Diagnoza potrzeb uczestników projektu Jerzy Kosanowski - trener kluczowy Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego w Kielcach

Transkrypt

1 Diagnoza potrzeb uczestników projektu Jerzy Kosanowski - trener kluczowy Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego w Kielcach Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Dlaczego projekt? pomaga rozwiązać problemy i zaspokoić potrzeby jednostek, grup, otoczenia ma zmienić środowisko (społeczne), w którym będzie przeprowadzany, jest metodą, która pozwala nam przejść od pomysłu do działania, ma kształt określany przez kontekst społeczny, przestrzenny i czasowy, jest produktem wspólnego działania,

3 Logika interwencji funduszy UE Problemy socjo-ekonomiczne Oddziaływanie Potrzeby Rezultaty/wyniki Cele Nakłady/środki Działania Produkty Trafność, adekwatność P r o j e k t Ocena/ewaluacja Efektyw ność, wydajność Skuteczność Użyteczność; Trw ałość oddziaływań 3

4 Cykl życia projektu W toku realizacji projektu wyodrębnić można 4 fazy życia projektu: Faza Identyfikacji Faza Planowania Faza Realizacji Faza Ewaluacji 4

5 Identyfikacja projektu Planując projekt organizacja powinna zastanowić się nad sytuacją w jakiej się znajduje. Projekty, które mają być dofinansowane ze środków funduszy pomocowych muszą dotyczyć kwestii, które są szczególnie istotne z punktu widzenia kraju, w jakim będą realizowane, a także z punktu widzenia sektora gospodarki w ramach, którego będą realizowane. Niezbędnym zatem jest zastanowienie się nad: analizą sytuacji w kraju/w regionie/w środowisku lokalnym, identyfikacją problemów, przeszkód i sprzyjających uwarunkowań, przeglądem wskaźników społeczno-ekonomicznych na poziomie krajowym/regionalnym/lokalnym, analizą priorytetów programów i funduszy, zbadaniem strategii określających kierunki działania Unii Europejskiej. 5

6 Identyfikacja projektu (2) W fazie tej organizacja powinna się zastanowić nad kierunkami wsparcia w ramach poszczególnych działań/poddziałań. Jest to niezbędne ze względu na kryteria jakie brane są pod uwagę przy wyborze projektów, które podlegają wsparciu. Główną zasadą jest zasada pozwalająca na dofinansowanie tylko tych projektów, które wpisują się w cele i priorytety poszczególnych działań/poddziałań. Wpisywanie się oznacza sytuację, w której przedkładany do oceny projekt będzie przyczyniał się do realizacji celów określonych na poziomie działania, priorytetu czy programu. Wpisywanie się to także sytuacja, w której sformułowane przez organizację cele projektowe są zgodne z celami programu. 6

7 Co jest potrzebne w fazie identyfikacji? Aby organizacja mogła określić ramy, w jakim może realizować swoje projekty musi sięgnąć do takich dokumentów jak: Narodowa Strategia Spójności/Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, POKL wraz ze szczegółowym opisem priorytetów, Plany Działań, Strategie rozwoju poszczególnych sektorów, Strategie rozwoju regionów/lokalnego. Projekty realizowane ze środków pomocowych powinny także oddziaływać pozytywnie lub też przynajmniej być neutralne w stosunku do kwestii istotnych dla całej Unii Europejskiej, takich jak: równość szans, rozwój społeczeństwa informacyjnego, zrównoważony rozwój. 7

8 Co jest niezbędne w fazie identyfikacji Proces analizy sytuacji wszystkich zainteresowanych stron przebiegać powinien zatem na bazie identyfikowanych problemów, na które natykają się interesariusze. Tak zidentyfikowane problemy następnie są systematyzowane według zasady przyczyna skutek, a później są redefiniowane na przyszłe cele projektu. Niezbędnym zatem w fazie identyfikacji jest: identyfikacja problemów, na które napotykają potencjalni beneficjenci, przeprowadzenie konsultacji z beneficjentami, zgłaszanie pomysłów dotyczących rozwiązania problemów, analiza różnych możliwości działania, a następnie ich ocena 8

