Czy naprawdę jesteśmy inni? - zróżnicowanie antropologiczne. ludności świata

Transkrypt

1 Czy naprawdę jesteśmy inni? - zróżnicowanie antropologiczne ludności świata

2 termin rasa Starożytni nie dzielili ludzi według wyglądu, tylko ze względu na status, religię, język Termin rasa pojawił się po raz pierwszy w 1508 r w poemacie W. Dunbara, który użył sformułowania Książę Walii brytyjskiej rasy Antropologia (jako nauka wyodrębniła się w XVIII w), zapożyczyła to stwierdzenie od hodowców zwierząt Termin rasa w odniesieniu do człowieka (biała, żółta, czarna, czerwona) w literaturze pojawił się w 1749 r. w stworzonej przez K. Linneusza klasyfikacji. U podstaw podziału leżał biblijny model, który głosił, że synowie Noego przeżywszy potop wyruszyli do odległych części Starego Świata, dając początek trzem rasom: semickiej, czarnej i indoeuropejskiej. Rasa ludzka funkcjonowała jako sposób widzenia rzeczywistości przez całe dziesięciolecia. Naukowcy dzielili ludzkość według przesłanek etno geograficznych i typologicznych. Dopiero w XX w. zaczęto takie podejście kwestionować

3 Najbardziej ogólny podział ludności Ziemi na rasy wywodzi się jeszcze z XVIII wieku. G. Cuvier wyróżnił wówczas trzy główne odmiany 1. typologiczne zróżnicowanie ludności CZARNA Dzieli się na negroidów właściwych (Murzyni) oraz buszmenoidów (Buszmeni, Hotentoci). skóra brunatna do szaroszarej, oczy ciemne, włosy ciemne wełniste, nos szeroki, płaski, wargi grube, wywinięte, słabe owłosienie ciała. ŻÓŁTA dzieli się na azjatycką, eskimoską, indiańską i oceaniczną (Polinezyjczycy i Mikronezyczycy). skóra śniada różnych odcieni, oczy ciemne, grube, proste włosy, niekiedy skośna szpara oczna, fałda mongolska, twarz płaska, bardzo słabe owłosienie całego ciała. Niski wzrost 10% 40% europeidalna negroidalna 50% mongoidalna BIAŁA można ją podzielić na odmianę: nordycką, środkowoeuropejską, śródziemnomorską. skóra jasna różnych odcieni, oczy często jasne, włosy faliste lub proste, często jasne, nos wąski, wystający, silne owłosienie ciała.

4 adaptacja człowieka do środowiska Kolor skóry Czarna W warunkach dużego nasłonecznienia melanocyty (komórki barwnikowe) są ściśle skupione, dzięki czemu pochłaniane są promienie ultrafioletowe. Biała Gdy promienia słonecznego jest niewiele należy je jak najlepiej je wykorzystać. W białej skórze, która przepuszcza promieniowanie UV, melanocyty są skupione rzadziej. Budowa ciała ludzie z gorących i suchych stref są wysocy, szczupli, co zapewnia im szybką wymianę ciepła. ludzie z zimnych stref klimatycznych mają krępą budową ciała i krótkie kończyny, dzięki czemu ciepło jest dłużej zatrzymywane w organizmie. Kształt twarzy np. twarz mongoloidów, która została zabezpieczona przed chłodem poprzez zmniejszenie jej wielkości, oczy zostały otoczone poduszkami tłuszczu, co zapewnia ochronę gałki ocznej i zatok przed zimnem. Sherpowie ludzie gór Niezwykły jest widok Nepalczyka około cm wzrostu, wątlej budowy ciała, ubranego w porwaną koszulę lub polar, w porozrywanych tenisówkach lub klapkach motylkach maszerującego, z 60 kilogramowym obciążeniem po oblodzonej lub zabłoconej górskiej ścieżce

5 według bardziej szczegółowej klasyfikacji wyróżnia się 8 odmian człowieka Na podstawie poniższych zdjęć spróbuj nazwać odmiany człowieka.

