ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Transkrypt

1 ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1

2 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Victoza 6 mg/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml roztworu zawiera 6 mg liraglutydu*. Jeden fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 18 mg liraglutydu w 3 ml. * analog ludzkiego glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1) otrzymywany w wyniku rekombinacji DNA drożdży Saccharomyces cerevisiae. Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt POSTAĆ FARMACEUTYCZNA Roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu. Przejrzysty, bezbarwny, izotoniczny roztwór; ph=8, SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE 4.1 Wskazania do stosowania Lek Victoza jest zalecany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych w celu uzyskania kontroli glikemii; w skojarzeniu z: metforminą lub sulfonylomocznikiem u pacjentów, u których glikemia jest niewystarczająco kontrolowana pomimo podawania maksymalnej tolerowanej dawki metforminy lub sulfonylomocznika w monoterapii. w skojarzeniu z: metforminą i sulfonylomocznikiem lub metforminą i tiazolidynedionem u pacjentów, u których glikemia jest niewystarczająco kontrolowana pomimo zastosowania dwóch leków. 4.2 Dawkowanie i sposób podawania Dawkowanie W celu poprawienia tolerancji w żołądku i jelitach dawka początkowa wynosi 0,6 mg liraglutydu na dobę. Po upływie co najmniej tygodnia dawkę należy zwiększyć do 1,2 mg. Oczekuje się, że część pacjentów skorzysta na zwiększeniu dawki z 1,2 mg do 1,8 mg i w zależności od odpowiedzi klinicznej, po upływie co najmniej jednego tygodnia dawkę można zwiększyć do 1,8 mg w celu dodatkowej poprawy kontroli glikemii. Dobowe dawki większe niż 1,8 mg nie są zalecane. Lek Victoza może być dołączony do dotychczasowego leczenia metforminą lub metforminą skojarzoną z tiazolidynedionem. Dotychczasowe dawki metforminy i tiazolidynedionu mogą pozostać niezmienione. Lek Victoza może być dołączony do dotychczasowego leczenia sulfonylomocznikiem lub metforminą skojarzoną z sulfonylomocznikiem. W przypadku dołączenia leku Victoza do leczenia sulfonylomocznikiem należy rozważyć zmniejszenie dawki sulfonylomocznika w celu zmniejszenia ryzyka hipoglikemii (patrz punkt 4.4). Samodzielne sprawdzanie stężenia glukozy we krwi nie jest konieczne w celu dostosowania dawki leku Victoza. W przypadku rozpoczynania leczenia lekiem Victoza w skojarzeniu z sulfonylomocznikiem może jednak okazać się konieczne samodzielne monitorowanie stężenia glukozy we krwi w celu dostosowania dawki sulfonylomocznika. 2

3 Szczególne grupy pacjentów Osoby w podeszłym wieku (powyżej 65 lat): Nie ma konieczności dostosowywania dawki w związku z wiekiem pacjenta. Doświadczenie dotyczące stosowania u pacjentów w wieku powyżej 75 lat jest ograniczone (patrz punkt 5.2). Niewydolność nerek: Nie ma konieczności dostosowywania dawki u pacjentów z łagodną niewydolnością nerek (klirens kreatyniny ml/min). Ograniczone jest doświadczenie dotyczące stosowania u pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek (klirens kreatyniny ml/min) i nie ma doświadczenia dotyczącego stosowania u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny poniżej 30 ml/min). Lek Victoza nie może być obecnie zalecany do stosowania u pacjentów z umiarkowaną i ciężką niewydolnością nerek, w tym u osób w końcowym stadium choroby nerek (patrz punkt 5.2). Niewydolność wątroby: Doświadczenie dotyczące stosowania u pacjentów ze wszystkimi stopniami niewydolności wątroby jest obecnie zbyt ograniczone by zalecać stosowanie u pacjentów z łagodną, umiarkowaną bądź ciężką niewydolnością wątroby (patrz punkt 5.2). Dzieci: Lek Victoza nie jest zalecany do stosowania u dzieci w wieku poniżej 18 lat ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności. Sposób podawania Leku Victoza nie należy podawać dożylnie lub domięśniowo. Lek Victoza podawany jest raz na dobę o dowolnej porze, niezależnie od posiłków, i może być wstrzykiwany podskórnie w okolicę brzucha, uda lub górną część ramienia. Miejsce wstrzyknięcia i porę podania można zmienić bez dostosowywania dawki. Lepiej jest jednak wstrzykiwać lek Victoza w przybliżeniu o tej samej porze dnia, po wybraniu najbardziej dogodnej pory. Dalsze wskazówki dotyczące podawania znajdują się w punkcie Przeciwwskazania Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. 4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania Leku Victoza nie należy stosować u chorych na cukrzycę typu 1 lub w leczeniu cukrzycowej kwasicy ketonowej. Doświadczenie w stosowaniu u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca klasy I-II według NYHA (New York Heart Association) jest ograniczone. Nie ma doświadczenia w stosowaniu u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca klasy III-IV według NYHA. Doświadczenie w stosowaniu u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit oraz gastroparezą cukrzycową jest ograniczone i w związku z tym nie zaleca się u tych pacjentów stosowania leku Victoza. Stosowanie leku Victoza wiąże się z wystąpieniem przejściowych działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego, w tym nudności, wymiotów i biegunki. Stosowanie innych GLP-1 analogów wiąże się z ryzykiem wystąpienia zapalenia trzustki. Odnotowano kilka przypadków ostrego zapalenia trzustki. Pacjenci powinni być poinformowani o charakterystycznym objawie ostrego zapalenia trzustki: utrzymującym się silnym bólu brzucha. Jeśli istnieje podejrzenie zapalenia trzustki, należy odstawić lek Victoza i inne produkty lecznicze. Działania niepożądane związane z tarczycą, w tym zwiększenie stężenia kalcytoniny we krwi, powiększenie tarczycy, nowotwór tarczycy zaobserwowano w badaniach klinicznych w szczególności u pacjentów z istniejącymi wcześniej chorobami tarczycy (patrz punkt 4.8). 3

