UCHWAŁA NR X/54/2011 RADY GMINY JORDANÓW ŚLĄSKI. z dnia 15 listopada 2011 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR X/54/2011 RADY GMINY JORDANÓW ŚLĄSKI z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Jordanów Śląski na lata Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt.15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) oraz art. 6 ust.2 pkt. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz z późn. zm.), Rada Gminy Jordanów Śląski uchwala, co następuje: 1. Uchwala się Gminny program przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata stanowiący załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Jordanów Śląski. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Gminy Mirosław Cholewa Id: LKRNF-HKDTM-QOBYW-JWZIP-XYTOJ. Podpisany Strona 1

2 Uzasadnienie Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. Nr 125, poz. 842 ) nakłada na gminę obowiązek tworzenia gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym opracowanie i realizację Gminnego Programu Przeciwdziałania przemocy w Rodzinie oraz tworzenie Zespołów Interdyscyplinarnych. Zgodnie z interpretacją zapisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nowelizowanej w czerwcu 2010 r. procedura tworzenia Zespołów Interdyscyplinarnych powinna odbywać się w czterech następujących sobie krokach: 1) stworzenie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata , 2) podjęcie uchwały Rady Gminy w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania, 3) zawarcie Porozumień pomiędzy Wójtem, a instytucjami, o których mowa w art. 9a ust. 8 cytowanej ustawy (Policja, Gminny ośrodek Pomocy Społecznej, Ochrona Zdrowia), 4) powołanie Zespołu Interdyscyplinarnego w drodze Zarządzenia. Przedstawiony projekt uchwały w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata jest propozycją działań na rzecz przeciwdziałania przemocy. Załącznik do Uchwały Nr X/54/2011 Rady Gminy Jordanów Śląski z dnia 15 listopada 2011 r. Zalacznik1.doc Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Jordanów Śląski na lata Id: LKRNF-HKDTM-QOBYW-JWZIP-XYTOJ. Podpisany Strona 1

3 Załącznik do uchwały Nr X/54/2011 Rady Gminy Jordanów Śl. z dnia 15 listopada 2011 roku Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Jordanów Śląski na lata

4 SPIS TREŚCI 1.Wstęp. 3 2.Podstawy prawne programu Zjawisko przemocy określenie problemu 3 4.Diagnoza zjawiska przemocy.4 5. Cele Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy oraz przewidywane efekty realizacji9 programu Finansowanie programu ( przewidywane skutki finansowe) Monitoring 11 2

5 1. Wstęp Przemoc jest zjawiskiem powszechnie występującym w społeczeństwie, stała się również przedmiotem świadomych i skoordynowanych działań zaradczych. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr poz. 1493) nakłada na samorządy obowiązek tworzenia lokalnego systemy przeciwdziałania przemocy praz opracowanie Gminnego programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Z uwagi na powyższe w celu efektywnego przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszanie jej negatywnych następstw w życiu rodzinnym i społecznym opracowany został Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy Gminy Jordanów Śl na lata , który koreluje z Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy oraz Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Jordanów Śl. na lata Podstawy Prawne Programu Gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie realizowany będzie w oparciu o następujące przepisy: Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata ; ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493)z późn. zm.; ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi ( Dz. U. Nr 147, poz z 2002 r. z póź. zm.) ustawę o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. ( Dz. U. z 2009, Nr 175, poz z późn. zm. 2. Zjawisko przemocy określenie problemu Przemoc w rodzinie dotyka ludzi niezależnie od miejsca zamieszkania i statusu społecznego, stanowi poważny problem społeczny. Dla lepszego rozpoznania zjawiska przemocy w rodzinie konieczne jest jego zdefiniowanie. W niektórych przypadkach przejawy przemocy są takie jednoznacznie, ze nie pozostawiają żadnych wątpliwości, w innych bardziej złożonych, niezbędne jest określenie możliwie jasnych kryteriów oceny. Przemoc w rodzinie nie jest łatwa do rozpoznania. Powszechnie przyjmuje się że jest to działanie; 3

