PRACUJĄC C DLA ZDROWIA

Transkrypt

1 Marta Mordarska PRACUJĄC C DLA ZDROWIA SYSTEM ROZWIĄZYWANIA ZYWANIA PROBLEMÓW UZALEśNIE NIEŃ W MAŁOPOLSCE Kraków r.

2 ZADANIA Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania ania UzaleŜnieniom 1. Koordynowanie, przygotowanie i realizacja wojewódzkich programów profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom. 2. Udzielanie pomocy merytorycznej instytucjom i osobom fizycznym realizującym zadania objęte wojewódzkimi programami profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom. 3. Współdziałanie z innymi organami administracji publicznej w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom. 4. Nawiązywanie i rozwijanie współpracy z róŝnymi podmiotami krajowymi i zagranicznymi w obszarze profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom. 5. Organizowanie konferencji, sympozjów, warsztatów i spotkań dla środowisk pracujących z dziećmi, młodzieŝą i rodziną, poświęconych szeroko rozumianej problematyce profilaktycznej i przeciwdziałaniu uzaleŝnieniom. 6. Określanie potrzeb finansowych na realizację zadań wynikających z wojewódzkich programów i opracowanie planu wykorzystania środków przeznaczonych na profilaktykę i przeciwdziałanie uzaleŝnieniom. 7. Zapewnianie dopływu informacji z zakresu profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom poprzez prowadzenie i zlecanie sondaŝy i badań, a takŝe współpracę z instytucjami prowadzącymi działalność naukowo - badawczą i monitoring zjawisk społecznych. 8. Ogłaszanie i propagowanie konkursów na lokalne programy działań profilaktycznych, edukacyjnych lub leczniczych w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom. Eksperta Wojewódzkiego ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii 1. zbieranie, gromadzenie, wymiana informacji i dokumentacji w zakresie przeciwdziałania narkomanii, objętych badaniami statystycznymi statystyki publicznej, oraz opracowywanie i przetwarzanie zebranych danych; Corocznie opracowywany jest Raport MONITOROWANIE PROBLEMÓW NARKOTYKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM Raport opracowywany jest dla Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii w Warszawie skąd przekazywany jest do Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii w Lizbonie 2. prowadzenie i inicjowanie badań dotyczących problemów narkotyków i narkomanii oraz opracowywanie i udostępnianie ich wyników; 3. gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie baz danych dotyczących narkotyków i narkomanii; 4. formułowanie wniosków sprzyjających kształtowaniu adekwatnej do sytuacji strategii reagowania na problem narkomanii; 5. gromadzenie i udostępnianie publikacji na temat narkotyków i narkomanii.

3 PODSTAWY PRAWNE DZIAŁAŃ Pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania ania UzaleŜnieniom działa a w oparciu o: ustawę z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawę z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustawę z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa, ustawę z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych uchwałę nr 150/03 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 20 marca 2003 roku w sprawie powołania Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego do spraw Profilaktyki i Przeciwdziałania UzaleŜnieniom

4 Strategia Województwa Małopolskiego Małopolski Program Ochrony Zdrowia Małopolski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Małopolski Program Profilaktyki i Przeciwdziałania ania Uzależnieniom

5 Małopolski Program Profilaktyki i Przeciwdziałania UzaleŜnieniom na lata UCHWALA SEJMIK WOJEWÓDZTWA WYKONUJE ZARZĄD WOJEWÓDZTWA POPRZEZ PEŁNOMOCNIKA ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA DS. PROFILAKTYKI I PRZECIWDZIAŁANIA ANIA UZALEŻNIENIOM

6 SYSTEM PROFILAKTYKI I PRZECIWDZIAŁANIA UZALEśNIENIOM Urząd Wojewódzki Instytucje Centralne: Sejm Senat Ministerstwa (mn. Zdrowia) PARPA Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii Krajowe Biuro ds. AIDS Małopolska Rada Przeciwdziałania UzaleŜnieniom Sejmik Wojewódzki Zarząd Województwa Departament Polityki Społecznej UM Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie Samorząd Powiatowy Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie Ośrodki Interwencji Kryzysowej Powiatowe Ośrodki Terapii UzaleŜnień od Alkoholu i WspółuzaleŜnienia Samorząd Gminny Gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych Pełnomocnicy wójta/burmistrza/prezydenta ds. rozwiązywania problemów alkoholowych Organizacje pozarządowe Lecznictwo odwykowe Szpital Specjalistyczny im. Dr J. Babińskiego Wojewódzki Ośrodek Terapii UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia w Krakowie Pozostałe instytucje działające w obszarze profilaktyki i przeciwdziałania uzaleŝnieniom: Policja, Zakłady Karne, MCZP, SłuŜba Zdrowia, Inspekcja Sanitarna, Szkolnictwo

