Słowa kluczowe: przeciwdziałanie improwizowanym urządzeniom wybuchowym, IED, EOD, IEDD. Zwalczanie improwizowanych urządzeń wybuchowych

Transkrypt

1 OBRONNOŚĆ. Zeszyty Naukowe 4(24)/2017 ISSN AUTOR por. mgr inż. Damian Zalewski Wydział Zarządzania i Dowodzenia, ASzWoj SPECJALISTYCZNE PODODDZIAŁY WOJSK INŻYNIERYJNYCH SIŁ ZBROJNYCH RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ PRZEZNACZONE DO ZWALCZANIA IMPROWIZOWANYCH URZĄDZEŃ WYBUCHOWYCH Słowa kluczowe: przeciwdziałanie improwizowanym urządzeniom wybuchowym, IED, EOD, IEDD Zwalczanie improwizowanych urządzeń wybuchowych Aktualnie toczące się wojny, jak i ciągłe ataki terrorystyczne eksponują powszechność użytkowania improwizowanych urządzeń wybuchowych (IED) 1. W wyniku prowadzenia przez przeciwnika takich działań następuje ograniczenie swobody manewru wojsk oraz niebezpieczeństwo poniesienia strat w personelu i sprzęcie wojskowym, a także narażenie życia i zdrowia pobliskiej ludności cywilnej oraz spowodowanie zniszczeń w infrastrukturze. W Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do zwalczania improwizowanych urządzeń wybuchowych przeznaczone są specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych (grupy EOD) 2. Celem tego referatu będzie przybliżenie zakresu działań, sposobu przygotowania, określenie niedomagań oraz wskazanie propozycji zmian zapewniających przygotowanie tych pododdziałów do realizacji zadań zwalczania IED. Zakres działania pododdziałów EOD Głównym zadaniem pododdziałów EOD jest zwalczanie IED. Jest to misja wsparcia innych pododdziałów realizowana w odpowiedzi na ich za- 1 Improvised Explosive Device (IED) (ang.) improwizowane urządzenia wybuchowe (przyp. aut.). 2 Explosive Ordnance Disposal (EOD) (ang.) specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych przeznaczone do zwalczania IED (przyp. aut.). 203

2 Damian Zalewski potrzebowanie. Według standardów NATO 3 zwalczanie IED (IEDD) 4 jest jednym z filarów systemu przeciwdziałania IED (C-IED) 5.System ten rozumiany jest jako wspólny wysiłek wojsk na każdym poziomie działań realizowany w celu pokonania sieci IED. Zatem zwalczanie urządzenia (ang. defeat the device) obok dwóch pozostałych filarów, tj. przygotowania wojsk (ang. prepare the force) oraz ataku na sieć (ang. attack the network), stanowi jedno z najważniejszych działań w systemie C-IED. Pochłania ono dużo czasu oraz wiąże się z koniecznością posiadania przez siły zbrojne odpowiednio przygotowanego pododdziału z personelem o wysoce wyspecjalizowanych umiejętnościach oraz najnowocześniejszym sprzętem wojskowym. Aktualne operacje, w których przeciwnik często używa IED, pokazują konieczność posiadania specjalistów EOD. Szczególnie ważne jest to w czasie prowadzenia operacji lądowych, podczas których dowódcy ogólnowojskowi dążący do uzyskania swobody manewru wojsk, wymagają prawie natychmiastowej likwidacji zagrożeń. Problem ten potęgowany jest przez skomplikowane konstrukcje urządzeń, których neutralizacji nie mogą podjąć się wszyscy technicy EOD, a jedynie niektórzy posiadający odpowiednie wyszkolenie i doświadczenie. Wynika z tego konieczność rozsądnego definiowania kategorii (priorytetu) dla każdego zdarzenia 6 IED. Zgodnie z obowiązującą normą obronną 7 występują cztery kategorie zagrożenia: Kategoria A dla przedmiotów niebezpiecznych, stwarzających zagrożenie dla życia i zdrowia osób przebywających w strefie niebezpiecznej. Do neutralizacji lub zniszczenia niebezpiecznego przedmiotu stwarzającego zagrożenie kategorii A należy przystąpić niezwłocznie, przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa; Kategoria B dla przedmiotów niebezpiecznych stwarzających zagrożenie pośrednie. Przed rozpoczęciem rozpoznania i usuwania takiego przedmiotu może być wprowadzony czas odczekania w celu zminimalizowania zagrożenia dla zespołu i operatora EOD; Kategoria C dla przedmiotów niebezpiecznych stwarzających małe zagrożenie. Przedmioty stwarzające zagrożenie kategorii C należy usuwać po usunięciu zagrożeń kategorii A i B, przy możliwie minimalnym zagrożeniu dla zespołu i operatora EOD; Kategoria D dla przedmiotów niebezpiecznych niestwarzających w danej chwili zagrożenia. 3 Allied Joint Publication for Counter Improvised Explosive Device (C-IED), AJP-3.15 B. 2012, s Improvised Explosive Device Disposal (IEDD) (ang.) zwalczanie IED (przyp. aut.). 5 Counter Improvised Explosive Device (C-IED) (ang.) przeciwdziałanie IED (przyp. aut.). 6 Allied Joint, s NO-02-A084. Wojska inżynieryjne. Usuwanie improwizowanych urządzeń wybuchowych, 2010, s