4 U pacjentów otrzymujących lek Victoza w skojarzeniu z sulfonylomocznikiem może wystąpić zwiększone ryzyko hipoglikemii (patrz punkt 4.8). Ryzyko hipoglikemii można zmniejszyć, zmniejszając również dawkę sulfonylomocznika. 4.5 Interakcje z innymi lekami i inne rodzaje interakcji W warunkach in vitro liraglutyd z innymi substancjami czynnymi wykazał bardzo mały potencjał wejścia w interakcje farmakokinetyczne związane z cytochromem P450 oraz wiązaniem z białkami osocza. Niewielkie opóźnienie w opróżnianiu żołądka wywołane działaniem liraglutydu może wpłynąć na wchłanianie jednocześnie podawanych doustnych produktów leczniczych. Badania interakcji nie wykazały żadnego klinicznie istotnego opóźnienia wchłaniania. U niewielkiej liczby pacjentów leczonych liraglutydem odnotowano przynajmniej jeden poważny przypadek biegunki. Biegunka może wpłynąć na wchłanianie jednocześnie podawanych doustnych produktów leczniczych. Paracetamol Liraglutyd nie zmienił całkowitej ekspozycji na paracetamol po podaniu pojedynczej dawki 1000 mg. Wartość C max paracetamolu zmniejszyła się o 31%, natomiast średnia wartość t max zwiększyła się o 15 min. Nie ma konieczności dostosowywania dawki w przypadku jednoczesnego stosowania paracetamolu. Atorwastatyna Liraglutyd nie zmienił w stopniu klinicznie istotnym całkowitej ekspozycji na atorwastatynę po podaniu pojedynczej dawki 40 mg atorwastatyny do klinicznie istotnego poziomu. W związku z tym nie ma konieczności dostosowywania dawki atorwastatyny podczas podawania jej razem z liraglutydem. Wartość C max atorwastatyny zmniejszyła się o 31%, natomiast średnia wartość t max zwiększyła się z 1 do 3 godzin po zastosowaniu liraglutydu. Gryzeofulwina Liraglutyd nie zmienił całkowitej ekspozycji na gryzeofulwinę po podaniu pojedynczej dawki 500 mg gryzeofulwiny. Wartość C max gryzeofulwiny zwiększyła się o 37%, podczas, gdy średnia wartość t max nie uległa zmianie. Nie ma konieczności dostosowywania dawki gryzeofulwiny i innych leków o niskiej rozpuszczalności i wysokiej przenikalności. Lizynopryl i digoksyna Podanie pojedynczej dawki 20 mg lizynoprylu i 1 mg digoksyny jednocześnie z liraglutydem skutkowało zmniejszeniem wartości AUC dla lizynoprylu i digoksyny odpowiednio o 15% i 16%; wartość C max zmniejszyła się odpowiednio o 27% i 31%. Średnia wartość t max dla lizynoprylu zwiększyła się z 6 do 8 godzin po zastosowaniu liraglutydu; natomiast średnia wartość t max dla digoksyny zwiększyła się z 1 do 1,5 godziny. Wyniki te nie wskazują na konieczność dostosowywania dawki lizynoprylu ani digoksyny. Doustne środki antykoncepcyjne Liraglutyd zmniejszył wartość C max etynyloestradiolu i lewonorgestrelu odpowiednio o 12 i 13% po podaniu pojedynczej dawki doustnego produktu antykoncepcyjnego. Wartość t max zwiększyła się o 1,5 godziny po zastosowaniu z liraglutydem w przypadku obu związków. Nie było klinicznie istotnego wpływu na całkowitą ekspozycję zarówno na etynyloestradiol, jak i lewonorgestrel. W związku z tym nie spodziewa się pogorszenia działania antykoncepcyjnego podczas jednoczesnego stosowania z liraglutydem. Warfaryna Nie przeprowadzono badań dotyczących interakcji. Nie można wykluczyć klinicznie istotnej interakcji z substancjami czynnymi o słabej rozpuszczalności lub wąskim współczynniku terapeutycznym, takimi jak warfaryna. Po rozpoczęciu leczenia liraglutydem u pacjentów zażywających warfarynę zaleca się częstsze monitorowanie międzynarodowego współczynnika znormalizowanego (ang. INR International Normalised Ratio). 4

5 Insulina Skojarzenie liraglutydu z insuliną nie zostało poddane ocenie i dlatego nie jest zalecane. 4.6 Ciąża i laktacja Ciąża Brak wystarczających danych dotyczących stosowania leku Victoza u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na rozmnażanie (patrz punkt 5.3). Zagrożenie dla człowieka nie jest znane. Leku Victoza nie należy stosować w okresie ciąży, a zamiast niego zaleca się stosowanie insuliny. Jeśli pacjentka planuje zajść lub zajdzie w ciążę, należy zaprzestać stosowania leku Victoza. Laktacja: Nie wiadomo czy liraglutyd jest wydzielany z ludzkim mlekiem. Badania na zwierzętach wykazały małe przenikanie liraglutydu i metabolitów o dużym podobieństwie strukturalnym. Badania niekliniczne wykazały zmniejszenie wzrostu w okresie noworodkowym u ssących szczurów pod wpływem leczenia (patrz punkt 5.3). Z powodu braku doświadczenia w stosowaniu, leku Victoza nie należy stosować w okresie karmienia piersią. 4.7 Wpływ na zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu Nie przeprowadzono badań nad wpływem leku na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu. Pacjentom powinno doradzić się powzięcie środków ostrożności mających na celu zapobieżenie hipoglikemii podczas prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń, zwłaszcza jeśli lek Victoza stosuje się w skojarzeniu z sulfonylomocznikiem. 4.8 Działania niepożądane W pięciu dużych długoterminowych badaniach klinicznych, ponad 2500 pacjentów otrzymało leczenie preparatem Victoza w monoterapii lub w skojarzeniu z metforminą, sulfonylomocznikiem (z metforminą lub bez niej) lub metforminą i rozyglitazonem. Częstotliwość definiuje się w następujący sposób: bardzo często ( 1/10); często ( 1/100 do <1/10); niezbyt często ( 1/1000 do <1/100); rzadko ( 1/ do <1/1000); bardzo rzadko (<1/10 000); nieznana (częstotliwość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). W obrębie każdej grupy częstotliwości, działania niepożądane są przedstawione według zmniejszającej się ciężkości tych zdarzeń. Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi w czasie badań klinicznych były zaburzenia ze strony układu pokarmowego: nudności i biegunka występowały bardzo często, natomiast wymioty, zaparcie, ból brzucha i dyspepsja występowały często. Na początku leczenia lekiem Victoza wymienione działania niepożądane dotyczące układu pokarmowego mogą występować częściej. Reakcje te zwykle ustają w ciągu kilku dni lub tygodni kontynuowania leczenia. Ból głowy i zapalenie nosogardzieli również były częste. Co więcej, hipoglikemia występowała często, a podczas stosowania leku Victoza w skojarzeniu z sulfonylomocznikiem bardzo często. Ciężką hipoglikemię obserwowano głównie w leczeniu skojarzonym z sulfonylomocznikiem. W tabeli 1 wymieniono powiązane działania niepożądane zidentyfikowane w fazie III badań leku Victoza w skojarzeniu. Tabela przedstawia działania niepożądane, które wystąpiły z częstotliwością >5% i jeśli była ona większa wśród pacjentów, którym podawano lek Victoza, niż wśród pacjentów, którym podawano lek porównawczy. Tabela zawiera również działania niepożądane występujące z częstotliwością 2% i jeśli była ona ponad dwukrotnie większa niż wśród pacjentów, którym podawano lek porównawczy. 5

6 Tabela 1 Działanie niepożądane Zakażenia i infestacje Zapalenie nosogardzieli Działania niepożądane zidentyfikowane w fazie III długoterminowych kontrolowanych badań. Częstość działań niepożądanych według grup leczenia Liraglutyd z metforminą Liraglutyd z glimepirydem często Liraglutyd z metforminą i glimepirydem Liraglutyd z metforminą i rozyglitazonem często Zapalenie oskrzeli często Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Hipoglikemia często bardzo często często Brak łaknienia często często często często Spadek apetytu często często Zaburzenia układu nerwowego Ból głowy bardzo często często często Zawroty głowy często Zaburzenia żołądka i jelit Nudności bardzo często często bardzo często bardzo często Biegunka bardzo często często bardzo często bardzo często Wymioty często często często bardzo często Dyspepsja często często często często Ból w górnej części często brzucha Zaparcie często często często Zapalenie żołądka często Nadmierna często produkcja gazów jelitowych Wzdęcie brzucha Refluks żołądkowoprzełykowy Dolegliwości bólowe brzucha Ból zębów Wirusowe zapalenie żołądka i jelit Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania Zmęczenie Gorączka często często często często często często często 6