7 ZATRUDNIENI W LECZNICTWIE ODWYKOWYM lekarze 38, psycholodzy 77, instruktorzy terapii uzaleŝnie nień 51, inni z wyŝszym wykształceniem 29. ILOŚĆ OSÓB B PO UKOŃCZONYM Studium Terapii UzaleŜnie nień - 52 CERTYFIKOWANI INSTRUKTORZY TERAPII UZALEśNIENIA OD ALKOHOLU - 21 CERYFIKOWANI SPECJALIŚCI CI TERAPII UZALEśNIE NIEŃ - 27

8 PLACÓWKI LECZENIA UZALEśNIEŃ 40 *dane WOTUW 26

9 LECZENI W PLACÓWKACH ODWYKOWYCH W MAŁOPOLSCE W LATACH Leczeni w poradniach odwykowych w Małopolsce w latach ,2 6,9 7,9 8, ,9 2,1 2,6 2, ogółem w tys. na 1000 ludności 82,9% męŝczyźni 30% mieszkańcy wsi %

10 LECZENI W PORADNIACH PROFILAKTYKI, LECZENIA I REHABILITACJI OSÓB UZALEśNIONYCH W MAŁOPOLSCE W LATACH R ,5x liczba leczonych W latach nastąpił gwałtowny wzrost liczby osób leczonych w poradniach profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych w województwie małopolskim. W 1999 r. leczonych było 349 osób a w 2003 r. juŝ Oznacza to ponad 3,5 krotny wzrost liczby leczonych w ciągu 5 lat.

11 WSPARCIE DLA LECZNICTWA ODWYKOWEGO NajwaŜniejsze działania ania podejmowane wobec lecznictwa odwykowego w 2005 r.: 1. Utworzenie i uruchomienie Oddziału Leczenia UzaleŜnień i WspółuzaleŜnień przy Szpitalu św. Łukasza w Tarnowie dla 40 osób; 2. Modernizacja bazy leczniczej w istniejącym Wojewódzkim Ośrodku Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu i WspółuzaleŜnienia w Krakowie 3. Przekazanie środków finansowych dla: Szpitala im. Jędrzeja Śniadeckiego w Nowym Sączu. Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego w Andrychowie. Ponadto: Dofinansowano programy terapeutyczne realizowane przez placówki lecznictwa odwykowego, w tym m. in. programy antynikotynowe, w których wzięło udział 451 osób. Dofinansowano podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników lecznictwa odwykowego poprzez specjalistyczne szkolenia, w których wzięło udział 265 osób. Prowadzone były równieŝ konkursy grantowe koordynowane przez Departament Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w zakresie Promocja zdrowia i prewencja schorzeń cywilizacyjnych w kategorii edukacja zdrowotna.

12 PROGRAM DLA ZAKŁADÓW KARNYCH Realizując Cel operacyjny 4 Rozwój edukacji publicznej w zakresie problematyki uzaleŝnień po raz pierwszy uruchomiono Program Alkohol i moje Ŝycie, skierowany do osadzonych w trzech zakładach karnych Województwa Małopolskiego w: Nowym Sączu, Nowym Wiśniczu, Tarnowie Mościcach. Projekt realizowany był w okresie r. i wzięło w nim udział 67 skazanych. W dniach r. odbyła się Konferencja Zakładów Karnych Województwa Małopolskiego Rozwiązywanie problemów alkoholowych osób pozbawionych wolności w warunkach zakładu karnego, podczas której podsumowano realizację programu i wskazano kierunki jego rozwoju.

13 KAMPANIE SPOŁECZNE Alkohol nieletnim dostęp wzbroniony BliŜej siebie dalej od narkotyków Do Kampanii Alkohol nieletnim dostęp wzbroniony, realizowanej w okresie grudzień 2004 czerwiec 2005r., przystąpiło: 39 gmin, 4 środowiska abstynenckie oraz 1 PCPR. Podczas Kampanii przeprowadzono 280 kontroli w punktach sprzedaŝy napojów alkoholowych. W 147 przypadkach (52%) sprzedawcy wykazali gotowość sprzedaŝy alkoholu osobie wyglądającej na niepełnoletnią. Kampania prowadzona była od maja do października 2005r. Przekaz bezpośredni trafił do odbiorców, uczestniczących w około 30 imprezach promujących hasła Kampanii. Do kampanii przystąpiły w sumie 24 instytucje rządowe i samorządowe, 6 organizacji pozarządowych oraz media o zasięgu wojewódzkim i lokalnym.