3 Specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych Sił Zbrojnych Podczas każdego incydentu z użyciem IED bardzo ważne jest, aby dowódcy ogólnowojskowi nie wywierali presji czasowej na pracujących techników, gdyż wszelkiego rodzaju naciski mogą doprowadzić do błędu operatora, a w konsekwencji zagrozić jego życiu bądź zdrowiu. Zasadniczymi działaniami podejmowanymi przez pododdziały EOD w ramach zwalczania IED, według autora, są: rozpoznanie (wykrycie) urządzenia; neutralizacja urządzenia. Rozpoznanie (wykrycie) urządzenia typu IED polega na działaniach prowadzących do jego zlokalizowania, uzyskania dostępu oraz potwierdzenia rzeczywistego występowania zagrożenia. Wstępna lokalizacja IED zazwyczaj odbywa się siłami i środkami pododdziałów saperów lub innych rodzajów wojsk w ramach realizacji zadań (szczególnie w potencjalnych miejscach ustawienia IED jak: przepusty, skrzyżowania, zwężenia dróg, miejsca historyczne, w których podkładane były wcześniej IED, etc.). Do bezpośredniej lokalizacji urządzeń wykorzystywane są różnego rodzaju środki takie jak: wykrywacze min i bomb, lornetki, detektory MW, bezzałogowe środki rozpoznawcze, czy psy służbowe. Ważną rolę w lokalizacji urządzeń pełnią także informacje uzyskane od służb wywiadowczych czy wynikające z analizy zdjęć lotniczych. Po określeniu miejsca podłożenia IED konieczne jest uzyskanie do niego dostępu. Polega to na podjęciu działań takich jak usunięcie warstwy kamuflującej (np. roślinność, grunt), czy usunięcie przeszkód (np. otworzenie drzwi w samochodzie). Efektem końcowym powinna być precyzyjna identyfikacja typu konstrukcji zastosowanego mechanizmu (np. CWIED 8, RCIED 9, PPIED 10, etc.). Identyfikacja ta może zostać wykonana tylko przez wykwalifikowanego technika EOD. Kolejnym etapem zwalczania improwizowanych urządzeń wybuchowych jest ich neutralizacja. Polega ona na trwałym lub czasowym pozbawieniu IED cech bojowych, czyli podjęciu takich działań, aby urządzenie nie stanowiło bezpośredniego zagrożenia dla życia, zdrowia, sprzętu ani infrastruktury. Realizowana jest na dwa sposoby: poprzez całkowite zniszczenie urządzenia; poprzez rozbrojenie urządzenia. Całkowite zniszczenie może być wykonane poprzez detonację dodatkowego ładunku materiału wybuchowego w bezpośredniej bliskości urządzenia, jego rozstrzelanie lub całkowite spalenie. Sposób ten może być używany przez techników EOD oraz przez innych odpowiednio wyszkolo- 8 Commad wire IED (CWIED) (ang.) urządzenia IED odpalane bezpośrednio przez kabel (przyp. aut.). 9 Radio controlled IED (RCIED) (ang.) urządzenia IED odpalane za pomocą radia (przyp. aut.). 10 Pressure plate IED (PPIED) (ang.) urządzenia IED odpalane za pomocą nacisku (przyp. aut.). 205

