,20 Czernichów ,36 0,75 0,25 5,09 7,07 6,74 0,00 3,72 0,55 Gilowice ,02-0,76 0,68-0,55 17,39 4,69 31,78 7,34 0,10 Jele nia ,02-0,65 1,15-0,63 16,51 2,88 32,75 7,22 0,12 Koszarawa ,03-1,16 2,31-0,39 20,91 0,29 30,00 7,16 0,13 Lipowa ,03-1,16 2,31-0,39 20,91 0,29 30,00 7,32 0,11 Ł kawica ,10-0,96 1,78 0,85 19,07 1,14 17,96 6,18 0,25 Łodygowice ,07-0,74 0,99 0,22 17,20 3,45 23,72 6,66 0,19 Milówka ,06-0,90 1,51 0,16 18,60 1,80 24,29 6,68 0,18 Radziechowy- Wieprz ,05-1,20 1,43-0,09 21,24 2,01 26,80 7,07 0,14 Rajcza ,02-1,08 1,73-0,52 20,15 1,26 31,45 7,27 0,11 lemie ,23-0,56 2,34 2,97 15,75 0,26 4,50 4,53 0,45 winna ,10-0,89 0,54 0,84 18,49 5,30 18,04 6,47 0,21 Ujsoły ,03-1,17 2,85-0,34 20,98 0,00 29,49 7,10 0,13 W gierska Górka ,03-0,81 0,43-0,36 17,80 5,85 29,73 7,31 0,11 Bielsko - Biała ,02 1,38 0,34-0,50 4,12 6,26 31,31 6,46 0,21 B dzin ,11 0,84-1,48 0,91 6,60 18,76 17,45 6,54 0,20 Czelad ,04 0,40-1,41-0,26 9,03 18,09 28,64 7,47 0,09 Sławków ,02 1,97-1,15-0,51 2,08 15,96 31,35 7,03 0,14 Wojkowice ,02 0,18-1,33-0,58 10,44 17,45 32,17 7,75 0,05 Siewierz ,01 0,51-1,04-0,79 8,41 15,08 34,61 7,62 0,07 Bobrowniki ,02-0,05-1,52-0,52 11,98 19,07 31,53 7,91 0,03 Mierz cice ,08-0,37-0,61 0,45 14,33 11,96 21,55 6,92 0,16 Psary ,05-0,39-1,24-0,11 14,46 16,74 27,03 7,63 0,07 Bieru ,01 1,07-1,32-0,71 5,50 17,35 33,71 7,52 0,08 Imielin ,01 1,31-1,56-0,65 4,39 19,47 32,98 7,54 0,08 L dziny ,00 0,16-1,25-0,81 10,58 16,76 34,82 7,88 0,04 Bojszowy ,03 1,28-0,50-0,37 4,55 11,23 29,82 6,75 0,18 di

15 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 105 Kierunek optymalizacji Zamiana destymulant na stymulanty Standaryzacja Wzorzec odległo ci od wzorca a gmina dochod. własn. w przel. na osob transf. z bud etu -dotacje subwen. w przel. na os. udział zewn. w ogółem ,05 3,41 2,85 5,09 di0 Chełm l ski ,04 2,95-0,45-0,29 0,21 10,88 28,99 6,33 0,23 Knurów ,03 0,58-1,28-0,46 8,01 17,01 30,86 7,48 0,09 Pyskowice ,12 0,40-1,35 1,15 9,04 17,61 15,51 6,49 0,21 So nicowice ,15-0,25-0,54 1,61 13,36 11,49 12,11 6,08 0,26 Toszek ,03-0,56 0,09-0,33 15,73 7,62 29,35 7,26 0,11 Gierałtowice ,02 3,24-0,78-0,47 0,03 13,15 30,98 6,64 0,19 Pilchowice ,04-0,21-1,11-0,29 13,09 15,68 28,97 7,60 0,07 Rudziniec ,01-0,38 0,17-0,75 14,36 7,16 34,17 7,46 0,09 Wielowie ,01-0,92 0,90-0,68 18,72 3,79 33,27 7,47 0,09 Lubliniec ,03 0,63-1,07-0,41 7,74 15,38 30,25 7,31 0,11 Wo niki ,11-0,75 0,45 0,98 17,31 5,74 16,86 6,32 0,23 Boronów ,02 0,08 0,07-0,63 11,09 7,73 32,78 7,18 0,12 Ciasna ,05-0,65 0,62-0,13 16,51 4,96 27,21 6,98 0,15 Herby ,06 0,19-0,19 0,06 10,37 9,26 25,33 6,70 0,18 Kochanowice ,16-0,95 1,15 1,79 18,98 2,89 10,92 5,73 0,30 Kosz cin ,01-1,01 0,21-0,71 19,56 6,96 33,65 7,76 0,05 Powonków ,11-1,18 1,42 0,89 21,09 2,03 17,62 6,38 0,22 Łaziska Górne ,03 1,48-1,22-0,34 3,72 16,53 29,48 7,05 0,14 Mikołów ,01 1,58-1,31-0,75 3,36 17,24 34,14 7,40 0,10 Orzesze ,00-0,01-1,23-0,87 11,72 16,61 35,48 7,99 0,02 Ornontowice ,15 1,68-0,78 1,65 3,00 13,13 11,87 5,29 0,35 Wyry ,02 0,61-0,96-0,54 7,86 14,47 31,73 7,35 0,10 Pszczyna ,24 0,06-0,80 3,14 11,24 13,28 3,81 5,32 0,35 Goczałkowice Zdrój ,00 2,44-0,47-0,83 0,95 10,99 35,01 6,85 0,16 Kobiór ,01 0,23-0,84-0,77 10,10 13,62 34,32 7,62 0,07 Mied na ,03-0,13 0,67-0,38 12,50 4,75 29,97 6,87 0,16 Pawłowice ,04 0,75-0,39-0,18 7,08 10,49 27,78 6,73 0,18 Suszec ,06 0,60-0,04 0,03 7,91 8,34 25,59 6,47 0,21 Kalety ,03-0,83-0,56-0,39 17,95 11,63 30,03 7,72 0,06 Miasteczko l skie ,01 2,05-1,21-0,79 1,84 16,45 34,63 7,27 0,11 Radzionków ,00 0,53-1,46-0,81 8,29 18,52 34,87 7,85 0,04 Tarnowskie Góry ,01 0,37-1,33-0,76 9,22 17,43 34,29 7,81 0,05 Krupski Młyn ,01 1,69-0,24-0,66 2,94 9,53 33,10 6,75 0,18 O arowice ,25 1,08-0,47 3,28 5,45 10,97 3,27 4,44 0,46 di

16 106 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Kierunek optymalizacji Zamiana destymulant na stymulanty Standaryzacja Wzorzec odległo ci od wzorca a gmina dochod. własn. w przel. na osob transf. z bud etu -dotacje subwen. w przel. na os. udział zewn. w ogółem ,05 3,41 2,85 5,09 di0 wierklaniec ,01 0,35-0,99-0,70 9,38 14,73 33,48 7,59 0,07 Tworóg ,01-0,49 0,01-0,69 15,23 8,03 33,48 7,53 0,08 Zbrosławice ,04-0,37-0,37-0,15 14,29 10,34 27,43 7,21 0,12 Por ba ,00-0,25-1,41-0,86 13,38 18,14 35,43 8,18 0,00 Zawiercie ,09 0,22-1,10 0,58 10,20 15,60 20,35 6,79 0,17 Łazy ,13-0,48-0,70 1,28 15,15 12,59 14,56 6,50 0,21 Ogrodzieniec ,11-0,64-0,18 0,94 16,37 9,19 17,20 6,54 0,20 Pilica ,10-0,90 0,82 0,84 18,61 4,11 18,09 6,39 0,22 Szczekociny ,01-0,83 1,08-0,75 18,01 3,12 34,11 7,43 0,09 Irz dze ,06-1,10 2,00 0,16 20,30 0,72 24,29 6,73 0,18 Kroczyce ,02-0,98 1,11-0,49 19,29 3,03 31,12 7,31 0,11 Włodowice ,14-0,93 0,67 1,40 18,84 4,76 13,60 6,10 0,26 arnowiec ,00-1,29 1,53-0,84 22,13 1,73 35,23 7,69 0,06 Bytom ,06 0,23 0,51 0,06 10,14 5,45 25,32 6,40 0,22 Chorzów ,03 0,87 0,96-0,31 6,43 3,55 29,19 6,26 0,24 D browa Górnicza ,01 2,07-0,17-0,77 1,78 9,08 34,39 6,73 0,18 Gliwice ,07 2,12 0,22 0,25 1,67 6,89 23,45 5,66 0,31 Jaworzno ,04 1,11 0,09-0,21 5,31 7,58 28,09 6,40 0,22 Katowice ,01 2,63 0,02-0,69 0,61 8,01 33,41 6,48 0,21 Mysłowice ,00 3,41-0,18-0,83 