14 KONKURSY Małopolskie Bajki Profilaktyczne Od stycznia do grudnia 2005r. trwał Małopolski Konkurs na Bajkę Profilaktyczną i Małopolski Konkurs na Ilustrację do Bajki Profilaktycznej, w którym wzięło udział 550 uczestników. Efektem Konkursów jest publikacja Małopolskie Bajki Profilaktyczne zawierająca 50 bajek i 16 ilustracji wyłonionych spośród prac zgłoszonych do Konkursów. Publikacja ta wykorzystywana jest przez nauczycieli i terapeutów z Małopolski do pracy z dziećmi i młodzieŝą.

15 MONITOROWANIE PROBLEMÓW UZALEśNIEŃ Corocznie opracowywany jest: 1. Raport MONITOROWANIE PROBLEMÓW W NARKOTYKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM OPOLSKIM. Raport opracowywany jest dla Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii w Warszawie skąd przekazywany jest do Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii w Lizbonie. 2. Ankieta PARPA G1 zbierająca informacje o działaniach gmin w ramach realizacji zadań z zakresu profilaktyki i przeciwdziałania alkoholizmowi. 3. Realizowane są równieŝ dodatkowe ankiety zbierające informacje o działaniach podejmowanych na poziomie powiatów i gmin Małopolski. Od 2004 r. działa w Biurze Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania UzaleŜnieniom punkt konsultacyjny dla realizatorów diagnoz i monitoringów lokalnych i regionalnych.

16 BADANIA Problemy uzaleŝnie nień wśród d mieszkańców w Małopolski Badania opinii i zachowań wykonane zostały na zlecenie Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania UzaleŜnieniom przez Biuro Badań Społecznych OBSERWATOR. Badania przeprowadzono na terenie woj. Małopolskiego na przełomie kwietnia i maja 2005 r. Trzy próby badane: 1. Dorośli mieszkańcy Małopolski Próba reprezentatywna osób wieku (n=403) Operat losowy kod pocztowy Dobór kwotowy 2. Uczniowie III klas gimnazjum i II liceum Próba reprezentatywna klas (n= 1061) Operat losowy spis szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych 3. Osoby uzaleŝnione Próba celowa uzaleŝnionych (n=100) Badania środowiskowe

17 NAJWAśNIEJSZE DANE Z BADAŃ WŚRÓD MŁODZIEśY Popularność substancji psychoaktywnychwśród młodzieŝy Ecstasy 3% Substancje wziewne jak np: rozpuszczalniki, kleje 3% Amfetamina 5% Alkohol razem z marihuaną lub haszyszem 8% Alkohol razem z tabletkami Środki uspokajające, lub nasenne (bez wskazania lekarza) Haszysz, marihuana 8% 13% 14% Środki przeciwbólowe (bez wskazań lekarza) 31% Papierosy 57% Alkohol 90% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

18 NAJWAśNIEJSZE DANE Z BADAŃ WŚRÓD MŁODZIEśY Miejsca inicjacji alkoholowej wśród uczniów 30% 25% 28% 39% 20% 15% 13% 11% 10% 5% 8% 6% 5% 1% 0% na uroczystości rodzinnej np. urodziny, imieniny w czasie dyskoteki lub koncertu na weselu na wyjeździe szkolnym, obozie wakacyjnym w parku, na ulicy, na ławce w pubie, barze, kawiarni w szkole

19 NAJWAśNIEJSZE DANE Z BADAŃ WŚRÓD MŁODZIEśY Picie alkoholu wśród uczniów w trakcie ostatnich 30 dni 45% 40% 42% 35% 42% 58% 30% 28% 25% 20% piło nie piło 15% 14% 10% 5% 7% 6% 2% 2% 0% 0 razy 0 do 2 razy 3 do 5 razy 6 do 9 razy 10 do 19 razy 20 do 39 razy 40 i więcej

20 ALKOHOL, TYTOŃ Inicjację alkoholową ma juŝ za sobą 90% badanej młodzieŝy, tylko 10% nie próbowało jeszcze alkoholu. Alkohol piło juŝ 86% gimnazjalistów i 93% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Najbardziej popularnym trunkiem wśród młodzieŝy jest piwo, które w ciągu 30 dni przed badaniem piło 53% uczniów. W tym samym okresie wódkę piło 40% badanej młodzieŝy a wino około 30%. Według badanej młodzieŝy alkohol jest łatwo dostępny. W ciągu roku przed badaniem niespełna 50% badanej młodzieŝy próbowało zakupić piwo i 92% z nich udało się tego dokonać. W tym samym okresie wino próbowało kupić 155 badanych a wódkę 24%. W obu przypadkach większości się to udało. Wśród badanych uczniów 43% nigdy nie paliło papierosów. Do codziennego palenia przyznało się 17% badanych uczniów. Dzisiejsza młodzieŝ wcześniej sięga po papierosy, 27% z badanych uczyniło to przed ukończeniem 14 roku Ŝycia.

