STRATEGIA PLANOWANIA I ZARZĄDZANIA ZMIANĄ GOSPODARCZĄ DLA PARTNERSTWA SUBREGIONU KRAKOWSKIEGO OBSZARU METROPOLITARNEGO

Transkrypt

1 wersja skrócona STRATEGIA PLANOWANIA I ZARZĄDZANIA ZMIANĄ GOSPODARCZĄ DLA PARTNERSTWA SUBREGIONU KRAKOWSKIEGO OBSZARU METROPOLITARNEGO Strategia sieci współpracy w branży kreatywnej i czasu wolnego Gospodarka w Krakowie w dużej części oparta jest na kreatywności ludzi, gdzie coraz większą rolę odgrywa kapitał intelektualny. Wzrasta rozumienie znaczenie branży kreatywnej, jako czynnika pobudzającego gospodarkę i innowację w tym obszarze. W tym kontekście sieci współpracy w branży kreatywnej nabierają niezwykle istotną rolę we współczesnym świecie, gdzie nowy typ gospodarki opieramy w dużej mierze na wiedzy. Z ekspertyzy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 2011 roku jasno wynika, że partnerstwa w branży kreatywnej są innowacyjnym narzędziem wspomagającej tworzenie konkurencyjnej gospodarki oraz nowoczesnej polityki kulturalnej. Opierając się na Strategii Europa długookresowym programie rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej oraz na dokumencie Rady Europejskiej Work Plan for Culture wiemy, że istnieje silna tendencja wspierania rozwoju sieci kooperacji w branży kreatywnej. W oparciu o trendy budujemy trzy partnerstwa w branży kreatywnej skupiającej się na edukacji, nowoczesnym wzornictwie oraz na innowacji poprzez tworzenie Centrum Desingu w Krakowie, Centra Kreacji i Innowacji oraz działania na rzecz wzrostu dostępu do kultury i edukacji. Sieci współpracy mają wygenerować nowe produkty i usługi w branży kreatywnej. A co za tym idzie przyczynić się do rozwoju miasta Krakowa i woj. małopolskiego. Dzięki atrakcyjności Krakowa oraz konkurencyjności, sieci branży kreatywnej są wstanie przyciągnąć nowych inwestorów, projektantów oraz wykwalifikowanych pracowników. Celem nadrzędnym partnerstwa jest stymulowanie i wzmacnianie powiązań pomiędzy sektorami w celu podnoszenie konkurencyjności na arenie międzynarodowej. Cele szczegółowe: stymulowanie gospodarki opartej na innowacji i kreatywności potencjału ludzkiego, wsparcie rozwoju kreatywnej ekonomii poprzez włączenie innych branż do współdziałania i kreowania, wzrost dostępu do kultury, budowanie społeczeństwa opartego na wiedzy, budowanie nowej marki opartej o dziedzictwo kulturowe i turystykę miejsca, promocja sztuki na arenie międzynarodowej wykorzystująca technologię i innowacje. Przygotowując powyższą strategię opieramy się na wycinku przedstawicieli reprezentujących branżę kreatywną w Krakowie. Są to firmy projektowe, artyści, organizacje pozarządowe i instytucje kultury - w sumie 37 aktorów powiązania sieciowego. Na obecnym etapie partnerstwo ma charakter

2 nieformalny. Z przeprowadzonych spotkań można wyciągnąć wniosek o potrzebie formalizacji struktury budowanych powiązań kooperacyjnych, struktury i metody pracy. Materiałem wyjściowym partnerstwa są fiszki projektowe przygotowane według rodzaju aktywności podmiotów biorących udział w projekcie Czas na Zmiany. Opracowania ze spotkań grup roboczych koncentrują się głównie na projektach związanych z szeroko rozumianą kulturą, edukacją i biznesem w pobudzeniu rozwoju gospodarczego w pierwszej fazie współpracy. Poniżej prezentujemy rodzaje aktywności poszczególnych sieci współpracy: Bezpośrednie przełożenie kultury na kreatywną ekonomię. Wyróżniamy w tym obszarze aktywność w sferze desingu, rozwój technologii i jej transfer do innych przemysłów. Stworzenie Centrum Desingu. Rozwój sieci, badań i innowacji oraz rozwój edukacji opartej na