9 Analiza sytuacji Projekty powinny być planowane tak, aby odpowiadały na zidentyfikowane przez organizację problemy przyszłych beneficjentów projektu. Dobrze zaplanowany projekt wobec tego nie może powstać bez rzetelnej analizy sytuacji, w tym sytuacji wszystkich zainteresowanych stron. Organizacja zatem powinna zastanowić się i określić wszystkie możliwe osoby i grupy osób na których przygotowany projekt wywrze wpływ zarówno ten pozytywny, jak i negatywny. Tak określone grupy nazywane są INTERESARIUSZAMI lub UDZIAŁOWCAMI. Bardzo zatem ważne jest zaproszenie do prac nad koncepcją projektu przedstawicieli wszystkich zainteresowanych stron. W ten sposób przygotowywany projekt może rzeczywiście odpowiadać na zgłaszane przez odbiorców potrzeby. 9

10 Analiza interesariuszy Analiza wszelkich osób, grup osób, instytucji i firm, które mają lub mogą mieć relacje z programem/projektem z punktu widzenia: charakterystyki społeczno-ekonomicznej interesów, celów, oczekiwań, itp. wrażliwości na zagadnienia powiązane z działalnością projektu potencjału, wiedzy, doświadczenia dla potrzeb projektu (potencjalny wkład) rekomendacji i wniosków dla projektu 1 0

11 Osoby, lub grupy osób zainteresowane wynikiem realizacji projektu lub w jakiś sposób przez niego ograniczane Wewnętrzni i zewnętrzni: bezpośredni pośredni inni Interesariusze (steakholders) 1 1

12 Zapamiętaj!!! Niezwykle ważnym jest aby analiza interesariuszy miała miejsce możliwie w jak najwcześniejszym etapie planowania projektu. Pozwoli to na: przygotowanie projektu, który będzie w rzeczywisty sposób oddziaływał na sytuację interesariuszy, lepszą diagnozę problemów pojawiających się w Twoim najbliższym otoczeniu, zaangażowanie przedstawicieli interesariuszy w dalsze prace nad planowaniem projektu. 1 2

13 Różni interesariusze mają: zróżnicowane znaczenie dla Twojego przyszłego projektu różne oczekiwania różne możliwości działania i oddziaływania często sprzeczne w stosunku do siebie interesy W trakcie analizy interesariuszy zastanów się: czyje bariery i szanse powinieneś przeanalizować, kto i ile może zyskać lub stracić na realizacji przyszłego projektu. 1 3

14 Zidentyfikuj więc: wszystkie grupy, które mogą mieć znaczący wpływ na planowany projekt, poszczególne role jakie odegrają w projekcie, ich siłę i możliwy wkład w potencjalny projekt, pod kątem ich silnych i słabych stron, możliwy zakres kooperacji lub możliwy zakres konfliktu pomiędzy interesariuszami. 1 4

15 ANALIZA PROBLEMÓW Punktem wyjścia do budowy projektu jest zawsze moment zdefiniowania problemu, którego będzie on dotyczył. Jeżeli nie potrafisz znaleźć problemu to znak, iż nie jest potrzebna realizacja żadnego projektu. NIE MA PROBLEMU NIE MA PROJEKTU!!! ANALIZA PROBLEMU ma za zadanie określić negatywne aspekty sytuacji w jakiej znajdują się potencjalni interesariusze projektu. Można więc powiedzieć, że jest to pesymistyczne spojrzenie na aktualną sytuację. Analiza problemu pozwala na stworzenie i określenie relacji przyczynowo-skutkowej pomiędzy poszczególnymi zidentyfikowanymi problemami. 1 5