21 NARKOTYKI, LEKI Co czwarty badany uczeń przyznał się do spróbowania któregoś ze środków psychoaktywnych (w tym leków). Po substancje psychoaktywne sięgali prawie dwukrotnie częściej uczniowie szkół ponadgimnazjalnych niŝ uczniowie III klas gimnazjów. RównieŜ uczniowie ze szkół w miastach dwukrotnie częściej sięgali po tego typu środki niŝ ich koledzy ze szkół ze wsi. Większość młodzieŝy (60%) zna miejsca gdzie moŝna kupić narkotyki. Co drugi badany uczeń wskazuje, Ŝe łatwo zdobyć narkotyki na dyskotece lub w pubie, 1/3 badanych wskazuje na dom dealera. Na szkołę jako źródło zakupu narkotyków wskazało ok. 20% uczniów.

22 MŁODZIEśOWI LIDERZY ŚRODOWISKOWI MłodzieŜowi Liderzy Środowiskowi Projekt "MłodzieŜowych Liderów Środowiskowych" zakłada integrację liderskich środowisk młodzieŝowych z terenu Małopolski oraz wzmacnianie pozytywnych działań przez MłodzieŜowych Liderów Środowiskowych w środowisku lokalnym. W 2005 r. prowadzone były działania zmierzające do rozszerzania i wzmacniania sieci MłodzieŜowych Liderów Środowiskowych. W tym celu zorganizowano dwa Fora MłodzieŜowych Liderów Środowiskowych, w których wzięło udział w sumie 196 młodych ludzi z całej Małopolski. Inne inicjatywy skierowane do młodziem odzieŝy y w 2005 r.: Program MŁODZIEś - 67 młodych osób, II Festiwal Filmów KrótkometraŜowych i Prezentacji Multimedialnych - 60 osób, Akcja Nie spalaj się bądź aktywny.

23 WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA Główny cel współpracy pracy zagranicznej to wymiana wzajemnych doświadcze wiadczeń i poznawanie struktury organizacji lecznictwa odwykowego w innych krajach. W 2005r. kontynuowana była a współpraca praca z: Centrum Psychiatrii w Weissenau (Badania-Wittembergia). W dniach r. w Małopolsce gościła grupa specjalistów z zakresu uzaleŝnień z Badenii-Wittembergii. Gruener Kres (Austria) r. odbyła się Konferencja Profilaktyka i Terapia w Małopolsce, w której wzięli udział goście z Badenii Wittemebergii oraz przedstawiciele Gruener Kreis i Rosji - Permu. W dniach r. 16 specjalistów z zakresu uzaleŝnień z Małopolski wzięło udział w wizycie studyjnej w Gruener Kreis w Austrii.

24 KONKURSY GRANTOWE W 2005r. Zarząd d Województwa Małopolskiego udzielił dotacji 17 podmiotom w ramach otwartych konkursów w ofert na realizację zadań z zakresu profilaktyki i przeciwdziałania ania uzaleŝnieniom, na ponad zł. z

25 KONFERECJE I SZKOLENIA Pełnomocników Prezydentów/Burmistrzów/Wójtów Gmin Małopolski ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zorganizowano szkolenia i konferencje skierowane do: Członków Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Pracowników świetlic środowiskowych Pedagogów szkolnych, nauczycieli Pracowników słuŝby zdrowia Liczba uczestników: konferencji ponad 650 osób szkoleń - ponad 760 osób Pracowników Zakładów Karnych MłodzieŜy Pracowników Izb Wytrzeźwień

26 NAJWAśNIEJSZE ZADANIA NA 2006 r. Kontynuacja dotychczasowych programów /Zakłady Karne, Liderzy MłodzieŜowi/ Kampanie społeczne Prace nad utworzeniem stacjonarnego ośrodka dla dzieci i młodzieŝy Utworzenie Małopolskiego Centrum Profilaktyki Narkomanii i Epidemii HIV Konkursy grantowe Opracowania i raporty

27 Biuro Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania UzaleŜnieniom ADRES: Nowy Sącz, ul. Kilińskiego 66 Tel. (0-18) fax.: w puw@babinski.pl DZIĘKUJ KUJĘ ZA UWAGĘ