4 Damian Zalewski nych żołnierzy. Jest on dość prosty w realizacji, jednak może wiązać się z powstaniem dużej skali zniszczeń w bezpośrednim otoczeniu neutralizowanego przedmiotu. Jego zasadniczą wadą jest znaczne ograniczenie możliwości przeprowadzenia śledztwa powybuchowego. Rozbrojenie urządzenia (RSP) 11 polega na zastosowaniu specjalistycznych metod i narzędzi EOD, jak np. roboty lub wyrzutniki pirotechniczne, których celem jest doprowadzenie mechanizmów IED do stanu, kiedy nie będzie możliwa jego detonacja. Sposób ten wymaga dłuższego czasu. Charakteryzuje się jednak dużą skutecznością działania, a prawidłowo wykonany nie powoduje strat w otoczeniu IED. Umożliwia on dokładne przeprowadzenie analizy zdarzenia oraz zebranie części składowych urządzenia. Daje to z kolei możliwość zapoznania się z jego dokładną konstrukcją, a w konsekwencji wprowadzenie odpowiednich zmian w taktykach, technikach i procedurach wojsk w odpowiedzi na nowe typy stosowanych urządzeń. Ponadto zebranie danych biometrycznych umożliwia skuteczną realizację drugiego filaru C-IED zwalczania sieci. Po zneutralizowaniu improwizowanego urządzenia wybuchowego, następuje jego ostateczne zniszczenie (np. po zebraniu próbki materiału wybuchowego możliwe jest zniszczenie jego pozostałej części). Z wojskowego punktu widzenia wynikiem skutecznego zwalczenia IED jest zapewnienie swobody manewru wojsk oraz usunięcie zagrożenia dla wojsk, ludności cywilnej i najbliższego otoczenia. Przygotowanie pododdziałów EOD do zwalczania improwizowanych urządzeń wybuchowych W celu skutecznego zwalczania IED pododdział wyznaczony do takich zadań musi być odpowiednio przygotowany. Przygotowanie to należy postrzegać jako zbiór wpływających na siebie czynników. Należą do nich między innymi struktury organizacyjne, zasoby osobowe, sprzęt wojskowy, szkolenie. Doświadczenia pododdziałów inżynieryjnych wyniesione z misji prowadzonych poza granicami kraju, międzynarodowe trendy oraz doświadczenia krajowych służb (policji i straży granicznej) wskazują, że wszystkie powyższe czynniki wymagają aktualnie modyfikacji. Do najważniejszych zmian można zaliczyć: aktualizacje w obecnie obowiązujących dokumentach normatywnych, poprawne sformowanie struktur organizacyjnych, odpowiednie zarządzanie zasobami osobowymi, doposażenie pododdziałów w nowoczesny sprzęt wojskowy oraz zmiany w obecnie obowiązującym szkoleniu tych pododdziałów. aut.). 11 Render safe procedures (RSP) (ang.) rozbrajanie urządzeń wybuchowych (przyp. 206