wiedzy. Powstanie Centrów Kreacji i Innowacji. Wykorzystanie dorobku działalności kreatywnej do stworzenie wspólnej marki. Obszary, w których koncentruje się związana z tym działalność to przede wszystkim: edukacja, rozrywka, turystyka, wydawnictwa, marketing, technologie cyfrowe i aplikacje oraz tworzenie treści online. Na zlecenie Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju, Instytut Badań Strukturalnych oraz Reytech Sp. z o.o. zrealizowały Badanie możliwości rozwojowych subregionów funkcjonalnych województwa małopolskiego. Z badań wynika, że kluczową rolę dla rozwoju regionu odgrywa stolica Kraków. Niemal całość potencjału innowacyjnego województwa zlokalizowana jest w Krakowie, podobnie jak większość instytucji akademickich. Otoczenie Krakowa tylko w ograniczonym zakresie wykorzystuje ten zasób. O ile widoczny jest wzrost przedsiębiorczości czy względnie lepsza sytuacja na rynku pracy, trudno potwierdzić tezę o dyfuzji innowacyjności. W świetle rekomendacji Kraków powinien wykorzystywać lepiej swój potencjał jako stolicę europejskiej kultury. Sieci współpracy są odbiciem w mikroskali idei przewodniej całej Unii Europejskiej - zrzeszone podmioty prowadzą wspólne działania tam, gdzie ich interesy są zbieżne, jednoczą się dla realizacji konkretnych celów, zachowując jednak swoją niezależność i decydując samodzielnie o swojej strategii i wydatkach. Według raportu przygotowanego na zlecenie Ministerstwa Gospodarki pt.: Analiza potrzeb i rozwoju przemysłów kreatywnych kreatywność to umiejętność wyszukiwania i tworzenia nowych ścieżek i narzędzi rozwoju oraz koncepcji, idei, rozwiązań sprzyjających temu rozwojowi; przedsiębiorczość zaś to umiejętność przekucia pomysłu w konkretne działanie przynoszące wymierne korzyści. W opracowaniu, po obszernej części teoretycznej, dowodzi się dlaczego i w jaki sposób kreatywność powinna być traktowana jako nowa siła napędowa gospodarki; zatrudnienie w branży kreatywnej w Małopolsce klasuje się na trzecim miejscu w Polsce. Na podstawie badań ankietowych (Wzornictwo Przemysłowe w Małopolsce) prowadzonych w 2007 roku wśród 177 właścicieli firm działających w Małopolsce oraz 345 studentów uczelni wyższych wyszczególniono dwie grupy. W pierwszej znalazły się mikro oraz małe i średnie przedsiębiorstwa starające się o fundusze unijne w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Przedsiębiorczości w latach Drugą grupę stanowiły przedsiębiorstwa, które starały

3 się już o dotacje w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) również w przedziale Przeprowadzone badania ankietowe wyraźnie wskazały potrzebę utworzenia w Krakowie Centrum Designu (wzornictwa przemysłowego). Za takim działaniem opowiedziało się ponad 88 proc. badanych przedsiębiorstw i 78 proc. ankietowanych studentów. Słaba była wśród podmiotów gospodarczych znajomość firm oferujących usługi wzornictwa przemysłowego. Mimo iż 45 proc. firm zadeklarowało, że zna zakres oferty firm designerskich, to na pytanie o najbardziej znaną firmę oferującą tego typu usługi odpowiedzi pozytywnej udzielono tylko w czterech przypadkach. Ponad połowa ankietowanych firm (55 proc.) uważa jednak, że wzornictwo przemysłowe znacząco wpływa na atrakcyjność i poziom sprzedaży wytwarzanych wyrobów. Kwestie rozwoju branży kreatywnej i jej znaczenia dla rozwoju gospodarczego miasta i regionów są od kilkunastu lat przedmiotem zainteresowania badaczy, praktyków zarządzających rozwojem oraz polityków odpowiedzialnych za określanie strategicznych kierunków rozwoju i formułowanie polityki, która ma prowadzić do osiągania wyznaczanych celów. Obecnie w Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego znalazł się zapis o stworzeniu MAŁOPOLSKIEGO CENTRUM KREATYWNOŚCI I DESIGNU. Z problemami z jakimi spotykają się aktorzy sieci współpracy w Małopolsce jest związana z brakiem możliwości otwarcia się na nowe rynki zagraniczne, niski poziom udziału w projektach międzynarodowych i sieciowych, brak tanich porad prawniczych związanych z prawami autorskimi oraz zamknięcie środowisk z innych sektorów na branżę kreatywną. Część aktorów sieci współpracy przedstawiła sceptyczny stosunek do Partnerstw Kreatywnych, z czego największe obawy budziło nierówne traktowanie i status potencjalnych partnerów. Wynika to między innymi z dysproporcji finansowych i organizacyjnych, widocznych szczególnie w przypadku współpracy sektora kultury z biznesem. Kraków posiada silne zaplecze branży kreatywnej, ale poczucie tożsamości w sektorze jest dość niskie, a potencjał i możliwości rozwoju firm sektora kreatywnego nie są w pełni wykorzystane, co jest efektem braku umiejętności funkcjonowania na konkurencyjnym rynku. Koncentracja ludzi w Krakowie, którzy zajmują się działaniami w branży kreatywnej jest ogromna. Na tym potencjale powinno się budować potencjał rozwojowy miasta. Dla poprawienia jego kondycji niezbędna jest jego wewnętrzna integracja, dalsza specjalizacja, podnoszenie kompetencji twórców, artystów i projektantów, wzmocnienie marketingu produktów kreatywnych i konieczność wspierania podmiotów kreatywnych przez władze samorządowe w formie specjalnie dedykowanych programów rozwojowych. PLANOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA W SUBREGIONIE - KRAKOWSKI OBSZAR METROPOLITARNY Gminne Eko-Centra Innowacji i Kreatywności. Projekt o zasięgu i oddziaływaniu ponadlokalnym, skierowany będzie do mieszkańców 11 gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego. Cel główny projektu: Stworzenie Małopolskiego Eko- Centrum Innowacji i Kreacji na terenie 11 gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego,

4 stanowiącego narzędzie rozwoju edukacyjnego dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. Centra (11 szt) stworzone będą na terenie każdej z gmin będącej członkiem Związku: - powiat proszowicki: gmina Koniusza, Koszyce, Nowe Brzesko, Pałecznica, Proszowice, Radziemice - powiat miechowski: gmina Książ Wielki, Racławice - powiat bocheński: gmina Drwinia - powiat brzeski: gmina Szczurowa Ze względu na czynniki demograficzne (tendencja spadkowa przyrostu naturalnego), gminy dysponują coraz większym potencjałem wolnych pomieszczeń na terenach szkół, w związku z czym w tych właśnie obiektach planuje się zagospodarować część pomieszczeń na organizację Eko-Centrów Innowacji i Kreatywności. Przedsięwzięcie ma charakter kompleksowego rozwiązania problemu, jakim jest zróżnicowanie intelektualne na obszarze subregionu, jak również integracja społeczeństwa oraz świadomość i działalność proekologiczna. Poprzez wyposażenie i ofertę edukacyjną, centra wspierać będą rozwój edukacji w zakresie kompetencji kluczowych, promowania postaw ekologicznych, społeczeństwa obywatelskiego opartego na współpracy i partnerstwie, rozwoju innowacyjnych technik i narzędzi edukacyjnych oraz promowanie ekoinnowacji, jako polityki rozwoju subregionu. Projekt realizowany będzie w partnerstwie, gdzie jego Liderem będzie Międzygminny Związek ds. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska. Krakowskie Centrum Nauki Park Życia Celem projektu będzie stworzenie Krakowskiego Centrum Nauki Parku Życia - zaplecza do prowadzenia edukacji, upowszechniania nauki oraz rozwoju kreatywności i innowacyjności. Grupą docelową będzie młodzież i osoby dorosłe zainteresowane rozwojem nauki. Koncepcja projektu opiera się na łączeniu różnych funkcji: muzealno-wystawienniczej, edukacyjnej, laboratoryjnej, kinowo-konferencyjnej (interaktywne kino 5D), inicjująco-wspierającej poprzez garaż innowacji. Tematycznie Centrum będzie związane z człowiekiem i otaczającym go światem (fizyka, chemia, biologia, technika). Partnerzy projektu będą pełnili rolę subkontraktorów i współrealizatorów przedsięwzięcia. Zakłada się realizację przedsięwzięcia w systemie partnerstwa publiczno prywatnego. Ta formuła mogłaby zachęcić do zainwestowania podmioty gospodarcze sektora czasu wolnego (kina 3D, usługi gastronomiczne) Poprzez włączenie szerokiego grona partnerów programowych Centrum, w tym Klastra Life-Science, Muzeum Inżynierii Miejskiej, Europejskiej Akademii Gier, Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, Instytutu Odlewnictwa, zostanie stworzona atrakcyjna oferta edukacyjna współprowadzoną przez partnerstwo. Projekt będzie z jednej strony wpływał na rozwój innowacyjności i kreatywności w Krakowskim Obszarze Metropolitarnym z drugiej stanowił atrakcyjną ofertę zagospodarowania czasu wolnego. Małopolskie Centrum Kreatywności i Designu (MCKiD) Tradycyjnie design jest traktowany w kategoriach wartości estetycznej produktu. Należy jednak wziąć pod uwagę, że współczesny rynek biznesowy oparty jest na usługach, gdzie niezmiernie istotne są doświadczenia klienta - nie tylko wizualne. Kluczowe zagadnienie - proces, używany przez

5 projektantów (design thinking) zmierza do głównego nurtu i jest coraz częściej uważany za cenne narzędzie rozwoju innowacji zarówno w biznesie, jak i w zakresie usług publicznych. Oznacza to, że projektant wciela się w rolę nie tyle "artysty" co "koordynatora". Projektanci w większości nie są szkoleni do spełnienia tej nowej roli, a firmy rzadko wiedzą, jak korzystać z designu tak, aby tworzyć atrakcyjne produkty niematerialne. Małopolskie Centrum Kreatywności i Designu będzie rozwiązywało ten problem poprzez skupienie się na promocji, edukacji i rozwoju roli designu jako narzędzia innowacji dla biznesu i sektora publicznego. Celem Małopolskiego Centrum Kreatywności i Designu jest wspieranie rozwoju przedsiębiorstw Małopolski i poprawa skuteczności naszych instytucji publicznych. Małopolski Design Lab (MDL) Projektowanie doświadczeń użytkownika jest coraz bardziej postrzegane jako istotny element sukcesu w biznesie, szczególnie w firmach, które sprzedają usługi, a nie produkty. W wielu regionach brakuje wsparcia dla firm w obszarze procesów (process design) i obecnie niewiele jest osób przeszkolonych we współczesnych metodach pracy z zakresu współpracy designu i biznesu. Małopolski Design Lab będzie odpowiedzią na tą niezmiernie istotną potrzebę rynkową poprzez dostosowanie wsparcia dla małych grup wybitnych firm - startupów. Małopolski Design Lab pomoże firmom się rozwinąć, stworzyć prototypy i udoskonalić swój produkt lub usługę, nauczyć się wykorzystywania procesów i innowacji zorientowanej na design. Aktywność w ramach MDL przygotuje powstające firmy do nowych inwestycji, współpracy z partnerami, a następstwie do dalszego wzrostu. Mając na uwadze, iż opisany zakres doświadczeń i wiedza nie są w Polsce rozpowszechnione, stworzyliśmy sieć doświadczonych designerów i przedsiębiorców z USA, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Holandii, którzy będą pracować z firmami z Małopolski, aby zrealizować ten niecodzienny projekt.