6 intencjonalne i skierowane przeciwko innym członkom rodziny co oznacza, że jest zamierzonym działaniem lub zaniechaniem mającym na celu całkowitą kontrolę nad ofiarami; naruszające prawa i dobra osobiste ofiar co oznacza, że sprawca wykorzystuje swoją przewagę, narusza podstawowe prawa człowieka, np. prawo do nietykalności fizycznej, godności i szacunku; wykorzystuje wyraźną asymetrię sił - ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy; powoduje ból i cierpienie - sprawca naraża zdrowie i życie ofiar, co powoduje, że ofiary mają mniejszą zdolność do samoobrony. Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje przemocy; przemoc fizyczna, obejmująca działanie bezpośrednie, które wyrządzają ból i cierpienie fizyczne; przemoc psychiczna, która jest bezpośrednim działaniem krzywdzącym, wykorzystującym mechanizm procesów psychologicznych; przemoc seksualna, działająca w obszarze zachowań seksualnych, naruszająca intymność pożycia; przemoc ekonomiczna, dotycząca warunków materialnych, która opiera się na uzależnieniu ofiary od statusu materialnego sprawcy. Zjawisko przemocy w rodzinie dotykające społeczność lokalną jest ściśle powiązane z innymi obszarami problemów społecznych, dlatego ich rozwiązanie powinno być wspólnym interesem uzupełniających się działań specjalistów, instytucji i organizacji, min. placówek opiekuńczo wychowawczych, służby zdrowia, pomocy społecznej, instytucji porządku publicznego, organizacji pozarządowych. Każde z nich ma do czynienia z innym aspektem zjawiska, jednak działając osobno nie prowadzi do zwiększenia jakości wsparcia społecznego w obszarze przemocy wewnątrzrodzinnej. Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie daje szanse stworzenia jednolitej strategii wsparcia oraz zdecydowanego podniesienia skuteczności udzielanej pomocy. Jednym z podstawowych tego warunków jest poczucie wspólnego celu w sensie działań społecznych oraz scalenie środowiska przy jego realizacji. 4. Diagnoza zjawiska przemocy dane ogólnopolskie W Polsce nie istniej żaden centralny i ujednolicony system zbierania danych na temat zjawiska przemocy w rodzinie. Jednymi źródłami informacji są badania opinii społecznych oraz dane z dokumentacji policyjnych i sadowych. W maju i czerwcu 2008r. TNS OBOP zbadał problem przemocy w rodzinie wobec dzieci. 4

7 Celem było oszacowanie zjawiska przemocy w rodzinie, zintegrowanie postaw społecznych i reakcji na przemoc oraz stereotypów związanych z przemocą wobec dzieci. W badaniu wzięto pod uwagę cztery formy przemocy; psychiczną, ekonomiczną, fizyczna oraz seksualną. Badanie 3000 wywiadów zostało przeprowadzone na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie Polaków w wieku 18 i więcej lat, a także na podstawie 502 wywiadów przeprowadzonych z przedstawicielami grup zawodowych; pedagogów, policjantów, kuratorów, pracowników służby zdrowia, pracowników socjalnych OPS. Z uzyskanych danych wynika, że 15% polaków posiadających dzieci do 18 roku życia stosowało wobec nich przemoc przynajmniej raz, 12% więcej niż jeden raz, 1% - wiele razy. przemoc fizyczną wobec dzieci stosowało 9% rodziców; w tym w formie klapsów - 56%, szarpania i popychania 20%, uderzenia lekką ścierką, paskiem 15%, ciągnięcia za ucho i włosy 5%,uderzeń dziecka przedmiotem, tak żeby na ciele pozostały ślady ( siniaki, skaleczenia) 5%. Do stosowania innych form przemocy fizycznej przyznało się mniej niż 4% badanych rodziców. Przemoc psychiczną stosowało 8% badanych, a 2% rodziców przemoc ekonomiczną. Do stosowania przemocy seksualnej przyznało się mniej niż 1% badanych. Z przeprowadzonych badań wynika, że ofiarami przemocy( psychicznej, ekonomicznej lub fizycznej), której sprawcami są rodzice, częściej padają chłopcy, niż dziewczynki. Z deklaracji sprawców wynika, że przestają stosować przemoc wobec dzieci w miarę ich dorastania. Osoby bite w dzieciństwie często biją własne dzieci; 35% bitych rodziców przynajmniej raz uderzyło dziecko. Czterech na stu sprawców przemocy wobec dzieci przyznaje, że dopuściło się przemocy wobec swojego dziecka pod wpływem alkoholu. Badający pytali, czy rodziny, w których występuje przemoc, zwracają się po pomoc do specjalistycznych instytucji, okazało się że zdecydowana większość 82% rodzin nie korzystała z pomocy żadnych organizacji. Tylko 18 % poprosiło o pomoc instytucjonalną. Najczęściej, ze względu na swój zawód z przypadkami przemocy wobec dzieci maja do czynienia; - policjanci; - kuratorzy; - pracownicy socjalni; - pedagodzy. Najmniej aktywni w niesieniu pomocy są pracownicy służby zdrowia. Co roku w polskich sądach obywa się około 200 procesów o morderstwo, związanych z przemocą domową. Szacuje się, że ujawniane jest tylko co czwarte przestępstwo. Statystyki ministerstwa sprawiedliwości mówią, że 98% 5

8 sprawców przestępstw znęcania się nad rodziną to mężczyźni, a wśród ofiar 815 to kobiety. Z danych WHO wynika, że w Polsce 5% zgonów dzieci jest następstwem przemocy z powodu uszkodzeń ciała. diagnoza zjawiska przemocy w gminie Jordanów Śl. Liczba ludności w gminie Jordanów Śl., wg stanu na dzień 31 grudnia 2011r. wynosi 3080 tys. z czego 1538 to mężczyźni a 1542 to kobiety. Wg danych Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2010 r. wpłynęło 6 wniosków o zobowiązanie do podjęcia leczenia alkoholowego. We wszystkich tych przypadkach w rodzinach tych występuje zjawisko przemocy. Wśród rodzin korzystających z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej, problem przemocy w rodzinie, jako przyczynę dysfunkcji w rodzinie rozpoznano w 2010 r. wśród 7 rodzin. Biorąc pod uwagę że w tych rodzinach wspólnie zamieszkuje 27 osób, oznacza to, że problem ten dotyka każdego członka rodziny. Prawie we wszystkich przypadkach sprawcą przemocy jest osoba uzależniona od alkoholu. Pracownicy GOPS podejrzewają że przemoc w rodzinie występuje jeszcze w co najmniej 8 rodzinach, lecz ofiary przemocy nie chcą się przyznać że wobec nich stosowana jest przemoc. Z obserwacji pracowników socjalnych oraz na podstawie analizy dokumentów Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że skala występowania zjawiska przemocy na przełomie ostatnich lat rośnie. Zjawisko przemocy często łączy się z bezradnością w sprawach opiekuńczo wychowawczych, nie odzwierciedla w pełni faktycznej skali problemu ponieważ jest to temat wstydliwy, bardzo często zatajany, aż do zaistnienia sytuacji bezpośredniej przemocy fizycznej. Z danych Komisariatu Policji w Sobótce wynika, że w 2010 r. policjanci interweniowali 5 razy na zgłoszenia o przemocy domowej, w wyniku interwencji zostały założone w 3 przypadkach Niebieskie Karty, odnotowano również 1 interwencję związaną z przemocą w Gimnazjum Publicznym w Jordanowie Śl. W 2010 r. zostały przeprowadzone badania ankietowe w Gimnazjum Publicznym w Jordanowie Śl., uczestniczyło w nim 99 uczniów ze wszystkich klas gimnazjalnych. Wśród wielu pytań dotyczących środków uzależniających, dwa pytania dotyczyły przemocy w szkole. Wyniki badania wskazują, iż 60 uczniów spośród badanych ( 61%) opowiada się za uzasadnionym użyciem przemocy. Za uzasadnienie uznają, naśmiewanie się ( 22 uczniów), odreagowanie krzywdy (27 uczniów), lub samoobronę (21 osób). Nieliczni uznają za stosowne używanie przemocy przy zakładzie 3 osoby, obronie innych ( 2 uczniów) lub z chęci zaimponowania - 6 osób. Z wniosków podsumowujących ankietę wynika, że utrzymuje się wysoka skłonność uczniów do zachowań agresywnych, nie ma jednak tendencji wzrostowych zachowań przemocowych. 6