0,00 9,15 35,05 6,65 0,19 Piekary l skie ,01 0,17-0,29-0,74 10,51 9,86 34,03 7,38 0,10 Ruda l ska ,10 1,04 1,53 0,81 5,62 1,75 18,32 5,07 0,38 Siemianowice l skie ,02 0,89-0,11-0,56 6,36 8,74 31,99 6,86 0,16 Sosnowiec ,10 0,77-0,50 0,81 6,98 11,20 18,37 6,05 0,26 wi tochłowice ,01 0,00 0,32-0,76 11,66 6,36 34,29 7,23 0,12 Tychy ,08 1,60-0,05 0,38 3,26 8,41 22,16 5,82 0,29 Zabrze ,03 0,71 0,88-0,32 7,27 3,89 29,25 6,36 0,22 Racibórz ,06 0,42-1,21 0,11 8,92 16,46 24,85 7,09 0,13 Krzanowice ,01-1,06 0,69-0,67 20,01 4,66 33,18 7,61 0,07 Ku nia Raciborska ,02-0,65-0,19-0,55 16,50 9,22 31,86 7,59 0,07 Kornowac ,02-0,77-0,21-0,62 17,47 9,35 32,60 7,71 0,06 Krzy anowice ,02-0,81 0,12-0,59 17,78 7,45 32,27 7,58 0,07 N dza ,04-0,87-0,04-0,26 18,32 8,33 28,64 7,44 0,09 Pietrowice ,02-0,84 0,39-0,49 18,08 6,04 31,20 7,44 0,09 di

17 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 107 Kierunek optymalizacji Zamiana destymulant na stymulanty Standaryzacja Wzorzec odległo ci od wzorca a gmina Wielkie dochod. własn. w przel. na osob transf. z bud etu -dotacje subwen. w przel. na os. udział zewn. w ogółem ,05 3,41 2,85 5,09 di0 di Rudnik ,20-0,96 1,84 2,51 19,09 1,01 6,68 5,17 0,37 Czerwionka - Leszczyny ,12-0,17-1,12 1,14 12,84 15,72 15,62 6,65 0,19 Gaszowice ,02-0,51-0,35-0,52 15,39 10,19 31,51 7,56 0,08 Jejkowice ,00-0,36 0,22-0,83 14,20 6,90 35,06 7,49 0,08 Lyski ,04-0,24-0,43-0,18 13,31 10,71 27,80 7,20 0,12 wierklany ,17 0,68-0,56 1,87 7,44 11,63 10,39 5,43 0,34 Pszów ,04-0,06-1,30-0,22 12,02 17,24 28,25 7,58 0,07 Radlin ,02 0,36-1,35-0,56 9,30 17,62 31,99 7,68 0,06 Rydułtowy ,20-0,15-1,02 2,48 12,70 14,92 6,83 5,87 0,28 Wodzisław l ski ,04 0,05-1,40-0,25 11,26 18,02 28,48 7,60 0,07 Godów ,01-0,57-0,84-0,77 15,85 13,58 34,31 7,98 0,02 Gorzyce ,05-0,56-0,26-0,07 15,79 9,67 26,67 7,22 0,12 Lubomia ,08-0,50-0,65 0,51 15,29 12,24 20,95 6,96 0,15 Marklowice ,19 3,04-0,30 2,21 0,14 9,88 8,30 4,28 0,48 Mszana ,00 0,68-0,66-0,85 7,45 12,27 35,31 7,42 0,09 Jastrz bie Zdrój ,02 0,69 0,18-0,54 7,43 7,12 31,72 6,80 0,17 Rybnik ,22 1,15 0,16 2,77 5,11 7,24 5,38 4,21 0,49 ory ,17 0,64-0,06 1,93 7,69 8,45 9,97 5,11 0,38 ródło: Obliczenia własne z zastosowaniem miary Hellwiga na podstawie danych z wykonania bud etu gmin woj. l skiego za 2007 rok, pozyskanych z Ministerstwa Finansów. W rezultacie został stworzony ranking gmin województwa l skiego ze wzgl du na osi gane dochody (w podziale na wskazane trzy kategorie), to samy z mo liwo ciami gminy, co do realizacji zada publicznych. Ranking prezentuje Tabela 3.