5 Specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych Sił Zbrojnych Na rysunku 1 przedstawiono strukturę organizacyjną Grup EOD wojsk lądowych. Źródło: opracowanie własne. Rys. 1. Struktura organizacyjna Grup EOD wojsk lądowych W skład pododdziałów wojsk lądowych wchodzą trzy zespoły EOD oraz drużyna techniczna. Każdy zespół EOD składa się zaś z trzech sekcji: rozpoznawczej, minerskiej oraz wsparcia. Biorąc pod uwagę optymalizację prowadzonych działań oraz ogólnoświatowe trendy, struktury powinno się zmodyfikować. Nowa struktura organizacyjna zakłada wprowadzenie pięciu dwuosobowych sekcji EOD. Praktyka ćwiczeń i szkoleń oraz wzory pododdziałów krajów zachodnich (np. Kanada) wskazują, że dwuosobowe sekcje są w stanie wykonywać zadania na wysokim poziomie. Dokładanie do tych sekcji dodatkowych żołnierzy nie wpływa znacząco na realizację zadań, wręcz przeciwnie wprowadza jedynie większy chaos i zagrożenie dla życia większej liczby osób. Pierwsza sekcja, złożona z najbardziej doświadczonych podoficerów pododdziału, posiada pełne spektrum możliwości EOD, w tym zwalczanie urządzeń zawierających substancje chemiczne. Druga i trzecia sekcja są pododdziałami przeznaczonymi do realizacji wszystkich zadań EOD oprócz zadań w środowisku zagrożenia bronią masowego rażenia. Zadaniem czwartej i piątej sekcji EOD jest zwalczanie podstawowych typów IED, z wyłączeniem urządzeń o skomplikowanej konstrukcji. Wprowadzenie szefa i technika pododdziału umożliwi skupienie sekcji na realizacji zadań oraz szkolenia, bez konieczności zbyt dużego angażowania się w inne przedsięwzięcia wojskowe. Zastępca dowódcy grupy jest perspektywicznym kandydatem na objęcie stanowiska dowódcy grupy tak, aby uniknąć wyznaczenia na to stanowisko oficera bez odpo- 207

6 Damian Zalewski wiednich kwalifikacji. Powyżej zaproponowana struktura byłaby organizacyjnie efektywna oraz dawała możliwości rozwoju zawodowego żołnierzom grupy. Zmiany możliwe do wprowadzenia pokazano na rysunku 2. Źródło: opracowanie własne. Rys. 2. Nowa struktura organizacyjna Zasoby osobowe w pododdziałach EOD Nawet najlepiej skonstruowane struktury nie będą działały w prawidłowy sposób, jeżeli nie będą posiadały odpowiednio wykwalifikowanego personelu. Kwalifikacje takie technicy EOD zdobywają poprzez służbę w Polskich Kontyngentach Wojskowych, udział w różnego rodzaju kursach (zarówno w polskich ośrodkach szkoleniowych jak i zagranicznych) oraz uczestnictwo w ćwiczeniach i szkoleniach. W związku z intensywnością tych przedsięwzięć oraz stopniem ich złożoności żołnierze pododdziałów EOD muszą cechować się takimi predyspozycjami jak: ponadprzeciętna inteligencja, chęć samokształcenia i samodoskonalenia, odporność na stres oraz cierpliwość. Obecnie niezbędne jest wprowadzenie odpowiednich mechanizmów w celu pozyskania takiej kadry. Należą do nich kwalifikacyjne badania psychologiczne, procesowy charakter szkolenia i nabywania doświadczeń, okresowe uprawnienia do realizacji zadań EOD oraz 208