9 5. Cele Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy Cel ogólny: Stworzenie jednolitego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie Oczekiwane efekty : zapewnienie poczucia bezpieczeństwa osobom doświadczającym przemocy w rodzinie, przeciwdziałanie zjawisku przemocy oraz promowanie skutecznych form pomocy osobom krzywdzonym. Cele szczegółowe: działania promocyjne w środowisku lokalnym na rzecz podnoszenia wiedzy mieszkańców na temat zjawiska przemocy w rodzinie poprawa skuteczności i jakości działań instytucji i osób działających w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie rozbudowanie lokalnej oferty pomocy i wsparcia dla osób doświadczających przemocy w rodzinie opracowanie działań edukacyjno korekcyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie Cele programu służą stworzeniu sprawnego systemu profilaktyczno informacyjnego, w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zintegrowanego z gminnym systemem wsparcia i pomocy dziecku w rodzinie, będą one osiągane poprzez poniższe zadania. Cel szczegółowy; Działania promocyjne w środowisku lokalnych na rzecz podnoszenie wiedzy mieszkańców na temat zjawiska przemocy w rodzinie. 1. prowadzenie kampanii społecznych propagujących idee programu 2. podnoszenie wiedzy osób pokrzywdzonych na temat dostępnych form pomocy Ad. 1 prowadzenie kampanii społecznych propagujących idee programu Realizatorzy: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd Gminy w Jordanowie Śl. Poddziałanie: działania promujące świadomość społeczną w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie oraz 7

10 Rezultaty: świadomości prawnej i konsekwencji wynikających w funkcjonowaniu rodziny w relacji przemocy zwiększenie dostępu do informacji na temat założeń programu wśród mieszkańców, pozyskanie dodatkowych postulatów do realizacji programu zwiększenie liczby zgłoszeń problemu przemocy Ad.2 podnoszenie wiedzy osób pokrzywdzonych na temat dostępnych form pomocy Realizatorzy: GOPS w Jordanowie Śl. Poddziałanie: opracowanie materiałów postępowania interwencyjnego w sytuacjach przemocy w rodzinie rozpowszechnienie informacji w postaci ulotek, plakatów, broszurek Rezultaty: podnoszenie wiedzy osób pokrzywdzonych na temat pomocy większa dostępność informacji o miejscach i formach udzielanej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie większa dostępność do informacji o podmiotach udzielających wsparcia osobom doświadczającym przemocy domowej oraz formach udzielonego wsparcia Cel szczegółowy: Poprawa skuteczności i jakości działań instytucji i osób działających obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie; 1. systematyczne diagnozowanie skali zjawiska przemocy 2. opracowanie jednolitych standardów postępowania Ad. 1 systematyczne diagnozowanie skali zjawiska przemocy w rodzinie Realizatorzy: GOPS Jordanów Śl., zespół interdyscyplinarny Poddziałanie: diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie stworzenie bazy danych 8