18 108 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 Tabela 3. Ranking gmin woj. l skiego z uwagi na osi gni te w 2007 roku dochody Lp. Gmina di Lp. Gmina di Lp. Gmina di 1 Czernichów 0, Irz dze 0, Szczekociny 0,092 2 Rybnik 0, Pawłowice 0, N dza 0,092 3 Marklowice 0, Koszarawa 0, Pietrowice Wielkie 0,092 4 O arowice 0, Krupski Młyn 0, Goleszów 0,091 5 lemie 0, Bojszowy 0, Buczkowice 0,091 6 Ruda l ska 0, Lipie 0, Rudziniec 0,088 7 ory 0, Mykanów 0, Czelad 0,088 8 Rudnik 0, Zawiercie 0, Wielowie 0,088 9 Ornontowice 0, Jastrz bie Zdrój 0, Knurów 0, Pszczyna 0, Mstów 0, Goczałkow.. Zdrój Siemianow. l skie 0, Jejkowice 0,085 0, Poraj 0, wierklany 0, Mied na 0, Bieru 0, Szczyrk 0, Wilkowice 0, Tworóg 0, Gliwice 0, Mierz cice 0, Wr czyca Wielka 0, Cz stochowa 0, Lubomia 0, Wilamowice 0, Kochanowice 0, Ciasna 0, Opatów 0, Tychy 0, arki 0, Imielin 0, Rydułtowy 0, Sławków 0, Przystaj 0, Koziegłowy 0, Łaziska Górne 0, Gaszowice 0, Sosnowiec 0, Starcza 0, Brenna 0, So nicowice 0, Radziechowy - Wieprz 0, Niegowa 0, Włodowice 0, Racibórz 0, Krzy anowice 0, Ł kawica 0, Cieszyn 0, Pszów 0, Chorzów 0, Ujsoły 0, wierklaniec 0, Wo niki 0, D bowiec 0, Ku nia Raciborska 0, Chełm l ski 0, Koszarawa 0, Pilchowice 0, Istebna 0, Boronów 0, Wodzisław l ski 0, Zabrze 0, Olsztyn 0, Krzanowice 0, Kamienica Polska 0, Jaworze 0, Kobiór 0, Ustro 0, Lyski 0, Siewierz 0, Powonków 0, Zbrosławice 0, Psary 0, Pilica 0, Popów 0, Mied no 0, Bytom 0, Gorzyce 0, Bestwina 0, Jaworzno 0, Jele nia 0, Radlin 0, Konopiska 0, wi tochłowice 0, Czechowice-Dziedzice 0, Bielsko - Biała 0, Toszek 0, arnowiec 0, winna 0, Rajcza 0, Skoczów 0, Suszec 0, Miasteczko l skie 0, Chybie 0,059

19 Ewa G siorek Mo liwo ci finansowe gminy 109 Lp. Gmina di Lp. Gmina di Lp. Gmina di 39 Katowice 0, D browa Zielona 0, Kornowac 0, Pyskowice 0, R dziny 0, Kalety 0, Łazy 0, Lubliniec 0, Por bka 0, ywiec 0, W gierska Górka 0, Lelów 0, Ogrodzieniec 0, Kroczyce 0, Ha lach 0, Wisła 0, Strumie 0, Wojkowice 0, B dzin 0, Lipowa 0, Kosz cin 0, Przyrów 0, Kozy 0, Tarnowskie Góry 0, Janów 0, Gilowice 0, Kłobuck 0, Gierałtowice 0, Wyry 0, Blachownia 0, Czerwionka - Leszczyny 0, Jasienica 0, Myszków 0, Mysłowice 0, Panki 0, Radzionków 0, Łodygowice 0, Piekary l skie 0, L dziny 0, Zebrzydowice 0, Krzepice 0, Bobrowniki 0, Milówka 0, Mikołów 0, Godów 0, Kłomnice 0, Mszana 0, Orzesze 0, Herby 0, Poczesna 0, Por ba 0, D browa Górnicza 0, Koniecpol 0,093 ródło: Obliczenia własne z zastosowaniem miary Hellwiga na podstawie danych z wykonania bud etu gmin woj. l skiego za 2007 rok. 6. Zako czenie Przy pomocy analizy regresji udowodniono tez, e typ gminy wpływa na samodzielno finansow jednostki. Dowiedziono, e gminy wiejskie s uzale nione od bud etu centralnego w znacznie wi kszym stopniu ni gminy miejskie. Obalono tak e hipotez, w my l której gminy miejskie posiadaj c wi kszy potencjał, miałyby pozyskiwa wi ksze, ni gminy wiejskie rodki zewn trzne na dofinansowanie zada publicznych. Wykorzystuj c analiz korelacji zbadano i udowodniono wpływ wielko ci jednostki na wysoko generowanych prze gmin dochodów własnych w przeliczeniu