7 W badaniu klinicznym w monoterapii z lekiem Victoza częstotliwość wystąpienia hipoglikemii po zastosowaniu leku Victoza była mniejsza niż częstotliwość odnotowana w przypadku pacjentów leczonych aktywnym lekiem porównawczym (glimepiryd). Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz zakażenia i infekcje. Hipoglikemia Większość przypadków potwierdzonej hipoglikemii w badaniach klinicznych należała do łagodnych. Nie zaobserwowano poważnych przypadków hipoglikemii w badaniu z zastosowaniem w monoterapii leku Victoza. Ciężka hipoglikemia może wystąpić niezbyt często i obserwowano ją głównie w leczeniu skojarzonym leku Victoza z sulfonylomocznikiem (0,02 zdarzenia na badanego na rok). Bardzo niewiele przypadków (0,001 zdarzenia na badanego na rok) zaobserwowano w przypadku podawania leku Victoza w skojarzeniu z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi innymi niż sulfonylomoczniki. Działania niepożądane ze strony układu pokarmowego W leczeniu lekiem Victoza skojarzonym z metforminą 20,7% pacjentów zgłosiło przynajmniej jeden przypadek nudności, a 12,6% zgłosiło przynajmniej jeden przypadek biegunki. W leczeniu lekiem Victoza skojarzonym z sulfonylomocznikiem 9,1% pacjentów zgłosiło przynajmniej jeden przypadek nudności, a 7,9% zgłosiło przynajmniej jeden przypadek biegunki. Większość stanowiły przypadki łagodne do umiarkowanych i występowały one w sposób zależny od dawki. Przy kontynuowanym leczeniu ich częstotliwość i ciężkość zmniejszały się u większości pacjentów, u których początkowo występowały nudności. U osób w wieku powyżej 70 lat może wystąpić więcej dolegliwości ze strony układu pokarmowego w przypadku leczenia liraglutydem. U pacjentów z łagodną niewydolnością nerek (klirens kreatyniny ml/min) może wystąpić więcej dolegliwości ze strony układu pokarmowego w przypadku leczenia liraglutydem. Odstawienie leku W długoterminowych kontrolowanych badaniach (trwających co najmniej 26 tygodni) częstotliwość odstawienia leku z powodu działań niepożądanych wynosiła 7,8% w przypadku pacjentów stosujących lek Victoza i 3,4% w przypadku pacjentów stosujących lek porównawczy. Do najczęstszych działań niepożądanych prowadzących do odstawienia leku u pacjentów stosujących lek Victoza były nudności (2,8% pacjentów) oraz wymioty (1,5%). Immunogenność W związku z potencjalnymi właściwościami immunogennymi produktów leczniczych zawierających białka lub peptydy u osób stosujących wcześniej lek Victoza może dojść do wytworzenia przeciwciał przeciwko liraglutydowi. Przeciętnie dochodziło do wytworzenia przeciwciał u 8,6% pacjentów. Nie powiązano wytworzenia przeciwciał ze zmniejszoną skutecznością leku Victoza. W czasie wszystkich długoterminowych badań klinicznych z zastosowaniem leku Victoza odnotowano niewiele (0,05%) przypadków obrzęku naczynioruchowego. Reakcje w miejscu wstrzyknięcia Reakcję w miejscu wstrzyknięcia odnotowano u około 2% badanych otrzymujących lek Victoza w długoterminowych (trwających co najmniej 26 tygodni), kontrolowanych badaniach. Reakcje te były zwykle łagodne i nie doprowadziły do odstawienia leku Victoza. Zapalenie trzustki W czasie wszystkich długoterminowych badań klinicznych z zastosowaniem leku Victoza odnotowano niewiele (<0,2%) przypadków ostrego zapalenia trzustki. Nie można ustalić ani wykluczyć związku przyczynowego między stosowaniem leku Victoza a zapaleniem trzustki. Zdarzenia związane z tarczycą Ogólnie częstotliwość występowania działań niepożądanych związanych z tarczycą we wszystkich średnio- i długoterminowych badaniach wynosi 33,5, 30,0 i 21,7 zdarzeń na 1000 pacjentolat 7

8 całkowitej ekspozycji na liraglutyd, placebo i wszystkie leki porównawcze; 5,4, 2,1 i 8,0 zdarzeń, odpowiednio dotyczących poważnych działań niepożądanych związanych z tarczycą. U pacjentów leczonych liraglutydem nowotwór tarczycy, zwiększenie stężenia kalcytoniny we krwi, powiększenie tarczycy były najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi związanymi z tarczycą i zaobserwowanymi odpowiednio u 0,5%, 1% i 0,8% pacjentów. 4.9 Przedawkowanie W badaniu klinicznym leku Victoza jeden z chorych na cukrzycę typu 2 otrzymał podskórnie większą niż zalecana dawkę 17,4 mg (10 razy większą od maksymalnej zalecanej dawki podtrzymującej 1,8 mg). Objawy obejmowały ciężkie nudności i wymioty, jednak nie było wśród nich hipoglikemii. Pacjent powrócił do zdrowia bez powikłań. W przypadku przedawkowania należy podjąć odpowiednie leczenie wspomagające zależne od objawów klinicznych. 5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE 5.1 Właściwości farmakodynamiczne Grupa farmakoterapeutyczna: Inne leki zmniejszające stężenie glukozy we krwi, bez insulin. Kod ATC: A10BX07 Mechanizm działania Liraglutyd to analog GLP-1 wykazujący 97% homologii sekwencji z ludzkim GLP-1, który wiąże się z receptorem GLP-1, aktywując go. Na receptor GLP-1 działa natywny GLP-1, endogenny hormon należący do inkretyn, który wzmacnia glukozozależne wydzielanie insuliny w komórkach beta trzustki. W przeciwieństwie do natywnego GLP-1 liraglutyd ma profil farmakokinetyczny i farmakodynamiczny odpowiedni do podawania raz na dobę. Po podaniu podskórnym profil wydłużonego działania leku opiera się na trzech mechanizmach: wiązaniu pomiędzy cząsteczkami, które skutkuje powolnym wchłanianiem; wiązaniu z albuminą oraz większą stabilnością enzymatyczną wobec enzymów: peptydazy dipeptydylowej IV (DDP-IV) i neutralnej endopeptydazy, co skutkuje długim okresem półtrwania w osoczu. Działanie liraglutydu jest wywoływane specyficzną interakcją z receptorami GLP-1, w wyniku której następuje wzrost cyklicznego adenozynomonofosforanu (camp). Liraglutyd stymuluje wydzielanie insuliny w sposób zależny od stężenia glukozy. Jednocześnie zmniejsza nieprawidłowo duże wydzielanie glukagonu, również w sposób zależny od stężenia glukozy. Tym samym, kiedy stężenie glukozy we krwi jest duże, następuje stymulacja wydzielania insuliny i hamowanie wydzielania glukagonu. W odwrotnej sytuacji, podczas hipoglikemii liraglutyd zmniejsza wydzielanie insuliny, nie osłabiając wydzielania glukagonu. Mechanizm zmniejszenia stężenia glukozy we krwi obejmuje również niewielkie opóźnienie w opróżnianiu żołądka. Liraglutyd zmniejsza masę ciała i masę tłuszczową poprzez zmniejszenie łaknienia i spożycia energii. Efekty farmakodynamiczne Liraglutyd działa 24-godziny i poprawia kontrolę glikemii poprzez zmniejszenie stężenia glukozy we krwi na czczo i po posiłku u chorych na cukrzycę typu 2. Skuteczność kliniczna Przeprowadzono pięć randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych z podwójnie ślepą próbą w celu oceny wpływu leku Victoza na kontrolę glikemii. Leczenie lekiem Victoza dało klinicznie i statystycznie istotną poprawę stężenia hemoglobiny glikowanej A 1c (HbA 1c ) oraz stężenia glukozy w osoczu na czczo i po posiłku w porównaniu z placebo. Badania te obejmowały 3978 chorych na cukrzycę typu 2 (2501 badanych poddanych terapii lekiem Victoza), 53,7% mężczyzn i 46,3% kobiet, 797 badanych (508 poddanych leczeniu lekiem Victoza) 8