16 Odpowiadamy na kluczowe pytania: Na czym polega problem? Co jest przyczyną problemu? Definiowanie problemu Ilu i jakich osób dotyczy zaistniały problem? Na jakim terenie występuje niepożądana sytuacja? Dlaczego problem należy usunąć? Po odpowiedzi na te pytania wiemy: Dlaczego staramy się o dofinansowanie? 1 6

17 Definiowania problemów można dokonać na podstawie: strategii/planów rozwoju społeczno-gospodarczego gminy/powiatu/województwa, strategii/programów sektorowych strategie promocji zatrudnienia, programy walki z bezrobociem, rozwiązywania spraw społecznych, edukacji, itp.. analiz, ekspertyz prowadzonych przez instytucje zewnętrzne, danych statystycznych GUS, danych i analiz urzędów pracy, analiz własnych, na podstawie wywiadów, rozmów, doświadczenia nabytego podczas wieloletniej współpracy na rzecz grup docelowych, analiz sytuacji wewnętrznej instytucji, analiz projektów aktualnie realizowanych w danej dziedzinie.

18 Etapy analizy problemów Standardowe postępowanie związane z prowadzeniem analizy problemów powinno obejmować trzy podstawowe etapy: zdefiniowanie ram i przedmiotu analizy identyfikacja głównych problemów dotykających interesariuszy, a zwłaszcza interesariuszy bezpośrednich (odbiorców ewentualnej pomocy) i pośrednich (najbliższego otoczenia projektu), wizualizacja problemów w formie tzw. drzewa problemów, która ułatwi analizę ciągów przyczynowo-skutkowych. 1 8

19 Drzewo problemów Aby ułatwić Tobie i innym uczestnikom grupy przygotowującej koncepcję projektu analizę problemów związanych z daną sytuacją warto przygotować ją w formie drzewa problemów. DRZEWO PROBLEMÓW to graficzne przedstawienie relacji przyczynowoskutkowych pomiędzy poszczególnymi problemami. 1 9

20 DRZEWO PROBLEMÓW (schemat) SKUTKI PROBLEM 1 PROBLEM 2 PROBLEM 3 WĄSKIE GARDŁO PROBLEM GŁÓWNY PROBLEM 1 PROBLEM 2 PROBLEM 3 PROBLEM 2.1 PROBLEM 2.2 PROBLEM 2.3 PRZYCZYNY 2 0

21 Niski stopień dostosowania osób z terenów wiejskich do rynku pracy Niski poziom kwalifikacji Niska motywacja do poszukiwania pracy Niska dostępność do ofert rynku pracy Zdezaktualizowane kwalifikacje Niski poziom wykształcenia formalnego i pozaformalnego Niewielka oferta szkoleń dostosowana do potrzeb osób z terenów wiejskich Niska mobilność Duża obawa przed zmianami Negatywny stereotyp dziedziczenia braku pracy Niska wiara we własne siły Ośrodki szkoleniowe zlokalizowane poza obszarami wiejskimi Mało aktywne zaplecze instytucjonalne aktywizujące środowisko wiejskie

22 Przykład: Pan Kowalski udzielając wywiadu do lokalnej gazety powiedział:. Naszym problemem jest duże bezrobocie mieszkańców Co miał na myśli? 2 2

23 Zapamiętaj!!! Dobry projekt leczy przyczyny a nie skutki! 2 3

24 Analiza pod kątem płci Analiza uwzględniająca społeczno-kulturowe uwarunkowania płci i specyfikę płci kulturowej (gender) odnoszącej się do cech nadawanych kobietom i mężczyznom oraz do relacji między nimi kształtowanych przez społeczeństwo, która definiuje: to, co jest dozwolone, oczekiwane i docenianie w odniesieniu do kobiet i mężczyzn w danej sytuacji, ujawnia różnice między płciami analizuje je poprzez teorie na temat relacji pomiędzy płciami

25 Dziękuję Państwu za uwagę Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego