WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, Obliczenia oslon przed promieniowaniem dla sali zabiegowej urologicznej

Transkrypt

1 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, Temat: Oslony stale przed promieniowaniem rentgenowskim (OBLICZENIA TEORETYCZNE WYMAGANYCH RÓWNOWAZNIKÓW Pb.) Branza: Ochrona Radiologiczna. Obiekt: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Sala zabiegowa oddzialu Urologii Ul. Kamienskiego 73a, Wroclaw Stan. aw Marcisz Wr tel.. Lugowa Inspektor O Uprawnienian /2 tologtcznej wydaneprzez Glównego 1 ktora SanItarnego Wg stanu prawnego na dzien 14 lutego 2007 roku - strona 1 -

2 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, 1.0. Dane ogólne. Przedmiotem opracowania sa obliczenia oslon stalych przed promieniowaniem X dla sali zabiegowej oddzialu Urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wroclawiu, przy ul. Kamienskiego 73a. Na podstawie obliczen ustalone zostana równiez pozostale warunki ochrony radiologicznej, w odniesieniu do dzialan organizacyjnych oraz stosowania oslon indywidualnych. Obliczenia stanowia integralna czesc dokumentacji technicznej, niezbedna w celu okreslenia rozkladu mocy dawki promieniowania X oraz uzyskania zezwolenia na dzialalnosc zwiazana ze stosowaniem aparatury rtg. do celów diagnostycznych. Do obliczen oslon stalych przed przenikaniem jonizujacego wykorzystano dane: promieniowania zabiegowej,. zawarte na rysunku do projektu budowlanego sali. zawarte w dokumentacji technicznej projektowanej aparatury rentgenowskiej.. Otrzymane od dostawcy sprzetu rtg. W celu dokonania obliczen posluzono sie tez metoda symulacji rzeczywistego obciazenia aparatury rentgenowskiej, przyjmujac dane dla podobnych obiektów w pelni juz eksploatowanych Opis pomieszczenia sali zabiegowej: Sala zabiegowa oddzialu urologicznego, której dotyczy opracowanie, znajduje sie na V Pietrze budynku WOjewódzkiego - strona 2 -

3 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, Szpitala Specjalistycznego. Powierzchnia pomieszczenia wynosi ok. 20 m2. Bezposrednie pomieszczenia: sasiedztwo sali zabiegowej stanowia nastepujace W poziomie:. Pomieszczenia sterylizacji i przygotowania personelu, wejscie (wjazd) do sali,. Sala chorych,. Strona zewnetrzna. Od góry:. Pomieszczenia szpitalne bloku operacyjnego okulistyki, Od dolu:. Sale chorych oddzialu kardiologii, Aparatura rentgenowska, która bedzie wykorzystywana w sali, bedzie aparatura na podwoziu jezdnym z ustalonym miejscem pracy lampy rtg. Przeswietlenia beda wykonywane pacjentom na stole zabiegowym - operacyjnym. Istniejace sciany sali zabiegowej sa wykonane z cegly dziurawki i betonu komórkowego na grubosc podana w arkuszu 1, na koncu opracowania. Drzwi wejsciowe do sali wykonano w postaci dwuskrzydlowej. - strona 3 -

4 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, 3.0. Aparatura rentgenowska oraz jej zastosowanie. W sali operacyjnej planuje sie wykorzystywac do celów medycznych aparat z ramieniem C typu FLUOROSTAR firmy GE, z opcja do przeswietlen. Ustawienie aparatu bedzie zgodne z zalaczonym szkicem. Przyszly uzytkownik zostal poinformowany o koniecznosci uzyskania od Panstwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we Wroclawiu zezwolenia na stosowanie aparatury rtg. a w dalszej kolejnosci - na swiadczenie uslug zdrowotnych zwiazanych ze stosowaniem w/w aparatury rtg. Przewiduje sie nastepujace obciazenie aparatury rentgenowskiej: Typ aparatu rtg. Maks. parametry I ekspozycji kv I ma Zestaw 1110 I 7,5 jezdny z ramieniem C Fluorostar GE (skodia Czas pracy lampy rtg w ciagu tygodnia sala zabieg.q..wa 0,4 godz. Kierunek padania wiazki glównej promieniowania w stosunku do calkowitej ilosci badan. - pionowo w dól Wiazka glówna nie oddzialuje bezposrednio na oslony, w niektórych sytuacjach stosuje sie projekcje katowa - strona 4 -

5 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, Tygodniowe czasy napromieniowania scian i stropów przewiduje sie w nastepujacych proporcjach: Typ aparatury rentgenowskiej Tygodniowy czas pracy lam rent enowskie" Wyliczony z Przyjety do zalozen obliczen Tygodniowy czas obciazenia oslony wiazka glówna promieniowania rtg. Zestaw jezdny z ramieniem C Fluorostar GE skodia 0,4 godz 0,4 godz Wiazka glówna nie oddzialuje bezposrednio na oslony, w niektórych sytuacjach stosuje sie projekcje katowa Ustawienie aparatury bedzie zgodne z zalaczonym rysunkiem Czas pracy personelu. Wg zaszeregowania dla okreslonej grupy zawodowej. Zgodnie z obowiazujacymi rentgenod iagnostyki posiadaja wynoszacy 5 godzin na dobe. przepisami - pracownicy dzialów skrócony wymiar czasu pracy 5.0. Przepisy prawne. Przy obliczaniu oslon stalych przed przenikaniem promieniowania jonizujacego maja zastosowanie nastepujace przepisy prawne: 1. Ustawa Prawo Atomowe z dn. 25 listopada 2000 r: Dz. Ust. nr 3/2001 poz. 18- z pózno zmianami. 2. Rozporzadzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizujacego: Dz. U. nr 20, poz. 168 z dn. 3 lutego 2005 r. - strona 5 -

6 _ WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, 3. Rozporzadzenie R.M. z dn. 27 kwietnia 2004 r. zmieniajace rozporzadzenie w sprawie dokumentów wymaganych przy skladaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie dzialalnosci zwiazanej z narazeniem na dzialanie promieniowania jonizujacego albo przy zgloszeniu wykonywania tej dzialalnosci: Dz. Ust. Nr 98, poz. 981, z dn. 1 maja 2004 r i 4. Rozporzadzenie Ministra Zdrowia z dn. 25 sierpnia 2005 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizujacego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej : Dz. Ust. Nr 194/2005, poz Rozporzadzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 roku w sprawie szczególowych warunków bezpiecznej pracy z urzadzeniami radiologicznymi (Dz. U. nr 180 z 5 pazdziernika 2006 r., poz. 1325). 6. PN - 86/J , Materialy i sprzet ochronny przed promieniowaniem X i gamma. 7. PN - 74/J , Technika Jadrowa (arkusze dotyczace pracowni rentgenowskich) Dawki graniczne. Dawki graniczne dla populacji nie narazonych na promieniowanie z tytulu wykonywania pracy zawodowej oraz dla osób zawodowo narazonych okreslaja przepisy krajowe wymienione w punkcie 5.0. W tabeli przedstawiono rózne wartosci dawek granicznych w zaleznosci od przyjetych dokumentów: - strona 6 -

7 _ u. WOjewódzki Szpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, Nazwa dokumentu Dawka graniczna dla Dawka graniczna dla osób zawodowo ogólu ludnosci z narazonych na tytulu przebywania w promieniowanie sasiedztwie zródel promieniotwórczych Rozp. Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w spr. dawek 0.4 msv/tydzien 0.02 msv/tydzien granicznych prom. jonizujacego Rozp. MZ z dnia 21 sierpnia 2006 roku(dz. U. nr 180 z 2006 r. poz. 1325), 2 i msv/tydzien 0.06 msv/tydzien (oraz 0,002 msv/tydz (dot. pom. pracowni) w odniesieniu do mieszkan) Do obliczen przyjeto nastepujace wartosci dawek granicznych:. dla osób narazonych zawodowo msvitydzien. dla osób z pozostalej populacji msvi tydzien 7.0. Rodzaj materialów stosowanych na oslony przed promieniowaniem rentgenowskim. Definiujac grubosc materialu oslonnego planuje sie uwzglednic równowaznik olowiu znajdujacy sie w scianach sali a takze dodatkowa warstwe olowiu, wynikajaca z obliczen. W szczególnosci - biorac pod uwage okreslona specyfike pracy - ochronie podlegaja równiez pracownicy przebywajacy bezposrednio w sali operacyjnej, przy pracujacej lampie rtg. Zgodnie z dostarczonym opisem, na sali podczas badan rtg. oprócz pacjenta bedzie przebywal zespól lekarzy operatorów oraz pielegniarki. - strona 7 -

8 -..- WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, 8.0. Obliczenia oslon stalych (oznaczenia). Przy obliczeniach oslon stalych zastosowano nastepujace oznaczenia: t - czas narazenia na promieniowanie w ciagu tygodnia: t=t*u*to w którym: T - wspólczynnik okreslajacy prawdopodobienstwo w oslanianym miejscu, przebywania ludzi u - wspólczynnik okreslajacy prawdopodobienstwo skierowania uzytecznej wiazki promieniowania w kierunku obliczonej oslony, to - maksymalny czas pracy zródla promieniowania w ciagu tygodnia na jednej zmianie, s, min lub h. D - graniczna dawka dopuszczalna promieniowania dla odpowiedniej kategorii narazenia podana w obowiazujacych przepisach. Wynosi ona: cgy/tydz. dla osób zawodowo narazonych na promieniowanie, cgy/tydz. dla osób narazonych na promieniowanie z tytulu przebywania w poblizu zródel promieniowania jonizujacego. Do - moc dawki w odleglosci 1 m od ogniska lampy rtg przeliczona dla pradu anodowego 1 ma w: cgy * min-l * m2 * ma-l. I - nominalne napiecie pradu anodowego w ma, I - najmniejsza odleglosc od zródla do oslanianego miejsca, m., k - krotnosc oslabienia promieniowania po przejsciu przez oslone CI - zredukowana moc dawki dla oslon przed przenikaniem promieniowania rozproszonego przez wode lub tkanke w cgy * h-l * m2 * ma-l, - strona 8 -

9 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, C2 - zredukowana moc dawki dla oslon przed promieniowaniem rozproszonym przez beton lub cegle, f - odleglosc przedmiotu rozpraszajacego lampy rtg w metrach, promieniowanie od ogniska s - rzut powierzchni przedmiotu rozpraszajacego na która pada promieniowanie, na plaszczyzne prostopadla do kierunku promieniowania, w odleglosci f w m2 wiazki pierwotnej Krotnosc oslabiania promieniowania pierwotnego przez oslone oblicza sie ze wzoru: k = Do *I *t D *[2 *Y Przy obliczaniu oslon przed promieniowaniem rozproszonym stosuje sie wzory: a) dla promieniowania rozproszonego przez wode lub tkanke: ci= - D_/2 tel b) dla promieniowania rozproszonego przez beton lub cegle: D-P-! c2 = t _ I _ s Ponadto do okreslenia grubosci oslony zastosowano wykresy i tablice zawarte w PN - 86/J strona 9 -

10 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wrodawiu, ul. Kamienskiego 73a, Rys. 1. Szkic do obliczen DR dla sali zabiegowej oddzialu urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wroclawiu, przy ul. Kamienskiego 73a.. Korytarz Zz o O ( '. o ---A \Ie -I chorych c., "'", '...,,,,.,...-- '.....,.~~, \ '\ I ' J ~). \ AGI A,, - _I'~- --, "., "., '. ~ " - strona

11 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wrodawiu, ul. Kamienskiego 73a,,, CZESC OBLICZENIOWA 9.1. Powierzchnia przedmiotu rozpraszajacego, na który pada promieniowanie rentgenowskie, m2 f x Dla aparatu z ramieniem "C" x = 0,5 m y = 0,3 m f = 1,5 m x = 0,9 m S = 0,81 m2 - strona

12 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, Grubosci dodatkowych oslon: Szczególowe wyliczenia wraz z przyjetymi zalozeniami zamieszczono kolejno w arkuszach kalkulacyjnych w czesci koncowej opracowania 9.2. Zalozenia do obliczen: Wielkosc: Wartosc przyjeta do obliczen: Dodatkowe zalozenia: t: czas narazenia (wg. zaleznosci: t=txuxto Dla prom. rozpr. 0,1 (skopia) Przyzal: T= 0,25 (pkt.2.3 PN) U= 1 (pkt.2.3 PN) to= 0,4 h (skopia) s: rzut powierzchniprzedmiotu rozpraszajacego, na która pada promieniowanie,na plaszczyzne prostopadla do kierunku wiazki pierwotnejw odlegloscif, m2 D# moc dawki w odleglosci1 m od ogniska lampy przeliczonadla pradu anodowego 1 ma, cgyxmin-1xm2xma-1 0,81 1,5 Zgodnie z pkt. 9.l. czesci obliczeniowej dla filtracji 2 mm Al., wg. tabl. 3 PN I,i - podano w arkuszach kalkulacyjnych skopia 7,5 ma y: wspólczynnik oslabiania osrodka przywarianciepesymistycznym,ze wzgleduna ukrytewady 1 powykonawcze sciany oraz nieznany gradient gestosci materialu - strona 12 -

13 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, 9.3.Wnioski i zalecenia. l. Sciane sali zabiegowej do sali chorych (sciana AB na schemacie) zabezpieczyc dodatkowo w calosci warstwa barytobetonu (3,2 g*cm-1) na grubosc 5 mm - zgodnie z arkuszem nr 1 (0,3 mm Pb ==5 mm Ba S04): 2. Stropy sali zabiegowej - nie wymagaja dodatkowych oslon przed promieniowaniem. 3. Drzwi wejsciowe do sali badan wyposazyc w dodatkowe oslony przed promieniowaniem o grubosciach warstw zgodnie z arkuszem 0,5 mm Pb. nr 1, tj. 4. Podczas wykonywania skopii, osoby przebywajace w poblizu lampy rtg nalezy wyposazyc w fartuchy z gumy Pb o równowazniku 0,5 mm. 5. Osoby narazone na promieniowanie objac kontrola dawek indywidualnych zarówno na cale cialo jak i na dlonie. 6. Przeprowadzic wlasciwa kategoryzacje narazenia personelu.. 7. Ocena wielkosci mocy dawki w rzeczywistych miejscach pracy zostanie przeprowadzona podczas koncowego odbioru pracowni. Jesli zajdzie potrzeba ustalone zostana warunki prawidlowej ochrony radiologicznej, równiez przy pomocy srodków organizacyjnych. Ponadto : Sala zabiegowa powinna spelniac wszystkie warunki okreslone w przepisach zawartych w punkcie 5.0, w szczególnosci dotyczace:. Wdrozenia w pracowni programu zarzadzania jakoscia. Posiadania planu postepowania awaryjnego,. Posiadania i stosowania instrukcji stosowania aparatury rtg, Klasyfikacji pracowników do wlasciwej kategorii narazenia, - strona 13 -

14 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a,. Przeszkolenia pracownika w zakresie przepisów ochrony radiologicznej i uzyskania uprawnien do pelnienia funkcji inspektora ochrony radiologicznej.. oznakowania ochronnego przed promieniowaniem jonizujacym Uwagi koncowe. 1. Zezwolenie na dzialalnosc zwiazana z wykorzystaniem aparatury rentgenowskiej bedzie wydane pod warunkiem:. dostarczenia wraz z wnio zgodnie rania: stwierdzenia na podstawie dokonanych pomiarów dozymetrycznych promieniowania, ze w pracowni przestrzegana bedzie zasada ALARA, zgodnie z która narazenie przy pracy ze zródlami bedzie tak male jak to jest rozsadnie osiagalne przy uwzglednieniu czynników ekonomicznych i socjalnych.. w warunkach narazenia beda zatrudnione osoby, u których nie stwierdzono przeciwwskazan lekarskich, majace odpowiednia do stanowiska pracy znajomosc przepisów ochrony radiologicznej oraz niezbedne umiejetnosci,. prowadzona bedzie kontrola dozymetryczna srodowiska pracy oraz kontrola dawek indywidualnych. - strona

15 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wrodawiu, ul. Kamienskiego 73a, Rys Sala zabiegowa oddzialu urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a - oslony stale przed promieniowaniem, Korytarz Zz o O o 'O (. (J --:;. \Je chorych -I Aol.1 Aol ~. A ,..., """, " t,, I ' ",..~... ',, '--)., I A \ I -,, '. I '~.,,.,,. -' Stan' law Marcisz tel. law 1 ul. Lugowa Inspektor lologicznej Uprawnienianr wydane przez GlównegoIn arasanitarnego - strona

16 WOjewódzkiSzpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, (wzór): INSTRUKCJA OCHRONY RADIOLOGICZNEJ W PRACOWNI RENTGENOWSKIEJ Podstawa prawna: Rozporzadzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 roku w sprawie szczególowych warunków bezpiecznej pracy z urzadzeniami radiologicznymi (Dz. U. nr 180 z 5 pazdziernika 2006 r.t poz. 1325). Instrukcja ochrony radiologicznej rentgenowskiej zawiera: w pracowni 1) Informacje dotyczace nastepujacych osób (nazwiska, miejsce przebywania, telefon): a) kierownika pracowni, b) inspektora ochrony radiologicznej, c) konserwatora aparatury rentgenowskiej, d) inspektora BHP i ppoz; 2) Informacje, kogo nalezy powiadomic w razie: a) zaistnienia wypadku radiacyjnego, b) uszkodzenia aparatu rentgenowskiego; 3) Informacje: a) jakie aparaty rentgenowskie znajduja sie w wyposazeniu pracowni, b) kto i kiedy wydal zezwolenie na stosowanie tych aparatów, c) jakie rodzaje badan (zabiegów) sa wykonywane; 4) Informacje o wyposazeniu pracowni w oslony ruchome oraz srodki ochrony indywidualnej dla pracowników i pacjentów; - strona

17 ~ Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wroclawiu, ul. Kamienskiego 73a, 5) Opis postepowania na terenie pracowni wynikajacy z umieszczenia na drzwiach wejsciowych tablicy informacyjnej ze znakiem ostrzegawczym promieniowania jonizujacego oraz z dzialaniem sygnalizacji ostrzegawczej; 6) Sposób kontroli narazenia pracowników na promieniowanie rentgenowskie; 7) Zasady podtrzymywania pacjentów podczas badan; 8)Wymagania zwiazane z ochrona radiologiczna pacjentów, a w szczególnosci kobiet ciezarnych; 9) Wykaz aktów prawnych okreslajacych zasady ochrony radiologicznej, na podstawie których zostala opracowana niniejsza instrukcja; 10) Podpis inspektora ochrony radiologicznej oraz podpis kierownika pracowni zatwierdzajacych instrukcje i daty podpisania. 2.Instrukcje nalezy umiescic w pracowni rentgenowskiej lub gabinecie rentgenowskim na widocznym miejscu. Na kopii instrukcji przechowywanej w dokumentacji pracowni powinny znajdowac sie podpisy pracowników i data podpisania. Uwaga: Tresc "instrukcji" aktualnymi dla personalnych. - strona 17 -

18 Arkusz1 Kalkulacjagruboscidodatkowychoslon przedpromieniowaniemdla sali zabiegowejoddzialuurologiiwojewódzkiego SzpitalaSpecjalistycznegowe Wroclawiu,przyul. Kamienskiego73a,V pietro Oznaczenie przegrody Sciana AB Cegla.!.!.!.!.i! :v F F F F :s2 o f, Dawka 'l.2.2 'C! "'! ClI E ; ll tygodniowa, o. (J.I!! l1. (J.I!!.E g E :s2. Material :s2 cgy(dla "2 :J 1'2...- ClI.!!! przegrody Il jf. I Q.,8 wlasciwej u l:! ;:- c._ c Projekcja wiazki u.! j c. UJ 1J grubosc 2 kategorii g i i "u J:jCl.-. narazenia),z -m warstny, cm o.. o uwzglo zas L ;g.. :i' ALARA JE j' :II! c :J :J. :J :J. a u. dziurawkai 12 Sciana BC Cegla 1 dziurawka,25 0,5 6A 0, ,607 60,02 0,3 njedet. l:gf 0,006 3, ,003 O 0,5 ScianaCD Siporeks, ,001 3, ,003 O niedot. ScianaDA Siporeks, ,001 3, ,003 O O l f 0,381 1,0582 Strop dolny Beton, efeld.10 1,5 0,0002 O niedet. 0,381 1,0582 Strop górny Beton, efeld.10 1,5 0,0002 O njedat. Tabela1.,,. os!! c: ~i ~.-(/) o~ 8- ~ o~!! ~ ~ 'c o!!q. e E e eq.

19 Arkusz 2 Kalkulacja grubosci dodatkowychoslon przed promieniowaniem dla sali zabiegowej oddzialu urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wroclawiu, przy ul. Kamienskiego 73a, V pietro Sciana, oslona Promieniowanie rozproszone (opcja do zdjec) D(cGy) L(m) t(h) i(ma) D*L2 t*i f(m) s(m"2) f"2is C1 C2 AB 0,0001 2,75 0,1 7,5 0, ,75 1,5 0,81 2, , , ,5625 2,25 10, ,00926 D(cGy) L(m) t(h) i(ma) D*L2 t*i f s f"2is C1 C2 BC 0,003 2,75 0,1 7,5 0, ,75 1,5 0,81 2, , , ,5625 2,25 302,5 840,2778 D(cGy) L(m) t(h) i(ma) D*L2 t*i f s f"2/s C1 C2 CD 0,0005 2,75 0,1 7,5 0, ,75 1,5 0,81 2, , , ,5625 2,25 50, ,0463 D(cGy) L(m) t(h) i(ma) D*L2 t*1 f s f"2is C1 C2 DA 0,0005 2,75 0,1 7,5 0, ,75 1,5 0,81 2, , , ,5625 2,25 50, ,0463 D(cGy) L(m) t(h) i(ma) D*L2 t*j f s f"2/s C1 C2 Strop górny i 0, ,1 7,5 0,0004 0,75 1,5 0,81 2, , , dolny 4 2,25 5, ,81481 Czas narazenia na promieniowanie w ciagu Oslona Promieniowanie wiazki glównej tygodnia,wg formuly:t=t*u*to D(cGy) D# i(ma) t(mln) L(m) D*L2 D#*i*t k Promieniowanie rozproszone Promieniowanie D D# i t L D*L2 D#*i*t k wiazki lównei 0,1 Tabela 2