9 miało 65 lub więcej lat, a 113 badanych (66 poddanych leczeniu lekiem Victoza) miało 75 lat lub więcej. Przeprowadzono również dodatkowe otwarte, randomizowane, kontrolowane badanie, w którym porównywano liraglutyd z eksenatydem. Kontrola glikemii Lek Victoza w leczeniu skojarzonym, trwającym 26 tygodni, z metforminą, glimepirydem lub metforminą i rozyglitazonem skutkował statystycznie istotnym (p<0,0001) i długo utrzymującym się spadkiem stężenia HbA 1c w porównaniu z placebo (tabele 2 i 3). Tabela 2 Terapia z dodaną metforminą Wyniki dwóch 26-tygodniowych badań. Victoza w skojarzeniu z metforminą oraz Victoza w skojarzeniu z glimepirydem. 1,8 mg liraglutydu 1,2 mg liraglutydu Placebo Glimepiryd 2 + metformina 3 + metformina 3 + metformina 3 + metformina 3 N Średni odsetek HbA 1c (%) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej 8,4-1,00 8,3-0,97 8,4 0,09 Pacjenci (%) osiągający odsetek HbA 1c < 7% Wszyscy pacjenci Wcześniejsza monoterapia OAD Średnia masa ciała (kg) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej 42,4 66,3 88,0-2,79 35,3 52,8 88,5-2,58 10,8 22,5 91,0-1,51 8,4-0,98 36,3 56,0 89,0 0,95 Terapia z dodanym glimepirydem 1,8 mg liraglutydu + glimepiryd 2 1,2 mg liraglutydu + glimepiryd 2 Placebo + glimepiryd 2 Rozyglitazon 1 + glimepiryd 2 N Średni odsetek HbA 1c (%) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej 8,5-1,13 8,5-1,08 8,4 0,23 8,4-0,44 Pacjenci (%) osiągający odsetek HbA 1c < 7% Wszyscy pacjenci Wcześniejsza monoterapia OAD Średnia masa ciała (kg) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej 41,6 55,9 83,0-0,23 34,5 57,4 80,0 0,32 7,5 11,8 81,9-0,10 1 Rozyglitazon 4 mg na dobę; 2 glimepiryd 4 mg na dobę; 3 metformina 2000 mg na dobę Tabela 3 Terapia z dodaną metforminą i rozyglitazonem 21,9 36,1 Wyniki dwóch 26-tygodniowych badań. Victoza w skojarzeniu z metforminą i rozyglitazonem oraz Victoza w skojarzeniu z glimepirydem i metforminą. 1,8 mg liraglutydu + metformina 2 + rozyglitazon 3 1,2 mg liraglutydu + metformina 2 + rozyglitazon 3 N Placebo + metformina 2 + rozyglitazon 3 80,6 2,11 Nie dotyczy 9

10 Średni odsetek HbA 1c (%) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej 8,56-1,48 8,48-1,48 8,42-0,54 Pacjenci (%) osiągający odsetek HbA 1c < 7% Wszyscy pacjenci 53,7 57,5 28,1 Średnia masa ciała (kg) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej Terapia z dodaną metforminą i glimepirydem 94,9-2,02 1,8 mg liraglutydu + metformina 2 + glimepiryd 4 95,3-1,02 Nie dotyczy 98,5 0,60 Placebo + metformina 2 + glimepiryd 4 N Średni odsetek HbA 1c (%) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej 8,3-1,33 8,3-0,24 Insulina glargine 1 + metformina 2 + glimepiryd 4 8,1-1,09 Pacjenci (%) osiągający odsetek HbA 1c < 7% Wszyscy pacjenci 53,1 15,3 45,8 Średnia masa ciała (kg) Wartość wyjściowa Zmiana w stosunku do wartości wyjściowej 85,8-1,81 85,4-0,42 85,2 1,62 1 Dawkowanie insuliny glargine było przeprowadzane zgodnie z wytycznymi dotyczącymi dostosowywania dawki. Dostosowywanie dawki insuliny glargine było dokonywane przez pacjenta po poinstruowaniu go przez badającego. Wytyczne dostosowywania dawki insuliny glargine. Samodzielny pomiar FPG Zwiększenie dawki insuliny glargine (j.m.) 5,5 mmol/l ( 100 mg/dl) cel bez dostosowywania > 5,5 and <6.7 mmol/l (>100 and <120 mg/dl) 0 2 j.m. a 6,7 mmol/l ( 120 mg/dl) 2 j.m. a W zależności od indywidualnych zaleceń badającego na poprzedniej wizycie, na przykład w zależności od doświadczenia hipoglikemii przez pacjenta. 2 Metformina 2000 mg na dobę; 3 rozyglitazon 4 mg na dobę; 4 glimepiryd 4 mg na dobę. Odsetek pacjentów osiągających zmniejszenie odsetka HbA 1c Lek Victoza skojarzony z metforminą, glimepirydem lub metforminą i rozyglitazonem dał w rezultacie statystycznie istotnie (p 0,0001) większy odsetek pacjentów, u których HbA 1c wyniosło 6,5% po upływie 26 tygodni, w porównaniu z pacjentami otrzymującymi te same leki bez leku Victoza. 10

11 Stężenie glukozy w osoczu na czczo Podawanie leku Victoza w monoterapii lub skojarzeniu z jednym lub więcej doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, poskutkowało zmniejszeniem stężenia glukozy w osoczu na czczo o 13-43,5 mg/dl (0,72-2,42 mmol/l). Spadek ten zaobserwowano w ciągu pierwszych dwóch tygodni leczenia. Stężenie glukozy w osoczu po posiłku Lek Victoza zmniejsza stężenie glukozy w osoczu po posiłku w przypadku wszystkich trzech dziennych posiłków o mg/dl (1,68-2,71 mmol/l). Czynność komórek beta Badania kliniczne leku Victoza wskazują na poprawę czynności komórek beta, na podstawie takich badań jak homeostatyczny model oceny funkcji komórek beta (HOMA-B) oraz stosunek proinsuliny do insuliny. W podgrupie chorych na cukrzycę typu 2 (N=29) wykazano poprawę w wydzielaniu insuliny w pierwszej i w drugiej fazie po 52 tygodniach podawania leku Victoza. Masa ciała Stosowanie leku Victoza w leczeniu skojarzonym z metforminą, metforminą i glimepirydem lub metforminą i rozyglitazonem, wiązało się z utrzymującym się zmniejszeniem masy ciała w ciągu trwania badań w przedziale od 1,0 kg do 2,8 kg. Większa redukcja masy ciała była obserwowana u pacjentów z wyższym BMI na początku badań. Ciśnienie krwi W czasie trwania badań stosowanie leku Victoza zmniejszyło skurczowe ciśnienie krwi średnio o 2,3-6,7 mmhg w stosunku do wartości wyjściowej i w porównaniu z aktywnym lekiem porównawczym o 1,9 do 4,5 mmhg. 5.2 Właściwości farmakokinetyczne Wchłanianie Wchłanianie liraglutydu po podaniu podskórnym jest powolne i stężenie maksymalne osiąga 8-12 godzin po podaniu. Oszacowane maksymalne stężenie liraglutydu wynosiło 9,4 nmol/l dla pojedynczej dawki 0,6 mg liraglutydu podanej podskórnie. Przy dawce 1,8 mg liraglutydu średnie stężenie liraglutydu po osiągnięciu stanu równowagi (AUC τ/24 ) osiągnęło w przybliżeniu 34 nmol/l. Ekspozycja na liraglutyd rosła proporcjonalnie do dawki. Wewnątrzosobniczy współczynnik wariancji dla AUC liraglutydu wynosił 11% po podaniu pojedynczej dawki. Całkowita biodostępność liraglutydu po podaniu podskórnym wynosi około 55 %. Dystrybucja Pozorna objętość dystrybucji po podaniu podskórnym wynosi l. Średnia objętość dystrybucji po podaniu donaczyniowym liraglutydu wynosi 0,07 l/kg. Liraglutyd jest w znacznym stopniu wiązany przez białka osocza (>98%). Metabolizm W ciągu 24 godzin po podaniu pojedynczej dawki znakowanego radioaktywnie [ 3 H]-liraglutydu zdrowym osobom, głównym składnikiem w osoczu był liraglutyd w postaci niezmienionej. Wykryto również w osoczu dwa mniej istotne metabolity ( 9% i 5% całkowitego promieniowania radioaktywnego osocza). Liraglutyd jest metabolizowany w podobny sposób jak duże białka i nie zidentyfikowano konkretnego organu będącego główną drogą eliminacji. Eliminacja Po podaniu dawki [ 3 H]-liraglutydu nie wykryto w moczu lub kale liraglutydu w niezmienionej postaci. Tylko niewielka część radioaktywnego związku została wydalona jako metabolity pochodne liraglutydu w moczu i kale (odpowiednio 6% i 5%). Radioaktywny związek w moczu i kale został wydalony głównie w ciągu pierwszych 6-8 dni i odpowiada trzem mniej istotnym metabolitom. 11