na osob. Sporz dzono ranking gmin województwa l skiego z uwagi na wysoko zrealizowanych w 2007 roku dochodów (w podziale na wpływy własne, transfery z bud etu i bezzwrotne rodki pozyskane z zewn trz) eksponuj cy mo liwo ci realizacji zada publicznych poszczególnych jednostek. [1] Chojna-Duch E., Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Lewis Nexis, Warszawa [2] Famulska T., Znaniecka K., Finansowe aspekty rozwoju lokalnego, AE im. Adamieckiego, Katowice [3] Famulska, T., Znaniecka K.: Obci enia fiskalne w Polsce, AE im. Adamieckiego, Katowice 2003.

20 110 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 30, 2010 [4] Kami ska E., Rating samorz dów terytorialnych, Fitch Polska, Warszawa [5] Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorz du terytorialnego, red. B. Filipiak, Difin, Warszawa [6] Ostaszewski J., Finanse, praca zbiorowa,, DIFIN, Warszawa [7] Pietrzak B., Z. Poga ski, B. Wo niak: System finansowy w Polsce, PWN, Warszawa [8] Słomi ska B., Gmina w procesach stymulowania przedsi biorczo ci, Samorz d Terytorialny 2007, nr 3. [9] Statystyczna analiza danych, redakcja naukowa M.Walesiak, E.Gatnar, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa FINANCIAL POSSIBILITIES OF THE MUNICIPALITY Summary Financial possibilities of the municipality in connection with the management quality create a way of local development. In practice, the level of planed expenses is determined by the level of gained incomes reinforced by the proceeds as receipts. Thanks to the analysis of regression there has been proved a thesis that the civic character of the municipality has an influence on the financial independence of the local government. There has been proved as well that rural municipalities are dependent on the central budget on the higher level than urban municipalities. The own incomes, presenting the independence of the local government, play very important role in financing its own objectives. Taking above thing into consideration and using the analysis of correlation according to Person, there has been researched the correlation between the size of the local government and the own incomes gained by it thanks to making use of budget reports of all municipalities in the Silesia province. Financial resources gained by the local government from the international resources, especially since Poland is the member of the European Union, are a significant instrument influencing on local development. The subsidies co-financing municipal investments are the main facultative income for the municipalities considering local development. According to several researches there has been rejected the hypothesis claiming that urban municipalities having theoretically bigger potential than rural ones would gain statistically higher additional resources, counting for one person, to co-finance public objectives. Keywords: municipality, public finance, financial independence of the municipality, acquirement of non-refundable funds, correlation of incomes with local government size. Ewa G siorek Akademia Ekonomiczna w Katowicach ewagasiorek@gazeta.pl