6 Źródło FOCUS, styczeń 2007 Europejska

7 Indyjska ciemniejsza niż u Europejczyków skóra, czarne włosy

8 Azjatycka żółtawa skóra, wydatne kości policzkowe, występowanie fałdy mongolskiej (fałd skórny nad oczami)

9 Amerykańska wywodzi się z odmiany azjatyckiej czerwonawy odcień skóry, czarne proste włosy, orli nos

10 Polinezyjska skóra jasno brązowa, czarne włosy Thaiti

11 Afrykańska skóra ciemna, czarne wełniste włosy, grube wargi, lekko spłaszczone nosy Masaj Sudan

12 Australijska skóra ciemna, czarne włosy, wydatne łuki brwiowe Aborygeni

13 Melanezyjska skóra ciemna, niski wzrost, czarne wełniste włosy, szeroki nos Papuasi

14 europejska azjatycka indyjska amerykańska polinezyjska australijska Rozmieszczenie odmian ludzkich na świecie afrykańska melanezyjska Podaj przykłady regionów zamieszkałych przez ludność poszczególnych odmian

15 mieszanka odmian przedstawiciele czystych odmian stanowią tylko ok. 50 % liczby ludności, pozostałe 50 % zaś to przedstawiciele odmian pośrednich Kreole Metysi odmiana europejska odmiana amerykańska Mulaci odmiana europejska odmiana afrykańska Zambosi odmiana afrykańska odmiana amerykańska Potomkowie białych kolonizatorów i ludności tubylczej w Amerykach

16 mieszanka odmian. Uzupełnijcie poniższy schemat biała mulat czarna metys żółta zambos

17 R a s i z m - przeświadczenie, że jedne rasy są lepsze od innych. A n t y s e m i t y z m uprzedzenie, postawa wrogości w stosunku dożydów B i a ł y s e p a r a t y z m to wiara, że osoby należące do białej rasy powinny mieć oddzielne instytucje, a nawet odrębne społeczeństwa, terytoria i rządy, i że nie powinny się mieszać z rasami nie-białymi. C z a r n i s e p a r a t y ś c i uważają, że biali są rasistowskimi ciemiężcami czarnych i w ramach współczesnego, zdominowanego przez białych społeczeństwa, czarni nie mają możliwości rozwoju. Uważają oni, że jedynym rozwiązaniem jest oderwanie się i utworzenie odrębnego czarnego społeczeństwa. podział na rasy sprzyjał patologiom odkrycie obu Ameryk, Australii - nowożytne niewolnictwo, krwawe wojny i masowe mordowanie ludów tubylczych. Podaj przykłady konfliktów na tle rasowym teoria o wyższości rasowej i kulturowej Germanów - punktem wyjścia dla zbrodni nazistowskich. Australia - do połowy lat osiemdziesiątych XX w. niemal oficjalnie polityka imigracyjna oparta była na rasizmie skierowanym głównie przeciwko azjatom. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej w dalszym ciągu (a szczególnie stany południowe USA) dyskryminuje się kolorowych i mniejszości narodowe. Izrael odmiana rasizmu syjonizm prześladowanie mieszkających tam od tysiącleci Arabów. Jordania zabrania Żydom uzyskiwania obywatelstwa.

18 RPA - apartheid - segregacją rasową skierowaną przeciwko wszystkim kolorowym obywatelom do niedawna zapisany w konstytucji jako obowiązująca doktryna. w latach 90 tych XX w., rząd RPA rozpoczął demontaż systemu m. in. zalegalizowano uprzednio zakazany czarny kongres oraz nakazano uwolnienie więzionych czarnych działaczy. W 1994 r. konstytucja krajowa została ponownie napisana, odbyły się też pierwsze wolne wybory w historii kraju. Pierwszym czarnym prezydentem Republiki Południowej Afryki został Nelson Mandela. UN Photo# unic.un.org.pl/dyskryminacja/fd_dyskryminacjarasowa.php+%22dyskryminacja+rasowa%22&hl=pl&gl=pl&ct =clnk&cd=1

