Digitalizacja inny wymiar muzeum. Medal świętego Krzysztofa. Nocne zwiedzanie. Teatr mój widzę ogromny

Transkrypt

1 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA ISSN X wiosna lato nr Digitalizacja inny wymiar muzeum Medal świętego Krzysztofa Nocne zwiedzanie Teatr mój widzę ogromny

2 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA Spis treści Digitalizacja inny wymiar muzeum Michał Niezabitowski Medal św. Krzysztofa Dorota Młodzińska-Kurzawska... 4 Noc Muzeów w obiektywie Krzysztof Żyra, Andrzej Janikowski, Tomasz Kalarus... 5 Michał Niezabitowski Digitalizacja inny wymiar muzeum Ćwiczenia z pamięci Marta Śmietana Teatr mój widzę ogromny Krzysztof Żyra Krakowskie tradycje: Emaus Magdalena Kwiecińska Muzealny Przystanek Emaus 2012 Maciej Twaróg Apteka w getcie krakowskim Monika Bednarek Uchylona kurtyna Magdalena Smaga W czerni i bieli Ewa Gaczoł Salon Książki Krakowskiej Ewa Markiewicz Nasza biało-czerwona Janusz Bierówka Muzealny antykwariat Ewa Markiewicz W kilku zdaniach Emaus dawniej i dziś Redakcja biuletynu Redaktor naczelny: Michał Niezabitowski Redaktor prowadzący: Krzysztof Żyra Skład: Piotr Kostecki Wydawca: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Rynek Główny 35, Kraków, tel , promocja@mhk.pl Autorzy zdjęć w numerze: Tomasz Kalarus, Andrzej Janikowski, Tomasz Stachow, zdjęcia archiwalne własność MHK Okładka: Wizualizacja autorstwa Biura Projektowego PKZ Arkona Jednym ze znamion współczesnego świata, współczesnego społeczeństwa, które nie przez przypadek zwie się społeczeństwem informacyjnym, jest przekonanie, że informacja powinna być wyczerpująca a przede wszystkim łatwo i szybko dostępna. W szczególny sposób odczuwają to instytucje muzealne, od których oczekuje się szybkiego dostarczania informacji o swoich kolekcjach oraz łatwego i prostego udostępniania wizerunków zabytków. To oczekiwanie staje się standardem i pozostaje w sprz eczności z praktyką obowiązującą w poprzedniej epoce. Kartonowe katalogi i foto grafie, a wcześniej odręczne rysunki dokumentujące zabytki, były skutecznym narzędziem do zarządzania zbiorami, ale wymuszały inne tempo życia muzealnego. Nikt zresztą na to nie narzekał, bo powolne tempo życia muzealnego korespondowało z życiem innych instytucji i urzędów. Nowe czasy wymagają przeprowadzenia procesu digitalizacji zbiorów. To pociąga za sobą konieczność zmian na kilku poziomach. Po pierwsze na poziomie narzędziowym. Ten etap mamy już za sobą. Stare maszyny do pisania zostały oddane na złom lub trafiły do zbiorów muzealnych. Obecnie w Muzeum Historycznym m. Krakowa znajduje się ponad 160 stanowisk komputerowych. Do inwentaryzacji zbiorów muzealnych kupiliśmy specjalistyczne programy komputerowe. Drugi poziom to stworzenie metody archiwizacji, opracowanie harmonogramów i kosztorysów oraz pozyskanie funduszy na realizację całego projektu. Ten etap właściwie też mamy za sobą. Aby to wyjaśnić potrzebny jest krótki komentarz. Digitalizacja zbiorów muzealnych to właściwie dwa zależne od siebie działania. Po pierwsze należy przenieść w zapis cyfrowy cały zasób informacji o zbiorach, czyli karty inwentarza naukowego. W przypadku naszej instytucji to około 100 tysięcy pozycji katalogowych. Sama liczba nie daje jednak właściwego obrazu sytuacji. W rzeczywistości obiektów muzealnych mamy w naszych zbiorach daleko więcej. Klasycznym przykładem tego jest album fotograficzny czy komplet mebli. W inwentarzu naukowym to jedna pozycja, w rzeczywistości zaś kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt odrębnych zdjęć czy mebli, z których każdy wymaga opisu i interpretacji naukowej. Digitalizacja tych zasobów to z jednej strony proste i, chciałoby się powiedzieć mechaniczne, przeniesienie informacji z kartonowej karty katalogowej do pamięci komputera. Z drugiej jednak strony, tworzenie rekordów elektronicznych jest szansą na dokonanie reinwentaryzacji, czyli naukowej aktualizacji stanu wiedzy nad danym obiektem. Wydłuża to wprawdzie cały cykl produkcyjny, ale przynosi właściwe i pożądane efekty. W roku 2004 zadaliśmy nostalgiczny kres 2 Druk: Drukarnia Leyko Nakład: 500 egzemplarzy Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2012 wydawnictwo bezpłatne