7 Specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych Sił Zbrojnych motywujące dodatki finansowe. Okresowość uprawnień prowadziłaby do tego, że żołnierzom służącym w tych pododdziałach zależałoby na własnym samodoskonaleniu. Dodatek finansowy pozwalałby na utrzymanie najlepszej kadry w strukturze pododdziału. Tak wyselekcjonowani kandydaci do służby w pododdziale EOD, powinni przez lata swojej służby osiągnąć odpowiedni poziom wyszkolenia, który pozwoli na skuteczną realizację zadań EOD. Szkolenie Szkolenie żołnierzy EOD należy rozpatrywać w czterech aspektach: szkolenie programowe w pododdziale, szkolenie kursowe, doświadczenia wyniesione z pełnienia misji poza granicami kraju oraz samodoskonalenie. Szkolenie programowe w pododdziale realizowane jest na podstawie Programu Szkolenia Pododdziałów Wojsk Inżynieryjnych (Inż. 478/16). Obejmuje ono szkolenie w garnizonie oraz w ośrodkach poligonowych. Szkolenia kursowe obejmują głównie realizację kursów specjalistycznych w Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych i Chemicznych we Wrocławiu. Aktualne szkolenie obejmuje realizację trzech podstawowych kursów: rozpoznania pirotechnicznego, neutralizacji amunicji konwencjonalnej oraz neutralizacji improwizowanych urządzeń wybuchowych IED. Dodatkowymi kursami są szkolenia w ośrodkach innych służb (Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, Ośrodek Szkolenia SG w Kętrzynie, Centrum Szkolenia BOR w Warszawie), NATO i innych krajów (EOD COE, Trencin, Słowacja, US Navy EOD School w Eglin, USA). Najważniejszym aspektem wpływającym na poziom wyszkolenia żołnierzy EOD są ich doświadczenia wyniesione z pełnienia misji poza granicami kraju. Misje te są jak dotąd jedyną możliwością praktycznego sprawdzenia przez tych żołnierzy zdobytych umiejętności. W związku z działaniem w realnym środowisku zagrożenia żołnierze zdobywają doświadczenie pozwalające im na realizację zadań na wysokim poziomie. Bezpośrednie zadania EOD realizowane są w danym zdarzeniu głównie przez jednego technika przebywającego w strefie bezpośredniego zagrożenia życia. W związku z tym każdy żołnierz EOD realizujący te zadania dostosowuje swoje umiejętności i predyspozycje do używanych przez niego technik EOD. Wymaga to ciągłego doskonalenia umiejętności i wiedzy, co można osiągnąć jedynie przez indywidualne samodoskonalenie oraz samokształcenie. Jak wskazują badania prowadzone przez autora, obecnie funkcjonujący system szkolenia nie daje wymaganych rezultatów. Poszukuje się więc nowych rozwiązań tak, aby szkolenia kursowe przygotowywały indywidualnie techników do realizacji zadań. Natomiast szkolenia w garnizonie dawały działania poszczególnych żołnierzy w sekcji i grupie. 209

8 Damian Zalewski Sprzęt używany w poddziałach EOD. Zgodnie z wymaganiami Normy Obronnej 12 sprzęt, w który wyposażone są pododdziały EOD, powinien umożliwiać: ochronę personelu przed środkami wybuchowymi, trującymi, chemicznymi i zapalającymi; bezpieczny transport przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych; niszczenie przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych; pracę w każdych warunkach terenowych i atmosferycznych; wydobywanie przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych z ziemi, wody, miejsc niedostępnych; prowadzenie rozpoznania przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych; zdalne manipulowanie przedmiotem niebezpiecznym; usuwanie środków trujących i biologicznych; niszczenie improwizowanych urządzeń wybuchowych. W związku z powyższym, istnieje możliwość dokonania kwalifikacji specjalistycznego sprzętu EOD na następujące kategorie: rozpoznawczy; neutralizacyjny; ochronny; Sprzęt przeznaczony do rozpoznania to: wykrywacze min i bomb, georadary, detektory materiałów wybuchowych, zestawy hakowo-linowe, endoskopy oraz wszelkiego rodzaju inne urządzenia, które można wykorzystać do takich zadań. Jego głównym przeznaczeniem jest dokładne rozpoznanie IED w taki sposób, aby technik EOD mógł dokonać prawidłowej identyfikacji zastosowanego przez przeciwnika mechanizmu. 12 NO-10-A226 Wojska Inżynieryjne Sprzęt do usuwania przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych. Wymagania, 2013, s

9 Specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych Sił Zbrojnych Druga grupa sprzętu wykorzystywana jest do prowadzenia neutralizacji IED. W jej skład m.in. wchodzą wszelkiego rodzaju roboty pirotechniczne. Choć często wykorzystywane są jedynie do rozpoznania, ich główne zadanie to umożliwienie operatorowi robota realizacji procedur neutralizacji IED z odległości, bez konieczności narażania własnego życia. Roboty rozpoznawcze małe (np. TRM) wykorzystywane są jedynie do rozpoznania w terenie zurbanizowanym. Lekkie roboty rozpoznawcze (np. Feniks) używane są do prowadzenia rozpoznania IED z ograniczoną możliwością jego neutralizacji. Roboty średnie (np. Talon 4) mogą prowadzić równocześnie rozpoznanie oraz neutralizację IED, jednak ze względu na rozmiary nie są już w stanie wykonać wszystkich zadań EOD w każdych warunkach. Natomiast największe obecnie stosowane roboty, o masie do 500 kg, stosowane są głównie do prowadzenia neutralizacji przedmiotów o znacznych rozmiarach, umieszczonych w miejscach bardziej dostępnych. Robot Talon 4 przedstawiony został na rysunku 3. Źródło: opracowanie własne. Rys. 3. Robot średni Talon 4 W celu wykonywania zadań neutralizacyjnych możliwe jest montowanie do robotów różnego rodzaju wyrzutników pirotechnicznych (np. RE70 M3 Plus pokazany na rysunku 4). Są to specjalistyczne narzędzia EOD, których zadaniem jest wystrzelenie pocisku (do strzelania z przyłożenia: pociski dłutowe, stalowe, łopatkowe, ładunki wodne lub do strzelania z odległości: gliniane stabilizowane obrotowo, metalowe stabilizowane obrotowo) z taką prędkością i precyzją, aby rozbić urządzenie typu IED w pełni lub częściowo pozbawić je cech bojowych. Innego rodzaju urządzeniami tej kategorii są karabiny wyborowe (np. wkw TOR), służące do szybkiej neutralizacji IED. Ich użycie polega na wy- 211

10 Damian Zalewski strzeleniu pocisku dużego kalibru i zniszczeniu potencjalnie niebezpiecznego przedmiotu. Źródło: Opracowanie własne. Rys. 4. Wyrzutnik pirotechniczny RE70 M3 Plus Ze względu na zapewnienie ochrony sprzęt pododdziałów EOD dzieli się na: ochrony zbiorowej oraz indywidualnej. W grupie środków ochrony zbiorowej znajdują się pojazdy oraz zestawy zakłócające. Jedynym używanym przez Siły Zbrojne RP pojazdem opancerzonym jest maszyna inżynieryjno-drogowa zbudowana na podwoziu czołgu T-72. Ze względu na płaskodenną konstrukcję podwozia nie chroni on jednak przed skutkami wybuchu IED pod pojazdem. Innym sprzętem z tej grupy jest pojazd saperski Topola S. Nie posiada on natomiast opancerzenia i jedynie wyniesienie podwozia może zapewnić pewną osłonę przed działaniem fali uderzeniowej. Pojazd Topola S w czasie realizacji zadania bojowego zaprezentowano na rysunku nr 6. Źródło: opracowanie własne. Rys. 6. Pojazd Saperski Topola S 212

11 Specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych Sił Zbrojnych Do ochrony wojsk przed działaniem improwizowanych urządzeń inicjowanych radiowo (RCIED) przeznaczone są zestawy zagłuszające. Tworzą one parasol ochronny nad przemieszczającymi się wojskami, uniemożliwiając aktywację IED za pomocą fal radiowych. Pododdziały EOD wyposażone są w zestawy montowane na pojazdach oraz przenośne plecakowe. Ochronę pracujących techników EOD uzyskano, wprowadzając na wyposażenie pododdziałów EOD szereg środków ochrony indywidulanej. Do najważniejszych należą kombinezony pirotechniczne (np. lekkie SRS-5, oraz ciężkie EOD-8 i EOD-9, zaprezentowane na rysunku 7) zapewnianiające osobistą ochronę przed zagrożeniami związanymi z niekontrolowaną detonacją ładunku wybuchowego. Do grupy tej zaliczane są także buty przeciwminowe (np. MFC Checkmate), które umożliwiają bezpieczne pokonywanie pól minowych. Obecny sprzęt użytkowany przez pododdziały EOD nie odbiega standardami od wyposażenia innych światowych pododdziałów EOD. Konieczne wydaje się jedynie wprowadzenie nowoczesnego sprzętu samochodowego. Jeden typ pojazdu powinien być przeznaczony dla sekcji EOD i zapewniać jednocześnie ochronę przed IED oraz przewóz niezbędnych narzędzi EOD, tzw. pirowozu. Drugi typ natomiast powinien być mobilnym stanowiskiem dowodzenia. Jego konstrukcja powinna również zapewniać ochronę przed IED, a także możliwość dowodzenia incydentem (wyposażenie: kamery na wysięgniku, sprzęt komputerowy, analizatory substancji chemicznych i zdjęć RTG). Źródło: opracowanie własne. Rys. 7. Kombinezon pirotechniczny 213