12 Średni klirens po podaniu podskórnym pojedynczej dawki liraglutydu wynosi w przybliżeniu 1,2 l/h z okresem półtrwania w fazie eliminacji wynoszącym około 13 godzin. Szczególne grupy pacjentów: Osoby w podeszłym wieku: Z wyników badań farmakokinetycznych u zdrowych osób oraz analizy danych farmakokinetycznych zdrowych pacjentów (w wieku od 18 do 80 lat) wynika, że wiek nie ma klinicznie istotnego wpływu na farmakokinetykę liraglutydu. Płeć: Z analizy danych farmakokinetycznych pacjentów obu płci oraz wyników badań farmakokinetycznych u zdrowych osób wynika, że płeć nie ma klinicznie istotnego wpływu na farmakokinetykę liraglutydu. Pochodzenie etniczne: Z populacyjnej analizy danych farmakokinetycznych badanych, wśród których były osoby rasy białej, czarnej, Azjaci i Latynosi, wynika, że pochodzenie etniczne nie ma klinicznie istotnego wpływu na farmakokinetykę liraglutydu. Otyłość: Analiza farmakokinetyczna wskazuje, że indeks masy ciała (BMI) nie ma istotnego wpływu na farmakokinetykę liraglutydu. Niewydolność wątroby: Dokonano oceny farmakokinetyki liraglutydu u badanych o różnym stopniu niewydolności wątroby w badaniu z użyciem pojedynczej dawki. Ekspozycja na liraglutyd zmniejszyła się o 13-23% u badanych z łagodną do umiarkowanej niewydolnością wątroby w porównaniu do zdrowych osób. Ekspozycja była istotnie mniejsza (44%) u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby (> 9 według skali Childa-Pugha). Niewydolność nerek: Ekspozycja na liraglutyd była mniejsza u badanych z niewydolnością nerek niż u osób z normalną czynnością nerek. Ekspozycja na liraglutyd zmniejszyła się odpowiednio o 33%, 14%, 27% i 28% u badanych z łagodną (klirens kreatyniny, CrCL ml/min), umiarkowaną (CrCL ml/min) oraz ciężką (CrCL <30 ml/min) niewydolnością nerek i w końcowym stadium choroby nerek wymagającym dializy. 5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie Dane niekliniczne, uzyskane na podstawie konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczących bezpieczeństwa stosowania, toksyczności po podaniu wielokrotnym lub genotoksyczności, nie stwierdzają szczególnego zagrożenia dla człowieka. W dwuletnich badaniach nad rakotwórczością u szczurów i myszy wykryto niestanowiące zagrożenia dla życia guzy tarczycy wywodzące się z komórek C. U szczurów poziom dawkowania bez obserwowanego szkodliwego skutku (ang. NOAEL No Observed Adverse Effect Level) nie był badany. Guzów tych nie zaobserwowano u małp, którym podawano lek przez 20 miesięcy. Wyniki otrzymane u gryzoni są skutkiem niegenotoksycznego, specyficznego mechanizmu, w którym pośredniczy receptor GLP-1, a na który gryzonie są szczególnie wrażliwe. W odniesieniu do ludzi związek ten jest mały, ale nie można wykluczyć go całkowicie. Nie wykryto żadnych innych guzów związanych z leczeniem. Badania na zwierzętach nie ujawniają bezpośredniego szkodliwego wpływu na płodność, choć wykazują nieco zwiększoną śmiertelność na wczesnym etapie życia płodowego przy podawaniu największej dawki. Podawanie leku Victoza w środkowym etapie ciąży powodowało zmniejszenie masy ciała matki i spowalniało wzrost płodu z niejednoznacznym wpływem na żebra u szczurów i zmienność kośćca u królików. W czasie ekspozycji na lek Victoza wzrost szczurów w okresie noworodkowym ulegał spowolnieniu, a w grupie, której podano dużą dawkę, efekt ten utrzymywał się po zakończeniu okresu karmienia mlekiem. Nie wiadomo, czy spowolnienie wzrostu u młodych 12

13 szczurów wynika ze zmniejszonego spożycia mleka związanego z bezpośrednim wpływem GLP-1, czy ze zmniejszonej produkcji mleka przez matkę, związanej z mniejszym spożyciem kalorii. 6. DANE FARMACEUTYCZNE 6.1 Wykaz substancji pomocniczych Disodu fosforan dwuwodny Glikol propylenowy Fenol Woda do wstrzykiwań 6.2 Niezgodności farmaceutyczne Substancje dodawane do leku Victoza mogą spowodować degradację liraglutydu. Nie wolno mieszać z innymi lekami, ponieważ nie przeprowadzono badań dotyczących zgodności produktu leczniczego. 6.3 Okres ważności 30 miesięcy. Po pierwszym użyciu: 1 miesiąc 6.4 Specjalne środki ostrożności przy przechowywaniu Przechowywać w lodówce (2 C - 8 C). Nie zamrażać. Przechowywać z dala od elementu chłodzącego. Po pierwszym użyciu: przechowywać w temperaturze poniżej 30 C lub przechowywać w lodówce (2 C - 8 C). Nie zamrażać. W celu ochrony przed światłem nie zdejmować nasadki z wstrzykiwacza w czasie przechowywania. 6.5 Rodzaj i zawartość opakowania Roztwór we wkładzie (szkło typu I) wyposażonym w tłok (bromobutyl) i korek (bromobutyl/poliizopren) w fabrycznie napełnionym jednorazowym wstrzykiwaczu wielodawkowym, wykonanym z polielfin i poliacetalu. Każdy wstrzykiwacz zawiera 3 ml roztworu wystarczającego na 30 dawek po 0,6 mg, 15 dawek po 1,2 mg lub 10 dawek po 1,8 mg. Wielkość opakowań: 1, 2, 3, 5 lub 10 fabrycznie napełnionych wstrzykiwaczy. Nie wszystkie wielkości opakowań mogą znajdować się w obrocie. 6.6 Szczególne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania leku do stosowania Lek Victoza nie powinien być stosowany, jeśli roztwór nie jest klarowny i bezbarwny. Leku Victoza nie należy stosować po zamrożeniu. Lek Victoza można podać stosując igły o długości do 8 mm i grubości od 32 G. Wstrzykiwacz jest przeznaczony do stosowania z igłami jednorazowymi typu NovoFine lub NovoTwist. Opakowanie nie zawiera igieł do wstrzykiwań. 13

14 Pacjenta należy poinformować, aby usuwał igłę do wstrzykiwań, zgodnie z lokalnymi wymaganiami, po każdym wstrzyknięciu i przechowywał wstrzykiwacz Victoza bez nałożonej igły. Zapobiega to zanieczyszczeniom, zakażeniu i wyciekowi leku. Zapewnia to precyzyjne dawkowanie. 7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsværd Dania 8. NUMER(-Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU 9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU / DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA 10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO Szczegółowa informacja o tym produkcie jest dostępna na stronie internetowej Europejskiej Agencji ds. Produktów Leczniczych (EMEA) 14

15 ANEKS II A. WYTWÓRCY SUBSTANCJI BIOLOGICZNIE CZYNNEJ ORAZ WYTWÓRCA ODPOWIEDZIALNY ZA ZWOLNIENIE SERII B. WARUNKI POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU 15

16 A. WYTWÓRCY SUBSTANCJI BIOLOGICZNIE CZYNNEJ ORAZ WYTWÓRCA ODPOWIEDZIALNY ZA ZWOLNIENIE SERII Nazwa i adres wytwórców substancji biologicznie czynnej(ych) Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsvaerd Dania B. WARUNKI POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU SZCZEGÓLNE OBOWIĄZKI DO SPEŁNIENIA PRZEZ PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Produkt leczniczy wydawany na receptę. WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO Nie dotyczy. INNE WARUNKI System nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii Podmiot odpowiedzialny musi zagwarantować wdrożenie i funkcjonowanie systemu nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, opisany w wersji 7.0 przedstawionej w Module wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego, przed skierowaniem produktu leczniczego na rynek oraz w czasie, gdy produkt jest dostępny na rynku. Plan zarządzania ryzykiem Podmiot odpowiedzialny zobowiązuje się do przeprowadzenia badań i dodatkowych działań dotyczących monitorowania bezpieczeństwa stosowania, wyszczególnionych w planie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, zgodnie z wersją 5.0 planu zarządzania ryzykiem (RMP) przedstawionego w Module wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego, oraz we wszelkich późniejszych aktualizacjach RMP zatwierdzonych przez CHMP. Zgodnie z wytycznymi CHMP dotyczącymi systemu zarządzania ryzykiem związanym z produktami leczniczymi stosowanymi u ludzi, zaktualizowany RMP należy przesłać w tym samym czasie, co następny okresowy raport o bezpieczeństwie (PSUR). Zaktualizowany plan zarządzania ryzykiem należy ponadto dołączyć: jeśli uzyskano nową informację mogącą mieć wpływ na aktualną Specyfikację dotyczącą Bezpieczeństwa, plan nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii lub działania mające na celu minimalizację ryzyka; w ciągu 60 dni po osiągnięciu celów kontrolnych (nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii lub minimalizacja ryzyka); na żądanie EMEA. 16

17 ANEKS III OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ I ULOTKA DLA PACJENTA 17

18 A. OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ 18

19 INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH OPAKOWANIE ZEWNĘTRZNE 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Victoza 6 mg/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu Liraglutyd 2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ(YCH) Jeden ml zawiera 6 mg liraglutydu. Jeden napełniony fabrycznie wstrzykiwacz zawiera 18 mg liraglutydu. 3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH Disodu fosforan dwuwodny, glikol propylenowy, fenol, woda do wstrzykiwań 4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu. 1 wstrzykiwacz 2 wstrzykiwacze 3 wstrzykiwacze 5 wstrzykiwaczy 10 wstrzykiwaczy Każdy wstrzykiwacz zawiera 3 ml roztworu wystarczającego na 30 dawek po 0,6 mg, 15 dawek po 1,2 mg lub 10 dawek po 1,8 mg. 5. SPOSÓB I DROGA(I) PODANIA Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Podanie podskórne. Wstrzykiwacz Victoza jest przeznaczony do stosowania z igłami jednorazowymi NovoFine i NovoTwist. Opakowanie nie zawiera igieł. 6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEDOSTĘPNYM I NIEWIDOCZNYM DLA DZIECI Lek przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci. 19

20 7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE Nie przechowywać wstrzykiwacza z nałożoną igłą. 8. TERMIN WAŻNOŚCI Termin ważności Zaprzestać używania wstrzykiwacza po miesiącu od pierwszego użycia. 9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA Przechowywać w lodówce. Nie zamrażać. Po pierwszym użyciu wstrzykiwacz przechowywać w temperaturze poniżej 30 C lub w lodówce. Nie zamrażać. W celu ochrony przed światłem nakładać nasadkę na wstrzykiwacz. 10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE 11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsværd Dania 12. NUMER(-Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU EU/0/00/000/ NUMER SERII Nr serii: 14. KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI Lek wydawany na receptę 15. INSTRUKCJA UŻYCIA 16. INFORMACJA PODANA BRAJLEM Victoza 20

21 MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH ETYKIETA FABRYCZNIE NAPEŁNIONEGO WSTRZYKIWACZA 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGA(I) PODANIA Victoza 6 mg/ml roztwór do wstrzykiwań Liraglutyd Podanie podskórne. 2. SPOSÓB PODAWANIA 3. TERMIN WAŻNOŚCI Termin ważności 4. NUMER SERII Nr serii: 5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY JEDNOSTEK 3 ml 6. INNE 21

22 B. ULOTKA DLA PACJENTA 22

23 ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Victoza 6 mg/ml roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu Liraglutyd Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty, gdy potrzebna jest rada lub dodatkowa informacja. Lek ten został przepisany ściśle określonej osobie i nie należy go przekazywać innym, gdyż może im zaszkodzić, nawet jeśli objawy ich choroby są takie same. Jeśli nasili się którekolwiek z działań niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiadomić lekarza, pielęgniarkę lub farmaceutę. Spis treści ulotki: 1. Co to jest lek Victoza i w jakim celu się go stosuje 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Victoza 3. Jak stosować lek Victoza 4. Możliwe działania niepożądane 5. Jak przechowywać lek Victoza 6. Inne informacje 1. CO TO JEST LEK VICTOZA I W JAKIM CELU SIĘ GO STOSUJE Lek Victoza zawiera substancję czynną liraglutyd. Pomaga ona zmniejszyć stężenie cukru we krwi tylko wtedy, gdy jest ono zbyt duże. Spowalnia również przejście pokarmu przez żołądek. Lek Victoza jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 jeśli: metformina lub sulfonylomocznik (taki jak glimepiryd lub glibenklamid) w monoterapii, pomimo podawania maksymalnej tolerowanej dawki nie wystarczają do kontroli stężenia cukru we krwi. metformina w skojarzeniu z sulfonylomocznikiem (takim jak glimepiryd lub glibenklamid) lub metformina w skojarzeniu z glitazonem (takim jak rozyglitazon lub pioglitazon) nie wystarczają do kontroli stężenia cukru we krwi. 2. INFORMACJE WAŻNE PRZED ZASTOSOWANIEM LEKU VICTOZA Kiedy nie stosować leku Victoza jeśli stwierdzono uczulenie (nadwrażliwość) na liraglutyd lub którykolwiek z pozostałych składników leku Victoza (wymienionych w punkcie 6. Co zawiera lek Victoza). Kiedy zachować szczególną ostrożność, stosując lek Victoza jeśli stosuje się również sulfonylomocznik (taki jak glimepiryd lub glibenklamid), lekarz może zalecić badanie stężenia cukru we krwi. Pomoże mu to stwierdzić, czy należy zmienić dawkę sulfonylomocznika. Leku Victoza nie należy stosować, w przypadku cukrzycy typu 1 lub cukrzycowej kwasicy ketonowej. Lek Victoza nie powinien być stosowany u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. Nie zaleca się stosowania leku Victoza u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit oraz (lub) gastroparezą cukrzycową. W przypadku występowania objawów ostrego zapalenia trzustki, takich jak utrzymujący się, silny ból brzucha, należy skontaktować się z lekarzem. 23

24 Stosowanie leku Victoza z innymi lekami Należy poinformować lekarza, pielęgniarkę lub farmaceutę o wszystkich przyjmowanych ostatnio lekach, również tych, które wydawane są bez recepty. W szczególności należy poinformować lekarza, pielęgniarkę lub farmaceutę o przyjmowanych lekach zawierających którąkolwiek z następujących substancji czynnych: insulina - lek Victoza nie jest zalecany w przypadku stosowania insuliny. sulfonylomocznik (taki jak glimepiryd lub glibenklamid). Możliwe jest wystąpienie hipoglikemii (małego stężenia cukru we krwi) w przypadku stosowania leku Victoza razem z sulfonylomocznikiem, gdyż sulfonylomocznik zwiększa ryzyko hipoglikemii. W przypadku rozpoczęcia stosowania tych leków jednocześnie po raz pierwszy, lekarz może zalecić zmniejszenie dawki sulfonylomocznika. Objawy ostrzegawcze małego stężenia cukru we krwi patrz punkt 4. Stosowanie leku Victoza z jedzeniem i piciem Lek Victoza można stosować niezależnie od posiłków. Ciąża i karmienie piersią Należy poinformować lekarza, jeśli jest się w ciąży, podejrzewa się ciążę lub planuje się zajść w ciążę. Leku Victoza nie powinno się stosować w okresie ciąży. Nie wiadomo czy lek Victoza może mieć szkodliwy wpływ na płód. Nie wiadomo, czy lek Victoza przenika do mleka matki. Nie należy stosować leku Victoza podczas karmienia piersią. W czasie ciąży lub karmienia piersią należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku. Prowadzenie pojazdów i obsługa maszyn Podczas prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn należy unikać małego stężenia cukru we krwi (hipoglikemii), gdyż może to negatywnie wpłynąć na zdolność koncentracji. Lekarz udzieli niezbędnej informacji. 3. JAK STOSOWAĆ LEK VICTOZA Lek Victoza należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku wątpliwości należy ponownie skontaktować się z lekarzem, pielęgniarką lub farmaceutą. Dawka początkowa wynosi 0,6 mg raz na dobę przez co najmniej tydzień. Lekarz poinformuje, kiedy należy zwiększyć dawkę do 1,2 mg raz na dobę. Lekarz może później zalecić zwiększenie dawki do 1,8 mg raz na dobę, jeśli nie osiągnie się odpowiedniej kontroli stężenia cukru we krwi po zastosowaniu dawki 1,2 mg. Nie należy zmieniać dawki bez zalecenia lekarza. Lek Victoza jest podawany we wstrzyknięciu pod skórę (podskórnie). Nie wolno wstrzykiwać go do żyły ani do mięśni. Najlepsze miejsca do samodzielnego wykonania wstrzyknięcia to przednia część ud, brzuch lub górna część ramienia. Można samodzielnie wykonać wstrzyknięcie o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłków. Po wybraniu najbardziej dogodnej pory dnia zaleca się wstrzykiwanie leku Victoza w przybliżeniu o tej samej porze. Przed pierwszym użyciem wstrzykiwacza lekarz lub pielęgniarka pokażą, jak należy go używać. Szczegółowa instrukcja użycia znajduje się na odwrocie ulotki. 24

25 Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Victoza W przypadku zastosowania większej niż zalecana dawki leku Victoza należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Może być konieczne leczenie. W przypadku zastosowania zbyt dużej dawki leku Victoza możliwe jest wystąpienie nudności i wymiotów. Pominięcie zastosowania leku Victoza W przypadku pominięcia dawki należy zastosować lek Victoza natychmiast po przypomnieniu sobie o tym. Jeśli jednak minęło ponad 12 godzin od momentu, kiedy powinno się zastosować lek Victoza, należy pominąć dawkę, o której się zapomniało. Następnego dnia tak jak zwykle zastosować kolejną dawkę. Nie należy następnego dnia przyjmować dodatkowej dawki lub zwiększać dawki w celu uzupełnienia dawki pominiętej. Przerwanie stosowania leku Victoza Nie należy przerywać stosowania leku Victoza bez konsultacji z lekarzem. W przypadku przerwania stosowania leku stężenie cukru we krwi może się zwiększyć. W razie wątpliwości związanych ze stosowaniem leku należy zwrócić się do lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty. 4. MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE Jak każdy lek, Victoza może powodować działania niepożądane, choć nie u każdego one wystąpią. Działania niepożądane mogą występować z określonymi częstotliwościami, zdefiniowanymi w następujący sposób: bardzo często: występuje u 1 pacjenta na 10, często: występuje u 1-10 pacjentów na 100, niezbyt często: występuje u 1-10 pacjentów na 1000, rzadko: występuje u 1-10 pacjentów na , bardzo rzadko: występuje u mniej niż u 1 pacjenta na , nieznana: częstość nie może być oszacowana na podstawie dostępnych danych. Bardzo częste działania niepożądane Nudności (mdłości). Zwykle przemijające. Biegunka. Zwykle przemijająca. Częste działania niepożądane Hipoglikemia (małe stężenie cukru we krwi). Objawy ostrzegawcze małego stężenie cukru we krwi mogą się pojawić nagle, a zalicza się do nich: zimne poty, zimną bladą skórę, ból głowy, kołatania serca, mdłości, uczucie silnego głodu, zaburzenia widzenia, senność, uczucie osłabienia, nerwowość, niepokój, stan splątania, zaburzenia koncentracji. Lekarz udzieli informacji na temat, jak leczyć objawy spowodowane małym stężeniem cukru we krwi i jak się zachować w tym przypadku. Jeśli przyjmuje się lek z sulfonylomocznikiem w momencie rozpoczęcia stosowania leku Victoza, lekarz może zalecić zmniejszenie dawki leku z sulfonylomocznikiem. Ból głowy Wymioty Niestrawność Zapalenie żołądka. Do objawów należą: ból żołądka, nudności i wymioty. Refluks żołądkowo-przełykowy. Do objawów należy zgaga. Bolesny lub wzdęty brzuch Dyskomfort w jamie brzusznej Zakażenia wirusowe żołądka Zaparcie Wzdęcia z oddawaniem wiatrów 25

26 Brak apetytu Zapalenie oskrzeli Przeziębienie Zawroty głowy Zmęczenie Gorączka Ból zębów Reakcje w miejscu wstrzyknięcia (takie jak zasinienienie, podrażnienie, ból, swędzenie i wysypka). Niezbyt częste działania niepożądane zapalenie trzustki Rzadkie działania niepożądane obrzęk naczynioworuchowy Jeśli nasili się którekolwiek z działań niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiadomić lekarza, pielęgniarkę lub farmaceutę. 5. JAK PRZECHOWYWAĆ LEK VICTOZA Lek przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci. Nie stosować leku Victoza po upływie terminu ważności zamieszczonego na etykiecie wstrzykiwacza i opakowaniu zewnętrznym po napisie Termin ważności. Termin ważności oznacza ostatni dzień danego miesiąca. Przed otwarciem: Przechowywać w lodówce (2 C - 8 C). Nie zamrażać. Przechowywać z dala od zamrażalnika. Po pierwszym użyciu: Wstrzykiwacz można przechowywać do jednego miesiąca w temperaturze poniżej 30 C lub w lodówce (2 C - 8 C), z dala od zamrażalnika. Nie zamrażać. Jeśli wstrzykiwacz nie jest używany, w celu ochrony przed światłem nakładać nasadkę na wstrzykiwacz. Nie stosować leku Victoza, jeśli roztwór nie jest klarowny i bezbarwny. 6. INNE INFORMACJE Co zawiera lek Victoza Substancją czynną leku jest liraglutyd. 1 ml roztworu do wstrzyknięć zawiera 6 mg liraglutydu. Jeden fabrycznie napełniony wstrzykiwacz zawiera 18 mg liraglutydu. Inne składniki leku to disodu fosforan dwuwodny, glikol propylenowy, fenol oraz woda do wstrzykiwań. Jak wygląda lek Victoza i co zawiera opakowanie Lek Victoza jest dostarczany jako przejrzysty, bezbarwny roztwór do wstrzykiwań w fabrycznie napełnionym wstrzykiwaczu. Każdy wstrzykiwacz zawiera 3 ml roztworu wystarczającego na 30 dawek po 0,6 mg, 15 dawek po 1,2 mg lub 10 dawek po 1,8 mg. Lek Victoza jest dostępny w opakowaniach zawierających 1, 2, 3, 5 lub 10 wstrzykiwaczy. Nie wszystkie wielkości opakowań mogą znajdować się w obrocie. 26

27 Podmiot odpowiedzialny i wytwórca Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsværd Dania Data zatwierdzenia ulotki: Szczegółowa informacja o tym produkcie jest dostępna na stronie internetowej Europejskiej Agencji ds. Produktów Leczniczych (EMEA) 27

28 Instrukcja użycia wstrzykiwacza Victoza Przed użyciem wstrzykiwacza Victoza należy uważnie zapoznać się z treścią poniższej instrukcji. Wstrzykiwacz Victoza zawiera 18 mg liraglutydu. Można wybrać dawki 0,6 mg, 1,2 mg oraz 1,8 mg. Wstrzykiwacz Victoza jest przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami do wstrzykiwań NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm i grubości od 32 G. Wstrzykiwacz Victoza Nasadka wstrzykiwacza Wkład Podziałka wkładu Okienko Wskaźnik Przycisk podania dawki Symbol sprawdzania przepływu Pokrętło nastawiania dawki Igła (przykład) Zewnętrzna osłonka igły Wewnętrzna osłonka igły Igła Papierowa nalepka Przygotowanie wstrzykiwacza Victoza A. Zdjąć nasadkę. B. Zdjąć papierową nalepkę z nowej igły jednorazowej. Mocno i starannie przykręcić igłę do wstrzykiwacza. C. Zdjąć zewnętrzną osłonkę igły i zachować ją na później. D. Zdjąć wewnętrzną osłonkę igły i wyrzucić ją. 28

29 Do każdego wstrzyknięcia należy użyć nowej igły aby zapobiec zanieczyszczeniom. Należy uważać, by nie zagiąć ani nie złamać igły. Nigdy nie należy nakładać ponownie wewnętrznej osłonki igły. Zmniejsza to ryzyko skaleczenia się igłą. Sprawdzanie przepływu Przed każdym wstrzyknięciem stosując nowy wstrzykiwacz należy zawsze sprawdzić przepływ w następujący sposób. Wybrano symbol sprawdzania przepływu E. Obracać pokrętłem nastawiania dawki, aż symbol sprawdzania przepływu ustawi się w jednej linii ze wskaźnikiem. F. Trzymając wstrzykiwacz igłą skierowaną do góry kilka razy delikatnie popukać palcem we wkład, aby pęcherzyki powietrza zebrały się w górnej części wkładu. G. Trzymając wstrzykiwacz wciąż igłą skierowaną do góry, nacisnąć przycisk podania dawki, aż oznaczenie 0 mg ustawi się w jednej linii ze wskaźnikiem. Powtarzać etapy od E do G, aż na końcu igły pojawi się kropla liraglutydu. Jeśli po sześciu powtórzeniach kropla nie pojawi się, należy zmienić igłę i powtórzyć etapy od E do G kolejne sześć razy. Jeśli kropla liraglutydu nadal się nie pojawia, oznacza to, że wstrzykiwacz jest wadliwy i należy użyć nowego. W przypadku upuszczenia wstrzykiwacza na twardą powierzchnię lub podejrzeń, że wstrzykiwacz uległ uszkodzeniu, zawsze należy nałożyć nową jednorazową igłę i przed wstrzyknięciem sprawdzić przepływ. Nastawienie dawki Należy zawsze się upewnić, że wskaźnik jest w jednej linii z oznaczeniem 0 mg. 29

30 Wybrano 0,6 mg Wybrano 1,2 mg Wybrano 1,8 mg H. Obracać pokrętłem nastawiania dawki, aż oznaczenie odpowiedniej dawki (0,6 mg, 1,2 mg lub 1,8 mg) ustawi się w jednej linii ze wskaźnikiem. Jeżeli przez pomyłkę wybrano złą dawkę, należy obracać pokrętłem nastawiania dawki w tył lub w przód, aż oznaczenie odpowiedniej dawki i wskaźnik znajdą się w jednej linii. W czasie cofania pokrętła nastawiania dawki należy uważać, aby nie wcisnąć przycisku podania dawki, gdyż może to spowodować wyciek liraglutydu. Jeśli pokrętło nastawiania dawki zatrzymuje się, zanim pożądana dawka ustawi się w jednej linii ze wskaźnikiem, oznacza to, że nie ma wystarczająco dużo liraglutydu do podania pełnej dawki. Można wtedy: podzielić dawkę na dwa wstrzyknięcia Obracać pokrętłem nastawiania dawki w dowolnym kierunku, aż oznaczenie 0,6 mg lub 1,2 mg ustawi się w jednej linii ze wskaźnikiem. Wstrzyknąć dawkę. Przygotować nowy wstrzykiwacz i wstrzyknąć pozostałą ilość miligramów potrzebnych do uzupełnienia dawki wstrzyknąć pełną dawkę nowym wstrzykiwaczem Jeśli pokrętło nastawiania dawki zatrzymuje się, zanim oznaczenie 0,6 mg ustawi się w jednej linii ze wskaźnikiem, należy przygotować nowy wstrzykiwacz i wstrzyknąć nim pełną dawkę. W czasie obracania pokrętłem nastawiania dawki słychać kliknięcia. Należy się nimi posłużyć w celu wyboru ilości liraglutydu do wstrzyknięcia. Nie należy korzystać z podziałki wkładu w celu odmierzenia ilości liraglutydu potrzebnej do wstrzyknięcia, gdyż nie jest ona wystarczająco dokładna. Nie należy próbować wybierać dawek innych niż 0,6 mg, 1,2 mg lub 1,8 mg. Liczby w okienku muszą być dokładnie w jednej linii ze wskaźnikiem, aby zapewnić podanie odpowiedniej dawki. Wykonanie wstrzyknięcia Wbić igłę pod skórę, stosując się do zaleceń lekarza lub pielęgniarki. Następnie zastosować się do poniższych instrukcji: 30

31 I. W celu wykonania wstrzyknięcia nacisnąć przycisk podania dawki, aż oznaczenie 0 mg ustawi się w jednej linii ze wskaźnikiem. Należy uważać, by nie dotykać okienka palcami ani nie naciskać przycisku podania dawki z boku w czasie wstrzyknięcia. Może to zablokować wstrzykiwanie. Trzymać przycisk dawki wciśnięty i pozostawić igłę pod skórą przez przynajmniej 6 sekund, aby upewnić się, że podano pełną dawkę. J. Wyjąć igłę. Na końcu igły może pojawić się kropla liraglutydu. Jest to normalne i nie ma wpływu na podaną dawkę. K. Wprowadzić końcówkę igły do zewnętrznej osłonki igły bez jej dotykania. L. Kiedy igła się w niej schowa, ostrożnie docisnąć do oporu zewnętrzną osłonkę igły. Następnie odkręcić igłę. Ostrożnie wyrzucić igłę i z powrotem nałożyć nasadkę na wstrzykiwacz. Jeśli wstrzykiwacz jest pusty, należy go ostrożnie wyrzucić po odkręceniu igły. Należy wyrzucić wstrzykiwacz i igłę zgodnie z lokalnymi przepisami. Po każdym wstrzyknięciu należy zdjąć igłę i przechowywać wstrzykiwacz Victoza bez nałożonej igły. Zapobiega to zanieczyszczeniom, zakażeniu lub wyciekowi liraglutydu. Zapewnia to także precyzyjne dawkowanie. Opiekunowie powinni bardzo ostrożnie obchodzić się ze zużytymi igłami, aby uniknąć ukłucia się igłą. Obchodzenie się ze wstrzykiwaczem Victoza Wstrzykiwacz Victoza jest precyzyjny i bezpieczny w użyciu. Należy jednak o niego dbać: nie należy próbować reperować ani rozmontowywać wstrzykiwacza. przechowywać wstrzykiwacz z dala od kurzu, brudu i wszelkiego rodzaju płynów. czyścić wstrzykiwacz szmatką zwilżoną łagodnym detergentem. Wstrzykiwacza nie należy próbować myć, namaczać ani smarować, ponieważ można go w ten sposób uszkodzić. Ważne informacje Nie udostępniać wstrzykiwacza Victoza innym osobom. Wstrzykiwacz Victoza przechowywaćw miejscu niedostępnym dla innych, zwłaszcza dzieci. 31