3 kartonowej karcie katalogowej. Od tego czasu wszystkie nowe nabytki inwentaryzowane są wyłącznie w systemie elektronicznym. Równolegle wprowadziliśmy bolesny, ale porządkujący problem, system norm określający tygodniową ilość kart katalogowych ze starego zasobu, które powinny być wprowadzane do pamięci elektronicznego systemu przez określone działy i pracownie. W rezultacie tego obecnie już 42 proc. zbiorów wprowadzonych jest do elektronicznej bazy danych. Naszym zamiarem jest zakończenie całego procesu do roku Odrębnym zagadnieniem jest digitalizacja rozumiana, jako odwzorowanie wizerunku muzealnego obiektu. Znaczenie tego procesu dla muzeów jest ogromne. O ile, bowiem digitalizacja kart inwentarza naukowego ma istotne znaczenie dla obiegu i dostępności do informacji o zbiorach, o tyle cyfrowy zapis wizerunków ma znaczenie dla trwałości kolekcji. Obiekt raz profesjonalnie odwzorowany nie wymaga używania go i angażowania dla wielu potencjalnych potrzeb. Cyfrowy obraz staje się przedmiotem udostępniania wewnętrznego i ze wnętrzne go dla potrzeb wydawniczych, edukacyjnych, promocyjnych itp. Oryginał może być bezpiecznie przechowywany w optymalnych warunkach w magazynie bądź prezentowany na wystawie. Ponadto poprzez możliwość umieszczania tych wizerunków na platformach internetowych wiedza o zasobach muzeum staje się powszechna a co za tym idzie rośnie popyt na używanie wizerunków muzealiów. To zaś jest korzystne dla muzeów z ekonomicznego punktu widzenia, bowiem zgodnie z art. 25 i 25a Ustawy o Muzeach z 21 października 1996 mają one zagwarantowane prawo do sprzedaży licencji na komercyjne wykorzystanie wizerunków przechowywanych eksponatów. Tak rozumiana digitalizacja ma kilka równoległych, pozytywnych aspektów społecznych, konserwatorskich, organizacyjnych i ekonomicznych. Należy zauważyć, że w tych pracach poprzeczka wymagań technicznych jest zawieszona bardzo wysoko. Wierne cyfrowe odwzorowanie muzealnego obiektu wymaga specjalistycznego, a co za tym idzie drogiego sprzętu oraz znakomitych fachowców. To oczywiście przenosi się na koszty i czas realizacji tego zadania. W roku 2008 powołaliśmy sekcję digitalizacji, działającą przy dziale Głównego Inwentaryzatora. W ramach tej komórki uruchomione zostało jedno profesjonalne stanowisko do digitalizacji, na którym rozpoczęto przenoszenie do pamięci cyfrowej bezcennej kolekcji klisz szklanych z zakładu Ignacego Kriegera. Szybko okazało się, że tempo prac, ze względu na skromne możliwości techniczne, było bardzo wolne. Odsuwało ono perspektywę pełnej digitalizacji zbiorów na lata 30. Z tego też powodu w roku 2009 muzeum wystąpiło z wnioskiem do Urzędu Marszałkowskiego o uzyskanie grantu na digitalizację znaczącej części swojej kolekcji. Po namyśle uznaliśmy, że proces ten musi przebiegać etapami. W pierwszej kolejności wytypowaliśmy do wniosku nasze zasoby 2D mówiąc inaczej muzealia płaskie. W lwiej części znajdują się one w kolekcjach grafiki (grafika i karty pocztowe), teatraliów (plakaty, projekty scenograficzne i fotografia teatralna) oraz fotografii krakowskiej. Wniosek nasz został uwzględniony, dzięki czemu muzeum otrzymało 1 mln 881 tys. zł dofinansowania, co stanowi 60 proc. wartości całego projektu przewidywanego do realizacji na lata Przekładając wartość i znaczenie tego projektu na liczby, uzyskujemy gwarancję, że w roku 2013 pełna i profesjonalna digitalizacja obejmie 18,5 tys. muzealiów, co stanowi 20 proc. naszych zbiorów. Równolegle, co należy traktować, jako wartość dodaną, muzeum w wyniku tego projektu będzie dysponować profesjonalnie wyposażoną, wielostanowiskową pracownią digitalizacji, która będzie kontynuować prace prowadzące do zakończenia procesu digitalizacji całości naszych zbiorów. Warto dodać, że przenoszone na obraz cyfrowy muzealia zostaną w całości umieszczone na powstałej dla celów projektu platformie internetowej będącej częścią muzealnego portalu ( i staną się poprzez to publicznie dostępne. 3

4 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA Dorota Młodzińska-Kurzawska Medal świętego Krzysztofa 4 31 maja po raz drugi wręczone zostaną Medale św. Krzysztofa, wyróżnienie dla osób i instytucji, które szczególnie zasłużyły się dla Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Medal będzie przyznawany co roku i wręczany w ostatnim dniu maja. Właśnie tego dnia w 1899 roku Rada Miasta Krakowa powołała do życia nasze muzeum. Kanclerzem Kapituły Medalu św. Krzysztofa jest prezydent Krakowa prof. Jacek Majchrowski, a w jej skład wchodzą prof. Krzysztof Zamorski przewodniczący Rady Muzeum Historycznego Miasta Krakowa w kadencji , prof. dr hab. Stanisław Waltoś przewodniczący Stałej Konferencji Dyrektorów Muzeów Krakowskich, Michał Niezabitowski - dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Autorem medalu jest Karol Badyna artysta rzeźbiarz, pracownik naukowy Wydziału Rzeźby krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Medalem św. Krzysztofa Muzeum Historyczne Miasta Krakowa pragnie uhonorować i wyróżnić osoby, instytucje i firmy, które od wielu lat wspierają nas finansowo, w formie barterów jak również organizacyjnie, służą wsparciem merytorycznym, identyfikują się z naszym muzeum i działalnością, wspierają nas na różnych polach, ważnych dla pełnienia naszej misji poznawać, chronić, przybliżać współczesnym i przekazywać naszym następcom niepowtarzalne dziedzictwo Krakowa. Jako muzeum zajmujące się dziejami i tradycjami Krakowa chcie libyśmy także uhonorować osoby, które kontynuują piękne krakowskie tradycje. Zależy nam bardzo, aby budzić świadomość tożsamości lokalnej oraz uznanie dla dawnych zwyczajów i tradycji krakowskich, traktować je jako wartość, którą należy pieczołowicie podtrzymywać i nieść w przyszłość. Pragniemy kształtować młode pokolenia krakowian świadomych swej tożsamości. Jesteśmy głęboko przekonani, że wyróżnienie Medalem św. Krzysztofa podniesie rangę takich właśnie działań, pozwoli spojrzeć na nie z uznaniem i wyzwoli aktywność. W tym roku Medal św. Krzysztofa otrzymają: prof. dr hab. Czesław Robotycki etnolog i antropolog kultury, wykładowca UJ, w uznaniu zasług za niezawodną, wieloletnią pomoc i cenne wsparcie merytoryczne i naukowe, podczas corocznych obrad jury konkursowego, oceniającego szopki krakowskie; Helena Piasecka prezes zarządu Banku Spółdzielczego Rzemiosła w Krakowie, w uznaniu zasług za wieloletnie finansowe wsparcie Konkursu Szopek Krakowskich; Maciej Moszew znakomity krakowski szopkarz, w uznaniu zasług za kontynuowanie pięknych tradycji budowania krakowskich szopek bożonarodzeniowych. W konkursie szopek uczestniczy nieprzerwanie od 1961 roku i jest 29-krotnym laureatem pierwszej nagrody. Przypomnijmy, że w pierwszej edycji medale przyznano prof. dr hab. Andrzejowi Chwalbie przewodniczącemu Rady Programowej Fabryki Emalia Oskara Schindlera, Ryszardowi Langerowi, prezesowi zarządu i dyrektorowi naczelnemu MPWiK w Krakowie oraz Zbigniewowi Glonkowi za wcielanie się, od 1988 r. w postać Lajkonika. Figura św. Krzysztofa była posadowiona we wnęce fasady Pałacu pod Krzysztofory od wieków sprawowała nad nim pieczę. Ten fakt został potwierdzony w trakcie niedawnych badań architektonicznych fasady pałacu. Zgodnie z uprz ed nimi sugestiami źródłowymi została odkryta wnęka znajdująca się pomiędzy 2 i 3 kondygnacją. Badania ujawniły negatyw kamieniarki obramowującej konchę oraz ślady wyprawy sztukatorskiej (prawdopodobnie szaty św. Krzysztofa).

5 Krzysztof Żyra Nocne zwiedzanie T egoroczna Noc Muzeów przyciągnęła do naszego muzeum tłumy zwiedzających. Z piątku na sobotę maja oddziały MHK przyjęły ponad 21 tys. gości. Same tylko Mury Obronne i Barbakan odwiedziło niemal 9 tys. osób. Dla wszystkich zwiedzających, bez względu na wiek, przygotowaliśmy w tę wyjątkową noc moc atrakcji. Dzieci mogły uczestniczyć w spektaklach teatralnych i warsztatach plastycznych, a dorośli podglądnąć nocne życie mieszczańskiego małżeństwa. Dla melomanów przygotowaliśmy koncerty muzyki poważnej, a dla miłośników dawnych tańców występy baletu dworskiego. W tę noc nie mogło też zabraknąć pokazów walk rycerskich, scen z życia mieszkańców dawnego Krakowa. W MHK można też było spotkać Stańczyka, kata czy cyrulika. Dla miłośników historii najnowszej, szczególnie czasów II wojny światowej, przygotowaliśmy filmy i spektakle w Fabryce Schindlera i przy ul. Pomorskiej w dawnej siedzibie Gestapo i UB. Nie sposób wymienić wszystkich atrakcji. Kto nie był niech żałuje. Następna Noc Muzeów za rok. 5 zdjęcia: Andrzej Janikowski, Tomasz Kalarus

6 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA Marta Śmietana Pamiętaj z nami Gdy patrzymy na muzealną Trasę Pamięci zadziwia proporcja odwiedzających. Do Fabryki Emalia Oskara Schindlera, Apteki pod Orłem czy na Pomorską 2 przychodzą przede wszystkim cudzoziemcy. W przypadku Emalii zjawisko to bardzo łatwo się tłumaczy Spielberg, Schindler. Apteka stanowi obowiązkowy punkt na trasie wycieczek izraelskiej młodzieży w ramach programu edukacyjnego. Czemu jednak dawne cele gestapo częściej odwiedzają turyści zagraniczni? A dla tych nie najmłodszych krakowian wiążą się one przede wszystkim z obowiązkową traumą martyrologiczną z czasów szkolnych, gdy Pomorska stanowiła podobny przystanek edukacyjny jak Auschwitz. Zmieniamy, remontujemy i modernizujemy nasze ekspozycje, dostajemy nagrody, prowadzimy kampanie promocyjne niestety, lokalna skuteczność tych zabiegów nie jest wystarczająca. Stąd pomysł, by przeprowadzić kampanię bardziej oczywistą, intensywniejszą niż dotychczas w odniesieniu do tego tematu, skierowaną w pierwszej kolejności do mieszkańców Krakowa. Akcja Pamiętaj z nami miała na celu uczynienie z krakowian ambasadorów projektu Trasa Pamięci. Poprzez różnorodność środków przekazu, perswazji i edukacji zastosowanych na tkance miejskiej i jej mieszańcach 14 kwietnia 2012 r. muzeum starało się poruszyć jak najwięcej emocji, tak, by później, konsekwentnie na tej bazie przemycać coraz większą ilość wiedzy na temat okupacji. Wydarzenie Pamiętaj z nami zostało zbudowane na drodze poszukiwania złotego środka. Balans między stroną popularyzatorską a bardzo poważną próbą nauczania stanowi klucz do promocji tak trudnego tematu. Muzeum starało się uwieść swoich przeszłych, potencjalnych gości. Na potrzeby tego jednego dnia powstało sześć nowych tras spacerowych po dwie na każdy z oddziałów. Fabryka Emalia Szpiegując szpiega, Królik po gubernatorsku, Apteka My też tu żyliśmy, Gdzie te kanały, Pomorska Poszukiwany Henryk S. i Wolność nie może być niewolą. Równo i wyruszyły w miasto grupy zwiedzających, pokazując, jak mocno nasze ekspozycje wiążą się i opisują codzienność mieszkańców Krakowa. Dzięki tym sześciu trasom miasto stawało się w świadomości uczestników bohaterem dnia codziennego, ciekawszym, niż kiedykolwiek podejrzewano, bliższym i wartym na co liczymy dalszych poszukiwań. Trasy pozwalały, w dalszej konsekwencji, budować współpracę z partnerami w tym projekcie. Muzeum Archeologiczne, Technikum przy ulicy Kapucyńskiej, ZHP Szczep Tęczowy to zaledwie część instytucji, które poczuły, że warto robić razem coś mniej konwencjonalnego a wartościowego. Najbardziej spektakularnym elementem wydarzenia był Bieg Pamięci. 366 biegaczy miało symbolicznie i zarazem bardzo dosłownie połączyć kolejne punkty Trasy Pamięci. Start stanowiła ulica Pomorska. Potem, poprzez Łobzowską, Planty, Bulwary i kładkę Bernadka uczestnicy dobiegali do mety przy Placu Bohaterów Getta, by przebrawszy się odebrać nagrody przed Fabryką Emalia. Tam też cały czas działał punkt wydawania żywności przygotowanej na bazie okupacyjnych przepisów. Nakarmiliśmy ponad tysiąc osób. Babkami z obierków ziemniaczanych, faszerowanymi cebula- 6

7 mi na gorąco, tortami z fasoli, piernikami na lipowym naparze udającym miód i wieloma innymi potrawami, przygotowanymi z zaskakujących składników. Finałem akcji Pamiętaj z nami był mapping, czyli wizualizacja fasady budynku, w którym mieści się Apteka pod Orłem. Stanowił on, wraz ze skomponowaną na ten cel muzyką, ilustrację fragmentów książki Apteka w getcie krakowskim autorstwa Tadeusza Pankiewicza. Obrazy zbudowane zostały na bazie cyklu witraży Inferno Witolda Chomicza, które poprzednio znajdowały się w oknach Apteki. Przy lodowatym deszczu i temperaturze 5 stopni w godzinnym widowisku wzięło udział niespełna 100 osób. Stąd natychmiast pojawiła się myśl, by mapping powtórzyć. Tego dnia do Apteki, Fabryki i na Pomorską wolny wstęp przyprowadził ponad 3 tys. zwiedzających. Przy okazji tego projektu MHK poszerzyło i zacieśniło więzy z partnerami i współpracownikami zewnętrznymi. Straż Miejska, Policja, PSI firma ochroniarska, wymienieni harcerze, ABM, HmmmStudio, muzycy, wolontariusze. Kapitał dobrych relacji zewnętrznych trudno wyliczyć, ale odpowiednio pielęgnowany będzie stanowił nasze wsparcie przy kolejnych, zapewne coraz bardzie zaawansowanych, projektach. Akcja Pamiętaj z nami pozwoliła nam zdobyć zupełnie nowe doświadczenia. Bieg Pamięci to pierwsza tego typu przedsięwzięcie organizowane przez muzeum co ciekawsze, ledwo zakończone, a już na nowo oczekiwane przez wielu. Najsłabszym punktem całego wydarzenia była pogoda deszczowa, absolutnie nieprzyjazna i mimo kwietnia negatywnie zaskakująca. Jednak wbrew warunkom atmosferycznym w wydarzeniu Pamiętaj z nami udział wzięło około 4, 5 tys. uczestników. Czy nasze wysiłki przełożą się na zmianę proporcji zwiedzających pokaże, jak zazwyczaj, czas. 7

8 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA Krzysztof Żyra Muzeum teatralne w nowej szacie Teatr mój widzę ogromny W 2015 roku ma zakończyć się przebudowa Domu pod Krzyżem. W konkursie na koncepcję plastyczno-architektoniczną, na który wpłynęło 11 prac zwyciężyło opracowanie krakowskiego Biura Projektowego PKZ Arkona. W stosunkowo niewielkim budynku powstanie nowe Muzeum Teatralne, które Arkona zaaranżowała z wielkim rozmachem. Aranżację przygotowano na podstawie scenariusza przygotowanego przez zespół muzealny kierowany przez dr Agnieszkę Kowalską. Pieniądze na inwestycję, której koszt szacuje się na 15 mln zł, pochodzić będą z funduszy Unii Europejskiej. Ze względu na historyczną wartość po remoncie bryła Domu pod Krzyżem nie ulegnie zmianie. Jedynym nowym elementem, na który zdecydowała się Arkona, jest szklana kostka umiejscowiona od strony pl. św. Ducha w linii ogrodzenia. Znajdzie się w niej miejsce na nowe wejście do muzeum. Szklane ściany staną się ponadto ekranem, na którym wyświetlane będą informacje na temat muzeum i wydarzeń kulturalnych w mieście. 8 Na ścianie klatki schodowej znalazłaby swoje miejsce instalacja plastyczna złożona z okiennic współczesnej teatrowi konspiracyjnemu kamienicy. Symbolizowałaby one zdruzgotane wojennymi działaniami miasto. Szyby okien będą zaklejone tekturą, kocami, kawałkami tkanin, zasłonami tak jak zaciemniano okna mieszkań w obawie przed nalotami lotniczymi. W tych prowizorycznych zabezpieczeniach eksponowane będą, podświetlone zdjęcia osób i zdarzeń teatru konspiracyjnego. Tu także, pisane odręcznie na kartkach pamiętników, znajdą się krótkie informacje o teatralnych grupach, ich dokonaniach i wrażenia widzów tych niezwykłych spektakli.

9 Główne założenie nowej wystawy to przedstawienie zmian jakie zaszły w krakowskim teatrze na przestrzeni wieków. Zwiedzający odbędzie niezwykła podróż w czasie od teatru Kajetana Koźmiana aż do współczesności. Każda sala będzie poświęcona innemu okresowi dotyczącemu krakowskiego teatru. W największej sali znajdzie się wierna kopia sceny z czasów Koźmiana. Na niej będzie odbywał się wirtualny casting do XIX- -wiecznego przedstawienia. Zwiedzający będą mogli się tam wcielić, z pomocą wirtualnej garderoby i dekoratorni, w rolę scenografa. Będą też mogli spróbować swoich aktorskich umiejętności. W sali Eklektyzm w teatrze stanie zrekonstruowany kostium Geniusza z Wyzwolenia teatru Cricot. Dzięki najnowocześniejszej technice projekcyjnej postać Geniusza stanie się, w określonych momentach zwiedzania ekspozycji, przestrzennym ekranem, na którym prezentowane będą materiały poświęcone teatrowi Cricot. W sali poświęconej teatrowi eklektycznemu odtworzona zostanie scena u stóp wawelskich krużganków, na której w latach międzywojennych wystawiano Odprawę posłów greckich. Nad podestem sceny zostanie zainstalowany ekran, który umożliwi, wyświetlanie zrekonstruowanych i ożywionych postaci z najważniejszych spektakli teatru napowietrznego. Przedstawiamy tylko niektóre fragmenty ekspozycji proponowanej w zwycięskiej koncepcji. Na nowej wystawie mają się znaleźć również m.in. ekspozycje poświęcone Helenie Modrzejewskiej, Stanisławowi Wyspiańskiemu, Teatrowi Rapsodycznemu, Kabaretowi Zielony Balonik. Nowa wystawa w Muzeum Teatralnym będzie wykorzystywać najnowocześniejsze technologie przekazywania obrazu i dźwięku. 9

10 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA Magdalena Kwiecińska Wystawa w Domu Zwierzynieckim Krakowskie tradycje: Emaus Maciej Twaróg Muzealny Przystanek Emaus 2012 W drugi dzień Wielkanocy na Zwierzyńcu odbywa się Emaus - odpust, który swoją tradycją sięga średniowiecza. Łączy się on z uroczystościami religijnymi, organizowanymi przez klasztor sióstr Norbertanek. Dawniej Zwierzyniec nie był jedynym miejscem obchodzenia tego odpustu w Krakowie. Drugi odbywał się przy kościele świętych Sebastiana i Rocha, a gdy w 1793 r. świątynia została zburzona, uroczystości przeniesiono do kościoła św. Gertrudy przy wylocie ulicy Siennej. W 1640 r. Emaus zaczęto organizować także przy nieistniejącym już kościele św. Wawrzyńca. Nazwa odpustu nawiązuje do sceny opisanej w Ewangelii św. Łukasza. Odnosi się ona do pielgrzymki dwóch apostołów, którzy idąc do wsi Emaus spotkali zmartwychwstałego Jezusa. Pod wpływem liturgii dnia w Poniedziałek Wielkanocny powstał zwyczaj wędrowania na Emaus. Celem pielgrzymek był kościół lub kaplica znajdujące się w pewnym oddaleniu od miasta. Pierwsze wzmianki na temat tych praktyk w Krakowie, w kontekście kościoła Najświętszego Salwatora na Zwierzyńcu, pochodzą z XVI wieku. W latach przebywał w Krakowie legat papieski Giovanni Paolo Mucante, który zaobserwował zwyczaj i zanotował w swoich wspomnieniach: ( ) w Poniedziałek Wielkanocny poszedłem zwiedzać kościół, który nazywają Emaus, gdzie zbiega się wielki tłum obojga płci. Kościół ten stał poza bramą Wiślną, sporą milę włoską od miasta, blisko brzegu rzeki 1. Nieodzownym elementem krajobrazu odpustowego są kolorowe kramy. Sprzedawany w nich asortyment z biegiem lat uległ zmianie. Niektórym pamiątkom z Emausu, przypisywano określoną rolę dzwonki miały odpędzać złe demony i przynosić szczęście. Obecność na odpustowych kramach drewnianych figurek Żydów w tradycyjnych strojach jest nawiązaniem do opowieści ewangelicznej. Zmiany społeczno-obyczajowe sprawiły, że prawdziwy sens odpustu jest dziś prawie zapominany. Prezentowana do 23 września w Domu Zwierzynieckim przy ulicy świętej Jadwigi wystawa ma na celu przypomnienie o jednej z najstarszych tradycji krakowskich. Kontekst historyczny ukazuje jak odpust ten był ważny dla mieszkańców Krakowa i okolic. 1 Lepszy L.: Lud wesołków w dawnej Polsce. Kraków 1899, s. 15. Po raz trzeci przygotowaliśmy dla odwiedzających Zwierzyniec i tradycyjny odpust w Wielkanocny Poniedziałek ofertę emausu muzealnego, ubranego przede wszystkim w warsztaty dla dzieci, które skonstruowane są tak, że dobrze się przy nich bawią całe rodziny. Naszą ofertę kierujemy przede wszystkim do tych, którzy chcieliby dotknąć Emausu dawnego, tradycyjnego, gdzie odpustowe kramy uginały się od ręcznie wykonanych przeróżnych zabawek drewnianych, mających odpowiedni przekaz i sens. Tak właśnie chcemy konstruować nasze warsztaty, gdyż wcześniej zebraliśmy od naszych gości garść uwag, czego na Emausie co roku brakuje i co chcieliby od naszego muzeum uzyskać. Przystanek Emaus 2012 przyniósł kolejne warsztaty z panią Anną Malik, na których dzieci wykonywały drewniane zabawki od drzewek życia, po emausowe ptaszki i koguciki. Nasz muzealny kram uginał się od muzealnych publikacji a hitem spotkania była pamiątkowa emausowa koszulka dla każdego. Za rok do tego wszystkiego chcemy dorzucić konkurs na najciekawszą zabawkę i emausowy kram. Może to pozwoli na przywrócenie starego porządku wśród odpustowych wspaniałości? 10

11 Monika Bednarek Nowa wystawa od marca 2013 roku Apteka w getcie krakowskim Projekt aranżacji fragmentu wystawy-laboratorium autorstwa Łukasza Sarnata. W muzeum trwają intensywne prace nad nową wystawą stałą w Aptece pod Orłem, oddziale MHK mieszczącym się na terenie dawnego getta i upamiętniającym Holocaust krakowskich Żydów oraz postać Tadeusza Pankiewicza, Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. Nowa wystawa, pomyślana jako swoiste muzeum-laboratorium pamięci, zostanie otwarta w przypadającą w marcu przyszłego roku 70. rocznicę likwidacji przez Niemców krakowskiego getta. Bazą scenariusza wystawy są wspomnienia Tadeusza Pankiewicza, właściciela apteki i świadka wydarzeń, opublikowane po raz pierwszy tuż po wojnie pod tytułem Apteka w getcie krakowskim. Ekspozycja, inaczej niż dotychczas, zajmie wszystkie pomieszczenia dawnej apteki, a pierwotne funkcje użytkowe poszczególnych sal będą stanowić bazę do analizy różnorakich wątków z historii getta, postaci Tadeusza Pankiewicza oraz pracujących z nim Ireny Droździkowskiej, Aurelii Danek-Czortowej i Heleny Krywaniuk. Zwiedzający w izbie ekspedycyjnej pozna historię miejsca i ludzi, w sali recepturowej odkryje recepty na przeżycie w rzeczywistości getta, w pokoju dyżurnym spotka Tadeusza Pankiewicza, świadka i kronikarza Zagłady, w materialni poczuje atmosferę apteki jako miejsca spotkań i schronienia dla mieszkańców getta. Wreszcie w laboratorium zmierzy się z powojenną historią pamięci i niepamięci o krakowskich Żydach. Personel apteki był w latach świadkiem dokonywanego przez okupanta aktu niszczenia wielowiekowej historii krakowskich Żydów. Zasługą Pankiewicza i jego współpracownic jest to, że nie pozostali obojętni na ludzkie cierpienie, udzielali pomocy potrzebującym, a po wojnie dali świadectwo o tragicznych wydarzeniach, które rozegrały się w getcie. Osoba Pankiewicza jest zaprzeczeniem funkcjonujących czasami stereotypów o Polakach, którym chce się przypisać antysemitym. Apteka to miejsce spotkania pamięci nieraz skonfliktowanych Polaków i Żydów. Wystawa nie dostarczy gotowych odpowiedzi, będzie próbą rozmowy na ten temat. Chcemy, aby zgromadzone w muzeum eksponaty, zdjęcia, teksty, wspominania pozwoliły zwiedzającym zmierzyć się z tą trudną i bolesną historią i umożliwiły zbudowanie na tej bazie szacunku i zrozumienia dla różnej pamięci. Nowa wystawa w Aptece to także program badawczy, wydawniczy i edukacyjny realizowany przez muzeum. W jego ramach zostanie m.in. opracowana biografia Tadeusza Pankiewicza, historia medycyny w getcie, wydany zostanie komiks o historii Apteki i Pankiewicza. Apteka pod Orłem stanowi wreszcie bardzo ważny element muzealnej Trasy Pamięci , którą rocznie zwiedza kilkaset tysięcy osób z całego świata. Projekt realizowany w Aptece zamyka proces tworzenia oraz rewitalizacji ekspozycji muzealnych w oddziałach znajdujących się na Trasie Pamięci i równocześnie otwiera pole do działań edukacyjnych, naukowo-badawczych i wysta wienniczych związanych z historią Krakowa czasu okupacji niemieckiej i okresu powojennego. 11 W pokoju dyżurnym apteki. Od lewej: Helena Krywaniuk, Aurelia Danek, Tadeusz Pankiewicz, dr Leon Gluck, dr medycyny Roman Glassner, 1942.

12 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA Magdalena Smaga Wystawa Nowa przestrzeń. Modernizm w Nowej Hucie. Uchylona kurtyna Wystawa prezentowana w oddziale Dzieje Nowej Huty, obejmuje lata , czyli tzw. epokę gomułkowską. Po 1956 roku przeobrażenia polityczne korzystnie wpłynęły na zmianę sytuacji w szeroko pojętej sztuce. Zza żelaznej kurtyny docierały do nas nowe prądy w filozofii, literaturze, muzyce, plastyce i wzornictwie przemysłowym. Jednak od połowy lat 60. nasiliły się zmiany zmierzające do likwidacji postępowych trendów. Wspomniane lata to względne otwarcie Polski na świat oraz swoista wolność. Nowohucka ekspozycja prezentuje przemiany, jakie zaszły w architekturze dzielnicy od przełomowego roku 1956, kiedy zerwano z socrealistyczną zabudową na rzecz nowej modernistycznej. Owe zmiany pojawiają się jeszcze w obrębie starego kompleksu Nowej Huty ( Blok szwedzki przy placu Ratuszowym oraz Szkoła Podstawowa nr 87 na os. Teatralnym) oraz w Sektorze D i w urbanistyce nowych osiedli, które powstały poza wytyczonym pierwotnie planem. Nowe osiedla wybudowano na terenie Wzgórz Krzesławickich i Bieńczyc a także Mistrzejowic. W tym czasie zaszły również ogromne zmiany w postrzeganiu wnętrz. Mała powierzchnia mieszkań rzutowała na jego wyposażenie. Rozpoczęła się moda na urządzanie mieszkań, a nie na ich meblowanie. O aktualnych trendach w wystroju wnętrz powstawały książki i ilustrowane poradniki. W gazecie codziennej Głos Nowej Huty w okresie cyklicznie pojawiała się rubryka Urządzamy nasze mieszkanie, później Architekt wnętrz radzi. Na przełomie lat 50. i 60. XX w. trwały prace nad ustaleniem norm powierzchniowych dla mieszkań w całym kraju. Pierwsze bloki mają wnętrza stosunkowo duże i przestronne z jasną kuchnią i przedpokojem. Jednak ciągły niedostatek mieszkań powodował, że normy zmieniały się na niekorzyść obywateli. Na małej powierzchni musiała zmieścić się często wieloosobowa rodzina. Stąd pomysły architektów, m.in. z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, na meble uniwersalne i stypizowane, jak na przykład tzw. meblościanki, łączące w sobie różne sprzęty, np. łóżko, biblioteczkę, szafki czy stół. Ogromną popularnością cieszyły się wówczas także meble orzechowe nawiązujące stylistyką do lat 30. i 40. XX wieku wykończone na tzw. wysoki połysk postrzegane jako wyraz luksusu i dobrego gustu. Wystawa prezentuje wybrane meble stworzone w duchu nowoczesnym oraz te utrzymane w tradycyjnym stylu. Ze względów polityczno-gospodarczych Nowa Huta była bardzo ważnym punktem na mapie Polski. Zmiany architektoniczno-urbanistyczne, jakie zachodziły w tym miejscu miały wpływ na nowo powstające osiedla w całym kraju. Jednocześnie centralistyczna polityka oraz zmiany w innych polskich ośrodkach wpływały na charakter nowohuckich osiedli, bloków i wnętrz mieszkalnych. Wystawę można oglądać do 1 lipca w oddziale MHK Dzieje Nowej Huty, os. Słoneczne

13 Ewa Gaczoł Wawel na starej fotografii do 1939 roku. W czerni i bieli Ewa Markiewicz Salon Książki Krakowskiej Wawel na starej fotografii roku to pierwszy tom nowej serii wydawniczej Muzeum Historycznego Miasta Krakowa: Biblioteka Ikonograficzna. W publikacjach z tego cyklu pragniemy zaprezentować nasze bogate zbiory malarstwa, grafiki, rysunków, kart pocztowych, fotografii i przy ich pomocy ukazać dzieje Krakowa i zachodzące w nim zmiany. Tematem pierwszego tomu serii, którego autorkami są Anna Buczek, Elżbieta Firlet, Ewa Gaczoł i Joanna Strzyżewska, jest Wawel najważniejszy z polskich pomników historii. W publikacji wykorzystaliśmy tym razem tylko fotografie, które stanowią najliczniejszą część zbiorów ikonograficznych muzeum. Wydawnictwo składa się z czterech części. Pierwsze trzy opowiadają historię wawelskich budowli, pokazują, jak zmieniało się wawelskie wzgórze na przestrzeni blisko 80 lat: od lat 60. XIX wieku po rok W czwartej części zamieściliśmy fotografie upamiętniające zdarzenia, które rozegrały się w latach , zarówno te o wielkim znaczeniu w historii Wawelu i Polski, jak i te mniej ważne i mniej znane. Niektóre fotografie stały się pretekstem do opowiedzenia o dziejach dawniejszych niż te, które uchwycił aparat fotograficzny. Na innych Wawel jest tylko tłem dla rozgrywających się wydarzeń lub zaprezentowania osób, które z różnych względów znalazły się w tym miejscu. Prezentujemy jedną z takich fotografii, która przedstawia muzyków z dąbrowskiej orkiestry wraz z kapelmistrzem, stojących na wawelskim dziedzińcu zewnętrznym. Orkiestra dęta i chór z Dąbrowy Górniczej wzięł y udział w występach chórów, zorganizowanych w ramach Dni Krakowa. 6 czerwca 1938 roku na Wawelu zebrały się związki śpiewacze z całej Polski. W wielkim koncercie na dziedzińcu arkadowym wzięło udział dwa i pół tysiąca śpiewaków. Prezentowany materiał nie wyczerpuje zasobów naszego muzeum. Z blisko dwutysięcznego zbioru fotografii dotyczących wawelskiego wzgórza wybraliśmy zdjęcia najlepsze, najciekawsze, najpełniej przybliżające dzieje Wawelu w omawianym okresie. Chcemy ukazać ten niezwykły zabytek w jego najtragiczniejszych latach niewoli i dewastacji, kiedy to zamek polskich monarchów zamieniony został przez austriackiego zaborcę w koszary wojskowe, a także w następnych gdy został przywrócony narodowi. Niestrudzone zabiegi polskich władz samorządowych w ówczesnej Galicji doprowadziły do odzyskania zamku i przystąpienia do jego odnowy. W ciągu zaledwie niecałych 35 lat wawelskie wzgórze odzyskało dawny blask. Podjęte wówczas na szeroką skalę prace restauracyjne przywróciły siedzibie polskich władców, dawną rangę i świetność, którą ukazują wybrane fotografie. 15 lutego Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zainaugurowało cykl spotkań w ramach Salonu Książki Krakowskiej. Celem tego projektu jest prezentacja muzealnych nowości wydawniczych, jak również umożliwienie bezpośredniego kontaktu autorów książek o Krakowie z czytelnikami. Spotkania odbywają się co dwa miesiące w Sali Fontany w Pałacu pod Krzysztofory. Mają one charakter otwartej dyskusji klubowej, w czasie, której goście mogą zadawać pytania zaproszonym autorom i dzielić się swoimi opiniami na temat ich książek. Po dyskusji autorzy wraz gośćmi zapraszani są do mieszczącego się na parterze Pałacu Krzysztofory sklepu muzealnego Pod św. Krzysztofem, gdzie można kontynuować rozmowę z pisarzami w bardziej kameralnej atmosferze oraz kupić ich dzieła po promocyjnych cenach. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa wypełnia swoją misję pielęgnacji i popularyzacji wiedzy o Krakowie również przez działalność wydawniczą. Liczba wydawanych corocznie publikacji sprawia, że jesteśmy jedną z ważniejszych oficyn książki krakowskiej. Jak na wydawnictwo przystało, pragniemy, aby nasi czytelnicy mieli, dzięki Salonowi Książki Krakowskiej, możliwość spotkania swoich ulubionych autorów. Podczas spotkania majowego album Wawel na starej fotografii do 1939 roku wydany przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa prezentowały jego autorki: Ewa Gaczoł, Joanna Strzyżewska, Elżbieta Firlet i Anna Buczek. Kolejne tegoroczne spotkania odbędą się 13 czerwca, 19 września, 14 listopada. 13 Związki śpiewacze na Wawelu , Agencja Fotograficzna Światowid

14 BIULETYN INFORMACYJNY MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA KRAKOWA Janusz Bierówka Dzień Flagi w MHK Nasza biało-czerwona 2 maja Muzeum Historyczne Miasta Krakowa po raz pierwszy szerzej włączyło się w podniesienie rangi nowego święta - Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. To święto obchodzone jest u nas dopiero od 8 lat i zyskuje sobie coraz większą rzeszę zwolenników, którzy w tym czasie wywieszają biało czerwoną, dekorując swoje domy. Nasza instytucja w tym roku w znaczny sposób wzmocniła patriotyczne zachowania Polaków. Zwiedzającym 2 maja, w siedmiu naszych oddziałów, rozdano 400 flag narodowych. Akcja w założeniu miała przede wszystkim zachęcić krakowian do zwiedzenia naszych wystaw, a zwłaszcza dwóch oddziałów: Apteki pod Orłem i Ulicy Pomorskiej, które swoją tematyką przybliżają patriotyczne postawy krakowian z okresu okupacji hitlerowskiej i czasów stalinizmu. Jak pokazują nasze wewnętrzne statystyki, te dwa miejsca wciąż zwiedza więcej turystów zagranicznych, niż krajowych. Wiedza przeciętnego krakowianina na temat postawy Sprawiedliwego Wśród Narodów Świta, bo takim tytułem za swoją pomoc Żydom uhonorowany został Tadeusz Pankiewicz, jest wciąż za mała. Nowa aranżacja wystawy przy ul. Pomorskiej 2, teraz poszerzona o treści związane z czasami terroru komunistycznego, ukazuje nam wielu bohaterów z tamtych lat. Historia ludzi więzionych w celach gestapo wciąż krzyczy wydrapanymi informacjami ze ścian, które były niemymi świadkami ich ostatnich chwil życia. Aby umieć zająć stanowisko w coraz częstszych dyskusjach na tematy historyczne, dobrze jest tę historię poznać u źródła. Nasza instytucja nie tylko to umożliwia, ale takimi akcjami jak w dniu święta flagi, zachęca i przyciąga. Cieszymy się, bo pomimo trwającego w tym okresie kilkudniowego odpoczynku, nasze oddziały obejrzało wielu zwiedzających. W pięciu na siedem oddziałów, flag brakło już w krótkim czasie po ich otwarciu. Wiemy od pracowników obsługujących w tym dniu oddziały: Apteka pod Orłem, Ulica Pomorska, Barbakan, Mury Obronne, Wieża Ratuszowa, Dzieje Nowej Huty i Dom Zwierzyniecki, że akcja została dobrze przyjęta. Na ulicach Krakowa zapewne było bardziej kolorowo, a flagi z pewnością wykorzystane będą w przyszłości, gdyż były płócienne a nie papierowe, które szybko ulegają zniszczeniu. Mamy nadzieję, iż ta lekcja edukacji patriotycznej sprawi, że na wzór innych krajów, krakowianie w przyszłości jeszcze bardziej z radością i dumą eksponować będą nasze narodowe barwy. Ewa Markiewicz Muzealny antykwariat 14 We wrześniu ubiegłego roku w sklepie muzealnym Pod św. Krzysztofem został uruchomiony kącik antykwaryczny. Od początku ten właśnie dział cieszy się szczególnym zainteresowaniem naszych stałych klientów. W ofercie antykwarycznej dominują publikacje dotyczące historii Krakowa i okolic. Tematyka tych książek obejmuje rozmaite aspekty życia w Krakowie w różnych okresach historycznych. Posiadamy wiele starych map, albumów, przewodników uwzględniających typowe niegdyś trasy miejskie. Dużą część naszych nabytków stanowią katalogi z ekspozycji muzealnych, prace poświęcone badaniom socjologicznym i antropologicznym na terenie międzywojennego Krakowa, studia z dziejów Kościoła i kultury chrześcijańskiej miasta. Ponadto dysponujemy przedwojennymi sprawozdaniami z działalności organizacji społecznych i instytucji kultury. Obok książek możemy pochwalić się posiadaniem oryginalnych egzemplarzy Dziennika Polskiego i czasopisma Przekrój z 1945 roku. Przyjmujemy do sprzedaży książki codziennie w godzinach pracy sklepu. Interesują nas wszystkie publikacje dotyczące historii i tradycji Krakowa. Płacimy po sprzedaży danego wydawnictwa.

15 W kilku zdaniach... W jednym miejscu W Centrum Obsługi Zwiedzających, które znajduje się w Sukiennicach (od strony ul. Szewskiej) można kupić bilety do wszystkich oddziałów muzeum oraz dokonać rezerwacji wejścia w wybranym terminie do wszystkich oddziałów naszego muzeum. Grupy turystyczne mogą wynająć przewodnika w jednym z sześciu języków (angielskim, francuskim, niemieckim, hiszpańskim, włoskim i rosyjskim) również drogą internetową za pomocą strony muzealnej. W związku z dużym zainteresowaniem zwiedzających w okresie letnim, czyli od 1 kwietnia do końca października, ekspozycja w Podziemiach Rynku czynna będzie do godz Szczegółowe informacje można uzyskać osobiście w Centrum Obsługi Zwiedzających, które czynne jest codziennie w okresie zimowym (listopad marzec) od godz do 19.00, a w okresie letnim (kwiecień październik) od do lub telefonicznie pod numerem Niezbędne informacje dostępne są również na stronach internetowych muzeum Bilety można zarezerwować również drogą elektroniczną wysyłając na adres info@mhk.pl. wysoką jakość działalności edukacyjnej i turystycznej w nowym oddziale MHK Podziemia Rynku Głównego Śladem europejskiej tożsamości Krakowa. Konkurs Pozytywista Roku 2011 organizuje Fundacja Regionalnych Inkubatorów Przedsiębiorczości Wokulski. Uroczystość wręczenia nagród i wyróżnień odbyła się 25 kwietnia w Warszawie, w Auli Kryształowej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Wyróżnienia i nagrody przyznano w następujących kategoriach: Gospodarka, Działalność społeczna, Nauka i edukacja, Kultura i sztuka, Oświata, Ekologia i rozwój zrównoważony, Osobowość oraz za całokształt działalności. wieku, a także osoby, które zasłabły, uległy wypadkowi lub źle się poczuły w trakcie wizyty. Wózek można wypożyczyć u pracownika ochrony. Sybilla 2011 Dwie nominacje dla MHK Jury konkursu o Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Sybilla 2011 doceniło dwa projekty zrealizowane w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa w ubiegłym roku. W XXXII już konkursie nominację do nagrody w kategorii Wystawy i inne przedsięwzięcia o tematyce martyrologicznej otrzymała wystawa Krakowianie wobec terroru zrealizowana w naszym oddziale przy ul. Pomorskiej 2. W kategorii Opracowania naukowe, publikacje i wydawnictwa multimedialne nominowano nasze wydawnictwo Cracovia 3D. Rekonstrukcje cyfrowe historycznej zabudowy Krakowa. Wyniki konkursu poznaliśmy 18 maja. Laureaci zostali ogłoszeni w warszawskich Łazienkach Królewskich. Tym razem nie otrzymaliśmy statuetki, ale same nominacje są sukcesem naszego muzeum. Co roku konkurencja w walce Wyróżnienie za działalność edukacyjną Jury konkursu Pozytywista Roku 2011 doceniło działalność edukacyjną Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Muzeum było nominowane w kategorii Nauka i edukacja i otrzymało wyróżnienie. Jak napisano w uzasadnieniu za prowadzenie aktywnej i szerokiej działalności edukacyjnej, w tym szczególnie za Przewijak dla maluchów W Rynku Podziemnym uruchomiliśmy kącik, w którym można przewinąć lub nakarmić niemowlę. Przewijak znajduje się w boksie nr 56. Klucz do pomieszczenia znajduje się u dowódcy ochrony. W podziemiach rynku wprowadziliśmy również możliwość bezpłatnego korzystania z wózka inwalidzkiego. Mogą go wypożyczyć na czas zwiedzania ekspozycji osoby niepełnosprawne, w podeszłym o nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest bardzo mocna. Sybilla to, bowiem najważniejsza nagroda muzealnicza w Polsce. Znalezienie się w gronie nominowanych jest sukcesem i prestiżem dla każdego muzeum. MHK w tym gronie znalazło się już po raz kolejny. Warto przypomnieć, że w ubiegłym roku odebraliśmy Sybillę za najlepszą wystawę historyczną, za jaką uznano Kraków czas okupacji w Fabryce Emilia Oskara Schindlera. 15

16 Emaus dawniej i dziś Zdjęcia współczesne: Andrzej Janikowski Zdjęcia archiwalne: zbiory MHK