19 Czarnoskórzy chłopcy przyglądają się swoim rówieśnikom grającym w piłkę nożną, w szkole przeznaczonej wyłącznie dla dzieci rasy białej, w Johannesburgu. Jeszcze kilkanaście lat temu wydatki rządu RPA były około dziesięć razy większe na dzieci białe niż na dzieci czarne. Źle wyszkoleni nauczyciele, przepełnione klasy, nieodpowiednie zajęcia rekreacyjne były normą w szkołach dla czarnoskórych dzieci, jeżeli w ogóle miały one dostęp do wykształcenia. UN Photo#

20 Rasowy podział ludności źródłem konfliktów Podajcie przykłady 3 konfliktów na tle rasowym

21 mit ludzkiej rasy Podziały rasowe nie mają naukowego uzasadnienia. Pod względem genetycznym Polak może różnić się od innego Polaka bardziej niż od Masaja Około 70 % amerykańskich, 50% europejskich i 25% polskich antropologów odrzuca dziś pojęcie rasy Dlaczego? W dobie szeroko zakrojonych badań genetycznych okazuje się że wszyscy bez względu na kolor skóry jesteśmy do siebie podobni, a nasze geny przez tysiące lat zmiksowały się tak, że nie sposób podzielić ludzi na jakiekolwiek odrębne grupy

22 Z rasami, jako naturalnymi kategoriami gatunku ludzkiego, jest całkiem jak z aniołami Wielu ludzi gorliwie w nie wierzy. Mogą nawet ci powiedzieć, jakie mają właściwości. Ale im bliżej próbujesz je zbadać, by odkryć ich prawdziwą naturę, tym bardziej stają się nieuchwytne J. Marks amerykański antropolog 2005

23 QUO VADIS HOMO? "Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa". Artykuł 1, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Rezygnując z pojęcia rasa w odniesieniu do człowieka nie zaprzeczamy istnieniu ludzkiej różnorodności biologicznej. Współczesną tendencją jest wyjaśnienie tej różnorodności, a nie szufladkowanie ludzkości do nieciągłych kategorii zwanych rasami dr K. A. Kaszycka antropolog Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

24 Dlaczego z genetycznego punktu widzenia rasa ludzka jest terminem nieaktualnym? Mit ludzkiej rasy Odpowiedz na powyższe pytanie

25 Spróbuj wyjaśnić znaczenie tego symbolu. Europa Afryka Ameryka Azja Australia Pięć różnokolorowych przecinających się kół symbolizuje zarazem różnorodność, jak i jedność ludzi zamieszkujących Ziemię.

26 praca domowa ŹRÓDŁO obna/test_przed_probna_matura_2007_a rkusz_2-zr_geografia.pdf Na podstawie mapy ilustrującej rozmieszczenie odmian gatunku ludzkiego w Ameryce Północnej wykonaj polecenia. 1. Podaj trzy ważne przyczyny, które wpłynęły na takie zróżnicowanie ras na tym kontynencie. 2. Uzasadnij obecność odmian mieszanych w południowej części Stanów Zjednoczonych

27 UTRWALENIE 1. Wskaż stwierdzenia prawdziwe - Klasyczny podział ras (odmian) ludzkich wyróżnia odmianę białą, żółtą, czerwoną i czarną - Metysi to potomkowie przedstawicieli rasy czarnej i żółtej - Biały separatyzm to wiara, że osoby należące do białej rasy nie powinny się mieszać z rasami nie-białymi. 2. W którym z poniższych szeregów prawidłowo zestawiono państwa o przewadze ludności należącej do odmiany czarnej? - Egipt, Nigeria, Tanzania, Algieria, - Indonezja, Demokratyczna Republika Konga, Egipt, 3. Między jakimi odmianami człowieka najczęściej pojawiały się konflikty w: - RPA - Ameryce Północnej w początkach kolonizacji 4. W którym z poniższych szeregów prawidłowo zestawiono państwa o przewadze ludności należącej do odmiany żółtej? - Algieria, Indonezja, Japonia, - Indie, Korea Południowa, Chiny

28 mieszanka ras