12 Damian Zalewski Wnioski końcowe Jak wskazują obecne światowe zdarzenia z użyciem improwizowanych urządzeń wybuchowych, potrzeba posiadania dobrze wyszkolonych specjalistycznych pododdziałów EOD ciągle rośnie. Jednak pomimo wieloletniego zaangażowania Sił Zbrojnych w misjach poza granicami kraju, wciąż buduje się polskie zdolności pododdziałów EOD do pełnej realizacji zadań związanych ze zwalczaniem improwizowanych urządzeń wybuchowych. Nie jest to jednak proces, który można zrealizować w ciągu kilku miesięcy. Wymaga on wieloletniego szkolenia dowódców sekcji i techników EOD, odpowiedniego zarządzania zasobami osobowymi zakupu nowoczesnego sprzętu wojskowego, dostosowania dokumentów normatywno-prawnych do rzeczywistych warunków działania pododdziałów, modyfikacji w istniejących strukturach organizacyjnych. Wykorzystując doświadczenia polskich służb (m.in. Policji, Straży Granicznej) oraz innych krajów NATO, można zaproponować zmiany i poprawę obecnego stanu przygotowania tych pododdziałów do realizacji zadań. Należy jednak podkreślić, że pododdziały EOD są tylko jednym z elementów systemu przeciwdziałania IED, którego sukces zależy także od skutecznego działania dowództw i innych pododdziałów. Bibliografia 1. Allied Joint Publication for Counter Improvised Explosive Device (C-IED), AJP-3.15 B, NO-02-A043. Wojska inżynieryjne. Rozpoznanie, rozminowanie i oczyszczanie terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych. Wymagania, Bydgoszcz, NO-02-A084. Wojska inżynieryjne. Usuwanie improwizowanych urządzeń wybuchowych, Bydgoszcz, NO-10-A226. Wojska Inżynieryjne. Sprzęt do usuwania przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych. Wymagania, Bydgoszcz, NO-02-A115 Wojska Inżynieryjne, Zasady współdziałania zespołu niszczenia amunicji z instytucjami i osobami zabezpieczającymi jego działania, Bydgoszcz, Przeciwdziałanie improwizowanym urządzeniom wybuchowym (IED) DD 3.15 B, Warszawa,

13 Specjalistyczne pododdziały wojsk inżynieryjnych Sił Zbrojnych SPECIALIZED COMBAT ENGINEERING SUBUNITS OF THE POLISH ARMED FORCES INTENDED TO COUNTER IMPROVISED EXPLOSIVE DEVICES Currently, Improvised Explosive Devices (IED) are a weapon that is commonly used by terrorists. There are specialized combat engineering EOD subunits in the Polish Armed Forces intended to counter this threat. Due to their complexity and danger that they pose, the tasks carried out by these subunits can only be assigned to adequately prepared soldiers. On the basis of the literature and his own observations, the author hypothesizes that the above-mentioned subunits readiness to carry out their tasks is not adequate. Readiness should be perceived as a collection of factors influencing one another, such as organizational structures, human resources, military equipment, and training. Having analysed each of the factors listed above, the author concludes that due to the everchanging dynamics of the IED environment, it is necessary to continually improve combat engineering subunits readiness. Keywords: counter improvised explosive devices, IED, EOD, IEDD 215