11 Rezultaty: pozyskanie danych obrazujących skalę zjawiska przemocy zgromadzenie danych na temat zasobów instytucjonalnych oraz potencjału własnego środowiska lokalnego określenie obszarów które wymagają wsparcia efektywne wykorzystanie własnych zasobów Ad. 2 opracowanie jednolitych standardów postępowania Realizatorzy: GOPS Jordanów Śl., Urząd Gminy w Jordanowie Śl., Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policja Poddziałanie: Rezultaty: stworzenia wspólnej płaszczyzny prac w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, pracowników różnych instytucji zajmujących się pomocą dziecku i rodzinie powołanie zespołu interdyscyplinarnego opracowanie standardów i procedur wsparcia osób doświadczających przemocy w rodzinie dla instytucji zawodowo zajmujących się problemem powołanie Zespołu Interdyscyplinarnego opracowanie ustaleń i regulaminu działania zespołu wzmocnienie systemu wsparcia dla osób doświadczających przemocy w rodzinie stworzenie spójnego systemu wsparcia wypracowanie jednolitego standardu współpracy Cel szczegółowy; Rozbudowanie lokalnej oferty pomocy i wsparcia dla osób doświadczających przemocy w rodzinie 1. zapewnienie wsparcia informacyjnego psychologicznego, pedagogicznego, prawnego osobom doświadczających przemocy 2. zwiększenie dostępności do podstawowych elementów wsparcia na etapie interwencji. Ad. 1 zapewnienie wsparcia informacyjnego psychologicznego, pedagogicznego, prawnego osobom doświadczającym przemocy 9

12 Realizatorzy: Zespół interdyscyplinarny, GOPS Jordanów Śl. Poddziałanie ; Rezultaty : poszerzenie oferty placówek działających w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie o zakres poradnictwa psychologicznego, prawnego i socjalnego upowszechnienie informacji o podmiotach działających na rzecz osób doświadczających przemocy w rodzinie skoordynowanie systemu pomagania osobom doświadczających przemocy w rodzinie rozszerzenie oferty świadczonych usług na rzecz osób dotkniętych przemocą domową Ad. 2 zwiększenie dostępności do podstawowych elementów wsparcia na etapie interwencji Realizatorzy: GOPS Jordanów Śl, Zespół interdyscyplinarny, Policja Poddziałania : Rezultaty : udzielenie pomocy i wsparcia w miejscu zamieszkania interwencja informowanie osób doświadczających przemocy o ich prawach i możliwościach uzyskania pomocy pomoc osobom doświadczającym przemocy zmuszonym do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania zapewnienie poczucia bezpieczeństwa osobom doświadczającym przemocy w trakcie sytuacji kryzysowej podniesienie jakości systemu wsparcia na rzecz osób doświadczających przemocy Cel szczegółowy: Opracowanie działań edukacyjno korekcyjnych dla dla sprawców przemocy 10

13 1. opracowanie i realizacja programów korekcyjno- edukacyjnych dla osób stosujących przemoc 2. wzmocnienie prawnych aspektów przeciwdziałania przemocy w rodzinie Ad. 2 opracowanie i realizacja programu korekcyjno- edukacyjnego dla osób stosujących przemoc Realizatorzy: Zespół interdyscyplinarny Poddziałanie: Rezultaty: 6. Finansowanie Programu wdrożenie i realizacja programów korekcyjno edukacyjnych opracowanie procedury postępowania wobec sprawców przemocy opracowanie działań korekcyjno edukacyjnych ze sprawcami przemocy Finansowanie zadań będzie się odbywać ze środków budżetowych Urzędu Gminy w Jordanowie Śl, - będą to środki oddane do dyspozycji GOPS na cele statutowe oraz z Funduszu Przeciwdziałania Alkoholizmowi w ramach zadań realizowanych w Gminnym Programie Przeciwdziałania Uzależnień. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi nakłada na gminę obowiązek podejmowania działań służących ochronie przed przemocą w oparciu o środki uzyskane ze zezwoleń na sprzedaż alkoholu. 7. Monitorowanie i realizacja programu Wójt Gminy w Jordanowie Śl. sprawuje na bieżąco nadzór nad realizacją programu i podejmuje niezbędne działania zmieniające do osiągnięcia wyżej wymienionych celów. 11